Bộ đề ôn thi học sinh giỏi ngữ văn 6 có đáp án

Ý

NỘI DUNG

ĐIỂM

I

ĐỌC – HIỂU

6.0

Câu

1

Thời điểm miêu tả : Mùa hè đến, những đêm trăng sáng.

0.5

Tác dụng: Gợi tả những vẻ đẹp khác nhau của sông Hương

0.5

2

Học sinh xác định được các cụm từ: (mỗi cụm từ chính xác được 0.5 điểm)

- một bức tranh phong cảnh - Cụm danh từ

- trở nên trong lành – cụm động từ

- những tiếng ồn ào - cụm danh từ

- ửng hồng cả phố phường - cụm động từ

2.0

3

Những đêm trăng sáng, dòng sông // là một đường trăng lung linh dát vàng.

TN CN VN

0.5

-> Câu trần thuật đơn có từ “là”

0.5

4

Học sinh chỉ ra được phép tu từ so sánh, nhân hóa và nêu tác dụng của một trong hai phép tu từ trên.

2.0

* Phép tu từ so sánh:

- Trong câu văn: “Sông Hương là một bức tranh phong cảnh gồm nhiều đoạn mà mỗi đoạn đều có vẻ đẹp riêng của nó.”.

-> Tác dụng: gợi ra vẻ đẹp phong phú của sông Hương.

- Trong câu văn: “Những đêm trăng sáng, dòng sông là một đường trăng lung linh dát vàng.

-> Tác dụng: gợi tả vẻ đẹp lung linh, huyền ảo của sông Hương vào những đêm trăng sáng

- Trong câu văn: “Sông Hương là một đặc ân của thiên nhiên dành cho Huế, làm cho không khí thành phố trở nên trong lành, làm tan biến những tiếng ồn ào của chợ búa, tạo cho thành phố một vẻ đẹp êm đềm”

-> Tác dụng: khẳng định ý nghĩa của sông Hương trong cuộc sống của thành phố Huế.

* Phép tu từ nhân hóa:

- Trong câu văn: “Hương Giang bỗng thay chiếc áo xanh hằng ngày thành dải lụa đào ửng hồng cả phố phường.”

-> Tác dụng: gợi tả vẻ đẹp mềm mại, tươi trẻ, dịu dàng, thướt tha...

Ngoài ra nếu học sinh phát hiện và nêu tác dụng của phép tu từ liệt kê, điệp ngữ và nêu tác dụng thích hợp giáo viên vẫn cho điểm.

II

LÀM VĂN

14 ,0

Câu 1

(4.0 điểm)

*

Về kĩ năng: Đảm bảo cấu trúc một đoạn văn 6-7 câu, biết trình bày và sắp xếp các ý một cách hợp lý, diễn đạt mạch lạc. Không có sai sót lớn về dùng từ, đặt câu...

0.5

*

Về kiến thức: Học sinh có thể có nhiều cáchtrình bày ấn tượng và tình cảm của mình, tuy nhiên bài làm cần đảm bảo các ý sau:

3.5

* Hình ảnh người lính đảo: (miêu tả, biểu cảm)

- Tư thế hiên ngang, sừng sững giữa biển khơi lộng gió.

- Tinh thần dũng cảm, can trường cầm chắc tay súng, sẵn sàng hi sinh để bảo vệ tổ quốc.

2.5

* Suy nghĩ, tình cảm của em : kính trọng, biết ơn, tự hào, cảm phục trước hình ảnh của họ. Tự hứa sẽ cố gắng học tập để noi gương các anh.

1.0

Câu 2

10,0

*

Yêu cầu về kĩ năng:

- Học sinh viết đúng thể loại văn kể chuyện tưởng tượng kết hợp với miêu tả và biểu cảm, biết trình bày và sắp xếp ý một cách hợp lý. Bố cục bài viết rõ ràng, diễn đạt mạch lạc. Không có sai sót lớn về dùng từ, đặt câu...

- Tránh sa vào kể lại câu chuyện

1.0

Yêu cầu về kiến thức: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau tuy nhiên bài làm cần đảm bảo các ý sau:

9.0

a. Mở bài: Tình huống em được gặp Mã Lương

2.0

b. Thân bài:

+ Kể, tả ngoại hình nhân vật.

2.0

+ Kể diễn biến cuộc trò chuyện: có đối thoại giữa các nhân vật và em, qua đối thoại với nhân vật có thể bày tỏ được những suy nghĩ của mình về những việc liên quan đến tài năng và em được tặng lại bút thần.

4.0

c. Kết bài:

+ Kể những việc làm có ích của em sau khi có bút thần

+ Những bài học em tâm đắc sau cuộc gặp gỡ và những việc làm có ích của em.

1.0

Tổng điểm toàn bài:

20,0

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

CÂU 1

PHẦN I: ĐỌC HIỂU

6.0

Câu 1:  phương thức biểu đạt chủ yếu của đoạn văn:  Miêu tả

0.5

Câu 2:  Nội dung chính của đoạn văn trên:

 Vẻ đẹp của thảo nguyên vào mỗi buổi sớm bình minh và sau những trận mưa vào thượng tuần tháng 6.

1.0

Câu 3: Các biện pháp nghệ thuật đặc sắc: so sánh, nhân hóa.

0.5

- Biện pháp so sánh:

+ Sương trôi như sóng

+ Những giọt sương lặn non như những hạt đạm ráng đỏ rực.

+ Lúa vụ đông như bức tường thành xanh biếc

+ Những ngọn ngô non như muôn ngàn mũi tên

+ Thảo nguyên như một thiếu phụ đang cho con bú…

1.25

- Biện pháp nhân hóa:

+ Đất - ngây ngất dưới ánh nắng

+ Sương - lao ra ngoài đồi núi Thảo Nguyên

+ Thảo nguyên - phơi mình lộng lẫy... xinh đẹp lạ thường, một vẻ đẹp  lắng dịu, hơi mệt mỏi và rạng rỡ, nụ cười xinh tươi hạnh phúc và trong sáng của tình mẹ con.

0.75

Tác dụng của biện pháp nghệ thuật: phép so sánh và nhân hóa  làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt; làm cho hình ảnh thiên nhiên thảo nguyên hiện lên cụ thể đẹp đẽ, lung linh, sống động, có tâm hồn sống ảnh và mang đậm hơi thở ấm áp của con người.

* Chú ý: Học sinh có thể diễn đạt khác nhưng vẫn đảm bảo đủ ý thì vẫn cho điểm tối đa. 

1.0

Câu 4: Học sinh lấy chính xác một ví dụ trong văn thơ ( trong hoặc ngoài chương trình) có sử dụng một trong hai biện pháp so sánh nhân hóa. Nếu ví dụ do học sinh tạo sáng tạo viết ra diễn đạt hay có hình ảnh thì giáo viên có  thể linh động cho nửa số điểm.

1.0

PHẦN II: LÀM VĂN

14.0

CÂU 1

CẢM THỤ VĂN HỌC

4.0

A. Yêu cầu về kỹ năng:

Học sinh sinh viết thành đoạn văn hoàn chỉnh, diễn đạt và trình bày tốt.

0.5

B. Yêu cầu kiến thức:

 Đoạn văn có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau trong cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

- Giới thiệu được đoạn thơ trích trong tác phẩm Lượm của nhà thơ Tố Hữu

0.5

- Đoạn thơ miêu tả hình ảnh Lượm lúc hi sinh, hình ảnh vừa hiện thực vừa lãng mạn.

0.5

- Sự ra đi nhẹ nhàng  thanh thản. Lượm như một thiên thần đang nằm ngủ.

0.5

- “Lúa thơm mùi sữa” quê hương như ôm ấp, ấp ru giấc ngủ dài cho  lượm. Linh hồn bé nhỏ và anh dũng đã hóa thân vào quê hương đất nước.

0.75

- Câu thơ “Lượm ơi còn không? ” được tách thành một khổ thơ riêng có hình thức là một câu hỏi tu từ -> diễn tả nỗi xót đau trước cái chết của Lượm, như không muốn tin rằng đó là sự thật.

0.75

- Đoạn thơ ca ngợi sự hi sinh cao đẹp và trở thành bất tử của  Lượm; bộc lộ niềm xót thương sâu sắc của tác giả.

0.5

CÂU 2

10.0

A. Yêu cầu về hình thức, kĩ năng:

-  Hình thức: viết bài văn  miêu tả hoàn chỉnh.

- Lời văn trong sáng, lựa chọn điểm nhìn hợp lý,  thể hiện được khả năng nhưng năng lực hình dung, tưởng tượng, so sánh trong văn miêu tả thể hiện sáng tạo, trong cách dùng từ.

1.0

B. Yêu cầu kiến thức:

9.0

1. Mở bài: giới thiệu chung về người máy và hoàn cảnh mình được gặp một trong hai người máy.

1.0

2.  Thân bài:

7.0

-  Lý do em được đến nơi làm việc của một trong hai người máy.

0.5

-  Tả không gian nơi làm việc của người máy: nơi cửa hàng ( nếu viết về cô người máy Chihira Aicô hoặc nơi đón tiếp bệnh nhân Bệnh viện (  nếu viết về robot pepper)

+ Tên cửa hàng bách hóa/ bệnh viện

+ Miêu tả không gian, không khí nơi làm việc.

1.0

-  Tả khái quát về người máy:

Học sinh giới thiệu khái quát về người máy cái theo sự hiểu biết của mình, có thể theo hướng sau:

+ Người máy robot: là sản phẩm khoa học công nghệ của ngành công nghiệp tự động hóa.

+ Người máy được mô phỏng có hình dáng giống với con người, có thể hiểu và nói được nhiều ngôn ngữ khác nhau, sau làm được nhiều công việc như con người khi chẳng hạn như bán hàng, đón tiếp bệnh nhân... có người máy còn được công nhận quyền công dân.

1.0

• Tả chi tiết:

- Hình dáng, hành động, cách người máy giao tiếp với mọi người khi làm việc:

 cụ thể:

+ Chiều cao, khuôn mặt, tóc, cách ăn mặc,...

+  Hành động, cử chỉ cách giao tiếp

 Nếu tả Chihira Aicô: tự di chuyển,  luôn niềm nở, tươi cười chào khách hàng…

 Nếu tả Pepper: cử chỉ còn gượng gạo chưa tự nhiên, bước đi chưa dứt khoát nhưng có thể nhận biết được giọng nói con người, khi tiếp đón bệnh nhân là trẻ em và người già…. đặc biệt người máy  Chihira Aicô / Pepper luôn hiểu được và hướng dẫn tận tình khách hàng/ bệnh nhân.

 Cô người máy  Chihira Aico - Nhật Bản trông sống động như thật với làn da silicon mịn màng. Cô gái robot này hiện đang làm nhân viên lễ tân Mitsukoshi, cửa hàng bách hóa lâu đời nhất của Nhật Bản. Với nụ cười thường trực trên môi  Chihira Aico không bao giờ tỏ vẻ chán nản khi chào đón khách hàng tới cửa hiệu.

 Chú robot Pepper có chiều cao 140 cm và được trang bị các bánh xe với khung thân hình màu trắng, có một màn hình gắn trên ngực và có đầu tròn. Mặc dù phát âm vẫn còn đôi chút rời rạc và các bước di chuyển chưa thật dứt khoát, nhưng người máy Pepper có thể nhận biết giọng nói của con người với 20 ngôn ngữ khác nhau, cũng như phân biệt được giọng nói của nam giới nữ giới và trẻ nhỏ. Robot chịu trách nhiệm tiếp  đón người bệnh là trẻ em và người già nhà tại Bệnh viện.

2.5

- Sự giao tiếp hoặc tình cảm thái độ của mọi người với người máy

+ Khách hàng/ Bệnh nhân đều coi người máy Chihira Aico/ Pepper đều được coi là những nhân viên thực sự

+  Khách hàng/ Bệnh nhân rất tin tưởng, ảnh tự nguyện xếp hàng để được phục vụ

+  Khách hàng/ Bệnh nhân ai cũng cảm thấy hài lòng và khi ra về họ không quên gửi lời chào, lời cảm ơn. 

1.0

- Cảm xúc sự giao tiếp của em với người máy.

+ Em rất ngưỡng mộ cô ( chú) người máy Chihira Aico/ Pepper.

+ Cảm xúc của em khi được nói chuyện với người máy lần đầu tiên. (  học sinh tạo tình huống để giao tiếp với người máy)

+ Em yêu quý và mong muốn được nói chuyện với  người máy Chihira Aico/ pepper và có ước mơ sau này có thể chế tạo được những người máy tuyệt vời như vậy ở Việt Nam.

1.0

3. Kết bài:   Cảm nghĩ về người máy, cái suy nghĩ về sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, mong ước của bản thân...

1.0

Thang điểm:

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

CÂU 1

PHẦN I. ĐỌC HIỂU

6.0

1.Thể thơ: Lục bát

0.5

2. “Bàn tay” được hiểu theo nghĩa gốc.

1.0

3. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là người con đang bày tỏ

tình cảm biết ơn với người mẹ của mình.

2.0

4. Biện pháp tu từ:

+ Ẩn dụ: “giấc tròn”: Cách nói ẩn dụ “giấc tròn” không phải chỉ là giấc ngủ của con mà mang ý nghĩa cuộc đời con luôn có mẹ theo sát bên nâng bước con đi, che chở cho con, dành tất cả tình yêu thương.

1.0

+ So sánh: “Mẹ là ngọn gió”: Đây là một hình ảnh so sánh đặc sắc về mẹ: “Mẹ là ngọn gió” – ngọn gió mát lành làm dịu êm những vất vả trên đường, ngọn gió bền bỉ theo con suốt cuộc đời.

Hình ảnh thơ giản dị nhưng giúp ta thấy được tình thương yêu lớn lao, sự hi sinh thầm lặng, bền bỉ suốt cuộc đời mẹ đối với con.

1.5

PHẦN 2. TẠO LẬP VĂN BẢN

14.0

CÂU 1

Nghị luận về lòng hiếu thảo

4.0

a.Đảm bảo cấu trúc của một đoạn văn: Mở đoạn giới thiệu vấn đề; Thân đoạn làm rõ vấn đề, triển khai được các ý rõ ràng; Kết đoạn khái quát được nội dung.

0.5

b. Xác định đúng vấn đề: Con người cần có lòng hiếu thảo với ông bà, cha mẹ.

0.5

c. HS triển khai vấn đề cụ thể, rõ ràng, vận dụng tốt các thao tác viết đoạn văn. Có thể trình bày theo định hướng sau:

1.0

- Hiếu thảo là hành động đối xử tốt với ông bà, cha mẹ, luôn yêu thương họ.

- Lòng hiếu thảo là phụng dưỡng ông bà, cha mẹ khi ốm yếu, già cả.

* Vì sao chúng ta cần phải có lòng hiếu thảo với ông bà, cha mẹ?

- Ông bà, cha mẹ là người đã sinh ra ta, đã mang lại cuộc sống cho chúng ta.

- Họ là những người đã nuôi nâng, chăm sóc và dạy bảo chúng ta nên người.

- Sống hiếu thảo với ông bà, cha mẹ là thể hiện sống có trách nhiệm của mỗi người.

- Người có lòng hiếu thảo sẽ được mọi người yêu mến và quý trọng. Giá trị của bạn sẽ được nâng cao nếu sống có hiếu thảo.

- Lòng hiếu thảo gắn kết các thành viên trong gia đình với nhau, thể hiện tình yêu thương gia đình.

- Phê phán những người sống bất hiếu, vô lễ, đối xử tàn nhẫn, bỏ rơi ông bà, cha mẹ.

2.0

CÂU 2

Em hãy là nàng tiên Mùa Xuân để kể về thiên nhiên và con người mỗi khi Tết đến, xuân về.

10.0

1, Yêu cầu chung:

- Bài làm phải được tổ chức thành bài làm văn hoàn chỉnh.

- Biết vận dụng kĩ năng tự sự kết hợp với các yếu tố miêu tả, biểu cảm.

- Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt trôi chảy; hạn chế lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

1.0

2, Yêu cầu cụ thể:

Học sinh có thể làm theo nhiều cách nhưng phải đảm bảo

những nội dung cơ bản sau:

* Mở bài:

- Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc (hóa thân thành nàng tiên Mùa xuân để kể về thiên nhiên và con người dịp Tết đến, xuân về).

1.0

* Thân bài:

7.0

- Mùa xuân mang lại vẻ đẹp, khơi dậy sức sống cho thiên nhiên, đất trời:

3.0

+ Mùa xuân đến, tiết trời ấm áp hơn, bầu trời trong sáng hơn, mặc dù, thỉnh thoảng, trong mưa xuân vẫn có cả cái lành lạnh của mùa đông mang lại.

1.5

+ Cảm nhận được sự sống đang sinh sôi, nảy nở của hạt mầm, nhìn thấy sự vươn dậy của lộc non, chồi biếc, nhìn thấy sắc màu rực rỡ của những cành đào, những bông hoa ngày Tết và cảm nhận được cái ngào ngạt của hương xuân.

1.5

- Mùa xuân mang lại niềm vui cho con người:

4.0

+ Cảm thấy rất vui mỗi dịp Tết đến vì được tận mắt chứng kiến biết bao niềm vui, niềm hạnh phúc của con người: gia đình đoàn tụ, sum họp sau một năm tất bật, rộn ràng với công việc làm ăn, với cuộc sống.

1.5

+ Cảm thấy vui hơn khi biết rằng mình đã khơi dậy sức sống trong lòng người, làm cho con người thêm yêu cảnh vật, làm cho tâm hồn con người trong sáng hơn, ấm áp hơn.

1.5

+ Mùa xuân còn biết gieo vào lòng người mơ ước về một tương lai tươi sáng, một ngày mai tốt đẹp.

1.0

* Kết bài:

- Tình cảm của Mùa xuân với thiên nhiên và con người

1.0

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

Câu 1

Cảm thụ đoạn thơ

8.0

1. Yêu cầu về kỹ năng:

- HS biết cách viết bài văn cảm thụ ngắn có bố cục rõ ràng, văn viết trôi chảy, giàu cảm xúc.

- Lời văn chuẩn xác, không mắc lỗi chính tả và diễn đạt.

1.0

2. Yêu cầu về kiến thức:

Học sinh có những cảm nhận khác nhau về bài thơ song cần đảm bảo những yêu cầu cơ bản sau:

7.0

* Về nghệ thuật:

1.5

- Nghệ thuật so sánh đặc sắc: trăng được ví với những hình ảnh rất đỗi gần gũi: “ như lưỡi liềm”, “ tựa con thuyền cong mui”, “ như hạt cau phơi”, “ quả chuối vàng tươi”, “ như cánh võng chập chờn trong mây”.

1.0

- Lời thơ giản dị, trong sáng, giọng điệu dí dỏm.

0.5

* Về nội dung:

5.5

- Bài thơ là những cảm nhận rất thú vị, độc đáo về trăng: nhà thơ đã mượn lời của từng thành viên trong gia đình để nhìn trăng theo cách liên tưởng riêng bằng tâm lý, lứa tuổi, công việc khác nhau:

+ Mẹ là người tay liềm, tay hái quen việc đồng ruộng nên thấy “trăng như lưỡi liềm”.

1.0

+ Ông quen việc sông nước nên thấy “trăng tựa con thuyền cong mui”.

1.0

+ Bà nhìn trăng ra “hạt cau phơi” bởi bà hay ăn trầu.

1.0

+ Cháu thấy trăng ngon như “quả chuối vàng tươi trong vườn”, cháu thiết thực hơn, vì cái tính háu ăn của con trẻ.

0.75

+ Bố - chú bộ đội Trường Sơn, vầng trăng trong tâm trí bố lúc ẩn, lúc hiện với bao kỉ niệm trong chiến tranh gian lao nhưng hào hùng, thơ mộng.

0.75

- Liên tưởng, mở rộng vấn đề

Mỗi một sự vật dưới nhiều góc nhìn sẽ cho ra những đánh giá, nhận xét khác nhau. Bởi vậy khi chúng ta nhìn nhận về một con người hay một sự vật nào đó, cũng cần có cái nhìn đa diện để có những đánh giá đúng đắn và toàn diện

0.5

- Kết luận về nghệ thuật, ý nghĩa, sức lan tỏa của đoạn thơ.

0.5

CÂU 2

Kể chuyện tưởng tượng

12.0

a. Yêu cầu về kĩ năng:

- Học sinh cần viết bài kể chuyện tưởng tượng, có bố cục 3 phần mạch lạc, chặt chẽ, kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm.

- Sử dụng linh hoạt các hình thức ngôn ngữ: đối thoại, độc thoại.

- Văn viết trôi chảy, giàu cảm xúc, biết vận dụng tốt trí tưởng tượng, sáng tạo thêm các chi tiết và ngôi kể phù hợp.

1.0

b. Yêu cầu về kiến thức:

* Học sinh có thể kể nhiều hướng khác nhau. Nhưng cần đảm bảo có các nhân vật như yêu cầu, các chuỗi sự việc liên kết với nhau và theo trình tự hợp lí, câu chuyện phải mang một ý nghĩa, một bài học nào đó.

11.0

 1. Mở bài: Giới thiệu hoàn cảnh nghe được câu chuyện giữa Sâu Rau và Giun Đất

1.0

2. Thân bài

9.0

- Xây dựng được cuộc trò chuyện của Sâu Rau và Giun Đất thể hiện:

+ Quan điểm, thái độ và cách sống của từng nhân vật.

+ Là hai nhân vật đối lập về tính cách và quan điểm: Giun Đất chăm chỉ, hiền lành; Sâu Rau lười biếng, ăn bám, bảo thủ...

+ Vai trò của từng nhân vật với cuộc sống: Kẻ sống có ích, kẻ phá hoại rau màu...

8.0

- Kết cục của từng nhân vật hợp lí để toát lên bài học.

1.0

3. Kết bài: Cảm nghĩ của bản thân:

- Bày tỏ thái độ yêu ghét với từng nhân vật

- Rút ra bài học: tùy học sinh tự rút ra bài học. (Có thể là : phải chăm chỉ làm việc, không được sống ăn bám thì cuộc sống mới có ý nghĩa.

1.0

Phần

Nội dung kiến thức cần đạt

điểm

Đọc hiểu

(6.0đ)

Học sinh làm cần đảm bảo những yêu cầu sau:

Câu 1. Văn bản đã cho được viết theo phương thức biểu đạt chính là miêu tả.

1,0  

Câu 2. Dòng sông được tác giả miêu tả theo trình tự thời gian từ sáng, trưa, chiều đến tối.

- Tác dụng: Miêu tả màu sắc dòng sông thay đổi biến hóa mọi thời điểm trong một ngày, đêm, khắc họa được vẻ đẹp, sự điệu đà duyên dáng của dòng sông.

0,5

1,5

Câu 3. Đoạn thơ trên đã sử dụng biện pháp tu từ: nhân hóa, so sánh.

- Hình ảnh nhân hóa qua các từ ngữ: điệu, mặc áo, thướt tha, áo xanh sông mặc, mới may, thơ thẩn, cài, thêu, ngực...

- Hình ảnh so sánh: Áo xanh sông mặc như là mới may

Câu 4.

- Biện pháp tu từ nhân hóa miêu tả một dòng sông rất đẹp, rất thơ mộng, dòng sông trở nên sống động, có hồn, giống như một người thiếu nữ xinh đẹp, điệu đà, duyên dáng, biết làm đẹp cho mình bằng những tấm áo tuyệt diệu, những tấm áo ấy được thay đổi liên tục khiến dòng sông biến hóa bất ngờ, mỗi lần biến hóa lại mang một sắc màu lung linh, lại là một vẻ đẹp quyến rũ, vừa thực lại vừa như mơ..., một vẻ đẹp đến ngỡ ngàng khiến người đọc phải say đắm ...

- Phép so sánh “Áo xanh sông mặc như là mới may” diễn tả sự thay đổi của dòng sông dưới ánh nắng mặt trời. Đó là một vẻ đẹp mới mẻ tinh khôi.

- Dòng sông vốn là ảnh quen thuộc trong cuộc sống, nhưng nhờ biện pháp nhân hóa, so sánh tác giả đã khiến dòng sông trở nên sống động, vừa đẹp vừa quyến rũ, đáng yêu như một con người.

- Biện pháp nhân hóa, so sánh thể hiện cái nhìn, sự quan sát vô cùng tinh tế, tài tình của nhà thơ về cảnh vật và ta cũng thấy được tâm hồn yêu thiên nhiên của nhà thơ.

0.5

0.5

0.5

0.5

0.5

0.5

Tạo lập vb

Câu 1. (4 đ)

1. Yêu cầu về kĩ năng: học sinh trình bày đúng thể thức đoạn văn miêu tả có thể kết hợp biểu cảm, tự sự, diễn đạt trôi chảy, không sai chỉnh tả …. đảm bảo độ dài khoảng 15 đến 20 dòng.

2. Yêu cầu cơ bản về kiến thức: HS viết đoạn văn miêu tả về hình ảnh dòng sông theo trí tưởng tượng của em dựa vào bài thơ Dòng sông mặc áo

- HS biết lựa chọn các hình ảnh về dòng sông ở nhiều thời điểm khác nhau ( sáng, trưa, chiều, tối )

+ Hình ảnh dòng sông khoác lên mình một màu lụa đào khi ánh mặt trời lên.

+ Trưa về, bầu trời cao, trong xanh, dòng sông lại được thay áo mới với một màu xanh trong tươi mát.

+ Những áng mây ráng vàng của buổi chiều tà lại điểm thêm cho chiếc áo của dòng sông một màu hoa sặc sỡ.

+ Buổi tối, dòng sông như lung linh kỳ diệu nhất bởi dòng sông được cài lên ngực mọt bông hoa của vầng trăng lung linh tỏa sáng cùng với muôn vàn vì sao lấp lánh trên bầu trời chiếu dọi xuông dòng sông…

🡪 Màu sắc dòng sông thay đổi biến hóa mọi thời điểm trong ngày đêm.

0.5

3.5

0.5

0.75

0.75

0.75

0.75

Câu 2 (10.0đ)

1. Yêu cầu về kĩ năng:­ HS biết cách làm bài văn miêu tả ( tả cảnh thiên nhiên + tả người). Văn viết trôi chảy, giàu cảm xúc, biết vận dụng tốt các thao tác quan sát, liên tưởng, so sánh... trong quá trình miêu tả.

2. Yêu cầu về kiến thức: ­ HS bám sát văn bản “Vượt thác” để dựng lại một bức tranh về vẻ đẹp phong phú, hùng vĩ của thiên nhiên trên sông Thu Bồn và vẻ đẹp của người lao động tài hoa với những ý cơ bản sau:

1.0

a. Mở bài: ­ Giới thiệu cảnh dòng sông Thu Bồn và nhân vật dượng Hương Thư trong cuộc vượt thác.

1.0

b. Thân bài:

* Bức tranh thiên nhiên: Cảnh thiên nhiên nơi dòng sông Thu Bồn được trải dài theo hành trình của con thuyền nên có sự biến đổi phong phú: ­

- Quang cảnh đoạn sông ở khu vực đồng bằng: êm đềm, hiền hòa, thơ mộng, thuyền bè tấp nập, hai bên bờ rộng rãi, trù phú với những bãi dâu trải ra bạt ngàn... ­

- Sắp đến đoạn thác ghềnh: vườn tược càng um tùm, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt, đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước; núi non ...... ­

- Đoạn sông có nhiều thác dữ: dòng nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá dựng đứng chảy đứt đuôi rắn. ­

- Vượt qua thác dữ: dòng sông chảy quanh co, những bụi cây to, vùng đồng bằng mênh mông, bằng phẳng....

* Hình ảnh dượng Hương Thư trong cảnh vượt thác: Trên nền thiên nhiên hùng vĩ đó, con người lao động hiện lên với những vẻ đẹp về:

+­ Ngoại hình: Dượng Hương Thư cởi trần, như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt nổi cuồn cuộn, hai hàm răng nghiến chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa – vẻ đẹp của con người lao động vùng sông nước khỏe mạnh, cường tráng.

+ ­ Động tác: co người phóng chiếc sào xuống lòng sông, ghì chặt trên đầu sào, động tác rút sào rập ràng nhanh như cắt. ­

+ Tư thế: vững vàng, làm chủ thiên nhiên. ­

+ Tính cách: lúc ở nhà nói năng nhỏ nhẹ, tính nết nhu mì. Khi làm việc là người chỉ huy thuyền vượt thác dày dạn kinh nghiệm , quyết liệt, rắn rỏi.

7.0

0.5

0.75

0.75

0.75

0.75

0.5

1.0

0.75

0.5

0.75

c. Kết bài: ­ HS trình bày cảm nghĩ của mình về cảnh thiên nhiên và con người qua bức tranh đó.

1.0

Phần

Nội dung kiến thức cần đạt

điểm

Đọc hiểu

(6.0đ)

Câu 1. Văn bản đã cho được viết theo phương thức biểu đạt tự sự kết hợp vớimiêu tả.

1,0  

Câu 2. Các từ láy là: mênh mông, tấp nập, xơ xác, cãi cọ, vêu vao, bì bõm.

1,0

Câu 3. Xác định thành phần câu (xác định đúng mỗi thành phần cho 0,5 đ):

Mấy hôm nọ,trờimưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước mặt,

TN CN VN TN

nướcdâng trắng mênh mông.

CN VN

2,0 

Câu 4. - Phép tu từ được tạo ra bằng cách:

+ Dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hành động, tính chất của vật: (cua cá) tấp nập; (cò,sếu, vạc, cốc…) cãi cọ om sòm. Tôi (Dế Mèn) suy nghĩ việc đời…

+ Dùng từ vốn để gọi người để gọi vật: họ (cò, sếu, vạc, cốc…); anh (Cò); tôi (Dế Mèn).

- Tác dụng: Làm cho thế giới loài vật trở nên gần gũi, biểu thị được những tình cảm suy nghĩ của con người, như con người.

2.0

Tạo lập vb

(10 đ)

Câu 1.

1. Yêu cầu về kĩ năng: học sinh trình bày đúng thể thức đoạn văn miêu tả có thể kết hợp biểu cảm, tự sự, diễn đạt trôi chảy, không sai chỉnh tả …. đảm bảo độ dài khoảng 15 đến 20 dòng.

2. Yêu cầu cơ bản về kiến thức: HS viết đoạn văn miêu tả về cảnh vật nơi em ở sau cơn mưa mùa hạ.

- HS biết lựa chọn các hình ảnh phù hợp với thời điểm sau cơn mưa mùa hạ

+ Thiên nhiên: Nước chảy tràn các bờ ruộng, tràn qua cả đường đi, nước cuốn vào các cống nghe òng ọc. Bầu trời cao rộng, quang đãng, trong xanh, vài đám mây, mặt trời hé nắng. Từng đàn chim chao liệng, bày mối cánh, bướm vàng, bướm xanh bay lượn, gà mẹ dắt gà con đi kiếm mồi. Cây cối tỉnh táo, khoan khoái rung rinh trong gió, trên tán lá vẫn đọng những giọt nước long lanh ….

+ Hoạt động của con người: Mấy cậu bé đuổi trâu ra đồng, các bác nông dân tiếp tục công việc đang dang dở, người đi úp nơm, người đi câu cá, trên đường xe cộ đi lại đông đúc …

1.0

3.0

Câu 2

(10đ)

a - Hình thức: HS viết thành một bài tập làm văn kể chuyện tưởng tượng hoàn chỉnh.

- Ngôi kể: Ngôi 3.

b - Nội dung:Kể được những sự việc xảy ra với hai mẹ con nhà chim trong đêm mưa gió.

1.0

* Mở bài- Dẫn dắt: Giới thiệu về tổ chim nhỏ chót vót trên cành cây cao và hai mẹ con nhà chim...

- Giới thiệu câu chuyện sẽ kể: Sau một đêm mưa như trút nước, sáng ra thấy chim con lông cánhvẫn khô nguyên, trong khi chim mẹ dáng vẻ mệt mỏi, lông cánh ướt sũng...

1.5

* Thân bài: HS kể diễn biến câu chuyện dựa trên các gợi ý như sau:

- Cảnh trời mưa: Miêu tả trời mưa to bất ngờ qua các hình ảnh như bầu trời, sấm chớp...

- Sự mỏng manh của tổ chim trước cơn mưa gió... nỗi lo của chim mẹ ... sự sợ hãi của chim con...

- Những nguy hiểm xảy ra trong đêm mưa gió, sự vất vả, can đảm, vững vàng của chim mẹ khi phải gắng sức để bảo vệ tổ, bảo vệ chim con...

- Sau đêm mưa gió, nguy hiểm đã qua đi, chim con vẫn ngủ ngon lành và không bị ướt; chim mẹ mệt mỏi nhưng lòng ngập tràn hạnh phúc...

1.0

2.0

2.0

1.0

*Kết bài - Bày tỏ những suy nghĩ của em về sự can đảm, vững vàng cũng như đức hy sinh cao cả của chim mẹ ...

- Ý nghĩa câu chuyện: Khẳng định vẻ đẹp của tình mẫu tử qua câu chuyện của hai mẹ con nhà chim ...

1.5

Câu

Nội dung

Điểm

1

(8,0 điểm)

1. Biện pháp tu từ: So sánh

0,5

2. Tác dụng: So sánh: Bác như vầng thái dương, như ngọn đuốc soi sáng đường dân ta để khẳng định công lao của Bác đối với dân tộc Việt Nam: lớn lao, vĩ đại đem lại hạnh phúc cho nhân dân...

1,5

3. Hình ảnh Bác hiện lên qua đoạn thơ: Bác như người cha, người mẹ, vầng thái dương, ngọn đuốc... => Hình ảnh Bác hiện lên thật gần gũi, ấm áp, giản dị, kính yêu,...

2,0

4. Viết đoạn văn:

a. Đoạn văn trình bày đúng thể thức văn bản, chữ viết cẩn thận, đúng chính tả.

0,5

b. Xác định đúng nội dung đoạn văn: Tình cảm của em đối với Bác Hồ.

0,5

c. Nội dung:

- Bác Hồ muôn vàn kính yêu. Bác luôn dành tình cảm trìu mến, nâng niu, ân cần dạy bảo thương yêu đặc biệt cho thiếu niên, nhi đồng.

1,0

- Thấy được tình thương yêu của Bác, em sẽ phấn đấu rèn luyện theo 5 điều Bác dạy, xứng đáng với lời dạy của Bác “Tuổi nhỏ... sức của mình” , nguyện cố gắng học tập, tu dưỡng và rèn luyện thật tốt, trở thành con ngoan, trò giỏi để xứng đáng là “Cháu Bác Hồ Chí Minh” như Người hằng mong đợi.

1,0

d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề của câu trả lời.

0,5

e. Chính tả, ngữ pháp: đảm bảo các qui tắc về chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa, tiếng Việt.

0,5

2

(12 điểm)

Viết bài văn:

a. Bài văn trình bày đúng thể thức văn bản, chữ viết cẩn thận, đúng chính tả.

0,5

b. Xác định đúng nội dung bài văn:HS nhập vai vào nhân vật (cây hoa) kể lại câu chuyện của mình. 

0,5

* Yêu cầu cụ thể:

1. Giới thiệu về nhân vật, tình huống truyện

- Tình huống gặp gỡ, nghe hoa kể chuyện: buổi sáng, em đến trường sớm để tưới nước cho bồn hoa trước lớp, thấy cây hoa đang ủ rũ vì bị ai đó vặt lá, bẻ cành, làm rụng hết cánh hoa.

2. Câu chuyện của cây hoa:

- Cây hoa tự giới thiệu, miêu tả về bản thân: hoàn hảo, đẹp, đang khoe sắc, tỏa hương, làm đẹp cho ngôi trường, được nhiều bạn học sinh chú ý, khen ngợi, nó cảm thấy hãnh diện, tự hào.

- Cây hoa kể chuyện bị bẻ cành, vặt lá.

- Cây hoa kể chuyện bị làm rụng hết cánh hoa.

- Cây hoa đau đớn, khi mình bị thương và trở nên xấu xí và oán trách những hành vi phá hoại môi trường, hủy hoại cây xanh.

- Lời nhắc nhở và mong muốn của cây với những học sinh nói riêng và con người nói chung.

3. Suy nghĩ của người kể: Qua nghe cây hoa tâm sự em rút ra bài học cho bản thân và mọi người phải biết trồng, chăm sóc, bảo vệ cây xanh, bảo vệ môi trường Xanh - Sạch - Đẹp.

2,0

3,0

3,0

2,0

d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề của câu trả lời.

0,5

e. Chính tả, ngữ pháp: đảm bảo các qui tắc về chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa, tiếng Việt.

0,5

Câu

Nội dung

Điểm

Câu 1

(3,5 đ)

1. Các từ láy trong đoạn trích (a): lấp loáng, sừng sững, lăn tăn, mơn man.

1,0

2. - Từ “đứng” ở đoạn trích b mang nghĩa gốc

- Từ “đứng” ở đoạn trích a mang nghĩa chuyển.

0,5

0,5

3. - Tìm thêm một từ “đứng” khác mang nghĩa chuyển.

Ví dụ: Đứng gió, (mặt trời) đứng bóng…

- Đặt câu với từ đó.

Câu phải có từ đứng vừa tìm được và phải đúng cấu tạo ngữ pháp mới cho điểm tối đa.

1,0

0,5

Câu 2

(6,0 đ)

1. Ở đoạn thơ, tác giả Tố Hữu đã nhắc đến những chi tiết nổi bật trong truyền thuyết Thánh Gióng:

- Thánh Gióng vươn vai, lớn bổng dậy nghìn cân:

Giặc đã đến chân núi Trâu. Thế nước rất nguy, người người hoảng hốt. Vừa lúc đó, sứ giả đem ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến. Thánh Gióng vùng dậy, vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt.

- Thánh Gióng cưỡi lưng ngựa sắt bay phun lửa:

Thánh Gióng bước lên vỗ vào mông ngựa. Ngựa hí dài mấy tiếng vang dội. Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngựa phi thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ.

- Thánh Gióng nhổ bụi tre làng đuổi giặc Ân:

Roi sắt gẫy. Thánh Gióng bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc. Giặc tan vỡ. Ðám tàn quân giẫm đạp nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn).

1,5

0,5

0,5

0,5

2. Cảm nhận về chi tiết Thánh Gióng vươn vai, lớn bổng dậy nghìn cân:

- Chi tiết Thánh Gióng vươn vai thành tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt thể hiện sự phi thường ở nhân vật.(Chi tiết này có liên quan đến truyền thống của truyện cổ dân gian. Thời cổ, nhân dân quan niệm người anh hùng phải khổng lổ về thể xác, sức mạnh và chiến công. Thần Trụ Trời, Sơn Tinh… đều là những nhân vật khổng lồ. Cái vươn vai của Gióng là đạt đến độ phi thường ấy).

- Chi tiết này còn mang ý nghĩa biểu trưng cho dân tộc việt Nam, cho sự trưởng thành vượt bậc, về hùng khí, tinh thần của một dân tộc trước nạn ngoại xâm. Khi lịch sử đặt ra vấn đề sống còn cấp bách, khi tình thế đòi hỏi dân tộc vươn lên một tầm vóc phi thường thì dân tộc vụt lớn dậy như Thánh Gióng, tự mình thay đổi tư thế, tầm vóc của mình.

=>Dân tộc Việt Nam anh hùng muốn có hình tượng khổng lổ, tuyệt đẹp và có ý nghĩa khái quát để phản ánh hết được lòng yêu nước, khả năng và sức mạnh quật khởi của dân tộc ta trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm suốt bốn ngàn năm lịch sử. 

- Đây là chi tiết tưởng tượng kì ảo làm tăng thêm vẻ đẹp và ý nghĩa của nhân vật, làm câu chuyện thêm hấp dẫn.

4,5

1,5

1,5

0,5

1,0

Câu 3

(10,5 đ)

Yêu cầu về kỹ năng:

Cần viết đúng thể loại văn tự sự - kể chuyện tưởng tượng. Dựa trên một phần sự thực nhất định nào đó, người kể phát huy trí tưởng tượng để sáng tạo ra nhân vật, sự việc, câu chuyện không có thực nhằm hấp dẫn người đọc, thể hiện ý nghĩa nào đó đối với con người trong đời sống thực.

Văn viết trong sáng, giàu cảm xúc; Bố cục bài viết rõ ràng.

- Yêu cầu về kiến thức:

HS có thể trình bày theo các cách khác nhau, song cần nêu được các ý cơ bản sau:

A. Mở bài:

Giới thiệu chung về câu chuyện mình định kể (Hoàn cảnh xảy ra câu chuyện. Ấn tượng chung về câu chuyện đó).

(HS cũng có thể mở bài không theo trình tự thời gian, miễn sao hợp lý).

0,5

B. Thân bài:

1. Câu chuyện xảy ra vào một ngày em đến khu tượng đài Thánh Gióng đặt trên đỉnh núi Ðá Chồng, thuộc dãy núi Sóc, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội (nêu rõ thời gian cụ thể, lý do đến đó, em có đi cùng ai…).

2. Câu chuyện đã diễn ra như thế nào?

Mở đầu; diễn biến; kết quả.

Trọng tâm là cuộc trò truyện thú vị giữa em và Thánh Gióng.

(Nội dung câu truyện, nhân vật, sự việc…)

3. Kết hợp miêu tả hình ảnh tượng đài Thánh Gióng và khung cảnh thiên nhiên ở đây: Hình ảnh mạnh mẽ, quật cường, uy nghiêm của Thánh Gióng…; Vẻ đẹp của núi non trùng điệp, lối đi lại ngoằn ngoèo, những đám mây…

9,5

1,5

6,5

1,5

C. Kết bài:

Nêu kết thúc và cảm nghĩ của em.

0,5

*Lưu ý:

- Đây là bài văn kể truyện tưởng tượng, vì vậy khuyến khích những bài viết có cốt truyện hay, sáng tạo; câu chuyện tưởng tượng hợp lý, lôgic; biết bám sát yêu cầu của đề và khai thác các chi tiết trong truyện “Thánh Gióng”; tránh việc sa đà vào kể lại tác phẩm.

- Nếu câu chuyện kể không đúng với yêu cầu của đề bài (không gắn với địa điểm đã yêu cầu, trọng tâm không phải là cuộc trò truyện của chính em với Thánh Gióng) thì cho điểm tối đa toàn bài tập làm văn 5,0 điểm).

Đáp án

Điểm

Câu 1

4,0

Câu 1. (4,0 điểm)

(4,0)

a. Giải nghĩa từ "nắng mưa" trong câu thơ:

- Nghĩa gốc: Chỉ hiện tượng của thời tiết: nắng và mưa.

1,0

- Nghĩa chuyển: Chỉ những gian lao, vất vả, khó nhọc trong cuộc đời.

1,0

b. Nêu nét đặc sắc về nghệ thuật của việc sử dụng từ "lặn" trong câu thơ thứ .Học sinh có thể nêu các ý kiến khác nhưng phải làm rõ được nét đặc sắc về nghệ thuật dùng từ “lặn” trong câu thơ với nội dung cơ bản như sau:

- Với việc sử dụng từ “lặn”, câu thơ thể hiện được sự gian lao, vất vả trong cuộc đời người mẹ, nhưng khắc sâu, nhấn mạnh hơn sự gian lao, vất vả của người mẹ trong cuộc sống.

1,0

- Qua đó thấy được nỗi gian truân, cực nhọc của đời mẹ không thể thay đổi, bù đắp… (nếu thay bằng các từ: ngấm, thấm,... thì nỗi vất vả chỉ thoảng qua, có thể tan biến đi...)

1,0

Câu 2. (4,0 điểm)

Câu 2. (4,0 điểm)

(4,0)

Học sinh cảm nhận được: Truyện “Thạch Sanh” có những chi tiết thần kì, hấp dẫn:

+ Cây đàn thần là một phương tiện kì diệu:

- Tiếng đàn cất lên từ ngục tối đến tai công chúa và khiến nàng cất tiếng nói.

- Tiếng đàn giúp công chúa khỏi bệnh, giúp Thạch Sanh giải oan và vạch tội Lí Thông.

- Tiếng đàn khiến cho quân sĩ mười tám nước chư hầu bủn rủn chân tay, không muốn đánh nhau nữa.

- Âm thanh của tiếng đàn có sức mạnh kì diệu.

-> Đó là tiếng đàn của công lí, tiếng đàn của tình yêu và cũng là tiếng đàn của lòng yêu chuộng hòa bình.

1,0

+ Niêu cơm thần kì

- Niêu cơm vô tận (ăn mãi không hết, xới mãi vẫn đầy )

- Niêu cơm của hòa bình và nhân đạo (đối xử khoan hồng tử tế với kẻ bại trận)

1,0

Câu 3. (12 điểm)

Câu 3. (12 điểm)

(12,0)

* Yêu cầu chung:

-Kiểu bài: Kể chuyện tưởng tượng.

- Yêu cầu: Đóng vai mình là Mùa xuân kể lại mùa xuân trên quê hương em mỗi dịp tết đến xuân về.

-Hình thức: Không mắc lỗi chính tả, dùng từ đặt câu bài viết có bố cục 3 phần.

* Yêu cầu cụ thể:

- Kể diễn biến sự việc: Câu chuyện của mùa xuân.

-Xác định đúng ngôi kể, đúng thứ tự, lời kể phù hợp (người kể: Mùa xuân kể theo ngôi thứ nhất)

a. Mở bài

(1,0)

Giới thiệu chung về nhân vật tôi (mùa xuân) và sự việc (câu chuyện của mùa xuân quê hương về thiên nhiên và con nguời mỗi dịp tết dến xuân về.)

1,0

b. Thân bài

(10)

Kể lại diễn biến sự việc: Câu chuyện của mùa xuân

(5,0)

+ Mùa Xuân mang lại vẻ đẹp, khơi dậy sức sống cho thiên nhiên đất trời (5 điểm)

- Mỗi khi mùa Xuân đến, thiên nhiên dang tay chào đón như một người bạn thân vừa mới trở về. Mùa xuân đến, tiết trời ấm áp hơn, bầu trời trong sáng hơn, trong mưa xuân vẫn còn cái lành lạnh như một chút buồn từ mùa đông còn vương lại.

- Là khát vọng muôn đời của nhân dân về cơm no áo ấm.

=> Cây đàn và niêu cơm thần kì là yếu tố tạo nên sức hấp dẫn của truyện cổ tích, góp phần thực hiện ước mơ của nhân dân. Thể hiện quan niệm và văn hóa của nhân dân lao động xưa.

2,5

- Tôi (Mùa Xuân) như nghe được sự sống đang sinh sôi, nảy nở của hạt mầm, nhìn thấy sự vươn dậy của lộc non chồi biếc; nhìn thấy sắc màu rực rỡ của những cành đào, những bông hoa ngày Tết và cảm nhận được cái ngào ngạt của hương xuân…

2,5

+ Mùa Xuân mang lại niềm vui cho con người và cuộc sống của con người.

(5,0)

- Cứ mỗi dịp Tết đến, tôi lại rất vui vì được tận mắt chứng kiến biết bao niềm vui, niềm hạnh phúc của con người, gia đình đoàn tụ, sum họp sau một năm tất bật bận rộn với công việc làm ăn, với cuộc sống

1,0

. - Tôi còn vui hơn khi biết rằng mình đã khơi dậy sức sống trong lòng người, làm cho con người thêm yêu cảnh vật, làm cho tâm hồn con người trong sáng hơn, ấm áp hơn.

1,0

- Tôi thật hạnh phúc vì mình đã góp phần đem đến cho con người sự no ấm, đầy đủ về cuộc sống vật chất.

1,0

- Tôi còn biết gieo vào lòng người những mơ ước về một tương lai tươi sáng, về một ngày mai tốt đẹp.

1,0

c. Kết bài

(1,0)

- Kể về sự việc kết thúc: Mùa Xuân đến và đi như là một quy luật vĩnh hằng, quy luật tuần hoàn của trời đất.

0,5

- Tình cảm của Mùa Xuân với thiên nhiên và con người.

0,5

Phần

Đáp án

Điểm

HS cần trả lời theo những ý sau:

a

Các từ láy trong đoạn thơ là tính từ, có tác dụng gợi hình.

1

b

- Đoạn thơ sử dụng các phép tu từ: So sánh, Ẩn dụ

0,5

- Tác giả so sánh hình ảnh của chú bé Lượm với chim chích để làm nổi bật vóc dáng nhỏ nhắn, xinh xắn, nhanh nhẹn, tâm hồn trong sáng, tính cách hồn nhiên, vui tươi, nhí nhảnh, tinh nghịch nhưng rất đáng yêu của chú bé liên lạc, gợi được tình cảm yêu mến cho người đọc (0,75 điểm). Phép ẩn dụ góp phần gợi tả, tô đậm, làm đẹp hơn, sinh động hơn hình ảnh chú bé Lượm. Đó không chỉ là con đường đầy nắng vàng mà đó còn là con đường cách mạng, con đường đấu tranh, con đường vinh quang để đi đến chiến thắng. Lượm không chỉ là một thiếu niên mà còn là một chiến sĩ nhỏ vô cùng đáng mến

0,75

c

HS viết được đoạn văn ngắn

3

*Về hình thức: Trình bày gọn gàng, rõ ràng, sạch đẹp.

*Về nội dung:

- Mở đoạn: (dẫn dắt) Hình ảnh những thiếu niên dũng cảm, gan dạ trong kháng chiến qua các bài thơ, câu chuyện kể luôn để lại cho em những ấn tượng. Chú bé Lượm trong bài thơ của Tố Hữu được khắc họa chân thực, sinh động, đáng yêu.

0,5

- Thân đoạn: (Học sinh cảm nhận được những ý cơ bản về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ)

Thể thơ 4 chữ, nhịp thơ nhanh, sử dụng từ láy gợi hình loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênh, phép so sánh, ẩn dụ gợi ấn tượng về một chú bé liên lạc: Trang phục gọn gàng, vóc dáng nhỏ nhắn, xinh xắn, nhanh nhẹn tâm hồn trong sáng, tính cách hồn nhiên, vui tươi, tinh nghịch nhưng vẫn đáng yêu...

2,0

- Kết đoạn: Lượm là hình ảnh tiêu biểu của thiếu niên Việt Nam hồn nhiên, vui tươi, dũng cảm, gan dạ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ. Lượm mãi là tấm gương sáng ngời cho các thế hệ măng non đất nước hôm nay và mai sau.

0,5

Phần

Đáp án

Điểm

Học sinh viết đoạn văn

*Về hình thức: Trình bày gọn gàng, rõ ràng, sạch đẹp.

*Về nội dung: HS có thể diễn đạt theo nhiều cách, nhưng cần đảm bảo được các ý cơ bản sau:

- Khái quát: Chi tiết “tiếng đàn” và “niêu cơm” đều là các chi tiết đặc sắc vừa hiện thực, vừa hoang đường, kì ảo góp phần làm cho câu chuyện thêm li kì, hấp dẫn. Hai chi tiết tô đậm màu sắc cổ tích trong câu chuyện, khẳng định trí tưởng tượng phong phú, sự sáng tạo tuyệt vời của nhân dân ta...

0,5

- Cụ thể: Đây là hai chi tiết tưởng tượng có nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Về chi tiết tiếng đàn thần:

+ Tiếng đàn là khúc hát tâm tình, là âm thanh kì diệu, là sợi dây tình cảm vô hình tượng trưng cho tình yêu đối lứa (tình yêu xóa bỏ ranh giới của giai cấp, của địa vị trong xã hội phong kiến).

+ Tiếng đàn là liều thuốc thần dược. Nhờ tiếng đàn mà công chúa nói được trở lại (khỏi câm) và nhận ra ân nhân đã cứu sống mình.

+ Tiếng đàn là đại diện cho công lí, công bằng xã hội: Thạch Sanh được giải oan. Lí thông bị vạch tội.

+ Tiếng đàn là tiếng nói nhân đạo, giàu lòng vị tha, yêu chuộng hòa bình. Tiếng đàn có thể cảm hóa con người, thêm bạn bớt thù, đẩy lùi chiến tranh.

+ Tiếng đàn còn khẳng định tài năng, tâm hồn, tình cảm của Thạch Sanh - chàng dũng sĩ có tâm hồn nghệ sĩ...

2,0

Về chi tiết niêu cơm thần:

+ Cùng với tiếng đàn kì diệu, niêu cơm cũng có những khả năng phi thường, niêu cơm kì lạ cứ ăn hết lại đầy làm quân sĩ 18 nước chư hầu lúc đầu coi thường, chế giễu, nhưng sau đó phải ngạc nhiên, khâm phục.

+ Niêu cơm thần đã cảm hóa được những kẻ xâm lược tham lam và khiến họ hoàn toàn khuất phục. Niêu cơm thần tượng trưng cho tình yêu thương, lòng nhân ái, ước vọng đoàn kết và tư tưởng yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta. Sức mạnh đó có thể cảm hóa con người, thêm bạn bớt thù, đẩy lùi chiến tranh.

+ Ngoài ra, chi tiết niêu cơm còn mang ước mơ khát vọng về sự no đủ của cư dân nông nghiệp Việt Nam. Đó là ước mơ chính đáng của con người lao động về cuộc sống no đủ, hạnh phúc...

1,5

Phần

Đáp án

Điểm

*Yêu cầu về kĩ năng :

- Học sinh biết xây dựng một văn bản tự sự, trình bày các sự việc chân thực, rõ ràng, trình tự hợp lí.

- Biết lựa chọn ngôi kể phù hợp. Từ tình huống nảy sinh cho đến sự phát triển và kết thúc truyện phải hợp lý, tự nhiên, sinh động, hấp dẫn.

- Học sinh phải dùng ngôn ngữ kể của mình. Không học thuộc sách, sao chép.

- Đề bài tương đối mở, tuy nhiên học sinh phải biết xây dựng nhân vật, cốt truyện sao cho phù hợp.

*Yêu cầu về nội dung :

- Qua câu chuyện phải thể hiện được một nội dung ý nghĩa, một bài học đạo đức nào đó về con người, cuộc sống.

* Về hình thức, bài viết trình bày sạch, đẹp, đủ bố cục.

Bài viết có thể có những sáng tạo riêng song cần đảm bảo những yêu cầu cơ bản sau:

Mở bài

- Giới thiệu được khái quát hoàn cảnh xuất hiện, những nhân vật chính liên quan đến câu chuyện về giọt nước mắt của mẹ.

1

Thân bài

- Giọt nước mắt của mẹ xuất hiện trong hoàn cảnh (tình huống) cụ thể như:

+ Khi đau buồn

+ Khi quá vui mừng và xúc động.

- Lí giải về hoàn cảnh khiến mẹ rơi nước mắt:

+ Khi thương xót và muốn chia sẻ với một ai đó.

+ Khi mẹ gặp chuyện đau buồn

+ Khi mẹ bị hiểu lầm, không được cảm thông chia sẻ.

+ Khi mình làm được một điều gì đó khiến mẹ tự hào, hạnh phúc.

+ Khi mình làm điều gì đó khiến mẹ lo lắng, buồn, giận

- Diễn biến câu chuyện: (kể và miêu tả tỉ mỉ hình ảnh của mẹ với những giọt nước mắt trong tình huống đó) :

+ Khi đó những cử chỉ, hành động, cảm xúc của mẹ như thế nào?

+ Bản thân em và những người chứng kiến có hành động, thái độ, cảm xúc gì?

+ Những giọt nước mắt ấy của mẹ có khơi dậy hay làm thức tỉnh điều gì không?

+ Em đã và sẽ phải làm gì sau khi chứng kiến những giọt nước mắt ấy của mẹ.

1

3

4

Kết bài

- Khái quát lại câu chuyện mà em vừa kể

- Gửi gắm đến cho người đọc một lời nhắn nhủ hoặc một thông điệp nào đó qua câu chuyện (về tình cảm gia đình, tình mẫu tử thiêng liêng....)

1

Phần

Đáp án

Điểm

a

Đoạn văn trên trích từ văn bản “Sông nước Cà Mau, trích trong “Đất rừng phương Nam” của nhà văn Đoàn Giỏi.

0,25

b

Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn: miêu tả

0,5

c

Nghĩa của từ “mũi” trong cụm từ “mũi Cà Mau”: chỉ vùng đất nhô ra phía trước

Từ “mũi” được tác giả Đoàn Giỏi dùng với nghĩa chuyển.

0,25

0,25

d

Cách viết của tác giả có thêm từ “mũi”:

- Nhà văn không viết “càng đổ dần về hướng Cà Mau” một cách chung chung (về tỉnh Cà Mau) mà viết “càng đổ dần về hướng mũi Cà Mau”. Đoàn Giỏi dùng từ “mũi” theo nghĩa chuyển để giới thiệu vừa cụ thể, vừa tạo hình về một vùng đất có hình dáng nhô ra phía trước vừa gợi ấn tượng về hình dáng mảnh đất cực Nam thiêng liêng của Tổ quốc.

0,75

Phần

Đáp án

Điểm

Yêu cầu: Học sinh viết thành đoạn văn hoàn chỉnh (có mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn). Nội dung đoạn nêu được cái hay của các hình thức nghệ thuật và vẻ đẹp của nội dung ý nghĩa mà tác giả gửi gắm trong đoạn thơ.

Cụ thể HS cần nêu được những ý chính như sau:

Mở

- Giới thiệu xuất xứ đoạn thơ: Đoạn thơ trích từ bài thơ " Mùa đông nắng ở đâu" của nhà thơ Xuân Quỳnh. Đoạn thơ là những lý giải thật đáng yêu về nắng mùa đông.

0,25

Thân

- Hai câu đầu đoạn thơ nêu hình ảnh của nắng và một sự thắc mắc về nắng "Mùa đông nắng đi đâu mất". Để rồi những câu thơ sau chính là sự lý giải cho thắc mắc đó. Tác giả đã dùng điệp ngữ "nắng" cùng biện pháp nhân hóa " nắng vào", "nắng lặn" làm cho hình ảnh nắng trở lên thật sống động, có hồn giống như con người.

- Cái hay của đoạn thơ chính là ở hình ảnh ẩn dụ " nắng ngọt", "nắng lặn” vào trong mùi thơm". Ẩn dụ đó đã diễn tả thật tinh tế vẻ đẹp và sức hấp dẫn đáng yêu của nắng mùa đông. Cái nắng ấm áp của đông cũng đủ làm cho hoa kết trái ngọt, hương thơm, tạo nên một bức tranh thiên nhiên ngày đông không hề lạnh lẽo. Màu sắc rực rỡ của "trăm ngàn bông hoa cúc", hương vị ngọt thơm của trái chín trong vườn được tạo nên là nhờ nắng...

0,75

0,75

Kết

- Với giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết, biện pháp điệp từ, nhân hóa, ẩn dụ…tác giả gửi gắm tới người đọc tình yêu thiên nhiên, yêu nắng mùa đông....

0,25

Phần

Đáp án

Điểm

Yêu cầu:

- Về kỹ năng: Học sinh biết cách xây dựng bài tự sự, mạch kể hấp dẫn, logic các sự việc. Tạo dựng tình huống truyện, lời kể lưu loát rõ ràng, không mắc lỗi dùng từ, diễn đạt...

- Về kiến thức: Học sinh biết làm bài văn kể chuyện tưởng tượng, có những sáng tạo nhân vật, sự việc, tình huống truyện hợp lý. Chọn ngôi kể phù hợp. Bài văn toát lên nội dung về nguồn gốc phong tục gói bánh chưng và sự tiếp nối truyền thống đó trong cuộc sống hôm nay. Đó cũng là nét đẹp về văn hóa dân tộc được bảo tồn và phát huy.

- Mỗi em sẽ có những sáng tạo của riêng mình, Giám khảo cần trân trọng những sáng tạo đó trên cơ sở bài làm có sự sắp xếp sự việc hợp lý, đúng chủ đề. Sau đây là một số gợi ý các ý chính trong bài làm:

Mở bài

- Nêu được tình huống gặp gỡ với nhân vật Lang Liêu

- Cảm xúc về cuộc gặp đó.

0,5

Thân bài

Học sinh cần kể theo đúng trình tự sự việc, giữa các sự việc có sự liên kết, tạo sự việc cao trào để nêu lên suy ngẫm, bài học.

- Sự việc mở đầu: Gặp gỡ nhân vật Lang Liêu, nhận ra Lang Liêu...

0,5

- Sự việc phát triển:

+ Trò chuyện cùng Lang Liêu với tất cả sự vui mừng, kính trọng. Hỏi chuyện về việc làm bánh chưng, bánh giày. Lang Liêu kể cho nghe về việc quyết tâm sáng tạo hai loại bánh dâng vua cha, về quá trình lên làm vua trị vì đất nước, mở mang nghề nông, phát triển sản xuất, chăn nuôi; dạy dân cách làm bánh chưng.... thể hiện sự đề cao sản xuất nông nghiệp, trân quý hạt gạo, kính trọng và biết ơn công lao của tổ tiên....

+ Bản thân cũng nói chuyện với Lang Liêu về việc học ở trường, về cuộc sống gia đình, về phong tục gói bánh chưng, thờ bánh chưng mà Lang Liêu đã tạo dựng, về thay đổi của cuộc sống hôm nay, sở thích của giới trẻ....

1,0

1,0

Sự việc cao trào:

- Được Lang Liêu dạy gói bánh nhưng gói không thành, khi luộc xong thì bánh có hình dáng méo mó, nhân bên trong bị đảo lộn.

- Thấy mình còn vụng về, cần học sự khéo léo trong công việc, nhận thức được cần thiết phải gìn giữ truyền thống văn hóa của tổ tiên để lại. Đó cũng là giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc, không nên bắt chước văn hóa ngoại lai không phù hợp với mình...

1,0

1,0

Sự việc kết thúc:

- Chia tay với Lang Liêu, trong lòng thấy lưu luyến, tiếc nuối, mong có ngày gặp lại.

0,5

Kết bài

- Những suy nghĩ, mong ước của bản thân...

- Bài học thấm thía từ cuộc gặp gỡ: Càng nhớ công ơn của các vua Hùng, thấy trách nhiệm của người học sinh phải học tập, tu dưỡng để trở thanh những con người tài đức, góp phần xây dựng quê hương đất nước giàu đẹp.

0,5

Câu

Nội dung

Điểm

Câu I

Trả lời câu hỏi tiếng Việt

3,5

1. - Các từ đầu mang nghĩa gốc: Đầu bạc răng long.

- Các từ đầu mang nghĩa chuyển: Đầu đường xó chợ, đầu xuôi đuôi lọt, dấu đầu hở đuôi.

Mỗi từ xác định đúng cho 0,5 điểm.

2. a. Điền các tính từ vào những chỗ trống có dấu (...):

⁽¹⁾ xanh thẳm;⁽²⁾ xanh biếc;⁽³⁾ xanh non.

Mỗi từ xác định đúng cho 0,25 điểm.

b. Tác dụng của các tính từ đó trong đoạn văn:

- Tô đậm màu xanh của da trời (xanh thẳm), cây lá (xanh biếc), những bãi ngô, thảm cỏ (xanh non) in trên mặt nước Sông Hương, đó là những vẻ xanh riêng, trong trẻo, đầy sức sống hòa vào màu xanh chung đẹp đẽ, độc đáo của Sông Hương.

2,0

0,75

0,75

Câu II

Cho đoạn văn và trả lời câu hỏi:

6,5

1. Các chi tiết thần kỳ trong đoạn văn: Tiếng đàn thần kì và niêu cơm thần kì.

Mỗi chi tiết nêu đúng cho 0,5 điểm.

*Phân tích ý nghĩa của các chi tiết thần kỳ:

- Chi tiết tiếng đàn:

+ Giúp Thạch Sanh được giải oan, giải thoát. Nhờ có tiếng đàn thần của Thạch Sanh mà công chúa khỏi câm, nhận ra người cứu mình và giải thoát cho Thạch Sanh; nhờ đó mà Lý Thông cũng bị vạch mặt; Làm quân mười tám nước chư hầu phải cuốn giáp xin hàng…

+ Tiếng đàn thần là thể hiện ước mơ về công lý, chính nghĩa; đại diện cho cái thiện và tinh thần yêu chuộng hòa bình của nhân dân (là “vũ khí” đặc biệt để cảm hóa kẻ thù).

- Chi tiết niêu cơm:

+ Niêu cơm thần kì của Thạch Sanh có khả năng lạ kì là cứ ăn hết lại đầy, làm quân mười tám nước chư hầu lúc đầu bĩu môi coi thường, chế giễu nhưng sau đó phải ngạc nhiên, khâm phục và phải chịu thua cuộc trước lời thách đố của Thạch Sanh...

+ Chi tiết niêu cơm thần kì chứng tỏ sự tài giỏi của Thạch Sanh; tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu chuộng hòa bình, khát vọng ấm no hạnh phúc của nhân dân ta.

2. - Kể lại hai chi tiết thần kỳ trong các truyện cổ tích khác mà em biết.

Kể đúng mỗi chi tiết thần kỳ trong các truyện cổ tích khác cho 0,25 điểm.

- Vai trò của chi tiết thần kỳ trong các câu chuyện cổ tích:

Thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện đối với cái ác, cái tốt đối với cái xấu, sự công bằng đối với bất công.

1,0

2,0

2,0

0,5

1,0

Câu III

Một thời gian sau khi lên ngôi, Thạch Sanh đã tìm về gốc đa xưa. Hãy tưởng tượng và kể lại lần trở về đó của Thạch Sanh.

10,0

Yêu cầu:

- Về kỹ năng: Cần viết đúng thể loại văn tự sự - kể chuyện tưởng tượng. Dựa trên một phần sự thực nhất định nào đó, người kể phát huy trí tưởng tượng để sáng tạo ra nhân vật, sự việc, câu chuyện không có thực nhằm hấp dẫn người đọc, thể hiện ý nghĩa nào đó đối với con người trong đời sống thực.

Văn viết trong sáng, giàu cảm xúc; Bố cục bài viết rõ ràng.

- Về kiến thức:HS có thể trình bày theo các cách khác nhau, song cần nêu được các ý cơ bản sau:

A. Mở bài:

Giới thiệu chung về câu chuyện.

(HS cũng có thể mở bài không theo trình tự thời gian, miễn sao hợp lý).

0,5

B. Thân bài:

1. Câu chuyện xảy ra vào thời gian, không gian như thế nào?

Một thời gian sau khi lên ngôi, Thạch Sanh đã tìm về gốc đa xưa (nêu rõ thời gian, lý do trở về, Thạch Sanh có đi cùng ai…).

2. Câu chuyện đã diễn ra như thế nào? (Mở đầu; Diễn biến; Kết quả).

Trọng tâm là cảnh Thạch Sanh khi về gốc đa xưa.

Cảnh thay đổi như thế nào, con người ra sao; Thạch Sanh đã kể lại những chuyện gì trong quá khứ (gắn với các chi tiết trong truyện)…

9,0

1,5

7,5

C. Kết bài:

Nêu kết thúc truyện.

0,5

Câu

Nội dung

Điểm

Câu 1

(4,0 đ )

Viết đoạn văn khoảng 8-10 câu trình bày suy nghĩ của em về nhân vật người anh (Truyện Bức tranh của em gái tôi – Tạ Duy Anh, Ngữ văn Lớp 6, Tập II) qua đoạn văn.

* Về hình thức: Viết đúng yêu cầu 1 đoạn văn.

1,0

* Về nội dung: Bài viết đảm bảo các ý sau:

- Người anh không trả lời mẹ vì quá ngạc nhiên và bất ngờ trước vẻ đẹp của bức tranh và tài năng của em gái mình.

- Người anh muốn khóc vì quá xúc động và xấu hổ với sự đố kỵ, cố tình xa lánh của mình đối với em gái trước đây.

- Người anh cảm thấy đó không phải là bức tranh vẽ mình vì hình ảnh trong bức tranh quá đẹp, trong sáng và ngoài sức tưởng tượng của người anh.

- Người anh hiểu rằng chính lòng nhân hậu của em gái là cơ sở để tạo nên tài năng.

- Câu nói thầm của người anh thể hiện sự hối hận chân thành, ăn năn, bị thuyết phục, tự nhận thức về bản thân cũng như về em gái của mình.

0,5

0,5

0,5

0,5

1,0

Câu 2

(6,0 đ)

a. Chỉ ra các phép so sánh trong đoạn thơ trên. Cho biết chúng thuộc những loại so sánh nào?

– Chỉ đúng các phép so sánh

+ Những ngôi sao thức ngoài kia

Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con

+ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời

– Xác định đúng kiểu so sánh

+ Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con:

là kiểu so sánh hơn kém

+ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời:

là kiểu so sánh ngang bằng

3,0

2,0

1,0

b. Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về tác dụng gợi hình, gợi cảm của những phép so sánh ấy.

– Yêu cầu học sinh viết đúng một đoạn văn cảm nhận với nội dung cơ bản sau:

+ Phép so sánh hơn kém “Những ngôi sao thức ngoài kia”/ Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con” nhấn mạnh thời gian thức vì con nhiều hơn thời gian ” thức” của ngôi sao, của thiên nhiên.

+ Phép so sánh ngang bằng “Mẹ là ngọn gió của con suốt đời” khẳng định tình mẹ, vai trò quan trọng của mẹ với cuộc đời của con.

+ Lòng biết ơn mẹ sâu sắc của con.

3,0

1,0

1,0

1,0

Câu 3

(10,0 đ)

A. Yêu cầu về kĩ năng:

Học sinh biết cách làm bài văn kể chuyện sáng tạo. Bố cục rõ ràng, mạch lạc. Lựa chọn ngôi kể phù hợp, kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm trong bài.

1,0

B. Yêu cầu về kiến thức:

Học sinh có nhiều cách xây dựng cốt truyện sáng tạo, các sự việc logic, lời thoại hợp lí, đan xen yếu tố miêu tả, biểu cảm, câu chuyện kể thể hiện một ý nghĩa, một bài học nào đó trong cuộc sống.

1. Mở bài:

Chiếc bình nứt

Một người có hai chiếc bình lớn để chuyển nước. Một chiếc bình bị nứt nên khi gánh từ giếng về, nước trong bình chỉ còn một nửa. Chiếc bình lành rất tự hào về sự hoàn hảo của mình, còn chiếc bình nứt luôn thấy dằn vặt, cắn rứt vì không hoàn thành nhiệm vụ.

1,0

2. Thân bài:

Một ngày nọ, chiếc bình nứt nói với người chủ: ……

* Cách 1:

- Bình nứt tâm sự chân thành với ông chủ về khuyết điểm của mình, tự trách mình vì trong suốt thời gian qua không giúp ích được gì cho ông chủ. Tâm trạng buồn bã, thất vọng về bản thân.

- Rất may mắn nó gặp được ông chủ tốt bụng, biết cảm thông chia sẻ, biết cổ vũ động viên khích lệ để bình nứt cố gắng.

- Ông chủ động viên khích lệ bằng cách: Mở một cuộc thi tài giữa chiếc bình nứt và chiếc bình lành.

- Diễn biến cuộc thi.

- Kết quả cuộc thi: Bình nứt luôn cần mẫn, nỗ lực cố gắng vươn lên và chiến thắng, bình lành quá tự tin về bản thân nên chủ quan kiêu ngạo và thất bại.

7,0

1,0

1,0

1,0

2,0

2,0

* Cách 2:

- Bình nứt tâm sự chân thành với ông chủ về khuyết điểm của mình, tự trách mình vì trong suốt thời gian qua không giúp ích được gì cho ông chủ.

- Ông chủ tốt bụng, có mắt tinh tế và óc sáng tạo lãng mạn đã biết cách chuyển điều hạn chế của bình nứt thành thế mạnh bằng cách gieo hạt giống hoa bên phía con đường chiếc bình nứt hàng ngày vẫn qua (Hoặc ông chủ trồng hoa trên chính chiếc bình nứt).

- Ngày qua ngày, tháng qua tháng …..những cây hoa mọc lên, đón nắng mai, khí trời rồi kết nụ, nở hoa làm đẹp cho con đường, làm đẹp cho ngôi nhà -> bình nứt yêu đời, tự tin, luôn nỗ lực vươn lên, nhận ra vẻ đẹp, ý nghĩa của cuộc sống.

- Còn chiếc bình lành luôn tự tin về bản thân, coi mình hoàn hảo, không nỗ lực vươn lên, không cẩn trọng. Một ngày kia gặp tình huống không may bị nứt, mẻ, xấu xí. Sống buông xuôi, bất lực, thu mình.

1,5

1,5

2,0

2,0

3. Kết bài:

Mỗi người trong chúng ta đều có những hạn chế riêng, luôn nỗ lực vươn lên để hoàn thiện bản thân làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

1,0

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

Câu 1

( 4.0 đ)

a)Yêu cầu chỉ ra được các biện pháp nghệ thuật:

- So sánh: (măng trồi lên như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy; ủ kĩ như áo mẹ trùm lần trong lần ngoài cho đứa con non nớt)

- Nhân hóa ( áo mẹ trùm lần trong lần ngoài cho đứa con non nớt)

2.0

1.0

1.0

b)Trình bày được giá trị diễn đạt của các biện pháp nghệ thuật như sau:

- Khơi gợi được hình ảnh mầm măng mạnh mẽ, đầy sức sống …

- Làm cho hình ảnh mầm măng hiện lên sống động, có hồn….

- Thể hiện rõ tình cảm của người miêu tả: Không chỉ quan sát mầm măng bằng thị giác mà còn cảm nhận nó bằng sự rung động của một tâm hồn đồng cảm….

* Lưu ý:

- Thí sinh có thể trình bày giá trị diễn đạt của từng biện pháp tu từ hoặc có thể trình bày chung. Giám khảo linh hoạt cho mức điểm phù hợp.

- Khuyến khích những bài làm thí sinh chỉ ra được những đặc sắc nghệ thuật khác như: sử dụng từ ngữ giàu giá trị gợi tả, sử dụng câu hỏi tu từ, đảo ngữ…

2.0

0.75

0.75

0.5

Câu 2

( 6.0 đ)

* Yêu cầu về kĩ năng:

- Thí sinh phải biết xây dựng thành một đoạn văn, diễn đạt mạch lạc, trôi chảy, ít mắc lỗi về dùng từ, đặt câu…

- Nếu học sinh không viết thành một đoạn văn thì giám khảo không cho điểm.

0.5

* Yêu cầu về kiến thức:

Thí sinh có thể có những cách diễn đạt khác nhau nhưng cần đảm bảo được các ý sau:

- Đây chính là điều tâm niêm của thầy Ha- men về giá trị và sức mạnh của tiếng nói dân tộc (tiếng nói không chỉ là tài sản quý báu mà còn là phương tiện quan trọng để đấu tranh giành độc lập, tự do, là linh hồn của dân tộc ).

- Khẳng định một chân lí: Giữ được tiếng nói là giữ được độc lập, tự do còn mất tiếng nói dân tộc là mất độc lập, tự do.

- Thể hiện rõ tình cảm của thầy Ha- men đối với tiếng nói dân tộc: giữ gìn, nâng niu, tự hào…

- Khơi dậy tình cảm của mọi người đối với tiếng nói dân tộc mình. Liên hệ với bản thân tình yêu tiếng nói dân tộc, tình yêu tổ quốc, quê hương mình ….

5.5

1.5

2.0

1.0

Câu 3

(10.0đ)

* Yêu cầu chung:

- Thí sinh cần viết đúng thể loại văn tự sự - kể chuyện tưởng tượng, có bố cục rõ ràng, lời văn trong sáng, mạch lạc; ít mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt; cách kể chuyện tự nhiên, lời thoại hợp lí…

- Thí sinh phải kể được câu chuyện tưởng tượng về sự biến đổi kì diệu của thiên nhiên với sự xuất hiện của các nhân vật: Cây Bàng, Đất Mẹ, Lão già Mùa Đông, Nàng tiên Mùa Xuân .

1.0

* Yêu cầu cụ thể:

1. Mở bài:

Giới thiệu chung về câu chuyện mình định kể.

+ Giới thiệu hoàn cảnh xảy ra câu chuyện.

+ Ấn tượng chung về câu chuyện đó.

0.5

2. Thân bài:

Kể lại diễn biến của câu chuyện:

- Lão già Mùa Đông: già nua, xấu xí, cáu kỉnh, xuất hiện mang theo cái rét như cắt da, cắt thịt. Hoạt động của lão: len lách vào từng đường thôn ngõ xóm, lão leo lên tất cả cây cối trong vườn…Lão đi đến đâu, tàn sát không thương tiếc đến đó, khiến mọi vật đều vô cùng run sợ...

- Hình ảnh Cây Bàng về mùa đông: bị lão già Mùa Đông đến hành hạ, lão bẻ từng chiếc lá khiến cành cây trơ trụi, gầy guộc, run rẩy, cầu cứu Đất Mẹ...

- Đất Mẹ: hiền hậu nhân từ, điềm đạm, dịu dàng động viên Cây Bàng dũng cảm chờ đợi Nàng tiên Mùa Xuân đến và dồn chất cho cây...

- Nàng tiên Mùa Xuân xuất hiện: trẻ trung, tươi đẹp, dịu dàng, mang theo những tia nắng ấm áp xua đi cái lạnh giá của mùa đông. Mọi vật đều vui mừng phấn khởi khi Nàng tiên Mùa Xuân đến. Cây cối như được hồi sinh, trăm hoa khoe sắc….Cây Bàng đâm chồi nảy lộc….Tất cả như được tiếp thêm sức mạnh, tràn trề nhựa sống….

- Cây Bàng cảm ơn Đất Mẹ, cảm ơn Nàng tiên Mùa Xuân…

8.0

2.0

1.5

1.5

2.0

Kết bài:

- Suy nghĩ về câu chuyện vừa kể.

- Bài học từ câu chuyện (Cần có nghị lực vươn lên trong cuộc sống. Biết quan tâm giúp đỡ lẫn nhau đặc biệt khi khó khăn hoạn nạn).

0.5

Câu 1 (4 điểm)

a

- Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa – Uống nước nguồn miền Bắc

- Tác dụng: trả lời thay cho đồng bào Tây Nguyên, lòng luôn nhớ về miền Bắc…

Học sinh có thể chỉ thêm biện pháp tu từ nhân hóa “mày”

0,5

0,5

b

- Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ và so sánh - những trái tim như ngọc sáng ngời

- Tác dụng: “những trái tim” – chỉ những con người anh dũng kiên cường…. làm tăng sức gợi hình ảnh, gợi cảm xúc: ngợi ca, trân trọng …

0,5

0,5

c

- Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ - thắp, lửa hồng.

- Tác dụng: Nhà thơ Nguyễn Đức Mậu đã dùng các hình ảnh ẩn dụ thắp, lửa hồng để chỉ hàng rào hoa râm bụt trước nhà Bác Hồ ở làng Sen. Những hình ảnh ẩn dụ trên làm tăng sức gợi hình cho câu thơ. (Đọc câu thơ, người đọc như thấy được những chùm hoa râm bụt khe khẽ đung đưa trong gió như là ngọn lửa đang cháy).

0,5

0,5

d

- Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ - mồ hôi

- Tác dụng: Mồ hôi đã gợi lên sức lao động của con người, có sức lao động là sẽ có ….. Những hình ảnh hoán dụ trên làm tăng sức gợi hình cho câu thơ. ..

0,5

0,5

Câu 2 (6 điểm)

a. Yêu cầu về hình thức:

- Học sinh viết thành một đoạn văn miêu tả hoàn chỉnh, trong đó phải bộc lộ cảm xúc một cách rõ ràng.

1,0

- Diễn đạt trôi chảy, trình bày sạch đẹp

1,0

b. Yêu cầu về nội dung:

Học sinh dựa vào bài thơ “Lượm” để miêu tả và bộc lộ cảm xúc về chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hy sinh của Lượm. Đảm bảo các ý cơ bản sau:

- Lượm là chú bé liên lạc nhanh nhẹn, dũng cảm, hồn nhiên và đáng yêu.

1,0

- Chuyến đi công tác cuối cùng rất nguy hiểm nhưng Lượm vẫn dũng cảm lao qua làn đạn để đưa thư...

1,0

- Lượm hy sinh anh dũng nhưng vẫn mỉm cười thanh thản...

1,0

- Học sinh bộc lộ được cảm xúc: yêu mến, cảm phục, là tấm gương sáng để noi theo...

1,0

Câu 3 (10 điểm)

* Yêu cầu về kĩ năng

- Học sinh biết xây dựng một bài văn miêu tả có bố cục đầy đủ ba phần, tả cảnh theo một trình tự rõ ràng, hợp lí, tự nhiên, sinh động; biết dùng từ chính xác, diễn đạt trôi chảy và không mắc lỗi chính tả

* Yêu cầu về nội dung

- Giới thiệu được cảnh được tả là một buổi sáng mùa xuân đẹp trên quê hương em.

- Bài viết có thể có những sáng tạo riêng song cần đảm bảo được các nội dung cơ bản sau:

Mở bài:

- Dẫn dắt, giới thiệu buổi sáng mùa xuân đẹp trên quê hương.

0,5

Thân bài:

• Cảnh bầu trời: Cao, trong xanh, đám mây trắng bồng bềnh trôi; ông mặt trời bắt đầu xuất hiện chiếu những tia nắng ấm áp xuống trần gian ….

1,0

• Cảnh mặt đất: hình ảnh quê hương trong một buổi sáng mùa xuân hiện lên thật đẹp………

1,0

+ Cánh đồng: Rộng bát ngát, mát mắt với màu xanh của lúa, của cỏ non; những giọt sương đọng trên lá lúa, trên cỏ non như những hạt kim cương lóng lánh sắc màu dưới ánh ban mai; không khí trong lành, ấm áp thoang thoảng hương hoa cỏ dại…thánh thót trên các cành cây là tiếng chim hót chào đón nàng xuân duyên dáng đã trở lại…

2,0

+ Dòng sông: Dòng sông còn mơ màng trong tấm màn sương mờ ảo. Sông bừng tỉnh giấc khi được những tia nắng tinh nghịch đánh thức. Làn nước trong xanh như tấm gương khổng lồ, cánh lục bình xanh biếc... Vài chú cá con nghịch ngợm tung mình lên cao rồi đánh tõm xuống mặt sông thật vui mắt, tiếng lanh canh của bác thuyền chài đi cất mẻ cá tôm sớm làm cho cảnh dòng sông quê em càng trở lên sinh động. Cây cối hai bên bờ xanh mượt đu đưa theo làn gió, đùa vui với nắng sớm…

Hoặc học sinh có thể tả về núi, ao hồ …

2,0

+ Con đường: tấp nập, tiếng người gọi nhau đi chợ hoặc ra đồng thăm lúa…tiếng bíp bíp của những phương tiện giao thông hiện đại có việc phải di chuyển sớm …

1,0

+ Khu vườn nhà em: khu vườn đẹp. Ông mặt trời đã lên cao, nắng chan hòa và trải rộng khắp khu vườn.Chồi non trên các cành cây cao đua nhau hé mắt ngọc uống nắng xuân cho mau lớn, tiếng chim chuyền cành lảnh lót khắp khu vườn. Thược dược, hồng nhung, cúc vạn thọ… đua nhau bung nở. Rau xà lách xanh mướt, su hào căng tròn, bắp cải chắc nịch, cải chíp bụ bẫm, cải ngồng vàng rộm…làm khu vườn thật bắt mắt và đầy sức sống; đàn gà con theo mẹ bắt đầu đi tìm mồi, chú mèo mướp cuộn tròn một góc sân tắm nắng; chú cún con ve vẩy cái đuôi lăng xăng đuổi theo những chú bướm đủ màu.. thật tuyệt diệu biết bao!

2,0

Kết bài: Cảm xúc của em ( Được ngắm cảnh trong một buổi sáng mùa xuân đẹp trời, em càng thêm yêu và gắn bó với quê hương…)

0,5

Điểm

I. PHẦN ĐỌC HIỂU

4,0

Câu 1.

Phương thức biểu đạt chính là tự sự.

1.0

Ngôi kể thứ ba

1.0

Câu 2.

Cụm danh từ: Ngày nọ, một thung lũng

1,0

Câu 3.

Bài học: Khi con người trao tặng cho người khác tình cảm gì thì sẽ nhận lại tình cảm đó. Đấy là mối quan hệ nhân quả giữa cho và nhận trong cuộc sống…

1,0

II. PHẦN LÀM VĂN

16,0

Câu 1

6.0

a. * Yêu cầu về kĩ năng:

- HS biết trình bày bằng một đoạn văn (hoặc bài văn ngắn) có đầy đủ ba phần: Mở đoạn, thân đoạn và kết đoạn…

0,5

b. HS biết trình bày vẻ đẹp của hình tượng Bác Hồ trong hai khổ thơ:

- Vẻ đẹp của người cha được thể hiện ở cử chỉ: đốt lửa, đi dém chăn cho từng người, nhón chân nhẹ nhàng …, ở biện pháp nghệ thuật tu từ ẩn dụ: Người Cha..

- Thể hiện ân cần, chăm sóc, tình yêu thương vô bờ bến của Bác đối với các chiến sĩ…

- Qua đó thấy được Bác là một con người vừa giản dị gần gũi vừa vĩ đại.

5.0

c. Khuyến khích cách làm sáng tạo

0,25

d. Trình bày đúng chính tả

0,25

Câu 2

10

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự

- HS biết tạo lập một bài văn tự sự (kể chuyện tưởng tượng) hoàn chỉnh, bố cục rõ ràng,…

- Lựa chọn ngôi kể phù hợp (thứ nhất).

0,5

b. HS biết nhập vai dượng Hương Thư kể chuyện vượt thác:

8.0

- Giới thiệu…

- Dượng Hương Thư kể trước, trong và sau khi vượt thác:

+ Trước khi vượt thác: nhổ sào, thuyến tiến đến ngã ba sông…cảnh bãi dâu; dọc sông những chòm cây cổ thụ…

+ Đến Phường Rạnh, nấu cơm ăn và bắt đầu vươt thác…

+ Đến chiều tối vượt qua khỏi thác Cổ Cò

- Cảm nghĩ của dượng Hương Thư sau khi vượt thác….

c. Khuyến khích cách làm sáng tạọ, biết kết hợp yếu tố miêu tả hợp lí

1.0

d. Trình bày đúng chính tả

0.5

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

Câu 1

1

- Giải nghĩa “biểu tượng”: là hình ảnh sáng tạo nghệ thuật mang ý nghĩa tượng trưng.

0,5

- Đặt câu đúng với yêu cầu

Ví dụ: Chim bồ câu là biểu tượng của hoà bình.

0,5

2

- Nhân vật Đắc-gờ-lốt được miêu tả qua các chi tiết: là một cô bé khuyết tật, khuôn mặt không được xinh xắn như những đứa trẻ khác, gia cảnh từ lâu lâm vào tình cảnh ngặt nghèo.

0,5

- Các bạn em vẽ những gói quà, li kem hoặc những món đồ chơi mà các bạn yêu thích, còn bức tranh em vẽ là một bàn tay. Đó là một bức tranh rất khác lạ gây tò mò cho cả lớp

0,5

3

HS có thể viết thành đoạn hoặc thể hiện riêng từng ý, có thể có nhiều cảm nhận nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

Bức tranh được coi là biểu tượng của tình yêu thương vì:

- Bức tranh vẽ điều mà Đắc-gờ-lốt yêu thích nhất: bàn tay cô giáo;

- Bức tranh bày tỏ lòng biết ơn, tình yêu thương của Đắc-gờ-lốt tới cô giáo;

- Bức tranh thể hiện tình cảm, sự dìu dắt yêu thương của cô giáo dành cho học sinh của mình.

1,5

4

- HS tự do thể hiện điều ý nghĩa mà mình cảm nhận được từ câu chuyện

- Việc cần làm với những người khuyết tật, những người có hoàn cảnh khó khăn là không kì thị, xa lánh; luôn cảm thông, chia sẻ, giúp đỡ họ….

1,5

Câu 2

a, Đảm bảo viết đúng hình thức đoạn văn và đúng câu mở đầu đã cho.

0,5

b, Triển khai nội dung đoạn văn;

4,0

- Nội dung của các chương trình truyền hình và các cuộc vận động nêu trên là nhằm mục đích sẻ chia, giúp đỡ những người gặp khó khăn. Việc làm này thể hiện truyền thống yêu thương, đùm bọc, tinh thần đoàn kết, nhân ái của dân tộc ta.

0,5

- Hiểu được tình yêu thương và sự sẻ chia luôn là điều quý giá nhất trong cuộc sống vì:

+ Yêu thương , chia sẻ mang lại hạnh phúc cho người nhận; giúp họ vượt qua khó khăn, mất mát;

+ Yêu thương, chia sẻ càng nhiều thì cuộc sống càng tốt đẹp, hạnh phúc;

+ Biết chia sẻ, đồng cảm với người khác thì bản thân mình cũng thấy hạnh phúc hơn;

2,0

• Nêu hành động cụ thể:

+ Bài học: xác định lẽ sống yêu thương, sẻ chia là lẽ sống cao đẹp mà con người cần hướng tới;

+ Phê phán những kẻ sống ích kỉ, vô cảm;

+ Nêu hành động cụ thể của bản thân với các hoạt động của lớp , của trường…trong các phong trào nói trên và các phong trào nhân đạo khác.

1,5

c, Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề .

0,25

d, Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo đúng quy tắc Tiếng Việt

0,25

Câu 3

a, Đảm bảo được cấu trúc bài văn: có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài.

0,5

b, Xác định được ngôi kể (thứ nhất hoặc thứ ba); nhân vật chính (là chim mẹ);

0,5

c, Triển khai nội dung câu chuyện thành các sự việc cụ thể:

8,0

*Mở truyện: dùng đúng ngữ liệu đã cho trong đề (nếu là mở truyện khác thì không cho điểm)

1,0

*Thân truyện:

- Cảnh mưa to, gió lớn trong đêm: bầu trời đen kịt, mưa như trút nước, gió lớn quật từng cơn, sấm chớp dữ dội…

- Sự mong manh của tổ chim chót vót trên cành cây cao; nỗi lo lắng của chim mẹ, sự sợ hãi của chim con…(tập trung kể về hành động, tâm trạng của chim mẹ trong hoàn cảnh nguy hiểm này)

- Những nguy hiểm xảy ra với tổ chim trong đêm mưa gió…; sự chống đỡ, bảo vệ chim con của chim mẹ…(tập trung kể về hành động, tâm trạng của chim mẹ trong việc bảo vệ chim con)

- Nguy hiểm qua đi, chim con ngủ yên trong lòng mẹ, lông cánh vẫn khô nguyên. Chim mẹ mệt mỏi nhưng thấy hạnh phúc…

6,0

*Kết truyện: Nêu cảm nghĩ về tình mẫu tử thiêng liêng qua câu chuyện trên

1,0

d, Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề; vận dụng tốt các yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận, đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm

0,5

e, Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo đúng quy tắc Tiếng Việt

0,5

Câu

Đáp án

Điểm

1

Mức độ tối đa:

2,0 đ

* Về phương diện nội dung:

1,5

- Tác giả sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ: Người cha mái tóc bạc

0,5

- Hiệu quả của cách diễn đạt:

+ Đây là khổ thơ hay trong bài.

+ Hình ảnh Người cha mái tóc bạc chính là Bác Hồ.

+ Thể hiện được tình yêu thương, sự chăm lo mà Bác dành cho các anh, là tình cảm của một người cha luôn dành cho những đứa con yêu quý của mình.Ta cảm nhận được tấm lòng yêu thương bao la của Người.

+ Ta càng thấy được tình cảm mà người chiến sĩ dành cho Bác. Với anh Bác chính là người cha già đáng kính.

1,0

* Về phương diện hình thức:

0,5

- Biết cách trình bày dưới dạng đoạn văn, trình bày khoa học, sach đẹp, không mắc lỗi chính tả....

Câu 2

Mức độ tối đa:

2,0 đ

* Về phương diện nội dung:

1,75

-Miêu tả chú bé Lượm:

+ Vóc dáng nhỏ nhắn, nhanh nhẹn....

+ Trang phục gọn gàng...

+ Cử chỉ, hành động thể hiện sự nhí nhảnh, vui tươi...

+ Lời nói hồn nhiên...

+ Lòng dũng cảm...

1

- Sử dụng được các hình ảnh so sánh, nhân hóa, ẩn dụ phù hợp với nôi dung.

0,75

* Về phương diện hình thức:

- Biết cách trình bày dưới dạng đoạn văn, trình bày khoa học, sach đẹp, không mắc lỗi chính tả....

0,25

3

Mức độ tối đa:

6,0 đ

* Về nội dung:

+ Đảm bảo hệ thống ý:...

+ Biết sáng tạo, trong kể chuyện, lý giải các ý....

+ Có dấu ấn cá nhân trong phần lập luận, kiến giải...

+ Bài viết của HS đảm bảo các ý cơ bản về nội dung như sau:

5,0

1. Mở bài:

Giới thiệu nhân vật Thánh Gióng, hoàn cảnh cuộc chia tay.

0,5

b. Thân bài:

3, 5

- Hoàn cảnh cuộc chia tay: thời gian, không gian, con người...

0,5

- Cảnh chia tay xúc động của hai mẹ con:

+ Tấm lòng của người mẹ Việt Nam: thương con, lo lắng cho sự an nguy của con, nhưng lại dũng cảm gạt tình riêng, hướng tới trách nhiệm đối với cộng đồng, nhắc nhở con làm tròn sứ mệnh mà nhân dân, đất nước giao phó...

+ Vẻ đẹp hình tượng Thánh Gióng: thương mẹ, yêu nước, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ đất nước...

+ Cuộc chia tay lưu luyến, bịn rịn nhưng lại toát lên không khí anh hùng ca...

1,25

1,25

0,5

c. Kết bài:

Kết thúc cuộc chia tay, suy nghĩ và mong ước của kẻ ở người đi, Nhắn nhủ tới mọi người về lòng yêu nước, ý thức dân tộc, tình mẫu tử.....

1,0

* Về hình thức và các tiêu chí khác :

+ Bài viết đảm bảo bố cục ba phần

+ Bài viết không sai lỗi diễn đạt, lỗi chính tả

+ Lời văn mạch lạc trong sáng, từ ngữ giàu hình ảnh, có tính biểu cảm :

- Sử dụng ngôn ngữ cổ xưa.

- Đan xen các mẩu đối thoại.

- Kết hợp các yếu tổ miêu tả, biểu cảm phù hợp.

- Không nên hiện đại hóa các sự việc, nhân vật...

1,0

Câu

Yêu cầu

Điểm

1.

• Ý 1: Xác định được các phép so sánh nhân hoá:

1.0

+ So sánh: biển như người khổng lồ; biển như trẻ con. Nhân hoá: Vui, buồn, suy nghĩ, hát, mơ mộng, dịu hiền.

1.0

• Ý 2: Nêu được tác dụng:
• + Biển được miêu tả như một con người với nhiều tâm trạng khác nhau.

0.5

+ Biển được nhà thơ cảm nhận như những con người cụ thể: khi thì to lớn, hung dữ như người khổng lồ; khi thì nhỏ bé hiền lành dễ thương, đáng yêu như trẻ con.

0,5

=> Nhờ các biện pháp tu từ so sánh, nhân hoá đoạn thơ đã gợi tả thật rõ, thật cụ thể màu sắc, ánh sáng theo thời tiết, thời gian; tạo nên những bức tranh sống động về biển.

1.0

2.

Về hình thức:

- Bố cục bài viết rõ ràng, kết cấu mạch lạc, ngắn gọn.

- Văn phong trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt…

1.0

Về nội dung: Thí sinh có thể viết bài theo nhiều cách, dưới đây là những gợi ý định hướng chấm bài.

1. Hành động giúp đỡ những con sao biển để chúng trở về với biển cả của cậu bé là hành động nhỏ nhặt, bình thường chẳng mấy ai quan tâm, để ý nhưng lại là hành động mang nhiều ý nghĩa:

1.0

• Góp phần bảo vệ môi trường tự nhiên.
• Thể hiện nét đẹp nhân cách của con người: Không thờ ơ, lạnh lùng, vô cảm trước sự vật, sự việc hiện tượng diễn ra xung quanh mình, đồng thời biết chia sẻ, giúp đỡ vật hoặc người khi gặp hoạn nạn, khó khăn.

1.0

1. Hành động của cậu bé trong câu chuyện đã cho ta bài học sâu sắc, thấm thía về những kĩ năng sống cần có ở mỗi con người:

1.0

• Biết yêu thiên nhiên, bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống.
• Có thói quen làm những việc tốt, những việc có ích dù đó là việc làm nhỏ.

1.0

1. Phê phán những hành động thiếu trách nhiệm với thiên nhiên và môi trường sống cũng như lối sống thờ ơ, vô cảm… trước sự vật, sự việc hiện tượng diễn ra xung quanh mình.

1,0 đ

3.

1. Yêu cầu hình thức:

- Bố cục bài viết rõ ràng, kết cấu mạch lạc, ngắn gọn.

- Văn phong trong sáng, có cảm xúc, không mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt…

1.0

2. Yêu cầu cụ thể:

- Nhập vai "Mùa xuân" để kể và tả về vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống đầm ấm hạnh phúc của con người mỗi khi Tết cổ truyền đến và mùa xuân tới.

- Học sinh có thể trình bày, sắp xếp theo nhiều cách khác nhau nhưng cơ bản cần đạt được những ý sau

a. Mở bài

Giới thiệu nhân vật "tôi" - mùa xuân, kể sự việc đến khắp mọi nơi làm cho thiên nhiên và con người thêm tươi đẹp và hạnh phúc.

0,5

b. Thân bài

- Tả vẻ đẹp và kể tả việc mang lại vẻ đẹp, khơi dậy sức sống cho thiên nhiên đất trời:

+ Mỗi khi Mùa xuân (tôi) đến đất trời bừng tỉnh chào đón tôi khơi dậy tô điểm cho thiên nhiên đất trời cỏ cây hoa lá.

2.0

- Mùa xuân mang lại niềm vui hạnh phúc cho cuộc sống con người:

+ Không khí chuẩn bị đón tết và mùa xuân. Niềm vui hạnh phúc của con người, gia đình sum họp sau một năm lao động vất vả. Ông bà tổ tiên về ăn tết với con cháu, con cháu kính trọng thờ tổ tiên trang hoàng bàn thờ ngày tết.

2.0

+ Mùa xuân khơi dậy sức sống tình yêu của con người đối với cảnh vật thiên nhiên làm tâm hồn tình cảm con người trong sáng ấm áp hơn.

1

+ Mùa xuân khơi dậy sức sống tình yêu của con người đối với cảnh vật thiên nhiên làm tâm hồn tình cảm con người trong sáng ấm áp hơn.

1

+ Mùa xuân đem đến cho con người ấm no hạnh phúc đầy đủ về cuộc sống tinh thần và vật chất rau hoa củ quả ...

1

+Mùa xuân khơi dậy ước mơ về tương lại tươi sáng, về ngày mai tốt đẹp.

1

c. Kết bài

- Mùa xuân là quy luật vĩnh hằng tuần hoàn của trời đất.

- Tình cảm của "tôi" (Mùa xuân) đối với thiên nhiên, con người. Mùa xuân lưu truyến mỗi khi tạm biệt các bạn và sẽ trở lại với các bạn, ở mãi trong lòng các bạn

0,5đ

Câu

Ý

Nội dung

Điểm

Câu 1

4 điểm

a

So sánh: Những trái tim như ngọc sáng ngời.

0,5 đ

Hoán dụ: Trái tim.

0,5 đ

b

Trái tim: Thay thế cho con người.

1 đ

Trái tim như ngọc sáng ngời: đề cao, ca ngợi vẻ đẹp thánh thiện, bất tử của mẹ Tơm.

1 đ

Đó là vẻ đẹp của một bà mẹ cách mạng, vẻ đẹp của lòng yêu nước Việt Nam trong những năm chiến tranh cứu nước.

1đ

Câu 2

6 điểm

a

- Nhân vật người anh.

0,5 đ

- Nhân vật xấu hổ vì hối hận với người em, vì nhận ra những tính xấu của mình (trước đó người anh có những cách cư xử đố kị, hẹp hòi, ganh ghét với người em)

1đ

b

- Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ… muốn khóc.

1 đ

- Ý nghĩa thức tỉnh, giáo dục của nghệ thuật.

1,5đ

c

- Không được đố kị, ghen ghét với tài năng.

1 đ

- Trân trọng và chia sẻ, giúp đỡ với tài năng.

1đ

Câu 3

10 điểm

1. Yêu cầu về kỹ năng:

- Nắm vững phương pháp làm bài văn miêu tả. Đảm bảo cấu trúc bài văn có đủ 3 phần: mở bài - thân bài - kết bài.

- Diễn đạt ít mắc lỗi chính tả, ngữ pháp; văn viết trôi chảy, thuyết phục; dùng từ, đặt câu phù hợp.

- Xác định đúng đối tượng miêu tả, thể hiện được sự lựa chọn, quan sát, sắp xếp các ý theo một trình tự hợp lí; thể hiện được cảm xúc của người viết về đối tượng.

- Bài viết có ý sáng tạo (nhưng phải phù hợp).

1 đ

2. Yêu cầu về nội dung:

* Mở bài: Giới thiệu chung về cảnh vật giao mùa từ xuân sang hạ.

9đ

1đ

* Thân bài:

- Thời gian: Cuối tháng 3 đầu tháng 4.

1đ

- Tiết trời khi chuyển mùa: ấm hơn nhưng vẫn thỉnh thoảng vẫn có những đợt rét…

2đ

- Các cảnh vật và hoạt động trong không gian giao mùa:

+ Bầu trời (cảnh sắc)

+ Cây cối

+ Chim chóc

+ Con người

4đ

* Kết bài: Ấn tượng, cảm xúc về cảnh giao mùa.

1 đ

Câu

Nội dung

Điểm

1

- Học sinh phải chỉ ra được các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn:

+ Biện pháp so sánh qua các hình ảnh: "Tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ ... đầy đặn"; "Y như một mâm lễ phẩm ... biển đông".

1,0

+ Sử dụng các từ láy gợi tả: Tròn trĩnh, đầy đặn, hồng hào, thăm thẳm và đặc biệt hình ảnh ẩn dụ "quả trứng ... hửng hồng".

1,0

- Học sinh nêu giá trị nghệ thuật của các phép tu từ.

+ Lời văn đậm chất trữ tình, sử dụng nghệ thuật so sánh, ẩn dụ sinh động, tác giả đã vẽ ra trước mắt người đọc cảnh mặt trời mọc trên đảo Cô Tô thật rực rỡ, huy hoàng, tráng lệ không giống như bất cứ cảnh bình minh nào trên đồng bằng hay rừng núi.

1,0

+ Một bức tranh thiên nhiên đầy màu sắc kì ảo nhưng lại rất chân thực và sống động

1,0

2

Học sinh viết bài văn ngắn đảm bảo các ý sau:

- Người anh không trả lời mẹ vì quá ngạc nhiên và bất ngờ trước vẻ đẹp của bức tranh và tài năng của em gái mình.

1,0

- Người anh muốn khóc vì quá xúc động và xấu hổ với sự đố kị, cố tình xa lánh của mình đối với em gái trước đây.

1,0

- Người anh cảm thấy đó không phải là bức tranh vẽ mình vì hình ảnh trong bức tranh quá đẹp, trong sáng và ngoài sức tưởng tượng của ngời anh.

1,0

- Người anh hiểu rằng chính lòng nhân hậu của em gái là cơ sở để tạo nên tài năng.

1,0

- Câu nói thầm của người anh thể hiện sự hối hận chân thành, ăn năn, bị thuyết phục, tự nhận thức về bản thân cũng như về em gái của mình.

1,0

3

I. Yêu cầu:

- Về nội dung: HS viết được một bài văn miêu tả có kết hợp với tự sự, biểu cảm.

1,0

- Về hình thức: Bài viết phải có đủ ba phần, đúng ngữ pháp, lời văn trong sáng, chữ viết rõ ràng, sạch sẽ đúng chính tả, sáng tạo.

1,0

II. Dàn bài.

1. Mở bài:

- Giới thiệu về đêm trăng, khái quát về vẻ đẹp của đêm trăng.

1,0

2. Thân bài:

- Trời vừa tối:

+ Bóng đêm bao trùm cảnh vật.

+ Những ngôi nhà đã lên đèn.

+ Trăng từ từ lên cao.

1,0

- Trời tối hẳn.

+ Không gian trong vắt.

+ Cảnh vật trang nghiêm chờ trăng lên đỉnh trời.

1,0

- Trong đêm.

+ Trăng càng lên cao, càng sáng.

+ Lá xanh ngời.

+ Nước ao lóng lánh, cá đớp bóng trăng, gợn sóng phản chiếu ánh sáng.

+ Tiếng côn trùng vui sướng ca ngợi trăngvà sau đó im bặt mải mê ngắm trăng.

2,0

- Đêm khuya.

+ Trăng lung linh huyền ảo.

+ Mùi thơm của hoa nhài, hoa quỳnh ...

+ Mọi vật sống động gây nhiều ảo giác.

+ Trăng vuốt tóc em như tình thương của mẹ, trăng nhẹ nhàng êm ái như ru em vào giấc ngủ say.

2,0

3. Kết bài.

- Nêu cảm nghĩ của em về đêm trăng.

- Tình cảm của em đối với thiên nhiên, càng thêm yêu quê hương, đất nước.

- Ước mơ của em trong tương lai.

1,0

Phần

Nội dung cần đạt

Điểm

I

ĐỌC - HIỂU

6,0

1

- Thể thơ: năm chữ (ngũ ngôn)

- Nội dung: Bài thơ là lời người cha muốn nhắn nhủ với con của mình. Khi con lên bảy tuổi, con sẽ đi học, những truyện cổ tích và thế giới trẻ thơ sẽ nhường bước cho một thế giới mới, nhiều khó khăn nhưng cũng đầy thú vị mà tự con sẽ khám phá.

0,5

0,5

2

- Phương thức biểu đạt chính tác giả sử dụng trong bài thơ trên là biểu cảm

- Vì bài thơ thể hiện rõ tình cảm của người cha với con.

0,25

0,25

3

- Nghĩa của từ “đi”: quãng thời gian trong thời ấu thơ của người con.

- Từ “đi”trong câu thơ “Đi qua thời ấu thơ” được hiểu theo nghĩa chuyển.=> Từ “đi” là từ nhiều nghĩa.

0,25

0,25

4

Khi lớn lên và từ giã thời ấu thơ, con sẽ bước vào cuộc đời thực có nhiều thử thách gian nan nhưng cũng rất đáng tự hào. Con phải giành lấy hạnh phúc bằng lao động, công sức và trí tuệ (bàn tay khối óc) của chính bản thân mình.

1,0

5

Học sinh bày tỏ cảm nhận sâu sắc của mình về bài thơ.

Hình thức: đoạn văn.

Nội dung: cần hướng tới bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ về sự quan tâm, chăm lo của người cha dành cho con khi con bắt đầu đi học.Khi lớn lên và từ giã thời ấu thơ, con sẽ bước vào cuộc đời thực có nhiều thử thách gian nan nhưng cũng rất đáng tự hào. Để có được hạnh phúc con phải vất vả khó khăn vì phải giành lấy hạnh phúc bằng lao động, công sức và trí tuệ (bàn tay khối óc) của chính bản thân mình. Nhưng hạnh phúc của con giành được trong cuộc đời thực sẽ thật sự là của con (do chính công sức lao động và khối óc của con làm ra) sẽ đem đến cho con niềm tự hào kiêu hãnh.

3,0

II

LÀM VĂN

14,0

Câu 1

Từ nội dung của bài thơ trên, hãy viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về bổn phận, trách nhiệm của con cái với cha mẹ.

4,0

I.Yêu cầu về kĩ năng: Thí sinh biết viết đoạn văn; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ và ngữ pháp.

II. Yêu cầu về kiến thức: Bài viết cần đảm bảo được những kiến thức cơ bản sau:

- Khẳng định công lao to lớn của cha mẹ trong việc sinh thành, nuôi dưỡng con cái.

- Con cái cần làm tròn trách nhiệm của mình đối với cha mẹ ngay từ khi còn nhỏ cho đến lúc trưởng thành. Khi còn nhỏ, bổn phận của con cái là phải biết vâng lời cha mẹ, chăm chỉ học tập rèn luyện để cha mẹ được vui lòng. Khi con cái dần trưởng thành cũng là lúc cha mẹ ngày càng già yếu đi, đây chính là lúc những người làm con cần làm làm tròn chữ hiếu của mình, đó là phải phụng dưỡng, chăm sóc chu đáo cho cha mẹ của mình, có như vậy mới làm tròn chữ hiếu của đạo làm con.

- Phê phán những người con không làm tròn trách nhiệm của mình đối với cha mẹ. 

1,0

2,0

1,0

Câu 2

Dựa vào ý bài thơ trên, kết hợp với trí tưởng tượng của mình, em hãy viết thành một bài văn miêu tả: Buổi sáng mùa xuân.

10,0

Yêu cầu kĩ năng: HS có kĩ năng viết bài miêu tả sáng tạo

- Biết xác định đúng vấn đề miêu tả : buổi sáng mùa xuân

- Có bố cục 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài mạch lạc, văn phong trong sáng, từ ngữ được dùng gợi hình, gợi âm thanh và có sức biểu cảm.

1,0

Yêu cầu kiến thức:Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau song phải biết dựa vào phần gợi dẫn của đề . Sau đây là định hướng các ý cơ bản:

1. Mở bài:

Giới thiệu chung về cảm nhận của bản thân về buổi sáng mùa xuân trên quê hương.

2.Thân bài:

(Dựa vào ý bài thơ và tên bài thơ để tập trung miêu tả cảnh buổi sáng mùa xuân trên quê hương.).

* Cảnh vật mùa xuân
- Bầu trời trong xanh: cao hơn, rộng hơn sau những ngày động âm u, lạnh giá.
- Những đám mây xanh vắt bay lượn trên bầu trời.

- Không khí: ấm áp

- Mưa xuân: lất phất, dịu dàng/ (Hoặc: Nắng xuân: ấm áp chiếu xuống vạn vất như muốn đánh thức tất cả...)

- Gió xuân: nhẹ nhẹ, mơn man,...
* Tả bao quát mùa xuân
- Nhìn đâu đâu cũng thấy phấn khỏi và tươi vui
- Con đường trải dài sắc xuân
- Không gian như chìm đắm trong hương xuân
* Tả chi tiết mùa xuân
- Con người ai cũng vui vẻ, phấn khởi, tràn đầy ước mơ, hi vọng,...
- Ai ai cũng ra đường với tâm trạng mừng vui
- Cây cối đua nhau nở rộng
- Chim choc ríu tít kêu
- Khắp nơi đều rộn rang sắc xuân
- Những cô cậu nhỏ háo hứng được mặc đồ mới
- Những người lao động sẽ có một kì nghĩ dài
3. Kết bài

- Nhận xét và cảm nghĩ về bức tranh buổi sáng mùa xuân trên quê hương.

1,0

2,0

1,0

3,0

1,0

c. Sáng tạo: Có quan điểm riêng, suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với yêu cầu của đề, với chuẩn mực đạo đức, văn hóa, pháp luật.

0,5

d. Chính tả, ngữ pháp: đảm bảo các qui tắc về chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa, tiếng việt.

0,5

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

1

- Nội dung: là bức thư của thủ lĩnh Xi – át – tơn trả lời tổng thống Phreng – klin Pi – ơ – Xơ với thông điệp: con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của mình.

- Phương thức biểu đạt chính: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm.

0,5

0,5

2

- Biện pháp tu từ trong đoạn văn là: Nhân hóa (so sánh):

+ Mảnh đất này – bà mẹ của người da đỏ (dùng để gọi sự vật trong thiên nhiên).

+ Những bông hoa ngát hương – người chị, người em của chúng tôi (dùng để gọi sự vật trong thiên nhiên).

+ Những mỏm đá, những vũng nước – thành viên của một gia đình (dùng để gọi hiện tượng thiên nhiên).

- Tác dụng: Nhấn mạnh mối quan hệ của đất, của thiên nhiên… với con người được thể hiện gắn bó hết sức thân thiết, như là anh chị am, như là những người con trong gia đình, như là con cái với cha mẹ…

0,75

0,75

3

Học sinh có thể tưởng tượng về việc làm của tổng thống Phreng – klin Pi – Ơ –Xơ với nhiều cách khác nhau như: bỏ ý định mua đất hoặc vẫn tiếp tục viết thư gửi thủ lĩnh Xi – át – tơn hoặc đến tận nơi gặp thủ lĩnh để thương lượng hoặc điều quân đánh chiếm đất của người da đỏ.

Lý giải cách giải quyết trên: nội dung giải thích đúng, phù hợp thuyết phục với giả thuyết đã đưa ra.

0,5

1,0

II

TẬP LÀM VĂN

16,0

1

Đóng vai một tảng băng trôi tự kể về mình ( bài viết không quá một trang giấy thi).

1. Về kĩ năng:

- Học sinh biết cách làm bài văn dạng đề: kể chuyện tưởng tượng.

- Học sinh kể theo ngôi thứ nhất.

2. Hình thức: Bài viết có kết cấu hoàn chỉnh, bố cục rõ rang ( mở bài, thân bài, kết bài).

- Diễn đạt mạch lạc, giữa các phẫn các đoạn có sự liên kêt hợp lý, không sai lỗi chính tả, diễn đạt…

3. Nội dung: Đề ra theo hướng mở, khuyến khích sự sáng tạo của học sinh. Bài viêt phải kết hợp tốt giữa tự sự với miêu tả, bộc lộ cảm xúc, nhấn mạnh ở một vài sự việc làm điểm nhấn cho bài viết.

- Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo một số ý sau đây:

0,75

3.1. Mở bài: tảng băng trôi tự giới thiệu về mình

0,5

3.2. Thân bài:

- Tảng băng đến từ đau? Nơi đó như thế nào? Tảng băng được hình thành như thế nào? Vì sao tách ra?

0,75

- Tảng băng kể về cuộc hành trình của mình từ khi được tách ra và trôi trên đại dương như thế nào.

1,0

- Cảm xúc khi bị tách ra, trôi nổi trên đại dương và tan dần ra…

0,5

- Hậu quả: làm cho nước biển dâng lên, nhấn chìm nhiều vùng đất ven biển, nhiều cảnh đẹp, gây nguy hiểm cho tàu thuyền và ảnh hưởng đến cuộc sống của con người…

0,75

- Rút ra bài học về việc cần phải bảo vệ môi trường, hạn chế ảnh hưởng của biến đổi khi hậu, hậu quả của biến đổi khí hậu đến cuộc sống của con người trên trái đất…

1,0

3.3 Kết bài: Khái quát lại chuyến hành trình; mơ ước, dự định của tảng băng trôi.

0,75

2

Miêu tả thế giới tiên cảnh theo trí tưởng tượng của mình

10,0

1. Về kĩ năng: Học sinh biết cách làm dạng đề: tả cảnh

2. Hình thức: Bài viết có kết cấu hoàn chỉnh, bố cục rõ ràng (mở bài, thân bài, kết bài)

- Diễn đạt mạch lạc, giữa các phần, các đoạn có sự liên kết hợp lý, không sai lỗi chính tả, lỗi diẽn đạt; bài viết phải kết hợp tốt miêu tả với yếu tố tự sự, bộc lộ cảm xúc.

3. Nội dung: Đề ra theo hướng mở, khuyến khích sự sáng tạo của học sinh. Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo một số ý cơ bản sau:

0,5

0,5

3.1. Mở bài: Giới thiệu về thế giới tiên cảnh

0,75

3.2 Thân bài:

- Khung cảnh nơi thế giới tiên cảnh:

+ Khung cảnh thiên nhiên xung quanh đẹp lung linh, huyền ảo (từ xa đến gần, khái quát đến cụ thể).

+ Hình dáng, chi tiêt của một số cảnh vật cụ thể tiêu biểu ( mây, núi, cây cối…)

4,0

- Hoạt động thế giới nơi tiên cảnh:

+ Hoạt động của những ông tiên, tiên nữ…

+ Hoạt động của loài vật nơi tiên cảnh: rồng, phượng hoàng…

3,5

3.3. Kết bài: Khái quát nội dung và rút ra bài học

0,75

Phần

Nội dung

Điểm

I

Tiếng việt

2,0

a. Ông già và dân làng/gọi cây ấy là cây Thiên Hương.

CN VN

b. Con gà nhà anh Bốn Linh /cất tiếng gáy.

CN VN

c. Một chiếc nấm/là một lâu đài kiến trúc tân kì.

CN VN

* Phân nhóm câu

Câu trần thuật đơn có từ là : c

Câu trần thuật đơn không có từ là: a, b

0,5

0,5

0,5

0,25

0,25

II

Tự luận

8,0

Câu 1

Trả lời câu hỏi:

3,5

a) Phương thức biểu đạt: Tự sự

b) Không hề nao núng: không lung lay, luôn vững lòng tin vào bản thân.

c) Dù ai nói ngả nói nghiêng

Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

- Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.

- Ai ơi giữ chí cho bền

Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai.

...

d) Học sinh trả lời đảm bảo:

*) Hình thức: Đủ 4-5 câu văn hoàn chỉnh.

*) Nội dung:

- Sơn Tinh đã chiến thắng Thủy Tinh vì chàng luôn bình tĩnh, tự tin vào bản thân, chủ động tìm cách đối phó, kiên trì.

- Trong cuộc sống không tránh khỏi những thử thách bất ngờ. Khi đứng trước các thử thách đó thì cần phải bình tĩnh, tin vào bản thân có thể làm được. Chủ động tìm ra cách giải quyết. Luôn kiên trì, không nóng vội, giận dữ...

Đây là câu hỏi mở. Tùy theo cách lý giải của học sinh cho điểm. Nếu lý giải tốt cho điểm tối đa. Lý giải chung chung cho 0,5 điểm. Sai không cho điểm

0,5

0,75

1,0

0,25

0,25

0,75

Câu 2

Hãy kể lại đoạn truyện từ khi Thạch Sanh đi giết chằn tinh đến khi cứu được công chúa trong truyện cổ tích "Thạch Sanh" (sgk Ngữ văn 6 tập I, nxb GDVN) bằng lời văn của em.

* Yêu cầu về kỹ năng

- Đúng thể loại văn tự sự.

- Bố cục đầy đủ, rõ ràng mạch lạc, đảm bảo theo một trình tự hợp lí, đúng ngôi kể.

- Trình bày sạch sẽ, không mắc lỗi diễn đạt

* Yêu cầu về nội dung

Đảm bảo nội dung các sự việc trong truyện “Thạch Sanh” từ khi giết chằn tinh đến khi cứu được công chúa theo lời kể của bản thân.

A. Mở bài:

- Giới thiệu về truyện “Thạch Sanh” từ khi giết chằn tinh đến khi cứu công chúa.

B. Thân bài: Trình tự câu chuyện (học sinh sắp xếp linh hoạt theo cách và lời kể của mình) cần đảm bảo các ý: (HS trình bày tóm tắt GT về TS)

- Lí Thông lừa Thạch Sanh đi nộp mạng cho chằn tinh thay mình.

- Thạch Sanh dùng nhiều võ thuật đánh nhau với chằn tinh. Chàng đã giết được chằn tinh, thu được cung tên vàng và mang đầu chằn tinh về.

- Chàng kể lại câu chuyện giết chằn tinh cho mẹ con Lý Thông. Mẹ con Lí Thông đã nghĩ ra mưu kế để cướp công giết chằn tinh. Lý Thông được vua phong làm Quận công, còn chàng tin lời mẹ con Lý Thông và trở về gốc đa sinh sống.

- Ở gốc đa chàng thấy con Đại bàng bay qua cắp theo cô gái liền dùng cung tên bắn theo. Đại bàng bị thương lần theo vết máu chàng tìm được chỗ nó ở.

- Cô gái bị Đại bằng cắp chính là công chúa con vua. Vua sai Lý Thông đi tìm và hứa sẽ gả công chúa và truyền ngôi cho.

- Lý Thông bày cách tìm tung tích và biết Thạch Sanh biết chỗ của Đài bàng ở. Hắn nhờ Thạch Sanh dẫn đường đến hang quái vật. Đến nơi, Thạch Sanh xin xuống hang cứu công chúa. Chàng đánh nhau với đại bàng cứu được công chúa nhưng chàng bị Lý Thông lấp kín cửa hang không cho chàng lên.

C. Kết bài:

- Nêu ý nghĩa truyện hoặc cảm nghĩ của bản thân hay bài học rút ra.

Hoặc: Cuối cùng Thạch Sanh thoát nạn, được hạnh phúc, Lí Thông bị trời trừng trị.

4,5

0,5

0,25

0,75

0,5

0,5

0,5

1,0

0,5

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

ĐỌC HIỂU

8,0

I

1

- Biện pháp tu từ: so sánh.

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh sự hùng vĩ, rộng lớn của hai địa danh Trường Sơn, sông Cửu Long.

+ Thể hiện niềm tự hào của tác giả về vẻ đẹp của quê hương đất nước.

0.5

0.25

0.25

2

- Quê hương, đất nước Việt Nam:

+ Phong phú, đa dạng, trải dài từ Bắc xuống Nam (từ địa đầu Hà Giang xuống cực nam Cà Mau)

+ Mang vẻ đẹp hùng vĩ, nên thơ.

- Con người Việt Nam nghĩa tình, đầy ý chí, nghị lực.

0.5

0.5

0.5

3

* Hình thức:

- Trình bày suy nghĩ thành 1 đoạn văn ngắn khoảng 12 câu.

- Biết vận dụng kiến thức của 3 văn bản và kiến thức về đời sống xã hội để bày tỏ suy nghĩ..

- Không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, đặt câu.

1.0

* Nội dung: Học sinh có thể trình bày theo cách hiểu của mình tuy nhiên cần đáp ứng được các ý chính sau đây.

- Cảm nhận sâu sắc về đất nước: đất nước Việt Nam thật đẹp, mỗi vùng đất, mỗi miền quê đều mang một nét đặc sắc riêng, dáng vẻ riêng: biển đảo Cô Tô ở Bắc Bộ, khung cảnh làng quê yên bình trong bài “Cây tre Việt Nam”.

- Cuộc sống muôn màu muôn sắc đã được đưa vào các tác phẩm thật sinh động: cảnh sinh hoạt vừa khẩn trương vừa yên bình của người dân trên đảo Cô Tô…

- Đáng nhớ nhất là hình ảnh những con người trong tác phẩm:

+ Con người Việt Nam với những phẩm chất tốt đẹp: kiên cường, đoàn kết qua biểu tượng cây tre trong bài “Cây tre Việt Nam”.

+ Con người với tình cảm trong sáng, hồn nhiên và nhân hậu qua hình ảnh người em có năng khiếu hội họa trong tác phẩm “Bức tranh của em gái tôi”.

🡪 Văn học không chỉ bồi dưỡng tâm hồn ta mà còn đem đến cho ta một tình yêu, một bức tranh tổng hợp về đất nước và con người Việt Nam. 

1.0

1.0

1.0

0.5

II

LÀM VĂN

12,0

* Yêu cầu chung:

- HS dựa vào bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của nhà thơ Minh Huệ (SGK Ngữ văn 6, tập hai) để viết bài văn ngắn bằng lời của người chiến sĩ kể về kỉ niệm một đêm được ở bên Bác Hồ khi đi chiến dịch.

- Yêu cầu HS phải thuộc và nhớ được nội dung bài thơ, dùng ngôi thứ nhất (nhân vật “tôi” – anh đội viên để kể lại câu chuyện). Biết vận dụng văn kể chuyện để kể lại một câu chuyện từ văn bản thơ, có kết hợp yếu tố miêu tả, kể chuyện với bộc lộ cảm xúc, tâm trạng,…

- Khi kể chuyện, cần phải tạo dựng được câu chuyện có hoàn cảnh, có nhân vật, sự việc và diễn biến câu chuyện.

* Yêu cầu cụ thể: HS có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng chuyện kể phải theo diễn biến sự việc như trình tự bài thơ và nêu được các ý cơ bản sau:

1. Hình thức: Đảm bảo bố cục, mạch lạc, rõ ràng, diễn đạt trong sáng.

1.0

2. Nội dung

a. Mở bài

- Giới thiệu hoàn cảnh, thời gian, không gian nơi xảy ra câu chuyện,…

- Giới thiệu nhân vật trong câu chuyện: tôi (tự giới thiệu) được ở cùng Bác Hồ trong mái lều tranh xơ xác vào một đêm mưa lạnh trên đường đi chiến dịch…

1.0

b. Thân bài: Kể lại diễn biến câu chuyện, trong đó có kết hợp giữa kể chuyện với miêu tả và bộc lộ cảm xúc, câu chuyện được kể lại qua lời kể của anh đội viên (nhân vật “tôi”: vừa là người chứng kiến, vừa là người tham gia vào câu chuyện).

* Lần đầu thức giấc:

- Nhân vật “tôi” ngạc nhiên, băn khoăn vì trời đã khuya lắm rồi mà Bác vẫn ngồi trầm ngâm bên bếp lửa. Từ ngạc nhiên đến xúc động khi nhân vật “tôi” hiểu rằng Bác vẫn ngồi đốt lửa sưởi ấm cho các chiến sĩ.

- Nhân vật “tôi” ngỡ như nằm mơ khi được chứng kiến cảnh Bác đi “dém chăn” cho từng chiến sĩ với bước chân nhẹ nhàng.

- Hình ảnh Bác Hồ hiện ra với nhân vật “tôi” trong tâm trạng mơ màng: Bác vừa lớn lao, vĩ đại, vừa gần gũi, thân thương như một người Cha đối với các con – những người chiến sĩ… Trong sự xao xuyến cao độ, nhân vật “tôi” thổn thức, thầm thì hỏi nhỏ: “Bác ơi! Bác chưa ngủ?/ Bác có lạnh lắm không?”.

- Khi Bác ân cần trả lời: “Chú cứ việc ngủ ngon/ Ngày mai đi đánh giặc”, nhân vật “tôi” vâng lời nhắm mắt nhưng bụng vẫn bồn chồn, bề bộn, lo lắng cho sức khỏe của Bác, lo cho chiến dịch, lo cho vận mệnh của đất nước…

* Lần thứ ba thức dậy:

- Trời sắp sáng mà thấy Bác vẫn “ngồi đinh ninh, chòm râu im phăng phắc”, nhân vật “tôi” “hốt hoảng giật mình” và anh vội vàng nằng nặc: “Mời Bác ngủ Bác ơi!”.

- Khi được Bác tâm sự về những điều Người trăn trở trong đêm không ngủ, nhân vật “tôi” thấu hiểu tình thương yêu của Bác với bộ đội và nhân dân, anh như lớn thêm lên về tâm hồn, như được hưởng một niềm hạnh phúc lớn lao, bởi thế nên: “Lòng vui sướng mênh mông”, nhân vật “tôi” thức luôn cùng Bác.

- Nhân vật “tôi” tự bộc lộ diễn biến tâm trạng:

+ Hình tượng Bác Hồ: giản dị, gần gũi nhưng cũng thật vĩ đại, lớn lao.

+ Đêm không ngủ được kể lại trên đây chỉ là một trong vô vàn đêm không ngủ của Bác. Việc Bác không ngủ vì lo việc nước và thương bộ đội, dân công là một “lẽ thường tình” vì “Bác là Hồ Chí Minh”…

1.0

1.0

1.5

1.0

1.0

1.5

1.0

1.0

c. Kết bài: Cảm nghĩ của nhân vật “tôi”

1.0

Câu

Đáp án

Điểm

Câu 1

(8điểm)

* Cảm nhận về nội dung:

- Bài thơ đã xây dựng thành công hình ảnh người mẹ với tình yêu thương con vô bờ bến. Tình yêu ấy đã vượt lên trên tất cả thời tiết khắc nghiệt, đêm khuya vắng vẻ; vượt lên cả thời gian và không gian:

+ Giữa trưa hè oi ả, đến con ve cũng mệt, mẹ vẫn bền bỉ ru con. Tình yêu thương tha thiết ấy đã vượt lên trên cả thời tiết khắc nghiệt mùa hè.

+ Những đêm khuya vắng vẻ, mẹ vẫn ngồi quạt cho con ngủ. Làn gió mát từ tay mẹ giúp con ngủ say hơn. Mẹ đã thức bao đêm vì con. Sự hi sinh ấy không gì có thể sánh nổi. Những ngôi sao lấp lánh thức hàng đêm trên bầu trời ngoài kia cũng không bằng mẹ thức cả một đời lo lắng, thầm lặng hi sinh cho con.

1.0

- Mẹ không chỉ quạt cho con ngủ bằng tay mà quạt bằng tình yêu thương, không chỉ ru con bằng lời mà ru con bằng tấm lòng yêu con của mẹ. Sức mạnh của tình yêu con dồn trong lời hát ru, đôi tay mẹ quạt trở thành ngọn gió thu mát mẻ xua đi cái nóng hè oi ả cho giấc ngủ của con mát lành, bình yên.

1,0

- Hình ảnh khép lại bài thơ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời thật ấn tượng. Đó là ngọn gió mát lành làm dịu êm những vất vả trên đường đời, ngọn gió bền bỉ theo con suốt cuộc đời. Hình ảnh thơ giản dị nhưng giúp ta thấy được tình thương yêu lớn lao, sự hi sinh thầm lặng, bền bỉ suốt cuộc đời người mẹ đối với con.

1,0

- Bài thơ ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt. Đó chính là cội nguồn sức mạnh nuôi dưỡng tâm hồn mỗi người. Bài thơ cũng là tình cảm yêu thương, kính trọng của mỗi người con đối với mẹ của mình.

1,0

* Cảm nhận về nghệ thuật:

- Thể thơ lục bát với âm điệu ngọt ngào như lời hát ru của người mẹ dành cho con.

1,0

- Hình ảnh thơ giản dị nhưng giàu sức gợi.

0,5

- Sử dụng thành công nhiều biện pháp tu từ:

+ Đảo ngữ: Lặng rồi cả tiếng con ve (đưa tính từ lặng lên đầu câu) nhằm nhấn mạnh cái khắc nghiệt của trưa hè, đến cả con ve cũng lặng tiếng rồi vì cái nóng quá oi ả.

+ Nhân hóa: Con ve cũng mệt vì hè nắng oi; Ngôi sao thức làm cho các sự vật trở nên có hồn, hình ảnh thơ thêm lung linh.

+ So sánh: Những ngôi sao thức ngoài kia/Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con; Mẹ là ngọn gió của con suốt đời. Phép so sánh không ngang bằng và ngang bằng đã diễn tả rõ nét tình yêu con tha thiết của mẹ; đồng thời khẳng định các phẩm chất thật cao quý của mẹ ...

=> Các yếu tố nghệ thuật đã góp phần diễn tả thật thành công, sâu sắc nội dung bài thơ. Nằm trong chủ đề ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt nhưng bài thơ vẫn có nét riêng, trở thành lời hát ru bên nôi của biết bao bà mẹ yêu con trên khắp đất nước.

1,5

1,0

Câu

Đáp án

Điểm

Câu 2:(12 điểm

2.1. Về kỹ năng:

Bố cục hoàn chỉnh, diễn đạt trôi chảy, hành văn trong sáng, không mắc lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu.

1,0

2.2. Về kiến thức:

- Hiểu đúng đề: Câu chuyện về Sơn Tinh và Thủy Tinh nhiều năm sau.

0,5

- Xác định được đây là kiểu bài kể chuyện tưởng tượng. Cơ sở định hướng cho sự tưởng tượng là một câu chuyện đã có, cụ thể đó là thái độ hết sức tự hào, ngạo nghễ của Thần núi Sơn Tinh; còn Thần nước Thủy Tinh thì hậm hực nuôi chí báo thù. Học sinh cần chú ý đến điều đó khi kể các sự việc.

0,5

- Tạo được tình huống và biết dẫn dắt câu chuyện theo trình tự có mở đầu, phát triển, cao trào và kết thúc.

0,5

- Nội dung câu chuyện có thể được xây dựng theo nhiều hướng khác nhau nhưng các sự việc phải đảm bảo tính hợp lý, chọn ngôi kể và thứ tự kể phù hợp.

0,5

- Câu chuyện phải có ý nghĩa sâu sắc.

0,5

Sau dây là gợi ý các sự việc chính:

a. Mở bài:

- Giới thiệu bối cảnh câu chuyện, giới thiệu nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh nhiều năm về sau.

0,5

b. Thân bài:

* Về phía Sơn Tinh: Sau nhiều lần chiến thắng, nhiều năm sau cũng không thấy Thủy Tinh động tĩnh gì nên Sơn Tinh sinh ra chủ quan, kiêu ngạo.

1,0

- Sơn Tinh chỉ say sưa với chiến thắng huy hoàng trong quá khứ mà quên đi hiện tại. Lúc nào Sơn Tinh cũng có thái độ tự hào ngạo nghễ, coi thường Thủy Tinh, cho rằng Thủy Tinh quá sợ mình mà không dám cất quân nữa.

0,5

- Việc quân lơi lỏng, quân đội không được rèn luyện thường xuyên nên ý thức kỉ luật cũng không nghiêm.

0,5

- Hàng ngày, Sơn Tinh chỉ ham thích những thú vui tầm thường như chọi gà, đánh cờ...

0,5

- Không chịu khó rèn luyện, sức khỏe của Sơn Tinh đã giảm sút rất nhiều. Thân hình trở nên to béo, nặng nề, không còn linh hoạt như trước.

0,5

* Còn về phía Thủy Tinh: Sau bao lần xuất quân nhưng đều bị thua, Thủy Tinh rất tức giận và hậm hực, âm thầm nuôi chí báo thù.

1,0

- Thủy Tinh âm thầm củng cố lực lượng, chuẩn bị binh khí chờ cơ hội. Hàng ngày, quân đội của Thủy Tinh đều tích cực tập luyện. Lực lượng quân đội ngày càng đông, quân số và ý chí ngày càng tăng cao.

0,5

- Thủy Tinh quyết tâm đánh thắng Sơn Tinh và giành lại Mị Nương.

0,5

* Cuộc báo thù diễn ra: Thủy Tinh tấn công bất ngờ, sức mạnh như vũ bão; Sơn Tinh ở vào tình thế bị động, không thể chống đỡ nổi đành ngồi chờ chết.

1,0

- Rồi điều bất ngờ xảy ra: Một viên tướng của Sơn Tinh đã dẫn quân đến ứng phó kịp thời, giải vây cho Sơn Tinh. (Trước kia, viên tướng này khuyên can Sơn Tinh nhiều lần nhưng Sơn Tinh không nghe và bị đuổi đi. Vào rừng sâu, viên tướng tập hợp quân lại và hàng ngày đều tập luyện...)

0,5

- Sơn Tinh thoát chết nhưng bị tổn thất nặng nề.

0,5

c. Kết bài:

- Từ đó, Sơn Tinh đã rút ra bài học cho mình: không dám lơ là việc quân việc nước, luôn cảnh giác và chăm chỉ tập luyện hàng ngày.

0,5

- HS có thể liên hệ và rút ra bài học cho bản thân và cho mọi người.

0,5

Câu 1

Hướng dẫn giải

Điểm

(4 điểm)

1. Đoạn văn tả cảnh thế giới loài vật trên ao hồ.

0,5

2. Những từ in đậm trong đoạn văn thuộc loại từ láy.

0,5

3. Mấy hôm nọ, trời// mưa lớn, trên những hồ ao quanh bãi trước

TN₁ C₁ V₁ TN₂

mặt, nước// dâng trắng mênh mông.

C₂ V₂

1

4. Phép tu từ nhân hóa trong đoạn văn được tạo ra bằng cách:

- Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của con người để chỉ hoạt động tính chất của vật: (cua cá) tấp nập; (cò, sếu, vạc, cốc...) cãi cọ; Tôi ( Dế Mèn) suy nghĩ việc đời

- Dùng những từ vốn gọi người để gọi vật: họ (cò, sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két); anh (Cò); tôi (Dế Mèn).

- Tác dụng: Góp phần gợi tả cuộc sống mưu sinh ồn ào, tấp nập, vất vả, cực nhọc của thế giới loài vật. Đồng thời làm cho thế giới loài vật trở nên gần gũi, biểu thị được những tình cảm, suy nghĩ của con người, như con người.

0,5

0,5

1

Câu 2

(2 điểm)

(2 điểm)

- Danh từ: (cái) xinh xinh, (cái) mịn màng, (cái) nuột nà, (cái) lo phiền, buồn bã

1

- Tính từ: đỏ tươi, đen giòn

1

Câu 3

(4 điểm)

(4 điểm)

Yêu cầu chung:

Đảm bảo bố cục của một đoạn văn; diễn đạt mạch lạc, trong sáng.

Yêu cầu cụ thể: Học sinhcó thể cảm nhận theo nhiều cách khác nhau nhưng cần có ý chính sau:

Mọi vật biến đổi trong cơn mưa rào ở làng quê. Nhưng con người với tầm vóc lớn lao, tư thế hiên ngang, vẫn vững vàng làm chủ thiên nhiên.

4

Câu 4

(10 điểm)

(10 điểm)

Yêu cầu chung:

Đảm bảo bố cục của một bài văn tự sự; diễn đạt mạch lạc, trong sáng, ngôi kể phù hợp.

Yêu cầu cụ thể: Học sinh có thể kể theo nhiều cốt truyện khác nhau đảm bảo trình tự hợp lí, hấp dẫn. Khuyến khích bài viết sáng tạo.

1. Mở bài: Giới thiệu nhân vật, sự việc.

2.Thân bài:

Kể diễn biến các sự việc theo trình tự hợp lí để lại bài học ý nghĩa sâu sắc có thể về sự yêu thương, quan tâm, chia sẻ; về lòng dũng cảm, sự can đảm; về tình bạn, tình thầy trò...

3. Kết bài:Kết thúc câu chuyện và bày tỏ cảm nghĩ.

1

8

1

Điểm toàn bài

(20 điểm)

Câu

Nội dung

Điểm

Câu I

Đọc những đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

9,0

1. Xác định 2 từ ghép, 2 cụm danh từ trong hai đoạn văn.

Xác định đúng mỗi từ ghép cho 0,25đ, mỗi cụm danh từ cho 0,25đ.

2. - Không đồng ý với ý kiến cho rằng: Từ bụng trong câu: Thấy họ tốt bụng, Ngọc Hoàng bèn sai thái tử xuống đầu thai làm con có thể được hiểu đồng thời theo cả nghĩa gốc lẫn nghĩa chuyển. (0,5đ)

- Vì: Từ bụng trong câu trên mang nghĩa chuyển (0,75đ); chỉ người có lòng tốt, hay thương người và sẵn sàng giúp đỡ người khác (0,5đ).

3. Hai đoạn văn trên được viết theo phương thức biểu đạt tự sự.

(Nêu đúng phương thức biểu đạt của 1 đoạn văn cho 0,5đ)

4. Qua hai đoạn văn, làm sáng tỏ sự ra đời của các nhân vật Thánh Gióng và Thạch Sanh:

- Sự ra đời của Thánh Gióng:

+ Hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn, phúc đức mà chưa có con.

+ Người vợ ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử và về thì thụ thai; Mười hai tháng sau sinh một cậu bé...

- Sự ra đời của Thạch Sanh:

+ Có hai vợ chồng nhà nghèo, tốt bụng nhưng đã tuổi già mà chưa có con.

+ Ngọc Hoàng bèn sai thái tử xuống đầu thai làm con. Từ đó người vợ có mang; Nhưng đã qua mấy năm mà không sinh nở, mãi về sau người vợ mới sinh được một cậu con trai.

- Nhận xét, đánh giá:

Sự ra đời của Thánh Gióng và Thạch Sanh có điểm giống nhau:

+ Sự bình thường:

Đều là con của những người nông dân lương thiện rất gần gũi với nhân dân.

+ Sự khác thường - ra đời kỳ lạ:

Tạo nên sự phi thường (thần thánh hóa, lí tưởng hóa, nhấn mạnh, tô đậm vẻ đẹp của nhân vật).

1,0

1,75

1,0

5,25

1,0

1,0

1,5

1,75

Câu II

Trong một lần giao chiến với Thủy Tinh, Sơn Tinh đã gặp Thánh Gióng.

Em hãy tưởng tượng và kể lại cuộc gặp gỡ đó.

11,0

Yêu cầu:

- Về kỹ năng: Cần viết đúng thể loại văn tự sự - kể chuyện tưởng tượng. Dựa trên một phần sự thực nhất định nào đó, người kể phát huy trí tưởng tượng để sáng tạo ra nhân vật, sự việc, câu chuyện không có thực nhằm hấp dẫn người đọc, thể hiện ý nghĩa nào đó đối với con người trong đời sống thực.

Văn viết trong sáng, giàu cảm xúc; Bố cục bài viết rõ ràng.

- Về kiến thức:HS có thể trình bày theo các cách khác nhau, song cần nêu được các ý cơ bản sau:

A. Mở bài:

Giới thiệu chung về câu chuyện.

(HS cũng có thể mở bài không theo trình tự thời gian, miễn sao hợp lý).

0,5

B. Thân bài:

1. Câu chuyện xảy ra vào thời gian, không gian như thế nào?

Trong một lần giao chiến với Thủy Tinh, Sơn Tinh đã gặp Thánh Gióng (nêu rõ thời gian, địa điểm, khung cảnh gặp gỡ…).

2. Câu chuyện đã diễn ra như thế nào? (Mở đầu; Diễn biến; Kết quả).

Trọng tâm là cảnh Sơn Tinh đã gặp Thánh Gióng.

- Cảnh vật như thế nào? Con người ra sao; Sơn Tinh và Thánh Gióng đã nói những chuyện gì (bám vào các chi tiết trong truyện, đặc biệt là cuộc giao chiến giữa Sơn Tinh-Thủy Tinh, có thể gắn với việc dựng nước giữ nước của dân tộc)…

10,0

C. Kết bài:

0,5

CÂU

NỘI DUNG

ĐIỂM

I

ĐỌC HIỂU

4,0

1.

Thể thơ: 5 chữ (ngũ ngôn)

0,5

2.

Nội dung: Sự chuyển mình của thiên nhiên khi mùa xuân đến

1,0

3.

- Nhân hóa: Mầm non: nghe thấy – vội

- Hiệu quả biểu đạt: Gợi hình ảnh mầm non lớn lên chân thực và sinh động. Mần non như một con người, nó biết lắng nghe những rung động của cuộc sông vui tươi, mang trong mình sức sống căng tràn…

1,5

4

Cảm xúc: Tình yêu thiên nhiên, đất nước, tình yêu cuộc sống…

1,0

II

LÀM VĂN

16,0

1

4,0

- Đảm bảo cấu trúc của một đoạn văn

- HS có thể có nhiều cách trình bày khác nhau nhưng phải thể hiện rõ ý kiến của mình. Sau đây là gợi ý:

Câu văn đã khắc họa được hình ảnh con người thật đẹp, thật bình dị:

+ Hình ảnh chị Châu Hòa Mãn được ví như hình ảnh biển lặng, bình yên -> gợi vẻ đẹp hiền dịu của người phụ nữ -> gợi cuộc sống thanh bình.

+ Cho thấy cảm nhận tinh tế, tài quan sát, miêu tả của tác giả.

- Sáng tạo: có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện sâu sắc vấn đề

- Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa Tiếng Việt…

0,5

2,5

0,5

0,5

2

12,0

- Đảm bảo cấu trúc của một bài văn kể chuyện

- HS có thể kể chuyện đời thường hoặc kể chuyện tưởng tượng.

- HS xây dựng cốt truyện, tạo tình huống…để kể phải hợp lý, có ý nghĩa nhân văn.

- Câu chuyện diễn ra trong buổi sáng hoặc được bắt đầu từ buổi sáng.

- Câu chuyện phải được bắt đầu bằng câu văn đã cho trong đề ra.

0,5

10,5

- Sáng tạo: Có cách diễn đạt mới mẻ, thể hiện sâu sắc vấn đề nghị luận

0,5

- Chính tả, dung từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa Tiếng Việt…

0,5

Câu

Nội dung

Điểm

Câu 1

(4,0 đ)

a.Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên: Miêu tả

1,0

b.Nội dung chính của đoạn văn:

Miêu tả cảnh đẹp dòng sông Năm Căn như một bức tranh thiên nhiên hung vĩ.

1,0

c. Chỉ ra một biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn trên và nêu tác dụng:

- So sánh:

+ Rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận.
+ Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng.

- Tác dụng:

+Làm tăng sức gợi hình, nổi bật vẻ đẹp của dòng sông Năm Căn hùng vĩ như một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ, sống động.

2,0

1,0

1,0

Câu 2

(6,0 đ)

Trong văn bản “Cô Tô”, cảnh đẹp của Cô Tô được Nguyễn Tuân miêu tả vào những thời điểm nào? Em thích bức tranh Cô Tô vào thời điểm nào nhất? Vì sao?

Trong văn bản “Cô tô” vẻ đẹp của Cô Tô được Nguyễn Tuân miêu tả qua các thời điểm sau:

- Vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão.

- Cảnh mặt trời mọc trên biển Cô Tô.

- Bức tranh sinh hoạt và lao động của những người dân chài vào buổi sáng sớm.

1,0

1,0

1,0

HS lựa chọn và giải thích đúng, sâu sắc bức tranh Cô Tô vào 1 trong 3 thời điểm trên, đảm bảo được các ý cơ bản:

- Vẻ đẹp trong sáng của Cô Tô sau trận bão: tác giả đã dùng hàng loạt tính từ chỉ màu sắc và ánh sáng (tươi sáng, vàng giòn, trong trẻo, sáng sủa, xanh mượt, lam biếc...). Các hình ảnh, chi tiết miêu tả đặc sắc có chọn lọc (bầu trời, biển, cây trên núi đảo, bãi cát). Chọn vị trí quan sát từ cao xuống -> khung cảnh bao la và vẻ đẹp tươi sáng của Cô Tô.

- Cảnh mặt trời mọc trên biển Cô Tô: được đặt trong một khung cảnh rộng lớn, bao la và hết sức trong trẻo tinh khôi. Tác giả dùng hình ảnh so sánh đặc sắc “Mặt trời tròn trĩnh phục hậu như lòng đỏ một quả trứng...”

- Bức tranh sinh hoạt và lao động của những người dân chài vào buổi sáng sớm: được tác giả miêu tả tập trung vào địa điểm quanh cái giếng nước ngọt ở ria đảo... Cảnh lao động sinh hoạt khẩn trương, tập nập và thanh bình gợi đến sự đông vui của bến hay đất liền. Nhưng sự tập nập ở đây gợi cảm giác đậm đà, mát mẻ bởi sự trong lành...

3,0

Câu 3

(10,0 đ)

Ngày tết cổ truyền thường là dịp sum họp đầm ấm của mỗi gia đình. Hãy viết bài văn tả lại không khí đón giao thừa ở quê hương em.

a) Về kĩ năng:

- Viết đúng kiểu bài miêu tả. Bài viết phải có đủ 3 phần: mở bài, thân bài và kết bài; diễn đạt lưu loát, hình ảnh sinh động kết hợp được phương pháp tả cảnh và tả người.

- Bài viết sạch sẽ, rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, trình bày mạch lạc, trôi chảy.

1,0

b) Kiến thức: Đảm bảo các ý sau:

Mở bài: Giới thiệu nội dung miêu tả, thời điểm và không khí chung.

1,0

Thân bài:

HS có thể miêu tả bằng nhiều cách khác nhau ( theo trình tự thời gian hoặc không gian song cần đảm bảo được các ý cơ bản sau:

- Cảnh vật trong thời khắc giao mùa: thời tiết (se lạnh, trời trong sáng), cây cối đâm chồi nảy lộc....

- Không khí: trong gia đình, ngoài đường...

- Tâm trạng của các thành viên trong gia đình: náo nức, hồi hộp, vui mừng...

- Hoạt động: của mọi người trong gia đình (gắn vào các hoạt động mang tính phong tục truyền thống như: thắp hương bàn thờ tổ tiên, chúc mừng con cháu, diện quần áo mới, lì xì...) và những người đi hái lộc, lễ chùa, đi xông nhà.... vào thời khắc giao mùa.

Trong quá trình miêu tả cần bộc lộ cảm xúc của cá nhân mình (miêu tả tâm trạng).

8,0

1,0

2,5

1,5

1,5

1,5

Kết bài: Cảm xúc và ấn tượng chung về đêm giao thừa khiến em nhớ mãi.

1,0

Phần/ Câu

Đáp án

Điểm

Phần I:

(4,0 đ)

a. Câu văn: “Những khoảnh ruộng cát xám tua tủa những ngọn ngô non nom như muôn ngàn mũi tên.” có mấy cụm danh từ ?  Hãy chỉ ra các cụm danh từ đó?

- HS chỉ đúng được 3 cụm danh từ:

- Những khoảnh ruộng cát xám

-Những ngọn ngô non

- Muôn ngàn mũi tên

1,5

0,5

0,5

0,5

b. Hãy phát hiện và chỉ ra biện pháp nghệ thuật đặc sắc được nhà văn sử dụng trong đoạn văn trên và nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó đó? 

- HS phát hiện và chỉ ra các biện pháp nghệ thuật:

+ Biện pháp so sánh: sương trôi như sóng, những giọt sương nặng nom như những hạt đạn ghém đỏ rực ;lúa vụ đông như bức tường thành xanh biếc; những ngọn ngô non như muôn ngàn mũi tên; thảo nguyên như một thiếu phụ đang cho con bú .

+ Biện pháp nhân hóa:  đất ngây ngất dưới ánh nắng; sương lao ra ngoài đồi núi thảo nguyên; thảo nguyên phơi mình lộng lẫy... xinh đẹp lạ thường, một vẻ đẹp lắng dịu,  hơi mệt mỏi hỏi và rạng rỡ, nụ cười xinh tươi hạnh phúc và trong sáng của tình mẹ con…

 Chú ý: Học sinh phải chỉ ra cụ thể các hình ảnh nhân hóa, so sánh mới cho điểm.

 - Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật:

 Phép so sánh, nhân hóa làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt, làm cho cảnh thiên nhiên thảo nguyên hiện lên cụ thể, đẹp đẽ, lung linh, sống động, có hồn và mang đậm hơi thở ấm áp của con người. 

( học sinh có thể diễn đạt khác, nhưng đảm bảo ý vẫn chấp nhận cho điểm tối đa)

1,5

0,5

0,5

0,5

c.Hs lấy chính xác một ví dụ trong văn chương có sử dụng một trong hai biện pháp so sánh hoặc nhân hóa.

Ví dụ:

Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác.

1,0

Phần II:

(6,0 đ)

a.  Xác định phương thức biểu đạt trong phần trích trên? 

- Phương thức biểu đạt: tự sự

1,0

b.  Qua phần văn bản trên em thấy thái độ, tình cảm mà bạn bè quốc tế dành cho tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí và các nhân vật trong truyện như thế nào? Những câu văn nào thể hiện tình cảm đó

- Qua phần văn bản trên em thấy thái độ, tình cảm mà bạn bè quốc tế dành cho tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí và các nhân vật trong truyện là sự say mê, thích thú, yêu mến..

- Những câu văn thể hiện thái độ tình cảm

 +Tất cả cười ầm giơ tay một loạt.

+ Các bạn Mát-xcơ-va gửi tôi một món quà nhỏ mang cho Dế Mèn:  cái hộp to, trong đặt chiếc khay nhôm vuông như cái sân gạch, trên có cây chuối, cây tre, quả dứa và tượng bằng nhựa màu đủ mặt Dế Mèn, Dế Trũi bác Xén Tóc, cái Kiến, cô Niềng Niễng, anh Gọng Vó…

1,5

0,75

0,75

c. Dế Mèn rút ra cho mình bài học đường đời đầu tiên: bài học ấy được nói lên qua lời Dế Choắt: Tôi khuyên anh:Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ sớm muộn rồi cũng mang và vào mình đấy

( Học sinh có thể diễn đạt theo ý mình, không cần trích nguyên văn lời Dế Choắt)

1,5

d  Từ đó em rút ra cho mình bài học ý nghĩa gì trong cuộc sống? Hãy chia sẻ những suy nghĩ của em trong ba đến năm câu văn (có đánh số thứ tự các câu ).

- Yêu cầu về mặt hình thức: Học sinh viết đúng đủ từ ba đến năm câu văn và có đánh số thứ tự các câu.

 - Yêu cầu về mặt nội dung: Nêu bài học cuộc sống thiết thực em rút ra được từ câu chuyện của Dế Mèn.

Học sinh có thể hướng tới trình bày các ý sau đây:

 -Trong cuộc sống ta cần phải khiêm nhường tôn trọng và hòa đồng với những người xung quanh.

- Không được huênhhoang ngỗ ngược, tự cao tự đại, coi thường người khác.

 - Phải biết suy nghĩ chín chắn,thấu đáo trước khi hành động .

 - Không trêu ghẹo, khinh thường những người yếu thế hơn mình; không bày ra những trò nghịch ngợm dại dột và độc ác …sẽ làm hại người khác và chuốc vạ cho bản thân.

*Cách cho điểm

 -Trình bày được hai ý trở lên, diễn đạt lưu loát trôi chảy: 1,75- 2 điểm

 -Đảm bảo yêu cầu về nội dung nhưng diễn đạt đôi chỗ còn lủng củng: 1,0- 1,5 điểm

 -Đảm bảo tương đối các câu yêu cầu về nội dung nhưng viết sơ sài, hời hợt, nhiều chỗ diễn đạt lủng củng:0,25-0,75 điểm 

-Thiếu hoặc sai hoàn toàn:0 điểm

 *Chú ý:Học sinh có thể trình bày các ý theo cách diễn đạt riêng của mình không rập khuôn theo ngôn ngữ của đáp án.

2,0

Phần III:

(10,0 đ)

  Thiên nhiên,  đất trời có một sự biến đổi thật kỳ diệu theo mùa. Mùa đông cây rụng lá thưa cành, nhưng sang tiết trời mùa xuân ấm áp, cây cối như được hồi sinh, trăm hoa khoe sắc,  những chồi non nhú lên mơn mởn, tràn đầy nhựa sống.

 Hãy tưởng tượng và kể lại câu chuyện thú vị giữa các nhân vật: Ông Già Mùa Đông, Nàng Tiên Mùa Xuân, Cây Phượng già nơi góc phố, Vị Thần Thời Gian để gợi tả điều kì diệu ấy của thiên nhiên vạn vật. 

* Yêu cầu chung:

 -Vận dụng phương thức tự sự với trí tưởng tượng phong phú để kể chuyện.

- Câu chuyện phải có bố cục rõ ràng, tình huống truyện hấp dẫn.

- Tạo dựng cốt truyện hợp lý với sự xuất hiện của các nhân vật theo yêu cầu của đề bài.

- Sử dụng hợp lý các phép tu từ nhân hóa, so sánh, các đoạn đối thoại để tạo dựng câu chuyện.

- Có thể sáng tạo thêm các nhân vật khác tùy theo tưởng tượng của em.

*Yêu cầu cụ thể:

1. Mở bài: 

 - Giới thiệu nhân vật và hoàn cảnh xảy ra câu chuyện.

1,0

2.Thân bài: 

 * Học sinh có thể triển khai câu chuyện theo nhiều hướng khác nhau để thể hiện được sự biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên và vạn vật theo mùa. * Một số gợi ý:

  -Tả cảnh mùa đông (với sự xuất hiện của Lão già Mùa Đông)

 + Lão già Mùa Đông mặc một chiếc áo xám xịt rất đáng sợ. Trông lão gầy gò, già nua, xấu xí và luôn cáu kỉnh, nhăn nhó, lúc nào cũng khó chịu với mọi người xung quanh.

+ Lão xuất hiện mang theo cái rét như cắt da, cắt thịt. Lão gào rú dữ tợn trên những cánh đồng, len lách vào từng đường thôn ngõ xóm, lão leo lên tất cả cây cối trong vườn…. Lão đi đến đâu tàn sát mọivật không thương tiếc đến đó, khiến cho tất cả đều run rẩy, sợ hãi, không còn sức sống.

+ Mọi người đều không ưa gì lão già Mùa Đông, xa lánh và không dành thiện cảm cho lão.

- Câu chuyện về Cây Phượng già nơi góc phố ;  Cây Phượng bị lão già mùa đông hành hạ, bẻ từng chiếc lá khiến cành cây trơ trụi, gầy cuộc, run rẩy trong gió lạnh. Nhưng nó không gục ngã mà vẫn kiên cường đứng vững trong gió rét.

 -Vị Thần Thời Gian xuất hiện, động viên, khích lệ tiếp thêm sức mạnh cho cây. Bởi thế cây càng thêm bản lĩnh vững vàng hơn trong mùa đông băng giá, không chịu khuất phục bởi nghịch cảnh và sự tàn phá ghê gớm của lão già Mùa Đông. Vị Thần Thời Gian khuyên cây hãy dũng cảm và kiên nhẫn chờ đợi.

 - Rồi Nàng Tiên Mùa Xuân xuất hiện. Nàng mặc một chiếc váy dài trắng muốt tuyệt đẹp.Nàng trẻ trung, xinh đẹp, dịu dàng, mang theo những tia nắng ấm áp xua đi cái lạnh giá của mùa đông. Nàng tiên mùa xuân đến làm cho mọi vật đều vui mừng phấn khởi. Chim chóc hát ca vang lừng; cây cối như được hồi sinh; trăm hoa đua sắc... Cây Phượng già nơi góc phố hân hoan chào đón Nàng Tiên Mùa Xuân . Từ trên thân cây nhú ra rất nhiều những chồi non chi chít, xanh mơn mởn, tràn đầy sức sống.

 - Đất Mẹ dịu dàng cùng với Vị Thần Thời Gian tiếp thêm nhựa sống cho cây.

 - Cây Phượng cảm ơn Đất Mẹ, cảm ơn Nàng Tiên Mùa Xuân cảm Vị Thần Thời Gian tốt bụng.

8,0

3. Kết bài

 - Bày tỏ tình cảm, cảm xúc của nhân vật

 - Gửi tới người đọc lời nhắn nhủ ý nghĩa ( ví dụ:lời nhắn nhủ về tình yêu đối với thiên nhiên vạn vật; Bài học về ý chí nghị lực vượt qua khó khăn thử thách để để vươn tới những điều tốt đẹp….)

1,0

Câu

Phần

Yêu cầu

Điểm

1

a

- Giải nghĩa từ đi trong đoạn thơ và chỉ ra từ nào dùng với nghĩa gốc, từ nào dùng với nghĩa chuyển.

+ đi (Cha lại dắt con đi...) Chỉ hoạt động của người hoặc động vật tự di chuyển từ chỗ này đến chỗ khác...(dùng theo nghĩa gốc)

+ đi (Để con đi...) Chỉ hoạt động của người đến một nơi khác, hoặc tiến đến một mục đích, một kết quả nào đó...không kể bằng cách gì, phương tiện gì. (dùng theo nghĩa chuyển)

2.0

b

- Biện pháp tu từ sử dụng trong đoạn thơ:

+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Ánh nắng chảyđầy vai.

0.5

- Tác dụng:

+ Gợi tả sinh động hình ảnh ánh nắng hiện hữu như một thứ chất lỏng thành dòng, thành giọt chảy tràn xuống cảnh vật, con người. Giúp người đọc hình dung cảnh hai cha con dắt nhau đi trên bãi biển vào một buổi sáng đẹp trời với ánh nắng mềm mại, dịu dàng và tràn ngập khắp nơi làm sáng đẹp lên hình ảnh của họ.

0.5

+ Cảm nhận tình cảm cha con ấm áp và niềm vui sướng của người con đi dạo bên cha.

0.5

+ Thấy được sự quan sát, cảm nhận tinh tế, trí tưởng tượng phong phú và tình yêu quê hương đất nước với những cánh buồm tuổi thơ của tác giả.

0.5

c

- Lời nói ngây thơ của người con với cha trong đoạn thơ:

“Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé,

Để con đi ...”

- Cảm nhận được:

+ Một ước mơ rất trong sáng, đẹp đẽ đáng trân trọng và ngợi ca.

+ Ước mơ đó gắn liền với cánh buồm trắng, với khát vọng đi xa đến những nơi chưa biết, đến những chân trời mới.

+ Đó là ước mơ của một tâm hồn trẻ thơ, ham hiểu biết muốn khám phá, chinh phục những bí ẩn của thế giới.

1.0

* Từ những cảm nhận về Ước mơ của cậu bé trong đoạn thơ, trình bày suy nghĩ về: “Ước mơcủa con người trong cuộc sống”. Viết dưới hình thức một đoạn văn đảm bảo một số ý sau đây:

5.0

- Giải thích: Ước mơ là một thứ gì đó vượt ngoài tầm với, là những mong muốn, khát vọng, là những điều tốt đẹp mà mỗi chúng ta luôn hướng tới và phấn đấu đạt được.

- Vai trò, ý nghĩa của ước mơ:

+ Dường như ai cũng có ước mơ. Gắn với mỗi người là những ước mơ khác nhau: Có những ước mơ vĩ đại, có những ước mơ nhỏ bé, giản dị...

+ Ước mơ rất quan trọng và cần thiết. Ước mơ giúp ta xác định được mục tiêu trong cuộc đời, chắp cánh cho ta vươn lên, hướng ta tới điều tốt đẹp, là động lực giúp ta vượt qua khó khăn, thử thách ,vấp ngã trong cuộc sống.

+ Ước mơ cao đẹp sẽ khiến con người sống có ý chí, nghị lực, hoài bão và trở thành những con người có ích, cống hiến nhiều cho xã hội.

+ Với tuổi thơ, ước mơ có tác dụng làm phong phú đời sống tinh thần và nuôi dưỡng những ý nghĩ bay bổng cho các em.

- Liên hệ và rút ra bài học :

+ Cần phải có ước mơ ngay từ khi còn nhỏ và biết cách nuôi dưỡng ước mơ ( học tập, rèn luyện…)

+ Cần trân trọng, nâng niu và chắp cánh cho những uớc mơ đẹp (như ước mơ của cậu bé trong đoạn thơ trên) để biến ước mơ thành hiện thực.

2

1

*Yêu cầu chung:

- Học sinh phải biết dựa vào phần gợi dẫn của đề (Dựa vào ý của đoạn thơ: Cảnh làng quê trong đêm mùa xuân) để sáng tạo, vận dụng kỹ năng làm văn tả cảnh để làm bài đúng theo yêu cầu về nội dung.

- Bố cục bài viết chặt chẽ, văn phong trong sáng, từ ngữ được dùng gợi hình, tượng thanh và có sức biểu cảm.

2

a. Mở bài:

-Dẫn dắt và giới thiệu đối tượng miêu tả: Cảnh làng quê trong đêm trăng mùa xuân.

- Ấn tượng khái quát về cảnh.

1.0

b. Thân bài: (Dựa vào ý đoạn thơ) .

- Tả khái quát: Một vài nét nổi bật của khung cảnh làng quê trong đêm mùa xuân trước khi trăng lên.

+ Đêm xuống nhanh, sương mù buông toả, lặng gió, se lạnh.

+ Ngoài đồng vắng vẻ, trong làng nhà nhà lên đèn, mọi vật nhoà đi trong bóng tối mênh mang.

+ Trên bầu trời những đám mây đuổi nhau giữa tầng không.

- Tả chi tiết: Miêu tả cụ thể cảnh làng quê trong đêm mùa xuân theo trình tự thời gian: Khi trăng bắt đầu lên, khi trăng lên cao, trăng về khuya…qua những hình ảnh nổi bật của cảnh như:

+ Bầu trời, ánh trăng, mây… với những đặc điểm nổi bật về màu sắc, hình dáng, chuyển động.

+ Vườn cây trong đêm mùa xuân hương hoa ngạt ngào toả hương.

+ Rặng tre lướt theo chiều gió tạo lên cung đàn, khúc nhạc đồng quê.

+ Làng xóm yên tĩnh chìm trong giấc ngủ say.

+ Có thể miêu tả một số hình ảnh khác của làng quê như: Ngoài cánh đồng làng, dòng sông, hồ nước…với những vẻ đẹp riêng trong đêm trăng mùa xuân.

8.0

c. Kết bài: Tình cảm, suy nghĩ của em về khung cảnh làng quê trong đêm trăng mùa xuân đẹp, yên tĩnh: Yêu quý, gắn bó để lại bao cảm xúc khó quên.

1.0

Tổng điểm

20.0

Câu

Nội dung

Điểm

Câu 1: (4,0 điểm)

- Xác định biện pháp tu từ:

+ So sánh: Quê hương là vàng hoa bí, là hồng tím giậu mùng tơi, là đỏ đôi bờ dâm bụt...

Quê hương mỗi người chỉ một....như là chỉ một mẹ thôi

HS có thể nêu thêm:

+ Điệp cấu trúc: là vàng hoa bí; là hồng tím...; là đỏ

1,5

- Tác dụng

+ So sánh: Quê hương được so sánh với hàng loạt các hình ảnh “vàng hoa bí, hồng tím giậu mùng tơi, đỏ đôi bờ dâm bụt” ... là những gì gắn bó, gần gũi, thân thuộc đối với mỗi người:

+ So sánh quê hương với mẹ:

Quê hương mỗi người chỉ một 
Như là chỉ một mẹ thôi

Quê hương trong thơ của Đỗ Trung Quân không chỉ là những gì gắn bó, quen thuộc nhất mà còn giống như hình ảnh người mẹ, biểu tượng đẹp đẽ của tình yêu thương, của nguồn sống dạt dào vừa gần gũi nhưng cũng vừa thiêng liêng, quý giá.

Đoạn thơ giàu nhạc điệu, cảm xúc, thể hiện những tình cảm chân thành, sâu sắc của nhà thơ đồng thời mang đến cho người đọc những cảm nhận thấm thía về ý nghĩa của quê hương

2,5

Câu 2: (6,0 điểm)

Yêu cầu:

+ Viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh, đúng yêu cầu

+ Diễn đạt trong sáng, mạch lạc, hạn chế lỗi chính tả

+ Thể hiện được những suy nghĩ và cảm nhận riêng về hình ảnh giàu có, tươi đẹp của đất nước trong ba văn bản

Cụ thể:

- Thiên nhiên rộng lớn, hoang dã, trù phú, độc đáo của Cà Mau - vùng đất cực Nam của tổ quốc.

- Bức tranh thiên nhiên vùng đất Quảng Nam - Trung Trung Bộ qua hình ảnh dòng sông Thu Bồn và quang cảnh hai bên bờ vừa êm ả, hiền hòa, thơ mộng vừa hùng vĩ, dữ dội được tái hiện trong hành trình vượt thác của Dượng Hương Thư

- Bức tranh thiên nhiên vùng biển đảo Cô Tô trong trẻo, tươi sáng, phong phú.

=> Ba vùng đất thuộc ba miền đất nước với những cảnh sắc thiên nhiên riêng biệt, độc đáo giúp cho người đọc cảm nhận được sự tươi đẹp và giàu có của thiên nhiên Việt Nam. Điều đó giúp cho ta thêm yêu mến, tự hào về cảnh sắc của từng vùng đất, vùng biển tổ quốc.

4,0

2,0

Câu 3: (10,0 điểm)

Yêu cầu:

- Biết tạo lập một văn bản tự sự

- HS biết lựa chọn ngôi kể

- Bố cục bài văn rõ ràng, mạch lạc, diễn đạt giàu hình ảnh, ít mắc lỗi chính tả

A. Mở bài

- Giới thiệu được nhân vật, sự việc, bối cảnh của câu chuyện

B. Thân bài

- HS tự do sáng tạo các sự việc sao cho các sự việc có liên kết, có trình tự

- HS biết sử dụng các yếu tố miêu tả, trí tưởng tượng để kể lại hành trình của những hạt mưa ( Bắt đầu cuộc hành trình, những cuộc gặp gỡ với các sự vật, kết thúc cuộc hành trình...)

C. Kết bài

- Cảm xúc, ấn tượng, những trải nghiệm từ cuộc phiêu lưu.

2,0

6,0

2,0

Câu

Nội dung

Điểm

Câu 1 (12,0 điểm)

12,0 điểm

A. Về kĩ năng Học sinh biết cách làm bài văn kể chuyện tưởng tượng, tưởng tượng câu chuyện phong phú: văn viết mạch lạc, trong sáng ngôn ngữ diễn đạt giàu cảm xúc; không mắc lỗi chính tả, dùng từ hoặc đặt câu.

B. Về kiến thức : Học sinh có tưởng tượng nhiều cách khác nhau.

Nội dung tưởng tượng phong phú nhưng phải bám sát yêu cầu của dữ liệu đề bài.

Có thể tham khảo HD sau.

1. Mở bài. Có thể HS giới thiệu được bối cảnh chung dẫn đến hoàn cảnh riêng của đàn chim

(Tham khảo: Lão già mùa đông cáu kỉnh chuẩn bị đến rồi. Vạn vật đều chuẩn bị ngủ đông hoặc đi tránh rét. Mẹ con chim sẻ cũng vậy. Họ bay sẽ bay đến một nơi nào đó có những tia nắng vàng giòn tan chiếu xuống. Sẻ con và mẹ đang bay thì lão già mùa đông đã mang đến những cơn gió lạnh lẽo đến buốt da. Đàn Sẻ con kêu lên:

- Mẹ ơi! Chúng con lạnh quá rồi.

Sẻ mẹ dỗ dành con:

- Cố gắng lên các con yêu, sắp đến rồi!

Lũ Sẻ con bắt đầu khóc và rên rỉ kêu:

- Nhưng chúng con lạnh lắm rồi!

Biết không thể bay đi được nửa, chim mẹ tìm một hốc cây nhỏ rồi dắt con vào đó ngủ qua đêm.)

2. Thân bài.Tưởng tượng những câu chuyện xảy ra với mẹ con đàn chim

Chim mẹ ủ ấm , che mưa cho con ( thể hiện được những khó khăn nguy hiểm của thời tiết, việc làm, hành động của mẹ tình cảm của mẹ…)

( Tham khảo Nửa đêm, đang say giấc, mẹ con chim sẻ bỗng tỉnh dậy vì nghe tiếng gió rít ào ào. Nhìn ra ngoài trời, mẹ con chim Sẻ thấy trời tối sầm. Sấm ì ầm từ đằng xa vọng lại. Trên bầu trời đen ngòm, những tia chớp nhằng nhịt đan chéo vào nhau. Những cơn gió mạnh làm cây cối nghiêng ngã. Chẳng mấy chốc, cơn mưa rào trút xuống như thác đổ không biết trên trời có bao nhiêu nước mà đổ xuống lắm thế.

Trong hốc cây nhỏ, mẹ con nhà chim sẻ run lẩy bẩy vì rét. Mưa hắt vào gốc cây lạnh buốt. Chim con khóc “ti ti”, nói với mẹ:

– Mẹ ơi, chúng con rét quá! Rét quá!

Chim mẹ âu yếm dỗ dành con:

– Nín đi các con của mẹ, nằm sâu vào hốc cây để mẹ che cho.

Rồi chim mẹ xòe đôi cách bé nhỏ, mỏng manh của mình che cho con, mặc cho mưa phả vào người làm ướt sững bộ cánh màu nâu bạc vì vất vả. Gió rít làm cho cái cây có hốc nhỏ nơi mẹ con chim sẻ trú nghiêng ngả. Mỗi lần như thế chim mẹ lại suýt rơi xuống đất. Ngoài trời, mưa vẫn rơi, gió vẫn gào thét ghê rợn. Chúng chẳng mảy may thương tình mẹ con chim Sẻ đang run rẩy. Nhưng chúng càng điên dại bao nhiêu, tấm lòng chim mẹ thương con lại càng tăng lên bấy nhiêu. Chim mẹ đã làm thế với tất cả tình yêu thương mẫu tử của mình.

Trong lòng mẹ, lũ chim con vẫn khô lông và không rét run như chim mẹ. Nghe gió rít mưa rơi ở ngoài chúng nó càng thương mẹ. Cứ nghĩ đến cảnh mẹ nó bị ướt, lạnh mà đàn con trào nước mắt. Không rét mà chúng nó cứ khóc tì ti trong lòng vì thương mẹ.

- Gần sáng lũ chim con nhao nhao lên vì đói, trời vẫn mưa to,

- Chim mẹ dặn dò các con bay đi kiếm mồi ( HS tưởng tượng: chim mẹ mệt mỏi vừa bay đi vừa nghĩ đến tình cảnh đói của các con; những nguy hiểm chim mẹ gặp phải trên đương đi kiếm mồi; trời tối không nhìn thấy rõ, mưa gió, không có thức ăn….được sự giúp đỡ của những con vạc đi kiếm ăn đêm, chim mẹ đã mang được mồi về cho lũ con…).

- Tưởng tượng về lũ chim con được mẹ cho ăn; cảnh vật sau cơn mưa gió (….biết không thể chinh phục nổi tấm lòng cao cả của chim mẹ, và cũng đã mệt rã rời, gió mưa đành phải rút lui. Những lá cây được nước mưa tắm gội nên xanh bóng. Các bụi cây um tùm thấp lùn nằm bẹp xuống. Dưới đất, lá vàng rụng xuống thành một lớp dày. Lúc này, chim Mẹ đã mệt rã rời. Nó gục xuống lưng con thiếp đi.

Mặt trời từ từ nhô lên sau đỉnh núi phía đông. Bầu trời thoáng đãng xanh thẳm. Mọi vật sung sướng đón chào những ánh nắng ấm áp. Cây cối trong khu rừng xào xạc chào mừng ông mặt trời. Khi đã lên cao, ông mặt trời phóng tầm mắt nhìn ra mọi nơi, thấy trong hốc cây có hai mẹ con chim sẻ đang nằm đó. Chim mẹ xơ xác, ướt sũng. Nghĩ đến trận mưa đêm hôm qua, ông mặt trời bồi hồi xúc động. Ông liền tỏa ra tia nắng ấm áp nhất, dịu hiền nhất vào gốc cây. Như có một sức mạnh, mẹ con chim Sẻ liền tỉnh dậy. Thấy ánh nắng ấm áp của mặt trời, chim con vui mừng nói vói mẹ:

– Mẹ ơi! Ra sưởi nắng nào! Một ngày mới bắt đầu rồi!

Chim mẹ né mình cho đàn chim con ra sưởi nắng. Chim mẹ cũng gượng dậy bước ra cành cây đứng nhìn mọi vật. Chim con bay ra. Nó sung sướng liệng trên bầu trời trong xanh chan hòa ánh nắng vài vòng. Rồi đànchim con đậu trên cành cao cây bồ đề rỉa lông, rỉa cánh. Nó cất tiếng hót líu lo chào ông mặt trời rực rỡ. Cuối cùng, một con chim liệng một vòng đậu xuống chạc cây với mẹ, miệng nói:

– Mẹ ợ! Hôm nay là ngày sung sướng nhất của chúng con. Chị Mùa Xuân sắp đến rồi. Vui quá!

3. Kết bài: Tình yêu thương, sự vui sướng, hạnh phúc của chim mẹ.

(Chim mẹ âu yếm nhìn con, lòng lâng lâng một niềm vui khó tả. Nó gật đầu sung sướng đến trào nước mắt.)

1,0

11,0

1,0

8,0

1,0

Câu 1 (12,0 điểm

12,0 điểm

A. Về kĩ năng: Học sinh biết cách làm bài văn, lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục; văn viết mạch lạc, trong sáng; không mắc lỗi chính tả, dùng từ hoặc đặt câu.

B.Về kiến thức:Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các nội dung cơ bản sau:

1. Giới thiệu được câu chuyện và vấn đề nghị luận

2. Phân tích, bàn luận mở rộng vấn đề

-Tóm tắt ngắn gọn câu chuyện, những chi tiết chính của truyện về hai nhân vật người mẹ và người con.

- Đánh giá cách nhìn, sự suy nghĩ của con về hình thức bên ngoài của mẹ: với con người và sự vật nói chung: không nên đánh giá ở vẻ bề ngoài mà cần tìm hiểu bản chất, cái sâu xa của chúng, không nên vội vàng đánh giá khi chưa hiểu hết, hiểu toàn diện sự vật đó.

- Những suy nghĩ của người con về mẹ có những thay đổi khi em biết vết sẹo của mẹ là vì cứu mình thoát chết...

-Tình cảm và đức hy sinh cao đẹp của người mẹ dành cho con: phân tích ý nghĩa hành động của người mẹ khi xông vào lửa để cứu con trai.

- Suy nghĩ của con

+ Biết sống sao cho xứng đáng với tình mẹ.

+ Cần biết đón nhận, cởi mở với mẹ của mình để tạo điều kiện cho sự thấu hiểu của con.

+ Biết tôn trọng và khắc ghi công ơn mẹ.

3. Bài học liên hệ, kết thúc vấn đề

1,0

6,0

10

Câu

Đáp án

Điểm

1

Viết đoạn văn khoảng 8-10 câu trình bày suy nghĩ của em về nhân vật người anh (Truyện Bức tranh của em gái tôi - Tạ Duy Anh, Ngữ văn Lớp 6, Tập II) qua đoạn văn sau:

"Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói được với mẹ, tôi sẽ nói rằng: Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy".

- Về hình thức: Nêu đúng yêu cầu 1 đoạn văn.

- Về nội dung:

+ Người anh không trả lời mẹ vì quá ngạc nhiên và bất ngờ trước vẻ đẹp của bức tranh và tài năng của em gái mình.

+ Người anh muốn khóc vì quá xúc động và xấu hổ với sự đố kỵ, cố tình xa lánh của mình đối với em gái trước đây.

+ Người anh cảm thấy đó không phải là bức tranh vẽ mình vì hình ảnh trong bức tranh quá đẹp, trong sáng và ngoài sức tưởng tượng của người anh.

+ Người anh hiểu rằng chính lòng nhân hậu của em gái là cơ sở để tạo nên tài năng.

+ Câu nói thầm của người anh thể hiện sự hối hận chân thành, ăn năn, bị thuyết phục, tự nhận thức về bản thân cũng như về em gái của mình.

1.0

0.5

0.5

0.5

0.5

1.0

2

Cho đoạn thơ sau:

“Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời”

(Mẹ - Trần Quốc Minh)

a. Chỉ ra các phép so sánh trong đoạn thơ trên. Cho biết chúng thuộc những loại so sánh nào?

b. Viết một đoạn văn ngắn nêu cảm nhận của em về tác dụng gợihình, gợi cảm của những phép so sánh ấy

6.0 điểm

a

• Chỉ đúng các phép so sánh:

+ Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con

+ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời

- Xác định đúng kiểu so sánh:

+ Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con: là kiểu so sánh hơn kém

+ Mẹ là ngọn gió của con suốt đời: là kiểu so sánh ngang bằng

0.5

0.5

0.5

0.5

b

- Yêu cầu học sinh viết đúng một đoạn văn cảm nhận với nội dung cơ bản sau:

+ Phép so sánh hơn kém "Những ngôi sao thức ngoài kia"/ Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con nhấn mạnh thời gian thức vì con nhiều hơn thời gian " thức" của ngôi sao, của thiên nhiên. Mẹ lo toan vất vả vì con

+ Phép so sánh ngang bằng "Mẹ là ngọn gió của con suốt đời" khẳng định tình mẹ, vai trò quan trọng của mẹ với cuộc đời của con. Mẹ mang lại cho con cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

+ Lòng biết ơn mẹ sâu sắc của con.

1.0

1.0

1.0

1.0

3

Chiếc bình nứt

Một người có hai chiếc bình lớn để chuyển nước. Một chiếc bình bị nứt nên khi gánh từ giếng về, nước trong bình chỉ còn một nửa. Chiếc bình lành rất tự hào về sự hoàn hảo của mình, còn chiếc bình nứt luôn thấy dằn vặt, cắn rứt vì không hoàn thành nhiệm vụ.

Một ngày nọ, chiếc bình nứt nói với người chủ:...

Em hãy tưởng tượng và viết tiếp câu chuyện trên.

A. Yêu cầu về kĩ năng:

Học sinh biết cách làm bài văn kể chuyện sáng tạo. Bố cục rõ ràng, mạch lạc. Lựa chọn ngôi kể phù hợp, kết hợp yếu tố miêu tả, biểu cảm trong bài.

B. Yêu cầu về kiến thức:

Học sinh có nhiều cách xây dựng cốt truyện sáng tạo, các sự việc logic, lời thoại hợp lí, đan xen yếu tố miêu tả, biểu cảm, câu chuyện kể thể hiện một ý nghĩa, một bài học nào đó trong cuộc sống.

1. Mở bài:

Chiếc bình nứt

Một người có hai chiếc bình lớn để chuyển nước. Một chiếc bình bị nứt nên khi gánh từ giếng về, nước trong bình chỉ còn một nửa. Chiếc bình lành rất tự hào về sự hoàn hảo của mình, còn chiếc bình nứt luôn thấy dằn vặt, cắn rứt vì không hoàn thành nhiệm vụ.

2. Thân bài:

Một ngày nọ, chiếc bình nứt nói với người chủ: ......

* Cách 1:

- Bình nứt tâm sự chân thành với ông chủ về khuyết điểm của mình, tự trách mình vì trong suốt thời gian qua không giúp ích được gì cho ông chủ. Tâm trạng buồn bã, thất vọng về bản thân.

- Rất may mắn nó gặp được ông chủ tốt bụng, biết cảm thông chia sẻ, biết cổ vũ động viên khích lệ để bình nứt cố gắng.

- Ông chủ động viên khích lệ bằng cách: Mở một cuộc thi tài giữa chiếc bình nứt và chiếc bình lành.

- Diễn biến cuộc thi.

- Kết quả cuộc thi: Bình nứt luôn cần mẫn, nỗ lực cố gắng vươn lên và chiến thắng, bình lành quá tự tin về bản thân nên chủ quan kiêu ngạo và thất bại.

* Cách 2:

- Bình nứt tâm sự chân thành với ông chủ về khuyết điểm của mình, tự trách mình vì trong suốt thời gian qua không giúp ích được gì cho ông chủ.

- Ông chủ tốt bụng, có mắt tinh tế và óc sáng tạo lãng mạn đã biết cách chuyển điều hạn chế của bình nứt thành thế mạnh bằng cách gieo hạt giống hoa bên phía con đường chiếc bình nứt hàng ngày vẫn qua (Hoặc ông chủ trồng hoa trên chính chiếc bình nứt).

- Ngày qua ngày, tháng qua tháng .....những cây hoa mọc lên, đón nắng mai, khí trời rồi kết nụ, nở hoa làm đẹp cho con đường, làm đẹp cho ngôi nhà -> bình nứt yêu đời, tự tin, luôn nỗ lực vươn lên, nhận ra vẻ đẹp, ý nghĩa của cuộc sống.

- Còn chiếc bình lành luôn tự tin về bản thân, coi mình hoàn hảo, không nỗ lực vươn lên, không cẩn trọng. Một ngày kia gặp tình huống không may bị nứt, mẻ, xấu xí. Sống buông xuôi, bất lực, thu mình.

3. Kết bài:

Mỗi người trong chúng ta đều có những hạn chế riêng, luôn nỗ lực vươn lên để hoàn thiện bản thân làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Câu

Nội dung

Điểm

1

- HS phát hiện biện pháp điệp ngữ, điệp cấu trúc câu, liệt kê

- HS cảm nhận được vẻ đẹp trong lời ru, tiếng hát của mẹ. Lời ru của mẹ thật giản dị nhưng vô cùng thiêng liêng, ý nghĩa; chất chứa trong đó vẻ đẹp của thiên nhiên, đất trời, của cuộc sống con người và cả tình yêu bao la của mẹ. Nhờ đó, đứa trẻ có thể cảm nhận đầy đủ về tình mẹ, về thế giới phong phú xung quanh để thêm yêu mẹ, thêm yêu cuộc đời.

1,5

3,5

2

- Hình thức: Là đoạn văn hợp lí (khoảng 10 câu), các câu hướng về chủ đề chung thống nhất và có sự liên kết chặt chẽ.

1

- Nội dung: Nêu suy nghĩ về ý nghĩa câu chuyện. Cần đảm bảo ý cơ bản sau:

+ Truyện ngắn gọn thể hiện quan niệm về vẻ đẹp hoàn mĩ của con người, vẻ đẹp ấy không phải là sự đầy đặn, tròn trịa, không tì vết của hình thức mà nó là vẻ đẹp của nội tâm, có thể ẩn giấu sau một hình hài xấu xí. Cái đẹp là sự trao ban tình yêu thương cho người khác, là sự hi sinh.

+ Truyện cũng đề cập đến sức mạnh của tình yêu thương, tình yêu thương có tác dụng cảm hóa con người, lay động trái tim của con người khiến cho những ai ích kỉ, vô cảm, thờ ơ, lạnh lùng với những người xung quanh cũng trở nên biết yêu thương, biết chia sẻ.

2

2

3

* Yêu cầu:

- HS nắm chắc kiến thức và kĩ năng làm bài văn miêu tả. Đối tượng tả là một con đường có ý nghĩa sâu sắc đối với bản thân, có thể là con đường đến trường, con đường về quê, con đường tiễn cha (mẹ) đi công tác, con đường đi du lịch, tham quan…

- Kết hợp miêu tả với tự sự, biểu cảm, nêu suy nghĩ.

- Bố cục hoàn chỉnh, diễn đạt trôi chảy, không mắc lỗi.

* Dàn bài: Học sinh có thể làm theo các ý sau

Mở bài:

- Giới thiệu con đường định tả

- Cảm xúc, suy nghĩ khái quát về con đường.

1

Thân bài:

- Giới thiệu lí do miêu tả.

- Miêu tả khái quát con đường

- Miêu tả cụ thể cảnh vật trên con đường, kết hợp bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ: cảnh vật thiên nhiên, phố xá, hàng quán, người xe qua lại…

8

Kết bài:

- Khẳng định ý nghĩa của con đường đối với bản thân.

- Nêu mong ước

1

Câu

Nội dung

Điểm

a.Xuất xứ: Trích từ chương XVIII truyện “Đất rừng phương Nam”

-Tác giả: Đoàn Giỏi

0,5

0,5

1

b. Giải thích:

- “bến vận hà”: Bến sông để tập kết và chuyển tải hàng hoá theo đường thuỷ.

0,5

- “đèn măng-sông”: (Măng-sông phiên âm từ tiếng Pháp) đèn đốt bằng hơi dầu hoả, có mạng bằng sợi không cháy bao quanh ngọn lửa để tăng độ sáng.

0,5

- “cút”: Chai nhỏ, có dung tích bằng một phần tư hoặc một phần tám lít, dùng làm đơn vị đo dung tích các chất lỏng như rượu, dầu.

0,5

- “xởi lởi”: Cởi mở, dễ dàng trong quan hệ, đối xử với người khác.

0,5

c. Các phó từ:

- “còn” (còn có thể mua): chỉ sự tiếp diễntương tự.

0,5

- “không” (không cần phải bước ra khỏi thuyền): chỉ sự phủ định.

0,5

- “đã”: (đã điểm tô): chỉ quan hệ thời gian.

0,5

- “ra” (bước ra khỏi thuyền): chỉ hướng của hành động

0,5

d. Đoạn văn:

*Hình thức:

- Đảm bảo một đoạn văn, đủ số câu: 10 câu

0,5

- Đúng yêu cầu tiếng Việt: chỉ ra một phó từ có trong đoạn văn

0,5

*Nội dung:

- Sự trù phú của chợ Năm Căn được thể hiện qua khung cảnh rộng lớn, hàng hóa phong phú, thuyền bè san sát. Hoạt động của chợ thật ồn ào, tấp nập, bến vận hà nhộn nhịp dọc dài theo sông.

1,5

- Sự độc đáo của chợ Năm Căn được thể hiện ở chỗ:

+ Chợ họp trên sông nước với những nhà bè như những

khu phố nổi và những con thuyền bán hàng len lỏi mọi nơi, có thể mua mọi thứ mà không cần bước ra khỏi thuyền.

+ Sự đa dạng về màu sắc, trang phục, tiếng nói của người bán hàng thuộc nhiều dân tộc: người Hoa, người Miên, người Chà Châu Giang.

1,5

- Nghệ thuật miêu tả: Tác giả đã quan sát kĩ lưỡng, vừa tả bao quát, vừa tả cụ thể, chú ý cả hình khối, màu sắc, âm thanh.

1,0

2

* Về hình thức:

- Viết đoạn văn khoảng nửa trang giấy. Đảm bảo kết cấu 3 phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn. Văn viết trôi chảy...

1,0

* Về nội dung:

HS có thể đưa ra những cảm nhận khác nhau, về cơ bản có thể hướng đến những cảm nhận sau:

- Câu chuyện đưa ra hai lối sống đối lập nhau của hai nhân vật: Dế Mèn và hai con Chim Én:

+ Chim Én: sống một cách sống chia sẻ, quan tâm, nhân hậu bao dung... Chúng thấy Dế Mèn tội nghiệp, thơ thẩn bên cửa hang và muốn cho Dế Mèn cảm nhận được vẻ đẹp của đất trời, vạn vật cỏ cây khi xuân đến. Xuất phát từ ý nghĩ đó chúng đã đưa ra sáng kiến “ hai con Én nhỏ ngậm đầu ngọn cỏ, còn Dế Mèn ngậm vào giữa”. Theo cách này, Dế Mèn đã được tận hưởng cả bầu trời bao la.

+ Dế Mèn: lối sống toan tính, ích kỉ, hẹp hòi... Vì nó muốn tận hưởng bầu trời của riêng mình, vì nó tính toán việc gì ta gánh hai con Én này trên vai cho mệt nhỉ nên cuối cùng nó rơi vèo như một cái lá...

- Với cốt truyện giản dị, mượn các con vật mà tác giả đã đưa ra bài học ngụ ngôn về cách sống đối lập nhau của các con vật, hay rộng ra chính là hai kiểu người trong xã hội.

- Từ đó rút ra bài học của riêng mình.

3,0

* Lưu ý: Trong quá trình chấm, GV có thể linh hoạt để cho điểm HS;

cần khuyến khích những bài viết hay, sáng tạo.

Câu

Nội dung

ĐIỂM

PHẦN I.ĐỌC HIỂU

1

Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.

1.0

2

Những quả bóng bay trong câu chuyện là hình ảnh ẩn dụ cho những con người trong cuộc sống, mỗi người có đặc điểm, hình thức và phẩm chất, năng lực khác nhau, ai cũng có thể thành công, bay cao và vươn xa, điều đó làm nên sự đa dạng, phng phú, muôn màu của cuộc sống.

1.0

3

Câu trả lời của người đàn ông trong câu chuyện có ý nghĩa: Bạn là quả bóng màu gì không quan trọng. Quan trọng là bạn có những tố chất tốt đẹp của quả bóng để được bay thật cao, thật xa. Giá trị của mỗi cá nhân được nhìn nhận từ bên trong chứ không phải ở những thứ phù phiếm bên ngoài.

2.0

4

Thông điệp mà câu chuyện gửi gắm: Niềm tin vào khả năng, năng lực bên trong của con người.

2.0

Phần II. TẠO LẬP VĂN BẢN

1

a. Đảm bảo cấu trúc của một đoạn văn nghị luận.

0.25

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận.

0.25

c. Triển khai vấn đề nghị luận cụ thể, rõ ràng.

Có thể trình bày theo định hướng sau:

- Ngoại hình, hình thức chỉ là cái bên ngoài, không thể quyết định được năng lực, phẩm chất bên trong. Con người dù thuộc giống nòi nào, mang đặc điểm, hình dáng ra sao thì đều có trí tuệ và nhân phẩm. Con người phải vượt qua sự khác biệt về xuất thân, giống nòi hay ngoại hình, tin tưởng vào khả năng thực sự bên trong của mình thì mới có thể bay cao, bay xa. Phẩm chất và năng lực mà con người có được mới làm nên thành công thực sự.

1.0

- Biết vượt lên mặc cảm tự tin về bản thân để chiến thắng được những thử thách trong cuộc sống. (Dẫn chứng và phân tích dẫn chứng).

1

- Tuy nhiên, trong cuộc sống này, vẫn có những kẻ lợi dụng sự khác nahu về hình thức để tạo ra khoảng cách, tạo ra sự phân biệt chủng tộc, hoặc tự tin quá mức vào bản thân, trở nên kiêu ngạo, coi thường người khác. Những con người ấy đáng bị lên án, phê phán.

0.5

- Nhắc nhở chúng ta sự tự tin vào bản thân.

0.5

d. Sáng tạo: Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng, suy nghĩ mới mẻ, phù hợp với vấn đề nghị luận.

0.25

e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo các quy tắc về chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.

0.25

2

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn tự sự.

0.25

b. Xác định đúng kiểu loại VB, chọn ngôi kể, lời kể phù hợp.

0.25

c. Vận dụng kiến thức về văn tự sự để chuyển vai kể một câu chuyện theo tưởng tượng.

Thí sinh có thể giải quyết theo hướng sau:

1. Mở bài:

- Giới thiệu hoàn cảnh xảy ra câu chuyện: thời gian, khung cảnh, các nhân vật tham gia.

(Học sinh có thể sáng tạo ra một tình huống để giới thiệu về câu chuyện được kể)

1.

2. Thân bài:

Đây là một đề văn mở, yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức về văn tự sự để chuyển vai kể một câu chuyện theo tưởng tượng vì thế nên sự sáng tạo của học sinh trong việc vận dụng kiến thức đã học với việc liên hệ thực tế vô cùng quan trọng. Dế Choắt tuy là một nhân vật chính trong cuộc nói chuyện tuy nhiên là một nhân vật không còn tồn tại. Học sinh có thể sáng tạo thêm các nhân vật khác cùng tham gia vào câu chuyện cho sinh động, hấp dẫn...

- Kể lại cuộc nói chuyện giữa Dế Mèn và Dế Choắt kết hợp việc miêu tả cảnh vật thiên nhiên xung quanh qua đó bộc lộ cảm xúc, tâm trạng, suy nghĩ của Dế Mèn:

- Dế Mèn nhắc lại chuyện cũ đã gây ra với Dế Choắt: bài học đường đời đầu tiên đầy ăn năn, hối hận.

- Dế Mèn kể cho Dế Choắt nghe những tháng ngày phiêu lưu mạo hiểm với những chiến tích và những thất bại của mình cùng những người bạn khác.

- Tâm sự về những dự định trong tương lai của Dế Mèn và những lời hứa hẹn với Dế Choắt.

6.0

3. Kết bài: Tình cảm, lời nhắn nhủ của Dế Mèn:

- Bài học về sự gắn bó, yêu thương, đùm bọc, giúp đỡ nhau trong cuộc sống.

- Kêu gọi niềm đam mê nhiệt huyết của tuổi trẻ khám phá cuộc sống, khám phá thế giới xung quanh.

1.5

d. Sáng tạo: Cách diễn đạt độc đáo, có suy nghĩ riêng, suy nghĩ mới mẻ.

0.25

e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: Đảm bảo các quy tắc về chuẩn chính tả, ngữ pháp, ngữ nghĩa tiếng Việt.

0.25

CÂU

YÊU CẦU

ĐIỂM

PHẦN I.ĐỌC HIỂU

6.0

1

Thể thơ: Ngũ ngôn (5 chữ).

1.0

2

Từ “đi” trong câu thơ “Đi qua thời thơ ấu” được hiểu theo nghĩa chuyển.

1.0

3

- HS chỉ ra được một biện pháp có trong đoạn trích.

+ Có thể là ẩn dụ: “Đi qua thời ấu thơ/ Bao điều bay đi mất.”

Bao điều là ẩn dụ cho sự vô tư, ngây thơ, trong sáng, hồn nhiên và cả những giận hờn, những đòi hỏi vô lí của tuổi thơ.

+ Có thể là hoán dụ: “Nhưng là con giành lấy/ Từ hai bàn tay con.”

Bàn tay là hình ảnh hoán dụ đã thay thế cho công sức, lao động, trí tuệ, khối óc của con người.

0.5

- Tác dụng:

+ Giúp con hiểu lời dặn dò khuyên nhủ của người cha một cách cụ thể, sâu sắc hơn.

+ Làm cho lời dặn dò của người cha thêm gần gũi mà ý nghĩa sâu xa, xuất phát từ lòng yêu thương con sâu nặng.

+ Cách diễn đạt của người cha có hình ảnh, tinh tế, lắng sâu.

1.5

4

Điều mà người cha muốn nói với con qua đoạn thơ:

- Khi lớn lên và từ giã thời thơ ấu, con sẽ bước vào cuộc đời thực có nhiều thử thách gian nan nhưng cũng rất đáng tự hào. Để có được hạnh phúc, con phải vất vả khó khăn vì phải giành lấy hạnh phúc bằng lao động, công sức và trí tuệ (bàn tay khối óc) của chính bản thân mình.

- Nhưng hạnh phúc của con giành được trong cuộc đời thực sẽ thật sự là của con (do chính công sức lao động và khối óc của con làm ra), sẽ đem đến cho con niềm tự hào, kiêu hãnh.

1.0

1.0

PHẦN II. TẠO LẬP VĂN BẢN

14.0

1

4.0

a. Đảm bảo thể thức đoạn văn, số dòng quy định

0.5

b. Xác định đúng nội dung đoạn văn: Trả lời được sự dặn dò khuyên nhủ của người cha.

0.5

c. Nội dung: Đây là câu hỏi mở, tùy sự lựa chọn câu trả lời của học sinh, miễn là hợp lí. Sau đây là định hướng: