Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

A. Nội dung bài học

I. Đôi nét về tác giả: Hồ Nguyên Trừng

- Hồ Nguyên Trừng (1374-1446) , con trai trưởng của Hồ Quý Ly

- Hồ Nguyên Trừng từng hăng hái tham gia chống giặc Minh xâm lược, bị giặc Minh bắt, đem về Trung Quốc

- Nhờ có tài chế tạo vũ khí, ông được làm quan trong triều nhà Minh đến chức Thượng thư

- Ông qua đời trên đất Trung Quốc

II. Đôi nét về tác phẩm: Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

1. Xuất xứ

Văn bản trích từ thiên thứ 8, trong tập “Nam Ông mộng lục”. Tác phẩm được sáng tác trong thời gian ông ở Trung Quốc

2. Tóm tắt

Ông Phạm Bân có nghề y gia truyền, giữ chức Thái y lệnh, phụng sự vua Trần Anh Vương. Ông thường đem tiền bạc mua thuốc tốt và tích trữ thóc gạo giúp đỡ người nghèo. Một hôm có người dân đến xin ông chữa bệnh gấp cho người nhà đang nguy kịch. Đúng lúc đó sứ giả đến triệu ông vào cung vua chữa bệnh cho một quí nhân bị sốt. Thấy không gấp, ông đã đi chữa bệnh cho người dân trước, sau đó đến tỏ lòng thành với vua. Khi hiểu ý ông, vua từ quở trách chuyển sang khen ngợi ông.

3. Bố cục (3 phần)

- Phần 1 (từ đầu đến “người đương thời trọng vọng”): Giới thiệu về vị Thái y lệnh Phạm Bân

- Phần 2 (tiếp đó đến “lòng ta mong mỏi”): Phạm Bân kháng lệnh để cứu người nguy cấp trước

- Phần 3 (còn lại): Hạnh phúc chân chính của lương y họ Phạm

4. Giá trị nội dung

Truyện “Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng” ca ngợi phẩm chất cao quý của vị Thái y lệnh họ Phạm: không chỉ có tài chữa bệnh mà quan trọng hơn là có lòng thương yêu và quyết tâm cứu sống người bệnh tới mức không sợ quyền uy, không sợ mang vạ vào thân

5. Giá trị nghệ thuật

- Cốt truyện đơn giản

- Tình huống gay cấn, giàu kịch tính

- Ngôn ngữ đối thoại tự nhiên, sắc sảo, hàm súc

III. Phân tích văn bản Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng

I. Mở bài

- Giới thiệu về truyện trung đại (khái niệm, thời gian ra đời, đặc trưng thể loại…)

- Giới thiệu khái quát về tác giả Hồ Nguyên Trừng

- Giới thiệu về văn bản “Thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng” (xuất xứ, tóm tắt, khái quát giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật…)

II. Thân bài

1. Giới thiệu về vị Thái y lệnh Phạm Bân

- Lai lịch: cụ tổ bên ngoại của Trừng, người họ Phạm, húy là Bân

- Chức vụ: giữ chức Thái y lệnh để phụng sự Trần Anh Vương

- Hành động y đức:

   + Mua thuốc tốt, tích trữ thóc gạo, giúp kẻ tật bệnh cơ khổ

   + Bệnh dầm dề máu mủ cũng không hề né tránh

   + Giúp đỡ kẻ khốn cùng, cứu sống hơn ngàn người.

→ Một lương y hết lòng vì người bệnh, được người đời trọng vọng.

2. Phạm Bân kháng lệnh để cứu người nguy cấp trước

- Tình huống: có hai người bệnh là người đàn bà nguy kịch và bậc quý nhân bị sốt

→ Tình huống gay cấn buộc nhân vật phải lựa chọn

- Lựa chọn của Thái y lệnh:

   + Chữa bệnh cho dân thường trước nguy kịch trước:

      ● Trái với phận làm tôi

      ● Tính mạng ông bị đe dọa

   + Tội tôi xin chịu

→ Trí tuệ, cứng cỏi, không sợ uy quyền

→ Phẩm chất của Thái y lệnh: Giỏi chuyên môn, nhân đức, thương yêu người bệnh, không phân biệt sang hèn, không sợ quyền uy.

3. Hạnh phúc chân chính của lương y họ Phạm

- Sự thành đạt, vinh hiển của con cháu Phạm Bân

- Sự ca ngợi của người đời.

→ Thắng lợi của y đức, của bản lĩnh trong đó có lòng nhân ái và trí tuệ

III. Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản

   + Nội dung: ca ngợi phẩm chất cao quý của vị Thái y lệnh họ Phạm: không chỉ có tài chữa bệnh mà quan trọng hơn là có lòng thương yêu và quyết tâm cứu sống người bệnh tới mức không sợ quyền uy, không sợ mang vạ vào thân

   + Nghệ thuật: cốt truyện đơn giản, tình huống truyện kịch tính, ngôn ngữ đối thoại tự nhiên…

B. Bài tập luyện tập

Câu 1. Tác giả của bài thầy thuốc giỏi cốt nhất ở tấm lòng là ai?

A. Tuệ Tĩnh B. Thái y lệnh họ Phạm

C. Lê Hữu Trác D. Hồ Qúi Ly

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 2. Nhận xét không đúng về Thái y lệnh họ Phạm là?

A. Coi trọng y đức B. Đặt tính mệnh người dân lên trên tính mệnh mình

C. Có trí tuệ trong phép ứng xử D. Sợ uy quyền của bề trên

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 3. Chi tiết thể hiện rõ thái độ yêu quý, sự công tâm với người bệnh Thái y lệnh họ Phạm trong tư cách thầy thuốc là?

A. Chữa bệnh không lấy tiền

B. Đem của cải trong nhà mua thuốc tốt, thóc gạo để chữa chạy, cấp dưỡng cho mọi người

C. Năm đói dựng thêm nhà cho kẻ khốn cùng đói khát ở và chữa chạy cho họ

D. Ưu tiên chạy cho người bệnh nặng trước, bất kể có địa vị cao thấp trong xã hội

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

Câu 4. Vị Thái y lệnh được xem là mẫu người thầy thuốc nào?

A. Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng

B. Thầy thuốc giỏi không chịu khuất phục trước cường quyền

C. Thầy thuốc không thích chữa bệnh cho nhà giàu

D. Thầy thuốc rất tài giỏi

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 5. Thái y lệnh họ Phạm đi cứu thường dân trước rồi mới đến vương phủ khám bệnh cho quý nhân sau cho thấy vị Thái y là người thế nào?

A. Coi mạng sống của con người là trên hết B. Coi thường tiền của

C. Dám làm, dám chịu trách nhiệm D. Coi thường nhà cầm quyền

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

→ Thái y họ Phạm là thầy thuốc có tấm lòng nhân hậu, thương người, ông đi cứu dân thường trước khi tới vương phủ khám bệnh chứng tỏ ông coi sống mạng con người trên hết

Câu 6. Câu nói của nhà vua: “Ngươi là bậc lương y chân chính, đã giỏi về nghề nghiệp còn có lòng nhân đức, thương xót đám con đỏ của ta, thật xứng với lòng ta mong mỏi”. Chứng tỏ nhà vua là người?

A. Có tấm lòng bao dung, độ lượng với người dưới

B. Thương người, yêu quý nhân dân

C. Chỉn chu, khôn khéo trong cách ứng xử với kẻ dưới

D. Hiểu người hiền tài, quý trọng điều nhân đức

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 7. Thái độ của Trần Anh Vương thay đổi như thế nào?

A. Quở trách- mừng rỡ- khen ngợi B. Khen ngợi- thưởng- quở trách

C. Thưởng- khen ngợi- quở trách D. Khen- thưởng

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Câu 8. Nội dung truyện Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng giống với truyện về Tuệ Tĩnh ở điểm:

A. Người nào bệnh nặng cần giúp thì ưu tiên chữa trước

B. Cứu giúp người không mong trả ơn

C. Dù hết nguy hiểm đến tính mạng, vẫn đặt việc cứu giúp người bệnh lên trên hết

D. Cả 3 đáp án trên

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 9. Từ truyện này có thể rút ra bài học cho người làm nghề y mai sau?

A. Cần thương yêu, giúp đỡ người bệnh nghèo

B. Người bệnh nặng cần ưu tiên chữa trị

C. Người thầy thuốc hết lòng vì người bệnh, sẽ được mọi người tôn trọng và quý mến

D. Cả 3 phương án trên

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Câu 10. Nhận xét sai về nghệ thuật của truyện Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng?

A. Truyện mang tính giáo huấn B. Có sử dụng các yếu tố hư cấu, tưởng tượng

C. Bố cục có tính chặt chẽ D. Làm nổi một chi tiết có vấn đề

Hướng dẫn giải:

Đáp án B

→ Truyện Thầy thuốc giỏi cốt ở tấm lòng không sử dụng yếu tố hư cấu, tưởng tượng khi nói về việc cứu giúp người bệnh.