Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết
Lý thuyết về Điều hòa hoạt động của các tuyến nội tiết
I. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
1. Đều hòa hoạt động của các tuyến
- Các tuyến nội tiết trong cơ thể đều chịu sự tác động của hoocmôn do tuyến yên tiết ra.
- Các tuyến nội tiết không chỉ chịu sự ảnh hưởng của tuyến yên mà ngược lại, hoạt động của tuyến yên cũng được tăng cường hoặc kìm hãm dưới sự chi phối của hoocmôn do các tuyến này tiết ra.
2. Ví dụ
* Điều hòa hoạt động của tuyến giáp
- Thùy trước tuyến yên tiết TSH kích thích tuyến giáp tiết hoocmôn tiroxin
- Khi hàm lượng tiroxin quá cao tác động lên vùng dưới đồi ức chế thùy trước tuyến yên, hoặc tác động trực tiếp lên thùy trước tuyến yên → ức chế tuyến yên tiết TSH → tuyến giáp giảm tiết tiroxin → hàm lượng tiroxin trở về trạng thái cân bằng.
* Điều hòa của vỏ tuyến thượng thận
- Thùy trước tuyến yên tiết hoocmôn ACTH kích thích vỏ trên tuyến trên thận tiết hoocmôn cooctizon điều hòa lượng K+ và Na+ trong máu.
- Khi hàm lượng cooctizon trong máu quá cao sẽ theo máu tác động lên vùng dưới đồi → tiết chất kìm hãm thùy trước tuyến yên tiết hoocmôn ACTH, hoặc tác động trực tiếp thùy trước tuyến yên → giảm tiết hoocmôn ACTH → vỏ tuyến trên thận giảm tiết cooctizon → hàm lượng được cân bằng.
* Kết luận: tuyến yên tiết các hoocmôn điều khiển hoạt động của các tuyến nội tiết. Ngược lại, các tuyến nội tiết cũng tiết hoocmôn chi phối hoạt động của tuyến yên (kích thích hoặc kìm hãm). Đó là cơ chế điều hòa của các tuyến nội tiết nhờ các thông tin ngược.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Ở người, có bao nhiêu tuyến nội tiết tham gia vào quá trình điều hoà đường huyết khi đường huyết hạ?
- A
- B
- C
- D
Có 3 tuyến nội tiết tham gia vào quá trình điều hòa đường huyết khi đường huyết hạ là tuyến tụy tiết glucagôn, tuyến trên thận tiết cooctizôn và tuyến yên tiết ACTH.
Câu 2: Hoocmôn nào dưới đây không tham gia vào cơ chế điều hoà đường huyết khi đường huyết giảm?
- A
- B
- C
- D
3 hoocmon ACTH, Cooctizôn (góp phần vào sự chuyển hóa lipit và prôtêin thành glucôzơ làm tăng đường huyết) và Glucagôn (biến glicôgen thành glucôzơ) tham gia vào cơ chế điều hòa đường huyết khi đường huyết giảm.
Câu 3: Trong số các tuyến dưới đây, tuyến nào chịu sự tác động của tuyến yên?
1. Tuyến giáp.
2. Tuyến trên thận.
3. Tuyến sinh dục.
- A
- B
- C
- D
(Điều hòa hoạt động của tuyến giáp và vỏ tuyến trên thận)
Câu 4: Khi tác dụng lên thuỳ trước tuyến yên, TH sẽ kìm hãm sự tiết hoocmôn nào?
- A
- B
- C
- D
Khi tác dụng lên thùy trước tuyến yên, TH sẽ kìm hãm tiết hoocmon TSH.