1. Độ lệch pha
Xét một sóng hình sin đang lan truyền trong một môi trường theo trục Ox được đặt tại điểm O là:
${{u}_{o}}=A\cos \left( \omega t+\varphi \right)$
Phương trình sóng tại M do O gửi đến: ${{u}_{M}}=A\cos \left( \omega t+\varphi -\dfrac{2\pi .{{x}_{}}}{\lambda } \right)$
M chậm pha hơn O 1 lượng : $\Delta \varphi =\dfrac{2\pi x}{\lambda }=\dfrac{2\pi d}{\lambda }$
+ 2 điểm dao động cùng pha: $\Delta \varphi =\dfrac{2\pi d}{\lambda }=2k\pi \Rightarrow d=k\lambda $
+ 2 dao động ngược pha: $\Delta \varphi =\dfrac{2\pi d}{\lambda }=\left( 2k+1 \right)\pi \Rightarrow d=\left( 2k+1 \right)\dfrac{\lambda }{2}$
+ 2 dao động vuông pha: $\Delta \varphi =\dfrac{2\pi d}{\lambda }=\left( 2k+1 \right)\dfrac{\pi }{2}\Rightarrow d=\left( 2k+1 \right)\dfrac{\lambda }{4}$
Chú ý:
+ 2 điểm dao động cùng pha gần nhau nhất trên cùng một phương truyền sóng cách nhau $\lambda $
+ 2 điểm dao động ngược pha gần nhau nhất trên cùng một phương truyền sóng cách nhau $\frac{\lambda }{2}$
+ 2 điểm dao động vuông pha gần nhau nhất trên cùng một phương truyền sóng cách nhau $\frac{\lambda }{4}$
2. Độ lệch pha giữa 2 điểm cách nguồn một khoảng x1, x2
Xét một sóng hình sin đang lan truyền trong một môi trường theo trục Ox được đặt tại điểm O là:
${{u}_{o}}=A\cos \left( \omega t+\varphi \right)$
2 điểm M, N cùng phương truyền sóng.
+ M,N cùng phương, cùng phía so với nguồn.
Giả sử: ${{u}_{M}}=A\cos \left( \omega t+\varphi -\dfrac{2\pi .{{x}_{1}}}{\lambda } \right)$
${{u}_{N}}=A\cos \left( \omega t+\varphi -\dfrac{2\pi .{{x}_{2}}}{\lambda } \right)$
Độ lệch pha giữa 2 điểm M,N là: $\Delta \varphi =2\pi \dfrac{\left| {{x}_{1}}-{{x}_{2}} \right|}{\lambda }$
+ M, N cùng phương khác phía so với nguồn.
Giả sử: ${{u}_{M}}=A\cos \left( \omega t+\varphi -\dfrac{2\pi .{{x}_{1}}}{\lambda } \right)$
${{u}_{N}}=A\cos \left( \omega t+\varphi +\dfrac{2\pi .{{x}_{2}}}{\lambda } \right)$
Độ lệch pha giữa 2 điểm M,N là: $\Delta \varphi =2\pi \dfrac{{{x}_{1}}+{{x}_{2}}}{\lambda }$
Độ lệch pha: $ \Delta \varphi =\dfrac{2\pi d}{\lambda }=\dfrac{2\pi d}{v.T}=\dfrac{\omega d}{v} $
Hai điểm cách nhau một bước sóng dao động cùng pha.