Khởi nghĩa Yên Thế và phong trào chống Pháp của đồng bào miền núi cuối thế kỉ XIX

I. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 – 1913)

1. Nguyên nhân bùng nổ

Khi thực dân Pháp mở rộng phạm vi chiếm đóng, Yên Thế trở thành mục tiêu bình định của chúng. Để bảo vệ cuộc sống của mình, nông dân Yên Thế đã nổi dậy đấu tranh.

2. Các giai đoạn phát triển

3. Ý nghĩa lịch sử

- Ý nghĩa lịch sử:

• Tiêu hao sinh lực địch, làm chậm quá trình bình định của thực dân Pháp.
• Để lại nhiều bài học kinh nghiệm về phương thức hoạt động, tác chiến, xây dựng căn cứ,…

- Nguyên nhân thất bại:

• Tương quan lực lượng quá chênh lệch, không có lợi cho nghĩa quân.
• Mang tính tự phát, chưa liên kết, tập hợp được lực lượng để phong trào thành phong trào đấu tranh trong cả nước.

II. Phong trào đấu tranh chống Pháp của đồng bào miền núi

1. Các phong trào tiêu biểu

- Ở Nam Kì: nhân dân các dân tộc thiểu số đã sát cánh cùng người Kinh đánh Pháp từ giữa thế kỷ XIX.

- Ở miền Trung: cuộc đấu tranh do Hà Văn Mao, Cầm Bá Thước cầm đầu.

- Ở Tây Nguyên: tù trưởng Nơ-trang Gư, Ama Con, Ama Giơ-hao,… đã kêu gọi nhân dân rào làng chiến đấu từ 1889 đến 1905.

- Ở Tây Bắc: đồng bào các dân tộc Mường, Thái… tập hợp dưới ngọn cờ của Nguyễn Quang Bích, Nguyễn Văn Giáp lập căn cứ kháng chiến ở Lai Châu, Sơn La hoạt động mạnh ở sông Đà.

- Trong các năm 1884 - 1890, xuất hiện các toán quân người Thái dưới sự chỉ huy của Đèo Văn Trì, Nông Văn Quang, Cầm Văn Thanh, Cầm Văn Hoan.

- Đồng bào Thái ở Sơn La, Yên Bái do Đèo Chính Lục, Đặng Phúc Thành cầm đầu đã phục kích quân Pháp ở nhiều nơi.

- Đồng bào Mông ở Hà Giang do Hà Quốc Thượng lãnh đạo đã nổi dậy chống Pháp từ năm 1894 đến năm 1896.

- Tại vùng Đông Bắc Kỳ, bùng nổ phong trào của người Dao, người Hoa, tiêu biểu nhất là đội quân của Lưu Kỳ.

2. Đặc điểm, ý nghĩa

- Đặc điểm: Phong trào bùng nổ sau phong trào ở đồng bằng nhưng tồn tại bền bỉ và kéo dài.

- Ý nghĩa: Góp phần làm chậm quá trình xâm lược và bình định của thực dân Pháp.