Giáo án khtn 7 kết nối tri thức bài 16 sự phản xạ ánh sáng

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

*Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS hoạt động nhóm làm thí nghiệm vui: Dùng đèn pin (đèn Laze) chiếu vào gương, em thấy có hiện tượng gì xảy ra? Mô tả đường truyền của tia sáng qua gương.

*Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS hoạt động thí nghiệm và trả lời câu hỏi của giáo viên.

- Giáo viên: Theo dõi và bổ sung khi cần.

*Báo cáo kết quả và thảo luận

- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày kết quả thí nghiệm của nhóm mình.

*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá:

- Giáo viên nhận xét, đánh giá:

->Giáo viên gieo vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Hiện tượng tia sáng chiếu đến gương và bị hắt trở lại ở thí nghiệm trên đó là hiện tượng phản xạ ánh sáng. Vậy hiện tượng phản xạ là gì? Có đặc điểm gì thì chúng ta cùng nhau nghiên cứu bài học hôm nay.

->Giáo viên nêu mục tiêu bài học:

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

Hoạt động 1: Tìm hiểu về hiện tượng phản xạ ánh sáng.

*Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ học tập các nhóm, làm lại thí nghiệm trên bằng các vật bóng khác như thước nhựa, bìa bóng …

- GV yêu cầu HS nhận xét, đối với các vật bóng khác có hiện tượng phản xạ không?

- Nêu các quy ước trong phản xạ ánh sáng.

*Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm với các vật bóng khác. Nêu hiện tượng quan sát được.

Nêu các quy ước trong phản xạ ánh sáng.

*Báo cáo kết quả và thảo luận

- GV gọi HS trả lời.

*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.

- Giáo viên nhận xét, đánh giá.

- GV nhận xét và chốt nội dung.

I.Tìm hiểu về kính lúp

- Hiện tượng phản xạ là hiện tượng tia sáng truyền đến gương phẳng và bị hắt trở lại.

- Gương phẳng như: Gương soi, kính, mặt nước.

Trong hiện tượng phản xạ ánh sáng người ta quy ước.

+ G: Gương phẳng (mặt phản xạ).

+ Tia sáng tới (SI): Tia sáng chiếu vào gương.

+ Tia phản xạ (IR): Tia sáng bị gương hắt trở lại.

+ Điểm tới (I): Giao điểm của tia sáng tới và gương.

+ Pháp tuyến (IN) tại I: Đường thẳng vuông góc với gương tại I

+ Mặt phẳng tới: Mặt phẳng chứa tia sáng tới và pháp tuyến tại điểm tới.

+ Góc tới (Góc tạo bởi tia sáng tới và pháp tuyến tại điểm tới.

+ Góc tới (Góc tạo bởi tia phản xạ và pháp tuyến tại điểm tới.

Hoạt động 2: Tìm hiểu định luật phản xạ áng sáng.

a) Mục tiêu:

- Xác định được mối quan hệ giữa góc tới và góc phản xạ thông qua thí nghiệm.

- Phát biểu được định luật phản xạ ánh sáng.

- Dựng được hình biểu diễn phản xạ ánh sáng.

b) Nội dung:

- Học sinh làm việc nhóm nghiên cứu thông tin trong SGK, bố trí thí nghiệm như hình 16.2 và trả lời các câu hỏi thông qua phiếu học tập.

c) Sản phẩm:

- HS qua hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm và hoàn thành phiếu học tập số 1 và số 2.

d) Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ các nhóm, bố trí thí nghiệm như hình 16.2.

- GV hướng dẫn HS làm thí nghiệm và hoàn thiện phiếu học tập số 1.

- GV yêu cầu HS từ kết quả thí nghiệm rút ra định luật phản xạ ánh sáng.

- GV yêu cầu các nhóm hoàn thiện phiếu học tập số 2

*Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS hoạt động nhóm làm thí nghiệm và hoàn thành phiếu học tập.

*Báo cáo kết quả và thảo luận

GV các nhóm báo cáo kết quả của nhóm.

*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.

- Giáo viên nhận xét, đánh giá.

- GV nhận xét và chốt nội dung.

II. Định luật phản xạ ánh sáng.

1. Thí nghiệm
2. Dụng cụ:

+ Gương phẳng.

+ Bảng chia độ.

+ Đèn laze.

1. Bố trí thí nghiệm như hình 16.2.
2. Tiến hành thí nghiệm.
3. Định luật phản xạ ánh sáng.

• Tia sáng phản xạ nằm trong mặt phẳng tới.
• Góc phản xạ bằng góc tới.

Hoạt động 3: Phân biệt phản xạ và phản xạ khuếch tán.

a) Mục tiêu:

- Phân biệt được phản xạ và phản xạ khuếch tán.

b) Nội dung:

- Học sinh làm việc các nhân quan sát hình ảnh rút ra được sự khác biệt giữa phản xạ và phản xạ khuếch tán. Từ đó rút ra được khái niệm về phản xạ và phản xạ khuếch tán.

c) Sản phẩm:

- HS trả lời được các câu hỏi.

d) Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm hoàn thiện phiếu học tập số 3 và nhận xét về các hướng của các tia sáng phản xạ trong hình 16.3a và 16.3b.

- GV đưa ra khái niệm về phản xạ khuếch tán và đưa ra các hình ảnh thực tế về phản xạ khuếch tán.

- GV yêu cầu HS tìm thêm các ví dụ về phản xạ và phản xạ khuếch tán.

- GV giới thiệu thêm về Thomas Edison.

*Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS hoạt động nhóm và hoàn thành phiếu học tập số 3.

*Báo cáo kết quả và thảo luận

GV các nhóm báo cáo kết quả của nhóm.

*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá.

- Giáo viên nhận xét, đánh giá.

- GV nhận xét và chốt nội dung.

III. Phản xạ và phản xạ khuếch tán.

• Phản xạ là hiện tượng các tia sáng song song truyền đến bề mặt nhẵn, bị phản xạ theo một hướng.
• Phản xạ khuếch tán là hiện tượng các tia sáng song song truyền đến bề mặt nhẵn, bị phản xạ theo mọi hướng.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

*Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thực hiện cá nhân phần “Con đã học được trong giờ học” trên phiếu học tập và tóm tắt nội dung bài học dưới dạng sơ đồ tư duy vào vở ghi.

- Yêu cầu HS hoàn thiện các câu hỏi sau.

Câu 1: Chỉ ra phát biểu sai:

1. Ánh sáng bị hắt trở lại khi gặp mặt phân cách là hiện tượng phản xạ ánh sáng.
2. Phản xạ ánh sáng chỉ xảy ra trên mặt gương.
3. Tia phản xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia sáng tới và pháp tuyến tại điểm tới.
4. Góc phản xạ là góc tạo bởi tia sáng phản xạ và đường pháp tuyến tại điểm tới.

Câu 2: Nội dung nào sau đây không thuộc về Định luật phản xạ ánh sáng:

A. Góc phản xạ bằng góc tới.

B. Tia phản xạ nằm trong gương phẳng chứa tia tới và đường pháp tuyến của gương ở điểm tới.

C. Phương của tia tới xác định bằng góc SIN = i gọi là góc tới.

D. Góc phản xạ nhỏ hơn góc tới.

Câu 3: Chiếu một tia sáng vuông góc với mặt một gương phẳng. Góc phản xạ r có giá trị nào sau đây?

A. r = 90° B. r = 45°

C. r = 180° D. r = 0°

Câu 4: Chọn góc đo thích hợp để điền vào chỗ trống: Khi tia tới có góc tới ............... thì tia phản xạ gần như thẳng hàng với tia tới.

A. i = 60⁰ B. i = 90⁰

C. i = 30⁰ D. i = 45⁰

*Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS thực hiện theo yêu cầu của giáo viên.

*Báo cáo kết quả và thảo luận

GV gọi ngẫu nhiên 3 HS lần lượt trình bày ý kiến cá nhân.

*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV nhấn mạnh nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy trên bảng.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

*Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Yêu cầu HS hoàn thiện các bài tập sau:

Bài tập 1: (bài 16.3 SBT/ tr 46)

Chiếu một tia sáng tới chếch 1 góc 20⁰ vào một gương phẳng ta được tia sáng phản xạ tạo với tia sáng tới một góc.

A. 40⁰ C. 80⁰

B. 70⁰ D. 140⁰

Bài tập 2: (Bài 16.4 SBT/tr46)

Một tia sáng mặt trời buổi sáng lọt qua khe cửa chếch 45⁰ so với mặt đất (coi mặt đất nằm ngang). Cần đặt gương phẳng như thế nào để thu được tia sáng phản xạ rọi thẳng đứng vào một bể cá dưới nền nhà. Vẽ hình.

*Thực hiện nhiệm vụ học tập

Các nhóm tìm hiểu về ứng dụng của định luật phản xạ ánh sáng trong cuộc sống.

*Báo cáo kết quả và thảo luận

Yêu cầu các nhóm lên thuyết trình.

*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV nhận xét và đánh giá.

Bài tập 1:

I

S

N

i

R

i’

20⁰

Giải: Theo đề bài, tia tới hợp với gương 1 góc 20⁰ suy ra i = 70⁰

Mặt khác, theo định luật phản xạ ánh sáng i = i^’= 70⁰

• Tia phản xạ tạo với tia sáng 1 góc bằng:

i +i^’ = 70⁰+ 70⁰= 140⁰

Vậy tia phản xạ tạo với tia sáng 1 góc 140⁰

Đáp án D

I

S

N

i

R

i’

45⁰

Bài tập 2:

Giải: Vì tia phản xạ rọi thẳng đứng nên tia phản xạ

Hợp với mặt đất 1 góc 90⁰

• Tia phản xạ hợp với tia tơi 1 góc 90⁰+45⁰ =135⁰
• i +i^’ = 135⁰

Mà theo định luật PXAS thì i=I = > i=i^’=135⁰/2= 67,5⁰

=> Gương sẽ đặt so với mặt đất 1 góc 67,5⁰