Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ
Lý thuyết về Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ
BÀI 2: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI LÃNH THỔ
1. Vị trí địa lí
- Nằm ở rìa phía đông của bán đảo Đông Dương, gần trung tâm khu vực Đông Nam Á.
- Hệ toạ độ địa lí:
+ Vĩ độ: Điểm cực bắc 23023'B (Lũng Cú-Đồng Văn-Hà Giang).
+ Điểm cực nam 8034'B (Đất Mũi-Ngọc Hiển-Cà Mau).
+ Kinh độ: Điểm cực Tây 102009’Đ (Xín Thầu-Mường Nhé-Điện Biên).
+ Điểm cực Đông l09024'Đ (Vạn Thạch-Vạn Ninh-Khánh Hòa).
- Việt Nam vừa gắn với lục địa Á - Âu vừa tiếp giáp biển Đông và thông ra Thái Bình Dương rộng lớn.
- Nằm trong khu vực nhiệt đới ẩm gió mùa.
- Việt Nam nằm trong múi giờ số 7.
2. Phạm vi lãnh thổ
a) Vùng đất
- Diện tích đất liền và các hải đảo 331.212 km2.
- Biên giới dài 4600km:
+ Phía Bắc giáp Trung Quốc với đường biên giới dài 1400km.
+ Phía Tây giáp Lào 2100km, Campuchia hơn 1100km.
+ Phía Đông và Nam giáp biển, bờ biển dài 3260km.
- Nước ta có hơn 4000 đảo lớn nhỏ, trong đó có hai quần đảo ngoài xa là Hoàng Sa (Đà Nẵng), Trường Sa (Khánh Hoà).
b) Vùng biển
- Diện tích khoảng 1 triệu km2 gồm vùng nội thuỷ, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và vùng thềm lục địa.
- Vùng biển Việt Nam tiếp giáp với vùng biển của 8 nước, gồm: Trung Quốc, Philippin, Malaixia, Brunây, Indonexia, Xingapo, Thái Lan, Campuchia.
- Đặc điểm các bộ phận thuộc vùng biển nước ta:
+ Nội thủy: Là vùng nước tiếp giáp với đất liền, nằm ở phía trong đường cơ sở, được coi như một bộ phận trên đất liền.
+ Lãnh hải là vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia trên biển: Rộng 12 hải lí, ranh giới ngoài tính bằng đường song song và cách đều với đường cơ sở về phía biển và đường phân định trên vịnh với các nước hữu quan. Ranh giới ngoài của lãnh hải chính là đường biên giới quốc gia trên biển của Việt Nam.
+ Vùng tiếp giáp lãnh hải: Rộng 12 hải lí, là vùng đảm bảo cho việc thực hiện chủ quyền của một nước ven biển, Nhà nước ta có quyền thực hiện các biện pháp an ninh quốc phòng, kiểm soát thuế quan, các quy định về y tế, môi trường, nhập cư.
+ Vùng đặc quyền kinh tế: Rộng 200 hải lí (*1852m) tính từ đường cơ sở. Nhà nước và nhân dân ta có chủ quyền hoàn toàn về kinh tế nhưng vẫn cho phép nước ngoài được đặt ống dẫn dầu, dây cáp ngầm và tự do lưu thông hàng hải và hàng không theo Luật biển.
+ Vùng thềm lục địa: Là phần ngầm dưới đáy biển và lòng đất dưới đáy biển thuộc phần rìa lục địa kéo dài đến độ sâu - 200m hoặc hơn nữa, Nhà nước ta có quyền thăm dò và khai thác, bảo vệ và quản lí tài nguyên.
c) Vùng trời
Là khoảng không gian không giới hạn về độ cao bao trùm lên phần lãnh thổ nước ta, trên đất liền được xác định bởi các đường biên giới, trên biển là ranh giới ngoài của lãnh hải (tức xác định bởi phía trên của đường biên giới quốc gia trên biển) và không gian trên các đảo.
3. Ý nghĩa của vị trí địa lí
a) Ý nghĩa về tự nhiên
- Thiên nhiên mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa.
- Đa dạng về động - thực vật, nông sản.
- Nằm trên vành đai sinh khoáng nên có nhiều tài nguyên khoáng sản.
- Có sự phân hoá da dạng về tự nhiên, phân hoá Bắc - Nam, Đông - Tây, thấp - cao.
- Khó khăn: bão, lũ lụt, hạn hán
b) Ý nghĩa kinh tế văn hóa, xã hội và quốc phòng
- Về kinh tế
+ Có nhiều thuận lợi để phát triển cả về giao thông đường bộ, đường biển, đường không với các nước trên thế giới tạo điều kiện thực hiện chính sách mở cửa, hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới.
+ Vùng biển rộng lớn, giàu có, phát triển các ngành kinh tế (khai thác, nuôi trồng, đánh bắt hải sản, giao thông biển, du lịch,…).
- Về văn hoá - xã hội: Thuận lợi cho nước ta chung sống hoà bình, hợp tác hữu nghị và cùng phát triển với các nước láng giềng và các nước trong khu vực Đông Nam Á.
- Về chính trị và quốc phòng: Là khu vực quân sự đặc biệt quan trọng của vùng Đông Nam Á.
Bài tập tự luyện có đáp án
Câu 1: Vùng lãnh hải là vùng biển
- A
- B
- C
- D
Câu 2: Trên đất liền, chiều dài đường biên giới của nước ta là
- A
- B
- C
- D
Câu 3: Nước ta nằm ở vị trí tiếp giáp giữa lục địa và đại dương, là nơi tiếp giáp của vành đai sinh khoáng nào?
- A
- B
- C
- D
Câu 4: Vị trí địa lí đã quy định đặc điểm cơ bản của thiên nhiên Việt Nam là
- A
- B
- C
- D
Câu 5: Vùng trời Việt Nam được xác định
- A
- B
- C
- D
Câu 6: Điểm cực Nam phần đất liền nước ta thuộc tỉnh/thành nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Điểm cực Nam phần đất liền nước ta ở vĩ độ 8o30'N tại xã Đất Mũi, huyện, Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau.
Câu 7: Đường bờ biển của nước ta dài 3260 km, chạy từ
- A
- B
- C
- D
Đường bờ biển của nước ta dài 3260 km, chạy từ Móng Cái (Quảng Ninh) đến Hà Tiên (Kiên Giang).
Câu 8: Điểm địa đầu cực Bắc của nước ta thuộc tỉnh
- A
- B
- C
- D
Câu 9: Việt Nam gắn liền với lục địa và đại dương nào sau đây?
- A
- B
- C
- D
Câu 10: Trung du miền núi Bắc Bộ có tỉnh nào giáp biển ?
- A
- B
- C
- D
Căn cứ vào Atlat Địa lí Việt Nam trang 4 và 5 có thể thấy Trung du miền núi Bắc Bộ có tỉnh Quảng Ninh giáp biển.
Câu 11: Theo công ước của Liên hợp quốc năm 1982 thì vùng đặc quyền kinh tế trên biển nước ta rộng 200 hải lí được tính từ
- A
- B
- C
- D
Câu 12: Việt Nam có chung biên giới cả trên đất liền và trên biển với
- A
- B
- C
- D
Câu 13: Nước ta có hơn 4600 km đường biên giới trên đất liền, giáp với các nước
- A
- B
- C
- D
Nước ta có hơn 4600 km đường biên giới trên đất liền, trong đó đường biên giới Việt Nam-Trung Quốc dài hơn 1400 km, đường biên giới Việt Nam-Lào dài gần 2100 km và đường biên giới Việt Nam-Campuchia dài hơn 1100 km.
Câu 14: Thềm lục địa là phần ngầm dưới biển và lòng đất dưới đáy biển, thuộc phần lục địa kéo dài, có độ sâu khoảng
- A
- B
- C
- D
Thềm lục địa là phần ngầm dưới biển và lòng đất dưới đáy biển, thuộc phần lục địa kéo dài, mở rộng ra ngoài lãnh hải cho đến bờ ngoài của rìa lục địa, có độ sâu khoảng 200 m hoặc hơn nữa.Thềm lục địa Việt Nam tồn tại ba dạng địa hình:
- Lòng chảo vịnh Bắc Bộ nghiêng về phía Đông Nam và thoải phía Việt Nam, thu hẹp ở phía Nam vịnh (Khoảng 16oN)
- Thềm lục địa Trung Bộ hẹp, dốc, phần phía Nam thoải hơn và mở rộng ra phía biển khơi ở khoảng 10o30’N.
- Thềm lục địa Nam Bộ- vịnh Thái Lan thoải và trải dài ra ngoài khơi đảo Phú Quý- Côn Sơn-Phú Quốc hàng trăm hải lý.
Câu 15: Quốc gia nào nằm ở rìa phía Đông của bán đảo Đông Dương?
- A
- B
- C
- D
Bán đảo Đông Dương gồm có 3 nước, đó là Việt Nam, Lào và Campuchia. Việt Nam là nước nằm phía Đông của bán đảo này.
Câu 16: Vùng đất của nước ta gồm
- A
- B
- C
- D
Theo SGK địa lí 12 trang 13: Vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ "Vùng đất Việt Nam gồm toàn bộ phần đất liền và các hải đảo, …"
Câu 17: Vị trí địa lí đã quy định đặc điểm cơ bản nào của thiên nhiên nước ta?
- A
- B
- C
- D
Vị trí địa lí đã quy định đặc điểm cơ bản của thiên nhiên nước ta là: Mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa.
Câu 18: Đường bờ biển của nước ta kéo dài từ Móng Cái đến Hà Tiên khoảng
- A
- B
- C
- D
Câu 19: Mọi hoạt động kinh tế trong vùng nội thủy giống như
- A
- B
- C
- D
Câu 20: Điểm cực Tây của nước ta thuộc tỉnh
- A
- B
- C
- D
Câu 21: Từ điểm cực Bắc xuống điểm cực Nam trên đất liền của nước ta kéo dài khoảng bao nhiêu vĩ độ?
- A
- B
- C
- D
Câu 22: Phần lớn đường biên giới trên đất liền của nước ta nằm ở khu vực nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Phần lớn đường biên giới trên đất liền của nước ta nằm ở khu vực miền núi thuộc phía Bắc, Tây, Tây Bắc, Đông Nam của lãnh thổ Việt Nam (thuộc các vùng núi, đỉnh núi, đường phân chia nước, thung lũng).
Câu 23: Nước Việt nam nằm ở
- A
- B
- C
- D
Nước Việt Nam nằm ở phía rìa đông của bán đảo Đông Dương, gần trung tâm của khu vực Đông Nam Á.
Câu 24: Giới hạn trên biển Đông của nước ta về phía Đông ở kinh độ
- A
- B
- C
- D
Câu 25: Điểm cực Đông của nước ta có tọa độ là 109024'Đ nằm ở tỉnh nào?
- A
- B
- C
- D
Câu 26: Lãnh thổ Việt Nam là một khối thống nhất toàn vẹn, bao gồm
- A
- B
- C
- D
Lãnh thổ Việt Nam là một khối thống nhất toàn vẹn, bao gồm vùng đất, vùng trời và vùng biển.
Câu 27: Theo quan niệm mới về chủ quyền quốc gia thì vùng biển Việt Nam ở biển Đông có diện tích khoảng
- A
- B
- C
- D
Câu 28: Huyện đảo Hoàng Sa trực thuộc tỉnh/thành nào dưới đây?
- A
- B
- C
- D
Huyện đảo Hoàng Sa trực thuộc Thành phố Đà Nẵng.
Câu 29: Đường biên giới dài nhất trên đất liền nước ta là với
- A
- B
- C
- D
Nước ta có hơn 4600 km đường biên giới trên đất liền, trong đó đường biên giới Việt – Trung dài hơn 1400 km, Việt – Lào dài gần 2120 km và Việt – Cam dài hơn 1120 km.