Giáo án khtn 7 kết nối tri thức bài 30 trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

Công thức toán học không thể tải, để xem trọn bộ tài liệu hoặc in ra làm bài tập, hãy tải file word về máy bạn nhé

BÀI 30: TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG

Ở THỰC VẬT

Môn học: KHTN phân môn Sinh học – Lớp: 7

Thời gian thực hiện: 4 tiết

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức

- Dựa vào s.đồ đơn giản mô tả được con đường hấp thụ, vận chuyển nước và chất khoáng của cây từ môi trường ngoài vào miền lông hút, vào rễ, lên thân cây và lá cây.

- Dựa vào sơ đồ h/ả, phân biệt được sự vận chuyển các chất trong mạch gỗ từ rễ lên lá cây (dòng đi lên) và từ lá xuống các cơ qua trong mạch rây (dòng đi xuống).

- Nêu được vai trò thoát hơi nước ở lá và hoạt động đóng, mở khí khổng trong quá trình thoát hơi nước.

- Nêu được một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.

2. Năng lực

2.1. Năng lực chung

- Năng lực tự chủ và tự học: tìm kiếm thông tin, đọc sgk, quan sát thí nghiệm để tìm hiểu về quá trình trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm để tìm ra con đường vận chuyển, hấp thụ nước và chất khoáng ở khắp các bộ phận của cây.

- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: GQVĐ trong các thí nghiệm: vận chuyển nước ở thân cây, thoát hơi nước ở lá cây.

2.2. Năng lực khoa học tự nhiên

- Năng lực nhận biết KHTN: Nhận biết, kể tên các loại mạch, các bộ phận của cây và vai trò của chúng.

- Năng lực tìm hiểu tự nhiên: Tiến hành được thí nghiệm chứng minh thân vận chuyển nước và lá thoát hơi nước;

- Vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học: biết cách áp dụng kiến thức vào thực tiễn trồng trọt: tưới nước và bón phân hợp lí, chăm sóc cây cối...

3. Phẩm chất

- Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:

+ Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm hiểu về con đường vận chuyển nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.

+ Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ thí nghiệm.

+ Trung thực, cẩn thận trong thực hành, ghi chép kết quả thí nghiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Giáo viên: Kính lúp.

- Làm TN chứng minh sự vận chuyển nước

- Video đóng - mở khí khổng.

2. Học sinh: Đọc nghiên cứu và tìm hiểu trước bài ở nhà.

- Tìm hiểu mạch gỗ - mạch rây ở thực vật.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. Hoạt động khởi động (Mở đầu)

a. Mục tiêu: Giúp học sinh xác định được vấn đề cần học tập là tìm hiểu về động lực và con đường vận chuyển nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.

b. Nội dung: Học sinh thảo luận nhóm nhỏ để đưa ra ý kiến của mình.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện

- GV: Cây xanh không có một “trái tim” để bơm máu đi nuôi cơ thề như ở hầu hết động vật, vậy theo em: các chất cần thiết cho cơ thể thực vật (nước, chất khoáng và chất hữu cơ) được vận chuyển như thế nào trong cây?

2. Hoạt động hình thành kiến thức mới

* Hoạt động 1: Sự hấp thụ nước và chất khoáng từ môi trường bên ngoài vào rễ.

a. Mục tiêu

- Mô tả con đường nước và chất khoáng từ đất đi vào mạch gỗ của cây.

b. Nội dung: Học sinh làm việc nhóm cặp đôi nghiên cứu thông tin trong SGK, quan sát H.30.1 và trả lời các câu hỏi sau:

1. Vì sao cây cần nước và chất khoáng?

2. Rễ cây hút nước và muối khoáng được nhờ đâu?

3. Con đường nước và chất khoáng từ đất đi vào mạch gỗ của cây ntn?

4. Tại sao sự hút nước và muối khoáng không thể tách rời?

- HS hoạt động nhóm 2 học sinh, quan sát H 30.1 và sử dụng kiến thức thực tiễn của mình để trả lời.

- Học sinh tổ 1,2 làm TN theo nhóm trước ở nhà:

+ Chuẩn bị 2 cốc thủy tinh, nước sạch, 2 bông hồng trắng, lọ mực mầu hồng (Đỏ).

+ Cắt và cắm hai bông hoa hồng trắng vào 1 cốc nước màu hồng, 1 cốc nước trắng.

+ Đặt cả hai cốc ra chỗ thoáng gió. Thực hiện trước buổi học từ 5 - 6 tiếng.

+ Đem sản phẩm đến lớp, quan sát mầu sắc của hoa sau thời gian cắm => nhận xét. Dùng dao cắt ngang hai cuống bông hoa hồng và quan sát bằng kính lúp, nhận xét, rút ra kết luận.

- GV cho HS q.sát hình vẽ sự thay đổi mầu sắc trong cuống hoa. Giải thích hiện tượng và kết luận.

- HS hoạt động nhóm lớn, thực hiện nhiệm vụ học tập.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh: con đường nước và chất khoáng từ đất đi vào mạch gỗ của cây.

LÔNG HÚT

VỎ

MẠCH GỖ

d. Tổ chức thực hiện

* Hoạt động 2: Sự vận chuyển các chất trong cây

a. Mục tiêu

- Phân biệt được sự vận chuyển các chất trong mạch gỗ từ rễ lên lá cây (dòng đi lên) và từ lá xuống các cơ qua trong mạch rây (dòng đi xuống).

- Thực hiện thí nghiệm chứng minh ở thân cây diễn ra sự vận chuyển nước và chất khoáng hòa tan.

b. Nội dung

- Học sinh quan sát tranh hình cây mô tả con đường vận chuyển chất hữu cơ của cây xanh:

? Các chất trong thân vận chuyển theo con đường nào?

? Mô tả Con đường vận chuyển chất hữu cơ qua mạch rây?

- GV cho HS q.sát hình vẽ con đường vận chuyển các chất trong thân. Giới thíệu, giải thích và kết luận.

- HS hoạt động nhóm lớn, thực hiện nhiệm vụ học tập.

c. Sản phẩm: Mẫu vật.

- Câu trả lời của học sinh: con đường vận chuyển các chất trong cây.

d. Tổ chức thực hiện

Bảng kiến thức

* Hoạt động 3. Quá trình thoát hơi nước ở lá

a. Mục tiêu: Nêu được vai trò thoát hơi nước ở lá và hoạt động đóng, mở khí khổng trong quá trình thoát hơi nước.

b. Nội dung:

- HS quan sát video, hình ảnh đóng mở khí khổng, mô tả quá trình thoát hơi nước qua khí khổng.

- Tìm hiểu ý nghĩa của sự thoát hơi nước qua lá.

? Cơ quan nào của cây đảm nhận chức năng thoát hơi nước cho cây?

=> Lá là cơ quan thực hiện chức năng thoát hơi nước cho cây.

? Hơi nước được thoát qua con đường nào của lá?

=> Hơi nước được thoát qua con đường khí khổng của lá là chủ yếu.

+ Giải thích hiện tượng, kết luận.

c. Sản phẩm: Kết quả thí nghiệm; Câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện

Khoảng 98 % nước thoát ra ngoài môi trường

100 % nước hút vào qua rễ

Khoảng 2% nước

được giữ lại

=> Lượng nước thoát ra ngoài 98% lớn hơn rất nhiều so với lượng nước cây giữ lại (2%).

? Lượng nước thoát ra ngoài có vai trò gì đối với đời sống của cây?

* Hoạt động 4: Một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến trao đối nước và chất dinh dưỡng ở thực vật.

a. Mục tiêu: Nêu được một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.

b. Nội dung: Học sinh làm việc theo nhóm lớn (tổ) quan sát hình ảnh môi trường, nghiên cứu thông tin trong SGK và trả lời các câu hỏi sau:

1. Kể tên các yếu tổ ả/h đến trao đổi nước và các chát dinh dưỡng ở thực vật.

2. Cho ví dụ minh họa một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.

3. Vì sao trước khi gieo hạt, người ta thường cày, bừa đất rất kĩ, bón lót một số loại phân?

- HS hoạt động nhómvà sử dụng kiến thức thực tiễn của mình để trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện

Bảng kiến thức

* Hoạt động 5: Vận dụng hiểu biết về trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng ở thực vật vào thực tiễn.

a. Mục tiêu

- Luyện tập - vận dụng hiểu biết về trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng ở thực vật vào thực tiễn.

- Tổng kết nội dung bài học.

b. Nội dung: Học sinh làm việc nhóm cặp đôi hoàn thành 2 nhiệm vụ:

- Nhóm 1, 2: Nghiên cứu thông tin trong SGK, sử dụng kiến thức đã học giải thích các tình huống thực tiễn sau:

1. Vì sao khi di chuyển cây đi trồng ở nơi khác, người ta thường cắt bớt một phần cành, lá?

Khi bứng cây đem trồng cần phải cắt bớt một số lá và cành vừa phải để giảm bớt sự thoát hơi nước, đảm bảo cân bằng giữa số nước hút vào và số nước mất đi, có thế mới nâng cao được tỷ lệ cây sống.

2. Vì sao vào những ngày khô hanh, độ ẩm không khi thấp hoặc những ngày nắng nóng cần phải tưới nhiều nước cho cây?

Vào những ngày khô hanh, độ ẩm không khí thấp hoặc những ngày nắng nóng, quá trình thoát hơi nước của cây diễn ra mạnh mẽ → Cây mất nước → Cần phải tưới nhiều nước cho cây để bù đắp lại lượng nước đã mất đi, đảm bảo sự cân bằng nước của cây.

- Nhóm 3, 4: Tổng kết kiến thức bài học dưới hình thức sơ đồ tư duy.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh; Sơ đồ tư duy.

d. Tổ chức thực hiện

3. Hoạt động luyện tập

a. Mục tiêu: HS giải một số bài tập phát triển năng lực KHTN cho cả chủ đề

b. Nội dung: HS đọc SGK để tìm hiểu nội dung k.thức theo yêu cầu của GV.

c. Sản phẩm: HS đưa ra được câu trả lời phù hợp với câu hỏi GV đưa ra

d. Tổ chức thực hiện

- GV yêu cầu HS hoàn thiện bài tập vận dụng kiến thức đã học:

Câu 1: “Ô nhiễm môi trường là nhân tố ảnh hưởng đến đời sống của cây trồng”, lời phát biểu này:

a. đúng b. sai

Câu 2: “Để cây trồng phát triển tốt ta nên bón phân thật nhiều và liên tục cho cây”, ý kiến này:

a. đúng b. sai

Câu 3: Bộ phận của rễ chủ yếu hút nước và muối khoáng:

a. thân b. lá c. mạch gỗ d. lông hút

Câu 4: Sơ đồ con đường đi của nước và muối khoáng hòa tan từ đất vào cây

a. Rễ⭢thân⭢lá.

b. Lông hút ⭢vỏ⭢mạch rây của rễ⭢ mạch rây của thân, lá .

c. Lông hút ⭢vỏ⭢mạch gỗ của rễ⭢ mạch gỗ của thân, lá.

d. Lông hút ⭢vỏ⭢trụ giữa của rễ⭢ trụ giữa của thân, lá.

Câu 5: Thời tiết, khí hậu ảnh hưởng như thế nào đến sự hút nước và muối khoáng của cây? Cho ví dụ để minh họa?

Bài làm

🡪 Thời tiết, khí hậu làm ảnh hưởng đến khả năng hút nước và muối khoáng của cây.

Ví dụ

a. Khi nhiệt độ xuống thấp (dưới O^oC nước đóng băng, muối khoáng không hòa tan 🡪 Rễ cây không hút được.

b. Khi trời nắng, nhiệt độ cao, cây thoát nước nhiều 🡪 nhu cầu nước của cây tăng cao.

c. Khi mưa nhiều, đất ngập nước lâu ngày, rễ bị chết, cây mất khả năng hút nước và muối khoáng.

4. Hoạt động vận dụng

a. Mục tiêu: Khuyến khích học sinh tìm hiểu tự nhiên, áp dụng kiến thức đã học giải quyết tình huống thực tiễn.

b. Nội dung: GV hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm chứng minh cây thoát hơi nước qua lá tại nhà, quay video trao đổi:

+ Chuẩn bị: bao nilong trong suốt, dây buộc.

+ Tiến hành: Chọn một cây xanh bất kì quanh nhà, dùng bao nilong trùm lên phần lá, ngọn của cây, buộc miệng bao bằng dây. Quan sát hiện tượng xảy ra sau 1 giờ, 3 giờ và một ngày. Viết báo cáo kết quả thí nghiệm.

c. Sản phẩm:

- Báo cáo kết quả thí nghiệm.

- Thí nghiệm chứng minh cây thoát hơi nước qua lá.