Lý thuyết và trắc nghiệm chương cacbon-silic hóa 11 có lời giải chi tiết và đáp án

Công thức toán học không thể tải, để xem trọn bộ tài liệu hoặc in ra làm bài tập, hãy tải file word về máy bạn nhé

CHUYÊN ĐỀ 3 : NHÓM CACBON

A. LÝ THUYẾT

I. KHÁI QUÁT VỀ NHÓM CACBON (NHÓM IVA)

- Gồm : Cacbon (C), silic (Si), gemani (Ge), thiếc (Sn), chì (Pb).

- Cấu hình electron lớp ngoài cùng: ns²np².

- Số oxi hoá có thể có trong chất vô cơ : -4, 0, +2, +4.

- Hợp chất với hiđro: RH₄ ; hợp chất với oxi : RO và RO₂

(Chú ý : CO₂, SO₂ là oxit axit ; GeO₂, SnO₂, PbO₂ và hiđroxit tương ứng là hợp chất lưỡng tính).

II. CACBON:

1.Tính chất vật lý

Cacbon ở thể rắn, không tan trong nước, có 4 dạng thù hình : Kim cương (cứng, tinh thể trong suốt); than chì (xám, mềm, dẫn điện); Fuleren (phân tử C₆₀, C₇₀) ; than vô định hình (có tính hấp phụ).

2. Tính chất hóa học

a. Tính khử : Cacbon không tác dụng trực tiếp với halogen.

● Với oxi :

C + O₂ CO₂ (cháy hoàn toàn)

2C + O₂ 2CO (cháy không hoàn toàn)

Ở nhiệt độ cao, cacbon lại khử được CO₂ thành CO

C + CO₂ 2CO

● Với hợp chất oxi hoá : như oxit kim loại, HNO₃, H₂SO₄ đ, KClO₃...

C + 2H₂SO₄ (đặc) CO₂ + 2SO₂ + 2H₂O

C + 4HNO₃ (đặc) CO₂ + 4NO₂ + 2H₂O

b. Tính oxi hoá

● Với hiđro :

C + 2H₂ CH₄

● Với kim loại :

Ca + 2C CaC₂ : Canxi cacbua

4Al + 3C Al₄C₃ : Nhôm cacbua

3. Điều chế

a. Kim cương nhân tạo

Điều chế từ than chì ở 2000^oC, áp suất từ 50 đến 100.000 atmotphe, xúc tác sắt, crom hay niken.

b. Than chì nhân tạo

Nung than cốc ở 2500 – 3000^oC trong lò điện không có không có không khí.

c. Than cốc

Nung than mỡ khoảng 1000^oC, trong lò cốc, không có không khí.

d. Than mỏ

Khai thác trực tiếp từ các vỉa than.

e. Than gỗ

Đốt gỗ trong điều kiện thiếu không khí.

f. Than muội

Nhiệt phân metan : CH₄ C + 2H₂

III. HỢP CHẤT CỦA CACBON

1. Cacbon monooxit

- CTPT : CO (M = 28) ; CTCT:

- Khí không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước, rất độc.

- CO kém hoạt động ở nhiệt độ thường, hoạt động hơn khi đun nóng.

- CO là oxit trung tính (oxit không tạo muối ).

a. Tính chất hóa học

Hoá tính quan trọng là tính khử ở nhiệt độ cao.

● Với oxi : CO cháy trong oxi với ngọn lửa lam nhạt :

2CO + O₂ 2CO₂

● Với Clo : có xúc tác than hoạt tính :

CO + Cl₂ COCl₂

(photgen)

● Với oxit kim loại : chỉ với kim loại trung bình và yếu :

Fe₂O₃ + 3CO 2Fe + 3CO₂

CuO + CO Cu + CO₂

● Lưu ý : CO chỉ khử được oxit của các kim loại từ kẽm trở về cuối dãy hoạt động hóa học của các kim loại.

b. Điều chế:

● Trong phòng thí nghiệm :

HCOOH CO + H₂O

● Trong công nghiệp :

+ Đốt không hoàn toàn than đá trong không khí khô :

2C + O₂ 2CO

C + O₂ CO₂

CO₂ + C 2CO)

Hỗn hợp khí thu được gọi là khí than khô (khí lò ga): 25% CO, còn lại là CO₂, N₂.

+ Cho hơi nước qua than nóng đỏ ở 1000^oC :

C + H₂O CO + H₂

C + 2H₂O CO₂ + 2H₂

Hỗn hợp khí thu được gọi là khí than ướt : 44% CO, còn lại là CO₂, N₂, H₂.

2. CACBON ĐIOXIT

- CTPT : CO₂ = 44 ; CTCT : O = C = O

- Khí không màu, không mùi, nặng hơn không khí, dễ hóa lỏng, không duy trì sự cháy và sự sống. Ở trạng thái rắn, CO₂ gọi là nước đá khô.

a. Tính chất hóa học

● CO₂ là một oxit axit

+ Tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit yếu.

CO₂ + H₂O H₂CO₃

+ Tác dụng với oxit bazơ, bazơ tạo thành muối.

CO₂ + NaOH NaHCO₃

CO₂ + 2NaOH Na₂CO₃ + H₂O

● Tác dụng với chất khử mạnh như (tính oxi hóa)

2Mg + CO₂ 2MgO + C

2H₂ + CO₂ C + 2H₂O

c. Điều chế:

● Trong phòng thí nghiệm

CaCO₃ + 2HCl CaCl₂ + CO₂ ↑ + H₂O

● Trong công nghiệp

CaCO₃ CaO + CO₂

IV. AXIT CACBONIC VÀ MUỐI CACBONAT

1. Axit cacbonic

Là axit rất yếu và kém bền.

H₂CO₃ CO₂ ↑ + H₂O

Trong nước, điện li yếu :

H₂CO₃ HCO₃^- + H⁺

HCO₃^- CO₃^2- + H⁺

Tác dụng với bazơ mạnh (tương tự CO₂) tạo muối cacbonat.

2. Muối cacbonat

a. Tính tan

- Muối axit đa số dễ tan (trừ NaHCO₃ hơi ít tan)

- Muối trung hoà không tan trong nước (trừ cacbonat của kim loại kiềm và amoni).

b. Tính chất hóa học

● Tác dụng với axit

CaCO₃ + 2HCl CaCl₂ + CO₂ + H₂O

Chú ý : CaCO₃ tan được trong nước có CO₂.

CaCO₃ + CO₂ + H₂O Ca(HCO₃)₂

● Tác dụng với dung dịch kiềm :

NaHCO₃ + NaOH Na₂CO₃ + H₂O

● Thủy phân trong nước tạo môi trường kiềm :

- Đối với muối cacbonat

Na₂CO₃ 2Na⁺ + CO₃^2-

CO₃^2- + H₂O HCO₃^- + OH^-

HCO₃^- + H₂O H₂CO₃ + OH^-

- Đối với muối cacbonat

NaHCO₃ Na⁺ + HCO₃^-

HCO₃^- + H₂O H₂CO₃ + OH^-

● Phản ứng nhiệt phân :

- Muối axit dễ bị nhiệt phân tạo muối trung tính.

2NaHCO₃ Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

Ca(HCO₃)₂ CaCO₃ + CO₂ + H₂O

- Muối trung hoà dễ bị nhiệt phân trừ cacbonat kim loại kiềm.

CaCO₃ CaO + CO₂

V. SILIC VÀ HỢP CHẤT CỦA SILIC

I. Silic

- Silic ở thể rắn, có 2 dạng thù hình : Si vô định hình (bột màu nâu) ; Si tinh thể (cấu trúc tương tự kim cương, độ cứng = 7/10 kim cương, màu xám, giòn, d = 2,4, có vẻ sáng kim loại, dẫn nhiệt).

- Si là phi kim yếu, tương đối trơ.

1. Tính chất hóa học

a. Tính khử

● Với phi kim:

Si + 2F₂ SiF₄

(Silic tetra florua)

Si + O₂ SiO₂ (t^o = 400 - 600^oC)

● Với hợp chất:

2NaOH + Si + H₂O Na₂SiO₃ + 2H₂

b. Tính oxi hoá

Tác dụng với kim loại: Ca, Mg, Fe... ở nhiệt độ cao.

2Mg + Si Mg₂Si

Magie silixua

2. Điều chế

a. Trong phòng thí nghiệm

2Mg + SiO₂ 2MgO + Si (900^oC)

b. Trong công nghiệp

SiO₂ + 2C 2CO + Si (1800^oC)

II. HỢP CHẤT CỦA SILIC

1. Silic đioxit ( SiO₂ )

- Dạng tinh thể, không tan trong nước, nhiệt độ nóng chảy là 1713^oC, tồn tại trong tự nhiên ở dạng cát và thạch anh.

- Là oxit axit :

a. Tan chậm trong kiềm hoặc cacbonat kim loại kiềm nóng chảy:

SiO₂ + 2NaOH Na₂SiO₃ + H₂O

SiO₂ + Na₂CO₃ Na₂SiO₃ + CO₂

b. Tác dụng với HF (dùng để khắc thủy tinh)

SiO₂ + 4HF SiF₄ + 2H₂O

2. Axit silixic ( H₂SiO₃ )

- Là chất keo, không tan trong nước. Khi sấy khô, axit silixic mất 1 phần nước tạo Silicagen (được dùng để hút ẩm) :

H₂SiO₃ SiO₂ + H₂O

- H₂SiO₃ là axit rất yếu, yếu hơn H₂CO₃ :

Na₂SiO₃ + CO₂ + H₂O Na₂CO₃ + H₂SiO₃

3.Muối silicat

- Muối silicat của kim loại kiềm tan trong nước và bị thủy phân mạnh tạo môi trường kiềm :

Na₂SiO₃ + 2H₂O 2NaOH + H₂SiO₃

- Dung dịch đậm đặc của Na₂SiO₃ và K₂SiO₃ được gọi là thủy tinh lỏng dùng để chế keo dán thủy tinh và sứ, vải hoặc gỗ tẩm thủy tinh lỏng sẽ khó bị cháy.

VI. CÔNG NGHIỆP SILICAT

1. Thủy tinh : Là hỗn hợp của muối natri silicat, canxi silicat và silic đioxit. Công thức gần đúng của thủy tinh : Na₂O.CaO.6SiO₂

Phương trình sản xuất :

6SiO₂ + CaCO₃ + Na₂CO₃ Na₂O.CaO.6SiO₂ + 2CO₂

Các loại thủy tinh : Thủy tinh thông thường ; thủy tinh Kali ; thủy tinh thạch anh ; thủy tinh phalê.

2. Đồ gốm : Được điều chế chủ yếu từ đất sét và cao lanh :

Có các loại : Gốm xây dựng (gạch, ngói), gốm kỹ thuật (sứ kỹ thuật), gốm dân dụng (sứ dân dụng, sành...)

3. Xi măng: Là chất bột mịn, màu lục xám, thành phần chính gồm các canxi silicat : 3CaO.SiO₂, 2CaO.SiO₂ và canxi aluminat: 3CaO.Al₂O₃, dễ kết dính nên được dùng trong xây dựng.

B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP VỀ NHÓM CACBON

I. Phản ứng của CO₂, SO₂ với dung dịch kiềm

1. Sục CO₂ (hoặc SO₂) vào dung dịch NaOH hoặc KOH

Bản chất phản ứng : Ban đầu tạo ra muối trung hòa, sau đó nếu CO₂ dư thì muối trung hòa chuyển dần thành muối axit.

CO₂ + 2NaOH Na₂CO₃ + H₂O

Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O 2NaHCO₃

Để tiện cho việc tính toán ta có thể viết hai phương trình độc lập với nhau :

CO₂ + 2NaOH Na₂CO₃ + H₂O

CO₂ + NaOH NaHCO₃

Đặt T =, ứng với các giá trị của T ta thu được các chất khác nhau :

2. Sục CO₂ (hoặc SO₂) vào dung dịch Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂

Bản chất phản ứng : Ban đầu tạo ra muối trung hòa kết tủa, sau đó nếu CO₂ dư thì muối trung hòa chuyển dần thành muối axit tan.

CO₂ + Ca(OH)₂ CaCO₃ + H₂O

CaCO₃ + CO₂ + H₂O Ca(HCO₃)₂

Để tiện cho việc tính toán ta có thể viết hai phương trình độc lập với nhau :

CO₂ + Ca(OH)₂ CaCO₃ + H₂O

2CO₂ + Ca(OH)₂ Ca(HCO₃)₂

Đặt T =, ứng với các giá trị của T ta thu được các chất khác nhau :

Dạng 1 : CO₂ (hoặc SO₂) phản ứng với dung dịch chứa một bazơ tan.

Phương pháp giải

● Khi đề bài yêu cầu xác định và tính toán lượng sản phẩm tạo thành thì ta dựa vào tỉ lệ .

● Khi đề bài yêu cầu tính lượng CO₂ phản ứng thì ta tính mol của Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂ và tính mol của kết tủa BaCO₃ hoặc CaCO₃. So sánh số mol của bazơ và của kết tủa nếu số mol của kết tủa nhỏ hơn thì sẽ có hai khả năng xảy ra : Hoặc bazơ dư hoặc bazơ hết. Trường hợp bazơ hết thì phản ứng phải tạo ra cả muối axit.

● Khi đề yêu cầu xác định lượng Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂ tham gia phản ứng thì ta tính mol CO₂ và mol của kết tủa BaCO₃ hoặc CaCO₃ rồi áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố đối với C để xem phản ứng có tạo ra muối Ca(HCO₃)₂ hoặc Ba(HCO₃)₂ hay không. Từ đó áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố đối với Ca hoặc Ba để suy ra lượng Ca(OH)₂ hoặc Ba(OH)₂.

►Các ví dụ minh họa ◄

Ví dụ 1: Nung 13,4 gam hỗn hợp 2 muối cacbonat của 2 kim loại hóa trị II, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 6,8 gam chất rắn và khí X. Lượng khí X sinh ra cho hấp thụ vào 75 ml dung dịch NaOH 1M. Khối lượng muối khan thu được sau phản ứng là :

A. 4,2 gam. B. 6,5 gam. C. 6,3 gam. D. 5,8 gam.

Hướng dẫn giải

Nung muối cacbonat thu được khí X là CO₂.

+ CO₂

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

Theo giả thiết ta có Muối tạo thành là muối axit.

Phương trình phản ứng :

CO₂ + NaOH NaHCO₃ (1)

mol: 0,075 0,075 0,075

Theo (1) ta thấy số mol của NaHCO₃ là 0,075 mol nên suy ra khối lượng của NaHCO₃ là :

= 0,075.84 = 6,3 gam.

Đáp án C.

Ví dụ 2: Cho 10 lít hỗn hợp khí (đktc) gồm CO₂ và 68,64% CO về thể tích đi qua 100 gam dung dịch Ca(OH)₂ 7,4% thấy tách ra m gam kết tủa. Giá trị của m là :

A. 10 gam. B. 8 gam. C. 6 gam. D. 12 gam.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta thấy thành phần phần trăm về thể tích của CO₂ là :

%CO₂ = (100 – 68,64)% = 31,36%

Cách 1 : Dựa vào tỉ lệ mol để xác định sản phẩm sinh ra

Đặt T =Phản ứng tạo ra hai muối.

Phương trình phản ứng :

CO₂ + Ca(OH)₂ CaCO₃ + H₂O (1)

mol: x x x

2CO₂ + Ca(OH)₂ Ca(HCO₃)₂ (2)

mol: 2y y y

Theo (1), (2) và giả thiết ta có :

Khối lượng kết tủa là :

Cách 2 : Dựa vào bản chất phản ứng

CO₂ + Ca(OH)₂ CaCO₃ + H₂O (1)

mol: 0,1 0,1 0,1

CaCO₃ + CO₂ + H₂O Ca(HCO₃)₂ (2)

mol: 0,04 (0,14 – 0,1) 0,04

Theo các phương trình phản ứng ta thấy : Lúc đầu có 0,1 mol CaCO_3­ tạo ra nhưng sau đó có 0,04 mol CaCO₃ bị hòa tan do CO₂ còn dư. Kết quả là sau tất cả các phản ứng sẽ thu được 0,06 mol CaCO₃, tức là thu được 6 gam kết tủa.

Đáp án C.

Ví dụ 3: Cho V lít khí CO₂ (đktc) 1 lít dung dịch Ba(OH)₂ 0,2M. Sau phản ứng thu được 19,7 gam kết tủa. Giá trị của V là :

A. 2,24. B. 2,24 hoặc 6,72. C. 4,48. D. 2,24 hoặc 4,48.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có :

Còn 0,1 mol Ba²⁺ nằm ở trong dung dịch.

● Trường hợp 1 : Ba(OH)₂ dư

CO₂ + Ba(OH)₂ BaCO₃ + H₂O (1)

mol: 0,1 0,1 0,1

Theo (1) ta thấy số mol CO₂ đã dùng là 0,1 mol. Suy ra thể tích CO₂ ở điều kiện tiêu chuẩn đã dùng là 2,24 lít.

● Trường hợp 2 : Ba(OH)₂ phản ứng hết, 0,1 mol Ba²⁺ nằm trong dung dịch ở dạng Ba(HCO₃)₂.

CO₂ + Ba(OH)₂ BaCO₃ + H₂O (1)

mol: 0,1 0,1 0,1

2CO₂ + Ba(OH)₂ Ba(HCO₃)₂ (2)

mol: 0,2 0,1 0,1

Ta thấy số mol CO₂ là 0,3 mol. Suy ra thể tích CO₂ ở điều kiện tiêu chuẩn đã dùng là 6,72 lít.

Đáp án B.

Ví dụ 4: Thổi khí CO₂ vào dung dịch chứa 0,02 mol Ba(OH)₂. Giá trị khối lượng kết tủa biến thiên trong khoảng nào khi CO₂ biến thiên trong khoảng từ 0,005 mol đến 0,024 mol ?

A. 0 gam đến 3,94 gam. B. 0 gam đến 0,985 gam.

C. 0,985 gam đến 3,94 gam. D. 0,985 gam đến 3,152 gam.

Hướng dẫn giải

Khi số mol CO₂ biến thiên trong khoảng (0,005; 0,024) và mol Ba(OH)₂ là 0,02 mol thì lượng kết tủa lớn nhất thu được là khi .

CO₂ + Ba(OH)₂ BaCO₃ + H₂O (1)

mol: 0,02 0,02 0,02

Theo (1) suy ra

Khi số mol CO₂ là 0,005 mol thì

Khi số mol CO₂ là 0,024 mol thì :

CO₂ + Ba(OH)₂ BaCO₃ + H₂O (2)

mol: 0,02 0,02 0,02

BaCO₃ + CO₂ + H₂O Ba(HCO₃)₂

mol: 0,004 0,004 0,004

Khi đó

Vậy khối lượng kết tủa biến đổi trong đoạn từ 0,985 gam đến 3,94 gam.

Đáp án C.

Ví dụ 5: Hấp thụ hoàn toàn 2,688 lít khí CO₂ (đktc) vào 2,5 lít dung dịch Ba(OH)₂ nồng độ a mol/l, thu được 15,76 gam kết tủa. Giá trị của a là :

A. 0,048. B. 0,032. C. 0,04. D. 0,06.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có :

Có 0,08 mol CO₂ chuyển vào muối BaCO₃ còn 0,04 mol CO₂ chuyển vào muối Ba(HCO₃)₂.

Phương trình phản ứng :

CO₂ + Ba(OH)₂ BaCO₃ + H₂O (1)

mol: 0,08 0,08 0,08

2CO₂ + Ba(OH)₂ Ba(HCO₃)₂ (2)

mol: 0,04 0,02 0,02

Theo (1), (2) và giả thiết ta có :

Đáp án C.

Ví dụ 6: Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít CO₂ (đktc) vào 100 ml dung dịch gồm K₂CO₃ 0,2M và KOH x mol/lít, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với dung dịch BaCl₂ (dư), thu được 11,82 gam kết tủa. Giá trị của x là :

A. 1,0. B. 1,4. C. 1,2. D. 1,6.

Hướng dẫn giải

Nhận thấy : nên suy ra trong dung dịch Y còn chứa cả muối HCO₃^-.

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố đối với C ta có :

Phương trình phản ứng :

CO₂ + OH^- HCO₃^- (1)

mol: 0,06 0,06 0,06

CO₂ + 2OH^- CO₃^2- (2)

mol: (0,1 – 0,06) 0,08

Theo (1) và (2) ta thấy :

Đáp án B.

Dạng 2 : Phản ứng của CO₂ (hoặc SO₂) với dung dịch chứa hỗn hợp các bazơ tan.

Phương pháp giải

- Bản chất phản ứng :

- Nếu dung dịch kiềm có Ba(OH)₂ hoặc Ca(OH)₂ thì còn có thể có phản ứng tạo kết tủa nếu phản ứng của CO₂ với tạo ra

- Dựa vào giả thiết và các phương trình phản ứng ion rút gọn để tính toán suy ra kết quả cần tìm.

►Các ví dụ minh họa ◄

Ví dụ 1: Cho 0,448 lít khí CO₂ (đktc) hấp thụ hết vào 100 ml dung dịch chứa hỗn hợp NaOH 0,06M và Ba(OH)₂ 0,12M, thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là :

A. 3,940. B. 1,182. C. 2,364. D. 1,970.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có : = 0,02 mol ; n_NaOH = 0,006 mol ; = 0,012 mol

= 0,012 mol ; = 0,03 mol.

Phương trình phản ứng :

Như vậy nên lượng kết tủa tính theo CO₃^2-.

⇒ = = 0,01 ⇒ = 0,01.197 = 1,97 gam.

Đáp án D.

Ví dụ 2: Dung dịch X chứa hỗn hợp các chất KOH 0,05M, NaOH 0,05M và Ba(OH)₂ 0,15M. Sục 7,84 lít khí CO₂ (đktc) vào 1 lít dung dịch X thì lượng kết tủa thu được là :

A. 19,7 gam. B. 9,85 gam. C. 29,55 gam. D. 10 gam.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có : = 0,35 mol ; n_NaOH = 0,05 mol ; n_KOH = 0,05 mol; = 0,15 mol

= 0,15 mol ; = 0,4 mol.

Phương trình phản ứng:

Như vậy nên lượng kết tủa tính theo CO₃^2-.

⇒ = 0,05.197 = 9,85 gam.

Đáp án B.

● Lưu ý : Ngoài cách viết phương trình theo đúng bản chất của phản ứng giữa CO₂ và dung dịch kiềm để tính lượng CO₃^2- tạo ra như ở ví dụ 1 và 2, ta còn có thể dựa vào tỉ lệ để tính lượng CO₃^2- như ở ví dụ 3 dưới đây.

Ví dụ 3: Hấp thụ hoàn toàn 0,672 lít khí CO₂ (đktc) vào 1 lít dung dịch gồm NaOH 0,025M và Ca(OH)₂ 0,0125M, thu được x gam kết tủa. Giá trị của x là :

A. 2,00. B. 0,75. C. 1,00. D. 1,25.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có :

Nhận xét : Phản ứng tạo ra muối CO₃^2- và HCO₃^-.

Phương trình phản ứng :

CO₂ + 2OH^- CO₃^2- + H₂O (1)

mol: x 2x x

CO₂ + OH^- HCO₃^- (2)

mol: y y y

Từ (1), (2) và giả thiết ta có :

So sánh số mol ta thấy Lượng kết tủa sinh ra tính theo ion Ca²⁺.

Ca²⁺ + CO₃^2- CaCO₃ (3)

mol: 0,0125 0,0125 0,0125

Vậy = 0,0125.100 = 1,25 gam.

Đáp án D.

Từ ví dụ này ta thấy nếu thì ta suy ra .

Ví dụ 4: Đốt cháy hoàn toàn m gam FeS₂ bằng một lượng O₂ vừa đủ, thu được khí X. Hấp thụ hết X vào 1 lít dung dịch Y chứa Ba(OH)₂ 0,15M và KOH 0,1M, thu được dung dịch Z và 21,7 gam kết tủa. Cho dung dịch NaOH vào Z thấy xuất hiện thêm kết tủa. Giá trị của m là :

A. 23,2. B. 12,6 . C. 18,0. D. 24,0.

Hướng dẫn giải

Đốt cháy FeS₂ trong O₂ vừa đủ thu được khí X là SO₂.

4FeS₂ + 11O₂ 2Fe₂O₃ + 8SO₂

Theo giả thiết ta có := 0,1 mol, = 0,4 mol, = 0,15 mol.

Cho dung dịch NaOH vào Z thấy xuất hiện thêm kết tủa suy ra trong Z có HSO, do đó OH^- trong Y đã phản ứng hết với khí SO₂.

Phương trình phản ứng :

SO₂ + 2OH (1)

mol: 0,1 ← 0,2 ← 0,1

SO₂ + OH (2)

mol: 0,2 ← (0,4 – 0,2) 0,2

Theo các phản ứng ta có : = .= 0,15 ⇒ m = 120.0,15 = 18 gam.

Đáp án C.

Ví dụ 5: Sục CO₂ vào 200 ml hỗn hợp dung dịch gồm KOH 1M và Ba(OH)₂ 0,75M. Sau khi khí bị hấp thụ hoàn toàn thấy tạo 23,64 gam kết tủa. Thể tích khí CO₂ ­ đã dùng (đktc) là :

A. 8,512 lít. B. 2,688 lít. C. 2,24 lít. D. Cả A và B đúng.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có :

Vì số mol Ba²⁺ lớn hơn số mol BaCO₃ nên Ba²⁺ còn dư. Như vậy phản ứng của CO₂ với dung dịch kiềm đã tạo ra 0,12 mol CO₃^2-.

Xét các khả năng xảy ra :

● Trường hợp dư :

CO₂ + CO₃^2- + H₂O (1)

mol: 0,12 0,24 0,12

Theo (1) suy ra :

● Trường hợp phản ứng hết thì phản ứng tạo ra cả muối axit :

CO₂ + CO₃^2- + H₂O (1)

mol: 0,12 0,24 0,12

CO₂ + HCO₃^- (2)

mol: 0,26 (0,5 – 0,24) = 0,26

Theo (1) và (2) suy ra :

Đáp án D.

Ví dụ 6: Sục V lít CO₂ (đktc) vào 200 ml dung dịch hỗn hợp KOH 0,5M và Ba(OH)₂ 0,375M. Xác định giá trị của V là để thu được lượng kết tủa lớn nhất ?

A. B. 1,68 lít hoặc 3,92 lít.

C. D.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có :

Để lượng kết tủa thu được lớn nhất thì lượng CO₃^2- tạo thành trong dung dịch phải bằng lượng Ba²⁺ hoặc lớn hơn.

Ba²⁺ + CO₃^2- BaCO₃ (1)

mol: 0,075 0,075 0,075

Lượng CO₂ cần dùng nhỏ nhất khi phản ứng chỉ tạo ra muối trung hòa :

CO₂ + 2OH^- CO₃^2- + H₂O (2)

mol: 0,075 0,15 0,075

Theo (2) ta thấy

Lượng CO₂ cần dùng lớn nhất khi phản ứng tạo ra cả muối trung hòa và muối axit :

CO₂ + 2OH^- CO₃^2- + H₂O (2)

mol: 0,075 0,15 0,075

CO₂ + OH^- HCO₃^- (3)

mol: 0,1 (025 – 0,15) = 0,1

Theo (2), (3) ta thấy

Vậy để thu được lượng kết tủa lớn nhất thì :

Đáp án D.

II. Phản ứng của dung dịch axit với dung dịch muối cacbonat và hiđrocacbonat

● Lưu ý : Trong dạng bài tập này thì lượng H⁺ mà đề bài cho thường không đủ để chuyển hết các ion CO₃^2- và HCO₃^- thành CO₂ nên cho từ từ dung dịch chứa ion H⁺ (HCl, H₂SO₄, HNO₃) vào dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^- và làm ngược lại thì sẽ thu được lượng CO_2­ khác nhau.

Dạng 1: Cho từ từ dung dịch chứa ion H⁺ (HCl, H₂SO₄, HNO₃) vào dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^-

Phương pháp giải

Khi cho từ từ dung dịch chứa ion H⁺ (HCl, H₂SO₄, HNO₃) vào dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^- thì phản ứng xảy ra theo thứ tự ưu tiên :

Phản ứng (1) xảy ra trước, (2) xảy ra sau.

►Các ví dụ minh họa ◄

Ví dụ 1: Dung dịch X chứa hỗn hợp gồm Na₂CO₃ 1,5M và KHCO₃ 1M. Nhỏ từ từ từng giọt cho đến hết 200 ml dung dịch HCl 1M vào 100 ml dung dịch X, sinh ra V lít khí (đktc). Cho dư dung dịch Ba(OH)₂ vào dung dịch X, thu được m gam kết tủa. Giá trị của m và V là :

A. 19,7 và 4,48. B. 39,4 và 1,12. C. 19,7 và 2,24. D. 39,4 và 3,36.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có :

= 0,15 mol ; = 0,1 mol ; = 0,2 mol.

Phương trình phản ứng :

H⁺ + CO → HCO (1)

mol: 0,15 0,15 → 0,15

⇒ = 0,05 mol ; mol

Tiếp tục xảy ra phản ứng :

H⁺ + HCO → H₂O + CO₂ (2)

mol: 0,05 → 0,05 → 0,05

⇒ = = 0,05 mol V = 0,05.22,4 = 1,12 lít.

Trong dung dịch X còn 0,2 mol HCO

Ba(OH)₂ + HCO₃^- → BaCO₃ + OH^- + H₂O (3)

mol: 0,2 → 0,2

⇒ 0,2.197 = 39,4 gam.

Đáp án B.

Ví dụ 2: Trộn 100 ml dung dịch A gồm KHCO₃ 1M và K₂CO₃ 1M vào 100 ml dung dịch B gồm NaHCO₃ 1M và Na₂CO₃ 1M thu được dung dịch C. Nhỏ từ từ 100 ml dung dịch D gồm H₂SO₄ 1M và HCl 1M vào dung dịch C thu được V lít CO₂ (đktc) và dung dịch E. Cho dung dịch Ba(OH)₂ tới dư vào dung dịch E thì thu được m gam kết tủa. Giá trị của m và V lần lượt là :

A. 82,4 gam và 2,24 lít. B. 4,3 gam và 1,12 lít.

C. 43 gam và 2,24 lít. D. 3,4 gam và 5,6 lít.

Hướng dẫn giải

Dung dịch C chứa: HCO₃⁻ : 0,2 mol ; CO₃²⁻ : 0,2 mol.

Dung dịch D có tổng: = 0,3 mol ;

Nhỏ từ từ dung dịch C và dung dịch D:

CO₃²⁻ + H⁺ HCO₃⁻

mol: 0,2 → 0,2 → 0,2

⇒ = 0,1 mol ; mol

Tiếp tục xảy ra phản ứng :

HCO₃⁻ + H⁺ H₂O + CO₂

mol: 0,1 ← 0,1 → 0,1

⇒ = 0,1.22,4 = 2,24 lít.

Trong dung dịch E còn 0,3 mol HCO₃⁻. Tiếp tục cho dung dịch Ba(OH)₂ dư vào E :

Ba²⁺ + HCO₃⁻ + OH⁻ BaCO_3↓ + H₂O

mol: 0,3 → 0,3

Ba²⁺ + SO₄²⁻ BaSO₄

mol: 0,1 → 0,1

Khối lượng kết tủa là : m = 0,3.197 + 0,1.233 = 82,4 gam.

Đáp án A.

Ví dụ 3: Hấp thụ hoàn toàn 13,44 lít CO₂ (đktc) bằng 500 ml dung dịch NaOH aM thu được dung dịch X. Cho từ từ 200 ml dung dịch HCl 1M vào X có 1,12 lít khí (đktc) thoát ra. Giá trị của a là :

A. 1,5M. B. 1,2M. C. 2,0M. D. 1,0M.

Hướng dẫn giải

Lượng CO₂ thoát ra là 0,05 mol nhỏ hơn lượng CO₂ đem phản ứng là 0,6 mol chứng tỏ còn một lượng CO₂ nằm trong dung dịch ở dạng ion HCO₃^- (vì theo giả thiết cho từ từ HCl vào dung dịch X có khí thoát ra, chứng tỏ nếu trong X có CO₃^2- thì cũng đã chuyển hết thành HCO₃^-).

Dung dịch thu được sau tất cả các phản ứng chứa NaCl và NaHCO₃. Trong đó số mol Cl^- = số mol HCl = 0,2 mol, số mol HCO₃^- = 0,6 – 0,05 = 0,55 mol. Áp dụng định luật bảo toàn điện tích suy ra mol Na⁺ = tổng số mol của Cl^- và HCO₃^- = 0,2 + 0,55 = 0,75 mol. Vậy nồng độ mol của dung dịch NaOH == 1,5M.

Đáp án A.

Dạng 2 : Cho từ từ dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^- vào dung dịch chứa ion H⁺ (HCl, H₂SO₄, HNO₃)

Phương pháp giải

Khi cho từ từ dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^- vào dung dịch chứa ion H⁺ (HCl, H₂SO₄, HNO₃) thì phản ứng xảy ra đồng thời theo đúng tỉ lệ mol của các ion CO₃^2- và HCO₃^- có trong dung dịch.

Phản ứng (1) và (2) xảy ra đồng thời.

►Các ví dụ minh họa ◄

Ví dụ 1: Thêm từ từ đến hết dung dịch chứa 0,2 mol KHCO₃ và 0,1 mol K₂CO₃ vào dung dịch chứa 0,3 mol HCl. Thể tích khí CO₂ (đktc) thu được là :

A. 4,48 lít. B. 5,04 lít. C. 3,36 lít. D. 6,72 lít.

Hướng dẫn giải

Để phản ứng hết với các muối KHCO₃ và K₂CO₃ thì lượng HCl cần dùng là :

0,02 + 0,1.2= 0,4 mol > 0,3 mol HCl thiếu, lượng CO₂ tính theo HCl.

Theo giả thiết ta có :

Do đó ta gọi số mol của các ion HCO₃^- và CO₃^2- tham gia phản ứng là 2x và x.

Khi cho từ từ dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^- vào dung dịch chứa ion H⁺ thì phản ứng xảy ra đồng thời (1) và (2).

Đáp án B.

Ví dụ 2: Cho rất từ từ 100 ml dung dịch HCl x mol/l vào 100 ml dung dịch Na₂CO₃ y mol/l thu được 1,12 lít CO₂ (đktc). Nếu làm ngược lại thu được 2,24 lít CO₂ (đktc). Giá trị x, y lần lượt là :

A. 1,5M và 2M. B. 1M và 2M. C. 2M và 1,5M. D. 1,5M và 1,5M.

Hướng dẫn giải

- Cùng lượng HCl và Na₂CO₃ nhưng thao tác thí nghiệm khác nhau thì thu được lượng CO₂ khác nhau, điều đó chứng tỏ lượng HCl không đủ để chuyển hết Na₂CO₃ thành CO₂.

- Khi cho từ từ dung dịch Na₂CO₃ vào dung dịch HCl thì xảy ra phản ứng giải phóng ngay khí CO₂ nên thông qua lượng CO₂ ta tính được lượng HCl ban đầu :

⇒ n_HCl = = 0,2 mol.

- Khi cho từ từ dung dịch HCl vào dung dịch Na₂CO₃ thì phản ứng xảy ra theo thứ tự ưu tiên nên thông qua lượng CO₂ giải phóng và lượng HCl phản ứng ta tính được lượng Na₂CO₃ ban đầu :

Vì ở (2) nên ở (1) số mol H⁺ phản ứng là 0,15 mol

Vậy ta có : Nồng độ mol của dung dịch HCl là .

Nồng độ mol của dung dịch Na₂CO₃ là .

Đáp án C.

Dạng 3 : Khi đổ nhanh dung dịch chứa ion H⁺ vào dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^- hoặc làm ngược lại

Phương pháp giải

Khi đổ nhanh dung dịch chứa ion H⁺ vào dung dịch chứa các ion CO₃^2- và HCO₃^- hoặc làm ngược lại mà H⁺ bị thiếu thì ta chỉ tìm được khoảng thể tích khí CO₂ giải phóng chứ không tính được chính xác thể tích CO₂.

- Tìm khoảng thể tích CO₂ bằng cách xét 2 trường hợp :

+ Trường hợp 1: H⁺ phản ứng với CO₃^2- trước, với HCO₃^- sau, suy ra

+ Trường hợp 2: H⁺ phản ứng với HCO₃^- trước, với CO₃^2- sau, suy ra

Từ hai trường hợp trên ta suy ra : .

►Các ví dụ minh họa ◄

Ví dụ 1: Cho đồng thời 1 lít dung dịch HCl 2M vào 1 lít dung dịch hỗn hợp Na₂CO₃ 1M và NaHCO₃ 1M. Đến phản ứng hoàn toàn thu được V lít khí (đktc). Giá trị của V là :

A. V = 33,6. B. 22,4 ≤ V ≤ 33,6. C. V = 22,4. D. Kết quả khác.

Hướng dẫn giải

Theo giả thiết ta có :

● Trường hợp 1 : Giả sử H⁺ phản ứng với CO₃^2- trước

Phương trình phản ứng :

2H⁺ + CO₃^2- CO₂ + H₂O (1)

mol: 2 1 1

Theo (1) lượng H⁺ chỉ đủ phản ứng với CO₃^2-.

● Trường hợp 2 : Giả sử H⁺ phản ứng với HCO₃^- trước

Phương trình phản ứng :

H⁺ + HCO₃^- CO₂ + H₂O (2)

mol: 1 1 1

Theo (2) lượng H⁺ phản ứng với HCO₃^- là 1 mol, còn dư 1 mol sẽ phản ứng với CO₃^2-.

2H⁺ + CO₃^2- CO₂ + H₂O (3)

mol: 1 0,5 0,5

Theo (2) và (3) ta thấy :

Từ những điều trên suy ra : 22,4 ≤ ≤ 33,6.

Đáp án B.

III. Phản ứng của muối cacbonat, hiđrocacbonat với dung dịch axit dư

Đối với dạng bài tập này ta thường sử dụng các phương pháp như bảo toàn khối lượng hoặc tăng giảm khối lượng. Nếu đề bài cho hỗn hợp muối cacbonat và hiđrocacbonat trong đó có những muối có khối lượng phân tử bằng nhau thì ta sử dụng phương pháp quy đổi.

Ví dụ 1: Hoà tan hoàn toàn 23,8 gam hỗn hợp một muối cacbonat của các kim loại hoá trị (I) và muối cacbonat của kim loại hoá trị (II) trong dung dịch HCl. Sau phản ứng thu được 4,48 lít khí (đktc). Đem cô cạn dung dịch thu được bao nhiêu gam muối khan ?

A. 13 gam. B. 15 gam. C. 26 gam. D. 30 gam.

Hướng dẫn giải

Cách 1 : Áp dụng phương pháp bảo toàn khối lượng

Đặt công thức của hai muối cacbonat của hai kim loại hóa trị I và II là M₂CO₃ và RCO₃.

Phương trình phản ứng :

M₂CO₃ + 2HCl 2MCl + CO₂ + H₂O (1)

RCO₃ + 2HCl RCl₂ + CO₂ + H₂O (2)

Theo (1), (2) và giả thiết ta có :

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

23,8 + 0,4.36,5 = m_{muối clorua} + 0,2.44 + 0,2.18

⇒ m_{muối clorua} = 26 gam.

Cách 2 : Áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng

Phương trình phản ứng :

M₂CO₃ + 2HCl 2MCl + CO₂ + H₂O (1)

RCO₃ + 2HCl RCl₂ + CO₂ + H₂O (2)

Căn cứ vào các phản ứng ta thấy : Cứ 1 mol muối cacbonat tạo thành muối clorua thì khối lượng muối khan tăng là : (71 − 60) = 11 gam, mà n_{muối cacbonat} = = 0,2 mol.

Suy ra khối lượng muối khan tăng sau phản ứng là : 0,2.11 = 2,2 gam.

Vậy tổng khối lượng muối clorua khan thu được là : 23,8 + 2,2 = 26 gam.

Đáp án C.

Ví dụ 2: Hoà tan hoàn toàn 4 gam hỗn hợp MCO₃ và M’CO₃ vào dung dịch HCl thấy thoát ra V lít khí (đktc). Dung dịch thu được đem cô cạn thu được 5,1 gam muối khan. Giá trị của V là :

A. 1,12 lít. B. 1,68 lít. C. 2,24 lít. D. 3,36 lít.

Hướng dẫn giải

Cách 1 : Áp dụng phương pháp bảo toàn khối lượng

Đặt công thức trung bình của hai muối cacbonat là .

Phương trình phản ứng :

(1)

mol: x 2x x x x

Gọi số mol của hai muối cacbonat là x mol.

Căn cứ vào (1) và áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

4 + 2x.36,5 = 5,1 + 44x + 18x x = 0,1 ⇒ = 0,1.22,4 = 2,24 lít.

Cách 2 : Áp dụng phương pháp tăng giảm khối lượng

Đặt công thức trung bình của hai muối cacbonat là .

Phương trình phản ứng :

(1)

mol: x x x

Theo (1) ta thấy sau phản ứng khối lượng muối tăng là do muối clorua sinh ra có khối lượng lớn hơn khối lượng muối cacbonat ban đầu. Ta có :

⇒ = 0,1.22,4 = 2,24 lít.

Đáp án C.

Ví dụ 3: Hòa tan 14,52 gam hỗn hợp X gồm NaHCO₃, KHCO₃, MgCO₃ bằng dung dịch HCl dư, thu được 3,36 lít khí CO₂ (đktc). Khối lượng KCl tạo thành trong dung dịch sau phản ứng là :

A. 8,94. B. 16,17. C. 7,92. D. 11,79.

Hướng dẫn giải

Quy đổi hỗn hợp X thành hỗn hợp NaHCO₃ và KHCO₃ (vì KLPT của MgCO₃ và NaHCO₃ bằng nhau).

NaHCO₃ + HCl NaCl + H₂O + CO₂ (1)

mol: x x x

KHCO₃ + HCl KCl + H₂O + CO₂ (2)

mol: y y y

Ta có hệ phương trình : ⇒

Vậy m_KCl = 0,12. 74,5 = 8,94 gam.

Đáp án A.

IV. Phản ứng nhiệt phân muối cacbonat

Đối với dạng bài tập này ta thường sử dụng phương pháp tăng giảm khối lượng.

Ví dụ 1: Nung 100 gam hỗn hợp gồm Na₂CO₃ và NaHCO₃ cho đến khi khối lượng hỗn hợp không đổi được 69 gam chất rắn. Phần trăm khối lượng của mỗi chất tương ứng trong hỗn hợp ban đầu là :

A. 15,4% và 84,6%. B. 22,4% và 77,6%.

C. 16% và 84%. D. 24% và 76%.

Hướng dẫn giải

Chỉ có NaHCO₃ bị phân hủy. Đặt x là số gam NaHCO₃

2NaHCO₃ Na₂CO₃ + CO₂^↑ + H₂O (1)

mol : x → 0,5x

Theo (1) và giả thiết ta có : 84x – 106.0,5x = 100 – 69 ⇒ x = 1 ⇒ gam.

Vậy NaHCO₃ chiếm 84% và Na₂CO₃ chiếm 16%.

Đáp án C.

Ví dụ 2: X là 1 loại đá vôi chứa 80% CaCO₃, phần còn lại là tạp chất trơ. Nung 50 gam X một thời gian, thu được 39 gam chất rắn. % CaCO₃ đã bị phân huỷ là :

A. 50,5%. B. 60%. C. 62,5%. D. 65%.

Hướng dẫn giải

Giả sử có 100 gam đá vôi thì khối lượng của CaCO₃ là 80 gam. Do đó trong 50 gam X có 40 gam CaCO₃.

Phương trình phản ứng hóa học :

CaCO₃ CaO + CO₂ (1)

mol: x x

Theo phương trình và theo giả thiết ta có :

100x – 56x = 50 – 39 = 11 x = 0,25

Vậy % CaCO₃ bị phân hủy là

Đáp án C.

V. Khử oxit kim loại bằng khí CO, H₂

Với dạng bài tập này ta thường sử dụng bản chất phản ứng khử oxit kim loại bằng CO, H₂ là:

CO + O _{(trong oxit kim loại)} CO₂

H₂ + O _{(trong oxit kim loại)} H₂O

và kết hợp với việc sử dụng định luật bảo toàn nguyên tố, bảo toàn khối lượng và bảo toàn electron.

● Lưu ý : CO, H₂ chỉ khử được các oxit của kim loại đứng sau nhôm trong dãy điện hóa.

Ví dụ 1: Khử hết m gam Fe₃O₄ bằng CO thu được hỗn hợp A gồm FeO và Fe. A tan vừa đủ trong 0,3 lít dung dịch H₂SO₄ 1M cho ra 4,48 lít khí H₂ (đktc). Giá trị của m là :

A. 23,2 gam. B. 46,4 gam. C. 11,2 gam. D. 16,04 gam.

Hướng dẫn giải

Sơ đồ phản ứng :

Fe₃O₄ (FeO, Fe) 3FeSO₄

mol.

Đặt số mol của Fe₃O₄ là x.

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố Fe ta có :

⇒ 3x = 0,3 ⇒ x = 0,1

⇒ gam.

Đáp án A.

Ví dụ 2: Cho luồng khí CO (dư) đi qua 9,1 gam hỗn hợp CuO và Al₂O₃ nung nóng đến khi phản ứng hoàn toàn, thu được 8,3 gam chất rắn. Khối lượng CuO có trong hỗn hợp ban đầu là :

A. 0,8 gam. B. 8,3 gam. C. 2,0 gam. D. 4,0 gam.

Hướng dẫn giải

Cách 1 : Sử dụng phương pháp bảo toàn khối lượng

Sơ đồ phản ứng :

Áp dụng định luật bảo toàn toàn nguyên tố đối với C ta thấy số mol CO phản ứng bằng số mol CO₂ sinh ra.

Đặt số mol CO phản ứng là a mol. Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

9,1 + 28a = 8,3 + 44x x = 0,05 mol.

Phương trình phản ứng :

CO + CuO CO₂ + Cu (1)

mol : a → a

Từ (1) suy ra ⇒ m_CuO = 0,05.80 = 4 gam.

Đáp án D.

Cách 2 : Sử dụng phương pháp tăng giảm khối lượng

Phương trình phản ứng :

CO + CuO CO₂ + Cu (1)

mol : x → x

Theo (1) và giả thiết ta có :

80x – 64x = 9,1 – 8,3 = 0,8 ⇒ x = 0,05 ⇒ m_CuO = 0,05.80 = 4 gam.

Đáp án D.

Ví dụ 3: Thổi một luồng khí CO dư đi qua ống đựng hỗn hợp 2 oxit Fe₃O₄ và CuO nung nóng đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 2,32 gam hỗn hợp kim loại. Khí thoát ra được đưa vào bình đựng dung dịch Ca(OH)₂ dư thấy có 5 gam kết tủa trắng. Khối lượng hỗn hợp 2 oxit kim loại ban đầu là :

A. 3,12 gam. B. 3,21 gam. C. 4 gam. D. 4,2 gam.

Hướng dẫn giải

Phương trình phản ứng :

Fe₃O₄ + 4CO 3Fe + 4CO₂

CuO + CO Cu + CO₂

Bản chất của 2 phản ứng trên là CO lấy oxi trong oxit kim loại tạo ra CO₂.

CO + O CO₂

Khí CO₂ sinh ra tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂ dư :

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

n_{O (trong oxit)} = n_CO = = 0,05 mol.

⇒ = 2,32 + 0,05.16 = 3,12 gam.

Đáp án A.

Ví dụ 4: Thổi một luồng khí CO dư qua ống sứ đựng m gam hỗn hợp gồm CuO, Fe₂O₃, FeO, Al₂O₃ nung nóng thu được 2,5 gam chất rắn. Toàn bộ khí thoát ra sục vào nước vôi trong dư thấy có 15 gam kết tủa trắng. Khối lượng của hỗn hợp oxit kim loại ban đầu là :

A. 7,4 gam. B. 4,9 gam. C. 9,8 gam. D. 23 gam.

Hướng dẫn giải

Trong các oxit CuO, Fe₂O₃, FeO, Al₂O₃ chỉ có CuO, Fe₂O₃, FeO bị khử bởi CO (t^o).

Bản chất của phản ứng khử oxit kim loại bằng CO là CO lấy oxi trong oxit kim loại tạo ra CO₂.

Phương trình phản ứng :

CO + O CO₂ (1)

mol: 0,15 0,15 0,15

Khí CO₂ sinh ra tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂ dư :

Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃ + H₂O (2)

mol: 0,15 0,15

Theo các phản ứng ta thấy : mol.

Theo định luật bảo toàn khối lượng ta có:

Hoặc có thể tính như sau :

Đáp án B.

Ví dụ 5: Thổi từ từ V lít hỗn hợp khí (đktc) gồm CO và H₂ đi qua một ống đựng 16,8 gam hỗn hợp 3 oxit : CuO, Fe₃O₄, Al₂O₃ nung nóng, phản ứng hoàn toàn. Sau phản ứng thu được m gam chất rắn và một hỗn hợp khí và hơi nặng hơn khối lượng của hỗn hợp V là 0,32 gam. Tính V và m.

A. 0,224 lít và 14,48 gam. B. 0,448 lít và 18,46 gam.

C. 0,112 lít và 12,28 gam. D. 0,448 lít và 16,48 gam.

Hướng dẫn giải

Bản chất phản ứng khử các oxit trên là :

CO + O CO₂ (1)

H₂ + O H₂O (2)

Khối lượng hỗn hợp khí tạo thành nặng hơn hỗn hợp khí ban đầu chính là khối lượng của nguyên tử oxi trong các oxit tham gia phản ứng. Do vậy :

m_O = 0,32 gam ⇒

Theo các phản ứng (1) và (2) ta suy ra :

⇒ lít.

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

m_oxit = m_{chất rắn} + 0,32

⇒ 16,8 = m + 0,32 ⇒ m = 16,48 gam.

Đáp án D.

Ví dụ 6: Hỗn hợp X gồm Fe, FeO và Fe₂O₃. Cho một luồng CO đi qua ống sứ đựng m gam hỗn hợp X nung nóng. Sau khi kết thúc thí nghiệm thu được 64 gam chất rắn A trong ống sứ và 11,2 lít khí B (đktc) có tỉ khối so với H₂ là 20,4. Giá trị của m là :

A. 105,6 gam. B. 35,2 gam. C. 70,4 gam. D. 140,8 gam.

Hướng dẫn giải

mol.

Bản chất phản ứng khử oxit sắt là :

CO + O CO₂ (1)

mol: x x

Theo giả thiết ta có : Vậy B gồm CO₂ và CO dư.

Áp dụng sơ đồ đường chéo cho hỗn hợp B ta có :

Theo định luật bảo toàn khối lượng ta có:

• 64 + 0,4.44 − 0,4.28 = 70,4 gam.

Đáp án C.

Ví dụ 7: Cho một luồng CO đi qua ống sứ đựng 0,04 mol hỗn hợp A gồm FeO và Fe₂O₃ đốt nóng. Sau khi kết thúc thí nghiệm thu được B gồm 4 chất nặng 4,784 gam. Khí đi ra khỏi ống sứ cho hấp thụ vào dung dịch Ba(OH)₂ dư thì thu được 9,062 gam kết tủa. Phần trăm khối lượng Fe₂O₃ trong hỗn hợp A là :

A. 86,96%. B. 16,04%. C. 13,04%. D. 6,01%.

Hướng dẫn giải

Bản chất phản ứng khử oxit sắt là :

CO + O CO₂ (1)

mol: 0,046 0,046

Lượng CO₂ sinh ra được hấp thụ vào dung dịch Ba(OH)₂ dư :

CO₂ + Ba(OH)₂ BaCO_{3 ↓} + H₂O (2)

mol: 0,046 0,046

Theo (1), (2) và giả thiết ta có :

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

m_A + m_CO = m_B +

⇒ m_A = 4,784 + 0,046.44 − 0,046.28 = 5,52 gam.

Gọi số mol của FeO và Fe₂O₃ trong hỗn hợp B là x và y, ta có :

⇒ % FeO = ; % Fe₂O₃ = 86,96%.

Đáp án A.

Ví dụ 8: Cho 4,48 lít CO (đktc) từ từ đi qua ống sứ nung nóng đựng 8 gam một oxit sắt đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khí thu được sau phản ứng có tỉ khối so với hiđro bằng 20. Công thức của oxit sắt và phần trăm thể tích của khí CO₂ trong hỗn hợp khí sau phản ứng là :

A. FeO; 75%. B. Fe₂O₃; 75%. C. Fe₂O₃; 65%. D. Fe₃O₄; 65%.

Hướng dẫn giải

Phương trình phản ứng :

Fe_xO_y + yCO xFe + yCO₂ (1)

Khí thu được có ⇒ Vậy khí thu được gồm CO₂ và CO dư.

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố đối với C ta suy ra :

Áp dụng sơ đồ đường chéo cho hỗn hợp CO₂ và CO dư ta có :

Phần trăm về thể tích CO₂ trong hỗn hợp là :

mol

Bản chất phản ứng khử oxit sắt là :

CO + O _{(trong oxit sắt)} CO₂

⇒ n_CO = n_{O (trong oxit sắt)} = 0,15 mol ⇒ m_O = 0,15.16 = 2,4 gam.

⇒ m_Fe = 8 − 2,4 = 5,6 gam ⇒ n_Fe = 0,1 mol.

Ta có: ⇒ Oxit sắt có công thức là Fe₂O₃.

Đáp án B.

Ví dụ 8: Cho một luồng CO đi qua ống sứ đựng m gam Fe₂O₃ nung nóng một thời gian, thu được 13,92 gam chất rắn X gồm Fe, Fe₃O₄, FeO và Fe₂O₃. Hoà tan hết X bằng HNO₃ đặc nóng thu được 5,824 lít NO₂ (đktc). Giá trị của m là :

A. 16 gam. B. 8 gam. C. 12 gam. D. 20 gam.

Hướng dẫn giải

Nhận xét : Trong quá trình phản ứng trên chỉ có nguyên tố cacbon và nguyên tố nitơ thay đổi số oxi hóa.

Áp dụng định luật bảo toàn electron ta có :

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có :

● Giải thích biểu thức

Bản chất của quá trình phản ứng trên là :

C⁺² C⁺⁴ + 2e

N⁺⁵ + 1e N⁺⁴

Suy ra số mol electron mà CO nhường =  ; số mol electron mà HNO₃ nhận =

Đáp án A.

C. BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

Câu 1: Các nguyên tử thuộc nhóm IVA có cấu hình electron lớp ngoài cùng là :

A. ns²np². B. ns² np³. C. ns²np⁴. D. ns²np⁵.

Câu 2: Trong nhóm IVA, theo chiều tăng của điện tích hạt nhân Z, nhận định nào sau đây sai ?

A. Độ âm điện giảm dần.

B. Tính phi kim giảm dần, tính kim loại tăng dần.

C. Bán kính nguyên tử giảm dần.

D. Số oxi hoá cao nhất là +4.

Câu 3: Trong nhóm IVA, những nguyên tố nào chỉ thể hiện tính khử ở trạng thái đơn chất ?

A. C, Si. B. Si, Sn. C. Sn, Pb. D. C, Pb.

Câu 4: Kim cương, fuleren, than chì và than vô định hình là các dạng :

A. đồng hình của cacbon. B. đồng vị của cacbon.

C. thù hình của cacbon. D. đồng phân của cacbon.

Câu 5: Chọn câu trả lời đúng : Trong phản ứng hoá học, cacbon

A. chỉ thể hiện tính khử.

B. vừa thể hiện tính khử vừa thể hiện tính oxi hóa.

C. chỉ thể hiện tính oxi hoá.

D. không thể hiện tính khử và tính oxi hoá.

Câu 6: Tính oxi hóa của cacbon thể hiện ở phản ứng :

A. C + O₂ CO₂ B. C + 2CuO 2Cu + CO

C. 3C + 4Al Al₄C₃ D. C + H₂O CO+ H₂

Câu 7: Tính khử của cacbon thể hiện ở phản ứng :

A. 2C + Ca CaC₂ C. C + 2H₂ CH₄

B. C + CO₂ 2CO D. 3C + 4Al Al₄C₃

Câu 8: Cho phản ứng :

C + HNO₃ (đ) X + Y + H₂O

Các chất X và Y là :

A. CO và NO. B. CO₂ và NO₂. C. CO₂ và NO. D. CO và NO₂.

Câu 9: Cacbon phản ứng với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ?

A. Na₂O, NaOH, HCl. C. Ba(OH)₂, Na₂CO₃, CaCO₃.

B. Al, HNO₃ đặc, KClO₃. D. NH₄Cl, KOH, AgNO₃.

Câu 10: Cacbon phản ứng được với nhóm chất nào dưới đây ?

A. Fe₂O₃, CaO, CO₂, HNO₃ đặc, H₂SO₄ đặc.

B. CO₂, Al₂O₃, Ca, CaO, HNO₃ đặc, H₂SO₄ đặc.

C. Fe₂O₃, MgO, CO, HNO₃, H₂SO₄ đặc.

D. CO₂, H₂O lạnh, HNO₃ đặc, H₂SO₄ đặc, CaO.

Câu 11: Cho các chất : (1) O₂ ; (2) CO₂ ; (3) H₂ ; (4) Fe₂O₃ ; (5) SiO₂ ; (6) HCl ; (7) CaO ; (8) H₂SO_{4 đặc} ; (9) HNO₃ ; (10) H₂O ; (11) KMnO₄. Cacbon có thể phản ứng trực tiếp được với bao nhiêu chất ?

A. 12. B. 9. C. 11. D. 10.

Câu 12: Cho các chất : (1) O₂ ; (2) Cl₂ ; (3) Al₂O₃ ; (4) Fe₂O₃ ; (5) HNO₃ ; (6) HCl ; (7) CaO ; (8) H₂SO_{4 đặc} ; (9) ZnO ; (10) PdCl₂. Cacbon monooxit có thể phản ứng trực tiếp được với bao nhiêu chất ?

A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.

Câu 13: Cho các chất: (1) O₂ ; (2) dd NaOH ; (3) Mg ; (4) dd Na₂CO₃ ; (5) SiO₂ ; (6) HCl ; (7) CaO ; (8) Al ; (9) ZnO ; (10) H₂O ; (11) NaHCO₃ ; (12) KMnO₄ ; (13) HNO₃ ; (14) Na₂O. Cacbon đioxit có thể phản ứng trực tiếp được với bao nhiêu chất ?

A. 5. B. 6. C. 7. D. 8.

Câu 14: Để phòng nhiễm độc CO, là khí không màu, không mùi, rất độc người ta dùng chất hấp thụ là :

A. đồng (II) oxit và mangan oxit. B. đồng (II) oxit và magie oxit.

C. đồng (II) oxit và than hoạt tính. D. than hoạt tính.

Câu 15: Điều nào sau đây không đúng cho phản ứng của CO với O₂ :

A. Phản ứng thu nhiệt. C. Phản ứng kèm theo sự giảm thể tích.

B. Phản ứng tỏa nhiệt. D. Phản ứng không xảy ra ở đk thường.

Câu 16: Dẫn luồng khí CO dư đi qua hỗn hợp Al₂O₃, CuO, MgO, Fe₂O₃, ZnO nung nóng. Sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, chất rắn thu được là :

A. Al₂O₃, Cu, MgO, Fe, Zn. B. Al, Fe, Cu, Mg, Zn.

C. Al₂O₃, Cu, Fe, Mg, Zn. D. Al₂O₃, Fe₂O₃, CuO, MgO, Zn.

Câu 17: Trong các phản ứng hoá học sau, phản ứng nào sai ?

A. 3CO + Fe₂O₃ 3CO₂ + 2Fe B. CO + Cl₂ COCl₂

C. 3CO + Al₂O₃ 2Al + 3CO₂ D. 2CO + O₂ 2CO₂

Câu 18: Hiệu ứng nhà kính là hiện tượng Trái đất đang ấm dần lên, do các bức xạ có bước sóng dài trong vùng hồng ngoại bị giữ lại, mà không bức xạ ra ngoài vũ trụ. Chất khí nào sau đây là nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính ?

A. H₂. B. N₂. C. CO₂. D. O₂.

Câu 19: Nhóm những chất khí (hoặc hơi) nào dưới đây đều gây hiệu ứng nhà kính khi nồng độ của chúng trong khí quyền vượt quá tiêu chuẩn cho phép ?

A. N₂ và CO. B. CO₂ và O₂. C. CH₄ và H₂O. D. CO₂ và CH₄.

Câu 20: “Nước đá khô” không nóng chảy mà thăng hoa nên được dùng để tạo môi trường lạnh và khô rất tiện cho việc bảo quản thực phẩm. Nước đá khô là :

A. CO rắn. B. SO₂ rắn. C. H₂O rắn. D. CO₂ rắn.

Câu 21: Khi nói về CO₂, khẳng định nào sau đây không đúng ?

A. Chất khí không màu, không mùi, nặng hơn không khí.

B. Chất chủ yếu gây hiệu ứng nhà kính.

C. Chất không độc nhưng không duy trì sự sống.

D. Chất khí dùng để chữa cháy, nhất là các đám cháy kim loại.

Câu 22: CO₂ không cháy và không duy trì sự cháy nhiều chất nên được dùng để dập tắt các đám cháy. Tuy nhiên, CO₂ không dùng để dập tắt đám cháy nào dưới đây ?

A. đám cháy do xăng, dầu. B. đám cháy nhà cửa, quần áo.

C. đám cháy do magie hoặc nhôm. D. đám cháy do khí gas.

Câu 23: Hấp thụ hoàn toàn a mol khí CO₂ vào dung dịch chứa b mol NaOH thì thu được hỗn hợp hai muối. Quan hệ giữa a và b là :

A. a b < 2a. B. a < 2b. C. a < b < 2a. D. a = 2b.

Câu 24: Hấp thụ hoàn toàn a mol khí CO₂ vào dung dịch chứa b mol Ca(OH)₂ thì thu được hỗn hợp 2 muối CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂. Quan hệ giữa a và b là :

A. a > b. B. a < b. C. b < a < 2b. D. a = b.

Câu 25: Khi cho dư khí CO₂ vào dung dịch chứa kết tủa canxi cacbonat, thì kết tủa sẽ tan. Tổng hệ số tỉ lượng trong phương trình phản ứng là :

A. 4. B. 5. C. 6. D. 7.

Câu 26: Thổi từ từ khí cacbonic vào dung dịch nước vôi trong cho đến dư. Hiện tượng quan sát được là:

A. Kết tủa màu trắng tăng dần và không tan.

B. Kết tủa màu trắng tăng dần đến cực đại rồi tan dần đến trong suốt.

C. Kết tủa màu trắng xuất hiện rồi tan, lặp đi lặp lại nhiều lần.

D. Không có hiện tượng gì.

Câu 27*: Hiện tượng xảy ra khi sục từ từ đến dư khí CO₂ vào dung dịch hỗn hợp NaOH và Ba(OH)₂ là :

A. Dung dịch vẩn đục, độ đục tăng dần đến cực đại và không đổi một thời gian sau đó giảm dần đến trong suốt.

B. Ban đầu không có hiện tượng gì đến một lúc nào đó dung dịch vẩn đục, độ đục tăng dần đến cực đại sau đó giảm dần đến trong suốt.

C. Ban đầu không có hiện tượng gì sau đó xuất hiện kết tủa và tan ngay.

D. Dung dịch vẩn đục, độ đục tăng dần đến cực đại sau đó giảm dần đến trong suốt.

Câu 28: Nhận định nào sau đây về muối cacbonat là đúng : Tất cả muối cacbonat đều

A. tan trong nước.

B. bị nhiệt phân tạo ra oxit kim loại và cacbon đioxit.

C. không tan trong nước.

D. bị nhiệt phân trừ muối cacbonat của kim loại kiềm.

Câu 29: Nhận định nào sau đây về muối cacbonat là sai ?

A. Các muối cacbonat (CO₃^2-) đều kém bền với nhiệt trừ muối cacbonat của kim loại kiềm.

B. Dung dịch các muối cacbonat của kim loại kiềm bị thủy phân tạo môi trường kiềm.

C. Muối NaHCO₃ bị thủy phân cho môi trường axit.

D. Muối hiđrocacbonat có tính lưỡng tính.

Câu 30: Sođa là muối

A. NaHCO₃. B. Na₂CO₃. C. NH₄HCO₃. D. (NH₄)₂CO₃.

Câu 31: Để tạo độ xốp cho một số loại bánh có thể dùng muối nào sau đây?

A. CaCO₃. B. NH₄HCO₃. C. NaCl. D. (NH₄)₂SO₄.

Câu 32: Dung dịch X chứa a mol NaHCO₃ và b mol Na₂CO₃. Thực hiện các thí ngiệm sau :

Thí nghiệm 1 (TN1) : Cho (a + b) mol CaCl₂.

Thí nghiệm 2 (TN2) : Cho (a + b) mol Ca(OH)₂ vào dung dịch X.

Khối lượng kết tủa thu được trong 2 TN là :

A. Bằng nhau. B. Ở TN1 < ở TN2. C. Ở TN1 > ở TN2. D. Không so sánh được.

Câu 33: Khi đun nóng dung dịch canxi hiđrocacbonat thì có kết tủa xuất hiện. Tổng các hệ số tỉ lượng trong phương trình phản ứng là :

A. 4. B. 5. C. 6. D. 7.

Câu 34: Đun sôi 4 dung dịch, mỗi dung dịch chứa 1 mol chất sau : Mg(HCO₃)₂, Ca(HCO₃)₂, NaHCO₃, NH₄HCO₃. Khi phản ứng xảy ra hoàn toàn, trường hợp nào khối lượng dung dịch giảm nhiều nhất ? (Giả sử nước bay hơi không đáng kể)

A. dd Mg(HCO₃)₂. C. dd Ca(HCO₃)₂. B. dd NaHCO₃. D. dd NH₄HCO₃.

Câu 35: Cho từ từ dung dịch Na₂CO₃ đến dư vào dung dịch HCl, dung dịch thu được có pH :

A. pH = 7. B. pH < 7. C. pH > 7. D. không xác định được.

Câu 36: Có 4 ống nghiệm được đánh số theo thứ tự 1, 2, 3, 4. Mỗi ống nghiệm chứa một trong các dung dịch AgNO₃, ZnCl₂, HI, Na₂CO₃. Biết rằng :

- Dung dịch trong ống nghiệm 2 và 3 tác dụng được với nhau sinh ra chất khí.

- Dung dịch trong ống nghiệm 2 và 4 không phản ứng được với nhau.

Dung dịch trong các ống nghiệm 1, 2, 3, 4 lần lượt là :

A. AgNO₃, Na₂CO₃, HI, ZnCl₂. B. ZnCl_2, HI, Na₂CO₃, AgNO₃.

C. ZnCl₂, Na₂CO₃, HI, AgNO₃. D. AgNO₃, HI, Na₂CO₃, ZnCl₂.

Câu 37: Hiện tượng xảy ra khi trộn dung dịch Na₂CO₃ với dung dịch FeCl₃ là :

A. Xuất hiện kết tủa màu đỏ nâu. B. Có bọt khí thoát ra khỏi dung dịch.

C. Xuất hiện kết tủa màu lục nhạt. D. A và B đúng.

Câu 38: Dung dịch muối X làm quỳ tím hóa xanh. Dung dịch muối Y không làm đổi màu quỳ tím. Trộn X và Y thấy có kết tủa. X và Y là cặp chất nào sau đây ?

A. NaOH và K₂SO₄. B. NaOH và FeCl₃.

C. Na₂CO₃ và BaCl₂. D. K₂CO₃ và NaCl.

Câu 39: Dung dịch chất A làm quỳ tím hoá xanh, dung dịch chất B làm quỳ tím hóa đỏ. Trộn lẫn dung dịch của 2 chất lại thì xuất hiện kết tủa. A và B có thể là :

A. NaOH và K₂SO₄. C. K₂CO₃ và FeCl₃.

B. K₂CO₃ và Ba(NO₃)₂. D. Na₂CO₃ và KNO₃.

Câu 40: Một dung dịch có chứa các ion sau . Để tách được nhiều cation ra khỏi dung dịch mà không đưa thêm ion mới vào thì ta có thể cho dung dịch tác dụng với dung dịch nào sau đây ?

A. Na₂SO₄ vừa đủ. B. Na₂CO₃ vừa đủ.

C. K₂CO₃ vừa đủ. D. NaOH vừa đủ.

Câu 41*: Từ hai muối X và Y thực hiện các phản ứng sau :

(1) X X₁ + CO₂ (2) X₁ + H₂O X₂

(3) X₂ + Y X + Y₁ + H₂O (4) X₂ + 2Y X + Y₂ + H₂O

Hai muối X, Y tương ứng là

A. CaCO₃, NaHSO₄. B. BaCO₃, Na₂CO₃.

C. CaCO₃, NaHCO₃. D. MgCO₃, NaHCO₃.

Câu 42: Nhiệt phân hoàn toàn hỗn hợp NaHCO₃, BaCO₃, MgCO₃, Al₂O₃ được chất rắn X và khí Y. Chất rắn X gồm :

A. Na₂O, BaO, MgO, Al₂O₃. B. Na₂CO₃, BaCO₃, MgO, Al₂O₃.

C. NaHCO₃, BaCO₃, MgCO₃, Al. D. Na₂CO₃, BaO, MgO, Al₂O₃.

Câu 43: Nung nóng hoàn toàn hỗn hợp CaCO₃, Ba(HCO₃)₂, MgCO₃, Mg(HCO₃)₂ đến khối lượng không đổi, thu được sản phẩm chất rắn gồm

A. CaCO₃, BaCO₃, MgCO₃. B. CaO, BaCO₃, MgO, MgCO₃.

C. Ca, BaO, Mg, MgO. D. CaO, BaO, MgO.

Câu 44: Phản ứng nào sau đây không xảy ra ?

A. CaCO₃ CaO + CO₂ B. 2NaHCO₃ Na₂CO₃ + CO₂ + H₂O

C. MgCO₃ MgO + CO₂ D. Na₂CO₃ Na₂O + CO₂

Câu 45: Sự hình thành thạch nhũ trong các hang động đá vôi là do phản ứng hoá học nào sau đây ?

A. B.

C. D.

Câu 46: Cho dãy biến đổi hoá học sau :

Điều nhận định nào sau đây đúng :

A. Có 2 phản ứng oxi hoá - khử. B. Có 3 phản ứng oxi hoá - khử.

C. Có 1 phản ứng oxi hoá - khử. D. Không có phản ứng oxi hoá - khử.

Câu 47: Nhiệt phân hoàn toàn hỗn hợp BaCO₃, MgCO₃, Al₂O₃ được chất rắn X và khí Y. Hoà tan rắn X vào nước thu được kết tủa E và dung dịch Z. Sục khí Y dư vào dung dịch Z thấy xuất hiện kết tủa F, hoà tan E vào dung dịch NaOH dư thấy tan một phần được dung dịch G.

a. Chất rắn X gồm :

A. BaO, MgO, A₂O₃. B. BaCO₃, MgO, Al₂O₃.

C. BaCO₃, MgCO₃, Al. D. Ba, Mg, Al.

b. Khí Y là :

A. CO₂ và O₂. B. CO₂. C. O₂. D. CO.

c. Dung dịch Z chứa

A. Ba(OH)₂. B. Ba(AlO₂)₂.

C. Ba(OH)₂ và Ba(AlO₂)₂. D. Ba(OH)₂ và MgCO₃.

d. Kết tủa F là :

A. BaCO₃. B. MgCO₃. C. Al(OH)₃. D. BaCO₃ và MgCO₃.

e. Trong dung dịch G chứa

A. NaOH. B. NaOH và NaAlO₂.

C. NaAlO₂. D. Ba(OH)₂ và NaOH.

Câu 48: Trong phòng thí nghiệm, khí CO được điều chế bằng phản ứng :

A. 2C + O₂ 2CO₂ B. C + H₂O CO + H₂

C. HCOOH CO + H₂O D. 2CH₄ + 3O₂ 2CO + 4H₂O

Câu 49: Khí CO₂ điều chế trong phòng thí nghiệm thường có lẫn khí HCl. Để loại bỏ HCl ra khỏi hỗn hợp ta dùng :

A. Dung dịch NaHCO₃ bão hòa. B. Dung dịch Na₂CO₃ bão hòa.

C. Dung dịch NaOH đặc. D. Dung dịch H₂SO₄ đặc.

Câu 50: Để tách CO₂ ra khỏi hỗn hợp gồm CO₂, HCl và hơi nước, có thể cho hỗn hợp lần lượt qua các bình đựng

A. NaOH và H₂SO₄ đặc. B. Na₂CO₃ và P₂O₅.

C. H₂SO₄ đặc và KOH. D. NaHCO₃ và P₂O₅.

Câu 51: Khí CO₂ điều chế trong phòng TN thường lẫn khí HCl và hơi nước. Để loại bỏ HCl và hơi nước ra khỏi hỗn hợp, ta dùng

A. Dung dịch NaOH đặc.

B. Dung dịch NaHCO₃ bão hoà và dung dịch H₂SO₄ đặc.

C. Dung dịch H₂SO₄ đặc.

D. Dung dịch Na₂CO₃ bão hoà và dung dịch H₂SO₄ đặc.

Câu 52: Thành phần chính của khí than ướt là :

A. B.

C. D.

Câu 53: Thành phần chính của khí than than khô là :

A. B.

C. D.

Câu 54: Để phân biệt khí SO₂ và khí CO₂ thì thuốc thử nên dùng là :

A. Dung dịch KMnO₄. C. Nước clo.

B. Nước brom. D. A hoặc B hoặc C.

Câu 55: Có 3 muối dạng bột NaHCO₃, Na₂CO₃ và CaCO₃. Hoá chất thích hợp để nhận biết các chất trên là :

A. Quỳ tím. B. Phenolphtalein. C. Nước. D. Axit HCl và quỳ tím.

Câu 56: Cặp hóa chất dùng để nhận biết 4 chất rắn KCl, K₂CO₃, BaCO₃, BaSO₄ là :

A. và CO₂. B. và NaOH. C. và HCl. D. và BaCl₂.

Câu 57: Cặp hóa chất dùng để nhận biết 4 chất rắn NaCl, Na₂CO₃, CaCO₃, BaSO₄ là :

A. H₂O và CO₂. B. H₂O và NaOH. C. H₂O và HCl. D. cả A và C.

Câu 58: Có 5 lọ mất nhãn đựng 5 chất bột màu trắng : NaCl, Na₂CO₃, Na₂SO₄, BaCO₃, BaSO₄. Chỉ dùng nước và khí CO₂ thì có thể nhận được mấy chất ?

A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.

Câu 59: Chỉ dùng quỳ tím có thể nhận biết được bao nhiêu dung dịch trong số các dung dịch sau : NaCl, NaHCO₃, Na₂CO₃, NaHSO₄, Na₂SO₄, NaOH ?

A. 3. B. 5. C. 4. D. 6.

Câu 60: Nguyên tố phổ biến thứ hai ở vỏ trái đất là :

A. oxi. B. cacbon. C. silic. D. sắt.

Câu 61: Si phản ứng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây ?

A. O₂, F₂, Mg, HCl, NaOH. C. O₂, F₂, Mg, HCl, KOH.

B. O₂, F₂, Mg, NaOH. D. O₂, Mg, HCl, NaOH.

Câu 62: Cacbon và silic cùng phản ứng với nhóm chất nào :

A. HNO₃ đặc nóng, HCl, NaOH. C. O₂, HNO₃ loãng, H₂SO₄ đặc nóng.

B. NaOH, Al, Cl₂. D. Al₂O₃, CaO, H₂.

Câu 63: Khi cho nước tác dụng với oxit axit thì axit sẽ không được tạo thành, nếu oxit axit đó là :

A. Cacbon đioxit. C. Lưu huỳnh đioxit.

B. Silic đioxit. D. Đi nitơ pentaoxit.

Câu 64: Người ta thường dùng cát (SiO₂) làm khuôn đúc kim loại. Để làm sạch hoàn toàn những hạt cát bám trên bề mặt vật dụng làm bằng kim loại có thể dùng dung dịch nào sau đây ?

A. Dung dịch HCl. B. Dung dịch HF.

C. Dung dịch NaOH loãng. D. Dung dịch H₂SO₄.

Câu 65: Cho các chất (1) MgO, (2) C, (3) KOH, (4) axit HF, (5) axit HCl. Silic đioxit phản ứng với tất cả các chất trong nhóm nào sau đây ?

A. 1, 2, 3, 4, 5. B. 1, 2, 3, 5. C. 1, 3, 4, 5. D. 1, 2, 3, 4.

Câu 66: Cho dãy các chất: SiO₂, Cr(OH)₃, CrO₃, Zn(OH)₂, NaHCO₃, Al₂O₃. Số chất trong dãy tác dụng được với dung dịch NaOH (đặc, nóng) là :

A. 6. B. 3. C. 5. D. 4.

Câu 67: Trong các phản ứng hoá học sau, phản ứng nào sai ?

A. SiO₂ + 4HF → SiF₄ + 2H₂O B. SiO₂ + 4HCl → SiCl₄ + 2H₂O

C. SiO₂ + 2C Si + 2CO D. SiO₂ + 2Mg 2MgO + Si

Câu 68: Phương trình ion rút gọn : 2H⁺ + SiO₃^2- H₂SiO₃ ứng với phản ứng của chất nào sau đây ?

A. Axit cacboxylic và canxi silicat. B. Axit cacbonic và natri silicat.

C. Axit clohiđric và canxi silicat. D. Axit clohiđric và natri silicat.

Câu 69: Công nghiệp silicat là ngành công nghiệp chế biến các hợp chất của silic. Ngành sản xuất nào sau đây không thuộc về công nghiệp silicat ?

A. Sản xuất đồ gốm (gạch, ngói, sành, sứ). B. Sản xuất xi măng.

C. Sản xuất thuỷ tinh. D. Sản xuất thuỷ tinh hữu cơ.

Câu 70: “Thuỷ tinh lỏng’’ là :

A. silic đioxit nóng chảy. B. dung dịch đặc của Na₂SiO₃ và K₂SiO₃.

C. dung dịch bão hoà của axit silixic. D. thạch anh nóng chảy.

Câu 71: Một loại thuỷ tinh thường chứa 13% natri oxit, 11,7% canxi oxit, 75,3% silic đioxit về khối lượng. Thành phần của thuỷ tinh này biểu diễn dưới dạng các oxit là :

A. 2Na₂O.CaO.6SiO₂. C. 2Na₂O.6CaO.SiO₂.

B. Na₂O.CaO.6SiO₂. D. Na₂O.6CaO.SiO₂.

Câu 72: Một loại thuỷ tinh khó nóng chảy chứa 18,43% K₂O, 10,98% CaO, 70,59% SiO₂ về khối lượng. Thành phần của thủy tinh này biểu diễn dưới dạng các oxit là :

A. K₂O.CaO.4SiO₂. C. K₂O.2CaO.6SiO₂.

B. K₂O.CaO.6SiO₂. D. K₂O.3CaO.8SiO₂.

Câu 73: Một loại thuỷ tinh dùng để chế tạo dụng cụ nhà bếp có thành phần khối lượng như sau : SiO₂ 75%, CaO 9%, Na₂O 16%. Trong thuỷ tinh này có 1 mol CaO kết hợp với :

A. 1,6 mol Na₂O và 7,8 mol SiO₂. B. 1,6 mol Na₂O và 8,2 mol SiO₂.

C. 2,1 mol Na₂O và 7,8 mol SiO₂. D. 2,1 mol Na₂O và 8,2 mol SiO₂.

Câu 74: Khi nung gạch, ngói thường có màu đỏ. Màu đỏ được gây nên bởi thành phần nào có trong đất sét ?

A. nhôm oxit. B. silic đioxit. C. sắt oxit. D. magie oxit.

Câu 75: Sục 4,48 lít CO₂ (đktc) vào dung dịch chứa 0,2 mol NaOH, cho vài giọt phenolphtalein vào dung dịch sau phản ứng, màu của dung dịch thu được là :

A. màu đỏ. B. màu xanh. C. màu tím. D. không màu.

Câu 76: Nung 13,4 gam hỗn hợp 2 muối cacbonat của 2 kim loại hóa trị II, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 6,8 gam chất rắn và khí X. Lượng khí X sinh ra cho hấp thụ vào 75 ml dung dịch NaOH 1M. Khối lượng muối khan thu được sau phản ứng là :

A. 4,2 gam. B. 6,5 gam. C. 6,3 gam. D. 5,8 gam.

Câu 77: Cho 5,6 lít CO₂ (đktc) đi qua 164 ml dung dịch NaOH 20% (d = 1,22 g/ml) thu được dung dịch X. Cô cạn dung dịch X thì thu được bao nhiêu gam chất rắn ?

A. 26,5 gam. B. 15,5 gam. C. 46,5 gam. D. 31 gam.

Câu 78: Cho 16,8 lít CO₂ (đktc) hấp thụ hoàn toàn vào 600 ml dung dịch NaOH 2M thu được dung dịch X. Nếu cho một lượng dư dung dịch BaCl₂ vào dung dịch X thì thu được lượng kết tủa là :

A. 19,7 gam. B. 88,65 gam. C. 118,2 gam. D. 147,75 gam.

Câu 79: Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít CO₂ (đktc) vào dung dịch nước vôi trong có chứa 0,25 mol Ca(OH)₂. Sản phẩm muối thu được sau phản ứng

A. Chỉ có CaCO₃.

B. Chỉ có Ca(HCO₃)₂.

C. Có cả CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂.

D. Không có cả 2 chất CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂.

Câu 80: Cho 10 lít hỗn hợp khí (đktc) gồm CO₂ và 68,64% CO về thể tích đi qua 100 gam dung dịch Ca(OH)₂ 7,4% thấy tách ra m gam kết tủa. Giá trị của m là :

A. 10 gam. B. 8 gam. C. 6 gam. D. 12 gam.

Câu 81: Cho 4,48 lít CO₂ vào 150 ml dung dịch Ca(OH)₂1M, cô cạn hỗn hợp các chất sau phản ứng ta thu được chất rắn có khối lượng là :

A. 18,1 gam. B. 15 gam. C. 8,4 gam. D. 20 gam.

Câu 82*: Thổi khí CO₂ vào dung dịch chứa 0,02 mol Ba(OH)₂. Giá trị khối lượng kết tủa biến thiên trong khoảng nào khi CO₂ biến thiên trong khoảng từ 0,005 mol đến 0,024 mol ?

A. 0 gam đến 3,94 gam. B. 0 gam đến 0,985 gam.

C. 0,985 gam đến 3,94 gam. D. 0,985 gam đến 3,152 gam.

Câu 83: Sục V lít CO₂ (đktc) vào 150 ml dung dịch Ba(OH)₂ 1M, sau phản ứng thu được 19,7 gam kết tủa. Giá trị của V là :

A. 2,24 lít ; 4,48 lít. B. 2,24 lít ; 3,36 lít.

C. 3,36 lít ; 2,24 lít. D. 22,4 lít ; 3,36 lít.

Câu 84: Dẫn 10 lít hỗn hợp khí gồm N₂ và CO₂ (đktc) sục vào 2 lít dung dịch Ca(OH)₂ 0,02M thu được 1 gam kết tủa. Tính % theo thể tích CO₂ trong hỗn hợp khí

A. 2,24% và 15,68%. B. 2,4% và 15,68%.

C. 2,24% và 15,86%. D. 2,8% và 16,68%.

Câu 85: Sục V lít CO₂ (đktc) vào dung dịch Ba(OH)₂ thu được 9,85 gam kết tủa. Lọc bỏ kết tủa rồi cho dung dịch H₂SO₄ dư vào nước lọc thu thêm 1,65 gam kết tủa nữa. Giá trị của V là :

A. 11,2 lít và 2,24 lít. B. 3,36 lít.

C. 3,36 lít và 1,12 lít. D. 1,12 lít và 1,437 lít.

Câu 86: Cho 2,24 lít khí CO₂ (đktc) vào 20 lít dung dịch Ca(OH)₂, ta thu được 6 gam kết tủa.Vậy nồng độ mol/l của dung dịch Ca(OH)₂ là :

A. 0,004M. B. 0,002M. C. 0,006M. D. 0,008M.

Câu 87: Hấp thụ hoàn toàn 2,688 lít khí CO₂ (đktc) vào 2,5 lít dung dịch Ba(OH)₂ nồng độ a mol/lít, thu được 15,76 gam kết tủa. Giá trị của a là :

A. 0,032. B. 0,048. C. 0,06. D. 0,04.

Câu 88: Sục V lít CO₂ (đktc) vào 200 ml dung dịch hỗn hợp KOH 0,5M và Ba(OH)₂ 0,375M thu được 11,82 gam kết tủa. Giá trị của V là :

A. 1,344 lít. B. 4,256 lít.

C. 8,512 lít. D. 1,344 lít hoặc 4,256 lít.

Câu 89: Sục CO₂ vào 200 ml hỗn hợp dung dịch gồm KOH 1M và Ba(OH)₂ 0,75M. Sau khi khí bị hấp thụ hoàn toàn thấy tạo 23,64 gam kết tủa. Thể tích khí CO₂ ­ đã dùng (đktc) là

A. 8,512 lít. B. 2,688 lít. C. 2,24 lít. D. Cả A và B đúng.

Câu 90: Sục V lít CO₂ (đktc) vào 1 lít dung dịch hỗn hợp NaOH 0,02M và Ba(OH)₂ 0,02M. Đến phản ứng hoàn toàn thu được 1,97 gam kết tủa và dung dịch A. Cho dung dịch NaOH vào dung dịch A thu được kết tủa. Giá trị của V là:

A. 0,896 lít. B. 0,448 lít. C. 0, 224 lít D. 1,12 lít.

Câu 91: Sục 2,24 lít CO₂ vào 400 ml dung dịch A chứa NaOH 1M và Ca(OH)₂ 0,01M thu được kết tủa có khối lượng

A. 10 gam. B. 0,4 gam. C. 4 gam. D. Kết quả khác.

Câu 92: Cho 0,2688 lít CO₂ (đktc) hấp thụ hoàn toàn bởi 200 ml dung dịch NaOH 0,1M và Ca(OH)₂ 0,01M. Tổng khối lượng các muối thu được là :

A. 2,16 gam. B. 1,06 gam. C. 1,26 gam. D. 2,004 gam.

Câu 93: Cho 0,448 lít khí CO₂ (đktc) hấp thụ hết vào 100 ml dung dịch chứa hỗn hợp NaOH 0,06M và Ba(OH)₂ 0,12M, thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là :

A. 3,940. B. 1,182. C. 2,364. D. 1,970.

Câu 94: Hấp thụ hoàn toàn 4,48 lít khí CO₂ (đktc) vào 500 ml dung dịch hỗn hợp gồm NaOH 0,1M và Ba(OH)₂ 0,2M, sinh ra m gam kết tủa. Giá trị của m là :

A. 19,70. B. 17,73. C. 9,85. D. 11,82.

Câu 95: Cho 0,448 lít khí CO₂ (đktc) hấp thụ hết vào 100 ml dung dịch chứa hỗn hợp NaOH 0,12M và Ba(OH)₂ 0,12M, thu được m gam kết tủa. Giá trị của m là :

A. 3,940. B. 1,182. C. 2,364. D. 1,970.

Câu 96: Sục 4,48 lít CO₂ (đktc) vào 200 ml dung dịch chứa Na₂CO₃ 0,5M và NaOH 0,75M thu được dung dịch X. Cho dung dịch BaCl₂ dư vào dung dịch X. Tính khối lượng kết tủa thu được ?

A. 39,4 gam. B. 19,7 gam. C. 29,55 gam. D. 9,85 gam.

Câu 97: Hấp thụ hoàn toàn 2,24 lít CO₂ (đktc) vào 100 ml dung dịch gồm K₂CO₃ 0,2M và KOH x mol/lít, sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được dung dịch Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với dung dịch BaCl₂ (dư), thu được 11,82 gam kết tủa. Giá trị của x là :

A. 1,0. B. 1,4. C. 1,2. D. 1,6.

Câu 98*: Hấp thụ hoàn toàn 1,568 lít CO₂ (đktc) vào 500 ml dung dịch NaOH 0,16M thu được dung dịch X. Thêm 250 ml dung dich Y gồm BaCl₂ 0,16M và Ba(OH)₂ a mol/l vào dung dịch X thu được 3,94 gam kết tủa và dung dịch Z. Tính a ?

A. 0,02M. B. 0,04M. C. 0,03M. D. 0,015M.

Câu 99: Cho từ từ dung dịch chứa a mol HCl vào dung dịch chứa b mol K₂CO₃ đồng thời khuấy đều, thu được V lít khí (đktc) và dung dịch X. Khi cho dư nước vôi trong vào dung dịch X thấy có xuất hiện kết tủa. Biểu thức liên hệ giữa V với a, b là :

A. V = 22,4(a – b). B. V = 11,2(a – b). C. V = 11,2(a + b). D. V = 22,4(a + b).

Câu 100: Cho từ từ 200 ml dung dịch hỗn hợp HCl 1M và H₂SO₄ 0,5M vào 300 ml dung dịch Na₂CO₃ 1M thu được V lít khí (đktc) và dung dịch X. Cho dung dịch X phản ứng với dung dịch Ba(OH)₂ dư thu được m gam kết tủa. Giá trị của V và m là :

A. 2,24 lít ; 39,4 gam. B. 2,24 lít ; 62,7 gam.

C. 3,36 lít ; 19,7 gam. D. 4,48 lít ; 39,4 gam.

Câu 101: Dung dịch X chứa 0,6 mol NaHCO₃ và 0,3 mol Na₂CO₃. Thêm rất từ từ dung dịch chứa 0,8 mol HCl vào dung dịch X được dung dịch Y và V lít khí CO_2­ (đktc). Thêm vào dung dịch Y nước vôi trong dư thấy tạo thành m gam kết tủa. Giá trị của V và m là :

A. 11,2 lít CO₂ ; 90 gam CaCO₃. B. 16,8 lít CO₂ ; 60 gam CaCO₃.

C. 11,2 lít CO₂ ; 60 gam CaCO₃. D. 11,2 lít CO₂ ; 40 gam CaCO₃.

Câu 102*: Hấp thụ hoàn toàn 13,44 lít CO₂ (đktc) bằng 500 ml dung dịch NaOH aM thu được dung dịch X. Cho từ từ 200 ml dung dịch HCl 1M vào X có 1,12 lít khí (đktc) thoát ra. Giá trị của a là :

A. 1,5M. B. 1,2M. C. 2,0M. D. 1,0M.

Câu 103: Cho từ từ 150 ml dung dịch HCl 1M vào 500 ml dung dich A gồm Na₂CO₃ và KHCO₃ thì thu được 1,008 lít khí (đktc) và dung dịch B. Cho dung dịch B tác dụng với dung dịch Ba(OH)₂ dư thì thu được 29,55 gam kết tủa. Nồng độ của Na₂CO₃ và KHCO₃ trong dung dịch A lần lượt là :

A. 0,21 và 0,32M. B. 0,2 và 0,4 M. C. 0,18 và 0,26M. D. 0,21 và 0,18M.

Câu 104*: Cho rất từ từ 100 ml dung dịch HCl x mol/l vào 100 ml dung dịch Na₂CO₃ y mol/l thu được 1,12 lít CO₂ (đktc). Nếu làm ngược lại thu được 2,24 lít CO₂ (đktc). Giá trị x, y lần lượt là :

A. 1,5M và 2M. B. 1M và 2M. C. 2M và 1,5M. D. 1,5M và 1,5M.

Câu 105: Cho từ từ 300 ml dung dịch Na₂CO₃ 1M vào 200 ml dung dịch hỗn hợp HCl 1M và H₂SO₄ 0,5M thu được V lít khí (đktc). Giá trị của V là :

A. 1,68 lít. B. 2,24 lít. C. 3,36 lít. D. 4,48 lít.

Câu 106: Thêm từ từ đến hết dung dịch chứa 0,02 mol K₂CO₃ vào dung dịch chứa 0,03 mol HCl. Lượng khí CO₂ thu được đktc bằng

A. 0,448 lít. B. 0,224 lít. C. 0,336 lít. D. 0,112 lít.

Câu 107: Hoà tan 10,6 gam Na₂CO₃ và 6,9 gam K₂CO₃ vào nước thu được dung dịch X. Thêm từ từ m gam dung dịch HCl 5% vào X thấy thoát ra 0,12 mol khí. Giá trị của m là :

A. 87,6. B. 175,2. C. 39,4. D. 197,1.

Câu 108: Thêm từ từ đến hết 150 ml dung dịch (Na₂CO₃ 1M và K₂CO₃ 0,5 M) vào 250 ml dung dịch HCl 2M thì thể tích khí CO₂ sinh ra ở đktc là

A. 2,52 lít. B. 5,04 lít. C. 3,36 lít. D. 5,6 lít.

Câu 109: Cho đồng thời 1 lít dung dịch HCl 2M vào 1 lít dung dịch hỗn hợp Na₂CO₃ 1M và NaHCO₃ 1M. Đến phản ứng hoàn toàn thu được V lít khí (đktc). Giá trị của V là

A. V = 33,6. B. 22,4 ≤ V ≤ 33,6. C. V = 22,4. D. Kết quả khác.

Câu 110: Rót từ từ nước vào cốc cho sẵn 2,86 gam Na₂CO₃.nH₂O cho đủ 100 ml. Khuấy đều cho muối tan hết thu được dung dịch có nồng độ 0,1M. Giá trị của n là :

A. 7. B. 8. C. 9. D. 10.

Câu 111: Dung dịch A có chứa : Mg²⁺, Ba²⁺,Ca²⁺ và 0,2 mol Cl^-, 0,3 mol NO₃^-. Thêm dần dần dung dịch Na₂CO₃ 1M vào dung dịch A cho đến khi được lượng kết tủa lớn nhất thì ngừng lại. Thể tích dung dịch Na₂CO₃ đã thêm vào là :

A. 300 ml. B. 200 ml. C.150 ml. D. 250 ml.

Câu 112: Dung dịch A có chứa 5 ion : Mg²⁺, Ba²⁺, Ca²⁺, 0,1 mol Cl^– và 0,2 mol NO₃^–. Thêm dần V lít dung dịch K₂CO₃ 1M vào A đến khi được lượng kết tủa lớn nhất. V có giá trị là :

A. 150 ml. B. 300 ml. C. 200 ml. D. 250 ml.

Câu 113: Dung dịch A chứa các ion: CO₃^2-, SO₃^2-, SO₄^2-, 0,1 mol HCO₃^- và 0,3 mol Na⁺. Thêm V lít dung dịch Ba(OH)₂ 1M vào A thì thu được lượng kết tủa lớn nhất. Giá trị nhỏ nhất của V là :

A. 0,15. B. 0,25. C. 0,20. D. 0,30.

Câu 114: Cho 200 ml dung dịch hỗn hợp Na₂CO₃ 0,6M và K₂SO₄ 0,4M tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch hỗn hợp Pb(NO₃)₂ 0,9M và BaCl₂ nồng độ C (mol/l). Thu được m gam kết tủa. Giá trị của C là

A. 0,8M. B. 1M. C. 1,1 M. D. 0,9M.

Câu 115: Có 1 lít dung dịch hỗn hợp Na₂CO₃ 0,1 mol/l và (NH₄)₂CO₃ 0,25 mol/l. Cho 43 gam hỗn hợp BaCl₂ và CaCl₂ vào dung dịch đó. Sau khi các phản ứng kết thúc ta thu được 39,7 gam kết tủa A và dung dịch B. Phần trăm khối lượng các chất trong A là :

A. = 50%,= 50%. B. = 50,38%,= 49,62%.

C. = 49,62%,= 50,38%. D. Không xác định được.

Câu 116: Cho V lít dung dịch A chứa đồng thời FeCl₃ 1M và Fe₂(SO₄)₃ 0,5M tác dụng với dung dịch Na₂CO₃ có dư, phản ứng kết thúc thấy khối lượng dung dịch sau phản ứng giảm 69,2 gam so với tổng khối lượng của các dung dịch ban đầu. Giá trị của V là

A. 0,24 lít. B. 0,237 lít. C. 0,336 lít. D. 0,2 lít.

Câu 117: Cho 3,45 gam hỗn hợp muối natri cacbonat và kali cacbonat tác dụng hết với dung dịch HCl thu được V lít CO₂ (đktc) và 3,78 gam muối clorua. Giá trị của V là :

A. 6,72 lít. B. 3,36 lít. C. 0,224 lít. D. 0,672 lít.

Câu 118: Cho 115 gam hỗn hợp ACO₃, B₂CO₃, R₂CO₃ tác dụng với dung dịch HCl dư thu được 0,896 lít CO₂ (đktc). Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được chất rắn có khối lượng là :

A. 120 gam. B. 115,44 gam. C. 110 gam. D. 116,22 gam.

Câu 119: Hòa tan 14 gam hỗn hợp 2 muối MCO₃ và R₂CO₃ bằng dung dịch HCl dư, thu được dung dịch A và 0,672 lít khí (đktc). Cô cạn dung dịch A thì thu được m gam muối khan. Giá trị của m là :

A. 16,33 gam. B. 14,33 gam. C. 9,265 gam. D. 12,65 gam.

Câu 120: Hoà tan hoàn toàn 4 gam hỗn hợp MCO₃ và M’CO₃ vào dung dịch HCl thấy thoát ra V lít khí (đktc). Dung dịch thu được đem cô cạn thu được 5,1 gam muối khan. Giá trị của V là :

A. 1,12 lít. B. 1,68 lít. C. 2,24 lít. D. 3,36 lít.

Câu 121: Hoà tan hết m gam hỗn hợp gồm M₂CO₃ và RCO₃ trong dung dịch HCl dư thu được dung dịch Y và V lít khí CO₂ (đktc). Cô cạn dung dịch Y thì được (m + 3,3) gam muối khan. Vậy thể tích khí CO₂ là :

A. 2,24 lít. B. 3,36 lít. C. 4,48 lít. D. 6,72 lít.

Câu 122: Cho 9,125 gam muối hiđrocacbonat phản ứng hết với dung dịch H₂SO₄ (dư), thu được dung dịch chứa 7,5 gam muối sunfat trung hoà. Công thức của muối hiđrocacbonat là :

A. NaHCO₃. B. Mg(HCO₃)₂. C. Ba(HCO₃)₂. D. Ca(hco₃)₂.

Câu 123: Hỗn hợp CaCO­₃, CaSO₄ được hoà tan bằng axit H₂SO_4­­ vừa đủ. Sau phản ứng đun nóng cho bay hơi nước và lọc được một lượng chất rắn bằng 121,43% lượng hỗn hợp ban đầu. Phần trăm khối lượng CaCO₃, CaSO₄ trong hỗn hợp đầu lần lượt là :

A. 55,92% ; 44,08% B. 59,52% ; 40,48%

C. 52,59% ; 47,41% D. 49,52% ; 50,48%

Câu 124: Cho 115,3 gam hỗn hợp hai muối MgCO₃ và RCO₃ vào 500 ml dung dịch H₂SO₄ loãng thấy có 4,48 lít CO₂ (đktc) thoát ra, dung dịch A và chất rắn B. Cô cạn dung dịch A thu được 12 gam muối khan. Nung chất rắn B đến khối lượng không đổi thì thu được rắn B₁ và 11,2 lít CO₂ (đktc). Biết trong hỗn hợp đầu số mol của RCO₃ gấp 2,5 lần số mol của MgCO₃.

a. Nồng độ mol/lít của dung dịch H₂SO₄ là :

A. 0,2M. B. 0,1M. C. 0,4M. D. 1M.

b. Khối lượng chất rắn B và B₁ là :

A. 110,5 gam và 88,5 gam. B. 110,5 gam và 88 gam.

C. 110,5 gam và 87 gam. D. 110,5 gam và 86,5 gam.

c. Nguyên tố R là :

A. Ca. B. Sr. C. Zn. D. Ba.

Câu 125: Nung nóng 100 gam hỗn hợp NaHCO₃ và Na₂CO₃ đến khối lượng không đổi thu được 69 gam hỗn hợp rắn. % khối lượng của NaHCO₃ trong hỗn hợp là :

A. 80%. B. 70%. C. 80,66%. D. 84%.

Câu 126: Khi nung hỗn hợp CaCO₃ và MgCO₃ thì khối lượng chất rắn thu được sau phản ứng chỉ bằng một nửa khối lượng ban đầu. Thành phần % khối lượng các chất trong hỗn hợp đầu là :

A. 27,41% và 72,59%. B. 28,41% và 71,59%.

C. 28% và 72%. D. Kết quả khác.

Câu 127: Một loại đá chứa 80% CaCO₃ phần còn lại là tạp chất trơ. Nung đá tới phản ứng hoàn toàn (tới khối lượng không đổi) thu được chất rắn R. Vậy % khối lượng CaO trong R là :

A. 62,5%. B. 69,14%. C. 70,22%. D. 73,06%.

Câu 128: Nung m gam đá X chứa 80% khối lượng gam CaCO₃ (phần còn lại là tạp chất trơ) một thời gian thu được chất rắn Y chứa 45,65 % CaO. Tính hiệu suất phân hủy CaCO₃.

A. 50%. B. 75%. C. 80%. D. 70%.

Câu 129: Nung 3,2 gam hỗn hợp gồm CuO và Fe₂O₃ với cacbon trong điều kiện không có không khí và phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được 0,672 lít (đktc) hỗn hợp khí CO và CO₂ có tỉ khối so với hiđro là 19,33. Thành phần% theo khối lượng của CuO và Fe₂O₃ trong hỗn hợp đầu là :

A. 50% và 50%. B. 66,66% và 33,34%.

C. 40% và 60%. D. 65% và 35%.

Câu 130: Nung 24 gam hỗn hợp Fe₂O₃ và CuO trong ống sứ có thổi luồng CO dư đến khi phản ứng hoàn toàn. Cho hỗn hợp khí tạo thành đi qua bình chứa KOH đặc, dư thì khối lượng bình tăng 17,6 gam. Khối lượng Fe và khối lượng Cu thu được là :

A. 5,6 gam Fe và 3,2 gam Cu. B. 11,2 gam Fe và 6,4 gam Cu.

C. 5,6 gam Fe và 6,4 gam Cu. D. 11,2 gam Fe và 3,2 gam Cu.

Câu 131: Cho 3,04 gam hỗn hợp Fe₂O₃ và FeO tác dụng với CO dư đến khi phản ứng hoàn toàn. Chất khí thu được cho qua dung dịch Ca(OH)₂ dư thu được 5 gam kết tủa. Khối lượng Fe₂O₃ và FeO có trong hỗn hợp là :

A. 0,8 gam và 1,44 gam. B. 1,6 gam và 1,44 gam.

C. 1,6 gam và 0,72 gam. D. 0,8 gam và 0,72 gam.

Câu 132: Khử 39,2 gam hỗn hợp A gồm Fe₂O₃ và FeO bằng CO thu được hỗn hợp B gồm FeO và Fe. Để hoà tan B cần vừa đủ 2,5 lít dung dịch H₂SO₄ 0,2M thu được 4,48 lít khí (đktc). Khối lượng Fe₂O₃ và FeO lần lượt là :

A. 32 gam và 7,2 gam. B. 16 gam và 23,2 gam.

C. 18 gam và 21,2 gam D. 20 gam và 19,2 gam

Câu 133: Dẫn từ từ V lít khí CO (đktc) đi qua một ống sứ đựng lượng dư hỗn hợp rắn gồm CuO, Fe₂O₃ (ở nhiệt độ cao). Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được khí X. Dẫn toàn bộ khí X ở trên vào lượng dư dung dịch Ca(OH)₂ thì tạo thành 4 gam kết tủa. Giá trị của V là :

A. 1,120. B. 0,896. C. 0,448. D. 0,224.

Câu 134: Khử hoàn toàn 24 gam hỗn hợp CuO và Fe_xO_y bằng CO dư ở nhiệt độ cao thu được 17,6 gam hỗn hợp 2 kim loại. Khối lượng CO₂ tạo thành là :

A. 17,6 gam. B. 8,8 gam. C. 7,2 gam. D. 3,6 gam.

Câu 135: Cho V lít hỗn hợp khí (ở đktc) gồm CO và H₂ phản ứng với một lượng dư hỗn hợp rắn gồm CuO và Fe₃O₄ nung nóng. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, khối lượng hỗn hợp rắn giảm 0,32 gam. Giá trị của V là :

A. 0,448. B. 0,112. C. 0,224. D. 0,560.

Câu 136: Thổi từ từ V lít hỗn hợp khí X (đktc) gồm CO và H₂ đi qua một ống đựng 16,8 gam hỗn hợp 3 oxit : CuO, Fe₃O₄, Al₂O₃ nung nóng, phản ứng hoàn toàn. Sau phản ứng thu được m gam chất rắn và một hỗn hợp khí và hơi nặng hơn khối lượng của hỗn hợp X là 0,32 gam. Giá trị của V và m là : A. 0,224 lít và 14,48 gam. B. 0,448 lít và 18,46 gam.

C. 0,112 lít và 12,28 gam. D. 0,448 lít và 16,48 gam.

Câu 137*: Cho hơi nước đi qua than nóng đỏ, thu được 15,68 lít hỗn hợp khí X (đktc) gồm CO, CO₂ và H₂. Cho toàn bộ X tác dụng hết với CuO (dư) nung nóng, thu được hỗn hợp chất rắn Y. Hòa tan toàn bộ Y bằng dung dịch HNO₃ (loãng, dư) được 8,96 lít NO (sản phẩm khử duy nhất, ở đktc). Phần trăm thể tích khí CO trong X là :

A. 18,42%. B. 28,57%. C. 14,28%. D. 57,15%.

Câu 138: Khử hoàn toàn một oxit sắt X ở nhiệt độ cao cần vừa đủ V lít khí CO (đktc), sau phản ứng thu được 0,84 gam Fe và 0,02 mol khí CO₂. Công thức của X và giá trị V lần lượt là :

A. Fe₃O₄ và 0,224. B. Fe₂O₃ và 0,448.

C. Fe₃O₄ và 0,448. D. FeO và 0,224.

Câu 139: Cho 4,48 lít khí CO (ở đktc) từ từ đi qua ống sứ nung nóng đựng 8 gam một oxit sắt đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn. Khí thu được sau phản ứng có tỉ khối so với hiđro bằng 20. Công thức của oxit sắt và phần trăm thể tích của khí CO₂ trong hỗn hợp khí sau phản ứng là :

A. FeO ; 75%. B. Fe₂O₃ ; 75%. C. Fe₂O₃ ; 65%. D. Fe₃O₄ ; 75%.

Câu 140: Cho một luồng khí CO đi qua ống đựng 10 gam Fe₂O₃ nung nóng. Sau một thời gian thu được m gam hỗn hợp X gồm 3 oxit sắt. Cho X tác dụng hết với dung dịch HNO₃ 0,5M (vừa đủ) thu được dung dịch Y và 1,12 lít NO (đktc) duy nhất.

a. Thể tích CO đã dùng (đktc) là :

A. 1,68. B. 2,24. C. 1,12. D. 3,36.

b. m có giá trị là :

A. 7,5. B. 8,8. C. 9. D. 7.

c. Thể tích dung dịch HNO₃ đã dùng là :

A. 0,75 lít. B. 0,85 lít. C. 0,95 lít. D. 1 lít.

Câu 141: Cho luồng khí CO đi qua ống sứ đựng m gam Fe₂O₃ nung nóng. Sau một thời gian thu được 6,96 gam hỗn hợp rắn X, cho X tác dụng hết với dung dịch HNO₃ 0,1M vừa đủ thu được dung dịch Y và 2,24 lít hỗn hợp khí Z gồm NO và NO₂ có tỉ khối so với hiđro là 21,8.

a. Hấp thụ hết khí sau khi nung vào nước vôi trong dư thì thu được kết tủa có khối lượng là :

A. 5,5 gam. B. 6 gam. C. 6,5 gam. D. 7 gam.

b. m có giá trị là :

A. 8 gam. B. 7,5 gam. C. 7 gam. D. 8,5 gam.

c. Thể tích dung dịch HNO₃ đã dùng là :

A. 4 lít. B. 1 lít. C. 1,5 lít. D. 2 lít.

Câu 142: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp khí SiH₄ và CH₄ thu được 6 gam chất rắn, hỗn hợp khí và hơi X. Dẫn toàn bộ X vào dung dịch nước vôi trong dư thấy có 30 gam kết tủa. Hỏi khối lượng dung dịch còn lại sau phản ứng chênh lệch với khối lượng dung dịch nước vôi trong ban đầu bao nhiêu gam ?

A. 2,4. B. 0. C. 4,4. D. 9.

Câu 143: Trộn 6 gam Mg bột với 4,5 gam SiO₂ rồi đun nóng ở nhiệt độ cao cho đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn. Lấy hỗn hợp thu được cho tác dụng với dung dịch NaOH dư. Thể tích khí hiđro bay ra ở điều kiện tiêu chuẩn là :

A. 1,12 lít. B. 5,60 lít. C. 0,56 lít. D. 3,92 lít

ĐÁP ÁN