GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động (4p)

Hóa học là gì?

Là hoá học nghĩa là chai với lọ
Là bình to bình nhỏ... đủ thứ bình
Là ống dài, ống ngắn xếp linh tinh
Là ống nghiệm, bình cầu xếp bên nhau như hình với bóng
***
Là Hoá học nghĩa là làm phản ứng
cho bay hơi, ngưng tụ, thăng hoa
Nào là đun, gạn, lọc, trung hoà
Ôxi hóa, chuẩn độ, kết tủa
***
Nhà Hoá học là chấp nhận "đau khổ"
Đứng run chân, tay mỏi lắc, mắt mờ
Nhưng tìm ra được triệu chất bất ngờ
Khiến cuộc đời nghiêng mình bên Hoá học

Qua bài thơ trên, e hình dung học hóa học là học như thế nào?

(Để HS tự trả lời thoải mái)

Lên lớp 8 các em sẽ học thêm một bộ môn mới đó là môn hoá học. Vậy hoá học là gì? Hoá học có vai trò như thế nào trong cuộc sống của chúng ta? Phải làm gì để có thể học tốt môn Hoá Học? Bài học hôm nay sẽ giúp các em có câu trả lời ở trên.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (28p)

1. Hóa học là gì?

-Yêu cầu HS quan sát dụng cụ và hoá chất cần thiết cho TN theo SGK.

- Treo bảng phụ có ghi cách thiến hành thí nghiệm 1,2 sgk/3

-Giới thiệu dụng cụ, hoá chất

-Gv vừa biểu diễn TN vừa giới thiệu cách làm cho hs

?HS phát biểu trạng thái, màu sắc của các chất ban đầu?

?Phát biểu những gì em nhìn thấy?

GV nói thêm:+ chất lắng xuống đáy ON là ở thể rắn.

+Cái đinh sắt là thể rắn.

?Ở ON1, em thấy có gì thay đổi?

?Ở ON2, em thấy có gì thay đổi?

GV: Hiện tượng 1 sôi lên ở ON2 là các bọt khí giống như nước sôi.

?Em kết luận gì qua 2 thí nghiệm trên?

?Vậy Hoá Học là gì?

Chuyển ý: HH có vai trò như thế nào trong cuộc sống của chúng ta?

-Quan sát dụng cụ và hoá chất

- Đọc

-Quan sát

-ON1: Chất lỏng màu xanh trộn với chất lỏng màu xanh.

-ON2: Chất lỏng ko màu và 1 đinh sắt.

-TN1: chất màu xanh lắng xuống đáy ống nghiệm.

-TN2: Chất trong ống nghiệm sôi lên.

-Từ 2 chất lỏng biến thành chất rắn.

-Từ 1 chất rắn trộn với 1 chất lỏng biến thành chất khí

-TN1:Có chất không tan trong nước.

TN2: có chất khí bay lên.

-Có sự biến đổi chất.

“Hoá học là khoa học nghiên cứu các chất, sự biến đổi chất …”

I. Hoá Học là gì?

Hoá học là khoa học nghiên cứu các chất, sự biến đổi chất …

1. Vai trò của Hóa Học trong cuộc sống

? Yêu cầu HS thảo luận 3 câu hỏi sgk của mục II?

?Gọi 1 đại diện nhóm trả lời

GV: Kết luận

-Cho HS quan sát một số tranh ảnh, tư liệu về ứng dụng của HH .

-đọc phần nhận xét sgk của mục II

? HH có vai trò như thế nào trong cuộc sống của chúng ta?

Chuyển ý: Muốn học tốt môn HH chúng ta cần phải làm gì?

HS thảo luận nhóm trong 4 phút.

-Đại diện nhóm trả lời.

a.Nồi, dao, kéo …

b.Phân, thuốc, chất bảo quản…

c.Giấy, bút, thước …

HS khác nghe và bổ sung

-1 hs đọc

-HH có vai trò rất quan trọng.

II. Hoá học có vai trò như thế nào trong cuộc sống chúng ta?

HH có vai trò rất quan trọng trong cuộc sống của chúng ta.

III. Cách học tốt môn Hóa Học

GV: cho các nhóm thảo luận câu hỏi sau

1) Các hoạt động cần chú ý khi học tập môn hoá học?

2) Phương pháp học tập môn Hoá Học như thế nào là tốt?

-Gọi đại diện 1 nhóm trả lời.

GV: cho các nhóm bổ sung, nhận xét và treo bảng phụ ghi câu trả lời

? Vậy học thế nào thì được coi là học tốt môn Hoá Học?

?Để học tốt cần có phương pháp học như thế nào?

HS thảo luận trả lời 2 câu hỏi khoảng 3 phút.

-Đại diện nhóm 4 trả lời.

-các nhóm nghe nhận xét, bổ sung

-Là nắm vững và có khả năng vận dụng kiến thức đã học.

-SGK

III. Các em cần phải làm gì để có thể học tốt môn hoá học?

1.Khi học tập môn HH các em cần chú ý thực hiện các hoạt động: Tự thu thập, tìm kiếm kiến thức, xử lí thông tin, vận dụng và ghi nhớ.

2. Phương pháp học tập môn HH như thế nào là tốt?

🡪 Học tốt môn HH Là nắm vững và có khả năng vận dụng kiến thức đã học.

Hoạt động 3: Luyện tập – củng cố (5 phút)

- Hoá Học là gì?

- Vai trò của Hoá Học trong cuộc sống của chúng ta

- Khi Học tập môn Hoá Học chúng ta cần chú ý các hoạt động nào?

- Phương pháp học tập tốt môn Hoá học?

- Học như thế nào thì được coi là học tập tốt môn Hoá Học?

-HS tự phát biểu những điều mình đã lĩnh hội

Hoạt động 4: Tìm tòi – mở rộng (2 phút)

-Mõi bạn tìm 5 đồ vật trong gia đinh. Cho biết mỗi đồ vật đó được làm từ chất liệu gì/ (Nêu những gì em biết, nếu không biết thì hỏi bố mẹ hoặc người thân.

-Hãy cho biết những điều về nước tự nhiên mà em biết? (thể gì? Màu? Mùi? Vị? nhiệt độ sôi? Nhiệt độ đông đặc?....

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động (3’)

Chia 2 dãy thành 2 đội A và B lên bảng ghi 10 đồ vật và cho biết mỗi đồ vật được làm từ những chất nào

Ví dụ: cái bài làm từ gỗ

Cây bút bi: làm từ nhựa, sắt, mực,…

Đội nào nhiều đúng và sớm hơn được thưởng

Đội thu sẽ bị phát theo quản trò

Hằng ngày chúng ta thường tiếp xúc và dùng hạt gạo, củ khoai, chuối, máy bơm … và cả bầu khí quyển. Những vật thể này có phải là chất không? Chất và vật thể có gì khác khác nhau? Bài học hôm nay sẽ giúp cho các em trả lời câu hỏi trên?

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (32p)

I. Chất có ở đâu? (10’)

?Hãy kể tên một số dụng cụ quanh ta?

-Những dụng cụ mà các em vừa kể cô gọi là vật thể

? Cây cảnh, hoa: có ở đâu?

-Những vật thể có ở trong thiên nhiên ta gọi là vật thể tự nhiên.

?Bàn, ghế, sách, vở do đâu mà có?

-Ta gọi những vật thể đó là vật thể nhân tạo.

?Vậy, vật thể được chia thành mấy loại? Kể tên?

-Treo bảng phụ và phát PHT số 1 cho HS thảo luận (3’)

Phiếu số 1: Hãy hoàn thành bảng sau

- Cho các nhóm nhận xét, bổ sung

-Gv kết luận ở bảng phụ

Vật thể

Tựnhiên Nhận tạo

(gồm có ) (được làm ra từ )

một số Chất vật liệu

(Mọi vật liệu đều là chất

hay hỗn hợp một số chất)

? Dựa vào sơ đồ trên em hãy cho biết chất có ở đâu ?

-Cho HS thảo luận làm bài tập số 3 sgk. Hãy chỉ ra đâu là vật thể, là chất trong phần I

-Cho các nhóm khác nhận xét, bổ sung và gv kết luận.

Chuyển ý: Chất có những tính chất nào?Việc hiểu biết tính chất của chất có lợi gì?

-Bàn, ghế, sách, vở, cây cảnh.

-Nghe GV bổ sung.

-Trong đất mọc lên

-Do con người làm ra

-Hai loại: Tự nhiên và nhận tạo

-Thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 1 (3’)

-Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung.

-HS quan sát nội dung ở bảng phụ.

-Chất có ở vật thể

Hs thảo luận hoàn thành bài tập 3/11 (2’)

a. Vật thể : người, bút chì, dây điện , áo, xe đạp

b. Chất: nước, than chì, chất dẻo, xenlulozơ, nilon, sắt, nhôm

-Các nhóm khác nhận xét, bổ sung (nếu có)

I. Chất có ở đâu?

-Vật thể chia thành 2 loại:

+Vật thể tự nhiên

+Vật thể nhân tạo …

- Chất có ở khắp nơi, ở đâu có vật thể là ở đó có chất.

II. Tính chất của chất (22’)

-Yêu cầu học sinh đọc phần 1 sgk

-Giới thiệu: nhôm, lưu huỳnh, P đỏ cho học sinh quan sát, nêu tính chất bề ngoài?

-Dựa vào tính chất nào ta nhận biết được chúng?

- Làm thế nào để biết được nhiệt độ sôi của chất ? ( giáo viên dùng tranh 1.2 SGK)

?Những biểu hiện nào của chất gọi là TCVL.

- GVgiới thiệu dụng cụ, mô tả cách tiến hành thí nghiệm và làm thí nghiệm thử tính dẫn điện của S và Al

?Qua thí nghiệm trên ta biết được TCHH của chất. Làm thế nào biết được tính chất của chất ?

GV: cho HS phát dụng cụ cho HS: mẫu lưu huỳnh, dây điện bằng nhôm, đồng, đinh sắt … và quan sát hình 1.1.; 1.2 sgk

? Yêu cầu HS thảo luận làm thí nghiệm hoàn thành phiếu học tập số 2. (5’)

-Gọi 1 đại diện các nhóm nhận xét, bổ sung (nế có)

?Dấu hiệu nào để nhận biết TCHH của chất?

Chú ý: Biểu thức tính khối lượng riêng (HS đã học ở môn vật lí 6 ) D = m/V

- cho HS quan sát lọ nước cất và lọ cồn 90⁰

?Hãy nêu những tính chất giống nhau và khác nhau của nước và cồn?

GV: làm thí nghiệm chứng minh tính chất khác nhau.

?Để biết được những TCHH của chất ta cần phải làm gì?

GV giới thiệu lọ đựng axit sunfuric đặc yêu cầu HS mô tả tính chất bề ngoài

GV: Là chất làm bỏng cháy thịt da, vải.

? Em phải sử dụng chất này như thế nào?

? Việc hiểu biết tính chất của chất có lợi gì?

? Nêu một số tính chất biết được về cao su ? Ứng dụng của những tính chất này?

GV kể một số câu chuyện về tác hại của việc sử dụng chất không đúng do không hiểu biết tính chất của chất

?Qua những thông tin trên, hãy cho biết việc hiểu t/c của chất có lợi gì?

- Học sinh đọc thông tin, trả lời.

-Học sinh quan sát mẫu chất và nêu nhận xét:

- Dựa vào chất rắn, màu sắc, ánh kim

- HS quan sát hình vẽ, dựa vào kiến thức vật lý 6 để trả lời : dùng nhiệt kế để đo

- Trạng thái (thể), màu, mùi, vị, tính tan, nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng, tính dẫn điện, dẫn nhiệt,…

-HS tiến hành thử tính dẫn điện của S và Al.

-Làm thí nghiệm

- HS nhận dụng cụ

HS thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập số 2 (5’)

-Đại diện nhóm rút ra nhận xét

Khả năng biến đổi chất, khả năng bị phân hủy,tính chất cháy , nổ...

HS trả lời theo nội dung sgk

- Giống: chất lỏng, không màu

- Khác: Cồn cháy được, nước không cháy …

-Quan sát

-Quan sát: màu sắc, trạng thái …

-Dùng dụng cụ đo: t_s, t_n/c, khối lượng riêng …

-Làm thí nghiệm: tính tan, tính dẫn diện, dẫn nhiệt…

-Trạng thái lỏng, hơi sánh.

-Không để axit dây vào người, quần áo

+Giúp ta phân biệt được chất này với chất khác

+ Biết sử dụng chất

+ Biết ứng dụng chất thích hợp trong đời sống sản xuất.

-Có tính đàn hồi, không thấm nước, chịu mài mòn chế tạo lốp xe.

II. Tính chất của chất.

1. Mỗi chất có những tính chất nhất định

-Tính chất vật lí: Trạng thái (thể), màu, mùi, vị, tính tan, nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy, khối lượng riêng, tính dẫn điện, dẫn nhiệt,…

-Tính chất hoá học: Khả năng biến đổi chất, khả năng bị phân hủy,tính chất cháy , nổ...

*Để biết được tính chất cần phải:

-Quan sát: màu sắc, trạng thái …

-Dùng dụng cụ đo: t_s, t_n/c, khối lượng riêng …

-Làm thí nghiệm: tính tan, tính dẫn diện, dẫn nhiệt…

2. Việc hiểu biết tính chất của chất có lợi gì?

a. Giúp phân biệt chất này với chất khác, tức nhận biết được chất.

b. Biết cách sử dụng chất.

c. Biết ứng dụng chất thích hợp trong đời sống và sản xuất.

Hoạt động 3: Luyện tập – củng cố (4p)

Hãy phân biệt từ nào (những từ in nghiêng) chỉ vật thể tự nhiên, vật thể nhân tạo hay chất trong các câu sau:

a. Trong quả chanh có nước, axit xitric (vị chua) và một số chất khác

b. Cốc bằng thuỷ tinh dễ vỡ hơn so với cốc bằng chất dẻo

c. Thuốc đầu que diêm được trộn một ít lưu huỳnh

d. Quặng apatit ở Lào Cai chứa canxi photphat với hàm lượng cao

e. Bóng đèn điện được chế tạo bằng thuỷ tinh, đồng và vonfam (một kim loại chịu nóng dùng làm dây tóc)

* Đáp án:

Hoạt động 4: Vận dụng (4p)

Một bạn học sinh làm thí nghiệm sau: Cho vài viên kẽm và ống nghiệm chứa dung dịch axit clohdric được kẹp trên giá đỡ thì có khí Hidro bay ra ngoài và dung dịch chứa kẽm clorua trong sốt. Hãy cho biết đâu là chất? đâu là vật thể trong các từ in nghiêng

* Đáp án:

-Vật thể: Ống nghiệm, giá đỡ

-Chất: kẽm, axit clohdric, kẽm clorua.

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng (2p)

a. Học bài giảng và làm bài tập 1,2,4,5,6 sgk và 2.1 – 2.7 SBT

b. Mỗi nhóm chuẩn bị 1 vỏ chai nước khoáng mới, lọ nước cất …và xem trước phần III.

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động (4’)

Mời đại diện làmbài tập 4 SGK – đáp án

Tiết trước đã giúp ta phân biệt được chất, vật thể, mỗi chất có những tính chất nhất định. Chất như thế nào là tính khiết, hỗn hợp, là thế nào tách một chất ra khỏi hỗn hợp. Tiết học hôm nay sẽ giúp các em trả lời câu hỏi trên.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

III. Chất tính khiết? (30’)

GV: cho HS quan sát hai chai nước khoáng và chai nước cất.

?Thảo luận nhóm (2’) hoàn tthành phiếu học tập 1

? Hãy giải thích vì sao nước cất được sử dụng khác với nước khoáng?

GV: Nước khoáng là nguồn nước trong tự nhiên.

? Hãy kể các nguồn nước khác trong tự nhiên?

GV: Nước tự nhiên là hỗn hợp.

? Em hiểu như thế nào là hỗn hợp?

GV: Nước sông, nước biển, nước suối đều là những hỗn hợp nhưng chúng đều có thành phần chung là nước.

?Hãy dự đoán: Có cách nào tách nước ra khỏi nước tự nhiên không?

hướng dẫn học sinh làm TN

+ TK 1: Nhỏ 1-2 giọt nước cất

+ TK2:Nhỏ 1-2 giọt nước khoáng

Đặt tấm kính trên ngọn lửa đèn cồn để nước bay hơi hết, quan sát hiện tượng thu được trên tấm kính.

?Nêu hiện tượng thu được trên 2 tấm kính?

GV: nhận xét

-HS quan sát hai chai nước

-HS thảo luận, đại diện nhóm trả lời, bổ sung.

- nước khoáng có lẫn tạp chất.

- Sông, biển, ao

-Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau

-Có

HS làm thí nghiệm theo hướng dẫn của giáo viên.

-Tấm kính 2 có vết mờ

-Tấm kính 1 không thấy gì?

III. Chất tinh khiết

1. Hỗn hợp.

Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau.

Ví dụ: nước sông, biển, nước khoáng

? Vì sao nước cất lại dùng trong PTN, pha thuốc trong y tế?

-Yêu cầu học sinh quan sát H1.4.

GV: khi chưng cất bất kỳ nước tự nhiên nào đều thu được nước cất, liên hệ khi nấu cơm, canh, nấu nước… Nước thu được sau khi cất là nước cất. Nước cất là chất tinh khiết.

? Vậy, em hiểu như thế nào là chất tinh khiết?

? Làm thế nào khẳng định nước cất là chất tinh khiết?

GV: Treo hình 1.4b bổ sung, kết luận theo sgk

? Nước cất có nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy, d là bao nhiêu?

GV: Kết luận như sgk

? theo em chất như thế nào mới có những tính chất nhất định?

Chuyển ý: Trong nước biển có muối. Vậy, làm thế nào tách muối ăn ra khỏi nước biển?

-Vì nước cất không lẫn chất nào khác.

-Quan sát hình 1.4 SGK

- Là chất không lẫn chất nào khác.

-Tiến hành đo t⁰_s, t⁰_nc, D,…

-t⁰_nc=0⁰C; t⁰_s=100⁰­C; D=1g/ml…

-chất tinh khiết

2. Chất tinh khiết.

Chất tinh khiết là chất không lẫn chất nào khác.

GV: Treo bảng phụ có ghi nội dung của thí nghiệm

“ Bỏ muối ăn vào cốc nứơc, khuấy cho tan được hỗn hợp nước và muối trong suốt. (gọi là dung dịch muối ăn) ”

GV: Yêu cầu HS hoà tan muối trong nước

? Theo em làm thế nào thu được muối ăn từ hỗn hợp trên?

GV: Yêu cầu HS đun nóng (cô cạn dung dịch) và phát biểu hiện tượng xảy ra?

? Vì sao khi đun nóng hỗn hợp nước muối thì ta thu được muối ăn còn lại ở đáy cốc?

? Dựa vào t/c’ nào khác nhau của tinh bột và đường để tách tinh bột và đường ra khỏi hỗn hợp? Hãy nêu cách tách?

Bổ sung: Tương tự, trong nước tự nhiên có hoà tan một số chất rắn và cả chất khí. Khi đun nóng các chất khí thoát đi, những chất rắn lắng xuống, hơi nước bay lên và ngưng tụ thành nước cất

? Dựa vào tính chất nào của chất để có thể tách một chất ra khỏi hỗn hợp?

Bổ sung: Ngoài ra, có thể dựa vào sự khác nhau về các tính chất khác nhau như D, tính tan … và bằng cách thích hợp

HS đọc thí nghiệm.

-HS làm TN.

-Đun nóng.

HS làm TN

ts (muối )> ts (nước)

- hoà tan, lọc thu được bột, chưng cất thu được đường.

- tính chất vật lí.

-HS nghe.

3. Tách chất ra khỏi hỗn hợp.

Dựa vào sự khác nhau về tính chất vật lí có thể tách một chất ra khỏi hỗn hợp

Hoạt động 3 : Củng cố - Luyện tập (2p)

-Hệ thống lại nội dung bài học

- Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất

Câu sau đây có hai ý nói về nước cất: “Nước cất là chất tinh khiết, sôi ở 1020C”

A. Cả 2 ý đề đúng B. Cả 2 ý đề sai

C. Ý 1 đúng, ý 2 sai C. Ý 1 sai, ý 2 đúng.

Hoạt động 4 : Vận dụng (6p)

Bài 1 : Có 3 lọ đậy nắp kín :

-Lọ 1 : đựng rượu

-Lọ 2 : đựng nước

-Lọ 3 : đựng giấm

Nếu nhìn bằng mắt thường thì chúng rất giống nhau. Em hãy nêu một phương pháp đơn giản để nhận ra mỗi chất.

Bài 2 : Khi đun nước, lúc đầu nước lấy nhiệt để tăng nhiệt độ. Vì sao khi đạt đến 100⁰C, mặc dù ta vẫn tiếp tục đun, nghĩa là vẫn cung cấp nhiệt nhưng nhiệt độ của nước không tăng nữa mà vẫn giữ là 100⁰C cho đến lúc cạn hết ?

Bài 3 : Làm thế nào để tách được :

a/ Giấm ra khỏi nước ?

b/ Cát có lẫn mưới ăn ?

Bài 1 : Mở nắp của từng lọ rồi dùng tay vẫy nhẹ :

-Lọ nào có mùa thươm nồng là rượu

-Lọ nào có mùi chua là giấm

-Lọ còn lại không có mùi là nước

Bài 2 :

Khi đã đến 100⁰C (nhiệt độ sôi), nước lấy nhiệt để chuyển từ dạng lỏng sang dạng hơi

Bài 3 :

a/ Ta đung hỗn hợp giấm và nước đến 100⁰C, vì giấm có nhiệt độ sôi thấp hơn nên bay hơi trước, đến 100⁰C thì chỉ còn nước. Gọi là phương pháp chưng cất

b/ Dựa và tính tan của cát và muối ăn trong nước ta hòa tan, để lắng, gạn, cô cạn

Hoạt động 5 : Tìm tòi, mở rộng (3p)

-Hướng dẫn về nhà bài tập 8/11 SGK

Hóa lỏng không khí rồi nâng nhiệt độ của không khí lỏng đến -196oc, nitơ lỏng sôi và bay lên trước, còn oxi lỏng đến -183oC mới sôi  Tách riêng được 2 chất

- Học bài giảng và làm bài tập 7 sgk và 2.6 – 2.8 SBT

- Chuẩn bị trước bài 3 theo mẫu sau

Tên bài thực hành

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

Hoạt động 1: Khởi động (2’)

Các tiết trước chúng ta đã tìm hiểu về chất. Hôm nay các em sẽ thực hành về chất để theo dõi sự nóng chảy của một số chất. Qua đó thấy được sự khác nhau về tính chất này giữa các chất và biết cách tách riêng từng chất từ hỗn hợp hai chất?

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (18p)

Một số qui tắc an toàn và cách sử dụng hoá chất trong PTN.

- Đọc Một số qui tắc an toàn trong PTN sgk trang 154,

- Gọi 1 HS đọc phần cách sử dụng hoá chất trong PTN.

- Treo tranh một số dụng cụ thí nghiệm trong PTN

- Giới thiệu một số thao tác cơ bản :

- Lấy hoá chất ( lỏng, rắn ) từ lọ vào ống nghiệm

- Cách đốt, tắt đèn cồn.

- Cách đun hoá chất lỏng trong ống nghiệm, hơi ON.

I. Qui tắc an toàn và cách sử dụng hoá chất trong phòng thí nghiệm.

-Đọc 4 quy tằc trang 154

-Đọc nội dung

HS quan sát và ghi nhớ

HS nghe và ghi vào vở

Hướng dẫn một số kĩ năng và thao tác cơ bản trong PTN

GV vừa tiến hành mẫu và hướng dẫn:

*Cách rót chất lỏng: Dùng ống hút hút chất lỏng trong lọ nhỏ sang ống nghiêm, sau đó rưa sạch ống hút trước khi hút chất lỏng khác.

*Khuấy chất lỏng: Dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ.

*Đun chất lỏng trong ống nghiệm:

+Hơ đều ống nghiệm.

+Đun tập trung nơi có hóa chất, để ống nghiêm ở 2/3 ngọn lửa từ dưới lên, nơi có nhiệt độ cao nhất.

+Khi đun, đưa miệng ống nghiệm về phía không có người.

*Kẹp ống nghiệm: Đưa kẹp gỗ từ trên xuống và kẹp ở vị trí 2/3 ống nghiệm từ dưới lên.

Chú ý theo dõi và ghi nhớ

Hoạt động 3: Tiến hành làm thí nghiệm (10’)

1. Thí nghiệm 1: Không làm

Thí nghiệm 2: Tách riêng chất từ hỗn hợp muối ăn và cát

? Gọi 1 HS nêu cách tiến hành?

GV: Treo bảng phụ ghi cách tiến hành thí nghiệm

? Gọi 1 HS nêu dụng cụ và hoá chất trong thí nghiệm 3?

GV: Cho HS tiến hành làm thí nghiệm

Chú ý: - Hướng dẫn HS gấp giấy lọc.

Hướng dẫn HS đun nóng hoá chất trong cốc

GV: Hướng dẫn HS quan sát hiện tượng

- chất lỏng chảy qua phễu vào ống nghiệm, so sánh với dd nước trước khi lọc. Chất còn lại trên giấy lọc?

- Đun nóng phần nước lọc trên ngọn lửa đèn cồn. Hiên tượng xảy ra khi đun nóng

II.Thí nghiệm.

1. Thí nghiệm 1

2. thí nghiệm 2

- cách tiến hành thí nghiệm: sgk

- Dụng cụ: phễu lọc, cốc thuỷ tinh, phễu, giá sắt, đèn cồn, đủa thuỷ tinh,kẹp ống nghiệm…

- hoá chất: muối, cát, nước

- kết quả: khi lọc thu được cát 🡪 đun nóng thì thu được muối ăn còn lại trong ống nghiệm.

Hoạt động 4: Tổng kết (12p)

a. Viết tường trình.

b. Dọn vệ sinh

c. Nhận xét tiết thực hành

d. Hệ thống hoá lại kiến thức TCHH của oxít, axít

e. Mang dụng cụ, hoá chất về phòng thí nghiệm.

Hoạt động 5: Tìm tòi mở rộng (1p)

-Ôn lại kiến thức đã học ở các tiết trước.

-Chuẩn bị trước bài Nguyên tử.

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: (1’) Khởi động (2p)

Ta biết mọi vật thể tự nhiên cũng như nhân tạo đều được tạo ra từ chất này hay chất khác. Thế còn các chất được tạo ra từ đâu? Câu hỏi đó được đặt ra từ cách đây mấy nghìn năm. Ngày nay, khoa học đã có câu trả lời rõ ràng và các em sẽ hiểu được trong bài nay?

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức (25p)

1. Nguyên tử là gì? (13’)

- Vậy các chất đều được tạo nên từ nhừng hạt vô cùng nhỏ, trung hoà về điện gọi là nguyên tử .

?Các chất được tạo ra từ đâu?

? Thế nào là nguyên tử?

Gv: Có hàng chục triệu chất khác nhau, nhưng chỉ có trên 100 loại nguyên tử. Hãy hình dung nguyên tử như một quả cầu cực kì nhỏ bé, đường kính cỡ 10^-8 cm.

-Ở vật lí lớp 7 các em đã tìm hiểu về nguyên tử. Vậy em hãy cho biết thành phần cấu tạo của nguyên tử ?

Bổ sung: Hạt nhân mang điện tích dương và vỏ tạo bởi một hay nhiều electron mang điện tích âm

?Nêu kí hiệu và điện tích của electron?

? Gọi 1 HS làm bài tập 1 sgk trang 15?

-Ghi điểm cho hs yếu.

Chuyển ý: Còn hạt nhân được cấu tạo ntn?

HS ghi mục 1

HS nghe

-Từ nguyên tử

-Là hạt vô cùng nhỏ, trung hòa về điện.

HS nghe và ghi những nội dung cần nhớ

-Vỏ và hạt nhân

HS nghe và ghi

-Kí hiệu: e , điện tích âm (-)

- Nguyên tử … nguyên tử … Prôton …một hoặc nhiều electron mang điện tích âm

1. Nguyên tử là gì?

-Các chất đều được tạo ra từ nguyên tử.

-Nguyên tử là những hạt vô cùng nhỏ, trung hoà về điện.

-Nguyên tử gồm:

+ Hạt nhân mang điện tích dương (+)

+ Vỏ tạo bởi 1 hay nhiều electron mang điện tích âm (-)

(k/h: e , điện tích: -1 )

II. Hạt nhân nguyên tử (12’)

GV: treo bảng phụ sau

Yêu cầu HS thảo luận nhóm (3’):

a. Hạt nhân tạo bởi những loại hạt nào?

b. Cho biết đặc điểm của từng loại hạt cấu tạo nên nguyên tử?

-Đại diện 1 nhóm trả lời

-Nhận xét và kết luận

- Giới thiệu khái niệm nguyên tử cùng loại

? Qua bảng phụ trên. Em có nhận xét gì về số Proton với số electron trong hạt nhân?

Bổ sung: Số p = số e, điện tích của 1p = điện tích cuae 1e nhưng trái dấu, nên nguyên tử trung hòa về điện.

? Qua bảng trên. em có nhận xét gì về khối lượng của hạt p với hạt n trong hạt nhân nguyên tử ?

? So sánh khối lượng của một hạt P, n với một hạt e?

Bổ sung: m của e bằng 0,0005 lần khối lượng của hạt P hoặc hạt n . Nếu coi m_p = 1 thì m_e =0,0005. Xem như m_e= 0

?Em có nhận xét gì về khối lượng của nguyên tử ?

- m_{nguyên tử} = m_p + m_n + m_e (mà m_e = 0)

🡪 m_{nguyên tử} = m_p + m_n

HS ghi mục 2

HS quan sát bảng phụ

HS thảo luận nhóm trong vòng 3 phút

-Prôton và nơtron

-Đại diện nhóm 1 trả lời.

-Các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung (nếu có)

HS nghe và ghi

-Số p = số e.

HS nghe và ghi

m_p = m_n

m_p/m_e= 0,0005

m_n/m_e= 0,0005

m_{nguyên tử} = m_{hạt nhân}

2. Hạt nhân nguyên tử: Gồm:

-Hạt proton:(p, +)

- Hạt notron: (n,0)

-Trong 1 nguyên tử thì số p = số e, điện tích của 1p bằng điện tích của 1e về giá trị tuyệt đối nhưng trái dấu, nên nguyên tử trung hòa về điện.

Hoạt động 3: Củng cố - Luyện tập (5p)

-Hệ thống lại nội dung bài học

-Cấu tạo của nguyên tử gồm mấy phần? Nêu kí hiệu, điện tích?

-Cấu tạo cảu hạt nhân nguyên tử gồm mấy loại hạt? Nêu kí hiện và điện tích từng hạt?

-Vì sao nói nguyeent ửr tung hòa về điện?

Hoạt động 4: Vận dụng (4p)

Có thể dùng cụm từ nào sau đây để nói về nguyên tử

A. Vô cùng nhỏ B. Trung hoà về điện

C. Tạo ra các chất D. không chia nhỏ hơn trong PUHH

Hãy chọn những cụm từ thích hợp (A, B, C hay D) điền vào chổ (…) sau:

“Nguyên tử là hạt …………………………………………………, vì số electron có trong nguyên tử bằng đúng với số prôton trong hạt nhân”

* Đáp án:

A và B

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng (4p)

-Học bài giảng và làm bài tập 2,3 sgk trang 15,16 SGK.

-Nghiêng cứu trước bài 5.

+Nguyên tố hoá học là gì?

+NTHH được kí hiệu như thế nào? (xem bảng trang 42/SGK)

+Có bao nhiêu nguyên tố hoá học? Nguyên tố nào nhiề nhất?

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động (2’)

Trên nhãn hộp sữa, ghi rõ từ canxi kèm theo hàm lượng, coi như một thông tin về giá trị dinh dưỡng của sữa và giới thiệu chất canxi có lợi cho xương, giúp phòng chống bệnh loãng xương. Thực ra phải nói: Trong thành phần sữa có nguyên tố hoá học canxi. Bài học hôm nay giúp các em một số hiểu biết về nguyên tố hoá học.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức(32’)

1. Nguyên tố hoá học là gí?

Phát và hoàn thành phiếu học tập số 1

?Ba nguyên trên thuộc cùng 1 nguyên tố hoá học nào?

?Ba nguyên tử trên có cùng loại hạt nào?

-3 nguyên tử trên cùng loại và có cùng đặc điểm trên gọi là NTHH

?Thế nào là NTHH?

? Dấu hiệu nào đặc trưng cho NTHH?

Bổ sung: Các nguyên tử thuộc một nguyên tố hoá học đều có TCHH như nhau.

GV: Treo bảng phụ có ghi bài tập sau

Bài tập: Điền số electron thích hợp vào ô trống

Cho hs thảo luân theo nhóm (3’)

? Trong 5 nguyên tử trên, những nguyên tử nào thuộc cùng một nguyên tố hoá học? vì sao ?

? Cho biết tên các nguyên tố Hoá học trên ?

-Đại diện nhóm 3 báo cáo kết quả

GV: Tên các NTHH rất dài nên trong hoá học người ta cần ngắn gọn nên mỗi nguyên tố có một KHHH riêng

-Dựa vào bảng trang 42 sgk hãy ghi các KHHH của các nguyên tố vào bài tập trên

?KHHH của các nguyên tố được viết như thế nào ?

?Cho biết KHHH của các nguyên tố sau: Natri, cacbon, lưu hùynh, Magiê ?

GV: Mỗi kí hiệu của nguyên tố hoá học còn chỉ một nguyên tử của nguyên tố đó

Vd: H :chỉ 1 ntử Hiđrô

Fe: chỉ 1 nguyên tử sắt

?Cho cá nhân làm bài tập 3 sgk/20?

Gv thu 5 bài nhanh nhất chấm lấy điểm.

-Gọi 1 em lên bảng hoàn thành

- Ghi mục I

-Hiđrô

-Hạt Prôton

-Là tập hợp các những nguyên tử cùng loại, có cùng số prôtôn trong hạt nhân.

-Số P

-Đọc đề bài tập.

Thảo luận nhóm (3’)

-Nguyên tử 1 và 3; nguyên tử 4 và 5.Vì có cùng số p.

-Ntử 1,3: Kali

Ntử 2 : canxi

Ntử 4,5: clo

-Đại diện nhóm 3 báo cáo kết quả, các nhóm còn lại nhận xét, bổ sung (nếu có)

-Kali: K

Canxi: Ca

Clo: Cl

-KHHH được biệu diễn dưới dạng 1 hoặc 2 chữ cái, chữ cái dầu viết hoa, chữ cái thứ 2 viết thường

-Na, C, S, Mg.

-Nghe

3/a: 2C: 2 nguyên tử cacbon

5O: 5 nguyên tử oxi

3Ca: 3 nguyên tử canxi

3/b:Ba nguyên tử nitơ: 3N

Bảy nguyên tử canxi: 7Ca

Bốn nguyên tử Natri: 4Na

I.Nguyên tố hoá học là gì?

1. Định nghĩa

-Nguyên tố hoá học là tập hợp các những nguyên tử cùng loại, có cùng số prôtôn trong hạt nhân.

- Số p là số đặc trưng của một nguyên tố hoá học.

-Các nguyên tử thuộc một nguyên tố hoá học đều có TCHH như nhau

2. Kí hiệu hoá học

-Mỗi nguyên tố được biểu diễn bằng một kí hiệu hoá học.

-Kí hiệu hoá học của các nguyên tố được biểu diễn bằng một hay hai chữ cái, trong đó chữ cái đứng đầu được viết ở dạng chữ in hoa.

Ví dụ:

Canxi: Ca : Cacbon: C

Natri: Na : Clo: Cl

Oxi: O : Lưu huỳnh: S

Hoạt động 3: Luyện tập – Củng cố

-Hệ thống lại nội dung bài học.

-Lưu ý cho HS khi nào đọc nguyên tử, khi nào đọc phân tử

+Khi số kèm kí hiệu (hoặc trước khí hiệu không kèm sô): đọc nguyên tử

VD: 3Cl- đọc 3 nguyên tử Clo

Na: - đọc nguyên tử Natri

+Khi không kèm số trước kí hiệu (hoặc có chỉ số hoặc hợp chất): đọc phân tử

VD Cl₂: phân tử clo

3Cl₂: 3 phân tử Clo

CaO: 1 phân tử CaO

Hoạt động 4: Vận dụng

Điền chữ Đ hoặc S vào ô trống sau

Hoạt động 5: Tìm tòi – mở rộng

-Học bài giảng và làm bài tập 1,2,3 sgk trang 20 và 5.1 – 5.3 SBT

-Nghiêng cứu phần II:

+ Khối lượng của một nguyên tử được tính như thế nào?

+Muốn so sánh hai nguyên tử ta làm như thế nào?

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Làm thế nào để biết khối lượng của các nguyên tử? Trong các nguyên tử, nguyên tử nào nhẹ nhất? Bài học hôm nay sẽ giúp các em trả lời câu hỏi trên

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

II. nguyên tử khối (20’)

- Treo hình sgk

- Nguyên tử khối có khối lượng vô cùng bé, nếu tính bằng gam thì quá nhỏ, không tiện sử dụng (khối lượng của 1 nguyên tử C = 1,9926.10^-23 gam). Vì vậy người ta qui ước lấy 1/12 khối lượng của nguyên tử Cacbon làm đơn vị khối lượng nguyên tử, được gọi là đơn vị cacbon. Viết tắt là đvC

Ví dụ: Khối lượng tính bằng đơn vị Cacbon của một số nguyên tử. C = 12đvC, H = 1đvC, O = 16đvC, Ca = 40đvC, Mg = 24đvC , S = 32đvC …

- Các giá trị khối lượng trên cho biết sự nặng, nhẹ giữa các nguyên tử .

?Trong các nguyên tử trên, nguyên tử nào nhẹ nhất ?

?Nguyên tử C, O nặng hay nhẹ gấp bao nhiêu lần nguyên tử Hiđrô ?

?Giữa 2 nguyên tử cacbon và oxi, nguyên tử nào nhẹ hơn, nhẹ hơn bao nhiêu lần ?

- Kết luận theo sgk

- Khối lượng tính bằng đvC chỉ là khối lượng tương đối giữa các nguyên tử. Người ta gọi khối lượng này là nguyên tử khối.

? Thế nào là nguyên tử khối?

ĐVĐ: các cách ghi chẳng hạn như: H= 1đvC, O =16đvC. Ca = 40đvC … đều để biểu đạt nguyên tử khối của nguyên tố. Có đúng không? Vì sao?

? Mỗi kí hiệu hoá học cho biết ý nghĩa gì ?

-NTK được tính từ chỗ gán cho nguyên tử cacbon có khối lượng bằng 12, chỉ là một hư số. Nên thường có thể bỏ bớt các chữ đvC sau các số trị nguyên tử khối.

Ví dụ: H =1đvC người ta ghi H = 1

Ca = 40 đvC người ta ghi Ca = 40

- Hướng dẫn HS tra bảng 1 trang 42 để biết nguyên tử khối của các nguyên tố.

?Em nhận xét như thế nào về nguyên tử khối của các nguyên tố

- Mỗi nguyên tố có 1 NTK riêng biệt. Vì vậy dựa vào NTK của 1 nguyên tố chưa biết, ta xác định được đó là nguyên tử nào.

-Ghi mục III

-Quan sát

- đọc sgk

HS nghe GV phân tích và ghi vào vở.

-Nguyên tử Hiđro

-C nặng hơn H 12 lần.

O nặng hơn H 16 lần.

-O nặng hơn C

HS nghe và ghi

-Khối lượng nguyên tử tính bằng đvC

-Đúng

-Mỗi kí hiệu còn chỉ 1 nguyên tử

- Đúng

-Khác nhau.

II. Nguyên tử khối.

Ví dụ: Khối lượng tính bằng đơn vị Cacbon của một số nguyên tử.

C = 12đvC , Ca = 40đvC

H = 1đvC , S = 32đvC

O = 16đvC , Mg = 24đvC

-Nguyên tử khối là khối lượng của nguyên tử tính bằng đơn vị Cacbon. (đvC)

-Mỗi nguyên tố có nguyên tử khối riêng biệt

-Mỗi đơn vị Cacbon bằng 1/12 khối lượng của nguyên tử Cacbon.

III. Có bao nhiêu NTHH?

Để biết được hiện nay trên Trái Đất có bao nhiêu NTHH và những nguyên tố nào chiếm khối lượng lớn trong vỏ Trái Đất thì về nhà đọc nội dung phần III/19 SGK/

-Nghe hướng dẫn

III. Có bao nhiêu NTHH?

(Đọc thêm SGK/19)

Hoạt động 3: Củng cố - Luyện tập

Nguyên tử của nguyên tố R có khối lượng nặng gấp 14 lần nguyên tử hiđrô. Em hãy tra bảng và cho biết.

a/ R là nguyên tố nào ?

b/ Số P và số e trong nguyên tử ?

?Đọc kĩ đề

?Đề đã cho biết gì?

?Yêu cầu làm gì?

?Nguyên tử Hiđrô có khối lượng bao nhiêu?

?Nguyên tử R nặng gấp 14 lần nguyên tử Hiđrô, nghĩa là gì?

?Tra bảng trang 42, nguyên tử nào có khối lượng là 14?

?KHHH của nguyên tử đó là gì?

?Hày cho biết số hạt P trong hạt nhân nà số hạt e trong nguyên tử?

-Đọc đề

Nguyên tử R nặng gấp 4 lần nguyên tử Hiđrô

a/ R là nguyên tố nào ?

b/ Số P và số e trong ntử.

-NTK (hiđrô)=1

-Nghĩa là: R=14.1=14

HS tra bảng theo hướng dẫn của GV: 14 là khối lượng của nguyên tử Nitơ

- KHHH: N

- Số p = 7

=> số e = 7

*Bài tập :

a) H =1đvC, R/1 = 14lần

🡪 R = 14.1 = 14đvC.

Vậy, R là nguyên tử nitơ, KHHH là N

b) số p =7 = số e

Hoạt động 4: Vận dụng

*Tra bảng 1 trang 42/SGK viết KHHH và tìm nguyên tử khối của các nguyên tố sau: Natri, Bari, Liti, Flo, Magie.

* Hướng dẫn hs làm bài tập 7

a. Đặt tính:

b. Đáo án C

Giải thích: Nhân số trị NTK với số gam tương ứng của 1 đvC (NTK = 1,66.10-23g)

Khối lượng tính bằng nhôm của nguyên tử nhôm là:

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

-Học bài giảng và làm bài tập 4,5,6,7,8 sgk trang 20

-Đọc bài đọc thêm để biết thêm thông tin

-Chuẩn bị trước bài 6:

+Đơn chất là gì? Đặc điểm cấu tạo của đơn chất kim loại, đơn chất pi kim

+Hợp chất là gì? Đặc điểm cấu tạo của hợp chất.

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Chia lớp thành 2 đội lên viết 10 KHHH hoặc tên nguyên tố. Mỗi abnj chỉ được viết 1 KHHH hoặc tên nguyên tố.

Làm sao mà học hết được hàng chục triệu chất khác nhau? Không phải băng khoan về điều đó, các nhà hoá học đã tìm cách phân chia các chất thành từng loại, rất thuận tiện cho việc nghiên cứu. Bài học hôm nay sẽ tìm hiểu cách phân loại chất.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Khái niệm đơn chất và hợp chất

GV: phát phiếu học tập số 1 cho các nhóm và yêu cầu các nhóm thảo luận hoàn thành

GV: chốt lại kết quả

? Thế nào là đơn chất?

-cho ví dụ?

? Thế nào là hợp chất?

- Cho ví dụ?

GV: Treo bảng phụ có ghi bài tập sau Trong số các chất dưới đây, hãy chỉ ra và giải thích chất nào là đơn chất, là hợp chất.

a.Khí amoniác tạo nên từ H và N

b.Phốtpho đỏ tạo nên từ P

c.Canxicacbonát được tạo nên từ Ca, C và O

d.Axít clohiđríc được tạo nên từ H và Cl.

e.Glucôzơ tạo nên từ C,H và O

f.Kim loại magiê tạo nên từ Mg.

GV: Thu một số vở bài làm của HS chấm điểm.

-Thảo luận phiếu học tập và đại diện nhóm trả lời. (3’)

- là những chất được tạo từ 1 nguyên tố hoá học.

khí hiđrô (H), khí oxi(O), sắt (Fe)

- là những hợp chất được tạo nên từ 2 hay nhiều NTHH

VD: nước (H và O) ; amoniác (N, H) ; muối ăn (Na, Cl, axít sunfuírc (H,S,O)

-Hs suy nghỉ và làm cá nhân.

- a, c, d, e: là H/c vì được tạo nên từ 2 hoặc 3 NTHH

- b, f: Đ/c vì tạo nên từ 1 NTHH

I. Đơn chất - Hợp chất.

1. Định nghĩa.

a. Đơn chất: là những chất được cấu tạo từ một nguyên tố hoá học.

Ví dụ: khí hiđrô (H), khí oxi(O), sắt (Fe), đồng (Cu)

b. Hợp chất: là những chất được tạo nên từ hai hay nhiều nguyên tố hoá học.

Ví dụ: nước (H và O); amoniác (N, H); muối ăn (Na, Cl), axít sunfuírc (H,S,O)

2. Cách phân loại

GV: Phát phiếu số 2 và yêu cầu HS thảo luận nhóm hoàn thành phiếu và đại diện nhóm trả lời

Dãy chất nào sau đây đều có tính chất: ánh kim, dẫn điện, nhiệt

GV: Bổ sung và kết luận

? Dựa vào tính chất gì của chất để phân loại đơn chất?

? Dựa vào tính chất vật lí có thể phân loại đơn chất thành mấy loại? Kể tên? cho ví dụ?

?Đơn chất kim loại khác đơn chất phi kim ở điểm nào?

GV: Treo bảng 1 trang 42 sgk: Giới thiệu 1 số kim loại và một số phi kim thường gặp.

Chú ý màu trong bảng để phân biệt kim loại và phi kim.

GV: Thông báo về sự phân loại của hợp chất:

• 1. Hợp chất vô cơ
  2. Hợp chất hữu cơ

HS thảo luận phiếu số 2.

-TCVL

-2 loại:KL, PK

-KL có ánh Kim, dẫn diện, dẫn nhiệt…còn phi kim thì không có

-Quan sát và nghe GV giới thiệu.

2. Phân loại:

a. Đơn chất: có 2 loại

- Kim loại: Sắt, đồng, nhôm, kẽm, bạc …

- phi kim: oxi, lưu huỳnh, nitơ, phốt pho…

b. Hợp chất: có 2 loại

- Hợp chất vô cơ: axít clohiđríc , axít sunfutíc, muối ăn, bazơ …

- Hợp chất hữu cơ: khí mêtan, axêtilen, đường ăn, dầu mỏ…

3. Đặc điểm cấu tạo

GV: Treo Hình 1.10

? Em có nhận xét gì về sự sắp xếp các nguyên tử trong đơn chất kim loại đồng?

GV: Treo hình 1.11

? Em có nhận xét như thế nào về sự sắp xếp các nguyên tử trong đơn chất khí hiđrô và oxi?

GV: Treo hình 1.12 và 1.13

? Em có nhận xét như thế nào về sự sắp xếp các nguyên tử trong hợp chất?

GV: Kết luận

-Quan sát và trả lời.

- Các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.

-Quan sát.

-Các n.tử thường liên kết theo một số nhất định là 2.

-N.tửcủa các nguyên tố liên kết theo một tỉ lệ nhất định

3. Đặc điểm cấu tạo:

a. Đơn chất:

- Kim loại: Các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.

- Phi kim: các nguyên tử thường liên kết theo một số nhất định là 2.

b. Hợp chất: nguyên tử của các nguyên tố liên kết theo một tỉ lệ nhất định.

Hoạt động 3: Củng cố - Luyện tập

_Hệ thống lịa nội dung bài học

-Phân biệt đơn chất – hợp chất

-Đơn chất: Do 1NTHH tạo nên (do KHHH)

-Hợp chất: Do 2 KHNN trwor lên tạo nên

Hoạt động 4: Vận dụng

Hãy chỉ ra đâu là đơn chất, đâu là hợp chất trong các câu sau và giải thích.

-Đơn chất: b, f do 1 NTHH tạo nên

-Hợp chất: b, c, d, e vì do 2, 3 NTHH tạo nên.

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

a. Học bài giảng và làm bài tập 1,2,3 sgk trang 26 và bài tập phần SBT

b. Ôn lại khái niệm nguyên tử khối và học bảng trang 42 sgk.

Giáo Viên

Học Sinh

Nội Dung

Hoạt động 1: Khởi động

Câu 1:

Câu 2: Có 2 kí hiệu biểu diễn hai loại kí hiệu

Hình vuông nào sau đây biểu thị đơn chất? Hợp chất?

H.a H.b H.c H.d

* Đáp án:

Câu 1:

Câu 2: Hình a,c: Đơn chất

Hình d: Hợp chất

Hình b: Hỗn hợp

Mỗi một mẫu chất (đơn chất hay hợp chất) gồm nhiều hạt, hạt này đại diện cho chất và thể hiện đầy đủ TCHH của chất đó. Vì vậy khi nghiên cứu về một chất nào đó ta chỉ cần nghiên cứu 1 hạt đại diện thôi. Vậy hạt đó là gì? Làm thế nào để có thể so sánh hai chất khác nhau? Ta cùng tìm hiểu nội dung tiết 9

Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức

II. Phân tử

Chiếu slide 4:

GV: Giới thiệu các phân tử Hiđrô, cacbonic, muối ăn trong từng mẫu chất.

?Mẫu chất Hidro: Mỗi hạt gồm mấy nguyên tử?

?Nhận xét 2 nguyên tử trong 1 hạt?

?Nhận xét các hạt trong 1 mẫu chất? (thành phần, hình dạng, kích thước)

GV: Đó là các hạt đại diện cho chất, mang đầy đủ TCHH của chất và được gọi là phân tử

?Thế nào là phân tử ?

GV: cho HS quan sát tranh vẽ mẫu kim loại Cu

? Một hạt trong mẫu chất đồng gồm mấy nguyên tử?

GV: Ngoài Cu thì kim loại rói chung thì nguyên tử là hạt hợp thành và có vai trò như phân tử.

Chuyển ý: Chiếu slide 5: Yêu cầu HS dự đoán phân tử cacbonic nặng hay nhẹ hơn phân tử Hidro?

Để có câu trả lời chính xác ta qua nội dung 2.

? Nhắc lại: NTK là gì?

?PTK là gì?

-Từ slide 5:

?1 tử cacbonic gồm mấy nguyên tử C? mấy nguyên tử O?

-Vừa khai thác, vừa hướng dẫn HS thay NTK, và tính.

?Tương tự, tính PTK (Hidro)

?Muốn tinh PTK ta làm như thế nào?

Chiếu slide 6 +phát PHT cho HS

Chiếu slide 7: So sánh 2 phân tử cacbonic và Hidro?

?Nặng hơn bao nhiêu lần?

?Em đã làm như thế nào?

GV: Viết dưới dạng tỉ số.

?Muốn so sánh 2 phân tử ta làm ntn?

Chiếu slide 9:

-Vận dụng: Slide 10

So sánh khí oxi lần lượt với

a/ Khí sunfuro (1S và 2O)

b/ Khí metan (1C và 4H)

-Gọi 2 đại diện lên bảng, làm đúng thì lấy điểm.

-HS quan sát hình.

-Mỗi hạt gồn 2 nguyên tử

-Giống nhau.

-Giống nhau.

- Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện các TCHH của chất đó.

-Quan sát.

-Hạt tạo thành là 1 nguyên tử

-NTK là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đvC.

-PTK là khối lượng của một phân tử tính bằng đvC.

PTK (cacbonic)=1C và 2O

=1.12+2.16

= 12+32

=44 đvC

PTK (Hidro) =2H

=2.1 =2 đvC

-Bằng tổng NTK của các nguyên tử trong phân tử chất đó.

-2 bàn làm 1 câu:

-Phân tử cacbonic nặng hơn phân tử Hidro.

-22 lần

-Lấy PTK của cacbonic : PTK Hidro.

-Ta lấy PTK cảu phân tử này chia cho PTK của Phân tử kia.

-HS làm cá nhân:

III. Phân tử.

1. Định nghĩa:

Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện các TCHH của chất đó.

Chú ý: Đối với kim loại thì nguyên tử là hạt hợp thành và có vai trò như phân tử.

2. Phân tử khối: (PTK)

-Là khối lượng của một phân tử tính bằng đvC.

-PTK = tổng nguyên tử khối của các nguyên tử trong phân tử của chất đó.

Hoạt động 3: Củng cố - luyện tập

-Hệ thống lại nội dung bài học

-Giống nhau:

+Gồm 3 nguyên tử

+Thuốc 2 NTHH

+Theo tỉ lệ 2:1

-Khác nhau:

+Nước: đường gấp khúc

+Cacbonic: đường thẳng

-Trả lời theo kiến thức được tiếp thu.

Hoạt động 4: Vận dụng

Biết phân tử axit sunfuric chứa (2H, 1S, 4O).

a/ Axit sunfuric là đơn chất hay hợp chất? Vì sao?

b/ Tính phân tử khối.

a/ Axit sunfuric là hợp chất vì phân tử được tạo bởi 3 NTHH là H, S, O

b/ PTK (Axit sunfuric) = 1.2+32.1+16.4 = 98 đvC

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

-Học bài giảng, làm bài tập 4,5,6,7,8 sgk trang 26 và sách bài tập.

-Soạn trước bài thực hành theo mẫu sau và mỗi tổ mang một chậu nước và bông.

Mức độ

Nội dung

Biết

Hiểu

Vận dụng

Tổng

1. Chất

3 câu – 3 điểm

1 câu – 1 điểm

4 câu – 4 điểm

2. Nguyên tử, Nguyên tố HH

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

3 câu – 3 điểm

3. Đơn chất-hợp chất- phân tử

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

3 câu – 3 điểm

Tổng câu – điểm

5 câu - 5 điểm

3 câu - 3 điểm

2 câu - 2 điểm

10 câu - 10 điểm

Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Đáp án

D

A

C

A

D

B

A

B

A

C

LỚP

TSHS

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Từ TB trở lên

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

Hoạt động 1: Khởi động

khi đứng trứơc những bông hoa có hương thơm, ta ngửi thấy mùi thơm. Điều đó mách bảo ta rằng, phải có chất thơm từ hoa khuếch tán vào không khí. Ta không nhìn thấy vì đây là các phân tử chất thơm chuyển động. Các em sẽ làm thí nghiệm về sự khuếch tán của chất để biết được phân tử là hạt hợp thành của hợp chất.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

TN1: Sự khuếch tán của amoniác.

-Hướng dẫn một số thao tác thí nghiệm:

+Thả mẫu quỳ tím tẩm ướt vào đáy ON

+Tẩm dd NH₃ vào bông và đặt vào ON

? Gọi 1 HS nêu cách tiến hành thí nghiệm sự khuếch tán của amoniác?

GV: Treo bảng phụ ghi cách tiến hành thí nghiệm sự lan khuếch tán amoniác.

? Thí nghiệm sự khuếch tán của amoniác cần những dụng cụ và hoá chất nào?

GV: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm

? Quan sát sự đổi màu của quì tím? Giải thích?

* Chú ý: Hạn chế ngửi trực tiếp amoniac.

1. TN1: Sự khuếch tán của amoniác.

- HS nêu cách tiến hành.

- HS đọc bảng phụ

Dụng cụ: Ong nghiệm, bông

Hoá chất: d d NH₃, quỳ tím, nước

- Chú ý theo dõi.

- HS làm thí nghiệm. Và quan sát hiện tượng xảy ra và ghi chép.

-Quỳ tím chuyển sang màu xanh, vì hơi của khí NH₃ bay từ miệng ống nghiệm xuống đáy ống nghiệm

TN2. Sự lan toả của Kali pemangannát (thuốc tím) trong nước

-Hướng dẫn một số thao tác:

+ON1: Thả chất rắn vào chất lỏng và khuấy đều

+ON1: Thả từ từ từng mẫu chất rắn vào chất lỏng.

? Gọi HS nêu cách tiến hành thí nghiệm?

Treo bảng phụ có ghi cách tiến hành làm thí nghiệm

? Thí nghiệm 2 cần những dụng cụ và hoá chất nào?

GV: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm

? Quan sát sự đổi màu của nước ở những chỗ có thuốc tím?

?So sánh màu của nước trong hai cốc? Giải thích?

2. TN2: Sự khuếch tán của Kali pemangannát (thuốc tím) trong nước:

- HS nêu cách tiến hành.

- HS đọc bảng phụ

Dụng cụ: Cốc 250 ml, đũa thuỷ tinh

Hoá chất: Thuốc tím.

- Theo dõi.

- HS làm thí nghiệm. Và quan sát hiện tượng xảy ra và ghi chép.

Màu tím của Kalipemanganat lan dần ra.

-Màu tím trong cốc khuấy lan ra nhanh hơn.

Hoạt động 3: Tổng kết tiết thực hành

a. Viết tường trình:

b. Dọn vệ sinh

c. Nhận xét tiết thực hành

d. Hệ thống hoá lại kiến thức TCHH của oxít, axít

e. Mang dụng cụ, hoá chất về phòng thín ghiệm.

Hoạt động 4: Tìm tòi, mở rộng

- On lại kiến thức đã học về oxít, axít, các loại phản ứng hoá học

- Làm các bài tập sgk và SBT sau mỗi bài

- Chuẩn bị nội dung luyện tập: Kẻ sơ đồ Phần I sách giáo khoa và ôn lại những khái niệm đã học.

GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

NỘI DUNG GHI BẢNG

Hoạt động 1: Khởi động

Để hệ thống hóa những kiến thức đã học là các khái niệm cơ bản từ đầu năm đến nay. Ta sang bài 8: “Bài luyện tập 1”

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Ôn tập lại kiến thức cần nhớ

- GV giới thiệu: Chúng ta đã nghiên cứu các khái niệm cơ bản trong bộ môn hóa học. Các khái niệm này có mối quan hệ với nhau như thế nào? ta sang phần 1)

- GV chiếu sơ đồ câm. Chiếu đến dâu đặt câu hỏi đến đó để hoàn thành sơ đồ.

?Chất được tạo nên từ đâu? (từ NTHH)

?Cái gì tạo nên chất? (vật thể).

?Có mấy loại vật thể? Kể tên?

(2 loại: VTTN và VTNT)

?Chất được chia thành mấy loại? Kể tên?

(2 loại: đơn chất và hợp chất)

?Đơn chất được tạo nên từ mấy NTHH?

(Từ 1 NTHH)

? Hợp chất được tạo nên từ mấy NTHH?

(Từ 2 NTHH trở lên)

?Đơn chất gồm mấy loại? Kể tên?

(2 loại: Kim loại và phi kim)

?Hạt hợp thành đơn chất là gì? (nguyên tử hoặc phân tử)

?Hợp chất gồm mấy loại? Kể tên?

(2 loại: HCVC và HCHC)

?Hạt hợp thành hợp chất là gì? (phân tử)

?Lấy ví cho mỗi loại đơn chất, hợp chất trên?

-Chiếu Slide 4: Có 6 con số ứng với 6 câu hỏi. Cho HS chọn bất kì câu hỏi nào thì trả lời câu hỏi đó, nếu đúng sẽ có thưởng.

Câu hỏi 1: Hãy cho biết các cụm từ dưới đây là VTTN hay VTNT? (Con dao; quả chanh; núi; không khí; sách; ôtô; cây cỏ; cơ thể người; nhà.)

Câu hỏi 2: Tính chất nào của chất có thể biết được b»ng cách quan sát trực tiếp mà không phải dùng dụng cụ đo hay làm thí nghiệm?

a. Tính tan trong nước.

b. Màu sắc.

c. Khối lượng riêng.

d. Nhiệt độ nóng chảy.

Câu hỏi 3:

1. …... là hạt vô vùng nhỏ, trung hòa về điện.

2. Cấu tạo của nguyên tử gồm: Hạt ……(kí hiệu: ……) mang điện tích âm (-); hạt …… (kí hiệu: ……) mang điện tích dương (+) và hạt …… (kí hiệu: ……) không mang điện.

3. Nguyên tố hóa học là tập hợp những nguyên tử cùng loại, có cùng số ……. trong hạt nhân.

4. …...là những chất tạo nên từ một NTHH.

5. Hợp chất là những chất tạo nên từ …… nguyên tố hóa học trở lên.

Câu hỏi 4: Ghép cột A với cột B sao cho phù hợp

Câu hỏi 5: Phân tử hợp chất có ít nhất mấy loại nguyên tử?

a. 1 loại nguyên tử

b. 2 loại nguyên tử

c. 3 loại nguyên tử

d. 4 loại nguyên tử

Câu hỏi 6: Cách viết 5Na chỉ ý gì?

a. 5 Natri

b. 5 nguyên tố Natri

c. 5 phân tử Natri

d. 5 nguyên tử Natri

- Chuyển ý : Từ những nội dung kiến thức này, ta hãy vận dụng nó để làm bài tập . Ta sang phần II)

I. Kiến thức cần nhớ

1. Sơ đồ mối quan hệ giữa các khái niệm cơ bản : ( SGK)

2) Tổng kết về chất, nguyên tử và phân tử

Câu hỏi 1:

-VTTN: Quả chanh; núi; kk; cây cỏ; cơ thể người

-VTNT: Con dao; sách; oto; nhà.

Câu hỏi 2: b

Câu hỏi 3:

1. Nguyên tử

2. Electron: (e, -); Proton (p, +); Notron : (n, 0)

3. Proton.

4. Đơn chất.

5. Hai.

Câu hỏi 4:

1 – b 2 – d 3 – a 4- e

Câu hỏi 5: b

Câu hỏi 6: d

II. Luyện tập bài tập

-Chiếu nội dung bài tập 1:

- Yêu cầu hs đọc và thảo luận

- GV gợi ý: Dựa vào tính chất vật lí để tách sắt ra khỏi hỗn hợp --> Còn lại bột nhôm và gỗ thì so sánh sự khác nhau cơ bản từ D của các chất.

- HS thảo luận và làm vào bảng nhóm

- GV thu bảng của 2 nhóm làm nhanh nhất.

- Cả lớp nhận xét.

- GV bổ sung nếu có.

Bài tập 2: Tính PTK của các chất trong các trường hợp sau:

a. Khí oxi có phân tử gồm 2O liên kết với nhau.

b. Canxi cacbonat có phân tử gồm 1Ca, 1C và 3O liên kết với nhau.

c. Lưu huỳnh đi oxit có phân tử gồm 1S và 2O liên kết với nhau.

d. Axit nitric có phân tử gồm 1H, 1N và 3O liên kết với nhau.

Bài tập 3: Hãy so sánh phân tử khí Oxi nặng hay nhẹ hơn các phân tử sau và nặng hay nhẹ hơn bao nhiêu lần?

a. Phân tử khí Mêtan (1C và 4H)

b. Phân tử khí lưu huỳnh đi oxit (1S và 2O)

Bài tập 4 (3/tr31/sgk)

Chiếu nội dung bài tập 3/sgk

- HS thảo luận và làm vào bảng nhóm

- GV gợi ý : Tìm PTK của hợp chất dựa vào dữ kiện bài toán là nặng hơn PTK của hidrô là 31 lần .

HC ( 2X và 1O)

PTK = 2 NTK(X) + NTK(O) = ?

NTK(X) = ?

Tra bảng tìm X, tên, KHHH của X?

- HS nhóm hòan thành, gv nhận xét

II. Bài tập

Bài tập 1: (1/tr 30/sgk)

- Dùng nam châm hút sắt.

- Bỏ hỗn hợp còn lại vào nước. Nhôm chìm xuống, gỗ nổi lên, gạn và lọc để tách riêng 2 chất. (Vì D của gỗ nhẹ hơn nước và của nhôm nặng hơn nước)

Bài tập 2:

a. => PTK (Oxi) = 16.2=32 (đvC)

b. => PTK (Canxi cacbonat) = 40.1 +12.1+16.3 =100 (đvC)

c.=>PTK (Lưu huỳnhđioxit)=32.1+ 16.2 = 64(đvC)

d. => PTK (Axit nitric) = 1.1 + 1.14+3.16 = 63 (đvC)

Bài tập 3:

a. 𝑃𝑇𝐾(𝑂𝑥𝑖)/𝑃𝑇𝐾(𝑀𝑒tan)=32/16=2

Khí oxi nặng hơn khí metan 2 lần.

b.

-Khí oxi nhẹ hơn Lưu huỳnh đi oxit 0,5 lần.

Bài tập 4 (3/tr31/sgk)

a) PTK = 31 . PTK hiđrô

= 31 . 2 = 62 đvc

b) PTK = 2NTK(X) + NTK(O) = 62

2NTK(X) = 62 – 16

NTK(X) = 46 : 2 = 23 (natri : Na)

Hoạt động 3: Củng cố, luyện tập

-Hệ thống lại nội dung bài học

-Rèn lại các bước giải từng dạng bài tập.

Hoạt động 4: Tìm tòi, mở rộng

- BT nhà: 5/sgk; 8.5, 8.6/sbt

- Xem trước bài mới “Công thức hóa học”: KHHH của các nguyên tố

Mức độ

Nội dung

Biết

Hiểu

Vận dụng

Tổng

1. Chất

3 câu – 3 điểm

1 câu – 1 điểm

4 câu – 4 điểm

2. Nguyên tử, Nguyên tố HH

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

3 câu – 3 điểm

3. Đơn chất-hợp chất- phân tử

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

1 câu – 1 điểm

3 câu – 3 điểm

Tổng câu – điểm

5 câu - 5 điểm

3 câu - 3 điểm

2 câu - 2 điểm

10 câu - 10 điểm

Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Đáp án

D

A

C

A

D

B

A

B

A

C

Lớp

TSHS

TSHS kiểm tra

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

>5

%

8A3

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Chiếu Slide 2: điền và chỗ (…) để hoàn chỉnh ý còn thiếu

-

Hoạt động 2: Hình hành kiến thức

1. Công thức hóa học

-Slide 3: Yếu cầu HS hoàn thành bảng

-Slide 4: Yếu cầu HS hoàn thành bảng

-Slide 5: Yếu cầu HS hoàn thành bảng

-Chiếu slide 6:

-Yêu cầu 1HS lên bảng thực hiện chuyển câu 2,3

-Lưu ý: x viết nhỏ, dưới chân, bên phải.

-HS1: Đó là CTHH của đơn chất kim loại. Nếu là số 1 không cần ghi. Lúc này CTHH chính là KHHH của nó.

-Nếu biểu diễn KHHH của nguyên tố là A, số nguyên tử là x thì CTHH chung của đơn chất là gì?

?Đối với đơn chất kim loai thì x=?

-Gọi 2 HS lên viết CTHH của 4,5 và 6,7 (nếu số nguyên tử là 1 thì không cần ghi)

?S và C thuộc loại đơn chất gì?

?O₂ và H₂ thuộc loại đơn chất gì?

?Đối với đơn chất phi kim thì x =?

Chiếu bảng một số trường hợp x=1, x=2

GV: Có 1 trường hợp x=3 cho đơn chất phi kim là oxi.

-Gọi HS lên viết CTHH của các chất còn lại (nguyên tố nào cho trước thì viết trước)

?Các chất thuộc loại nào?

-Dùng các chữ cái A,B,C để biểu diễn kí hiệu, x,y,z biểu diễn chỉ số. Hãy viết CT chung của hợp chất?

=> Như vậy mỗi một CTHH còn chỉ 1 phân tử chất (trừ đơn chất kim loại và 1 số đơn chất phi kim)

* Chiếu slide 7:

Chuyển ý: Vậy CTHH dùng để làm gì, có ý nghĩa ntn?

-Slide 3:

-Slide 4:

-Slide 4:

-Quan sát cách chuyển từ thành phần sang CTHH

2: Cu₁

3: Al₁

-CTH: A_x

-x=1

-Phi kim

-Phi kim

-x = 1 hoặc x=2

-HNO₃, CH₄, H₂O.

-Hợp chất.

-A_xB_y

A_xB_yC_{z, …}

-Hai nguyên tử Hidro

-Một phân tử Hidro

-Ba phân tử Oxi

-Ba nguyên tử Oxi

CTHH dùng để biểu diễn chất

I. CTHH:

1. Đơn chất: gồm KHHH của 1 nguyên tố: A_x

A: KHHH cảu nguyên tố

x= chỉ số

-Đơn chất kim loại (x=1): CTHH chính là KHHH.

VD: CTHH của

+Săt: Fe

+Đồng: Cu

+Nhôm: Al

-Đơn chất phi kim: Thường x=1 hoặc x=2

VD: CTHH của

+Oxi: O₂

+Hidro: H₂

+Clo: Cl₂

2. Hợp chất: Gồm KHHH của 2 NTHH trở lên

A_xB_y hoặc A_xB_yC_z

-A,B,C là KHHH của các nguyên tố

-x,y,z: chỉ số

VD: CTHH của

+Nước: H₂O

+Axit nitric: HNO₃

+Metan: CH₄.

II. Ý nghĩa của công thức hoá học.

-Slide 8: Hướng dẫn cách tính PTK theo CTHH (thay nguyeent ử =nguyên tử khối, sau đó nhân với chỉ số tương ứng,…)

-Slide 9: CTHH của nước cho biết gì?

?Nhìn vào 1 CTHH cho chúng ta biết những điều gì?

Hãy cho biết ý nghĩa của CTHH (slide 10)

a/ P₂O₅

b/ N_2.

HS ghi mục bài.

-PTK(đồng sunfat) = 1.64 + 1.32 + 4.16 = 160đvC

-PTK(đồng sunfat) = 64.1 + 32.1 + 16.4 = 160đvC

-Do 2 NTHH là H và O tạo nên.

-Do 2 nguyên tử H và 1 nguyên tử O tạo nên.

-PTK(H₂O)=1.2++16=18đvC

CTHH của 1 chất cho biết:

-Nguyên tố nào tạo ra chất.

-Số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 phân tử của chất.

- Phân tử khối của chất.

2 HS trả lời:

a/ P₂O₅ cho biết:

-Do 2 NTHH tạo nên là P và O.

-Trong đó, có 2P và 5O

-PTK (P₂O₅) = 31.2 + 16.5

=142 đvC

b/ Phân tử N₂ cho biết:

- Do 1 NTHH tạo nên là N

-Trong đó, có 2 nguyên tử N

-PTK (N₂) = 14.2=28 đvC

II.Ý nghĩa của CTHH:

Một CTHH cho biết:

-Nguyên tố nào tạo ra chất.

-Số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong 1 phân tử của chất.

-Phân tử khối của chất.

Hoạt động 3:Củng cố, luyện tập

-Slide 12: Hệ thống lại kiến thức:

Hoạt động 4: Củng cố, luyện tập

Bài tập: Hoàn thành bảng sau (1 bàn làm 2 câu) –slide 11

• Đáp án:

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Lần lượt từng HS hoàn thành bảng

Ở một số đơn chất cũng như các hợp chất thì các nguyên tử có thể liên kết với nhau. Khả năng liên kết đó được biểu diễn bằng một con số gọi là hóa trị. Vậy làm thế nào có thể xác định hóa trị của một nguyên tố, chúng tuân theo nguyên tác nào, từ nguyên tắc đó ta vận dụng để làm dạng bài tập nào?

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Cách xác định hoá trị của một nguyên tố

Gv: Người ta qui ước H hoá trị I. (ghi bằng số La mã)

=> Do đó nếu một nguyên tử nguyên tố khác (hoặc nhóm nguyên tử) liên kết được với bao nhiêu nguyên tử hiđrô thì nguyên tố đó có hoá trị bằng bấy nhiêu.

-Từ bài cũ ta có H₂O, CH₄. (slide 2)

?Hãy xác định hoá trị của nguyên tố O và C và giải thích?

-Tương tự xác định hoá trị của nguyên tố Cl, N và các nhóm NO₃, SO₄, PO₄ trong các hợp chất HCl và NH₃, HNO₃, H₂SO₄, H₃PO₄ (NO₃, SO₄, PO₄, do 2 nguyên tử tạo nên gọi là nhóm nguyên tử) và giải thích?

-Trở lại bài cũ: Trong hợp chất H₂O, cứ 1O liên kết với 2H nên O có hóa. Người ta qui ước cho O có háo trị II.

?Hãy xác định hoá trị của nguyên tố Na và K trong hợp chất Na₂O; K₂O và giải thích?

-Chiếu slide 4, 5: giới thiệu bảng 1,2 trang 42, 43 sgk. Slide 5 sơ lượt cách học thuộc hóa trị các nguyên tố thường gặp.

?Hoá trị là gì ?

GV: kết luận và cho HS ghi.

HS ghi mục bài.

HS nghe và ghi cách xác định hoá trị của các nguyên tố.

- Hoá trị biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử của nguyên tố này với nguyên tử của nguyên tố khác hay với nhóm nguyên tử khác

I. Cách xác định hoá trị của một nguyên tố.

-Qui ước hóa trị của H là I, O là II.

-Hoá trị biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử của nguyên tố này với nguyên tử của nguyên tố khác hay với nhóm nguyên tử khác.

-Hóa trị của một nguyên tố trong hợp chất cụ thể được xác định theo hóa trị của H và O.

1. Qui tắc hoá trị.

? Nhắc lại CTHH của hợp chất hai nguyên tố? giải thích?

GV:

- Giả sử hoá trị của nguyên tố A là a.

- Giả sử hoá trị của nguyên tố B là b.

Lấy lại CTHH bài cũ: Na₂O. (xác định: a,b,x,y). nhận xét tích a.x ntn với b.y

=> Rút ra biểu thức, quy tắc hóa trị.

-Qui tắc này đúng ngay cả khi A hoặc B là một nhóm nguyên tử.

VD1: Tính hóa trị của Al trong hợp chất AlCl₃ , biết clo cóa hóa trị I.

?Theo qui tắc hoá trị ta biết được mấy yếu tố ?

?Tìm yếu tố nào?

?Viết biểu thức của qui tắc hoá trị.

-Theo dõi, sữa sai và kết luận.

* Qua VD1, kết quả tìm a hay b đều quy về số La mã.

VD2:

Nhóm (MnO₄) trong hợp chất KMnO₄, biết K có hóa trị I.

?Theo qui tắc hoá trị ta biết được những yếu tố nào?

?Tìm yếu tố nào?

?Viết biểu thức của qui tắc hoá trị.

-Theo dõi, sữa sai và kết luận.

Bài tập rẽn kĩ năng: Tính hóa trị của:

a/ S trong hợp chất SO₃.

b/Nhóm (PO_4­) trong hợp chất Ca₃(PO₄)_2, biết Ca có hóa trị II.

c/ Tính hóa trị của nhóm (OH) trong hợp chất Ba(OH)₂, biết Ba cóa hóa trị II.

-Phát PHT cho các nhóm

+Nhóm 1,2: câu a

+Nhóm 2,4: câu b

+Nhóm 5,6: câu c

-Sửa bài tập và lưu ý xác định hóa trị của nhóm nguyên tử thì

+Nếu nhóm nguyên tử trong ngoặc thì chỉ số ngoài dấu ngoặc là số nhóm.

+Nếu nhóm nguyên tử không có ngoặc thì cố nhóm nguyên tử là 1.

HS: ghi mục bài

-A_xB_y

- Trong hợp chất hai nguyên tố A_xB_y thì a.x = b.y

- x,y,b.

-a?

-a.x = b.y

-3 yếu tố: a,x,y.

-b

-HS thảo luận 4 phút

a/ a.1 = II.3 => a = VI

Vậy S trong hợp chất SO₃ có hóa trị VI.

b/ II.3 = b.2 => IV = 2b

=> b = VI/2 = III

Vậy nhóm (PO₄) trong hợp chất Ca₃(PO₄)₂ có hóa trị III.

c/ II . 1 = b.2

=> b = II/2 = I

Vậy hóa trị của nhóm (OH) trong hợp chất Ba(OH)₂ là I.

II. Qui tắc về hoá trị.

1. Qui tắc:

Trong hợp chất hai nguyên tố A_xB_y thì a.x = b.y (A, B là hóa trị tương ứng của hai nguyên tố A và B)

2. Vận dụng:

a.Tính hoá trị của 1 nguyên tố (nhóm nguyên tử).

VD1:

-Áp dụng BT của QTHT:

a.x = b.y

⬄ a . 1 = I.3

⬄ a = III

Vậy hóa trị của Al trong hợp chất AlCl₃ là III.

VD2:

-Áp dụng BT của QTHT:

a.x = b.y

⬄ I.1 = b.1

=> b = I

Vậy hóa trị của nhóm (MnO₄) trong hợp chất KMnO₄ là I.

Hoạt động 3: Củng cố - luyện tập

-Hệ thống lại nội dung bài học

-Định nghĩa “Hóa trị” và biểu thức cuả quy tắc.

-Qui ước về hóa trị của các nguyên tố: O, H.

-Viết biểu thức của QTHT?

Trả lời theo nội dung đã được tiếp thu

Hoạt động 4: Luyện tập

Dựa vào hóa trị của các nguyên tố (nhóm nguyên tử) –Bảng 1,2 trang 42,43 SGK. Hãy cho biết CTHH nào sau đây viết sai và sửa lại cho đúng

NaCO₃; CaNO₃; KCl; SO₂; SO₃; CO₂; CO₃, Fe₃O₂; Al(SO₄)₂; BaCO₃.

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

-Tìm nhanh hóa trị của N trong các hợp chất: NH₃; NO; NO₂; N₂O₅.

-BTVN: 1,2,3,4 sgk trang 37-38.

-Chuẩn bị trước phần II còn lại.

+Cách tính hoá trị của một nguyên tố

+Cách lập công thức hoá học dựa vào hoá trị

NH₃; NO; NO₂; N₂O₅.

(III) (II) (IV) (V)

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Nhìn vào bảng cho biết hóa trị của các nguyên tố: Na, Ca, K, S, C, Fe, Al và Ba trong các CTHH sau. Em có nhận xét gì giữa hóa trị cảu nguyên tố tìm được với chỉ số của nguyên tố (nhóm nguyên từ) bên cạnh?

Ở tiết trước các em đả lập được qui tắc hoá trị? Tiết này chúng ta cũng vận dụng qui tắc hoá trị để tìm hoá trị của một số nguyên tố hoặc nhóm nguyên tử và lập CTHH của hợp chất theo qui tắc hoá trị.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

2. Lập CTHH của 1 chất theo hoá trị

GV: Treo bảng phụ có ghi bài tập sau lên bảng.

Treo bảng phụ có ghi các bước giải sau

1) Viết công thức dạng chung.

2) Viết biểu thức qui tắc hoá trị.

3) chuyên thành tỉ lệ:

4) Viết CTHH đúng của hợp chất.

vd 1: Lập CTHH của hợp chất tạo bởi nitơ và oxi ?

GV: Yêu cầu HS làm theo các bước như trên.

-Kết luận và lưu ý những chỗ sai:

+Khi chuyển tỉ lệ: x/y =b/a

+Tìm chỉ số nên viết thường

Vd 2:Lập công thức của hợp chất:

a) Kali (I) và nhóm NO₃(II).

b) Nhôm (III) và nhóm SO₄ (II)

Gọi 2 hs lên bảng.

GV: Khi làm bài tập HH, đòi hỏi chúng ta phải có kĩ năng lập CTHH nhanh và chính xác.

? Vậy, dựa vào 3 ví dụ vừa giải trên em có thể nêu cách lập công thức hoá học nhanh hơn không?

GV: gọi đại diện nhóm trả lời các nhóm khác bổ sung nếu có sau đó GV kết luận.

Bài tập 3: Lập công thức hoá học của các hợp chất gồm:

a) Ba (II) và S (II)

b) Fe (III) và nhóm OH (I)

c) Ca (II) và nhóm PO₄ (III)

d) Cu (II) và O (II)

HS chép đề bài vào vở.

-Thảo luận giải bài tập 1:

1) Giả sử công thức của hợp chất là: N_xO_y

2) theo qui tắc hoá trị:

x . a = y . b x. IV = y. II

3) Chuyển thành tỉ lệ:

4) Công thức cần lập là NO₂

-Đại diện 1 nhóm báo cáo kết quả.

-Ghi nhớ lưu ý.

2HS giải trên bảng các HS khác làm vào vở.

1) giả sử công thức chung là: K_x(NO₃)_y

2. ta có: x.I = y.I

3) chuyên thành tỉ lệ: => x=1, y=1

4) Vậy công thức của hợp chất là: KNO₃

b/

1) giả sử CTC là: Al_x(PO₄)_y

2. ta có: x.III = y.II

3) chuyên thành tỉ lệ: =>x=2, y=3

4) Vậy công thức của hợp chất là: Al ₂(SO₄)₃

-HS khác làm vào giấy nháp và thu nhanh chấm lấy điểm.

- HS 2: Tương tự

Vậy công thức h /c là: Al₂(SO₄)₃

Tổng hợp: Có 3 trường hợp:

1) nếu: a=b thì x = y = 1

2) Nếu: và tỉ lệ a: b ( tối giản ) thì x = b; y = a.

3)Nếuvà tỉ lệ a: b chưa tối giản thỉ giản ước để có a^’: b^’ và lấy x = b^’;y = a^’

HS: thảo luận 5 phút tìm ra cách lập CTHH nhanh.

HS1: Trường hợp 1 BaS

HS2:T/h 2 Fe(OH)₃

HS3: T/h3 Ca₃(PO₄)₂

HS4:Trường hợp 4 CuO

2. Lập CTHH của một hợp chất theo hoá trị.

*Các bước lập CTHH:

1) Viết công thức dạng chung.

2) Viết biểu thức qui tắc hoá trị.

3) chuyên thành tỉ lệ:

4) Viết CTHH đúng của hợp chất.

VD1:

- công thức chung là: K_x(NO₃)_y

-Ta có: x.I = y.I

-Tỉ lệ:

=> x=1, y=1

-Vậy CTHH của hợp chất là: KNO₃

VD2:

-CTC là: Al_x(PO₄)_y

-Ta có: x.III = y.II

-Tỉ lệ:

=>x=2, y=3

-Vậy công thức của hợp chất là: Al ₂(SO₄)₃

* Chú ý:

Có 3 trường hợp:

- nếu a=b thì x = y = 1

- Nếu và tỉ lệ a: b ( tối giản ) thì x = b và

y = a.

- Nếu và tỉ lệ a: b chưa tối giản thỉ giản ước để có a^’: b^’ và lấy x = b^’; y = a

Hoạt độn 3: Củng cố, luyện tập

-Nhắc lại QTHT và biểu thức của QTHT?

-Vận dụng biểu thức của QTHT ta làm đượcmaấy dạng bài tập?

-a.x = b.y

-2 dạng:

+Tìm hóa trị của 1 nguyên tố hoặc nhóm nguyên tử

+Lập được CTHH dựa và hóa trị của các nguyên tố (nguyên tố với nhóm nguyên tử). Ngược lại có thể tìm được chỉ số khi biết hóa trị.

Hoạt động 4: Vận dụng

Hãy cho biết các công thức sau đúng hay sai? Hãy sửa lại công thức sai cho đúng?

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

Tìm số nguyên tử Hidro (H) liên kết được với các nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử sau. Viết CTHH của các hợp chất đó: S(II); Br (I); N(III); SO₄ (II); NO₃(I); CO₃(II); PO₄ (II), C (IV); SiO₃(II)

-BTVN: 5,6,7,8 sgk trang 39 và đọc bài đọc thêm sgk trang 39.

-Ôn tập kiến thức đã được học ở các tiết trước để tiết sau luyên tập.

GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Cho HS quan sát các mẫu chất: Nước, muối ăn, nhôm, đồng, đường, rượu, giấm, vôi sống, khí oxi, khí cacbonic. Đựng riêng biệt có tên gọi.

Lần lượt từng HS lên bảng viết CTHH: H₂O, NaCl, Al, Cu, C₁₂H₂₂O₁₁, C₂H₆O, C₂H₄O₂, CaO, O₂, CO₂.

Trong các CTHH trên có những công thức của đơn chất, của hợp chất. Nhìn và từng CTHH ta biết ý nghĩa của chúng, mỗi CTHH của hợp chất được tạo thành dựa trên qui tắc hóa trị. Tất cả điều này chúng ta đã được học.

Để rèn thêm cho các em kĩ năng làm bài tập dạng này, Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài luyện tập 2

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Kiến thức cần nhớ

?Chất được biểu diễn ngắn gọn ntn?

?Viết CTHH chung của đơn chất? hợp chất?

?CTHH của đơn chất kim loại? Vì sao?

?CTHH của đơn chất phi kim? Vì sao?

-Chiếu nội dung 1 bài tập điền khuyết.

? Hoàn thành bài tập điền khuyết?

?Nêu ý nghĩa của CTHH?

-Chiếu 1 bài tập tiếp theo:

?Nhắc lại các bước Tìm hóa trị của 1 nguyên tố (hoặc nhóm nguyên tử)

?Nhắc lại các bước lập CTHH của hợp chất khi biết hóa trị?

?Giữa hai dạng bài tập trên cách tiến hàn có gì khác nhau?

I. Kiến thứ cần nhớ.

1. Công thức hóa học:

-CTHH.

-Đơn chất: A_x

-Hợp chất: A_xB_y hoặc A_xB_yC_Z ; …

- A. (x=1) Vì CTHH của đơn chất kim loại là KHHH của nó

- A hoặc A₂ vì x=1 (nguyên tử) hoặc x=2 (phân tử)

-CTHH cho biết:

+Số NTHH tạo nên chất.

+Số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong 1 chất

+PTK của chất.

2. Hoá trị:

1. Bài tập

?Chia lớp yêu cầu hoạt động nhóm 5p

+Nhóm 1, 2 thực hiện câu 1,2.

+Nhóm 3,4 thực hiện câu 3,4.

+Nhóm 5,6 thực hiện câu 5,6.

Bài tập 1:

*Nhóm 1, 2:

Câu 1:

-CTC:

-Áp dụng biểu thức của QTHT: a.x=b.y

Thay số a. 1 = 1. 2

• a = II

-Vậy hóa trị của Fe trong hợp chất FeCl₂ là II.

Câu 2:

-CTC:

-Áp dụng biểu thức của QTHT: a.x=b.y

Thay số IV. x = I. y

-Rút ra tỉ lệ:

• x = 1; y= 4

-CTHH: CH₄.

*Nhóm 3,4

Câu 3:

-CTC:

-Áp dụng biểu thức của QTHT: a.x=b.y

Thay số II.1 = b. 1

• b = II

-Vậy hóa trị của Cu trong hợp chất CuS là II.

Câu 6:

-CTC:

-Áp dụng biểu thức của QTHT: a.x=b.y

Thay số II. x = I. y

-Rút ra tỉ lệ:

• x = 1; y= 2

-CTHH: Ca(NO₃)₂.

*Nhóm 5,6

Câu 5:

CTC:

-Áp dụng biểu thức của QTHT: a.x=b.y

Thay số III.2 = b. 3

• 3b = VI

-Vậy hóa trị của nhóm SO₄ trong hợp chất Al₂(SO₄)₃ là II.

Câu 6:

-CTC:

-Áp dụng biểu thức của QTHT: a.x=b.y

Thay số II. x = II. y

-Rút ra tỉ lệ:

• x = 1; y= 1

-CTHH: MgO

Hoạt động 3: Củng cố, luyện tập

Hoạt động 4: Vận dụng

-Chiếu bài tập 2:

-Chiếu bài tập 3:

-Chiếu bài tập 4:

*Bài tập 2:

1. Fe có hóa trị II.

2.Cl có hóa trị I.

3. S có hóa trị II.

4. Nhóm SO₄ có hóa trị II.

*Bài tập 3:

1. Mg(NO₃)₂
2. SO₂
3. SO₃
4. BaCO₃

*Bài tập 4: CTHH là X₃Y₂

GT: Từ CTHH XO 🡪 X có hóa trị II

YH₃ 🡪 Y có hóa trị III

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

Muốn lập được CTHH của hợp chất ta cần nhớ KHHH và hóa trị của từng nguyên tố.

Hãy tìm hiểu thêm

Trong đó có nhiều thông tim bổ ích cho dạng bài tập lập CTHH, Tìm hóa trị của một nguyên tố (nhóm nguyên tử) và lập CTHH của hợp chất khi biết hóa trị

- Ôn tập các kiến thức sau để tiết sau làm bài kiểm tra 1 tiết:

+ Lí thuyết: chất tinh khiết, hỗn hợp, đơn chất, hợp chất, nguyên tử, nguyên tố HH, phân tử, hoá trị...

+ Các dạng bài tập:

* Lập CTHH của 1 chất dựa vào hoá trị.

* Tính hoá trị của một nguyên tố.

* Tính phân tử khối.

Mức độ nhận thức

Cộng

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

TN

TL

TN

TL

TN

TL

TN

TL

1. Chất - Nguyên tử- Nguyên tố.

-Chất tinh khiết.

-Cấu tạo nguyên tử.

-KHHH, NTK.

-Tách chất ra khỏi hỗn hợp.

Số câu

6

1

7

Số điểm

1,5

0. 25

1,75 (17,5%)

2. Đơn chất- hợp chất

-Khái niệm đơn chất-hợp chất

Số câu

1

1 (13)

2

Số điểm

0.25

1,0

1,25 (12,5%)

3. Công thức hóa học – Hóa trị

-Biểu thức của QTHT.

-Ý nghĩa của CTHH.

-Các bước lập CTHH khi biết hóa trị.

-Viết CTHH của đơn chất.

-Lập nhanh CTHH và tính PTK.

-Lập CTHH của hợp chất khi biết hóa trị.

-Tìm nhanh hóa trị của 1 nguyên tố.

-Lập nhanh CHH khi biết hóa trị.

Số câu

1

1(16a)

1

2(14,15)

1(16b)

2

8

Số điểm

0.25

2,0

0.25

1,5

1,5

0,5

7,0 (70%)

Tổng số câu

8

2

2

2

1

2

17

Tổng điểm

2,0

3,0

0,5

2,5

1,5

0,5

10,0

Tỉ lệ

20%

30%

5%

25%

15%

5%

100%

Câu

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Đáp án

D

D

A

A

B

A

A

C

C

A

A

A

Câu

Đáp án

Biểu điểm

13

(1,0 điểm)

-Đơn chất: câu b, d

-Hợp chất: câu a, c

0,5

0,5

14

(1,0 điểm)

1/ -3Na₂O: 3 phân tử Na₂O

-5CaCl₂: 5 phân tử CaCl₂.

2/ -Bảy nguyên tử oxi: 7O

-chín nguyên tử bari: 9Ba.

0,25

0,25

0,25

0,25

15

(1,5 điểm)

a/ CTHH: Cl₂

PTK (Cl₂ ) = 35,5.2 = 71 đvC

b/ CTHH: H₂CO₃

PTK (H₂CO₃ )= 2 +12+16.3= 62 (đvC)

0,25

0, 5

0,25

0, 5

16/1

(2,0 điểm)

-Bước 1: Viết công thức dạng chung: A_xB_y (a, b là hóa trị của các nguyên tố A,B).

-Bước 2: Áp dụng biểu thức của QTHT: a.x = b . y

Thay a, b vào biểu thức trên.

-Bước 3: Rút ra tỷ lệ x/y = b/a

Suy ra : x=b ; y=a.

-Bước 4 : Thay x=b, y=a vào CTHH chung.

0, 5

0,5

0,5

0,5

16/2

(1,5 điểm)

-CTC : Al_xS_y

-Áp dụng biểu thức của QTHT ta có:

a.x = b.y III.x = II.y

-Ta có tỉ lệ:

Suy ra x = 2, y= 3.

-CTHH cần tìm là: Al₂S₃.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

LỚP

TSHS

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Từ TB trở lên

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

8A3

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

các em đã tìm hiểu về chất? Vậy chất có những tính chất nhất định nào? Thế nào là tính chất vật lí, tính chất hoá học? Bài học hôm nay giúp các em tìm hiểu vấn đề này?

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Tính chất vật lí.

GV: Treo hình 2.1 cho HS quan sát

? Hình vẽ trên nói lên điều gì?

? Làm thế nào nước (lỏng) chuyển thành nước (đá) và ngựơc lại?

? Làm thế nào nước (lỏng) chuyển thành nước (hơi) và ngược lại?

- Trong các quá trình trên có sự thay đổi về trang thái, nhưng không có sự thay đổi về chất .

GV: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm :

- Hoà tan muối ăn vào nước và quan sát hiện tượng.

-Dùng kẹp gỗ kẹp vào 1/3 ống nghiệm phía trên và đun nóng bằng đèn cồn và quan sát hiện tượng.

? Quan sát và ghi lại sơ đồ của quá trình biến đổi trên?

?Qua 2 TN trên, em có nhận xét gì về sự thay đổi trạng thái và sự thay đổi về chất của các chất?

-Các quá trình biến đổi đó gọi là hiện tượng vật lí.

? Vậy, thế nào là hiện tượng vật lí?

Chuyển ý: Hiện tượng hoá học có gì khác với hiện tượng vật lí.

HS ghi mục bài.

HS quan sát hình vẽ.

HS nhận xét như sau:

-Hạ thấp t⁰ và ngước lại

-Đun sôi và ngưng tụ.

HS làm thí nghiệm theo nhóm.

1/ muối hoà tan dd trong suốt.

2/ cô cạn thu được chất rắn màu trắng có vị mặn ( muối )

HS đại diện nhóm trả lời.

-

Trong các quá trình trên đều có sự thay đổi về trạng thái nhưng không có sự thay đổi về chất.

-khi chất biến đổi về trạng thái hay hình dạng mà vẫn giữ nguyên là chất ban đầu được gọi là hiện tượng vật lí.

I. Hiện tượng vật lí.

1. Thí nghiệm: sgk

2. kết luận: HTVL là hiện tượng trong đó không có sự biến đổi chất này thành chất khác

II. Hiện tượng hoá học

GV: Làm thí nghiệm 2

- Trộn đều bột sắt với bột Lưu huỳnh rồi chia làm hai phần .

- Đưa nam châm lại gần Phần 1

- Đổ phần 2 vào ống nghiệm và đun nóng.và yêu cầu HS quan sát cự thay đổi màu sắc của hỗn hợp?

- Đưa nam châm lại gần sản phẩm

?Phát biểu hiện tượng quan sát được?

? Vậy qua TN trên em có kết luận gì ?

- HD HS làm TN theo các bước sau:

- Cho vào ỐN một ít đường trắng.

- Đun nóng ống nghiệm bằng ngọn lửa đèn cồn.

? Quan sát hiện tượng xảy ra?

? Các quá trình biến đổi trên có phải là hiện tượng vật lí không? Tại sao?

? Vậy thế nào là hiện tượng hoá học?

? Muốn phân biệt HTVL với HTHH ta dựa vào dấu hiệu nào?

HS ghi mục 2.

HS quan sát GV làm thí nghiệm

TH1: Nam châm hút toàn bộ bộ sắt còn lại là bột lưu huỳnh.

TH2: Hỗn hợp nóng đỏ lên và chuyển dần sang màu xám đen. Sản phẩm không bị nam châm hút ( chứng tỏ là chất rắn thu được không còn tính chất của sắt nữa )

-Quá trình biến đổi trên đã có sự thay đổi về chất (có chất mới được tạo thành).

-làm thí nghiệm theo nhóm

-Đường chuyển dần sang màu nâu, rồi đen (than), thành ống nghiệm xuất hiện những giọt nước.

Không phải là hiện tượng vật lí vì: các quá trình trên đều có sinh ra chất mới.

-Hiện tượng hoá học là quá trình biến đổi có tạo ra chất mới.

- Dấu hiệu: Có sự xuất hiện chất mới.

II.Hiện tượng hoá học.

-HTHH là hiện tượng trong đó có sự biến đổi chất này thành chất khác.

-Dấu hiệu: Có sự xuất hiện chất mới.

Hoạt động 3: Luyện tập – củng cố

-Hệ thống lại nội dung bài học

-Gọi một học sinh đọc nội dung ghi nhớ

Hoạt động 4: Vận dụng

Bài tập 1: Trong các quá trình sau, quá trình nào là hiện tượng vật lí? Hiện tượng nào là hiện tượng hoá học? Giải thích?

a/ Dây sắt được cắt nhỏ thành từng đoạn và tán thành đinh. HTVL

b/ Hoà ta axít axêtíc vào nước đựơc dung dịch axít loãng, dùng làm giấm ăn. HTVL

c/ Cuốc xẻng, dao làm bằng sắt để lâu ngoài không khí bị gỉ . HTHH

d/ Đốt chát gỗ, củi. HTHH

Bài tập 2: Tìm các cụm từ thích hợp điền vào chỗ ..... sau cho thích hợp.

“ Trong các hiện tượng vật lí: Trước khi biến đổi về ..........(1)................ và sau khi biến đổi ...........(2)..............không có sự thay đổi về..............(3)................ Còn hiện tượng hoá học thì có sự xuất hiện các loại ..........(4)................. mới.

* Đáp án: (1, 2: Trạng thái ; 3,4: chất )

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

- BTVN: 1,2,3 sgk trang 47

-Soạn trước bài: PHẢN ỨNG HOÁ HỌC.

-Xem lại các ví dụ của bài “Sự biến đổi chất”

-Xem kĩ sơ đồ diễn biến của phản ứng hoá học

-Khi nào thì phản ứng hoá học xảy ra

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Mời 4 HS lên tiến hành 4 thí nghiệm:

TN1: Dùng kéo cắt miếng kim loại đồng thành 2

TN2: Cho 3 viên kẽm và ống nghiệm. Lấy 1-2ml dung dịch axit clo hidric (HCl) cho tiếp vào ÔN

TN3: Lấy 1ml dung dịch đồng sunfat (CuSO₄) vào ống nghệm

Lấy 1ml dung dịch Natri hidroxit (NaOH) cho tiếp vào ống nghệm

TN4: Cho đường vào cốc có chứa nước. Dùng đũa thủy tinh khuấy nhẹ.

HS dưới lớp cho biết thí nghiệm nào xảy ra HTVL, HTHH?

Thí nghiệm 2,3 xảy ra HTHH vì các em đã thấy có chất mới xuất hiện. Điều đó đồng nghĩa là đã có phản ứng hóa học xảy ra giữa các chất ban đầu. Vậy PUHH là gì? Sự biến đổi các chất diễn ra như thế nào? Chúng được diễn biến ra sao? Chúng ta sẽ được tìm hiểu câu trả lời trong bài học hôm nay.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Định nghĩa.

-Cho HS phân tích ví dụ ở phần khởi động

1/ Cho Kẽm tác dụng với axit clo hidric tạo thành Kẽm clorua và khí Hidro.

2/ Cho đồng(II)sunfat tác dụng với Natri hidroxit thu được Đồng (II) hidroxit và Natri sunfat.

? Xác định chất ban đầu và chất mới trong 2 ví dụ trên?

Gv: Từ chất ban đầu muốn chuyển sang chất mới phải trải qua 1 quá trình. Quá trình đó gọi là PUHH

?Thế nào là phản ứng hóa học?

Gv: Chất ban đầu bị biến đổi trong phản ứng gọi là chất phản ứng (chất tham gia). Chất mới sinh

là sản phẩm (chất tạo thành).

Giữa chất phản ứng và chất sản phẩm được cách nhau bởi dấu mũi tên. (Tạo thành, thu được hay sinh ra,…)

-PUHH được ghi theo phương trình chữ :

Tên chất phản ứng 🡪 Tên chất sản phẩm

-HDHS viết PT chữ: Chất phản ứng để trước dấu mũi tên, chất sản phẩm để sau dấu mũi tên. (Nếu chất phản ứng hoặc chất tham gia từ 2 chất trở lên thì phải có dấu”+” giữa các chất.

HDHS đọc: Sắt tác dụng với lưu huỳnh tạo thành sắt (II) sunfua.

*Dấu “+” ở phía trước đọc là “Tác dụng với”

*Dấu “+” ở phía sau đọc là “và”

-Chiếu lại ví dụ 1 ở phần khởi động:

-Chiếu ví dụ 2:

1/ Đun nóng hỗn hợp sắt và lưu huỳnh thu được Sắt (II) sunfua.

2/ Nung Canxi cacbonat thu được Canxi oxit và khí cacbonic.

?Xác định chất tham gia và chất sản phẩm?

?1 HS lên bảng viết PT chữ?

?Đọc PT chữ trên?

*Chuyển ý: Theo định nghĩa: PUHH là mộ quá trình biến đổi từ chất này thành chất khác.

Vậy quá trình đó xảy ra diễn biến cụ thể ntn?

-Chú ý ví dụ

-Là quá tình biến đổi chất này thành chất khác.

-Chú ý lắng nghe.

-Ghi bài.

-Chú ý

-Viết PTC:

1/ Kẽm + axit clo hidric 🡪 Kẽm clorua + Hidro.

2/ đồng(II)sunfat + Natri hidroxit 🡪Đồng (II)hidroxit +Natri sunfat.

1/ -CTG: Sắt và lưu huỳnh.

-CSP: Sắt(II) sunfua.

-HS viết PT chữ.

Sắt+lưu huỳnh 🡪Sắt(II) sunfua.

2/ -CTG: canxicacbonat.

-CSP: canxi oxit và Cacbonic.

-Canxi Cacbonat Canxi oxit + cabonic.

Nung canxi cacbonat tạo thành canxi oxit và khí cacbonic.

I. Định nghĩa:

-Phản ứng hóa học là quá trình biến đổi chất này thành chất khác.

-Phương trình chữ :

Tên các chất phản ứng (CTG)🡪 tên các tạo thành (CSP)

* Sắt+lưu huỳnh 🡪 Sắt (II) sunfua.

Đọc: Sắt tác dụng với lưu huỳnh tạo thành sắt (II) sunfua.

* CanxiCacbonat 🡪 Canxi oxit + cabonic.

1. Diễn biến của phản ứng hoá học

?Phân tử là gì?

Gv: Khi các chất phản ứng chính là các phân tử phản ứng với nhau. Người ta nói phản ứng giữa các phân tử thể hiện Pứ giữa các chất

-Chiếu sơ đồ hình động tượng trưng cho diễn biến của PUHH giứa Hidro và oxi tạo thành nước.

-Giáo viên yêu cầu học sinh thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi trong PHT. 2’

-Kết luận:

- Chỉ có ……………………. Giữa các nguyên tử thay đổi.

- Số nguyên tử của mỗi nguyên tố trước và sau phản ứng …………………………………………..

- Kết quả: ………………….….. này biến đổi thành ………………………… khác.

-Chiếu sơ đồ phản ứng giữa Kẽm và axit clo hidric.

Gv: Nếu có đơn chất kim loại tham gia phản ứng thì sau phản ứng nguyên tử kim loại phải liên kết với nguyên tử nguyên tố khác.

HS ghi mục bài.

-Là hạt đại diện cho chất, thể hiện đầy đủ TCHH của chất.

-Nghe

-Quan sát hình vẽ

-Thảo luận nhóm (3 phút)

-Hoàn thành PHT trong 2’

-Liên kết

- giữ nguyên (bằng nhau)

-... phân tử ... phân tử ....

-Quan sát.

Ghi nhớ.

II. Diễn biến của phản ứng hoá học

Trong các PUHH, Chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác.

Hoạt động 3: Luyện tập – Củng cố

BT1:

* … biến đổi … chất …chất …

* … chất ban đầu … chất mới sinh.

*… giả dần … tăng dần.

BT2:

… rắn … hơi … phân tử … phân tử…

Hoạt động 4: Vận dụng

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

GV: biểu diễn 2 thí nghiệm của tiết trước

TN1: Cho ddHCl và ông nghiệm chứa sẵn 3 viên kẽm

TN2: Cho ddCuSO₄ và ông nghiệm chứa sẵn dd NaOH.

?Nêu hiện tượng?

?Hiện tượng mới xuất hiện khác với các chất ban đầu ở điểm nào?

Các PƯ HH xảy ra khi nào, dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết PƯHH xảy ra? Bài học hôm nay sẽ giúp các em giải quyết vấn đề này.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

III. Khi nào các phản ứng hoá học xảy ra?

GV: Hướng dẫn các nhóm làm TN cho 1 viên Zn vào dd HCl

? Phát biểu hiện tượng xảy ra?

?Muốn phản ứng HH xảy ra, nhất thiết phải có đk gì?

GV: Bề mặt tiếp xúc càng lớn thì phản ứng xảy ra dễ dàng và nhanh hơn (các chất ở dạng bột thì bề mặt tiếp xúc nhiều hơn ở dạng lá)

? Nếu để 1 ít P, S, than trong không khí, các chất có tự bốc cháy không?

GV: Hướng dẫn HS đốt than hoặc P trong không khí

?Vậy để các chất trên cháy được chúng ta phải làm gì?

? Khi nấu rượu muốn chuyển hoá từ tinh bột sang rượu thì chúng ta phải làm gì?

? Cho biết vai trò của men rượu trong trường hợp trên?

? Thế nào là chất xúc tác?

? Vậy khi nào thì Pứ HH xảy ra?

Làm TN theo nhóm

-Có bọt khí thoát ra và viên Zn tan dần

-Các chất tham gia phản ứng phải tiếp xúc với nhau

Nghe

- không

HS: đốt cháy các chất theo hướng dẫn của GV

- 1 số PƯHH muốn xảy ra phải được đun nóng đến 1 t^o thích hợp

- cần phải có men rượu

- Chất xúc tác

“Chất xúc tác là chất kích thích cho phản ứng xảy ra nhanh hơn nhưng không biến đổi sau khi phản ứng kết thúc”

1. Các chất phản ứng phải tiếp xúc với nhau.

2. Một số phản ứng cần có nhiệt độ

3. Một số phản ứng cần có mặt chất xúc tác.

III.Khi nào PƯHH xảy ra

1. Các chất phản ứng phải tiếp xúc với nhau.

2. Một số phản ứng cần có nhiệt độ

3. Một số phản ứng cần có mặt chất xúc tác.

IV. Cách nhận biết một phản ứng hoá học xảy ra

GV:yêu cầu HS quan sát các chất trướcTN

GV: HDẫn Hs làm TN

1. Cho 1 giọt dd BaCl₂ vào ỐN đựng dd Na₂SO_4.

2. Cho 1 cây đinh sắt vào dd CuSO_4.

? Quan sát và phát biểu hiện tượng?

GV: Qua TN vừa làm và TN Zn + HCl, các em hãy cho biết

?Làm thế nào để nhận biết có Pứ hoá học xảy ra?

? Dựa vào dấu hiệu nào để biết có chất mới xuất hiện?

GV: Ngoài ra sự toả nhiệt và phát sáng cũng có thể là dấu hiệu có PƯHH xảy ra

Ví dụ: Ga cháy, Nến cháy ...

-Quan sát

Làm TN theo nhóm.

TN1. có chất K^o tan màu trắng tạo thành

TN2. trên đinh sắt có 1 lớp KL màu đỏ bám vào (Cu)

-Dựa vào có chất mới xuất hiện, có tính chất khác với chất pứ.

-Những tính chất khác mà ta dễ nhận biết là: Màu sắc, tính tan, trạng thái

(vd:Tạo ra chất rắn không tan, tạo ra chất khí ...)

IV.Làm thế nào để nhận biết có PƯHH xảy ra.

- Dựa vào có chất mới xuất hiện, có tính chất khác với chất phản ứng.

- những tính chất khác mà ta dễ nhận biết là :Màu sắc, tính tan, trạng thái

Hoạt động 3: Củng cố, luyện tập

-khi nào PƯHH xảy ra?

-Làm thế nào nhận biết có PƯHH xảy ra?

-Đọc nội dung ghi nhớ sgk

Hoạt động 4: Vận dụng

Sơ đồ sau tượng trưng cho phản ứng giữa kim loại kẽm với axit clo hiđric tạo ra chất kẽm clorua và khí hiđrô.

Hãy điền từ hoạc cụm từ thích hợp vào chỗ trống trong các câu sau:

1. Mỗi phản ứng xảy ra với một ………………………………………………… và hai ………………………………………………………

2. Sau phản ứng tạo ra một ………………………………………………………… và một ………………………………………………………

1. nguyên tử Zn và 2 phân tử HCl

2. 1 phân tử ZnCl₂ và 1 phân tử H₂.

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

- Học bài giảng và soạn trước bài thực hành theo mẫu đã hướng dẫn.

- BTVN: 5,6 tr 51 sgk và 13.2 ; 13.6 tr 16,17 SBT

-Viết trước bài tường trình vào giấy – Đọc trước cách tiến hành, tiết 20 thực hành lấy điểm 15 phút.

-Hướng dẫn viết tường trình:

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

Hoạt động 1: Khởi động

Để giúp các em khắc sâu hơn kiến thức về hiện tượng vật lý, hiện tượng hoá học, và nhận biết dấu hiệu có PƯHH xảy ra, chúng ta cùng đi vào bài: Thực hành 3.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

I. Kiểm tra sự chuẩn bị bài thực hành của HS

GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS ở nhà: Các bước tiến hành TN 1,2 mẫu tường trình.

Đại diện các nhóm báo cáo sự chuẩn bị của nhóm mình.

II. Nêu mục đích của thí nghiệm, ôn lại kiến thức liên quan.

Qua sự chuẩn bị bài ở nhà, em hãy nêu mục đích của bài thực hành?

- Dựa vào dấu hiệu chính nào để phân biệt hiện tượng vật lý, hiện tượng hóa học?

- Dấu hiệu để nhận biết có PƯHH xảy ra?

- Củng cố các khái niệm về hiện tượng vật lý, hiện

tượng hoá học.

- Phân biệt hiện tượng vật lý, hiện tượng hóa học.

- Dấu hiệu để nhận biết có PƯHH xảy ra.

- Có sinh ra chất mới hay không.

- Có sự tạo thành chất mới.

III. Tiến hành thí nghiệm.

- Nêu các TN cần tiến hành trong bài?

Thí nghiệm 1: Hòa tan và đun nóng KMnO₄:

- Chiếu cách tiến hành

- Nêu dụng cụ, hóa chất cần cho thí nghiệm?

- GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm🡪 Trả lời các câu hỏi:

+ Nêu hiện tượng quan sát được ở ống nghiệm 1?

+ Chất rắn ở ống nghiệm 2 có tan hết trong nước?

GV giải thích: Que đóm cháy do KMnO₄ bị nhiệt phân hủy giải phóng Oxi.

• Hiện tượng ở ống nghiệm 1, 2 thuộc loại hiện tượng nào? Vì sao?

Thí nghiệm 2: Thực hiện phản ứng với Canxihidroxit:

- Chiếu cách tiến hành

- Nêu dụng cụ, hóa chất cần cho thí nghiệm?

- GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm🡪 Nhận xét hiện tượng quan sát được ở 2 ống nghiệm? Ống nghiệm 1,2 thuộc loại hiện tượng nào? Giải thích?

* Lưu ý: Khi ống nghiệm 2 xuất hiện kết tủa trắng thì ngừng thổi.

* GV hướng dẫn HS tiến hành TN2 (b) như SGK.

- Nêu hiện tượng quan sát được ở 2 ống nghiệm?

- Ống nghiệm nào là hiện tượng hóa học? Giải thích?

- Dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết có PƯHH xảy ra?

- Vậy qua các TN trên em đã được củng cố lại những kiến thức nào?

- HS trả lời.

- 1 HS đọc lớn, HS khác theo dõi.

- Ống nghiệm, nút cao su, đèn cồn, tinh thể KMnO₄, que đóm.

- Nhóm HS tiến hành TN theo hướng

dẫn, ghi chép hiện tượng quan sát được:

+ Ống 1: KMnO_­4 tan hết tạo thành chất lỏng màu tím.

+ Ống 2: Thuốc tím chuyển thành chất mới màu đen, đổ nước vào lắc nhẹ thì chất rắn chỉ tan 1 phần tạo dung dịch có màu xanh, và 1 phần chất rắn không tan trong nước có màu đen.

+ Ống nghiệm 1: Thuộc hiện tượng vật lý vì không sinh ra chất mới.

+ Ống nghiệm 2: Thuộc hiện tượng hóa học vì sinh ra chất mới.

- 1 HS đọc lớn, HS khác theo dõi.

- Ống nghiệm, giá đựng ống nghiệm,ống thủy tinh, kẹp gỗ, nước vôi trong, ống hút, nước cất, dung dịch Na₂CO₃.

- Nhóm HS tiến hành TN 2(a) theo hướng dẫn, ghi chép hiện tượng:

+ Ống 1: Thổi nhẹ hơi thở vào ống nghiệm đựng nước cất: Không có hiện tượng gì 🡪 thuộc hiện tượng vật lý vì không sinh ra chất mới.

+ Ống 2: Thổi nhẹ hơi thở vào ống nghiệm đựng nước vôi trong: Nước vôi trong vẫn đục 🡪 thuộc hiện tượng hóa học vì sinh ra chất mới.

- Nhóm HS tiến hành TN.

+ Ống 1: Nhỏ dd Natri cacbonat vào ống nghiệm đựng nước: Không có hiện tượng gì.

+ Ống 2: Nhỏ dd Natri cacbonat vào ống nghiệm đựng nước vôi trong: Xuất hiện chất màu trắng đục 🡪 thuộc hiện tượng hóa học vì sinh ra chất mới.

+ Dấu hiệu: Có sự thay đổi về màu sắc (xuất hiện chất màu trắng đục).

- Củng cố: Hiện tượng vật lý, hiện tượng hóa học, dấu hiệu để nhận biết có PƯHH xảy ra.

IV. Viết tường trình.

GV hướng dẫn HS viết tường trình TN theo mẫu. Nội dung tường trình phải trả lời được câu hỏi 1,2 (II)/52(sgk)

- Viết PT chữ ở TN 2a,b? Đọc PT chữ?

GV thu tường trình. Chấm lấy điểm kiểm tra TH

- HS viết tường trình theo mẫu. Hoàn thành tường trình và nộp lại cho GV vào cuối tiết học.

- 2 HS lên bảng viết PT chữ ở TN 2.

V. Vệ sinh phòng thực hành.

GV yêu cầu HS thu rửa dụng cụ, xếp lại dụng cụ hoá chất vào khay. Làm vệ sinh phòng thực hành.

HS các nhóm thu dọn vệ sinh phòng thực hành.

Hoạt động 3: Nhận xét, đánh giá giờ thực hành.

GV nhận xét giờ thự hành về ưu và nhược điểm, tinh thần làm việc của các thành viên trong nhóm, hiệu quả công việc. Rút kinh nghiệm cho giờ thực hành sau.

HS lắng nghe, theo dõi và rút kinh nghiệm.

Hoạt động 4: Tìm tòi, mở rộng

Xem lại diễn biến của PƯHH. Hiện tượng vật lý, hiện tượng hóa học. Dấu hiệu để nhận biết có PƯHH xảy ra. Từ TN trong bài 15 (phần 1) 🡪 Hãy viết PT chữ của phản ứng?

Tên TN – Cách tiến hành

Dụng cụ - Hóa chất

Hiện tượng - Giải thích

Kết luận

TN1: Hòa tan và đun nóng Kalipemaganat.

(SGK)

5 điểm

Chuẩn bị cho 1 nhóm:

-DC: Muỗng, 2 ÔN, kẹp gỗ, đèn cồn, ống hút hóa chất.

-HC: KMnO₄, nước.

-ỐN1: KMnO_­4 tan hết tạo thành chất lỏng màu tím. (0,5đ)

-ÔN2: Thuốc tím chuyển thành chất mới màu đen, đổ nước vào lắc nhẹ thì chất rắn chỉ tan 1 phần tạo dung dịch có màu xanh, và 1 phần chất rắn không tan trong nước có màu đen. (1,5đ). Vì Khi đun nóng thuốc tím đã bị phân hủy thành 1 số chất khác.(1đ)

-ÔN1: Thuộc HTVL vì không sinh ra chất mới. (1đ)

-ÔN2: Thuộc HTHH vì sinh ra chất mới. (1đ)

2. TN 2: Thực hiện phản ứng vớiCanxihidroxit

(SGK)

5 điểm

Chuẩn bị cho 1 nhóm:

-DC: Muỗng, 4 ÔN, kẹp gỗ, ống hút hóa chất, Ống thủy tinh chữ L.

-HC: Ca(OH)₂, nước, Na₂CO₃.

a).

+ Ống 1: Thổi nhẹ hơi thở vào ống nghiệm đựng nước cất: Không có hiện tượng gì (0,5đ)

+ Ống 2: Thổi nhẹ hơi thở vào ống nghiệm đựng nước vôi trong: Nước vôi trong vẫn đục (1đ)

b).

+ Ống 1: Nhỏ dd Natri cacbonat vào ống nghiệm đựng nước: Không có hiện tượng gì. (0,5đ)

+ Ống 2: Nhỏ dd Natri cacbonat vào ống nghiệm đựng nước vôi trong: Xuất hiện chất màu trắng đục (1đ)

-ÔN 2: Dấu hiệu là nước vôi trong vẫn đục.

- PTC:

Cacbondioxit+ Canxi hidroxit 🡪Canxicacbonat+Nước. (1đ)

-ÔN2: Dấu hiệu là nước vôi trong vẫn đục

- PTC:

Natricacbonat+Canxi hidroxit🡪 Canxicacbonat+Natrihidroxit.

(1đ)

Lớp

TSHS

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Từ TB trở lên

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

8A3

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Chúng ta đã biết bản chất của phản ứng hóa học là chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi làm cho phân tử này biến đổi thành phân tử khác. Kết quả là chất này biến đổi thành chất khác. Vậy khi chất này biến đổi thành chất khác liệu khối lượng có bị thay đổi không?

Năm 1748, nhà hóa học M.V. Lô-Mô-Nô-Xốp (Nga) đã tiến hành thí nghiệm nung kim loại trong bình kín, sau nhiều lần cân đo cẩn thận và ông nhận thấy rằng tổng khối lượng của chúng không thay đổi trước và sau phản ứng. Ông đã đặt ra vấn đề (Chiếu slide 1)

Năm 1785 (sau 37 năm), nhà hóa học A.L. La-Voa-die (Pháp), từ kết quả thí nghiệm độc lập của mình và cũng phát hiện ra tổng khối lượng của các chất không thay đổi trước và sau phản ứng.(slide 2)

Từ đó, Nội dung của định luật BTKL ra đời, hai ông được coi là những người đầu tiên đã đưa phép cân đo định lượng trong nghiên cứu hóa học, mở đường cho việc nghiên cứu định lượng hóa học.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Nội dung định luật

- Chiếu slide 3

-Đọc thí ngiệm

-Giới thiệu dung cụ thí nghiệm

?Trước khi tiến hành thí nghiệm vị trí kim ở vị trí như thế nào?

-Nhận xét hiện tượng sau khi cho 2 chất tác dụng với nhau

?Kim của cân lúc này như thế nào?

?Em có kết luận gì?

? Nhắc lại nội dung cơ bản của ĐL?

GV:khi 1 PƯHH xảy ra, thì tổng khối lượng các chất không thay đổi.

GV: Hướng dẫn HS giải thích định luật

- Chiếu slide 4,5 và giải thích quá trình phản ứng xảy ra của thí nghiệm trên.

? Nhắc lại bản chất của PƯHH?

?Số ngtử của mỗi ngtố trước và sau có thay đổi không?

? Khối lượng của mỗi ngtử trước và sau phản ứng có thay đổi không?

🡪 Vì vậy tổng khối lượng của các chất được bảo toàn

? Khi phản ứng hoá học xảy ra, có những chất mới được tạo thành, nhưng vì sao tổng khối lượng của các chất vẫn không thay đổi?

?Em hãy viết PT chữ của pứ trong TN trên biết rằng SP của pứ là : Natri caclorua và Canxi sunfat

?Nếu kí hiệu khối lượng của mỗi chất là m 🡪 thì nội dung của đluật bảo toàn khối lượng được thể hiện bằng biểu thức nào ?

? Giả sử có pứ tổng quát giữa chất A và B tạo ra chất C và D thì biểu thức của đluật được viết như thế nào?

Gv kết luận

-Đọc

-Quan sát

-Cân bằng

-Có chất màu trắng xuất hiện

-Cân bằng

-Khối lượng các chất trước và sau phản ứng không đổi

- Trong 1 phản ứng hoá học, tổng khối lượng của các chất sản phẩm bằng tổng các khối lượng của các chất tham gia phản ứng.

-Quan sát

-Trong PUHH, chỉ có liên kết giữa các nguyên tử thay đổi, số nguyên tử mỗi nguyên tố được giữ nuyên

-Không đổi.

- Khối lượng của các nguyên tử không thay đổi.

- Vì trong phản ứng hoá học, chỉ có liên kết giữa các ngtử thay đổi, còn số ngtử không thay đồi.

- PTHH chữ là

Canxiclrua + Natri sunfat 🡪 Natriclorua + Canxi sunfat.

- PT: A + B 🡪 C + D

Theo ĐLBTKL, ta có

m_A + m_B = m_C + m_D

=> m_D = m_{A +} m_B - m_C

I.Định luật

1. Thí nghiệm (SGK)

2. Định luật

Trong 1 phản ứng hoá học, tổng khối lượng của các chất phản ứng bằng tổng các khối lượng của các chất sản phẩm.

Giả sử có pứ tổng quát giữa:

A + B C + D

m_A + m_B = m_C + m_D

II. Bài tập áp dụng

? Nếu biết khối lượng của m_A, m_B, m_C thì khối lượng của m_D được tính như thế nào?

Bài Tập 1: Đốt cháy hoàn toàn 3,1 gam phốtpho trong KK, ta thu được 7,1 gam hợp chất đi phốtpho pentaoxít ( P₂O₅)

1. Viết PT chữ của PỨ?
2. Tính khối lượng của Oxi đã PỨ ?

GV: hướng dẫn giải

- viết PT chữ

- viết biểu thức của ĐLBTKL?

- Thay các giá tri đã biết vào biểu thức và tính khối lượng của oxi ?

Bài Tập 2: Nung đá vôi (có thành phần chính là canxi cacbonat) người ta thu được 112Kg canxi oxít (vôi sống ) và 88 Kg khí cacbon đi oxít .

a. Viết PT chữ của PỨ ?

bTính khối lượng của canxi cacbonat đã PỨ ?

GV:- gọi 1 HS lên giải ?

- chấm vở của 1 vài HS

giải

a. photppho + oxi 🡪 điphotpho

pentaoxit

b. m_{P +} m_O = m (P₂O₅)

🡪 m_{O =} m (P₂O₅) - m_P

= 7,1 – 3,1 = 4 gam

giải

a.

canxi cacbonat 🡪 canxi oxit

+ khí cacboníc

b. theo ĐLBTKL ta có

m _{canxi cacbonat} = m _{canxi oxit}+ m_cacbonic

🡪m_{canxicacbonat}=112+88=200kg

II.Áp dụng

Bài Tập 1:

a. photppho + oxi 🡪

điphotpho pentaoxit

b. theo ĐLBTKL ta có

m_{P +} m_O = m _(P2O5)

🡪 m_{O =} m _(P2O5) - m_P

= 7,1 – 3,1 = 4 (gam)

Bài Tập 2:

a. canxi cacbonat 🡪 canxi oxít

+ khí cacboníc

b. Theo ĐLBTKL ta có

m _{canxi cacbonat} = m _{canxi oxit}+ m_cacbonic

🡪m_{canxicacbonat=}112 +88=200kg

Hoạt động 3: Củng cố, luyện tập

-Hệ thống lại nội dung bài học

Điền từ họặc cụm từ cò thiếu vào chổ trống

1. Trong 1 phản ứng hoá học, tổng khối lượng của các ………………(1)………………… bằng tổng các ……………(2) …………. của các……………………………(3)…………………

2. Trong phản ứng hoá học, chỉ có …………(4)……………… giữa các nguyên tử thay đổi, còn số …………………(5)………………………… của mỗi nguyên tố trước và sau khi phản ứng không thay đổi, vì vậy tổng khối lưọng của các chất được bảo toàn

* Đáp án: (1): chất phản ứng (2): khối lượng

(3): chất sản phẩm (4): liên kết (5): nguyên tử

Hoạt động 4: Vận dụng

- BÀI TẬP1: Nung 84 kg Canxi cacbonat (CaCO₃), thu được 40 kg Canxi oxit (CaO) và khí cacbonic (CO₂). Khối lượng khí cacbonic (CO₂) được tạo thành là

A. 128 kg B. 34 g C. 44 kg D. 34 kg

CaCO₃

84kg

Quả nặng

84 kg

-Trong thực tế, khi nung 84 kg Canxi cacbonat (CaCO₃), thu được 40 kg Canxi oxit (CaO). Tức là khối lượng đã giảm đi 34kg. Vì sao?

-BÀI TẬP2: Quan sát hình trên, Nung 84 kg Canxi cacbonat (CaCO₃). Sau một thời gian. Cân ở vị trí nào? Giải thích?

-Bài tập 1: C

Ví sản phẩm thu được là 40 kg CaO và 44 kg khí CO₂, nhưng trong thực tế CO₂ là chất khí nên bay ra ngoài.

-Bài tập 2: Hình 2

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

* Để 1 đồ vật A bằng sắt trong không khí một thời gian thì đồ vật đó giống hình B

? Dự đoán khối lượng của miếng sắt trong hình B nặng hơn hay bằng hay nhẹ hơn miếng sắt trong hình A?

-Học bài giảng và soạn trước bài 16 phần I

-BTVN: bài 1,2,3 sgk trang 54

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

Theo định luật bảo toàn khối lượng, số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong các chất trước và sau phản ứng được giữ nguyên. Dựa vào đó cùng với CTHH ta sẽ lập được PTHH để biểu diễn ngắn gọn phản ứng hoá học. Đó chính là nội dung của buổi học hôm nay.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

1. Phương trình hoá học.

- GV treo H2.5 🡪 Hãy viết PT chữ khi cho khí Hidro tác dụng với Oxi tạo thành nước?

- Hãy thay các chất trong PT bằng CTHH?

- GV nhận xét, uốn nắn sai sót của HS khi viết CTHH.

- GV treo hình vẽ như SGK/55. Hãy quan sát chiếc cân 1 và cho biết vì sao cân không thăng bằng?

GV hướng dẫn: Để cân bằng số nguyên tử O ở 2 vế ta thêm hệ số 2 trước công thức H₂O.

- GV chỉ lên chiếc cân 2 🡪 Chiếc cân 2 vẫn chưa thăng bằng, vì sao?

- Làm thế nào để số nguyên tử H ở 2 vế bằng nhau?

- Cân 3 đã thăng bằng, vì sao?

- GV nhận xét 🡪 PTHH.

Lưu ý: Khi số nguyên tử của các nguyên tố ở 2 vế bằng nhau, ta thay

( ) bằng dấu (🡪).

- Hãy đọc PTHH vừa lập?

- Từ bài tập 3/54(bài cũ), đã có PT chữ:Magie + Oxi Magieoxit(MgO)

Hãy lập PTHH?

- GV hướng dẫn: Từ PT chữ 🡪 viết dưới dạng CTHH? Cân bằng số nguyên tử của nguyên tố không bằng nhau ở 2 vế 🡪 lập PTHH?

- GV nhận xét, chấm bảng con 1 số HS (phát hiện ra lỗi sai của HS để kịp thời sửa chữa).

Chuyển ý : Làm thế nào để lập được PTHH? ta sang phần 2

- 1 HS lên bảng viết, HS khác viết vào bảng con.

- HS lần lượt thay thế.

- Vì số nguyên tử Oxi ở vế trái nhiều hơn vế phải.

- HS cân bằng số nguyên tử O theo hướng dẫn.

- Vì số nguyên tử H ở vế phải nhiều hơn vế trái.

- Thêm hệ số 2 trước công thức H₂.

- Vì số nguyên tử H, O ở 2 vế bằng nhau.

- 2 phân tử Hidro tác dụng với 1 phân tử Oxi tạo thành 2 phân tử nước.

- HS lập PTHH vào bảng con theo từng bước:

+ Viết PT dạng CTHH.

+ Cân bằng số nguyên tử O bằng cách thêm hệ số 2 trước MgO 🡪 O ở 2 vế = nhau.

+ Thêm hệ số 2 trước Mg 🡪 số nguyên tử Mg ở 2 vế = nhau.

+ Viết thành PTHH.

I. Lập phương trình hoá học.

1. Phương trình hoá học

VD1:

Hidro + Oxi 🡪 Nước.

H₂ + O₂ H₂O

H₂ + O₂ 2 H₂O

2 H₂ + O₂ 2 H₂O

PTHH:

2 H₂ + O₂ 2 H₂O

VD2:

- PT chữ:

Magie+OxiMagieoxit

t⁰+

Mg + O₂ MgO

t⁰+

Mg + O₂ 2 MgO

t⁰+

2 Mg + O₂ 2 MgO

- PTHH:

2 Mg + O₂ 2 MgO

?Qua 2 ví dụ trên, hãy thảo luận nhóm nhỏ rút ra các bước lập phương trình hoá học ?

- GV gọi đại diện nhóm trình bày ý kiến .

?Viết sơ đồ phản ứng là viết cái gì ?

- GV lưu ý: Khi viết CTHH của các chất không được viết sai CTHH, không viết thiếu chất, muốn viết đúng CTHH hợp chất phải nhớ hoá trị của nguyên tố hay nhóm nguyên tử .

?Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố là ta làm gì ?

- GV lưu ý : Ở bước này, khi chọn hệ số , hệ số phải được viết ngang bằng KHHH, không được thay đổi chỉ số nguyên tử .

?Viết PTHH là làm gì ?

- GV đưa ví dụ lên bảng :

VD1 : Lập PTHH của phản ứng sau :

Nhôm + khí oxi 🡪 Nhôm oxit

(Al và O)

* Thảo luận nhóm lập PTHH của phản ứng hóa học trên?

GV:Trong phản ứng hóa học, để cân bằng số nguyên tử thường bắt đầu từ nguyên tố có số nguyên tử nhiều hơn và không bằng nhau. Trường hợp một số nguyên tố có số nguyên tử một bên là chẵn, một bên là lẻ, ta nên làm chẵn số nguyên tử lẻ bằng đặt hệ số 2 trước CTHH có chứa nguyên tố có số nguyên tử lẻ.

- GV hướng dẫn: Trong phản ứng trên, cả số nguyên tử Al và O ở 2 vế là không bằng nhau . Ta nên bắt đầu từ nguyên tố O có số nguyên nhiều hơn, làm chẵn số nguyên tử O ở vế phải.

?Lúc này bên trái cần có mấy nguyên tử O và Al?

?Do đó ta cần làm gì ?

- GV lưu ý : Vì số oxi ở dạng phân tử O₂, không được viết 6O, không được thay đổi chỉ số trong CTHH viết đúng .

Bài tập 2:

Natricacbonat+Canxihiđroxit🡪 Canxicacbonat + Natrihiđroxit

Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ --> CaCO₃ + NaOH

?Nhận xét số nguyên tử của nguyên tố và số nhóm nguyên tử ở 2 vế như thế nào?

?Do đó, để cân bằng ta phải làm gì ?

- GV nhấn mạnh : Tuy nhiên, trường hợp số nhóm nguyên tử bị phá vỡ sau phản ứng thì khi cân bằng ta cần đếm số nguyên tử của mỗi nguyên tố .

- GV đưa ra ví dụ :

VD : Al(OH)₃ --> Al₂O₃ + H₂O

🡪 Hướng dẫn hs hoàn thành PTHH .

Có 3 bước lập PTHH :

1/ Viết sơ đồ phản ứng

2/ Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố .

3/ Viết thành PTHH

Là viết CTHH của các chất tham gia phản ứng và sản phẩm - HS ghi nhận

- Chọn hệ số thích hợp đặt trước CTHH sao cho số nguyên tử của mỗi nguyên tố ở 2 vế là bằng nhau .

- HS ghi nhận

Nối mũi tên rời thành mũi tên liền .

- HS ghi đề bài vào vở .

- HS thảo luận nhóm, làm vào bảng phụ .

- HS tiếp nhận thông tin kiến thức .

- HS lĩnh hội

4Al và 6O

đặt hệ số 4 Al và 3O₂

- HS chú ý

- HS viết ví dụ vào vở

+ Vế trái : 2Na, 2OH

+ Vế phải : 1Na, 1OH

còn số Ca, và CO₃ ở 2 vế là bằng nhau .

-->Do đó, ta đặt 2 trước CTHH NaOH .

- HS lĩnh hội kiến thức .

- HS ghi ví dụ vào vở .

2.Các bước lập phương trình hoá học.

-Bước 1: viết sơ đồ phản ứng.

-Bước 2: Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố.

-Bước 3: Viết PTHH

Bài tập 1:

Al + O₂ ---> Al₂O₃

4Al + 3O₂ ---> 2Al₂O₃

4Al + 3O₂ 2Al₂O₃

Bài tập 2:

Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ --> CaCO₃ + NaOH

Na₂CO₃+Ca(OH)₂-->CaCO₃ + 2NaOH

Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ CaCO₃ + 2NaOH

Hoạt động 3: Củng cố, luyện tập

-Nhắc lại các bước lập phương trình hoá học?

-Khi cân bằng PTHH ta chỉ được thêm hệ số hay thay đổi chỉ số?

-Nhận biết PTHH đã được cân bằng hay chưa dựa và dấu mũi tên ntn?

Hoạt động 4: Vận dụng

-Cân bằng các phương trình hoá học sau:

1. Al + Cl₂ --------> AlCl₃

2. Al + O₂ ---------> Al₂O₃

3. Al(OH)₃ --------> Al₂O₃ + H₂O

Hoạt động 5: Tìm tòi, mở rộng

-BTVN: 2,3,4,5,7 sgk trang 55,56.

-Chuẩn bị trước phần còn lại.

-Học thuộc các bước lập PTHH.

GIÁO VIÊN

HỌC SINH

NỘI DUNG

Hoạt động 1: Khởi động

-Chiếu bản đồ tư duy hệ thống lại tiết 22 (các bước lập PTHH). Sau khi lập xong PTHH, khi nhìn vào đó em biết được điều gì. Hay nói cách khác, PTHH có ý nghĩa ntn, ta cùng tìm hiểu phần còn lại của bài PTHH.

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức

II. Ý nghĩa của PTHH

-Lấy lại VD 1 của phần bài cũ của HS 2.

VD1: 4P + 5O₂ 🡪 2P₂O₅.

-Các cách viết sau lần lượt chỉ ý gì? (4P; 5O₂; 2P₂O₅.)

?Đọc lại phương trình hóa học trên bằng lời?

GV: rút ra tỉ lệ số nguyên tử P: số phân tử O₂: số phân tử P₂O₅ =4:5:2

?PTHH cho biết gì?

GV: Trong PTHH ở VD1, hãy xác định có mấy cặp chất (không lặp lại)?

-Xét cặp 1: P và O₂ có thể đọc bằng lời: Cứ 4 nguyên tử P tác dụng được với 5 phân tử O₂.

-Tỉ lệ số nguyên tử P: số phân tử O₂ = 4:5.

?Tương tự, Hãy xét 2 cặp chất còn lại?

?Ngoài ra, PTHH còn cho biết gi?

?Hãy trao đổi trong bàn (1’) và rút ra ý nghĩa của PTHH cho biết gì?

🡪 đại diện nhóm trả lời

*Xét VD2(phần bài cũ của HS1):

Mg + 2HCl 🡪 MgCl₂ + H₂.

a/ Hãy cho biết tỉ lệ giữa các chất trong PTHH trên?

b/ hãy cho biết tỉ lệ 2 cặp chất bất kì của PTHH trên?

-Gọi 1 HS lên bảng thực hiện câu a

?Câu b: Gọi 2 HS xác định 2 cặp chất bất kì?

-Gọi 2 HS lên bảng thực hiện

*Chuyên ý: Chúng ta xem lại 2VD vừa rồi để tiến hành làm bài tập sau.

-Chép lại VD1 vào vở.

-4P: 4 nguyên tử P.

5O₂: 5 phân tử O₂.

2P₂O₅: 2 phân tử P₂O₅.

-4 nguyên tử P tác dụng với 5 phân tử O₂ tạo ra 2 phân tử P₂O₅.

- Tỉ lệ 2: 1: 2

-PTHH cho biết tỉ lệ số nguyên tử: số phân tử giữa các chất trong phản ứng.

-Có 3 cặp chất: P và O₂; O₂ và P₂O₅; P và P₂O₅.

-Quan sát.

-P và P₂O_5: