a) Mục tiêu: Giúp HS

- Kết nối kiến thức từ cuộc sống vào nội dung bài học.

- Xác định được vấn đề chính của nội dung bài học.

b) Nội dung:

GV đặt câu hỏi, HS trả lời.

HS quan sát ngữ liệu và trả lời câu hỏi của GV

c) Sản phẩm:
- HS chỉ nêu được ý nghĩa của hai câu thơ của Hồ Chí Minh.

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV trình chiếu 2 câu thơ của Hồ Chủ Tịch

Dân ta phải biết sử ta

Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam

? Em hãy cho biết ý nghĩa của hai câu thơ trên?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn HS quan sát, phân tích nội dung 2 câu thơ và trả lời câu hỏi.

HS đọc ngữ liệu, và trả lời câu hỏi của GV.

B3: Báo cáo thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS đứng lên trả lời

HS:

- Đại diện trả lời câu hỏi

- HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời của HS và chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động hình thành kiến thức mới.

- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.

1. Lịch sử và môn lịch sử là gì?

a) Mục tiêu: Giúp HS nêu được khái niêm lịch sử và bộ môn lịch sử.

b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.

- Sự kiện khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40 – 43) là sự kiện lịch sử, vì sự kiện này đã xảy ra trong quá khứ và là mộc mốc lịch sử quan trọng của dân tộc.

- Từ đó rút ra được khái niệm lịch sử và môn lịch sử.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV trình chiếu hình ảnh lễ hội của đền Hai Bà Trưng và đặt câu hỏi:

? Sự kiện khởi nghĩa Hai Bà Trưng (40 – 43) có phải là lịch sử không? Vì sao?

? Lịch sử và môn Lịch sử là gì?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS trả lời

HS:

- Quan sát ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi.

- Suy nghĩ cá nhân để lấy ví dụ minh hoạ.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS trả lời câu hỏi của GV.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

- Lịch sử là tất cả những gì đã xảy ra trong quá khứ.

- Môn lịch sử là môn học tìm hiểu về lịch sử loài người và những hoạt động chính của con người trong quá khứ.

2. Vì sao cần phải học lịch sử?

a) Mục tiêu: Giúp HS giải thích được vì sao cần phải học lịch sử?

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.

- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm và giao nhiệm vụ:

? Em sinh ra trong một dòng họ, em có muốn biết về gia phả (cội nguồn) của dòng họ mình không? Em làm thế nào để biết điều đó ?

? Từ đó em hãy cho biết học lịch sử để làm gì?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang phần luyện tập.

- Học lịch để biết được cội nguồn của tổ tiên, quê hương, đất nước, hiểu được ông cha ta đã phải lao động, sáng tạo, đấu tranh như thế nào để có được đất nước như ngày nay.

- Học lịch sử giúp chúng ta hiểu được những gì nhân loại tạo ra trong quá khứ để xây dựng được xã hội văn minh ngày nay, từ đó hình thành ý thức giữ gìn, phát huy những giá trị tốt đẹp do con người tạo ra trong quá khứ để lại.

3. Dựa vào đâu để biết và dựng lại lịch sử?

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

* Vòng chuyên sâu (7 phút)

- Chia lớp ra làm 4 nhóm:

- Yêu cầu các em ở mỗi nhóm đánh số 1,2,3,4…

- Phát phiếu học tập & giao nhiệm vụ:

Nhóm 1: Tìm hiểu về tư liệu hiện vật.

Nhóm 2: Tìm hiểu về tư liệu chữ viết.

Nhóm 3: Tìm hiểu về tư liệu truyền miệng.

Nhóm 4: Tìm hiểu về tư liệu gốc.

* Vòng mảnh ghép (8 phút)

- Tạo nhóm mới (các em số 1 tạo thành nhóm I mới, số 2 tạo thành nhóm II mới, số 3 tạo thành nhóm III… mới & giao nhiệm vụ mới:

1. Chia sẻ kết quả thảo luận ở vòng chuyên sâu?

2. Nêu vai trò của các nguồn tư liệu trong việc tìm hiểu lịch sử?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

* Vòng chuyên sâu

HS:

- Làm việc cá nhân 2 phút, ghi kết quả ra phiếu cá nhân.

- Thảo luận nhóm 5 phút và ghi kết quả ra phiếu học tập nhóm (phần việc của nhóm mình làm).

GV hướng dẫn HS thảo luận (nếu cần).

* Vòng mảnh ghép (7 phút)

HS:

- 3 phút đầu: Từng thành viên ở nhóm trình bày lại nội dung đã tìm hiểu ở vòng mảnh ghép.

- 5 phút tiếp: thảo luận, trao đổi để hoàn thành những nhiệm vụ còn lại.

GV theo dõi, hỗ trợ cho HS (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Đại diện 1 nhóm lên bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS.

- Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang phần Luyện tập.

1. Tư liệu hiện vật

- Là những di tích, đồ vật của người xưa còn giữ lại.

VD:

Ngói úp ở Hoàng Thành

Đồ đồng

2. Tư liệu chữ viết

- Là những bản ghi, tài liệu chép tay hay sách được in, chữ được khắc trên bia đá…

VD:

- Các cuốn sách viết về lịch sử.

- Bia khắc chữ:

3. Tư liệu truyền miệng

- Là những câu chuyện dân gian: truyền thuyết, thần thoại, cổ tích… được kể từ đời này sang đời khác.

VD: Truyền thuyết Hồ gươm

- Truyền thuyết Thánh Gióng

4. Tư liệu gốc

- Là những tư liệu cung cấp thông tin đầu tiên và trực tiếp về sự kiện hoặc thời kì lịch sử đó. Đây là nguồn tư liệu đáng tin cậy nhất khi tìm hiểu lịch sử.

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Kết nối kiến thức từ cuộc sống vào nội dung bài học.

- Xác định được vấn đề chính của nội dung bài học.

b) Nội dung:

GV trình chiếu video, đặt câu hỏi.

HS quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chiếu hình ảnh về sự kiện năm 1010 và hỏi:

? Căn cứ vào thông tin nào trên hình ảnh để biết sự kiện này có trong lịch sử?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn HS quan sát, phân tích hình ảnh và trả lời câu hỏi.

HS: Quan sát hình ảnh và trả lời.

B3: Báo cáo thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS lên trả lời câu hỏi.

- Các em còn lại theo dõi bạn trả lời và nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV và theo dõi, nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời của HS và chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động hình thành kiến thức mới.

- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.

1. Vì sao phải xác định thời gian?

a) Mục tiêu: Giúp HS hiểu được vì sao phải xác định thời gian trong lịch sử?

b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

? Quan sát bảng thống kê và cho biết căn cứ vào những thông tin nào để sắp xếp các sự kiện trong quá khứ theo thứ tự thời gian?

? Từ đó em hãy cho biết vì sao phải xác định thời gian trong lịch sử?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS trả lời

HS:

- Quan sát bảng thống kê để trả lời câu hỏi.

- Suy nghĩ cá nhân và trả lời câu hỏi của GV.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS trả lời câu hỏi của GV.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

🡪 Các sự kiện được sắpx xếp theo trình tự trước, sau.

- Lịch sử loài người gồm nhiều sự kiện xảy ra vào những thời gian khác nhau. Muốn dựng lại lịch sử , phải sắp xếp tất cả các sự kiện trong quá khứ theo thứ tự thời gian

2. Cách tính thời gian trong lịch sử như thế nào?

a) Mục tiêu: Giúp HS giải thích được vì sao cần phải học lịch sử?

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.

- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm và giao nhiệm vụ:

? Hãy cho biết cách tính thời gian trong lịch sử ?

? Từ đó em hãy lấy một ví dụ để tính thời gian trong lịch sử?

? Nhìn vào tờ lịch em hãy cho biết ngày dương và ngày âm?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang phần luyện tập.

- Người xưa đã làm ra lịch:

+ Âm lịch: được tính theo chu kì chuyển động của mặt trăng quay quanh trái đất.

+ Dương lịch: được tính theo chu kì chuyển động của trái đất quay quanh mặt trời (còn gọi là công lịch).

Chúa Giê Su ra đời

TCN 1 SCN

(+) CN ( - )

{thập kỉ: 10 năm; thế kỉ (100 năm), thiên niên kỉ (1000 năm)}.

- Ở Việt Nam, Công lịch được dùng trong các cơ quan nhà nước, tuy nhiên âm lịch vẫn được dùng cho văn hoá và tâm linh, bởi vậy trên tờ lịch đều ghi rõ 2 ÂL và DL.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu kiến thức: Con người đã trải qua quá trình tiến hoá hàng triệu năm. Những dấu tích xương hoá thạch cổ xưa nhất được tìm thấy ở nhiều nơi trên thế giới như Đông Phi, Đông Nam Á, Đông Bắc Á,..

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 3.1 SGK trang 12 và trả lời câu hỏi: Cho biết quá trình tiến hóa từ vượn thành người trên Trái đất diễn ra như thế nào? Nêu đặc điểm tiến hóa về cấu tạo cơ thể của vượn người, Người tối cổ, Người tinh khôn.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục Góc khám phá, quan sát Hình 3.2, 3.3 SGK trang 14 và trả lời câu hỏi: Những phát hiện khảo cổ về người Nê-an-đéc-tan, Cô gái Lu-cy có ý nghĩa như thế nào trong việc giải thích nguồn gốc và quá trình tiến hóa của loài người?

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi : Phần lớn người châu Phi có làn da đen, người châu Á có làn da vàng, còn người châu Âu có làn da trắng, liệu họ có chung một nguồn gốc hay không?

- GV mở rộng kiến thức: Có nhiều quan niệm khác nhau về nguồn gốc loài người. Có những quan niệm mang tính khoa học, có những quan niệm mang tính tôn giáo, truyền thuyết (ví dụ quan niệm của nhà khoa học Đác-uyn, quan niệm của Đạo thiên chúa, câu chuyện về con Rồng cháu Tiên của người Việt).

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Quá trình tiến hóa từ vượn thành người

- Quá trình tiến hóa từ vượn thành người trên Trái đất diễn ra qua ba giai đoạn:

+ Cách đây khoảng từ 5-6 triệu năm, ở chặng đầu của quá trình tiến hoá, có một loài vượn khá giống người đã xuất hiện, được gọi là Vượn người.

+ Trải qua quá trình tiến hoá, khoảng 4 triệu năm trước, một nhánh Vượn người đã tiến hóa thành Người tối cổ.

+ Người tối cổ trải qua quá trình tiến hóa, vào khoảng 150.000 năm trước, Người tinh khôn xuất hiện, đánh dấu quá trình chuyển biến từ vượn người thành người đã hoàn thành.

- Điểm tiến hóa về cấu tạo cơ thể của vượn người, Người tối cổ, Người tinh khôn:

+ Vượn người: Di chuyển bằng hai chi sau, thể tích hộp sọ trung bình 400 cm³

+ Người tối cổ: Hoàn toàn đi đứng bằng hai chân, thể tích hộp sọ trung bình 650 cm³ đến 1200 cm^3.

+ Người tinh khôn: Hình dáng, cấu tạo cơ thể cơ bản giống người ngày nay, còn được gọi là Người hiện đại. Thể tích hộp sọ trung bình khoảng 1400 cm^3.

- Những phát hiện khảo cổ về người Nê-an-đéc-tan, Cô gái Lu-cy có ý nghĩa trong việc giải thích nguồn gốc và quá trình tiến hóa của loài người:

+ Người Nê-an-đéc-tan: chứng minh đây là hóa thạch của người nguyên thủy có niên đại khoảng 100.000 năm trước.

+ Cô gái Lu-cy: bộ xương hóa thạch của người phụ nữ có niên đại khoảng 3,2 triệu năm trước, thuộc Đông Phi.

- Châu Phi là nơi con người xuất hiện sớm nhất, di cư qua các châu lục, môi trường sống khác nhau, cơ thể biến đổi thích nghi với môi trường. Tuy nhiên họ vẫn chung một nguồn gốc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu kiến thức: Cuối thế kỉ XIX, trên đảo Gia-va (In-đô-nê-xi-a), các nhà khảo cổ học đã phát hiện được một số mẩu xương hoá thạch của Người tối cổ có niên đại khoảng 2 triệu năm trước và đặt tên là “Người Gia-va”. Bên cạnh đó, ở nhiều nơi khác trong khu vực Đông Nam Á, nhiều di cốt hoá thạch, di chỉ đồ đá gắn với giai đoạn Người tối cổ cũng được tìm thấy.

- GV yêu cầu HS quan sát Bảng các dấu tích Người tối cổ ở Đông Nam Á SGK trang 14 và trả lời câu hỏi: Hãy cho biết những dấu tích của Người tối cổ ở Đông Nam Á

- GV mở rộng kiến thức: Đông Nam Á có điều kiện tự nhiên thuận lợi, có nhiều sông suối, đất đai phì nhiêu, màu mỡ, khí hậu nóng ẩm. Vì vậy, khu vực này rất thuận lợi cho việc trồng trọt (nông nghiệp trồng lúa), chăn nuôi, đánh bắt. Vượn người vì thế đã xuất hiện ở đây từ rất sớm và cũng bước tiến hóa thành Người tối cổ, Người tinh khôn.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Dấu tích của Người tối cổ ở Đông Nam Á

- Những dấu tích của Người tối cổ ở Đông Nam Á: đảo Gia-va (In-đô-nê-xi-a); Pôn-a-ung (Mi-an-ma), Sa-ra-wak (Ma-lai-xi-a); Gia Lai, Đồng Nai, Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Việt Nam),...

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu kiến thức: Tại Việt Nam, những dấu tích của Người tối cổ được phát hiện có niên đại sớm nhất từ khoảng 800.000 năm trước.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, quan sát Lược đồ Hình 3.4 và trả lời câu hỏi:

+ Nêu một số dấu tích của Người tối cổ ở Việt Nam.

+ Nhận xét về phạm vi phân bố của các dấu tích Người tối cổ ở Việt Nam.

- GV giới thiệu kiến thức:

+ Ở các hang Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Lạng Son), trong lớp đất chứa nhiều than, xương động vật cổ cách đây khoảng 40 - 30 vạn năm, giới khảo cô học phái hiện được những chiếc răng của Người tối cổ. Tại Núi Đọ (Thanh Hoá), Xuân Lộc (Đồng Nai),... các nhà khảo cổ học phát hiện được nhiều công cụ đá ghè đẽo thô sơ dùng để chặt, đập; nhiều mảnh đá ghè mỏng ở nhiều chỗ. Trải qua hàng chục vạn năm lao động, Người tối cổ đã mở rộng địa bàn sinh sống ra nhiều nơi như: Thẩm Ồm (Nghệ An), hang Hùm (Yên Bái), Thung Lang (Ninh Bình), Kéo Lèng (Lạng Sơn),...

+ Cách ngày nay khoảng 3 -2 vạn năm, Người tối cổ ở Việt Nam tiến hoá thành Người tinh khôn. Dấu tích của Người tinh khôn được tìm thấy ở mái đá Ngườm (Thái Nguyên), Sơn Vi (Phú Thọ) và nhiều nơi khác thuộc Lai Châu, Sơn La, Bắc Giang, Thanh Hoá, Nghệ An,... Công cụ chủ yếu của họ là những chiếc rìu bằng hòn cuội, được ghè đẽo thô sơ, có hình thù rõ ràng.

+ Di tích Núi Đọ (Thanh Hoá) là bằng chứng về sự có mặt của những chủ nhân sớm nhất trên lãnh thổ Việt Nam vào thời kì tổ chức xã hội loài người đang hình thành. Tại Núi Đọ, người ta đã tìm thấy hàng vạn công cụ đồ đá cũ. Người nguyên thuỷ khai thác đá gốc (ba-dan) ở sườn núi, ghè đẽo thô sơ, tạo nên những công cụ chặt, rìu tay, nạo, ... bỏ lại nơi chế tác những mảnh đá vỡ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

3.Dấu tích của Người tối cổ ở Việt Nam

- Một số dấu tích của Người tối cổ ở Việt Nam: Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Lạng Sơn), Núi Đọ (Thanh Hóa), An Khê (Gia Lai), Xuân Lộc (Đồng Nai).

- Nhận xét về phạm vi phân bố của các dấu tích Người tối cổ ở Việt Nam: xuất hiện ở cả miền núi và đồng bằng trên lãnh thổ của Việt Nam ngày nay.

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Đánh giá thường xuyên (GV đánh giá HS,

HS đánh giá HS)

- Vấn đáp.

- Kiểm tra viết, kiểm tra thực hành.

- Các loại câu hỏi vấn đáp.

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Kết nối kiến thức từ cuộc sống vào nội dung bài học.

- Xác định được vấn đề chính của nội dung bài học.

b) Nội dung:

GV: Chia nhóm lớp và giao nhiệm vụ.

HS nhận mảnh ghép, làm việc nhóm để hoàn chỉnh một bức hình

c) Sản phẩm:
- HS hoàn chỉnh bức bích hoạ, giới thiệu về bức bích hoạ là minh chứng cho đời sống tinh thần của người nguyên thuỷ.

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Mỗi nhóm nhận 4 mảnh ghép và ghép thành bức hoạ hoàn chỉnh.

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS có 1 phút quan sát kĩ 4 mảnh ghép và ghép thành bức hoạ hoàn chỉnh.Và ghi nhanh ý nghĩa của bức hoạ vào bảng nhóm (Giấy 4)

B3: Báo cáo thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một vài nhóm lên trình bày sản phẩm.

- Hướng dẫn HS báo cáo (nếu các em còn gặp khó khăn).

HS:

- Đại diện báo cáo sản phẩm nhóm

- HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định.

- Nhận xét (hoạt động nhóm của HS và sản phẩm), chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động hình thành kiến thức mới.

- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.

1. Tổ chức xã hội nguyên thuỷ.

a) Mục tiêu: Giúp HS mô tả sơ lược các giai đoạn tiến triển của xã hội nguyên thuỷ.

b) Nội dung:

Hs: Quan sát sơ đồ mô phỏng tổ chức xã hội của người nguyên thuỷ ( H 4.2) đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác sơ đồ ( H 4.2), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để trả lời câu hỏi và lĩnh hội kiến thức mới.

Người tối cổ

Người tinh khôn

Bộ lạc

Thị tộc

Bầy đàn

- Nhiều thị tộc cư trú trên cùng địa bàn

- Đứng đầu là Tù trưởng

- Vài chục gia đình có quan hệ huyết thống.

- Đứng đầu là Tộc trưởng

- 5-7 hộ gia đình lớn

- Có sự phân công lao động giữa nam và nữ

Hình 4.2. Sơ đồ mô phỏng tổ chức xã hội của người nguyên thuỷ

c) Sản phẩm:

*Dự kiến sản phẩm của học sinh

NV1. Xã hội nguyên thuỷ đã trải qua những giai đoạn nào?

Xã hội nguyên thuỷ đã trải qua những giai đoạn: Từ bầy đàn chuyển lên thị tộc, bộ lạc.

NV2. Mối quan hệ của con người trong xã hội nguyên thuỷ? So với mối quan hệ của con người trong xã hội hiện đại?

Mối quan hệ của con người trong xã hội nguyên thuỷ:

+ Giai đoạn bầy đàn đó là mối quan hệ giản đơn 5-7 gia đình lớn.

+ Giai đoạn thị tộc là quan hệ huyết thống.

+ Giai đoạn bộ lạc là mối quan hệ cộng đồng.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Nhiệm vụ 1:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Dựa vào hình 4.2 và kiến thức đã tìm hiểu được, em hãy cho biết:

? Xã hội nguyên thuỷ đã trải qua những giai đoạn nào?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS đọc SGK, thu thập thông tin.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu đại diện học sinh trình bày – tương tác với các bạn khác.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

Nhiệm vụ 2:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Quan sát hình 4.2 và ngữ liệu SGK, hãy cho biết mối quan hệ của con người trong xã hội nguyên thuỷ là như thé nào? Có gì giống và khác với quan hệ của con người trong xã hội hiện đại?

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK, thu thập thông tin

Trình bày ý kiến cá nhân vào phiếu học tập dưới sự hướng dẫn của Gv

B3: Báo cáo thảo luận

Hs báo cáo sản phẩm của nhóm bằng việc dán phiếu học tập của nhóm lên bảng. Đại diện nhóm trình bày sản phẩm – tương tác với nhóm bạn
B4: Kết luận, nhận định

Nhóm Hs đánh giá nhóm bạn

GV đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của các nhóm HS, chuẩn xác kiến thức và chuyển sang hoạt động tiếp theo

- Người nguyên thuỷ đã tổ chức xã hội của mình từ bầy đàn chuyển lên thị tộc, bộ lạc.

- Mối quan hệ của con người trong xã hội nguyên thuỷ:

+ Giai đoạn bầy đàn đó là mối quan hệ giản đơn 5-7 gia đình lớn.

+ Giai đoạn thị tộc là quan hệ huyết thống.

+ Giai đoạn thị tộc là mối quan hệ cộng đồng

HOẠT ĐỘNG 2: Đời sống của người nguyên thuỷ

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Trình bày được những nét chính về đời sống vật chất, tinh thần và tổ chức xã hội của con người thời nguyên thủy.

- Nêu được đôi nét về đời sống của người nguyên thủy trên đất nước Việt Nam.

- Nhận biết được vai trò của lao động đối với quá trình phát triển của người nguyên thủy cũng như của con người và xã hội loài người.

b) Nội dung:

Hs: Quan sát tranh ảnh về đời sống vật chất, đời sống tinh thần của người tối cổ, người tinh khôn và người nguyên thuỷ trên đất nước Việt Nam, đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

- GV sử dụng KT mảnh ghép cho HS thảo luận và KT đặt câu hỏi để hỏi.

- Hs làm việc cá nhân, làm việc nhóm và trình bày sản phẩm.

c) Sản phẩm: Câu trả lời và sản phẩm nhóm của HS

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

* Vòng chuyên sâu (7 phút)

- Chia lớp ra làm 3 nhóm:

- Yêu cầu các em ở mỗi nhóm đánh số 1,2,3…

- Phát phiếu học tập & giao nhiệm vụ:

Nhóm 1: Tìm hiểu về đời sống vật chất của người nguyên thuỷ.

Nhóm 2: Tìm hiểu về đời sống tinh thần của người nguyên thuỷ

Nhóm 3: Tìm hiểu về đời sống của người nguyên thuỷ ở Việt Nam.

* Vòng mảnh ghép (8 phút)

- Tạo nhóm mới (các em số 1 tạo thành nhóm I mới, số 2 tạo thành nhóm II mới, số 3 tạo thành nhóm III… mới & giao nhiệm vụ mới:

1. Chia sẻ kết quả thảo luận ở vòng chuyên sâu?

2. Trình bày được những nét chính về đời sống vật chất, tinh thần và tổ chức xã hội của con người thời nguyên thủy?

- Nêu được đôi nét về đời sống của người nguyên thủy trên đất nước Việt Nam?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

* Vòng chuyên sâu

HS:

- Làm việc cá nhân 2 phút, ghi kết quả ra phiếu cá nhân.

- Thảo luận nhóm 5 phút và ghi kết quả ra phiếu học tập nhóm (phần việc của nhóm mình làm).

GV hướng dẫn HS thảo luận (nếu cần).

* Vòng mảnh ghép (8 phút)

HS:

- 3 phút đầu: Từng thành viên ở nhóm trình bày lại nội dung đã tìm hiểu ở vòng mảnh ghép.

- 5 phút tiếp: thảo luận, trao đổi để hoàn thành những nhiệm vụ còn lại.

GV theo dõi, hỗ trợ cho HS (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Đại diện 1 nhóm lên bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS.

- Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang phần Luyện tập.

1. Đời sống vật chất của người nguyên thuỷ.

- Công cụ lao động: biết dùng lửa, tạo ra lửa, rìu đá, lưỡi cuốc, đồ đựng bằng gốm…

- Cách thức lao động: Trồng trọt, chăn nuôi…

- Địa bàn cư trú: Ở ven sông suối.

2. Đời sống tinh thần của người nguyên thuỷ.

- Đời sống tinh thần phong phú.

+ Tâm linh: họ quan niệm mọi vwtj đều cods tâm linh, sùng bái “vật tổ”,; chôn người chết.

+ Nghệ thuật: biết làm, dùng đồ trang sức…Biết sử dụng nhạc cụ…

3. Đời sống của người nguyên thuỷ ở Việt Nam

*Đời sống vật chất:

- Công cụ lao động bằn đá, và nhiều công cụ, vật dụng mới…

Cách thức lao động: trồng trọt, chăn nuôi…

- Địa bàn cư trú: ổn định, mở rộng.

*Đời sống tinh thần: phong phú, độc đáo: Khắc trên vách hang động…

HĐ 3: Luyện tập

a) Mục tiêu: Vận dụng kiến thức của bài học vào việc làm bài tập cụ thể

b) Nội dung: HS suy nghĩ cá nhân làm bài tập của GV giao

c) Sản phẩm: Đáp án đúng của bài tập.

Bài tập 1: Vẽ sơ đồ tư duy về đời sống người nguyên thủy?

Bài tập 2: Trình bày đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy ở Việt Nam

Gợi ý trả lời

Đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy ở Việt Nam

• Đời sống vật chất:

Người nguyên thủy đã có những bước tiến trong chế tạo công cụ đá và sáng tạo thêm nhiều công cụ, vật dụng mới.

Họ biết trồng trọt và chăn nuôi gia sức, quần tụ thành thị tộc, bộ lạc.

• Đời sống tinh thần:

Biết làm đồ trang sức bằng vỏ ốc, vỏ điệp.

Biết viết lên vách những hình mô tả cuộc sống.

d) Tổ chức thực hiện

B1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giáo viên giao bài tập cho HS

Bài tập 1: Vẽ sơ đồ tư duy về đời sống người nguyên thủy?

Bài tập 2: Trình bày đời sống vật chất và tinh thần của người nguyên thủy ở Việt Nam

?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS xác định yêu cầu của đề bài và suy nghĩ cá nhân để làm bài tập

- GV hướng dẫn cho HS tìm hiểu đề và làm bài tập

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu HS trình bày sản phẩm của mình.

- HS trình bày, theo dõi, nhận xét, đánh giá và bổ sung cho bài của bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét bài làm của HS.

HĐ 4: Vận dụng

a) Mục tiêu: Củng cố và mở rộng kiến thức nội dung của bài học cho HS

b) Nội dung: GV giao nhiệm vụ, HS thực hiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Bài làm của HS (HS phát biểu cảm nhận về vai trò của lao động đối với bản thân, gia đình và xã hội ngày nay).

Gợi ý trả lời

Lao động có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của người nguyên thủy. Từ rìu đá, con người đã biết chế tác thành lưỡi cuốc và đồ dùng bằng gốm để phục vụ sản xuất và sinh hoạt dễ dàng hơn. Từ việc chỉ biết săn bắt, con người dần dần biết cách chăn nuôi và trồng trọt.

=> Từ đó giúp con người tự tạo ra được lương thực, thức ăn cần thiết để đảm bảo cuộc sống của mình.

Phát biểu cảm nghĩ: Theo em, lao động giúp con người tạo ra sản phẩm vật chất, tỉnh thân nuôi sống bản thân, gia đình, góp phân xây đựng xã hội phát triển. Nó giúp con người làm chủ bản thân, làm chủ cuộc sống của chính mình, nó đem đến cho con người niềm vui, tìm thấy được ý nghĩa thực sự của cuộc sống. Quan trọng hơn hết, lao động chính là phương tiện để mỗi người khẳng định được vị trí và sự có mặt của mình trong cuộc sống...

Do đó, mỗi người cân thấy được lao động là vinh quang, là quyền và nghĩa vụ thiêng liêng của bản thân, từ đó phải biết lao động tự giác, sáng tạo không ngừng, cải tiễn nâng cao năng suất lao động. Biết quý trọng giá trị đích thực của lao động, khi đó thi sự có mặt của bạn trong xã hội này mới thật sự ý nghĩa.

d) Tổ chức thực hiện

B1: Chuyển giao nhiệm vụ: (GV giao bài tập)

Bài tập:

Qua các hình từ 4.3 đến 4.8, hãy nêu vai trò của lao động đối với quá trình phát triển của người nguyên thủy. Từ đó, phát biểu cảm nhận của em về vai trò của lao động đối với bản thân, gia đình và xã hội ngày nay.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- GV hướng dẫn các em tìm hiểu yêu cầu của đề.

- HS đọc và xác định yêu cầu của bài tập.

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV hướng dẫn các em cách nộp sản phẩm cho GV sau khi hoàn thành.

- HS làm bài tập ra giấy và nộp lại cho GV.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét ý thức làm bài của HS, nhắc nhở những HS không nộp bài hoặc nộp bài không đúng qui định (nếu có).

- Dặn dò HS những nội dung cần học ở nhà và chuẩn bị cho bài học sau.

******************************

a) Mục tiêu: Giúp HS kết nối bài mới, xác định nội dung của bài học.

b) Nội dung: HS theo dõi video Cuộc sống sẽ như thế nào nếu không có kim loại theo link sau:

https://www.youtube.com/watch?v=PORwh0k3V7o

sau đó viết tiếp câu.

c) Sản phẩm: HS nêu được những giả thuyết nếu không có kim loại.

Gợi ý

Nếu không có kim loại thì con người quay về thời kì đồ đá.

Nếu không có kim loại thì không có nhà để ở.

Nếu không có kim loại thì không có xe để đi.

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

HS trả lời câu hỏi:

Trong vòng 1 phút em hãy viết tiếp câu nói sau: “Nếu không có kim loại thì…”

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS viết tiếp.

B3: Thực hiện nhiệm vụ

Gv mời ngẫu nhiên 1 – 3 HS chia sẻ.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Như vậy nếu không có kim loại xuất hiện thì con người vẫn ở thời kì đồ đá. Khi kim loại xuất hiện đời sống con người có nhiều thay đổi từ gia đình tới xã hội. Trong bài học hôm nay các em sẽ tìm hiểu về sự xuất hiện của kim loại và tác động của nó đối với sự chuyển biến và phân hóa từ xã hội nguyên thủy sang xã hội có giai cấp.

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

HS quan sát H5.6 – H5.7kết hợp đọc thông tin mục III SGK, để để trả lời câu hỏi.

1.Thời đại đồ đồng ở Việt Nam bắt đầu từ khi nào? ở đâu?

2.Sự xuất hiện công cụ bằng kim loại đã có những tác động như thế nào đối với đời sống kinh tế, xã hội?

(gợi ý trên các lĩnh vực: địạ bàn cư trú, nơi tập trung dân cư, sự phát triển của nghề nông, phân hóa xã hội)

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- Theo dõi thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV mời 3 – 5 HS trả lời nhanh từng câu hỏi (kĩ thuật tia chớp)

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

a. Sự xuất hiện kim loại

-Thời gian xuất hiện: khoảng 4000 năm trước.

- Địa điểm: Địa bàn trên khắp cả nước.

b.Sự phân hóa và tan rã của xã hội nguyên thủy

-Địa bàn cư trú mở rộng

-Nghề nông phát triển.

-Tập trung dân cư ở ven các con sông lớn.

-Sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội.

🡪 Là cơ sở cho sự xuất hiện các quốc gia sơ kì đầu tiên ở Việt Nam.

Hình ảnh

Từ ngữ

Kết quả

a/

1/ Vườn treo Ba-bi-lon

b/

2/ Chữ viết của người Ai Cập

c/

3/ Kim tự Tháp

d/

4/ Chữ viết của người Lưỡng Hà

HOẠT ĐỘNG 1: Điều kiện tự nhiên của Ai Cập và Lưỡng Hà

a. Mục tiêu: Nêu được tác động của điều kiện tự nhiên (các dòng sông, đất đai màu mỡ) đối với sự hình thành nền văn minh Ai Cập và Lưỡng Hà.

b. Nội dung:

Hs: Quan sát tranh ảnh (hình 6.2), lược đồ (hình 6.1), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác tranh ảnh (hình 6.2), lược đồ (hình 6.1), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để trả lời câu hỏi và lĩnh hội kiến thức mới.

Hình 6.1.Lược đồ Ai Cập và Lưỡng Hà cổ đại Hình 6.2. Một người Ai Cập đang săn bắt chim ở khu vực

đồng bằng sông Nin (tranh trên tường trong lăng mộ Nê-ba-mun)

c. Sản phẩm:

*Dự kiến sản phẩm của học sinh

NV1.Điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên của Ai Cập, Lưỡng Hà cổ đại.

NV2. Tác động của ĐKTN đối với sự hình thành văn minh Ai Cập, Lưỡng Hà

Tác động của điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành nền văn minh Ai Cập, Lưỡng Hà

+ Kinh tế nông nghiệp phát triển sớm 🡪 nền văn minh hình thành cả khi chưa có đồ sắt.

+Liên kết công xã, tạo điều kiện cho nhà nước ra đời.

+Có nhiều phát minh quan trọng phục vụ sản xuất.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Nhiệm vụ 1:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa vào lược đồ 6.1 và kiến thức đã tìm hiểu được, em hãy hoàn thiện cột “K” và cột “W” để thể hiện những điều đã biết và muốn biết về điều kiện tự nhiên của Ai Cập và Lưỡng Hà cổ đại.

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK, thu thập thông tin

Ghi những điều đã biết vào cột “K” và những điều muốn biết vào cột “W”
B3: Báo cáo thảo luận

Hs báo cáo sản phẩm của nhóm bằng việc dán phiếu học tập của nhóm lên bảng. Đại diện nhóm trình bày sản phẩm – tương tác với nhóm bạn
B4: Kết luận, nhận định

Nhóm Hs đánh giá nhóm bạn

GV đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của các nhóm HS, chuẩn xác kiến thức.

Nhiệm vụ 2:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

1. Quan sát hình 6.2 và ngữ liệu SGK, hãy cho biết những “tặng phẩm” mà sông Nin đem lại cho Ai Cập?

2. Quan sát lược đồ 6.1 và đọc ngữ liệu SGK, cho biết điều kiện tự nhiên đã tác động như thế nào đến sự hình thành các nền văn minh Ai Cập, Lưỡng Hà?

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK, thu thập thông tin

Trình bày ý kiến cá nhân vào phiếu học tập dưới sự hướng dẫn của Gv

B3: Báo cáo thảo luận

Hs báo cáo sản phẩm của nhóm bằng việc dán phiếu học tập của nhóm lên bảng. Đại diện nhóm trình bày sản phẩm – tương tác với nhóm bạn
B4: Kết luận, nhận định

Nhóm Hs đánh giá nhóm bạn

GV đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của các nhóm HS, chuẩn xác kiến thức và chuyển sang hoạt động tiếp theo

-Ai Cập và Lưỡng Hà nằm ở lưu vực các con sông lớn (sông Nin, Ơ-phơ-rát, Ti-gơ-rơ)

- Tác động của điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành nền văn minh Ai Cập, Lưỡng Hà

+ Kinh tế nông nghiệp phát triển sớm 🡪 nền văn minh hình thành cả khi chưa có đồ sắt.

+Liên kết công xã, tạo điều kiện cho nhà nước ra đời.

+Có nhiều phát minh quan trọng phục vụ sản xuất.

HOẠT ĐỘNG 2: Quá trình thành lập nhà nước của người Ai Cập và người Lưỡng Hà

a. Mục tiêu: Trình bày được quá trình thành lập nhà nước của người Ai Cập và người Lưỡng Hà.

b. Nội dung:

Hs: Quan sát tranh ảnh, đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác tranh ảnh, đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để trả lời câu hỏi và lĩnh hội kiến thức mới.

Hình 6.3. Mặt nạ bằng vàng của Pa-ra-ông Tu-lan-kha-môn

(trị vì Ai Cập khoảng cuối thiên niên kỉ II TCN)

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa vào tranh ảnh và thông tin trong SGK hãy: Nêu quá trình thành lập nhà nước của người Ai Cập và Lưỡng Hà

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS thực hiện nhiệm vụ thông qua sự định hướng và giúp đỡ của GV

B3: Báo cáo thảo luận

Hs báo cáo sản phẩm của nhóm bằng việc dán phiếu học tập của nhóm lên bảng. Đại diện nhóm trình bày sản phẩm – tương tác với nhóm bạn
B4: Kết luận, nhận định

Nhóm Hs đánh giá nhóm bạn

GV đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của các nhóm HS, chuẩn xác kiến thức.

-Khoảng năm 3200 TCN, nhà nước Ai Cập đầu tiên được hình thành, đứng đầu là Pha-ra-ông có quyền lực tối cao.

-Cuối thiên niên kỉ IV TCN, nhà nước đầu tiên của Lưỡng Hà ra đời ở hạ lưu sông Ti-grơ và Ơ-phrát; đứng đầu nhà nước là En-xi.

HOẠT ĐỘNG 3: Những Thành tựu văn hóa chủ yếu của Ai Cập và Lưỡng Hà

a. Mục tiêu: Kể được tên và nêu được những thành tựu chủ yếu về văn hoá ở Ai Cập, Lưỡng Hà.

b. Nội dung:

Hs: Quan sát tranh ảnh về thành tựu văn hóa Ai Cập và Lưỡng Hà cổ đại, đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác tranh ảnh về thành tựu văn hóa Ai Cập và Lưỡng Hà cổ đại, đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để trả lời câu hỏi và lĩnh hội kiến thức mới.

Hình 6.5.Bảng đá khắc hình thần Sa-mát

(thần Mặt Trời) ở Lưỡng Hà

c. Sản phẩm:

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa tranh ảnh thành tựu văn hóa Ai Cập, Lưỡng Hà cổ đại và thông tin trong SGK hãy hoàn thiện bảng thống kê theo mẫu

Nhóm 1,3:

Nhóm 2,4

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS thực hiện nhiệm vụ thông qua sự định hướng và giúp đỡ của GV
B3: Báo cáo thảo luận

Hs báo cáo sản phẩm của nhóm bằng việc dán phiếu học tập của nhóm lên bảng. Đại diện nhóm trình bày sản phẩm – tương tác với nhóm bạn
B4: Kết luận, nhận định

Nhóm Hs đánh giá nhóm bạn

GV đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của các nhóm HS, chuẩn xác kiến thức.

Ai Cập, Lưỡng Hà cổ đại đạt nhiều thành tựu quan trọng, nổi bật có giá trị, đóng góp đối với nền văn minh nhân loại như: chữ viết, toán học, thiên văn học, y học, kiến trúc – điêu khắc,…

Câu

1

2

3

4

5

Đáp án

C

C

D

D

B

HOẠT ĐỘNG 1: Điều kiện tự nhiên ở lưu vực sông Ấn và sông Hằng

a. Mục tiêu: Giới thiệu được điều kiện tự nhiên của lưu vực sông Ấn, sông Hằng.

b. Nội dung:

HS: Quan sát lược đồ (hình 7.2), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác lược đồ (hình 7.2), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để trả lời câu hỏi và lĩnh hội kiến thức mới.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh dưới sự định hướng của GV

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

Quan sát hình 7.2. Lược đồ Ấn Độ cổ đại và đọc nội dung trong SGK, em hãy:

1. Xác định trên lược đồ vị trí địa lí của Ấn Độ cổ đại?

2.Hoàn thành bảng thống kê điều kiện tự nhiên của Ấn Độ theo mẫu

3.Điều kiện tự nhiên đó ảnh hưởng thế nào đến sự hình thành văn minh Ấn Độ

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS trả lời (nhóm – KT phòng tranh)

HS:

- Quan sát ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi.

- Suy nghĩ cá nhân để lấy ví dụ minh hoạ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4. Kết luận, nhận định

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

-Vị trí địa lí: Là bán đảo Nam Á, nằm trên trục đường biển từ tây sang Đông.

- Địa hình:

+ Phía Bắc bao bọc bởi một vòng cung khổng lồ - dãy Hi-ma-lay-a.

+ Ở giữa: Đồng bằng Ấn – Hằng rộng lớn.

+ Phía Nam: Cao nguyên Đê-can nhiều núi đá hiểm trở.

-Khí hậu:

+ Đại bộ phận có khí hậu nhiệt đới gió mùa.

+ Khí hậu phân hóa theo độ cao, ảnh hưởng bởi địa hình.

-Sông ngòi: Có nhiều sông lớn như sông Ấn, sông Hằng,…bồi đắp phù sa màu mỡ.

🡪Ảnh hưởng đến sự hình thành nền văn minh Ấn Độ

HOẠT ĐỘNG 2: Chế độ xã hội ở Ấn Độ

a. Mục tiêu: Trình bày được những điểm chính về chế độ xã hội của Ấn Độ.

b. Nội dung:

HS: Quan sát tranh ảnh (hình 7.3), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác tranh ảnh (hình 7.3), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để trả lời câu hỏi và lĩnh hội kiến thức mới.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh dưới sự định hướng của GV

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

Quan sát hình 7.3.Sơ đồ chế độ đẳng cấp Vac-na và ngữ liệu trong SGK em hãy nêu những điểm chính của chế độ xã hội ở Ấn độ cổ đại.

1. Chế độ đẳng cấp Vac-na là gì?

2. Người A-ri-a đã tạo ra chế độ đẳng cấp như thế nào?

3. Em có nhận xét như thế nào về sự phân chia xã hội theo chế độ đẳng cấp Vac-na?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS trả lời

HS:

- Quan sát sơ đồ hình 7.3, ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi.

- Suy nghĩ cá nhân để lấy ví dụ minh hoạ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS trả lời câu hỏi của GV.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang phần tiếp theo

-Khoảng năm 2500 TCN, người Đra-vi-a cư trú ở miền nam Ấn Độ - chủ nhân của nền văn minh cổ xưa nhất Ấn Độ.

-Giữa thiên niên kỉ II TCN, người A-ri-a xâm nhập, mở ra thời kì xã hội có giai cấp và nhà nước. Chế độ đẳng cấp Vac-na gồm 4 đẳng cấp.

HOẠT ĐỘNG 3: Những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Ấn Độ

a. Mục tiêu: Nhận biết được những thành tựu văn hoá tiêu biểu của Ấn Độ.

b. Nội dung:

HS: Quan sát tranh ảnh (hình 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

GV: Hướng dẫn học sinh khai thác tranh ảnh (hình 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8), đọc tài liệu (kênh chữ SGK) để trả lời câu hỏi và lĩnh hội kiến thức mới.

c. Sản phẩm:

Câu trả lời đúng của học sinh

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ

Quan sát hình ảnh và ngữ liệu trong SGK em hãy hoàn thành nhiệm vụ sau:

1. Kể tên các thành tựu văn hóa tiêu biểu của Ấn Độ cổ đại?

2. Em ấn tượng với di sản nào của nền văn minh Ấn Độ nhất? Vì sao?

Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS trả lời (nhóm- KT khăn phủ bàn)

HS:

- Quan sát tranh ảnh (hình 7.4, 7.5, 7.6, 7.7, 7.8), ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi.

- Suy nghĩ cá nhân để lấy ví dụ minh hoạ.

Bước 3. Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS trả lời câu hỏi của GV.

Bước 4. Kết luận, nhận định

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang hoạt động luyện tập

-Chữ viết: chữ Phạn.

-Văn học: sử thi Ma-ha-bha-ra-ta và Ra-ma-y-a-na.

-Tôn giáo ra đời nhiều tôn giáo lớn như đạo Bà La Môn, đạo Phật.

-Kiến trúc: tiêu biểu là cột đá A-sô-ca và đại bảo tháp San-chi.

-Lịch pháp: làm ra lịch.

-Toán học: hệ số có 10 chữ số, đặc biệt là giá trị của số 0

Cột A

Cột B

Kết quả

A. Bra-man

1. Vương công – vũ sĩ.

A+…

B. Ksa-tri-a

2. Người bình dân.

B+…

C. Su-đra

3. Người có địa vị thấp kém.

C+…

D. Vai-si-a

4. Tăng lữ - quý tộc.

D+…

Câu

1

2

3

4

5

Đáp án

A

D

D

C

A+4

B+1

C+3

D+2

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

KIẾN THƯC CƠ BẢN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu một HS đứng dậy đọc to, rõ ràng nội dung thông tin mục 1. Điều kiện tự nhiên của Trung Quốc trong sgk.

- GV yêu cầu HS quan sát lược đồ hình 8.1:

? Theo em, diện tích lãnh thổ Trung Quốc thời cổ đại có điểm gì khác so với Trung Quốc ngày nay?

? Nhà nước Trung Quốc cổ đại ra đời có giống Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ hay không? Vì sao?

- Quan sát hình 8.2 và trả lời câu hỏi:

? Theo em, sông Hoàng Hà đã tác động tích cực và tiêu cực như thế nào đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS suy nghĩ, trả lời

- khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

+ Gv mở rộng:

Sông “Hoàng Hà” còn gọi là gọi là sông Vàng vì sông này mang theo lượng phù sa khổng lồ nên lòng sông luôn có màu Vàng . Dân Trung Quốc có câu “một bát nước sông Hoàng Hà, nửa bát là phù sa”; trung bình 1m³ nước sông Hoàng Hà chứa 34 gam phù sa (sông Nin là 1g/1m³ phù sa, sông Colorado 13g/1m³ phù sa).

• Trung Quốc cổ đại ra đời sớm từ TNK III.TCN

+ Tại sao lại nói “Hoàng Hà vừa là niềm kiêu hãnh vừa là nỗi buồn của nhân dân Trung Quốc”. ( nói được điểm tích cực: nước nhiều và bồi đắp phù sa khổng lồ; tiêu cực: phù sa khổng lồ gây ra hiện tượng bồi lắn phù sa, thay đổi dòng chảy gây ra hiện tượng vỡ đê, lũ lụt thường xuyên diễn ra. Trong hơn 2.500 năm, sông Hoàng Hà đã bị vỡ đê tới 1.600 lần, tính tới thời điểm tháng 9.2019. Trong suốt thời gian đó, sông Hoàng Hà cũng đã có 26 lần chuyển dòng chảy lớn ở vùng hạ lưu. Do lũ lụt nhiều nên vô hình chung bồi đắp lượng phù sa lớn, tạo điều kiện cho sự hình thành nền nông nghiệp và là cái nôi của nền văn minh Trung Quốc).

1. Điều kiện tự nhiên

- Thời cổ đại, Trung Quốc nhỏ hơn ngày nay.

- Những nhà nước cổ đại đầu tiên ra đời ở lưu vực sông Hoàng Hà; tiếp đó là ở hạ lưu sông Trường Giang.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

KIẾN THƯC CƠ BẢN

GV yêu cầu một HS đứng dậy đọc to, rõ ràng nội dung thông tin mục 2 trong sgk.

Hoạt động cá nhân

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu hs quan sát hình 8.3 và trả lời câu hỏi:

? Vẽ sơ đồ các mốc thời gian chủ yếu trong tiến trình Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung quốc?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ nếu HS cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS báo cáo kết quả

- HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

Hoạt động nhóm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu hs thảo luận nhóm hoàn thiện phiếu bài tập (theo kĩ thuật 5W1H)

Phiếu học tập

Tiếu quốc nào đã thống nhất TQ:……..

Nhân vật nào đã thống nhất TQ:……

TQ thống nhất vào năm nào :…………

Tần Thủy Hoàng đã thi hành những chính sách nào sau thống nhất TQ:…..

Tại sao Tần Thủy Hoàng lại thống nhất được TQ:………………………….

Đánh giá vai trò của nhà Tần với lịch sử TQ:…………………………………

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ nếu HS cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS đứng dậy báo cáo kết quả làm việc của nhóm.

- GV gọi HS nhóm khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

Gv mở rộng

- Tần có tiềm lực đất nước mạnh từ sau cải cách Thương Ưởng thời Tần Hiếu Công (359 – 338 TCN), thực hiện chính sách ngoại giao “bẻ đũa từng chiếc” – tức là lợi dụng các tiểu quốc này mâu thuẫn lẫn nhau để thôn tính dần từng tiểu quốc của Tần Doanh Chính

- Hoàng đế sau khi thống nhất đất nước, nhấn mạnh thống nhất lãnh thổ đặt nền móng cho ông hoàn thành thống nhất toàn diện Trung Quốc

+ thống nhất quân sự – chấm dứt chiến tranh, thống nhất và mở rộng lãnh thổ

+ thống nhất chính trị - xác lập nhà nước quân chủ chuyên chế (phong kiến)

+ thống nhất tiền tệ– tiện cho lưu thông và trao đổi hàng hoá

+ thống nhất chữ viết– tạo điều kiện cho tiếp xúc giữa các vùng miền và giao lưu văn hoá.

Hoạt động cá nhân

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu hs trả lời câu hỏi:

? Xã hội Trung Quốc cổ đại ban đầu gồm các giai cấp nào ?

+ Đến thời Tần thống nhất Trung Quốc, xã hội Trung Quốc đã xuất hiện giai cấp mới nào ?

+ Các giai cấp mới đó được hình thành từ các giai cấp nào của xã hội cổ đại ?

+ Quan hệ giữa các giai cấp mới dựa trên cơ sở nào ?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ nếu HS cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS báo cáo kết quả

- HS khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

2. Quá trình thống nhất và sự xác lập chế độ phong kiến dưới thời Tần Thủy Hoàng

- Năm 221 TCN, Tần Thủy Hoàng đã thống nhất lãnh thổ, tự xưng hoàng đế, lập ra triều đại phong kiến đầu tiên ở Trung Quốc.

- Nhà Tần tiến hành thống nhất mọi mặt nhằm đặt nền tảng cho sự phát triển lâu dài của Trung Quốc về sau.

- Năm 206 TCN, nhà Tần bị lật đổ, nhà Hán được thành lập.

- Xã hội phong kiến Trung Quốc gồm hai giai cấp: địa chủ và nông dân lĩnh canh; địa chủ bóc lột nông dân lĩnh canh bằng địa tô.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

KIẾN THƯC CƠ BẢN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu một HS đứng dậy đọc to, rõ ràng nội dung thông tin mục 3 trong sgk.

- GV yêu cầu HS dựa vào sơ đô hình 8.6 thảo luận cặp đôi trả lời các câu hỏi trong phiếu học tập sau:

Phiếu học tập

1. Thời kì này gắn liền với mấy triều đại ? Là những triều đại nào?

2. Triều đại nào tồn tại lâu nhất? Triều đại nào tồn tại ngắn nhất?

3. Triều đại nào tái thống nhất đất nước và đặt cơ sở để TQ bước vào tời kỳ đỉnh cao của chế độ phong kiến?

4.Thời kỳ này nước ta bị triều đại nào đô hộ?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS đứng dậy báo cáo kết quả làm việc của nhóm.

- GV gọi HS nhóm khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

3. Trung Quốc từ nhà Hán đến nhà Tùy

Hs học theo sơ đồ sgk hoặc bảng sau

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

KIẾN THƯC CƠ BẢN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu một HS đứng dậy đọc to, rõ ràng nội dung thông tin mục 4 trong sgk.

- GV yêu cầu hs thảo luận hoàn thiện phiếu học tập sau:

Phiếu học tập

? Em ấn tượng nhất với thành tựu nào của người Trung Quốc cổ đại? Tại sao?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ nếu HS cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi đại diện các nhóm báo cáo kết quả làm việc của nhóm mình.

- GV gọi HS nhóm khác nhận xét, đánh giá.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

4. Một số thành tựu của văn minh Trung Quốc

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

GV có thể cho HS hoạt động theo cặp, thời gian 2 phútquan sát các lược đồ hình 9.1, 9.2, chỉ ra và đọc thông tin trong SGK, trả lời các câu hỏi:

GV: Xác định vị trí địa lí của Hy Lạp và La Mã cổ đại.

Hình 9.1: Lược đồ Hy Lạp cổ đại

GV: Điều kiện tự nhiên có tác động như thế nào đến sự hình thành các nền văn minh Hy Lạp và La Mã ?

GV gọi đại diện HS các cặp trả lời câu hỏi: Đoạn tư liệu trên cho em biết điều gì về hoạt động kinh tế của Hy Lạp và La Mã trên lược đồ, các cặp khác nhận xét và bổ sung?

Gợi ý trả lời; GV mở rộng kiến thức bằng việc phân tích rõ điều kiện tự nhiên của Hy Lạp, từ đó xác định rõ những thuận lợi và khó khăn do điều kiện tự nhiên mang lại. Những nghành kinh tế mang tính chủ đạo ở Hy Lạp và La Mã thủ công nghiệp, thương nghiệp, nông nghiệp trông cây lâu năm, lúa mì...

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV cho HS quan sát hình 4. Lược đồ đế

quốc La Mã thế kỉ II

Hình 9.2: Lược đồ La Mã cổ đại

1. Điều kiện tự nhiên
2. Hy Lạp cổ đại

- Vị trí địa lý: Lãnh thổ rộng, bao gổm miền lục địa Hy Lạp (vùng nam bán đảo Ban-căng), miền đất ven bờ Tiểu Á và các đảo trên biển Ê-giê.

- Điều kiện tự nhiên

+ Địa hình: chủ yếu là đổi núi, ít đồng bằng

+ Đất đai khô cằn, thuận lợi cho trổng nho, ô liu.

- Khoáng sản: nhiều như:như đồng, sắt, vàng,

- Có nhiều vịnh, hải cảng thuận lợi cho sự đi lại và trú ẩn của tàu thuyền.

Thuyền buôn Hy Lạp, hình vẽ trên đĩa gốm, thế kỉ VITCN.

b) La Mã cổ đại

- Vị trí địa lý: được hình thành trên bán đảo I-ta-li-a (ở Nam Âu) sau được mở rộng ra trên phần lãnh thổ của cả ba châu lục Âu, Á, Phi.

- Điều kiện tự nhiên

+ Đường bờ biển phía nam có nhiều vịnh, hải cảng.

+ Đất đai được mở rộng, có nhiều đồng bằng và đống cỏ rộng lớn nên trồng trọt và chăn nuôi có điều kiện phát triển.

+ Khoáng sản: Có nhiều như: đồng, chì, sắt... nên nghề luyện kim phát triển.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

GV cung cấp thêm khái niệm “nhà nước thành bang” là những nhà nước nhỏ, có một thành thị là trung tâm, xung quanh là vùng đất trồng trọt.

+ GV cho HS thảo luận theo nhóm 5-6 HS

(Thời gian 4 phút).

?: Trình bày tổ chức nhà nước thành bang ở Hi Lạp.

?: Hãy kể tên các tầng lớp xã hội trong thành bang A-ten.

GV cho HS xem Hình 9.3 và đọc dữ liệu trong SGK (tr 44)

Hình 9.3: Nhà nước thành bang A-ten.

+ GV có thể dẫn dắt: Từ thế kỉ VIII đến thế kỉ VI TCN, ở Hy Lạp đã lần lượt ra đời. Trong đó, hai thành bang tiêu biểu nhất là Xpacta và Aten. Đây là nhà nước chiếm hữu nô lệ.

GV gợi ý: GV phân tích rõ tính chất nền dân chủ cổ đại của Hy Lạp. Nền dân chủ được thể hiện rõ qua việc các công dân thành bang A-ten có những quyền nào. Đó chính là nền dân chủ sơ khai

GV cũng cần nhấn mạnh đến hạn chế của nền dân chủ này: chỉ một bộ phận cư dân được hưởng quyền công dân. Còn đa số nô lệ không có quyền.

GV mở rộng kiến thức về chế độ nô lệ ở Hy Lạp, đặc biệt là tình trạng buôn bán ma túy.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Tổ chức nhà nước thành bang

- Từ thế kỉ VIII đến thế kỉ VI TCN, ở Hy Lạp đã lần lượt ra đời. Trong đó, hai thành bang tiêu biểu nhất là Xpacta và Aten. Đây là nhà nước chiếm hữu nô lệ.

- Các thành bang có đường biên giới lãnh thổ, có chính quyền, quân đội, luật pháp, hệ thống kinh tế, đo lường, tiền tệ và những thần bảo hộ riêng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.

GV cho hoạt động theo cặp, Thời gian 2 phút, trả lời các câu hỏi:

? Dựa vào lược đồ hình 9.2, hình 9.4, 9.5 và đọc thông tin, hãy trình bày tổ chức nhà nước đế chế La Mã.

? So với nhà nước thành bang ở Hy Lạp, nhà nước đế chế ở La Mã có điểm gì khác?

GV khuyến khích học sinh tìm hiểu thêm tiểu sử các nhân vật: Ốc-ta-viu-xơ, Ô-gu-xtu-xơ.

GV gọi HS trả lời câu hỏi, các cặp khác nhận xét và bổ sung.

GV chốt lại nội dung kiến thức.

Hình 9.5: Một thành viên đang diễn thuyết tại Viện Nguyên lão (tranh minh họa)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận.

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

4.Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập.

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

3. Tổ chức nhà nước đế chế

- Từ một thành bang nhỏ bé ở miền trung bán đảo l-ta-ly, La Mã đã dẩn mở rộng lãnh thổ và trở thành một đế chế rộng lớn, quyền của lực của người đứng đầu là rất lớn nhưng cũng có sự khác biệt qua tưng thời kì.

- Từ năm 27 TCN, Ốc-ta-viu-xơ trở thành người thống trị duy nhất ở La Mã.

Ốc-ta-viu-xơ đã nắm trong tay mọi quyền hành và được gọi là Ô-gu-xtu-xơ (đấng cao cả, tối cao).

- Dưới thời Ô-gu-xtu-xơ, vai trò của Viện Nguyên lão được coi trọng, với số nghị viên khoảng 600 người, nhiều chức năng của Đại hội nhân dân trước đó được chuyển giao cho Viện Nguyên lão.

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Giúp học sinh nắm được các nội dung cơ bản bước đầu của bài học cần đạt được, đưa học sinh vào tìm hiểu nội dung bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

b) Nội dung:

GV: Chia nhóm lớp và giao nhiệm vụ.

HS quan sát hình ảnh, làm việc nhóm để trả lời câu hỏi của GV

c) Sản phẩm:
- HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức ban đầu về ĐNÁ

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chiếu lược đồ ĐNÁ ngày nay và đặt câu hỏi:

? Em hiểu thế nào là ĐNÁ?

? Đông Nam Á ngày nay gồm bao nhiêu quốc gia?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn HS quan sát, phân tích lược đồ và trả lời câu hỏi.

HS: Quan sát, phân tích hình ảnh và ghi kết quả thảo luận ra phiếu học tập.

B3: Báo cáo thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một vài nhóm lên trình bày sản phẩm, chỉ bản đồ.

- Hướng dẫn HS báo cáo (nếu các em còn gặp khó khăn).

HS:

- Đại diện báo cáo sản phẩm nhóm

- HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét (hoạt động nhóm của HS và sản phẩm), chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động hình thành kiến thức mới.

- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.

1. Vị trí địa lý của Đông Nam Á

a) Mục tiêu: HS nhận biết được vị trí địa lí của Đông Nam Á trên bản đồ. HS nhận biết được đặc điểm nổi bật về địa hình của Đông Nam Á.

b) Nội dung: GV yêu cẩu HS quan sát lược đồ hình 12.1 (tr.63), kết hợp khai thác thông tin trong SGK để khai thác

c) Sản phẩm học tập: trả lời được các câu hỏi của giáo viên

d) Tổ chức thực hiện:

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

• GV yêu cẩu HS quan sát lược đồ hình 10.1 (tr.49), kết hợp khai thác thông tin trong SGK đặt câu hỏi.

? Em hãy xác định vị trí địa lí của khu vực Đông Nam Á?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần.

HS:

- Quan sát ngữ liệu trong SGK.

- Làm việc cá nhân, suy nghĩ tìm câu trả lời.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV mời 1 vài hs lên chỉ trên lược đổ và trình bày vị trí địa lí của Đông Nam Á

HS nhận biết được vị trí địa lí của Đông Nam Á trên bản đồ.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

GV có thể mở rộng kiến thức Đông Nam Á nằm ở "ngã tư đường" giữa châu Á và châu Đại Dương, Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Eo biển Ma-lắc-ca chính là "yết hầu" của giao lộ này, địa vị chiến lược trọng yếu vô cùng. Eo biển Ma-lắc-ca nằm ở giữa bán đảo Mã Lai và đảo Sumatra, lưu thông tàu thủy các nước bờ tây Thái Bình Dương phần nhiều đi qua tuyến hàng hải này hướng tới Nam Á, Tây Á, bờ biển phía đông châu Phi và các nước đi sát bờ biển ở châu Âu.

- Đông Nam Á nằm ở phía đông nam của châu Á, cầu nối liền giữa Ấn Độ Dương với Thái Bình Dương; là cầu nối giữa lục địa Á – Âu với lục địa Ô-xtray-li-a.

2. Quá trình xuất hiện các vương quốc cổ ở Đông Nam Á từ thế kỉ VII TCN đến thế kỉ VII

a. Mục tiêu: HS rút ra được quá trình hình thành các quốc gia sơ kì ở Đông Nam Á

b. Nội dung:

• GV sử dụng nhóm bàn (5 phút) để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.

- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Giao nhiệm vụ nhóm bàn 5 phút.

? Quan sát hai lược đồ 10.2 và đọc thông tin em hãy trình bày quá trình xuất hiện các vương quốc cổ ở Đông Nam Á gắn với các quốc gia nào ngày nay (dựa vào 10.1)?

? Các vương quốc cổ được hình thành nhiều nhất ở khu vực lục địa hay hải đảo ? Vì sao ?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận nhóm.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Các vương quốc được hình thành ở cả Đông Nam Á, nhưng nhiều nhất là ở lục địa vì có điều kiện tự nhiên thuận lợi, sông lớn tạo điều kiện cho người dân tụ họp thành các làng xã.

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang phần luyện tập.

Trong những thế kỉ đầu Công nguyên, một số vương quốc cổ lần lượt ra đời ở Đông Nam Á.

- Myanmar: Pe-gu, Tha-ton, Sri-kse-tra.

- Việt Nam: Văn Lang, Âu Lạc, Chăm-pa, Phù Nam.

- Cam-pu-chia: Chân Lạp

- Thái Lan: Ha-ri-pun-giay-a, Đva-ra-va-ti, Tam-bra-lin-ga, Kê-đa

Ma-lai-xi-a: Tu-ma-sic

- In-đo-nê-xi-a : Ma-lay-u, Ta-ru-ma, Can-tô-li.

3. Sự hình thành và phát triển ban đầu của các vương quốc phong kiến từ thế kỉ XII đến thế kỉ X

a) Mục tiêu: Giúp HS rút ra được quá trình hình thành và phát triển của các vương quốc phong kiến từ thế kỉ VII đến thế kỉ X.

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT khăn phủ bàn, kĩ thuật động não để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.

- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Phần trình bày kiến thức của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Hoạt động nhóm 2 bàn – 4 bạn – khăn phủ bàn – 5 phút.

? Xác định trên bản đồ 10.3 và đọc thông tin, hãy cho biết từ thế kỉ VII đến thế kỉ X các vương quốc phong kiến ở ĐNÁ hình thành như thế nào?

? Dựa vào thông tin em hãy cho biết sự phát triển của các vương quốc phong kiến này ? Giải thích về sự phát triển kinh tế khác nhau giữa các vương quốc lục địa với vương quốc ở hải đảo?

? Em hiểu thế nào về khái niệm vương quốc cổ và vương quốc phong kiến?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và ghi lại đáp án câu hỏi.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em tìm đáp án (nếu cần).

- Sự phát triển kinh tế khác nhau giữa các vương quốc lục địa và hải đảo:

Lục địa - lưu vực sông- vương quốc- nông nghiệp lúa nước.

Hải đảo- vương quốc gần biển- buôn bán nước ngoài.

- Về khái niệm: hs dựa vào bảng tra cứu thuật ngữ.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, trình bày theo tinh thần xung phong

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- HS khác quan sát, theo dõi bạn trình bày và bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang phần luyện tập.

Từ thế kỉ VII đến thế kỉ X các vương quốc phong kiến được hình thành như:

- Pagan, Sri Kse-tra -> thuộc (Miến Điện) Myanma ngày nay.

- Đva-ra-va-ti -> Thái Lan.

- Sri-vi-giay-a, Calinga -> In-đô-nê-xi-a

- Chân Lạp => Cam-pu-chia

- Đại Cồ Việt, Chăm-pa -> Việt Nam.

Quá trình phát triển của các nhà nước PK:

- Bộ máy nhà nước quy củ hơn, vua được tăng cường quyền lực bởi quân đội và luật pháp.

- Kinh tế nông nghiệp, thương nghiệp, hàng hải... phát triển.

1. Tác động của quá trình giao lưu thương mại

a) Mục tiêu: Phân tích được tác động của quá trình giao lưu thương mại giữa các quốc gia khu vực Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X.

b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I, quan sát Hình 11.2, hình 11.3 và trả lời câu hỏi:

?Trình bày hoạt động giao lưu thương mại ở Đông Nam Á trong mười thế kỉ đầu Công nguyên.

?Tác động của quá trình giao lưu thương mại đến các vương quôc cổ ở đầu Công nguyên thế kỉ X như thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS, nhóm trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS, nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

- Từ khoảng thế kỉ I, do nhu cầu trao đổi hàng hóa thương nhân Ấn Độ tăng cường hoạt động ở Đông Nam Á tập trung ở các cảng thị lớn của các vương quốc Phù Nam, Ca-lin-ga, Sri Vi-giây-a…

-Từ khoảng thế kỉ VII, thương nhân Trung Quốc cũng mở rộng quan hệ vùng Đông Nam Á

- Đông Nam Á là nơi cung cấp các sản vật tự nhiên: gỗ quý, hương đồi mồi, ngọc trai… tiêu thụ các sản phẩm thủ công…

2. Tác động của quá trình giao lưu văn hóa

a) Mục tiêu: Phân tích được những tác động chính của quá trình giao lưu thương mại và văn hóa ở Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X: Chữ viết, tôn giáo, kiến trúc, điêu khắc…

b) Nội dung:

- GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SHS, trả lời câu hỏi và tiếp thu kiến thức.

- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: HS làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục II và quan sát Hình 11.4, 11.5, 11.6:

GV chia nhóm học sinh thảo luận;

Nhóm 1: Đọc thông tin mục II và quan sát Hình 11.4 cho biết tác động của quá trình giao lưu văn hóa đối với tôn giáo ở khu vực Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X như thế nào?

Nhóm 2: Đọc thông tin mục II và quan sát Hình 11.5 cho biết tác động của quá trình giao lưu văn hóa về chữ viết và văn học ở khu vực Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X như thế nào?

Nhóm 3: Đọc thông tin mục II và quan sát Hình 11.6, hình 11.7, hình 11.8 cho biết tác động của quá trình giao lưu văn hóa về kiến trúc và điêu khắc ở khu vực Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X như thế nào?

Nhóm 4: Kể tên những thành tựu về văn hóa tồn tại đến ngày nay ở Việt Nam nói riêng và Đông Nam Á nói chung?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS, nhóm trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS, nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang phần luyện tập.

+ Tôn giáo: Phật giáo và Hin-đu giáo của Ấn Độ hoà nhập với tín ngưỡng dân gian của cư dân bản địa.

+ Chữ viết và văn học:

- Chữ viết: Tiếp thu hệ thống chữ cổ của Ấn Độ, cư dân Đông Nam Á sáng tạo ra chữ viết riêng, người Việt tiếp thu hệ thống chữ Hán từ Trung Quốc.

- Văn học: Tiếp thu văn học của Ấn Độ và sáng tạo ra bộ sử thi Ra-ma Khiên (Thái Lan), Riêm Kê (Cam-phu-chia)

+ Kiến trúc và điêu khắc: mang đậm dấu ấn của kiến trúc và tôn giáo Ấn Độ, phổ biến là đền tháp như tháp Chăm (Việt Nam) khu đền Bô-rô-bu-đua, Pram-ba-nan (In-đô-nê-xi-a) chùa Suê-đa-gôn (Mi-an-ma)....

-Nghệ thuật điêu khắc truyền thống chịu ảnh hưởng của Ấn Độ chủ yếu là tượng thần, tượng phật và phù điêu.

Tác động của quá trình giao lưu thương mại

Tác động của quá trình giao lưu văn hóa

Thương nhân Ấn Độ hoạt động mạnh mẽ ở Đông Nam Á

Phật giáo và Hin-đu giáo du nhập vào Đông Nam Á

Thương nhân Trung Quốc mở rộng quan hệ buôn bán

Tiếp thu chữ cổ Ấn Độ, sáng tạo ra

chữ viết riêng của người Mã Lai, Chăm, Khơ-me...

Đông Nam Á cung cấp sản vật tự nhiên và thị trường tiêu thụ sản phẩm thủ công

Kiến trúc mang đậm dấu ấn kiến trúc Ấn Độ, điêu khắc chủ yếu tượng thần, tượng phật, phù điêu.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1:

+ GV cho HS quan sát các bức tranh mô tả những truyền thuyết của Việt Nam thời dựng nước, sắp xếp lại các truyền thuyết buổi đẩu dựng nước theo nội dung dựng nước, làm thuỷ lợi, chống ngoại xâm - giữ nước (Con Rồng cháu Tiên, Sơn Tinh -ThuỷTinh, Thánh Gióng).

+ Xác định những yếu tố cơ sở hình thành nhà nước Văn Lang trong thực tiễn: làm thuỷ lợi, chống ngoại xâm.

+ Phân biệt huyền thoại lịch sử và sự thật lịch sử về sự ra đời của nhà nước Văn Lang: Đánh dấu (X) vào ô tương ứng( bảng kèm dưới)

Nước Văn Lang - Âu Lạc tồn tại trong khoảng thời gian từthê' kỉVIITCN đến thế kỉ IITCN.

• Bước 2: GV cho HS lên bảng khoanh vùng địa bàn cư trú trên bản đổ (lưu ý các em chỉ cẩn khoanh vùng chính xác tương đối khu vực gắn với ba dòng sông và bao góm những di tích cư trú chủ yếu của người Việt cổ), xác định kinh đô (lưu ý kí hiệu bản đổ).
• Bước 3: để xác định khoảng thời gian ra đời của nước Văn Lang vào thế kỉ VIITCN. GV lưu ý niên đại trùng với niên đại khảo cổ học của văn hoá Đông Sơn.
• Bước 4:GV có thể mở rộng kiến thức dựa trên nội dung phẩn Em có biết trang 73. Giải thích lại danh xưng Hồng Bàng, Lạc Hồng.

- Cách ngày nay khoảng 2000 năm, vào thời kì văn hoá Phùng Nguyên, những nhóm cư dân Việt cổ mở rộng địa bàn cư trú, di cư từ vùng núi, trung du xuống đồng bằng châu thổ các dòng sông lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay.

- Bộ lạc mạnh nhất là Văn Lang, cư trú trên vùng đất ven sông Hồng từ Việt Trì (Phú Thọ) đến chân núi Ba Vi (Hà Nội) ngày nay. Đây là nơi có nghề đúc đồng phát triển sớm, dân cư đòng đúc, sống ven những bãi sa bổi, trổng lúa, trổng dâu.

Truyền thuyết

Lịch

sử

Nước Văn Lang hình thành như thế nào?

Thế kỉ VIITCN, thủ lĩnh bộ lạc Văn Lang đã thu phục các bộ lạc khác, tự xưng là Hùng Vương, thành lập nhà nước Vàn Lang, đóng đô ở Phong Châu (Việt Trì, Phú Thọ). Sự ra đời của nhà nước Văn Lang mở ra thời kì dựng nước đâu tiên trong lịch sử dân tộc.

Con Rồng cháu Tiên

X

Hùng Vương - Vua nước Văn Lang

X

Di tích Làng Cả

X

Kháng chiến chống quân Tẩn (214 -208TCN)

X

Sơn Tinh -ThuỷTinh

X

Thánh Gióng

X

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

B1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa vào sơ đồ 14.2, em hãy nhận xét về bộ mảy tổ chức của Nhà nước Văn Lang.

H12.2 Sơ đồ tổ chức Nhà nước Văn Lang

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV cẩn giải thích các khái niệm sau

+ Bổ chính: già làng đứng đẩu chiềng, chạ thời Hùng Vương.

+ Lạc hấu: chức quan phụ trách việc dân sự (quan văn) thời Hùng Vương - An Dương Vương.

+ Lạc tướng: chức quan phụ trách việc quân sự (quan võ) thời Hùng Vương - An Dương Vương

B3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Sau khi cá nhân HS có sản phẩm, GV có thể gọi HS trình bày sản phẩm của mình.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV đánh giá tinh thần thái độ học tập của HS.

+ Nhà nước sơ khai, tổ chức đơn giản, chia làm 3 cấp (chỉ có vài chức quan). Đứng đẩu nước là Vua Hùng đứng đẩu, giúp việc có Lạc hầu, Lạc tướng.

+ Bộ do Lạc tướng đứng đẩu; làng, bản (chiềng, chạ) do Bô chính đứng đẩu.

+ Nhà nước chưa có quân đội, chưa có luật pháp. Nhà nước Văn Lang tuy đơn giản nhưng đã là tổ chức chính quyển cai quản nhà nước.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

B1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV y/c HS Làm việc cá nhân/ cặp đôi để trả lời các câu hỏi:

1,Dựa vào SGK và Hình 12.3 em hãy cho biết nghề chính của cư dân văn lang là gì?

H12.3 Hình đôi nam nữ giã gạo (hoa văn trên trống đồng)

H12.4 Hình nhà sàn(hoa văn trên trống đồng)

Hình thuyền(hoa văn trên trống đồng)

2, Ngoài nghề làm nông trồng lúa nước, cư dân Văn Lang còn biết làm gì?

3, Từ các món ăn hàng ngày, em hãy liệt kê những công việc mà cư dân Văn Lang thường hay làm?

4, Vì sao người Văn Lang lại ở nhà sàn?

5, Trang phục chủ yếu của người văn lang ra sao?

6, Họ đi lại bằng gì? Vì sao?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

• GV khai thác và sử dụng tư liệu hiện gốc (mặt trống đống) và tư liệu hình ảnh minh hoạ (đổ hoạ lại hoa văn trên mặt trống).

Phát triển Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử khi miêu tả đời sống sản xuất và sinh hoạt hằng ngày của người Việt thời kì Văn Lang:

+ Hình ảnh nam nữ giã gạo, mặt trời, chim cò, hình trâu bò ,... cho thấy ngành nông nghiệp trổng lúa nước đã trở thành một nghề chủ yếu, cố định của người Việt thời dựng nước.

+ Trong bữa ăn, người dân Văn Lang thường dùng những vật dụng gì?

Thức ăn chính là cơm, biết làm mắm từ cá, làm muối và dùng gừng làm gia vị, sử dụng mâm, bát, muôi,... có trang trí hoa, hình ảnh đẹp. Nhiểu món ăn mang ý nghĩa tượng trưng cho những giá trị đạo lí của cộng đổng…

GV có thể cho học sinh làm bảng thống kê sau: ( bên dưới)

+ Cư dân làm nhà ở những vùng đất cao ven sông, ven biển hoặc trên sườn đổi. Họ làm nhà sàn để tránh thú dữ. Nhà có mái cong hình thuyền hoặc mái tròn hình mui thuyền.

+ GV có thể gợi ý: tại sao chúng ta biết tổ tiên chúng ta thường ở nhà sàn? (Giải mã tư liệu hình ảnh thời kì Đông Sơn).

B3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS khác lắng nghe, thảo luận thêm, bổ sung, chỉnh sửa sản phẩm giúp bạn và sản phẩm của cá nhân.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV đánh giá tinh thần thái độ học tập của HS.

- Mở rộng và nâng cao kiến thức: sử dụng tư liệu các hình ảnh, hình thành Năng lực quan sát, khai thác, tư liệu lịch sử, giải mã được kênh hình, tái hiện lịch sử, miêu tả được đời sống vật chất của người Việt thời Văn Lang .

+ Các ngành nghề sản xuất chính của cư dân Văn Lang nông nghiệp và thủ công nghiệp.

+ Kể ba hoạt động sản xuất của cư dân Văn Lang : cuốc ruộng, cày ruộng, thu hoạch lúa, giã gạo, cất giữ lúa,...

+ Một số công cụ lao động chủ yếu của thời Văn Lang - lưỡi hái (thu hoạch), cuốc, lưỡi cày (xới đất trổng lúa,...), rìu.

B1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Đời sống tinh thần là sự phản ánh của cuộc sống vật chất, với điều kiện cuộc sống vật chất đơn giản, thấp như­ng cũng rất đa dạng, phong phú. Đời sống tinh thần của họ cũng có những phát triển phù hợp với cuộc sống vật chất.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS hoạt động, giải mã những hình ảnh H 12.6, 12.7

Hình người hóa trang nhảy múa(hoa văn trên trống đồng)

Bánh chưng

Bánh giầy

- Phân tích những thông tín trong hình Cư dân Văn Lang có đời sống tinh thẩn phong phú, hoà hợp với tự nhiên.

B3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Sau khi cá nhân HS có sản phẩm, GV có thể gọi HS trình bày sản phẩm của mình.

- HS khác lắng nghe, thảo luận thêm, bổ sung, chỉnh sửa sản phẩm giúp bạn và sản phẩm của cá nhân.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV đánh giá tinh thần thái độ học tập của HS, đánh giá kết quả hoạt động của HS . Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

a, Đời sống vật chất

• Nghề chính là trồng lúa nước
• Kĩ thuật luyện kim phát triển, đặc biệt nghề đúc đồng đạt đến đỉnh cao
• Ngoài ra, họ còn biết đánh cá, chăn nuôi gia súc, làm các nghề thủ công…
• Ăn: cơm nếp, cơm tẻ, rau, thịt, cá…
• ở: Nhà sàn
• Mặc: + Nam: Đóng khố cởi trần

+ Nữ: mặc váy, áo yếm, có dùng đồ trang sức

• Đi lại: Chủ yếu bằng thuyền

b, Đời sống tinh thần

- Họ tổ chức lễ hội, vui chơi.

- Nhạc cụ là trống đồng, chiêng, khèn.

- Về tín ngư­ỡng:

+ Người Văn Lang thờ cúng các lực lư­ợng tự nhiên nh­ư núi, sông, Mặt Trời, Mặt Trăng, đất, nước.

+ Người chết được chôn cất cẩn thận trong các thạp bình, quan tài hình thuyền... kèm theo những công cụ và đồ trang sức quý giá.

- Phong tôc tËp qu¸n: ¨n trÇu cau vµ lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy trong ngµy tÕt.

=>Đời sống tinh thần và vật chất đã hòa quyện với nhau, tạo nên tình cảm cộng đồng sâu sắc trong con người Lạc Việt.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV cho học sinh hoạt động cá nhân/ cặp đôi, dọc và quan sát hình 13.2; 13.3 và trả lời các câu hỏi

Sơ đồ Khu di tích thành Cổ Loa

H13.3 Nỏ Liên Châu

1, Hãy cho biết thời gian ra đời và lãnh thổ chủ yếu của nước Âu Lạc thuộc khu vực nào của Việt Nam hiện nay.

2, Vẽ sơ đồ tổ chức nhà nước Âu Lạc

3, Hãy cho biết An Dương Vương xây thành Cổ Loa và chế tạo nỏ Liên Châu nhằm mục đích gì? Chứng tỏ điều gì?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV cho học sinh thời gian suy nghĩ, tìm hiểu. Sau đó gọi học sinh trả

• GV có thể dẫn dắt bằng việc giải thích nguồn gốc của tên gọi Âu Lạc: đó là dựa trên cơ sở hợp nhất hai tộc người Tây Âu, còn gọi là Âu Việt với Lạc Việt. GV định hướng cho HS hiểu tên gọi này xuất phát từ tinh thần hợp nhất dân tộc.

GV cho HS khai thác thông tin trong SGK để xác định trên lược đồ lãnh thổ Việt Nam ngày nay (treo tường) phạm vi không gian của nước Âu Lạc.

HS xác định được phạm vi không gian nhà nước Âu Lạc và rút ra được nhận xét: Lãnh thổ Âu Lạc được mở rộng hơn so với Nhà nước Văn Lang.

• GV cho HS khai thác thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi: Nước Áu Lạc ra đời trong bối cảnh nào?

+ HS thảo luận cặp đôi, sau đó đại diện cặp đôi lên trình bày trước lớp.

• GV đặt câu hỏi và tổ chức HS thảo luận nhóm: Nhà nước Ầu Lạc có điểm gì giống và khác so với Nhà Nước Văn Lang?

B3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

HS chỉ ra được: Quyền lực của nhà vua được tăng cường hơn. Vị trí đóng đô có sự dịch chuyển từ miền núi Phong Châu xuống miền đồng bằng vùng Cổ Loa. Sức mạnh quân sự của Nhà nước Âu Lạc được để cao với việc xây dựng hệ thống thành luỹ và tạo nhiều loại vũ khí lợi hại,...

• Việc xuất hiện nhiều loại vũ khí chứng tỏ nhân dân Âu Lạc thường xuyên phải đối mặt với nạn ngoại xâm. Đồng thời cũng thể hiện kỹ thuật luyện kim của nhân dân ta thời này cũng đã rất phát triển ( GV có thể bổ sung thêm thông tin về cuộc kháng chiến chống quân Tần.
• GV còn có thể mở rộng: Nước Âu Lạc thời An Dương Vương có thế mạnh hơn Văn Lang, xây dựng thành Cổ Loa kiên cố và nhiều vũ khí tốt, vì sao lại mất nước? Từ đó, GV có thể chỉ rõ cả nguyên nhân từ phía kẻ xầm lược (Triệu Đà âm mưu, xảo quyệt,...) cùng nguyên nhân từ chính vua Thục (chủ quan, thiếu phòng bị cẩn thiết,...) và nhấn mạnh nguyên nhân chủ quan là yếu tố quan trọng nhất. Trên cơ sở đó, giúp HS tự rút ra được bài học về việc mất nước.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

• GV đánh giá tinh thần thái độ học tập của HS, đánh giá kết quả hoạt động của HS . Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

• Thời gian thành lập: khoảng năm 208 TCN.
• Phạm vi không gian lãnh thổ của nước Âu Lạc: mỏ’ rộng hơn so với nước Văn Lang.
• Tổ chức nhà nước: không có nhiều thay đổi so với Nhà nước Văn Lang; quyền lực nhà vua được mở rộng hơn.
• Có quân đội mạnh, vũ khí tốt, đặc biệt có thành Cổ Loa.
• Chuyển kinh đô xuống vùng Cổ Loa (Hà Nội).

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV cho học sinh quan sát hình ảnh, đọc thông tin để trả lời các câu hỏi

H13.4 Lưỡi cày đồng Cổ Loa

H13.5 Trống đồng Cổ Loa

Mũi tên đồng Cổ Loa

1, Những nghề sản xuất chính của cư dân Âu Lạc

2, Hãy mô tả đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Âu Lạc ( dùng phiếu học tập để học sinh hoàn thiện)

3, Nhận xét chung về đời sống vật chất của cư dân Âu Lạc so với cư dân Văn Lang? ( HS khá, giỏi)

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- Phân tích những thông tín vể quá khứ trong hình 13.4; 13.5; 13.6

Cư dân Âu Lạc có đời sống tinh thẩn phong phú, ngày càng tiến bộ

Học sinh tìm ra được những đặc điểm chính về đặc điểm kinh tế, cách thức ăn, mặc, ở, tín ngưỡng, phong tục…

B3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Sau khi cá nhân HS có sản phẩm, GV có thể gọi HS trình bày sản phẩm của mình.

- HS khác lắng nghe, thảo luận thêm, bổ sung, chỉnh sửa sản phẩm giúp bạn và sản phẩm của cá nhân.

B4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV đánh giá tinh thần thái độ học tập của HS, đánh giá kết quả hoạt động của HS . Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

Giới thiệu cho Hs về lễ hội Cổ Loa.

H13.7 Lễ hội Cổ Loa

- Nông nghiệp, thủ công nghiệp tiếp tục phát triển

- các nghề: luyện kim, làm gốm, xây dựng… ngày càng phát triển

- Thực đơn bữa ăn ngày càng phong phú và chất lượng

- Mặc nhiều loại vải khác nhau: đay, tơ tằm

- Ở: các loại đồ dùng hàng ngày đã phong phú hơn nhiều

- Tín ngưỡng, phong tục, tập quán, các lễ hội… Vẫn được tiếp tục duy trì và phát triển

Nội dung

Nước Văn Lang

Nước Âu Lạc

Thời gian ra đời

7

7

Đứng đầu nhà nước

7

7

Kinh đô

7

7

1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc.

a) Mục tiêu: HS hiểu chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc.

b) Nội dung: GV khai thác kênh chữ, kênh hình

- GV sử dụng hoạt động nhóm bàn, KT “tia chớp” để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.

c) Sản phẩm học tập: Hoàn thành phiếu bài tập, trả lời được câu hỏi của giáo viên.

d) Tổ chức thực hiện:

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

HS thảo luận nhóm 4 bạn - đại diện trình bày.

GV hướng dẫn HS đọc thông tin, khai thác sơ đồ hình 14.2 và lược đồ hình 14.3 trong SGK để thực hiện yêu cầu:

1. Hãy cho biết chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc ở nước ta?

2. Các triều đại phong kiến phương Bắc chủ trương đặt nước ta thành quận huyện trực thuộc Trung Quốc nhằm mục đích gì?

3. Em có nhận xét gì về sự tự chủ, tự do của nhân dân Âu Lạc dưới ách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ, trao đổi bạn và ghi lại đáp án câu hỏi.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em tìm đáp án (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

-Yêu cầu HS trình bày theo tinh thần xung phong

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Xung phong trình bày sản phẩm bài tập của nhóm mình.

- HS khác quan sát, theo dõi bạn trình bày và bổ sung cho bạn (nếu cần).

Em hiểu thế nào là quân đội “đồn trú”? (đóng quân cố định một chỗ)

B4: Kết luận, nhận định (GV)

GV đánh giá kết quả hoạt động của HS . Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

1. Chính sách cai trị về chính trị:

+ Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc, chia thành các đơn vị hành chính:

Châu

(Đứng đầu thứ sử – người Hán)

Quận

(Đứng đầu thái thú – người Hán)

Huyện.

(Từ khởi nghĩa 2 bà Trưng

Huyện lệnh – người Hán)

Làng, xã.

(Hào trưởng – người Việt đứng đầu)

Sơ đồ tổ chức chính quyền của nhà Hán ở châu Giao

+ Áp dụng pháp luật hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân ta.

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

GV tổ chức cho HS đọc thông tin và khai thác kĩ đoạn tư liệu sgk 69, thảo luận để thực hiện yêu cầu:

1. Em biết điều gì về chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc?

2. Vì sao các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về muối và sắt?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân trao đổi bạn và ghi lại đáp án câu hỏi.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em tìm đáp án (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV: Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS: Xung phong trình bày sản phẩm bài tập của nhóm mình.

- HS khác quan sát, theo dõi bạn trình bày và bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

GV đánh giá kết quả hoạt động của HS . Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

1. Chính sách bóc lột về kinh tế:

+ Áp đặt chính sách tô thuế nặng nề, cống nạp sản vật quý.

+ Nắm độc quyến vế sắt và muối đối với người Việt.

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

GV: HS dựa vào tư liệu sgk trả lời.

1. Việc đưa người Hán sang sinh sống lâu dài ở nước ta nhằm mục đích gì?

2. Nêu chính sách cai trị về văn hoá của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

• GV mời HS giải thích

từ "đồng hoá".

• Mục đích của chính sách đồng hoá: Đó là việc ép buộc, bắt một dân tộc khác phải chấp nhận ngôn ngữ, chữ viết, phong tục, tập quán của dân tộc mình.

HS suy nghĩ cá nhân trao đổi bạn và ghi lại đáp án câu hỏi.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV: Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS: Xung phong trình bày sản phẩm bài tập của nhóm mình.

- HS khác quan sát, theo dõi bạn trình bày và bổ sung cho bạn (nếu cần).

Bước 4:

GV đánh giá kết quả hoạt động của HS . Chính xác hóa các kiến thức đã hình thành cho học sinh.

1. Chính sách cai trị về văn hoá:

- Đưa người Hán sang sinh sống lâu dài; mở trường dạy chữ Hán; áp dụng luật Hán; truyền bá văn hóa, phong tục phương Bắc.

=> Chính sách đồng hoá dân tộc Việt.

2. Những chuyển biến về kinh tế - xã hội và văn hóa trong thời Bắc thuộc.

a) Mục tiêu: Hs hiểu biết về những chuyển biến về kinh tế - xã hội trong thời kì Bắc thuộc.

b) Nội dung: Hs quan sát tranh ảnh, đọc tài liệu (kênh chữ SGK/T70) để tìm ra kiến thức mới dưới sự hướng dẫn của GV.

Sử dụng phương pháp vấn đáp.

c) Sản phẩm học tập: trả lời được các câu hỏi của giáo viên

d) Tổ chức thực hiện:

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Hoạt động nhóm 2 bàn – 4 bạn

Dựa vào ngữ liệu SGK/70, 71và hình 14.6 – 14.7, em hãy hoàn thiện cột “K” và cột “W” để thể hiện những điều đã biết và muốn biết về sự chuyển biến của nền kinh tế - xã hội và văn hóa nước ta thời Bắc thuộc.

B2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK, thu thập thông tin trả lời câu hỏi hướng sự hướng dẫn của GV

B3: Báo cáo thảo luận

Hs báo cáo sản phẩm của nhóm bằng việc dán phiếu học tập của nhóm lên bảng. Đại diện nhóm trình bày sản phẩm – tương tác với nhóm bạn.

GV: giải thích khái niệm hào trưởng Việt; Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo.

Nhóm hs khác đánh giá nhóm bạn

GV:

• Theo em, thành phần nào sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập cho người Việt? Vì sao?

(Không bắt buộc hs trả lời – sẽ tìm hiểu và trả lời ở bài 15.)

HS nhận thức được trong các thành phần xã hội tầng lớp hào trưởng bản địa sẽ là lực lượng đóng vai trò quan trọng trong việc lãnh đạo ngọn cờ khởi nghĩa giành lại độc lập tự chủ cho người Việt vì đầy là tầng lớp có uy tín và vị thế trong xã hội.
B4: Kết luận, nhận định

• GV chốt lại hai điểm đáng lưu ý về tình hình xã hội:

+ Từ khi bị Triệu Đà xâm lược, người Việt từ thân phận làm chủ đất nước thành nô lệ của ngoại bang.

+ Mâu thuẫn chủ yếu, bao trùm xã hội bấy giờ là mâu thuẫn giữa nhân dân Âu Lạc với chính quyền đô hộ phương Bắc. Đó là cơ sở làm bùng lên các cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong suốt thời kì Bắc thuộc.

a) Những chuyển biến về kinh tế:

- Nông nghiệp:

+ Trồng lúa nước, ngoài ra còn trồng cây ăn quả, chăn nuôi.

+ Biết sử dụng công cụ sắt, sức kéo trâu bò, biết chiết cành.

- Thủ công nghiệp:

+ Rèn sắt, đúc đồng, làm gốm, làm mộc, … được duy trì và phát triển.

+ Xuất hiện nghề thủ công mới: làm giấy, làm đường, mật mía, “Vải Giao Chỉ”

b) Những chuyển biến về xã hội và văn hóa:

- Tư tưởng Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo và phong tục Hán truyền bá ngày càng nhiều vào nước ta thời Bắc thuộc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV Giới thiệu đoạn trích của chủ tịch Hồ Chí Minh và yêu cầu học sinh quan sát sơ đồ H15.1 một số cuộc khởi nghia tiêu biểu của nhân dân ta thời Bắc thuộc.

- GV Tinh thần yêu nước của nhân dân Việt Nam được thể hiện nh thế nào trong thời Băc thuộc?

- GV giới thiệu tóm tắt về Hai Bà Trưng: Trưng Trắc, Trưng Nhị là con gái Lạc tướng vùng Mê Linh (thuộc Hà Nội ngày nay) phất cờ khởi nghĩa. Hai bà sinh ra và lớn lên ở khu vực đôi bờ sông Hồng (đoạn từ Hạ Lôi, Mê Linh đến thị xã Sơn Tây, Hà Nội), nơi có nghề trồng dâu, nuôi tằm. Vì vậy, tên tuổi của hai bà được thần tích dân gian giải thích được bắt nguồn từ cách gọi tên theo các loại kén: kén dày là trứng chắc, tức Trưng Trắc; kén mỏng là trứng nhì, tức Trưng Nhị.

- GV yêu cầu HS đọc bài thơ Thiên nam ngữ lục mục I SHS trang 74 và trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.

“Một xin rửa sạch nước thừ

Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng.

Ba kẻo oan ức lòng chồng

Bốn xin vẹn vẹn sở công lênh này”.

- GV yêu cầu HS quan sát Lược đồ 15.2, trình bày diễn biến cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng:

- GV mở rộng kiến thức: tương quan lực lượng và khí thế của hai bên trái ngược: Quân Hán, đứng đầu là Tô Định hốt hoảng, phải bỏ thành, cắt tóc, cạo râu, lén trốn về Trung Quốc. Trong khi quân của Hai Bà Trưng mạnh mẽ, hùng dũng đi “đến đâu đều như có gió cuốn, phạm vi ảnh hưởng rộng lớn “các quận Cửu Châu, Nhật Nam, Hợp Phố,... đều hưởng ứng”.

- GV yêu cầu HS đọc tư liệu trang 75, để thấy sự hưởng ứng, dựng nước xưng vương dễ như trở bàn tay, hình thế đất Việt ta đủ dựng được nghiệp bá vương.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Em hãy nêu ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.

- GV mở rộng kiến thức:

+ Đền Hát Môn: còn gọi là đền Quốc tế, đền Hai Bà Trưng, tọa lạc ở xã Hát Môn, huyện Phúc Thọ, thành phố Hà Nội. Vùng Hát Môn là nơi Hai Bà Trưng tổ chức hội quân sĩ sau khi hội tại thành Phong Châu. Đây cũng là nơi tuẫn tiết của Hai Bà Trưng khi cuộc khởi nghĩa thất bại. Tương truyền, đền Hát Môn được khởi dựng sau khi Hai Bà Trưng hoá sinh vào cõi bất diệt. Trong thời kỳ chống Pháp và chống Mỹ, Đền Hát Môn được chọn làm nơi sinh hoạt, luyện tập của dân quân du kích địa phương. Những sự kiện lịch sử và hệ thống di tích quanh vùng sông Hát góp phần làm giàu thêm nội dung và tôn cao giá trị của đền thờ Hai Bà Trưng.

+ Lễ hội đền Hai Bà Trưng: được tổ chức từ ngày mồng 4 đến ngày mồng 10 tháng Giêng âm lịch, mồng 6 là ngày chính hội. Lễ hội được tổ chức theo nghi thức nhà nước và truyền thống địa phương: lễ dâng hương, mít tinh kỷ niệm ngày Hai Bà tế cờ khởi nghĩa và tế lễ theo nghi thức cổ truyền.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng

- Nguyên nhân:

+ Chống lại sách cai trị hà khắc của chính quyền đô hộ phương Bắc khôi phục lại nền độc lập, tự chủ đã được thiết lập từ thời Hùng Vương dựng nước.

+ Trả thù cho chồng mình là Thi Sách.

- Diễn biến

+ Tháng 3 - 40, Trưng Trắc cùng Trưng Nhị đã phất cờ khởi nghĩa ở Hát Môn, tướng lĩnh đều quy tụ về với cuộc khởi nghĩa.

+ Nghĩa quân nhanh chóng làm chủ Mê Linh hạ thành Cổ Loa và tiến đánh chiếm được Luy Lâu.

+ Khởi nghĩa thắng lợi, Trưng Trắc lên ngôi vua, đóng đô ở Mê Linh, ban chức tước cho người có công, xá thuế cho dân.

+ Mùa hè năm 42, Mã Viện đem quân đàn áp. Năm 43, cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng thất bại .

- Ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng:

+ Là cuộc khởi nghĩa lớn đầu tiên trong thời kì Bắc thuộc, Chứng tỏ tinh thần đấu tranh mạnh mẽ, bất khuất của người Việt. Ý chí anh hùng của người phụ nữ Việt Nam.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV đọc diễn cảm câu nói của Bà Triệu: “Tôi chỉ muốn cưỡi gió đạp sông, chém cá kình lớn ở Biển Đông, quét sạch bờ cõi, cửa dân ra khỏi cảnh chìm đắm, há lại bắt chước người đời cúi đều khom lưng làm tì thiếp kẻ khác, cam tâm phục dịch ở trong nhà ư?”

- GV giới thiệu cho HS về Bà Triệu: Bà Triệu tên thật là Triệu Thị Trinh. Trong các thư tịch cổ và truyền thuyết dân gian, Bà Triệu thường được miêu tả là người phụ nữ trẻ trung, xinh đẹp thường mặc áo giáp vàng, đi guốc ngà cưỡi voi mà chiến đấu, rất lẫm liệt, hùng dũng

- GV yêu cầu thảo luận theo cặp, HS đọc thông tin mục 2, và trả lời câu hỏi:

+ Nêu nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu?

+ Trình bày những nét chính của cuộc khởi nghĩa? Và ý nghĩa của nó?

- GV yêu cầu HS đọc bài ca dao, để biết về sự ủng hộ của nhân dân ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu: không chỉ làm rung chuyển chính quyền đô hộ mà còn góp phần thức tỉnh ý thức dân tộc, tạo đà cho các cuộc khởi nghĩa sau này.

- GV Giới thiệu H 15.5 về lăng Bà Triệu.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Khởi nghĩa Bà Triệu

- Nguyên nhân: Dưới ách thống trị tàn bạo của nhà Ngô, năm 248, Bà Triệu phất cờ khởi nghĩa.

- Diến biến: Từ căn cứ núi Nưa được nhân dân ủng hộ nghĩa quân đánh phá các thành ấp của bọn quan lại đô hộ

- Kết quả: Nhà Ngô lo sợ, vội cử Lục Dận mang 8000 quân sang đàn áp. Dù chiến đấu anh dũng nhưng do lực lượng quá chênh lệch, nghĩa quân bị tiêu diệt. Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng (Phú Điền, Hậu Lộc, Thanh Hoá).

- Ý nghĩa: Tô đậm thêm truyền thống yêu nước bất khuất của dân tộc, là ngon cờ tiêu biểu trong cuộc đấu tranh trong thời kì Băc thuộc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV giới thiệu về Lý Bí:

+ Lý Bí xuất thân trong một gia đình hào trưởng ở Phố Yên, Thái Nguyên ngày nay. Một thời, ông có ra làm việc với chính quyền đô hộ, nhận một chức quan nhỏ: giám quận (kiểm soát quân sự) ở Cửu Đức, Đức Châu (Đức Thọ, Hà Tĩnh).

+ Yêu nước, thương dân, bất bình với bè lũ đô hộ, ông sớm bỏ quan, về quê ở Thái Bình. Lý Bí đã liên kết với hào kiệt các châu thuộc miền đất Giao Châu nước ta, nổi dậy chống Lương. Theo sử cũ Việt Nam, thủ lĩnh Chu Diên (vùng Đan Hoài, nay thuộc ngoại thành Hà Nội) là Triệu Túc và con là Triệu Quang Phục, phục tài đức Lý Bí đã đem quân theo.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 3 và lược đồ H15.6 trang 77 và trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày về diễn biến cuộc khởi nghĩa Lý Bí.

- GV mở rộng kiến thức:

+ Giải thích tên nước Vạn Xuân: mong muốn cho xã tắc truyền đến muôn đời.

+ GV yêu cầu HS quan sát Hình 18.8: Chùa Trần Quốc, nguyên là chùa Khai quốc (mở nước). Ngôi chùa được xây dựng từ thời Tiền Lý với tên là chùa Khai Quốc. Thời Lê trung hưng, do sạt lở nên người ta đã cho dời ngôi chùa từ bên bờ sông Hồng vào phía trong đê Yên Phụ, khu gò đất Kim Ngưu. Đến đời vua Lê Huy Tông, chùa mới đổi tên thành chùa Trấn Quốc với ý nghĩa là nơi giúp nhân dân xua tan đi thiên tai, đem lại cuộc sống bình yên cho dân tộc. Chùa là một biểu tượng của văn hoá Phật giáo và cũng là điểm tham quan nổi tiếng của du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến Hà Nội hiện nay.

- GV chia HS thành các nhóm, yêu cầu HS thảo luận, trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1: Cuộc khởi nghĩa Lý Bí mùa xuân năm 542 so với khởi nghĩa của Hai Bà Trưng có điểm gì giống và khác nhau?

- GV mở rộng kiến thức: Những đóng góp của Lý Bí và “những điều đầu tiên”:

+ Người Việt Nam đầu tiên tự xưng là hoàng đế.

+ Người Việt Nam đầu tiên quyết định phế bỏ niên hiệu của phong kiến phương Bắc để đặt niên hiệu riêng là Thiên Đức.

+ Người đầu tiên trong lịch sử Việt Nam nhận ra vị trí trung tâm của vùng ngã ba sông Tô Lịch để đóng đô.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS, nhóm trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS, nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

3. Khởi nghĩa Lý Bí và nước Vạn Xuân.

- Diễn biến

+ Mùa xuân năm 542, Lý Bí lãnh đạo nhân dân khởi nghĩa, trong 3 tháng nghĩa quân chiếm được thành Long Biên.

+ Mùa xuân năm 544, khởi nghĩa thắng lợi. Lý Bí lên ngôi vua, hiệu là Lý Nam Đế. Ông đặt tên nước là Vạn Xuân, đóng đô ở vùng cửa sông Tô Lịch (Hà Nội).

+Năm 545, Nhà Lương cử quân xâm lược Vạn Xuân. Lý Nam Đế trao quyền chỉ huy kháng chiến cho Triệu Quang Phục.

+ Triệu Quang Phục đưa quân về đầm Dạ Trạch (Khoái Châu, Hưng Yên), xây đựng căn cử và tiếp tục lãnh đạo nhân dân kháng chiến.

+ Năm 550, sau khi đánh bại quân Lương, Triệu Quang Phục làm vua nước Vạn Xuân

+ Đầu Thế kỉ VII, nhà Tuỳ đem quân xâm lược, nước Vạn Xuân chấm dứt.

- Sự giống và khác nhau giữa cuộc khởi nghĩa Lý Bí và khởi nghĩa Hai Bà Trưng:

+ Giống nhau: Cùng nổ ra vào mùa xuân nhằm chống lại chính quyền đô hộ phương Bắc; cùng giành được thắng lợi ban đầu và thành lập được chính quyền tự chủ một thời gian.

+ Khác nhau: Hai Bà Trưng mới xưng vương thì Lý Bí đã xưng đế; Hai Bà Trưng mới xây dựng được chính quyền tự chủ sơ khai thì Lý Bí đã xây dựng quốc hiệu riêng với chính quyền có hai ban văn, võ; Hai Bà Trưng đóng đô ở Mê Linh trong khi Lý Bí dựng kinh đô ở vùng cửa sông Tô Lịch; chính quyền tự chủ Hai Bà Trưng chỉ tồn tại được ba năm trong khi chính quyền của nhà nước Vạn Xuân tồn tại lâu hơn.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV Cho học sinh đọc thông tin mục 4 trang 79 SGK. Và thực hiện trả lời câu hỏi: Tại sao trong khoảng thế kỉ VIII nhân dân ta liên tiếp nổi dậy đó là những cuộc khởi nghĩa nào?

- GV giới thiệu về Mai Thúc Loan: Mai Thúc Loan quê gốc ở làng Mai Phụ (Hà Tĩnh) nhưng lại sinh trưởng ở Nam Đàn, Nghệ An. Lớn lên trong gia đình nghèo khó, Mai Thúc Loan phải làm nghề kiếm củi, đi phu, quanh năm phải phục dịch cho chính quyền đô hộ nhà Đường. Ông có làn da ngăm đen nên sau này người ta còn gọi là Mai Hắc Đế.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 4, quan sát Lược đồ 15.9 SHS trang 79 và trả lời câu hỏi: Trình bày những nét chính của khởi nghĩa Mai Thúc Loan.

- GV mở rộng kiến thức:

+ Thành quả của cuộc khởi nghĩa: giành được quyền tự chủ trong 10 năm, xưng đế, xây thành Vạn An làm quốc đô.

+ Nằm trong chuỗi các cuộc đấu tranh giành độc lập thời Đường, khiến chính quyền đô hộ nhà Đường suy yếu, cổ vũ cho các cuộc đấu tranh về sau (khởi nghĩa Phùng Hưng, Khúc Thừa Dụ....) tiến tới giành đôc lập.

+ Ý nghĩa, sức sống của khởi nghĩa Mai Thúc Loan đối với đời sống văn hoá - nghệ thuật nói riêng và lịch sử dân tộc nói chung. Ví dụ: Năm 2015, vở cải lương Mai Hắc Đế đã được dàn dựng và công chiếu nhằm tái hiện về cuộc đời của Mai Thúc Loan và cuộc khởi nghĩa Hoan Châu với những thông điệp ý nghĩa gắn với chủ quyền dân tộc. Những cuộc hội thảo khoa học cấp quốc gia đã được tổ chức như những thông điệp khẳng định ý nghĩa to lớn của cuộc khởi nghĩa.

- GV giới thiệu về nhân vật Phùng Hưng: Phùng Hưng là con nhà hào phú, sức khoẻ phi thường, có thể vật trâu, đánh hổ. Hiện nay, về quê hương của Phùng Hưng ở Đường Lâm vẫn còn có ý kiến chưa thống nhất. Đa số ý kiến vẫn mặc định Đường Lâm thuộc Sơn Tây ngày nay.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin về cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng hãy tóm tắt lại những diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa này.

- GV: Cuộc khởi nghĩa đã giành được quyền tự trị trong vòng 9 năm thì bị đàn áp. Tuy vậy, cuộc khởi nghĩa tiếp tục khẳng định quyết tâm giành lại độc lập, tự chủ của người Việt, mở đường cho những thắng lợi to lớn về sau.

- GV Hai cuộc khởi nghĩa này có ý nghĩa gì với lịch sử dân tộc?

- GV chia HS làm cách nhóm, yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 2: Em hãy so sánh khởi nghĩa của Mai Thúc Loan với các cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng và Lý Bí trước đó về phạm vi, quy mô và thời gian tồn tại.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS, nhóm trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS, nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

4. Khởi nghĩa Mai Thúc Loan và khởi nghĩa Phùng Hưng.

- Nguyên nhân: không cam chịu chích sách cai trị hà khắc và thuế khóa nặng nề của nhà Đường nhiều cuộc khởi nghĩa đã nổ ra tiêu biểu là khởi nghĩa của Mai Thúc Loan và khởi nghĩa Phùng Hưng.

- Những nét chính của khởi nghĩa Mai Thúc Loan:

+ Năm 713, nhân dân Hoan Châu vùng lên khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo của Mai Thúc Loan.

+ Mai Thúc Loạn chọn vùng Sa Nam (Nam Đàn, Nghệ An) để xây thành Vạn An. Ông xưng đế, nhân dân thường gọi là Mai Hắc Đế.

+ Từ thành Vạn An, nghĩa quân tiến ra Bắc, đánh chiếm thành Tống Bình (Hà Nội ngày nay).

+ Năm 722, nhà Đường đưa 10 vạn quân sang đàn áp, khởi nghĩa bị dập tắt.

+ Khởi nghia Mai Thúc Loạn đã giành và giữ chính quyền độc lập trong gần 10 năm (713 - 722).

- Những diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa Phùng Hưng:

+ Khoảng cuối thế kỉ VIII, ở làng Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội), Phùng Hưng đã hợp quân khởi nghĩa

+ Được nhân dân hưởng ứng, Phùng Hưng chiếm được thành Tống Bình, tổ chức việc cai trị.

+ Khi Phùng Hưng qua đời, con trai ông là Phùng An lên nối nghiệp cha. Sau đó, nhà Đường đem quân sang đàn áp, dập tắt cuộc khởi nghĩa.

- Ý nghĩa: Nối tiếp truyền thống đấu tranh của người Việt, cổ vũ tình thần đấu tranh của nhân dân ta...

- So sánh khởi nghĩa của Mai Thúc Loan với các cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng và Lý Bí trước đó:

+ Giống nhau: đều là những cuộc khởi nghĩa lớn có quy mô vượt ra phạm vi một địa phương cụ thể, thành lập được chính quyền tự chủ trong một thời gian.

+ Khác nhau: Khởi nghĩa Mai Thúc Loan giành chính quyển trong 10 năm, Hai Bà Trưng trong 3 năm, Lý Bí trong 58 năm; phạm vi và quy mô khởi nghĩa Mai Thúc Loan rộng lớn hơn, thu hút cả sự hưởng ứng của nhân dân Chăm-pa và Chân Lạp.

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Đánh giá thường xuyên (GV đánh giá HS,

HS đánh giá HS)

- Vấn đáp.

- Kiểm tra viết, kiểm tra thực hành.

- Các loại câu hỏi vấn đáp.

- Phiếu học tập.

Trường THCS:....

Lớp:......

PHIẾU HỌC TẬP

Nhóm…:

Câu hỏi: Cuộc khởi nghĩa Lý Bí mùa xuân năm 542 so với khởi nghĩa của Hai Bà Trưng có điểm gì giống và khác nhau?

Trả lời:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Trường THCS:....

Lớp:......

PHIẾU HỌC TẬP

Nhóm…:

Câu hỏi: Em hãy so sánh khởi nghĩa của Mai Thúc Loan với các cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng và Lý Bí trước đó về phạm vi, quy mô và thời gian tồn tại.

Trả lời:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV giới thiệu kiến thức: bằng đoạn trích qua bài Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm.

“Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi

Đất nước có trong những cái ngày xửa ngày xưa mẹ thường hay kể.

.....

- GV Hình ảnh đất nước qua đoạn trích của Nguyễn Khoa Điềm có những gì?

- GV Trải qua hàng thế kỉ, những ngôi làng Việt ẩn mình sau luỹ tre là thành trì kiên cố bảo vệ văn hoá truyền thống của người Việt đã hình thành và phát triển từ thời Văn Lang, Âu Lạc.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 16.1, 16.2. 16.3 Hãy nêu tên một số nét văn hóa của người Việt vẫn được giữ gìn và phát triển thời Bắc thuộc?

-

- GV Việc người Việt vẫn giữ được những phong tục tập quán của mình chứng tỏ điều gì?

? Hãy kể tên một vài phong tục truyền thống còn tồn tại đến ngày nay mà em biết?

- GV mở rộng kiến thức:

+ Ăn trầu: là phong tục tương truyền có từ thời Hùng Vương. Trải qua hàng nghìn năm Bắc thuộc, đến nay phong tục này vẫn được duy trì và bảo tồn. Trong văn hoá giao tiếp truyền thống của người Việt, miếng trầu như một thông điệp về lòng hiếu khách, một “triết lí siêu ngôn ngữ” để diễn tả tình cảm của con người dành cho nhau. Miếng trầu vì vậy đã đi vào tâm thức người dân Việt với ý nghĩa rất quan trọng như “miếng trầu là đầu câu chuyện” hay đi vào ca dao, thơ ca với nhiều tác phẩm nổi tiếng, như bài thơ Mời trầu của nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương:

“Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương mới quệt rồi

Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá, bạc như vôï”.

+ Xăm mình: là phong tục có từ thời dựng nước. Người Việt cổ sống nhiều trong môi trường sông nước nên tin rằng việc xăm mình sẽ không bị thuỷ quái làm hại. Tục này tồn tại đến đời vua Trần Anh Tông cuối thế kỉ XIII mới bỏ.

+ Mặc váy và yếm: là một nét riêng trong trang phục truyền thống của người phụ nữ Việt. Các chính quyền đô hộ phương Bắc dùng mọi cách bắt người Việt phải theo cách ăn mặc như người Hán nhưng không thành. Người Việt rất tự hào với cái váy mang đậm yếu tố văn hoá bản địa của mình trong so sánh với văn hoá Trung Quốc:

“Cái trống mà thủng hai đầu

Bên ta thời có, bên Tàu thì không”

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Giữ gìn văn hóa dân tộc

- Người Việt giữ được phong tục tập quán của mình

+ Sống ở làng quê trong những ngôi nhà giản dị.

+ Người Việt vẫn nghe - nói, truyền lại cho con cháu tiếng mẹ đẻ.

+ Những tín ngưỡng truyền thống như thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên tiếp tục được duy trì.

+ Phong tục, tập quán Việt vẫn được giữ gìn như tục nhuộm răng, ăn trầu, búi tóc, xăm mình, làm bánh chưng, bánh giầy.

- Những phong tục tập quán trên cho thấy chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta thất bại:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục 2 SHS trang 83 và trả lời câu hỏi: Quan sát các hình từ 16.4 đến 16.9 hãy cho biết việc tiếp thu các yếu tố bên ngoài để phát triển văn hóa dân tộc thể hiện như thế nào?

- GV mở rộng kiến thức:

+ Việt Nam tiếp thu Phật giáo từ hai con đường: đầu tiên trực tiếp từ Ấn Độ sang và sau này là từ Trung Quốc sang, nhưng vẫn có điểm sáng tạo riêng. Truyền thuyết chùa Dâu giải thích tín ngưỡng thờ Tứ Pháp của người Việt. Tứ Pháp gồm Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi và Pháp Điện, nghĩa là 4 vị thần: mây, mưa, sấm, chớp. Đó là những vị thần bảo vệ mùa màng và phù hộ cho nông dân.

+ Chuông Thanh Mai là chuông đồng cổ nhất Việt Nam do Giáo hội Phật giáo TP. Hồ Chí Minh và Trung tâm Sách kỉ lục Việt Nam công bố, là bảo vật quốc gia có niên đại sớm nhất (năm 798) được phát hiện ở Việt Nam. Quai đúc nổi đôi rồng, đấu lưng vào nhau, uốn cong một cách khéo léo tạo thành núm treo chuông. Hình rồng không vảy, đầu to, không bờm, miệng ngậm tì xuống đỉnh chuông. Con rồng này có nét tương đồng với hình tượng rồng khắc trên bia đá cổ nhất Việt Nam là bia Trường Xuân (Thanh Hoá), năm 618. Đây cũng là quả chuông đồng đầu tiên có văn tự được tìm thấy cho đến nay, chứa đựng nhiều thông tin quan trọng cho biết hoạt động, ảnh hưởng của Phật giáo và sự giao lưu văn hoá, xã hội Việt Nam thời Bắc thuộc. Trải qua hàng nghìn năm, chiếc chuông không bị hoen gỉ mà vẫn giữ nguyên được hình dáng, màu sắc ban đầu cho thấy kĩ thuật đúc đồng đỉnh cao của thời kì này.

+ Khay gốm (Lạch Trường, Thanh Hoá) được làm bằng chất liệu đất sét mịn màu nâu trắng. Sự giao thoa văn hoá Hán - Việt được thể hiện qua hoa văn trang trí trên khay gốm: ở giữa khay gốm được trang trí hình ảnh ba con cá chụm đầu vào nhau theo điển tích “Tam ngư châu nguyệt” là chủ đề quen thuộc trong nghệ thuật tạo hình Trung Quốc. Viên ngoài khay được trang trí hoa văn đường tròn tiếp tuyến mang đậm dâu ấn văn hoá Đông Sơn càng tạo cho chiếc khay gốm thêm sinh động.

- GV Ngoài một số tiếp thu có sáng tạo và chọn lọc đã tìm hiểu và SHS đã nêu, nhân dân ta còn tiếp thu, sáng tạo một số có nguồn gốc từ Trung Quốc như tết Hàn thực, tết Đoan Ngọ, tết Trung thu,... nhưng đã có sự vận dụng cho phù hợp với sinh hoạt văn hoá của người Việt. Tết Hàn thực sang Việt Nam trở thành tết Bánh trôi, bánh chay, tết Đoan ngọ trở thành ngày tết “giết sâu bọ”, tết Trung thu của người Việt Nam dành cho thiếu nhi trong khi ở Trung Quốc dành cho sum họp gia đình,... Đó là nét khác biệt thể hiện sự tiếp thu và Việt hoá văn hoá Trung Quốc của người Việt.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

2. Phát triển văn hóa dân tộc

- Nhân dân ta đã vừa bảo tồn văn hoá truyền thống vừa chủ động tiếp thu có chọn lọc và sáng tạo những giá trị văn hoá bên ngoài để phát triển nền văn hoá dân tộc trong hơn ngàn năm Bắc thuộc:

+ Tiếp thụ một số kĩ thuật tiến bộ của Trung Quốc như đúc đổng, dệt lụa, làm giấy...

+ Chủ động tiếp thu chữ Hán nhưng vẫn sử dụng tiếng Việt, dùng âm Việt để đọc chữ Hán

+ Phật giáo, đạo giáo nho giáo du nhập vào nước ta hòa quyện với tín ngưỡng dân gian.

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Đánh giá thường xuyên (GV đánh giá HS,

HS đánh giá HS)

- Vấn đáp.

- Kiểm tra viết, kiểm tra thực hành.

- Các loại câu hỏi vấn đáp.

a) Mục tiêu: Giúp HS

- Tạo tình huống học tập, kết nối kiến thức HS đã có với kiến thức bài mới, tạo hứng thú cho HS

b) Nội dung:

Cho HS chơi trò chơi ôn tập 1 số địa danh, nhân vật lịch sử, ý nghĩa của 1 số cuộc khởi nghĩa trước thế kỉ X

GV dẫn dắt vấn đề: rất nhiều cuộc khởi nghĩa của nhân dân nổ ra trước thế kỉ X nhưng đều có kết quả chung là thất bại

c) Sản phẩm: HS kể tên các địa danh, nhân vật…và đưa ra nhận xét
d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

? Quan sát tranh và cho biết đó là địa danh/ nhân vật nào?

? Những cuộc khởi nghĩa nổ ra trước thế kỉ X đều có kết cục ra sao?

? Dù có kết cục như vậy nhưng việc nhiều cuộc khởi nghĩa diễn ra liên tiếp thể hiện tinh thần gì?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ trả lời

B3: Báo cáo thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một vài cá nhân lên trình bày sản phẩm.

- Hướng dẫn HS báo cáo (nếu các em còn gặp khó khăn).

HS:

- HS báo cáo, còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

HS đọc thông tin trong sgk

GV Nhận xét chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động hình thành kiến thức mới.

=> Giải thích rõ tên bài : Bước ngoặt lịch sử vì sự kiện này là có tầm vóc, ý nghĩa mang tính bước ngoặt, bản lề của các sự kiện đầu thế kỉ X, biến khát khao thiêng liêng đó của dân tộc trở thành hiện thực

- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.

1. Họ Khúc giành nền tự chủ

a) Mục tiêu: Những nét chính về các cuộc vận động tự chủ của nhân dân VN dưới sự lãnh đạo của họ Khúc và họ Dương

b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

GV cho HS hoạt động 4 nhóm, đọc thông tin trong sách giáo khoa và trả lời

? Em biết gì về việc nhà Đường bổ nhiệm chức quan Tiết độ xứ

? Tình hình nhà Đường cuối thế kỉ IX

? Thông tin về Khúc Thừa Dụ

? Ông đã giành quyền tự chủ ntn?

Cho biết: tình hình nhà Đường cuối thế kỉ X.

GV giải thích từ : Tiết độ xứ -> Chức quan võ cai quản quân sự của 1 vùng, (có thể cha truyền con nối)

GV cung cấp thông tin: Trong thời Bắc Thuộc, nhà Đường đã bổ nhiệm chức Tiết độ xứ tại Việt Nam nhưng chỉ bổ nhiệm cho người Trung Quốc.

? Việc nhà Đường công nhận Tiết độ xứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện điều gì? Việc này có ý nghĩa như thế nào với nhân dân ta lúc bấy giờ

- Tuy là 1 chức quan của TQ nhưng Người Việt đã được nắm chính quyền trên đất Việt, buộc nhà Đường công nhận chính quyền tự chủ của người Việt

GV mở rộng: Ngoài nguyên nhân nhà Đường suy yếu thì các cuộc khởi nghĩa của người Việt trong thế kỉ VIII đã góp phần cổ vũ và thúc đẩy tinh thần tự chủ của người Việt

? Sau khi Khúc Thừa Dụ mất, Khúc Hạo đã làm gì?

HS đọc ngữ liệu sgk để trả lời

? Mục đích của những cải cách của Khúc Hạo là gì?

?Những việc làm của 2 cha con họ Khúc có ý nghĩa ntn?

GV cho HS quan sát hình ảnh lễ hội ở đến thờ họ Khúc ở Hải Dương.

a.Khúc Thừa Dụ gây dựng nền tự chủ

-905:Nhân cơ hội rối ren, Khúc Thừa Dụ đã tập hợp nhân dân, chiếm thành, tự xưng là Tiết độ xứ

-906: Nhà Đường buộc phải công nhận điều này

b. Khúc Hạo củng cố nền tự chủ

-Sau khi cha mất, Khúc Hạo lên nối nghiệp và tiến hành nhiều chính sách tiến bộ

2. Dương Đình Nghệ khôi phục nền tự chủ

a)Mục tiêu: Trình bày được nét chính về cuộc vận động giành chính quyền tự chủ của nhân dân VN dưới sự lãnh đạo của họ Dương

b) Nội dung:

- GV cho HS quan sát lược đồ, đọc thông tin và trả lời câu hỏi

c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

?Năm 930. Quân Nam Hán đã có hành động gì ?

GV cung cấp thêm thông tin về Dương Đình Nghệ: Vốn là một hào trưởng ở Châu Ái, giàu có, nhiều thế lực, lại có lòng yêu nước thương dân nên đã ngưỡng mộ sự nghiệp giành quyền tự chủ của Họ Khúc và Họ Khúc cũng phải dựa vào thế lực của Dương Đình Nghệ để quản lý thâu suốt Ái Châu. Từ đó ông trở thành bộ tướng của Khúc Hạo và Khúc Thừa Mỹ.

HS quan sát lược ồ hình 17.2

? Dương Đình Nghệ đã khôi phục và giành quyền tự chủ ntn

GV cho HS hoạt động nhóm,

để trình bày diễn biên cuộc khởi nghĩa

Diễn biến

-Dưới sự tập hợp của DĐN, hào kiệt khắp nơi kéo về làng Giàng ( Thanh Hóa) tụ tập

- Từ đây DĐN kéo quân chiếm thành Tống Bình

- Quân Nam Hán cử quân tiếp viện nhưng lại bị DĐN chặn đánh

Kết quả:

- Quân Nam Hán phải rút chạy => Cuộc kháng chiến thắng lợi. DĐN tự xưng Tiết độ xứ, khôi phục nền tự chủ

GV lưu ý về ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS trả lời

HS:

-Quan sát ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi.

- Suy nghĩ cá nhân để lấy ví dụ minh hoạ.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS trả lời câu hỏi của GV.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

-931. Dương Đình Nghệ kéo quân tiến đánh, làm chủ thành Đại La, giành thắng lợi và khôi phục nền tự chủ

3.Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng

a)Mục tiêu: Mô tả được những nét chính trận chiến Bạch Đằng năm 938 và những điểm độc đáo trong tổ chức đánh giặc của Ngô Quyền; nêu được ý nghĩa lịch sử của trận chiến

b) Nội dung:

- GV cho HS tìm hiểu về nhân vật Ngô quyền, kế hoạch của ông…cách đánh

HS làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Y/c HS đọc thông tin, quan sát tranh ảnh để trả lời

-Tình hình nước ta thời gian này có biến động gì

Bên trong: Dương Đình Nghệ bị giết

- Bên ngoài: Quân Nam Hán vượt biển xâm lược nước ta

? Dưới tình hình đó, Ngô Quyền đã làm gì?

Chia nhóm bàn và giao nhiệm vụ trả lời câu hỏi

• Em biết gì về nhân vật Ngô Quyền?
• Ông đánh giá và nhận định về điểm mạnh, điểm yếu của địch như thế nào?
• Thông tin về sông Bạch Đằng

Quan sát lược đồ và cho biết

• Tóm tắt diễn biến trận Bạch Đằng
• Nét độc đáo trong nghệ thuật đánh giặc của NQ thể hiện qua những điểm nào
• Ý nghĩa lịch sử của trận BĐ
• Đánh giá công lao của NQ với lịch sử dân tộc.

? Kết quả và ý nghĩa của trận Bạch Đằng 938

B2: Thực hiện nhiệm vụ

Hs suy nghĩ, thảo luận nhóm để trình bày các ý kiến

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập& sản phẩm học tập của HS.

Liên hệ :

- Chuyển dẫn sang phần luyện tập.

-Ngô Quyền chủ động lên kế hoạch đánh giặc ở vùng cửa biển Bạch Đằng

Nét độc đáo trong nghệ thuật đánh giặc của NQ:

-Xây dựng bãi cọc ngầm

-Lợi dụng thủy triều để giành thắng lợi

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Quan sát vào lược đồ Vương quốc Chăm-pa 18.1, và thông tin trong SGK làm việc cặp đôi và cho biết:

? Điều kiện tự nhiên nơi đây?

? Chủ nhân đầu tiên của vùng đất này?

? Tượng Lâm là tên địa danh nằm ở đâu? Vì sao nhân dân Tượng Lâm nổi dậy khởi nghĩa?

? Tóm tắt quá trình phát triển của Vương quốc Chăm-pa.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: hướng dẫn HS làm việc theo cặp đôi trả lời

HS: Quan sát, phân tích lược đồ và ghi kết quả thảo luận ra phiếu học tập.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS:- Đại diện báo cáo sản phẩm nhóm

- HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

+ Năm 192, nhân dân huyện Tượng Lâm (quận Nhật Nam) đã nổi dậy lật đổ ách thống trị của nhà Hán, giành độc lập, lập nước Lâm Ấp (sau gọi là Chăm-pa).

+ Trong các thế kỉ III – X, nhà nước Lâm Ấp tiếp tục mở rộng lãnh thổ về phía Nam, kéo dài đến Ninh Thuận, Bình Thuận ngày nay. Trong quá trình đó, khoảng thế kỉ VII, tên gọi Lâm Ấp được đổi thành Chăm - Pa.

+ Từ sau thế kỉ X, Chăm - Pa tiếp tục phát triển và từng bước được sáp nhập, trở thành một bộ phận của đất nước Việt Nam.

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm và giao nhiệm vụ:

Dựa trên những hiểu biết về điều kiện tự nhiên, quan sát hình và nội dung thông tin trong SGK:

? Khái quát nét chính trong hoạt động kinh tế của người Cham-pa.

? So sánh hoạt động kinh tế của cư dân Cham-pa với hoạt động kinh tế của cư dân Văn Lang- Âu Lạc.

? Bộ máy nhà nước Cham-pa được tổ chức ntn?

? Trong xã hội gồm có mấy tầng lớp? Kể tên các tầng lớp đó?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Nét chính về kinh tế của nhà nước Chăm - Pa:

+ Sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước là hoạt động kinh tế chủ yếu.

+ Các nghề gốm, đóng thuyền, khai thác lâm sản, đánh bắt cá… rất phát triển.

+ Với vị trí thuận lợi, trong nhiều thế kỉ, vương quốc Chăm - Pa trở thành cầu nối trao đổi, buôn bán thường xuyên với thương nhân các nước Trung Quốc, Ấn Độ, Ả-rập.

- Sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước Chăm - Pa:

- Xã hội gồm nhiều tầng lớp: Tăng lữ- Quý tộc- Nông dân-Dân tự do- Bộ phận nhỏ là nô lệ.

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm và giao nhiệm vụ: Chủ đề là: Thành tựu văn hoá tiêu biểu của người Cham-pa.

? Các nhóm lần lượt hoàn thiện nội dung bảng thông tin sau:

GV hướng dẫn, định hướng học sinh hoàn thiện nội dung yêu cầu.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

- Chuyển dẫn sang phần luyện tập.

- Chữ viết

+ Sáng tạo ra chữ viết riêng trên cơ sở chữ Phạn (chữ Chăm cổ, thế kỉ IV).

- Tín ngưỡng, tôn giáo:

         + Thờ tín ngưỡng đa thần.

         + Du nhập các tôn giáo từ bên ngoài (Phật giáo, Hin-đu giáo...).

- Kiến trúc, điêu khắc: xây dựng nhiều đền, tháp thờ thần, Phật như: Thánh địa Mỹ Sơn; Phật viện Đồng Dương (Quảng Nam)...

- Lễ hội: nhiều lễ hội được tổ chức trong năm.

Phương diện

Nội dung chính

Sự thành lập

- Thời kì Bắc thuộc, nhà Hán đã thiết lập sách thống trị đối với vùng đất phía Nam dãy Hoành Sơn của nước ta, đặt tên là quận Nhật Nam. 

- Năm 192, dưới sự lãnh đạo của Khu Liên, người dân Tượng Lâm (huyện xa nhất của quận Nhật Nam) đã nổi dậy lật đổ sách cai trị ngoại bang, lập ra nhà nước Lâm Ấp.

Quá trình phát triển

- Trong các thế kỉ III – X, nhà nước Lâm Ấp tiếp tục mở rộng lãnh thổ về phía Nam, kéo dài đến Ninh Thuận, Bình Thuận ngày nay. Trong quá trình đó, khoảng thế kỉ VII, tên gọi Lâm Ấp được đổi thành Chăm - Pa.

- Từ sau thế kỉ X, Chăm - Pa tiếp tục phát triển và từng bước được sáp nhập, trở thành một bộ phận của đất nước Việt Nam.

Phạm vi lãnh thổ

- Vùng duyên hải Nam Trung Bộ của Việt Nam hiện nay (từ Quảng Nam cho tới Bình Thuận).

Hoạt động kinh tế

- Sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước là hoạt động kinh tế chủ yếu.

- Các nghề gốm, đóng thuyền, khai thác lâm sản, đánh bắt cá… rất phát triển.

- Hoạt động trao đổi, buôn bán với thương nhân các nước Trung Quốc, Ấn Độ, Ả-rập diễn ra sôi nổi.

Tổ chức xã hội

- Xã hội có sự phân chia giàu, nghèo với các tầng lớp chính: tăng lữ, quý tộc, dân tự do và nô lệ.

a) Mục tiêu: Giúp HS

Xác định được vấn đề chính của nội dung bài học.

b) Nội dung:

GV: Chia nhóm lớp và giao nhiệm vụ.

HS quan sát hình ảnh, làm việc nhóm để trả lời câu hỏi của GV

c) Sản phẩm:
- HS chỉ ra được trình độ kĩ thuật, thẩm mĩ của chủ nhân Vương quốc Phù Nam.

d) Tổ chức thực hiện:

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chiếu hình ảnh về hiện vật của nền văn hóa Óc Eo và đặt câu hỏi:

? Cách đây hơn 2000 năm, ở vùng châu thổ sông Cửu Long nước ta đã xuất hiện một nền văn hóa rất đặc sắc – văn hóa Óc Eo. Trên cơ sở đó, một vương quốc cổ đã được hình thành với tên gọi Phù Nam. Hình trên là những hiện vật liên quan đến Vương quốc Phù Nam. Theo em, những hiện vật này chứng tỏ điều gì về chủ nhân của vương quốc cổ này?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn HS quan sát, phân tích hình ảnh và trả lời câu hỏi.

HS: Quan sát, phân tích hình ảnh và ghi kết quả thảo luận ra phiếu học tập.

B3: Báo cáo thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một vài nhóm lên trình bày sản phẩm.

- Hướng dẫn HS báo cáo (nếu các em còn gặp khó khăn).

HS:

- Đại diện báo cáo sản phẩm nhóm

- HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét (hoạt động nhóm của HS và sản phẩm), chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động hình thành kiến thức mới.

- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.

1. Sự thành lập, phát triển và suy vong

a) Mục tiêu: Giúp HS mô tả được sự thành lập, phát triển và suy vong của Vương quốc Phù Nam.

b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Đọc thông tin trong mục 1 SGK, kết hợp với quan sát lược đồ hình 10.2 (trang 50), em hãy xác định phạm vi lãnh thổ của Vương quốc Phù Nam từ thế kỉ III đến thế kỉ V.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS trả lời

HS:

- Quan sát ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi và xác định phạm vi lãnh thổ trên lược đồ.

- Suy nghĩ cá nhân để lấy ví dụ minh hoạ.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV yêu cầu HS trả lời.

HS trả lời câu hỏi của GV.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức lên màn hình.

- Vào khoảng thế kỉ I, Vương quốc cổ Phù Nam được thành lập, có phạm vi lãnh thổ chủ yếu thuộc Nam Bộ (Việt Nam ngày nay).

- Từ thế kỉ III đến thế kỉ V, Phù Nam trở thành một trong những đế chế mạnh nhất trong khu vực Đông Nam Á.

- Bước vào thế kỉ VI, Phù Nam dần suy yếu.

- Đến khoảng đầu thế kỉ VII, Phù Nam bị Chân Lạp - một vương quốc của người Khơ-me thôn tính.

2. Hoạt động kinh tế và tổ chức xã hội

a) Mục tiêu: Giúp HS trình bày được nét chính về tổ chức xã hội và kinh tế của Phù Nam.

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.

- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.

c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.

d) Tổ chức thực hiện

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Chia nhóm và giao nhiệm vụ:

1. Đọc thông tin mục 2 trong SGK và kết hợp quan sát các hình 19.1, 19.2, hãy nêu các hoạt động kinh tế và vẽ sơ đồ tổ chức xã hội của Phù Nam.

2. Hình 19.2 gợi cho em suy nghĩ gì về sự phát triển của kinh tế Phù Nam?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm.

GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu cần).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).

HS:

- Trả lời câu hỏi của GV.

- Đại diện nhóm trình bày sản phẩm của nhóm.

- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập của HS.

a) Hoạt động kinh tế

- Cư dân Phù Nam lấy sản xuất nông nghiệp làm chính, kết hợp với đánh bắt thủy - hải sản, chế tác kim hoàn, sản xuất thủ công và trao đổi, buôn bán.

- Đặc biệt, ngoại thương đường biển của Phù Nam rất phát triển.

b) Tổ chức xã hội

- Tổ chức nhà nước còn tương đối lỏng lẻo.

- Đứng đầu nhà nước là vua, nắm mọi quyền hành, giúp việc là các tăng lữ, quý tộc. Dưới vua là các thủ lĩnh quân sự hay thủ lĩnh địa phương chịu sự chi phối quyền lực của Phù Nam.

- Xã hội Phù Nam bao gồm các lực lượng chính như tăng lữ, quý tộc, nông dân, thương nhân, thợ thủ công.

3. Một số thành tựu văn hóa

HĐ của thầy và trò

Sản phẩm dự kiến

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

* Vòng chuyên sâu (7 phút)

- Chia lớp ra làm 4 nhóm:

- Yêu cầu các em ở mỗi nhóm đánh số 1,2,3,4…

- Phát phiếu học tập & giao nhiệm vụ:

Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về tín ngưỡng, tôn giáo.

Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về điêu khắc.

* Vòng mảnh ghép (8 phút)

- Tạo nhóm mới (các em số 1 tạo thành nhóm I mới, số 2 tạo thành nhóm II mới, số 3 tạo thành nhóm III mới… & giao nhiệm vụ mới:

1. Chia sẻ kết quả thảo luận ở vòng chuyên sâu?

2. Nhận xét về thành tựu văn hóa của Phù Nam.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

* Vòng chuyên sâu

HS:

- Làm việc cá nhân 2 phút, ghi kết quả ra phiếu cá nhân.

- Thảo luận nhóm 5 phút và ghi kết quả ra phiếu học tập nhóm (phần việc của nhóm mình làm).

GV hướng dẫn HS thảo luận (nếu cần).

* Vòng mảnh ghép (8 phút)

HS:

- 3 phút đầu: Từng thành viên ở nhóm trình bày lại nội dung đã tìm hiểu ở vòng mảnh ghép.

- 5 phút tiếp: thảo luận, trao đổi để hoàn thành những nhiệm vụ còn lại.

GV theo dõi, hỗ trợ cho HS (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:

- Yêu cầu đại diện của một nhóm lên trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS:

- Đại diện 1 nhóm lên bày sản phẩm.

- Các nhóm khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho nhóm bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm, chỉ ra những ưu điểm và hạn chế trong HĐ nhóm của HS.

- Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang phần Luyện tập.

a) Tín ngưỡng, tôn giáo

- Cư dân Phù Nam có tín ngưỡng thờ đa thần.

- Họ sớm tiếp nhận cá tôn giáo từ bên ngoài như Hin-đu giáo, Phật giáo.

b) Điêu khắc

Nghệ thuật điêu khắc tượng, thần từ đá, gỗ của Phù Nam rất phát triển với những nét sáng tạo mang phong cách riêng – phong cách Phù Nam.

STT

Tên người soạn

KNTT với CS

CTST

Cánh Diều

1

Hoàng Thị Hà

Bài 1,2,3

Bài 1,2

Bài 1,2

2

Trần Thị Quỳnh Nga

Bài 4

Bài 3

Bài 3

Bùi Thị Thu

Bài 5

Bài 4

Bài 4

3

Phạm Thị Ngân

Bài 6

Bài 5

Bài 5

4

Nguyễn Thị Lan

Bài 7

Bài 6,7

Bài 6

5

Đỗ Thị Thu Trang

Bài 8

Bài 8

Bài 7

6

Lê Thị Thu Huyền

Bài 9

Bài 9

Bài 8

7

Phan Thị Hoa Lý

Bài 10

Bài 10, 11

Bài 9

8

Nguyễn Thị Hiền

Bài 11,12,13

Bài 12,13

B10, 11

9

Lê Thị Thanh Thuỷ

10

Bùi Thị Thu Huyền

Bài 14

Bài 14, 15

Bài 12, 13

11

Cô Hiền – cô Lan

Bài 15

Bài 16

Bài 14

12

Trương Văn Trung

Bài 16,17

Bài 17,18

Bài 15,16

13

Nguyễn Thị Thanh Hải

Bài 18

Bài 19

Bài 17

14

Vũ Văn Thạo

Bài 19

Bài 20

Bài 18

15

Trần Thị Nhẫn

Bài 20

Bài 21

Bài 19