Công thức toán học không thể tải, để xem trọn bộ tài liệu hoặc in ra làm bài tập, hãy tải file word về máy bạn nhé

PHẦN MỘT: LỊCH SỬ THẾ GIỚI THỜI NGUYÊN THỦY

CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI

Chương I: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

Tiết 1- BÀI 1: SỰ XUẤT HIỆN LOÀI NGƯỜI VÀ BẦY NGƯỜI

NGUYÊN THỦY

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau bài học, học sinh cần đạt được

1. Kiến thức Tích hợp Bài 13. Việt Nam thời nguyên thủy( mục 1) theo cv hướng dẫn của Bộ

Nguồn gốc con người, đời sống vật chất, tinh thần và tổ chức xã hội trong giai đoạn đầu của xã hội nguyên thuỷ.

Vai trò của công cụ bằng kim loại và sự tiến bộ của sản xuất, quan hệ xã hội.

2. Năng lực

Rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá và tổng hợp về đặc điểm tiến hóa của loài người trong quá trình hoàn thiện mình đồng thời thấy sự sáng tạo và phát triển không ngừng của xã hội loài người.

Năng lực thực hành bộ môn: Khai thác và sử dụng kênh hình có liên quan tới bài; năng lực tổng hợp, liên hệ, so sánh đối chiếu; năng lực tự học...

3. Phẩm chất

Giáo dục cho học sinh lòng yêu lao động vì lao động không những nâng cao đời sống của con người mà còn hoàn thiện bản thân con người.

II. Thiết bị dạy học và học liệu

1. Chuẩn bị của giáo viên

Thiết bị dạy học: Tranh ảnh, lược đồ, đoạn phim tư liệu, tranh ảnh về lịch sử thời kỳ nguyên thủy...

Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch dạy- học, sách giáo viên, tư liệu tham khảo, giáo trình LSTG- tập I, các tài liệu liên quan khác...

2. Chuẩn bị của học sinh

Tìm hiểu về sự xuất hiện của loài người và cuộc sống bầy người nguyên thủy

Sưu tầm tranh ảnh, phim tư liệu nói về cuộc sống bầy người nguyên thủy....

III. Tiến trình dạy học

Ổn định lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu

Với việc học sinh quan sát một số hình ảnh: Thuyết địa đàng; Lạc Long Quân – Âu Cơ; Thuyết tiến hoá, các em có thể biết được những quan điểm khác nhau về nguồn gốc loài người, nhưng chưa biết được đâu là quan điểm chính xác về nguồn gốc loài người. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Quan sát hình ảnh trả lời các câu hỏi

Thuyết Địa đàng

Lạc Long Quân - Âu Cơ

Thuyết tiến hóa.

1. Có những quan điểm nào về nguồn gốc của loài người?

2. Quan điểm nào là chính xác? Nêu hiểu biết của em về nguồn gốc của loài người.

Học sinh hoạt động các nhân, giáo viên quan sát và hỗ trợ

3. Sản phẩm

Có nhiều quan điểm khác nhau về nguồn gốc loài người: tôn giáo, truyền thuyết, khoa học... nhưng chỉ có quan điểm khoa học giải thích về nguồn gốc loài người là chính xác, vì nó dựa trên những chứng cứ có thật. Trên cơ sở đó chúng ta sẽ tìm hiểu về xã hội đầu tiên của loài người: Xã hội nguyên thuỷ. Vậy:

Nguồn gốc xuất hiện của loài người?

Qúa trình tiến hoá của loài người diễn ra như thế nào?

Những tiến bộ trong đời sống con người thời đá mới?

Để trả lời các câu hỏi trên chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài học hôm nay.

d. Cách thức thực hiện

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nguồn gốc loài người và quá trình chuyển biến từ vượn cổ thành Người tối cổ, Người tinh khôn.

a.Mục tiêu:

Giúp học sinh biết được nguồn gốc loài người và quá trình chuyển biến từ vượn cổ thành Người tối cổ, Người tinh khôn.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc thông tin SGK trang 1,2 kết hợp quan sát lược đồ, phát phiếu học tập cho học sinh theo từng cặp đôi.

Phiếu học tập: Quá trình tiến hóa của loài người

Trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên chú ý đến các học sinh để có gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn.

Sau khi đàm thoại ở cặp đôi, giáo viên gọi bất kì 1 -2 học sinh phát biểu ý kiến, các học sinh khác lắng nghe, sau đó phản biện, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

3. Sản phẩm

Phiếu học tập: Quá trình tiến hóa của loài người

- Nguồn gốc của loài người từ loài vượn cổ.

- Động lực của quá trình chuyển biến từ vượn thành người

+ Do vai trò của quy luật tiến hoá.

+ Vai trò của lao động đã tạo ra con người và xã hội loài người.

Hoạt động 2. Đời sống vật chất, tinh thần và tổ chức xã hội trong giai đoạn đầu của xã hội nguyên thuỷ.

1. Mục tiêu:

Trình bày được về đời sống vật chất, tinh thần và tổ chức xã hội trong giai đoạn đầu của xã hội nguyên thuỷ; giải thích được khái niệm công xã thị tộc mẫu hệ

2. Phương thức:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc thông tin SGK trang 1,2 kết hợp quan sát lược đồ, phát phiếu học tập cho học sinh theo từng cặp đôi. Giáo viên yêu cầu 2 cặp đôi báo cáo kết quả sản phẩm của mình, các cặp đôi khác bổ sung.

3. Gợi ý sản phẩm

Giai đoạn đầu của xã hội nguyên thuỷ gồm 2 giai đoạn nhỏ là bầy người nguyên thuỷ và công xã thị tộc. Công xã thị tộc lại bao gồm : công xã thị tộc mẫu hệ và công xã thị tộc phụ hệ. Khi công xã thị tộc phụ hệ hình thành và phát triển cũng là lúc xã hội nguyên thuỷ bắt đầu tan rã; trong xã hội mà trước hết là trong gia đình đã bắt đầu xuất hiện sự bất bình đẳng và sự đối kháng. Vì vậy, có thể coi công xã thị tộc phụ hệ thuộc "giai đoạn cuối" của công xã nguyên thuỷ.

d. Cách thức thực hiện

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

1. Mục tiêu:

Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: Nguồn gốc loài người, sự chuyển biến từ vượn thành người. Những bước tiến về đời sống vật chất và đời sống tinh thần của con người.

2. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, học sinh chủ yếu làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc cô giáo.

1. Nêu những mốc thời gian tiến hóa từ loài vượn thành người trong thời kỳ nguyên thủy?

2. Qua hai thời kỳ lịch sử, nguyên thủy và công xã thị tộc mẫu hệ em có nhận xét gì về: đời sống vật chất, đời sống tinh thần, tổ chức xã hội.

3. Sản phẩm

Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh những điểm giống và khác nhau về đời sống vật chất, đời sống tinh thần, tổ chức xã hội của 2 thời kỳ

4. Cách thức thực hiện:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, MỞ RỘNG

a. Mục tiêu:

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà).

1. Hãy sưu tầm những bức tranh nối về thời kỳ nguyên thủy ở Việt Nam, qua đó nhận xét về thời kỳ nguyên thủy ở Việt Nam với thời kỳ nguyên thủy trên thế giới.

2. Phác thảo sơ đồ về sự phát triển của loài người, qua đó rút ra nhận xét đánh giá sự phát triển đó.

c. Sản phẩm

1. Học sinh trao đổi sưu tầm tư liệu để phác họa rõ hơn về thời kì nguyên thủy ở Việt Nam, tự hào Việt Nam là một trong những cái nôi của con người.

2. Học sinh vẽ biểu đồ thể hiện các bước ngoặt trong tiến trình phát triển của loài người, hiểu được đó là quá trình tiến hóa lâu dài, gian khổ.

d. Cách thức thực hiện:

*********************

Tiết 2 - Bài 2: XÃ HỘI NGUYÊN THỦY

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau bài học, học sinh cần đạt được

1. Kiến thức:

Hiểu được tổ chức thị tộc, bộ lạc, mối quan hệ trong thị tộc, bộ lạc. Tích hợp Bài 13. Việt Nam thời nguyên thủy( mục 2,3) theo cv hướng dẫn của Bộ

Vai trò của công cụ bằng kim loại và sự tiến bộ của sản xuất, quan hệ xã hội.

Nêu quá trình tan rã của xã hội nguyên thuỷ và hiểu nguyên nhân của quá trình đó.

2. Năng lực

Rèn luyện cho học sinh kỹ năng phân tích, đánh giá và tổng hợp vấn đề lịch sử, kĩ năng khai thác tư liệu SGK.

3. Phẩm chất.

Giáo dục cho học sinh lòng yêu lao động, tinh thần đoàn kết cộng đồng.

Năng lực thực hành bộ môn; năng lực tổng hợp, liên hệ, phân tích; năng lực phản biện...

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

1. Chuẩn bị của giáo viên

Thiết bị dạy học: Tranh ảnh, lược đồ, đoạn phim tư liệu về lịch sử thời kỳ nguyên thủy

Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch dạy- học, sách giáo viên, tư liệu tham khảo, Giáo trình LSTG - Tập I, các tài liệu liên quan khác...

2. Chuẩn bị của học sinh

Tìm hiểu về sự xuất hiện của loài người và cuộc sống người nguyên thủy

Sưu tầm tranh ảnh, phim tư liệu nói về cuộc sống người nguyên thủy....

III. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu

Với việc quan sát một số hình ảnh “Người nguyên thủy chế tạo công cụ lao động”, học sinh sẽ nhớ lại những kiến thức cơ bản về nguồn gốc loài người. Tuy nhiên, các em chưa thể biết tiến bộ của đời sống vật chất, cuộc sống của con người trong buổi đầu như thế nào? Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, cụ thể như sau: Quan sát hình ảnh và trả lời các câu hỏi

Quá trình tiến hóa của loài người.

Rìu đá của người thượng cổ Công cụ bằng đá người tối cổ

1. Nguồn gốc của loài người.

2. Những bước ngoặt trong quá trình tiến hóa của con người.

3. Những tiến bộ ở thời kì người tinh khôn.

Học sinh hoạt động các nhân, trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên quan sát và hỗ trợ cho học sinh.

c. Sản phẩm

Giáo viên yêu cầu 2- 3 học sinh có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, giáo viên lựa chọn 01 sản phẩm để làm tình huống kết nối vào bài mới.

Đến thời kì người tinh khôn, con người có những tiến bộ vượt bậc, vậy sự tiến bộ về công cụ lao động, tổ chức xã hội của con người, những thay đổi trong xã hội nguyên thủy đã diễn ra như thế nào sẽ được làm sáng tỏ trong bài học.

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Thị tộc, bộ lạc.

a. Mục tiêu:

Hiểu được đặc điểm tổ chức thị tộc, bộ lạc, mối quan hệ trong 2 tổ chức xã hội đầu tiên của loài người.

b. Phương thức

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh,cụ thể như sau: Quan sát hình ảnh và đọc SGK

1. Chỉ ra hạn chế của Bầy người nguyên thủy khi dân số tăng? Giải pháp đưa ra?

2. Thế nào là thị tộc? quan hệ trong thị tộc biểu hiện như thế nào? Bộ Lạc là gì? quan hệ trong bộ lạc biểu hiện như nào?

Học sinh trao đổi theo từng cặp đôi. Trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên chú ý đến các học sinh để có gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn. Sau khi đàm thoại ở cặp đôi, giáo viên gọi bất kì 1 -2 học sinh phát biểu ý kiến, các học sinh khác lắng nghe, sau đó phản biện, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm

- Thị tộc:

+ Thị tộc là nhóm người có khoảng hơn 10 gia đình, gồm 2 - 3 thế hệ già trẻ có chung dòng máu.

+ Quan hệ thị tộc

Trong thị tộc, mọi thành viên đều hợp sức, chung lưng đấu cật, phối hợp ăn ý với nhau để tìm kiếm thức ăn. Được hưởng thụ bằng nhau, công bằng.

Trong thị tộc, con cháu tôn kính ông bà cha mẹ và ngược lại, ông bà cha mẹ đều yêu thương, chăm lo, bảo đảm nuôi dạy tất cả con cháu của thị tộc.

- Bộ lạc: là tập hợp một số thị tộc, sống cạnh nhau, có họ hàng với nhau và có chung một nguồn gốc tổ tiên.

- Mối quan hệ trong bộ lạc: là sự gắn bó, giúp đỡ nhau,

- Tính cộng đồng, bình đẳng là nguyên tắc vàng trong xã hội nguyên thủy.

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 2 Buổi đầu của thời đại kim khí

a.Mục tiêu:

Biết được sự xuất hiện công cụ bằng kim loại, hiểu được hệ quả của việc sử dụng công cụ bằng kim loại

b. Phương thức

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh,cụ thể như sau: Quan sát và SGK trang 10 và trả lời các câu hỏi:

Công cụ bằng đá Rìu đồng Công cụ bằng sắt

1. Công cụ bằng kim khí ra đời ở đâu, trong khoảng thời gian nào?

2. Sự ra đời của công cụ bằng kim khí có tác dụng gì đối với cư dân trên trái đất?

3. Công cụ bằng kim khí ra đời tác động như nào đến tình hình xã hội cư dân?

Học sinh hoạt động cá nhân. Trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên chú ý đến các học sinh để có gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn. Giáo viên gọi bất kì 2 -5 học sinh phát biểu ý kiến, các học sinh khác lắng nghe, sau đó phản biện, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm

1. Sự xuất hiện công cụ bằng kim loại :

+ Sự phát triển từ công cụ đồ đá sang công cụ bằng kim loại.

+ Khoảng 5500 năm trước, phát hiện đồng đỏ. Nơi phát hiện sớm nhất là Tây Á và Ai Cập.

+ Khoảng 4000 năm trước, phát hiện đồng thau ở nhiều nơi (trong đó có Việt Nam: Văn Hóa Phùng Nguyên).

+ Khoảng 3000 năm trước, con người đã biết sử dụng đồ sắt.

2. Hệ quả của việc sử dụng công cụ bằng kim loại:

+ Tính vượt trội của nguyên liệu đồng và sắt so với đá, xương và sừng.

+ Sự tiến bộ của kĩ thuật chế tác công cụ : kĩ thuật luyện kim, đúc đồng và sắt ; loại hình công cụ mới : lưỡi cuốc, lưỡi cày bằng sắt (sử dụng kênh hình, tài liệu).

+ Sản xuất phát triển : nông nghiệp dùng cày (khai phá đất hoang, mở rộng diện tích trồng trọt); thủ công nghiệp (luyện kim, đúc đồng, làm đồ gỗ...); năng suất lao động tăng, làm xuất hiện một lượng sản phẩm thừa thường xuyên.

+ Quan hệ xã hội: công xã thị tộc phụ quyền thay thế công xã thị tộc mẫu quyền (hình thành khái niệm "công xã thị tộc phụ quyền"; so sánh hai giai đoạn của xã hội nguyên thuỷ).Ở Việt Nam cư dân văn hóa Phùng Nguyên, Sa Huỳnh, Đồng Nai

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 3: Sự xuất hiện của tư hữu và xã hội có giai cấp.

a.Mục tiêu :

Biết được quá trình tan rã của xã hội thị tộc được bắt đầu từ khi xuất hiện công cụ bằng kim loại.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh,cụ thể như sau: Quan sát và đọc sách giáo khoa và trả lời các câu hỏi

1. Nguyên nhân nào dẫn tới sự xuất hiện tư hữu?

2. Sự xuất hiện tư hữu đã tác động như thế nào đến sự tan rã của công xã thị tộc, hình thành xã hội có giai cấp?

Học sinh hoạt động cặp đôi. Trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên chú ý đến các học sinh để có gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn. Giáo viên yêu cầu 2-3 cặp trình bày sản phẩm của mình kì, các học sinh khác lắng nghe, sau đó bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm

- Nguyên nhân : do sự phát triển của sức sản xuất, làm xuất hiện của cải dư thừa thường xuyên.

- Một số người lợi dụng chức phận chiếm của cải dư thừa, làm xuất hiện chế độ tư hữu.

- Trong mỗi gia đình phụ hệ xuất hiện sự bất bình đẳng và sự đối kháng giữa đàn ông và đàn bà.

- Do quá trình chiếm hữu của cải dư thừa và khả năng lao động của mỗi gia đình khác nhau làm xuất hiện kẻ giàu – người nghèo. Xã hội nguyên thuỷ chuyển dần sang xã hội có giai cấp.

d. Cách thức thực hiện

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc cô giáo:

Giải thích nguyên nhân dẫn tới sự tan rã của công xã thị tộc, và tác động của nó đối với xã hội nguyên thủy?

Hệ thống câu hỏi TNKQ và đáp án

Câu 1:Con người vốn tiến hóa từ một loài vượn cổ với đặc điểm là có

thể đứng thẳng và đi bằng hai chân, hai chi trước có thể cầm, nắm.

cơ thể giống với chúng ta ngày nay.

thể tích não lớn gần bằng người hiện đại.

thể chế tạo ra công cụ lao động.

Câu 2: Bước tiến quan trọng nhất của Người tối cổ là đã

A.loại bỏ hết dấu tích vượn trên người. B. cư trú theo kiểu “ nhà cửa”.

C. chế tạo công cụ và làm ra lửa. D. trồng trọt và chăn nuôi.

Câu 3: Điểm nổi bật của công cụ đá mới do Người tinh khôn chế tạo cách đây khoảng 1 vạn năm là

A. ghè sắc và mài nhẵn thành hình công cụ. B. sử dụng những loại đá có độ cứng cao.

C. ghè đẽo 1 mặt đá cho sắc hơn. D. ghè đẽo hai rìa của một mảnh đá.

Câu 4: Bước tiến quan trọng nhất trong thời đá mới giúp nâng cao chất lượng cuộc sốngcủa con người là

A. chế tạo cung tên và săn bắn. B. trồng trọt và chăn nuôi.

C. cư trú theo kiểu “nhà cửa”. D. làm đồ gốm và đồ trang sức.

Câu 5: Đặc điểm nào dưới đây biểu hiện sự không phải của Người tinh khôn?

A. Trán thấp bợt ra sau. B. Bàn tay khéo léo.

C. Trán cao, mặt phẳng. D. Hộp sọ và thể tích não phát triển.

Câu 6: Phát minh nào của Người tối cổ đã ghi dấu ấn lớn trong thời nguyên thủy

A. giữ lửa trong tự nhiên B. giữ lửa và tạo ra lửa

C. chế tạo công cụ bằng đá D. ghè đẽo công cụ bằng đá thật sắc

Câu 7: Điểm khác nhau giữa bầy người nguyên thủy so với quan hệ hợp đoàn tự nhiên của một số loài động vật là gì?

A. Có đôi, có đàn và con đầu đàn

B. Có người đứng đầu, có phân công lao động giữa nam và nữ

C. Sống thành bầy từ 5 – 7 người

D. Sống quây quần, có quan hệ họ hàng với nhau

Câu 8: Theo Ăng-ghen “……….(1) đã sáng tạo ra bản thân con người”

A. Ngôn ngữ B. Thần thánh C. Lao động D. Tự nhiên

3. Sản phẩm:

Sự ra đời công cụ bằng kim khí là nguyên nhân và tác động đến sự tan dã công xã thị tộc và những biến đổi trong xã hội nguyên thủy: Về kinh tế, Về xã hội, Về hôn nhân, gia đình

4. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu:

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà):

+ Hãy sưu tầm những hình ảnh về công cụ lao động đồ đồng, sắt của cư dân trên trái đất

+ Tác động to lớn của công cụ sản xuất bằng kim khí đối với sản xuất và biến đổi xã hội trong thời kỳ nguyên thủy

c. Sản phẩm:

Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh trả lời các câu hỏi trên, giúp học sinh tìm hiểu những tư liệu cần thiết mà câu hỏi nêu ra.

d. Cách thức thực hiện:

Chương II: XÃ HỘI CỔ ĐẠI.

Tiết 3, tiết 4- Bài 3: CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau bài học, học sinh cần đạt được

1. Kiến thức

Hiểu biết tình hình Ai Cập, Lưỡng Hà, Trung Quốc, Ấn Độ cổ đại và sự hình thành các quốc gia cổ đại ở phương Đông.

Phân tích kết cấu xã hội và chế độ chuyên chế cổ đại ở phương Đông.

Trình bày một số thành tựu văn hoá của phương Đông cổ đại (lịch, chữ viết, toán học, kiến trúc...).

2. Năng lực

Biết sử dụng bản đồ để phân tích những thuận lợi, khó khăn và vai trò của các điều kiện địa lý ở các quốc gia cổ đại phương Đông.

3. Phẩm chất

Thông qua bài học bồi dưỡng cho học sinh lòng tự hào về truyền thống lịch sử của các dân tộc phương Đông, trong đó có Việt Nam.

Năng lực thực hành bộ môn; năng lực phân tích, giải thích các sự kiện...

II. THIẾT BỊ VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

Thiết bị dạy học: Tranh ảnh, lược đồ, đoạn phim tư liệu; tranh ảnh về lịch sử thời kỳ cổ đại; bản đồ các quốc gia cổ đại.

Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch dạy- học, sách giáo viên, tư liệu tham khảo, giáo trình LSTG - Tập I, các tài liệu liên quan khác...

2. Chuẩn bị của học sinh

Tìm hiểu về sự hình thành các quốc gia cổ đại phương Đông và đời sống kinh tế, chính trị, xã hội.

Sưu tầm tranh ảnh, phim tư liệu nói về các quốc gia cổ đại này.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu

Với việc quan sát một số lược đồ "các quốc gia cổ đại Phương Đông" và các hình ảnh về văn hóa cổ đại học sinh sẽ nhớ lại những kiến thức cơ bản về sự hình thành các quốc gia cổ đại Phương Đông, văn hóa cổ đại Phương Đông. Nhưng các em chưa thực sự hiểu về nó? Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, cụ thể: quan sát lược đồ và các hình ảnh thảo luận các vấn đề sau:

Lược đồ các quốc gia cổ đại Phương Đông

Kim tự tháp Vườn treo Babilon

1. Các quốc gia cổ đại phương Đông được hình thành ở đâu, từ khi nào?

2. Từ những hiểu biết về các quốc gia cổ đại phương Đông, hãy liên hệ tới sự hình thành và phát triển của các quốc gia cổ đại trên đất nước Việt Nam.

Học sinh hoạt động cá nhân sau đó thảo luận theo từng cặp, giáo viên quan sát và giúp đỡ học sinh.

c. Sản phẩm.

Giáo viên yêu cầu 2 cặp trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, các cặp khác bổ sung, giáo viên lựa chọn 01 sản phẩm để làm tình huống kết nối vào bài mới.

Do có điều kiện tự nhiên thuận lợi nên tại Phương Đông xã hội nguyên thủy đã tan dã sớm và bước vào xã hội có giai cấp và nhà nước. Vậy quá trình hình thành các quốc gia cổ đại diễn ra như thế nào? Những thành tựu tiêu biểu của nền văn hóa cổ đại Phương Đông? Những nội dung này sẽ được làm rõ trong bài học hôm nay.

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Điều kiện tự nhiên và sự phát triển của các ngành kinh tế

a. Mục tiêu

Điều kiện tự nhiên của các quốc gia cổ đại Phương Đông. Nền kinh tế của các quốc gia cổ đại Phương Đông.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh đọc thông tin SGK trang 12, 13 kết hợp quan sát hình ảnh thảo luân theo tùng cặp đôi các vấn đề sau:

Sông Nin Sông Ơphorat

Sông Ấn Sông Hoàng Hà

Hoạt động sản xuất của cư dân cổ đại Phương Đông

1. Đặc điểm nổi bật về điều kiện tự nhiên của các quốc gia cổ đại Phương Đông.

2. Những thuận lợi và khó khăn từ điều kiện tự nhiên.

3. Hoạt động kinh tế chính của cư dân cổ đại Phương Đông.

Trong quá trình học sinh hoạt động cá nhân, giáo viên chú ý đến các các học sinh để có thể gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

Giáo viên yêu cầu 2-3 học sinh trình bày sản phẩm của mình của mình, học sinh trong lớp theo dõi và bổ sung hoàn thiện.

- Các quốc gia cổ đại Phương Đông bao gồm: Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Quốc, đều được hình thành trên lưu vực các dòng sông lớn

+ Thuận lợi : đất phù sa màu mỡ và mềm, nước tưới đầy đủ.

+ Khó khăn : trị thuỷ các dòng sông, phải làm kênh tưới tiêu.

- Kinh tế: Nông nghiệp phát triển sớm và cho năng suất cao, xuất hiện của cải dư thừa ngay từ khi chưa có đồ sắt.

- Công tác thuỷ lợi được thực hiện từ rất sớm đòi hỏi cư dân sự hợp sức và sáng tạo.

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 2: Các quốc gia cổ đại Phương Đông

a. Mục tiêu:

Sự hình thành các quốc gia cổ đại Phương Đông. Xã hội cổ đại Phương Đông. Thể chế chính trị của các nước Phương Đông cổ đại.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc nội dung trong SGK trang 14, 15, 16 hoạt động cặp đôi, thảo luận các vấn đề sau:

Pharaon ở Ai Cập Thiên tử ở Trung Quốc

1. Sự hình thành các quốc gia cổ đại Phương Đông.

2. Xã hội Phương Đông có những giai cấp nào? Mối quan hệ của các giai cấp đó?

3. Đặc điểm chung của thể chế chính trị ở các quốc gia cố đại Phương Đông.

Các cặp đôi thảo luận, giáo viên quan sát, giúp đỡ học sinh. Giáo viên yêu cầu 3 cặp đôi trình bày sản phẩm của mình, học sinh theo dõi và bổ sung hoàn thiện.

c. Sản phẩm

- Quá trình hình thành các quốc gia cổ đại Phương Đông.

+ Khi xã hội nguyên thủy tan dã đã hình thành các công xã thị tộc

+ Từ nhu cầu trị thủy các công xã liên kết nhau, hình thành liên minh công xã, nhà nước xuất hiện, quốc gia hình thành.

+ Các quốc gia cổ đại phương Đông đều đã được hình thành từ khoảng thiên niên kỉ IV – III TCN. Đây là những nhà nước ra đời vào loại sớm nhất thế giới.

- Khi bước vào thời kì xã hội có giai cấp và nhà nước, trong xã hội Phương Đông cổ đại có 3 giai cấp: Quí tộc, nông dân công xã, nô lệ.

+ Quí tộc gồm vua, quan lại, tăng lữ; là giai cấp thống trị có quyền lực và của cải, có vị trí cao trong xã hôi.

+ Nông dân công xã chiếm số lượng đông đảo, họ nhận ruộng đất canh tác và nộp thuế.

+ Nô lệ có nguồn gốc từ tù binh chiến tranh hoặc thành viên công xã bị mắc nợ hay phạm tội. Họ chiếm số lượng ít, chủ yếu phục vụ trong các gia đình quí tộc.

- Xuất phát từ nhu cầu trị thủy và xây dựng các công trình thủy lợi mà liên minh các bộ lạc hình thành (quốc gia). Để điều hành và quản lí xã hội, nhà nước được hình thành.

- Đặc điểm của chế độ chuyên cổ đại Phương Đông

+ Quyền lực tập trung trong tay vua

+ Vua dựa vào quí tộc và tôn giáo để bắt mọi người phải phục tùng mình.

+ Vua nắm cả thần quyền và pháp quyền.

+ Dưới vua là bộ máy quan lại hành chính, quan liêu phục tùng mệnh lệnh của vua.

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 3. Văn hóa cổ đại phương Đông

a. Mục tiêu: Khái quát được một số thành tựu văn hoá cổ đại phương Đông

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, cụ thể như sau: Quan sát hình ảnh và trả lời các câu hỏi:

Vườn cheo Ba-bi-lon Kim tự tháp

1. Những hình ảnh trên gợi cho em điều gì về những thành tựu văn hóa cổ đại phương Đông?

2. Hãy nêu những hiểu biết của em về những thành tựu trên?

Học sinh trình bày những hiểu biết của mình về văn hóa Phương Đông. Giáo viên yêu cầu học sinh đọc thông tin, kết hợp quan sát hình SGK trang 16,17,18,19, trao đổi về những thành tựu cơ bản cả văn hóa Phương Đông.

Học sinh hoạt động theo nhóm

Nhóm 1: Lịch pháp và thiên văn học ra đời từ đâu? Nêu những thành tựu tiêu biểu của lịch và thiên văn học?

Nhóm 2: Do đâu xuất hiện chữ viết? Chữ viết đạt được những thành tựu như nào?

Nhóm 3: Nguyên nhân ra đời toán học là gì? Toán học đã đạt được những thành tưu gi?

Nhóm 4: Kể tên những công trình kiến trúc tiêu biểu ở phương Đông. Hãy nêu hiểu biết của em về một công trình kiến trúc tiêu biểu?

Các nhóm hoạt động, giáo viên quan sát và giúp đỡ các nhóm làm việc. Đại diện các nhóm báo cáo sản phẩm của mình, các nhóm khác theo dõi và bổ sung.

Giáo viên hướng dẫn học sinh hoàn thiện sản phẩm về thành tựu văn hóa Phương Đông cổ đại.

3. Sản phẩm

- Sự ra đời của lịch và thiên văn học

+ Thiên văn học và lịch là 2 ngành khoa học ra đời sớm nhất, gắn liền với nhu cầu sản xuất nông nghiệp.

+ Để cày cấy đúng thời vụ, người nông dân đều phải "trông Trời, trông Đất". Họ quan sát chuyển động của mặt Trăng, mặt Trời và từ đó sáng tạo ra lịch.

+ Nông lịch (lịch nông nghiệp), lấy 365 ngày là một năm và chia làm 12 tháng, họ biết chia mùa: mùa mưa, mùa khô, họ chia mỗi ngày thành 24 giờ

+ Mở rộng hiểu biết: Con người đã vươn tầm mắt tới trời, đất, trăng, sao vì mục đích làm ruộng của mình và nhờ đó đã sáng tạo ra hai ngành thiên văn học và phép tính lịch

- Chữ viết

+ Nguyên nhân: Chữ viết ra đời là do xã hội ngày càng phát triển, các mối quan hệ phong phú, đa dạng. Hơn nữa do nhu cầu ghi chép, cai trị, lưu giữ những kinh nghiệm mà chữ viết đã ra đời.

+ Ban đầu là chữ tượng hình, sau đó là tượng ý, tượng thanh.

Chữ viết xuất hiện vào Thiên niên kỷ thứ IV TCN mà sớm nhất là ở Ai Cập và Lưỡng Hà. Ban đầu là chữ tượng hình (vẽ hình giống vật để biểu thị), sau này người ta cách điệu hóa chữ tượng hình thành nét và ghép các nét theo quy ước để phản ánh ý nghĩa con người một cách phong phú hơn gọi là chữ tượng ý.

+ Chất liệu: Người Ai Cập viết trên giấy pa- pi- rút (vỏ cây sậy cán mỏng), người Lưỡng Hà viết trên đất sét rồi đem nung khô, người Trung Quốc viết trên mai rùa, thẻ tre, trúc hoặc trên lụa bạch,...

+ Tác dụng: của chữ viết: Đây là phát minh quan trọng nhất, nhờ nó mà chúng ta hiểu được phần nào lịch sử thế giới cổ đại.

- Thành tựu toán học.

+ Nguyên nhân ra đời: Do nhu cầu tính lại diện tích ruộng đất sau khi bị ngập nước, tính toán vật liệu và kích thước khi xây dựng các công trình xây dựng, tính các khoảng nợ nần nên toán học.

+ Thành tựu: Người Ai Cập giỏi về tính hình học, họ đã biết cách tính diện tích hình tam giác, hình thang,... họ còn tính được số Pi bằng 3,16 (tương đối),... Người Lưỡng Hà hay đi buôn xa giỏi về số học, hoc có thể làm các phép tính nhân, chia cho tới hàng triệu. Người Ấn Độ phát minh ra số 0,...

- Kiến trúc

+ Do uy quyền của các nhà vua mà hàng loạt các công trình kiến trúc đã ra đời: Kim tự tháp Ai Cập, vườn treo Ba-bi-lon...

+ Kim tự tháp: Ra đời 3000 – 2000 năm TCN rải rác ở xa mạc, hạ lưu sông Nin. Cao khoảng 146,5 m gần bằng tòa nhà 50 tầng, cạnh 230 m, diện tích 52,9 m vuông. Được xây 30 vạn tảng đá, mỗi tảng 2,5 đến 7 tấn xếp chồng khít lên nhau.

+ Những công trình này là những kì tích về sức lao động và tài năng sáng tạo của con người.

d. Cách thức thực hiện

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: Sự hình thành các quốc gia cổ đại phương Đông. Cơ cấu trong xã hội. Giải thích thế nào là chế độ chuyên chế cổ đại. Nêu được những thành tựu tiêu biểu của văn hóa cổ đại phương Đông.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh học sinh chủ yếu làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc cô giáo.

Lập bảng thống kê những thành tựu tiêu biểu của văn hóa cổ đại Phương Đông

c. Sản phẩm.

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà):

Hãy sưu tầm những tranh ảnh những thành tựu văn hóa cổ đại phương Đông?

3. Sản phẩm.

Giáo viên hướng dẫn các em có thể lựa chọn một trong số các nội dung dưới đây để tìm hiểu.

- Học sinh có thể viết báo cáo (đoạn văn hay trình chiếu hay bộ sưu tập ảnh…)

- Học sinh chia sẻ với bạn bè bằng việc: trao đổi sản phảm cho bạn, trưng bày, triển lãm sản phẩm, gửi thư điện tử…

- Đánh giá sản phẩm của học sinh: nhận xét, khen gợi.

d. Cách thức thực hiện:

Tiết 5, tiết 6 - Bài 4: CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY

HI LẠP VÀ RÔ-MA

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau bài học, học sinh cần đạt được

1. Kiến thức

Điều kiện tự nhiên và cuộc sống ban đầu của cư dân Địa Trung Hải.

Thể chế chính trị tại Hi Lạp và Rô- Ma.

Chế độ chiếm nô.

Văn hóa Hi Lạp và Rô-ma.

2. Năng lực

Rèn luyện cho học sinh kĩ năng khai thác tư liệu SGK, tranh ảnh, phân tích, đánh giá, so sánh.

3. Phẩm chất

Giáo dục cho học sinh thấy được vai trò quan trọng của quần chúng nhân dân đối với sự phát triển của lịch sử.

Năng lực so sánh, năng lực giải quyết tình huống, năng lực tự học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

Thiết bị dạy học: Tranh ảnh, lược đồ, đoạn phim tư liệu; tranh ảnh về lịch sử thời kỳ cổ đại; bản đồ các quốc gia cổ đại Phương Tây.

Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch dạy- học, sách giáo viên, tư liệu tham khảo, giáo trình LSTG - Tập I, các tài liệu liên quan khác...

2. Chuẩn bị của học sinh

Tìm hiểu về sự hình thành các quốc gia cổ đại phương Tây và đời sống kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa. Sưu tầm tranh ảnh, phim tư liệu về các quốc gia cổ đại Hi lạp và Rô-ma.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu

Với việc quan sát một số lược đồ "các quốc gia cổ đại Phương Tây" và các hình ảnh về văn hóa cổ đại học sinh sẽ nhớ lại những kiến thức cơ bản về sự hình thành các quốc gia cổ đại Phương Tây, văn hóa cổ đại Phương Tây. Nhưng các em chưa thực sự hiểu về nó? Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, cụ thể: quan sát lược đồ và các hình ảnh thảo luận các vấn đề sau:

HY LAÏP

ROÂ MA

BIEÅN ÑÒA TRUNG HAÛI

Bản đồ các quốc gia cổ đại Phương Tây.

Đấu trường Rô-ma Bìa tác phẩm Ôđixê

1. Các quốc gia cổ đại Phương Tây bao gồm những nước nào?

2. Nêu hiểu biết của em về các quốc gia cổ đại Phương Tây.

Giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động cá nhân.

c. Sản phẩm.

Giáo viên yêu cầu 2- 3 học sinh có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, giáo viên lựa chọn 01 sản phẩm để làm tình huống kết nối vào bài mới.

Tại Phương Đông cổ đại do điều kiện tự nhiên thuận lợi mà công cụ sản xuất thô sơ vẫn tạo ra chuyển biến trong xã hội nguyên thủy để hình thành xã hội có giai cấp và nhà nước vào khoảng TNK IV tcn. Còn tại khu vực Địa Trung Hải quá trình này diễn ra chậm hơn vào khoảng TNK I tcn. Tại sao quá trình hình thành giai cấp và nhà nước ở Địa Trung Hải lại diễn ra chậm? Quá trình này diễn ra như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay.

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. Thiên nhiên và đời sống của con người.

a. Mục tiêu:

Điều kiện tự nhiên và cuộc sống ban đầu của cư dân Địa Trung Hải

Những nét chính về Thị quốc.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc thông tin SGK kết hợp quan sát các hình ảnh,học sinh hoạt động từng cặp đôi thảo luận các vấn đề sau:

Biển Địa Trung hải Đồng ruộng ở Hi Lạp.

Thu hoạch nho. Xưởng sản xuất dầu ô liu.

1. Đặc điểm chung điều kiện tự nhiên của Hi lạp và Rô- ma?

2. Nêu những hoạt động kinh tế của cư dân Địa Trung Hải? Hoạt động nào là chủ đạo?

Trong quá trình học sinh đàm thoại, giáo viên quan sát lớp và hỗ trợ. Giáo viên yêu cầu 2-3 cặp đôi trình bày sản phẩm của mình, học sinh trong lớp treo dõi và bổ sung để hoàn thiện sản phẩm.

c. Sản phẩm.

1. Hi Lạp và Rô -ma nằm ở bên bờ bắc Địa Trung Hải, bao gồm nhiều đảo và bán đảo, có các dãy núi cao xen kẽ với đồng bằng nhỏ, có đường biển dài.

+ Thuận lợi: Khí hậu trong lành, giao thông thuận lợi, hoạt động hang hải, ngư nghiệp, buôn bán trên biển phát triển.

+ Khó khăn: Đất đai không màu mỡ, chỉ thích hợp cho việc trồng cây lâu năm. Công cụ bằng đá, đồng không cho hiệu quả cao.

+ Khoảng TNK I tcn cư dân Địa Trung Hải biết đến công cụ bằng sắt, từ đó kinh tế và xã hội có nhiều thay đổi.

2. Kinh tế:

+ Sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn, chỉ trồng cây lâu năm nên cư dân phải nhập lương thực từ sớm.

+ Sản xuất thủ công nghiệp phát triển theo hướng chuyên môn hóa: Có nhiều thợ giỏi, quy mô lớn, sản phẩm nổi tiếng như đồ gốm, đồ mĩ nghệ.

+ Hoạt động thương mại biển phát triển, tiền tệ xuất hiện sớm.

>> Cư dân Địa Trung Hải sớm đi biển, thương nghiệp biển phát triển, sản xuất thủ công nghiệp mang tính chuyên môn hóa và trồng cây lâu năm.

d. Cách thức thực hiện

2. Thị quốc Địa Trung Hải.

a. Mục tiêu: Những nét chính về thị quốc Địa Trung Hải.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc thông tin SGK 22,23,24; hoạt động cá nhân đề hoàn thành phiếu học tập về Thị quốc Địa Trung hải.

Trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên chú ý đến các học sinh để có gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn. Giáo viên gọi bất kì 2 -5 học sinh phát biểu ý kiến, các học sinh khác lắng nghe, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh

c. Sản phẩm.

d. Cách thức thực hiện

HOẠT ĐỘNG 3. Văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rô- ma .

a. Mục tiêu: Thành tựu văn hóa Hi Lạp và Rô-ma.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc thông tin SGK 25,26,27; kết hợp quan sát hình ảnh, tiến hành hoạt động nhóm.

Hình ảnh trong đấu trường Rô-ma Đền Pác-tê-nông

Chữ Hi Lạp cổ Chữ Ai Cập cổ

“Nếu cho tôi một đòn bẩy và một điểm tựa chắc chắn, tôi có thể di chuyển được quả đất ”

Nhóm 1: Những thành tựu đạt được về lịch và chữ viết? So với cư dân cổ đại Phương Đông có gì tiến bộ hơn? Ý nghĩa của việc phát minh ra chữ viết?

Nhóm 2: Những thành tựu về khoa học của cư dân Hi lạp và Rô- ma? Tại sao nói: Khoa học có từ lâu nhưng đến Hi lạp và Rô-ma koa học mới thực sự trở thành khoa học.

Nhóm 3: Nêu những thành tựu văn học của Hi lạp và Rô-ma? Tại sao văn học ở Hi Lạp và Rô- ma lại phát triển hơn so với Phương Đông cổ đại?

Nhóm 4: Nêu các tác phẩm nghệ thuật và công trình kiến trúc của cư dân Phương Tây cổ đại? Đặc điểm của nghệ thuật Phương Tây cổ đại?

Giáo viên yêu đại diện các nhóm báo cáo kết quả sản phẩm của mình, học sinh trong lớp lắng nghe và bổ sung.

c. Sản phẩm

1. Lịch và chữ viết

+ Cư dân Địa Trung Hải đã có cách tính được lịch một năm có 365 ngày và 1/4. Nên họ định ra các tháng lần lượt có 30 và 31 ngày, riêng tháng 2 có 28 ngày. Lịch này gọi là dương lịch.

+ Chữ viết: Phát minh ra hệ thống chữ cái A, B, C…lúc đầu có 20 chữ, sau có thêm 6 chữ tạo ra hê thống chữ cái. Đây là hệ thống chữ viết hoàn chỉnh, đơn giản, linh hoạt, được sử dụng phổ biến.

+ Cư dân Địa Trung Hải còn sáng tạo ra hệ thống các số để đánh đề mục lớn gọi là số la mã.

2. Sự ra đời của khoa học.

+ Phát triển trên các lĩnh vực: Toán học, Vật lí, Lịch sử, Địa lí…

+ Những thành tựu đã vượt lên sự ghi chép thông thường và đưa ra được những tri thức có độ chính xác cao, mức khái quát thành những định lí, lí thuyết và được thực hiện bởi các nhà khoa học có tên tuổi, đặt nền móng cho các ngành khoa học sau này.

3. Văn học:

+ Tại Hi Lạp

+ Văn học Hi Lạp và Rô ma phát triển các thể loại như anh hùng ca, thơ, kịch nhưng chủ yếu là kịch (kịch kèm theo hát).

+ Có các tác giả, tác phẩm tiêu biểu: Hô-me với anh hùng ca I-li-át và Ô- đi-xê, nhà viết kịch Xô- phốc-cơ, Ê- sin…

+ Nội dung các tác phẩm ca ngợi cái đẹp, cái thiện và có tính nhân đạo sâu sắc, vì lợi ích của con người và phản ánh lịch sử.

4. Nghệ thuật.

+ Nghệ thuật tạc tượng và xây dựng đền thờ đạt đến đỉnh cao.

+ Các tác phẩm tiêu biểu: Đền Pác-tê-nông, đấutrường Rô-ma, tượng Người lực sĩ ném đĩa, tượng thần Vệ nữ Mi-lô…

+ Đặc điểm: Khoáng đạt, sinh động gần gũi với con người.

d. Cách thức thực hiện

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu. Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về sự hình thành, thể chế chính trị, các thành tựu văn hóa của các quốc gia cổ đại phương Tây Hi Lạp – Rô ma.

b. Nội dung.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc giáo viên:

1. Vẽ sơ đồ thể chế dân chủ ở Hi Lạp – Rô ma? Nêu điểm tiến bộ và hạn chế

2. Hoàn thành bảng

c. Sản phẩm.

1. Vẽ sơ đồ thể chế dân chủ ở Hi Lạp – Rô ma. Nêu điểm tiến bộ và hạn chế.

- Học sinh vẽ sơ đồ về thể chế dân chủ ở Hi Lạp và Rô-ma.

- Điểm tiến bộ của thể chế này là quyền lực không thuộc về một người mà thuộc về mọi người.

- Điểm hạn chế là quyền lực chỉ thuộc về bộ phận chủ nô nên được gọi là nền dân chủ chủ nô.

2. Hoàn thành bảng

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG.

a. Mục tiêu.

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đó được lĩnh hội để liên hệ với kiến thức đã học trước đó.

b. Nội dung.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Vận dụng các kiến thức đó học để trả lời câu hỏi:

1. So sánh thể chế quân chủ chuyên chế ở Phương Đông và thể chế dân chủ Phương Tây?

2. So sánh về đặc điểm tự nhiên và tác động của điều kiện tự nhiên đến kinh tế - xã hội giữa các quốc gia cổ đại Phương Đông và các quốc gia cổ đại Phương Tây?

3. Điều kiện nào thúc đẩy văn hóa Hi Lạp và Rô- ma phát triển hơn văn hóa Phương Đông cổ đại. Biểu hiện.

c. Sản phẩm

Học sinh trả lời các câu hỏi trên bằng cách lập các bảng thống kê hoặc so sánh vào vở ghi chép.

d. Cách thức thực hiện:

Tiết 7, tiết 8- BÀI 5: TRUNG QUỐC THỜI PHONG KIẾN

I. Mục tiêu bài học

Sau bài học, học sinh đạt đ­ược:

1. Kiến thức.

Sự hình thành xã hội phong kiến ở Trung Quốc và các quan hệ trong xã hội.

Bộ máy chính quyền phong kiến được hình thành, củng cố từ thời Tần- Hán cho đến các thời đại sau. Chính sách xâm lược chiếm đất đai của các hoàng đế Trung Hoa. Và sự phát triển đỉnh cao của chế độ phong kiến Trung Quốc dưới thời Đường, thời Minh - Thanh và sự phát triển rực rỡ của nền văn hóa Trung Quốc.

2. Năng lực: Trên cơ sở các sự kiện lịch sử, giúp học sinh biết phân tích và rút ra kết luận. Biết sơ đồ hoặc tự vẽ được lược đồ để hiểu được bài giảng. Nắm vững các khái niệm cơ bản.

3. Phẩm chất.

Giúp học sinh thấy được tính chất phi nghĩa của các cuộc xâm lược của các triều đại phong kiến Trung Quốc.

Quý trọng các di sản văn hoá, hiểu được các ảnh hưởng của văn hoá Trung Quốc đối với Việt Nam.

Năng lực chung: Năng lực ngôn ngữ, năng lực diễn đạt, năng lực sưu tầm – phân loại, năng lực sử dụng công nghệ thông tin. Năng lực riêng: Tư duy, phân tích lịch sử, nhận thức - đánh giá khách quan lịch sử….

II.THIẾT BỊ VÀ HỌC LIỆU.

1.Chuẩn bị của giáo viên:

Thiết bị dạy học: Tranh ảnh, lược đồ, đoạn phim tư liệu về lịch sử Trung Quốc thời phong kiến

Học liệu: Sách giáo khoa, kế hoạch dạy- học, sách giáo viên, tư liệu tham khảo, giáo trình LSTG - Tập I, các tài liệu liên quan khác...

2.Chuẩn bị của học sinh

- Sgk và đọc trước nội dung bài mới.

- Sưu tầm tranh ảnh và tư liệu Trung Quốc thời phong kiến.

III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu.

Với việc cho học sinh quan sát hình ảnh về Trung Quốc yêu cầu học sinh nêu những hiểu biết về Trung Quốc. Là nước có diện tích rộng, dân số đông nhất thế giới, có các công trình kiến trúc nổi tiếng, từng nhiều lần xâm lược nước ta dưới các triều đại phong kiến. Nhưng các em chưa hiểu rõ quá trình hình thành, phát triển của chế độ phong kiến ở Trung Quốc, những thành tựu nổi bật của văn hóa Trung Quốc thời phong kiến. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, cụ thể như sau: Quan sát hình ảnh và hoàn thành phiếu học tập về Trung Quốc

Vạn lí trường thành Tử cấm thành.

Sân vận động Tổ chim

c. Sản phẩm.

Giáo viên yêu cầu 2- 3 học sinh có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, giáo viên lựa chọn 01 sản phẩm để làm tình huống kết nối vào bài mới.

Trung Quốc là một trong bốn nền văn minh lớn của văn minh Phương Đông cổ đại. Nhưng đến những thế kỉ cuối tcn trên cơ sở phát triển của sản xuất, sự phân hóa giai cấp nên chế độ phong kiến đã được hình thành sớm tại Trung Quốc. Vậy quá trình hình thành và phát triển của chế độ phong kiến tại Trung Quốc diễn ra như thế nào bài học hôm nay làm sáng tỏ.

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Các triều đại trong lịch sử phong kiến Trung Quốc.

a. Mục tiêu:

Sự ra đời của các triều đại trong lịch sử phong kiến Trung Quốc. Vị trí, đóng góp của các triều đại phong kiến Trung Quốc.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc thông tin SGK trang 28, 29, 30, 31, 32; kết hợp quan sát các hình ảnh,học sinh hoạt động từng cặp đôi hoàn thành phiếu học tập về các triều đại phong kiến Trung Quốc.

Bản đồ nhà Tần Tần Thủy Hoàng

Con đường tơ lụa.

c. Sản phẩm.

d. Cách thức thực hiện:

2. Văn hóa Trung Quốc thời phong kiến.

a. Mục tiêu:

Những thành tựu về văn hóa Trung Quốc thời phong kiến

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: đọc thông tin SGK trang 33, 34, 35, 36 kết hợp quan sát các hình ảnh, học sinh hoạt động cá nhân hoàn thành phiếu học tập về văn hóa Trung Quốc thời phong kiến.

Giấy La bàn.

Thuốc súng Kĩ thuật in.

c. Sản phẩm.

d. Cách thức thực hiện:

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinhđã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về lịch sử Trung Quốc thời phong kiến.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh chủ yếu cho làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc cô giáo:

1. Kinh tế Trung Quốc thời Minh – Thanh có điểm gì mới? Điểm mới đó có được phát triển không?

2. Chỉ ra qui luật trong sự phát triển của chế độ phong kiến ở Trung Quốc.

c. Sản phẩm.

1. Kinh tế Trung Quốc thời Minh- Thanh

- Điểm mới là xuất hiện mầm mống của kinh tế tư bản chủ nghĩa.

- Do hạn chế của chế độ phong kiến nên những mầm mống của kinh tế tư bản chủ nghĩa không được phát triển ở thời kì sau.

2. Qui luật trong sự phát triển của chế độ phong kiến ở Trung Quốc

- Thống nhất rồi phân tán rồi thống nhất ở mức cao hơn.

- Cuối các triều đại nổ ra những phong trào đấu tranh của nhân dân lật đổ triều đại đó.

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG.

a. Mục tiêu: Nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc thời phong kiến đến văn hóa Việt Nam.

b .Nội dung: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Văn hóa Trung Quốc thời phong kiến có ảnh hưởng như thế nào đến văn hóa Việt Nam?

c. Sản phẩm

Học sinh viết thành bài luận về ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc đến văn hóa Việt Nam :tư tưởng, văn tự, kiến trúc.

d. Cách thức thực hiện:

Chương IV: ẤN ĐỘ THỜI PHONG KIẾN

Tiết 9,10 - Chủ đề

SỰ PHÁT TRIỂN LỊCH SỬ VÀ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG ẤN ĐỘ

I. Mục tiêu bài học

1. Kiến thức.

- Quá trình hình thành các quốc gia trên lãnh thổ Ấn Độ

- Nội dung của văn hóa truyền thống Ấn Độ và ảnh hưởng ra bên ngoài

- Quá trình hình thành, phát triển và những chính sách của vương triều Hồi giáo Đê Li, vương triều Môgôn

- Điểm mới của văn hóa Ấn Độ

2. Năng lực

Rèn luyện cho học sinh kĩ năng khai thác sgk, phân tích, đánh giá.

3. Phẩm chất.

Giáo dục cho học sinh thấy được vai trò quan trọng của văn hóa truyền thống, từ đó có ý thức giữ gìn và bảo vệ văn hóa truyền thống của dân tộc.

Học sinh có khả năng phân tích, liên hệ...

II. THIẾT BỊ VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

- Thiết bị dạy học: Bản đồ Ấn Độ, tranh ảnh liên quan, máy tính kết nối máy chiếu.

- Học liệu: Lịch sử thế giới trung đại, Những mẩu chuyện lịch sử thế giới tập 1, sách giáo khoa lịch sử lớp 10, sách giáo viên lịch sử lớp 10…

2. Chuẩn bị của học sinh

- Sgk và đọc trước nội dung bài mới.

- Sưu tầm tranh ảnh và tư liệu về văn hóa Ấn Độ.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu.

Với việc HS quan sát những hình ảnh về đất nước Ấn Độ, học sinh có những hiểu biết ban đầu về quốc gia này nhưng các em chưa có thể biết đầy đủ và chi tiết về lịch sử Ấn Độ thời phong kiến và quá trình hình thành của văn hóa truyền thống Ấn Độ. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh. Cụ thể như sau: Hãy quan sát hình ảnh sau và thảo luận một số vấn đề dưới đây

Lăng ta-giơ-Ma-han Đền tháp cổ

Quốc huy, Quốc kì Phật tổ.

1. Những bức ảnh trên gợi cho em nhớ đến nước nào?

2. Nêu những hiểu biết của em về quốc gia đó?

Giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động cá nhân, trong khoảng 2 phút.

c. Sản phẩm

Mỗi học sinh có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, giáo viên lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của học sinh để làm tình huống kết nối vào bài mới.

Ấn Độ là quốc gia rộng lớn, đông dân trên thế giới, là quê hương của những tôn giáo lớn trên thế giới, là một trong 4 nền văn minh lớn của Phương Đông cổ đại. Lịch sử Ấn Độ trải qua những bước thăng trầm với các thời kì, các triều đại khác nhau. Lịch sử Ấn Độ và văn hóa truyền thống Ấn Độ sẽ được làm sáng tỏ trong bài học hôm nay.

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC.

Hoạt động 1.

I. Vương triều Gup-ta và sự phát triển văn hóa truyền thống Ấn Độ.

Thời kì các quốc gia đầu tiên (Không thực hiện)

a. Mục tiêu:

+ Đóng góp của vương triều Gupta với lịch sử Ấn Độ

+ Nội dung của văn hóa truyền thống Ấn Độ

+ Ảnh hưởng của văn hóa truyền thống Ấn Độ

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh,cụ thể như sau quan sát lược đồ Ấn Độ, hình ảnh về đạo Phật, đạo Hindu, kiến trúc Ấn Độ kết hợp đọc thông tin sách giáo khoa mục 2 trang 39, 40 và trả lời các câu hỏi:

1. Vai trò của vương triều Gup-ta?

2. Nội dung của văn hóa truyền thống Ấn Độ.

3. Ảnh hưởng của văn hóa truyền thống Ấn Độ.

Học sinh tiến hành hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm để thảo luận các nội dung được giao.

Giáo viên chia học sinh thành 4 nhóm thảo luận, thời gian 7 phút.

Hết thời gian đại diện các nhóm trưng bày sản phẩm, giáo viên gọi học sinh trình bày sản phẩm của nhóm mình, học sinh chú ý lắng nghe, bổ sung và hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm

1. Vương triều Gupta

- Vương triều Gupta được thành lập vào năm 319 tại miền Bắc Ấn Độ.

- Vai trò của vương triều Gupta trong lịch sử Ấn Độ.

+ Thống nhất phần lớn lãnh thổ Ấn Độ.

+ Ngăn chặn sự xâm nhập của các tộc người Trung Á.

+ Định hình và phát triển văn hóa truyền thống Ấn Độ.

2. Nội dung văn hóa truyền thống Ấn Độ.

- Tôn giáo:

+ Đạo phật xuất hiện sớm từ thời Mangada và nhanh chóng phát triển trở thành quốc giáo. Đến thời Gupta tiếp tục phát triển, được truyền bá rộng khắp Ấn Độ và nhiều nơi khác.

+ Đạo Hinđu (Ấn Độ giáo) phát triển mạnh từ thế kỉ VII đến thế kỉ IX, thờ 4 vị thần: Thần Sáng tạo, thần Phá hoại, thần Bảo hộ, thần Sấm sét.

- Chữ viết

+ Cách ngày nay khoảng 3000 năm TCN, chữ viết đã xuất hiện. Đầu tiên là chữ Brahmi sau đó là chữ Sanskrit (chữ Phạn)

+ Chữ Phạn được hoàn chỉnh dưới thời Asoca, thời Gupta chữ Phạn được sử dụng phổ biến.

-Văn học

+ Văn học Ấn Độ chịu ảnh hưởng của đạo Hinđu, viết bằng chữ Phạn.

+ Những tác phẩm tiêu biểu: Ramayana, Mahabrata

- Kiến trúc

+ Kiến trúc Ấn Độ chịu ảnh hưởng của tôn giáo: đạo Phật và đạo Hinđu.

+ Kiến trúc phật giáo: Chùa hang, cột đá, tượng phật.

+ Kiến trúc Hinđu: Công trình đền tháp, tượng thần.

+ Kiến trúc Ấn Độ đạt trình độ nghệ thuật độc đáo, tinh tế.

- Khoa học kĩ thuật phát triển với những thành tựu về thiên văn học, toán học, y học.

3. Ảnh hưởng của văn hóa truyền thống Ấn Độ.

- Văn hóa truyền thống Ấn Độ được truyền bá rộng khắp nhiều nước Đông Nam Á.

- Nội dung truyền bá: Tôn giáo, chữ viết, kiến trúc.

- Các nước Đông Nam Á đã học hỏi, tiếp thu văn hóa truyền thống Ấn Độ để xây dựng nền văn hóa dân tộc mình.

HOẠT ĐỘNG 2. II. Vương triều Hồi giáo Đê-li và Vương triều Mô-gôn: Chỉ giới thiệu khái quát về hoàn cảnh ra đời và sự khác biệt về chính sách của hai vương triều và hướng dẫn học sinh lập bảng so sánh.

Sự phát triển của lịch sử và văn hóa truyền thống trên toàn lãnh thổ Ấn Độ : Không thực hiện

a. Mục tiêu:

- Ảnh hưởng của Đạo Hồi.

- Những nét chính về vương triều Đêli và vương triều Mô-gôn.

- Điểm mới của văn hóa Ấn Độ.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh,cụ thể như sau: đọc sách giáo khoa mục 2, mục 3 trang 42,43,44 và thực hiện các nhiệm vụ sau:

1. Quá trình phát triển của Đạo Hồi tại Trung Á.

2. Hoàn thành phiếu học tập về các vương triều Hồi giáo tại Ấn Độ.

3. Điểm mới của văn hóa Ấn Độ.

Phiếu học tập về các vương triều Hồi giáo tại Ấn Độ.

Học sinh hoạt động cá nhân. Trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên chú ý đến các học sinh để có gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn. Giáo viên gọi bất kì 2 -5 học sinh phát biểu ý kiến, các học sinh khác lắng nghe, sau đó phản biện, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm

1. Quá trình phát triển của Đạo Hồi tại Trung Á.

- Năm 1055, người Thổ đánh chiếm Bátđa, cải theo đạo Hồi, lập nên vương quốc Hồi giáo ở vùng Lưỡng Hà.

- Đạo Hồi phát triển đến Iran và Trung Á, lập nên vương quốc Hồi giáo giáp vùng Tây Bắc Ấn Độ và tiến hành xâm lược Ấn Độ.

2. Các vương triều Hồi giáo tại Ấn Độ.

3. Điểm mới của văn hóa Ấn Độ.

- Văn hóa truyền thống Ấn Độ được truyền bá rộng khắp

- Văn hóa Hồi giáo được du nhập vào Ấn Độ.

- Xây dựng được nhiều công trình kiến trúc tiêu biểu kinh thành Đêli.

d. Cách thức thực hiện:

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, cụ thể như từ kiến thức đã lĩnh hội hãy làm sáng tỏ các vấn đề sau:

1. Điểm nổi bật của chế độ phong kiến tại Ấn Độ.

2. Điểm giống nhau của vương triều Đêli và vương triều Mô-gôn?

Học sinh hoạt động cá nhân. Trong quá trình học sinh làm việc, giáo viên chú ý đến các học sinh để có gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn. Giáo viên yêu cầu 2-3 học sinh bày sản phẩm của mình kì, các học sinh khác lắng nghe, sau đó bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm:

1. Điểm nổi bật của chế độ phong kiến tại Ấn Độ là thống nhất rồi phân tán và thống nhất mức cao.

2. Điểm giống nhau của vương triều Đêli và vương triều Mô-gôn:

- Đều là vương triều ngoại tộc cai trị Ấn Độ.

- Đều tạo điều kiện phát triển Đạo Hồi.

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu:

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà): Nêu điểm giống và điểm khác nhau của chế độ phong kiến Trung Quốc và chế độ phong kiến Ấn Độ.

c. Sản phẩm:

- Điểm giống nhau:

+ Theo qui luật thống nhất rồi phân tán và thống nhất mức cao.

+ Đều bị vương triều ngoại tộc thống trị.

- Điểm khác nhau

+ Về thời gian

+ Về chính trị

+ Về văn hóa.

d. Cách thức thực hiện:

Ngày kiểm tra:

Tiết 11: KIỂM TRA GIỮA KÌ I

I. Mục tiêu:

1. Kiến thức:

Những kiến thức quan trọng trong chương trình:

- Các quốc gia cổ đại Phương Đông. Trung Quốc thời phong kiến.

- Các quốc gia Ấn và văn hóa truyền thống Ấn Độ.

2. Năng lực

Rèn luyện cho học sinh kĩ năng trình bày vấn đề lịch sử, vận dụng kiến thức lịch sử để trả lời các câu hỏi trắc nghiệm

Năng lực thực hành, năng lực nhận xét.

3. Phẩm chất:

Giáo dục cho học sinh cách nhìn nhận, đánh giá khách quan vấn đề lịch sử. Đồng thời có thái độ nghiêm túc trong học tập.

II. Hình thức đề kiểm tra:

- Hình thức: : Kết hợp trắc nghiệm với tự luận

- Thời gian: 45 phút

- Cấu trúc:

+ 28 câu TNKQ

+ 1 câu tự luận

- Thang điểm:

+ 0.25 điểm/câu. TNKQ

+ 1 câu tự luận 3điểm.

III. Thiết lập ma trận:

IV. Biên soạn câu hỏi

1. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Các quốc gia cổ đại phương Đông hình thành đầu tiên ở khu vực nào?

A. Ven bờ biển. B. Lưu vực các con sông lớn.

C. Vùng trung du . D. Vùng núi.

Câu 2. Trong các quốc gia cổ đại phương Đông, tầng lớp thấp nhất trong xã hội là

A. nô lệ B. nông nô

C. Nông dân công xã D. nô lệ và nông nô.

Câu 3. Điền vào chỗ chấm (.....) câu sau đây sao cho đúng:

"Những tri thức ........ ra đời vào loại sớm nhất, gắn liền với nhu cầu sản xuất nông nghiệp".

A. Chữ viết. B. Lịch pháp và Thiên văn học.

C. Toán học. D. Chữ viết và lịch.

Câu 4. Xuất phát từ nhu cầu nào nào mà cư dân phương Đông cổ đại gắn bó,ràng buộc với nhau trong tổ chức công xã?

A. Trồng lúa nước. B. Trị thuỷ.

C. Chống giặc ngoại xâm. D. Sản xuất thủ công nghiệp.

Câu 5. Quốc gia phương Đông cổ đại nào giỏi về số học?

A. Trung Quốc. B. Ai Cập. C. Lưỡng Hà. D. Ấn Độ.

Câu 6. Điểm giống nhau giữa tầng lớp nông dân công xã ở phương Đông cổ đại với tầng lớp nô lệ ở xã hội phương Tây cổ đại là gì?

A. Lực lượng đông đảo nhất và là lực lượng sản xuất chính của xã hội.

B. Lực lượng đông đảo nhất và không có vai trò quan trọng trong xã hội.

C. Lực lượng thiểu số và không có vai trò quan trọng.

D. Lực lượng đông đảo và lãnh đạo xã hội.

Câu 7. Chữ viết đầu tiên của người phương Đông cổ đại là

A. Chữ tượng ý B. Chữ La-tinh.

C. Chữ tượng hình D. Chữ tượng hình và tượng ý.

Câu 8. Triều đại đầu tiên ở Trung Quốc đã cho mở các khoa thi để tuyển chọn quan lại là nhà

A. Hán. B. Tùy. C. Đường. D. Tống.

Câu 9. Mầm mống của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã xuất hiện ở Trung Quốc vào

A. đầu thế kỉ VIII dưới triều nhà Đường.

B. đầu thế kỉ XI dưới triều nhà Tống.

C. đầu thế kỉ XVI dưới triều nhà Minh.

D. đầu thế kỉ XVIII dưới triều nhà Thanh.

Câu 10. Triều đại nhà Thanh sau khi thành lập đã đặt kinh đô tại

A. Hàm Dương. B. Trường An. C. Nam Kinh. D. Bắc Kinh.

Câu 11. Tác giả của tiểu thuyết Thủy Hử là

A. La Quán Trung. B. Thi Nại Am.

C. Tào Tuyết Cần. D. Tư Mã Thiên.

Câu 12. Chế độ ruộng đất thực hiện dưới thời Đường có tên gọi là gì?

A. Công điền. B. Quân điền. C. Tịch điền. D. Đinh điền.

Câu 13. Yếu tố nào sau đây không phải là biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt của chế độ phong kiến dưới thời Đường?

A. Bộ máy cai trị được hoàn chỉnh. B. Xuất hiện mầm mống kinh tế TBCN.

C. Kinh tế phát triển toàn diện. D. Lãnh thổ được mở rộng.

Câu 14. Nguyên nhân khiến mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa thời Minh không thể phát triển được?

A. Do nhà nước phong kiến tìm cách hạn chế.

B. Do các nước không buôn bán với Trung Quốc.

C. Do các sản phầm của Trung Quốc không được cải tiến.

D. Do nhà Minh suy sụp.

Câu 15. Cuộc khởi nghĩa nào đã làm sụp đổ nhà Minh?

A. Khởi nghĩa Hoàng Sào. B. Khởi nghĩa Trần Thắng, Ngô Quảng.

C. Khởi nghĩa Lý Tự Thành. D. Khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc.

Câu 16. Trong thời phong kiến, Việt Nam đã tiếp thu tư tưởng nào từ Trung Quốc?

A. Nho giáo. B. Phật giáo. C. Đạo giáo. D. Hinđu giáo.

Câu 17. Ghép nối đúng các vị vua sáng lập ra các triều đại phong kiến Trung Quốc sau?

A. 1 - a; 2 - b; 3 - c; 4 - d. B. 1 - c; 2 - d; 3; b; 4 - a.

C. 1 - d; 2 - c; 3 - c; 4 - a. D. 1 - a; 2 - c; 3 - d; 4 - b.

Câu 18. Đầu Công nguyên, Vương triều đã thống nhất miền Bắc Ấn Độ và mở ra một thời kì phát triển cao và rất đặc sắc trong lịch sử Ấn Độ là

A. Vương triều A-sô-ca. B. Vương triều Gúp-ta.

C. Vương triều Hác-sa. D. Vương triều Hậu Gúp-ta.

Câu 19. Tôn giáo nào bắt nguồn từ những tín ngưỡng cổ xưa của người Ấn Độ?

A. Phật giáo. B. Hin đu giáo.

C. Hồi giáo. D. Thiên chúa giáo.

Câu 20. Thần Brama trong Hinđu giáo được gọi là thần

A. Sáng tạo thế giới. B. Hủy diệt. C. Bảo hộ. D. Sấm sét.

Câu 21. Thần Inđra trong Hinđu giáo được gọi là thần

A. Sáng tạo thế giới B. Hủy diệt C. Bảo hộ D. Sấm sét.

Câu 22. Thời kì định hình và phát triển của văn hóa truyền thống Ấn Độ là

A. thời kì Magađa (khoảng 500 năm TCN đến thế kỉ III)

B. thời kì Vương triều Gúp-ta (319-606).

C. thời kì Vương triều Hácsa (606-647).

D. thời kì Vương triều Hồi giáo Đêli (1206-1526).

Câu 23. Đạo Hinđu - một tôn giáo lớn ở Ấn Độ - được hình thành trên cơ sở

A. giáo lí của đạo Phật. B. tín ngưỡng cổ xưa của người Ấn.

C. giáo lí của đạo Hồi. D. giáo lí của Thiên chúa giáo.

Câu 24. Yếu tố nào dưới đây không thuộc sự phát triển về văn hóa lâu đời của Ấn Độ?

A. Tôn giáo (Phật giáo và Hinđu giáo).

B. Nghệ thuật kiến trúc đền chùa, tượng Phật.

C. Chữ viết, đặc biệt là Chữ Phạn.

D. Lễ hội tổ chức vào mùa gặt hái.

Câu 25. Khu vực chịu ảnh hưởng nhiều nhất của văn hóa Ấn Độ là

A. Đông Bắc Á. B. Đông Nam Á.

C. Tây Nam Á. D. Trung Á.

Câu 26. Những yếu tố cấu thành văn hóa truyền thống Ấn Độ bao gồm

A. Phật giáo, Hinđu giáo, chữ Phạn.

B. Hinđu giáo, Hồi giáo, chữ Brahmi.

C. Phật giáo, Hồi giáo, chữ Phạn.

D. Phật giáo, Hinđu giáo, chữ Brahmi.

Câu 27. Tộc người nào ở nước ta đã sử dụng chữ Phạn của Ấn Độ?

A. người Khơme. B. người Chăm.

C. người Kinh. D. người Ê-đê, Giarai.

Câu 28. Nho giáo có vai trò như thế nào với xã hội Trung Quốc?

A. Là cơ sở lí luận và tư tưởng của chế độ phong kiến.

B. Là công cụ thống trị về mặt tinh thần với nhân dân.

C. Là tư tưởng chi phối giáo dục, thi cử.

D. Là tư tưởng chi phối đời sống tinh thần.

2. Phần tự luận (3 điểm)

Câu hỏi: Nêu biểu hiện của sự phát triển kinh tế dưới thời nhà Minh ở Trung Quốc?

3. Đáp án và hướng dẫn chấm.

Phần TNKQ: 0,25đ/câu TNKQ.

Phần tự luận (3 điểm)

Biểu hiện của sự phát triển kinh tế dưới thời nhà Minh ở Trung Quốc. Kinh tế phát triển đến thế kỉ XVI xuất hiện mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa.

- Trong nông nghiệp: Xuất hiện hình thức bỏ vốn trước thu sản phẩm sau, sản xuất đa canh.

- Trong thủ công nghiệp xuất hiện công trường thủ công, hình thành quan hệ của chủ và người làm thuê.

- Thương nghiệp phát triển mạnh, các thành thị phồn thịnh.

IV. Tiến hành kiểm tra.

1. Ổn định lớp:

2. Kiểm tra

Chương V: ĐÔNG NAM Á THỜI PHONG KIẾN.

Tiết 12 - Bài 8: SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

CÁC VƯƠNG QUỐC CHÍNH Ở ĐÔNG NAM Á

I. Mục tiêu bài học

Sau bài học, học sinh cần đạt được:

1. Kiến thức.

- Những nét chính về điều kiện hình thành và sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á.

- Sự hình thành, phát triển và suy thoái của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á.

2. Năng lực

- Thông qua bài học, rèn luyện cho học sinh kỹ năng khái quát hóa, kĩ năng lập bảng thống kê.

- Biết khai thác nội dung tranh ảnh.

- Năng lực tư duy, vận dụng, khái quát; Năng lực hoạt động nhóm và thuyết trình.

Tích hợp giáo dục văn hóa, địa lý khu vực và di sản văn hóa.

3. Phẩm chất.

Giúp học sinh biết quá trình hình thành và phát triển không ngừng của các dân tộc trong khu vực, qua đó giáo dục các em tình đoàn kết và trân trọng những giá trị lịch sử.

II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1. Chuẩn bị của giáo viên

- Bản đồ các quốc gia (cổ đại) Đông Nam Á.

- Tranh ảnh các công trình kiến trúc và văn hóa các nước Đông Nam Á.

2. Chuẩn bị của học sinh

Chuẩn bị nội dung bài học, sưu tầm tư liệu về văn hóa các nước Đông Nam Á.

III. Tổ chức các hoạt động dạy- học.

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu.

Thông qua việc quan sát và tìm hiểu ý nghĩa của biểu tượng tổ chức Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), lược đồ các nước Đông Nam Á, giúp học sinh hình dung được ý nghĩa của biểu tượng. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của các quốc gia Đông Nam Á thời cổ đại, phong kiến.

b. Nội dung.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh:

Bước 1: Quan sát hình 1 và trả lời các câu hỏi sau:

1. Đây là biểu tượng của tổ chức nào?

2. Em biết gì về ý nghĩa của biểu tượng này?

Hình 1.

Bước 2:

Quan sát Lược đồ các nước Đông Nam Á và trả lời câu hỏi sau: Khu vực Đông Nam Á hiện nay gồm bao nhiêu quốc gia? Hãy kể tên các quốc gia đó?

Hình 2: Lược đồ các nước Đông Nam Á.

Giáo viên dẫn dắt và gợi mở: Trên cơ sở nền văn minh nông nghiệp lúa nước đã hình thành nên các quốc gia cổ đại ở Đông Nam Á, từ đó đã phát triển thành các quốc gia phong kiến dân tộc hùng mạnh. Đó là nền tảng của 11 nước Đông Nam Á hiện nay.

Vậy, các vương quốc cổ ở Đông Nam Á ra đời như thế nào? Quá trình hình thành, phát triển và suy thoái của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á diễn ra như thế nào?

3. Sản phẩm:

- Học sinh trả lời được tên biểu tượng; ý nghĩa của biểu tượng ASEAN.

- Học sinh kể được tên 11 quốc gia Đông Nam Á.

- Hình dung được: Sự hình thành và phát triển của các quốc gia cổ đại và phong kiến là nền tảng cho sự phát triển của các nước Đông Nam Á hiện nay.

Trên cơ sở đó, giáo viên dẫn dắt vào bài mới.

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á.

a. Mục tiêu:

Trình bày được điều kiện và quá trình hình thành các vương quốc cổ ở Đông Nam Á.

b.Nội dung:

- Giáo viên treo lược đồ Lược đồ tự nhiên Đông Nam Á (sau đó là lược đồ Lược đồ các vương quốc cổ ở Đông Nam Á) và yêu cầu học sinh quan sát lược đồ kết hợp đọc kiến thức trang 45, 46 SGK trả lời các câu hỏi:

1. Nêu nét nổi bật về điều kiện tự nhiên của khu vực Đông Nam Á?

2. Điều kiện hình thành các vương quốc cổ ở Đông Nam Á?

3. Sự hình thành (thời gian, tên các vương quốc chính, chỉ trên lược đồ một số quốc gia chính)?

4. Nhận xét về sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á?

Trong hoạt động này, giáo viên có thể tổ chức cho học sinh hoạt động cá nhân để giải quyết các câu hỏi 1, 2, 3. Sau đó giáo viên hướng dẫn học sinh trao đổi theo nhóm để nhận xét câu hỏi 4.

3. Sản phẩm:

- Điều kiện tự nhiên:

+ Địa hình bị chia cắt, nhỏ, manh mún.

+ Có gió mùa kèm theo mưa, thích hợp cho sự phát triển của cây lúa nước…

- Điều kiện hình thành:

+ Sự phát triển của các ngành kinh tế: nông nghiệp trồng lúa nước, các ngành thủ công truyền thống, buôn bán…

+ Tiếp thu và vận dụng văn hóa Ấn Độ để sáng tạo văn hoá riêng của dân tộc mình.

- Quá trình hình thành: Khoảng 10 thế kỷ đầu sau Công nguyên, hàng loạt các quốc gia nhỏ được hình thành: Cham-pa, Phù Nam…

- GV chuyển ý: Các vương quốc cổ Đông Nam Á lúc đó còn nhỏ bé, phân tán trên địa bàn hẹp, sống riêng rẽ và nhiều khi còn tranh chấp nhau, đó là nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ, để rồi, trên cơ sở đó hình thành các quốc gia phong kiến dân tộc hùng mạnh.

d. Cách thức thực hiện:

Hoạt động 2 Sự hình thành và phát triển của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á

a. Mục tiêu:

Sự hình thành, phát triển và suy thoái của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á.

b. Nội dung:

- GV hướng dẫn HS hoạt động trao đổi cặp đôi, hoàn thành phiếu học tập để nắm được thời gian hình thành, khái niệm, tên và địa bàn các “quốc gia phong kiến dân tộc”.

- GV nhận xét, sau đó yêu cầu HS kể tên và chỉ trên lược đồ một số quốc gia phong kiến tiêu biểu ở Đông Nam Á.

- GV tiếp tục hướng dẫn HS hoạt động theo nhóm, hoàn thành phiếu học tập để tìm hiểu giai đoạn phát triển của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á.

Thời gian: ………………………………………………………………………………….....

Biểu hiện của sự phát triển thịnh đạt:

+ Chính trị: ……………………………………………………………………………………

+ Kinh tế: ……………………………………………………………………………………

+ Văn hóa:

……………………………………………………………………………………

- GV nhận xét trình bày và phân tích: Từ khoảng nửa sau thế kỷ X đến nửa đầu thế kỷ XVIII là thời kỳ phát triển nhất của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á.

- GV hướng dẫn HS trao đổi cặp đôi để tìm hiểu: Sự kiện nào đánh dấu mốc phát triển của lịch sử khu vực?

- GV nhận xét và nhấn mạnh: Thế kỷ XIII là mốc quan trọng trong quá trình phát triển của lịch sử khu vực:

+ Thế kỷ XIII, vương quốc Su-khô-thay ra đời (tiền thân của Thái Lan).

+ Giữa thế kỷ XIV, vương quốc Lan-Xang (Lào) thành lập.

- GV hướng dẫn HS đọc SGK để nắm được thời kì suy thoái của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á: Từ nửa sau thế kỉ XVIII, các quốc gia Đông Nam Á bước vào giai đoạn suy thoái và trước sự xâm lược của tư bản phương Tây.

Trong hoạt động này, giáo viên có thể sử dụng một số hình ảnh để minh họa cho sự phát triển thịnh đạt của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á.

3. Sản phẩm:

* Sự hình thành:

- Từ thế kỷ VII đến X, đã hình thành một số “quốc gia phong kiến dân tộc”: Lấy một bộ tộc đông nhất và phát triển nhất làm nòng cốt.

* Giai đoạn phát triển:

- Thời gian: Từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVIII.

- Tiêu biểu: Đại Việt, Ăng-co, Pagan…

- Biểu hiện:

+ Chính trị ổn định và mở rộng lãnh thổ.

+ Kinh tế phát triển.

+ Xây dựng nền văn hóa riêng, độc đáo.

* Thời kì suy thoái:

- Thời gian: Từ nửa sau thế kỉ XVIII đến giữa thế kỉ XIX.

- Biểu hiện: Khủng hoảng kinh tế, chính trị; trở thành đối tượng xâm lược của CNTD.

d. Cách thức thực hiện:

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động này, giúp HS củng cố, hệ thống lại kiến thức cơ bản của bài học:

- Những nét chính về điều kiện hình thành và sự ra đời của các vương quốc cổ ở Đông Nam Á.

- Sự hình thành, phát triển và suy thoái của các quốc gia phong kiến dân tộc Đông Nam Á.

b. Nội dung:

- GV vẽ sơ đồ các giai đoạn phát triển của lịch sử Đông Nam Á (đầu CN đến TK XIX) lên bảng và yêu cầu HS hoạt động cá nhân để trả lời theo từng mốc thời gian.

c. Sản phẩm:

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG

a. Mục tiêu:

- Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội trong bài học để giải quyết những vấn đề trong cuộc sống:

+ Trân trọng những giá trị lịch sử, văn hóa chung và riêng của các nước trong khu vực Đông Nam Á.

+ Tinh thần đoàn kết, hòa bình, hữu nghị, hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau để góp phần xây dựng và phát triển tổ chức ASEAN vững mạnh.

- Tìm hiểu thêm các tư liệu liên quan đến bài học: Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu ở địa phương (hoặc cả nước) được hình thành, phát triển trong giai đoạn đầu CN đến TK XIX.

b. Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho HS (học sinh có thể làm bài tập ở nhà để rèn luyện thêm kĩ năng tự học) như:

+ Theo em, vấn đề chung của các nước Đông Nam Á hiện nay là gì? (Gợi ý: trả lời các vấn đề: Kinh tế, văn hóa, an ninh chung).

+ Trách nhiệm của bản thân đối với việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, khu vực?

- Học sinh sử dụng phương pháp tự học, trao đổi với bạn bè để hoàn thành và thể hiện trực tiếp vào vở hoặc bằng các tư liệu, hình ảnh đính kèm vào bài học, chia sẻ thông qua các hình thức trao đổi trực tiếp, email...

c. Sản phẩm:

- Vấn đề chung của các nước Đông Nam Á hiện nay:

+ Kinh tế: Xây dựng Đông Nam Á thành khu vực thịnh vượng.

+ Văn hóa: Gìn giữ bản sắc văn hóa.

+ An ninh chung: Bất ổn chính trị, chủ nghĩa khủng bố...

- Trách nhiệm của bản thân: Không ngừng học hỏi, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức...

d. Cách thức thực hiện:

Tiết 13- Bài 9. VƯƠNG QUỐC CAM PU CHIA VÀ VƯƠNG QUỐC LÀO

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Tập trung những sự kiện chính về sự hình thành và phát triển của Vương quốc Campuchia và Vương quốc Lào( theo hướng dẫn của Bộ)

Học sinh hiểu được các chặng đường lịch sử và biết những thành tựu văn hóa truyền thống đặc sắc của Campuchia và Lào.

2. Năng lực

Rèn luyện kỹ năng trình bày nội dung lịch sử, lập biểu đồ các giai đoạn lịch sử.

Hình thành năng lực tự học, giải quyết vấn đề, hợp tác, trình bày cho học sinh...

3. Phẩm chất:

Trân trọng truyền thống lịch sử của hai dân tộc láng giềng gần gũi Lào và Campuchia. Đồng thời thấy được mối quan hệ tốt đẹp của ba dân tộc trên bán đảo Đông Dương.

II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH

1. Chuẩn bị của giáo viên: Lược sử Đông Nam Á, bản đồ hành chính khu vực ĐNA, tranh ảnh tư liệu về văn hóa của Lào và Campuchia.

2. Chuẩn bị của học sinh: Đọc SGK tìm hiểu sự phát triển lịch sử và văn hóa. Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về những thành tựu văn hóa của Lào và Campuchia.

III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

.................................................................................................................................

1.HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU.

a. Mục tiêu:

Với việc học sinh quan sát một số hình ảnh về đất nước Campuchia và Lào, qua đó HS có sự hình dung về đất nước và con người của 2 đất nước này. Tuy nhiên, các em không có nhiều kiến thức về lịch sử phát triển và văn hóa Ấn Độ. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Hãy quan sát những bức ảnh và thảo luận một số vấn đề dưới đây:

1. Đây là quốc kì của những quốc gia nào?

2. Em có hiểu biết như thế nào về những biểu tượng trên quốc kì của những quốc gia này?

c. Sản phẩm: Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, GV lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.

- Quốc kỳ Campuchia gồm có ba sọc ngang màu xanh biển, đỏ và hình Angkor Wat màu trắng ở chính giữa. Hình Angkor Wat là biểu tượng cho sự thanh liêm, công lý của nhân dân và là di sản văn hóa của Campuchia và đồng thời tượng trưng cho Phật giáo Nam truyền - tôn giáo chính tại Campuchia. Màu xanh là biểu tượng của sự tự do, đoàn kết, tình nghĩa anh em đồng thời tượng trưng cho nhà vua. Màu đỏ là biểu thị lòng can đảm của cả nhân dân Campuchia.

- Lá quốc kì đầu tiên của Vương quốc Lào từ 1952 – 1975 là một lá cờ nền đỏ với hình tượng một con voi 3 đầu trắng ở giữa. Đây chính là hình tượng của thần Erawan (thần Airavata trong Ấn Độ giáo) và được xem là biểu tượng quốc gia cổ xưa và nổi tiếng nhất của đất nước Lào. Voi trắng cũng là biểu tượng của hoàng gia Lào, còn 3 cái đầu tượng trưng cho 3 vương quốc đã hợp thành vương quốc lào gồm Viên Chăn, Luông Pha Bang và Xiêng Khoảng, 3 đầu voi nnayf được đặt trên bệ gồm 5 bậc tượng trưng cho luật pháp. Và ở trên đầu voi là nón hình chóp gồm 9 tầng là biểu tượng của ngọn núi vũ trụ Meru (tên gọi thần thánh của núi Hialaya).

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu lịch sử và văn hóa Campuchia

a. Mục tiêu: Trình bày những nét chính về sự phát triển của lịch sử và văn hóa của đất nước Campuchia

b.Nội dung: Giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin SGK tr 50-52, quan sát lược đồ, hình ảnh…và trả lời những câu hỏi sau:

Lược đồ Campuchia

+ Quá trình lập nước Campuchia diễn ra như thế nào?

+ Giai đoạn phát triển thịnh đạt nhất? Biểu hiện?

+ Những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Campuchia?

- Trong hoạt động này GV tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó đàm thoại ở cặp đôi để tìm hiểu.

3. Sản phẩm

* Quá trình lập nước

- Tộc người: Khơ me (là một bộ phận của cư dân cổ ĐNA, gọi là người Môn cổ,đã sống trên một phạm vi rất rộng, hầu như bao trùm hết các nước ĐNA lục địa).

- Địa bàn: phía bắc nước Campuchia ngày nay trên cao nguyên Cò Rạt và mạn trung lưu sông Mê Công.

- Thời gian: Thế kỉ VI.

* Giai đoạn phát triển (Thế kỉ X-XV)

- Kinh tế: nông nghiệp, ngư nghiệp, thủ công nghiệp đều phát triển.

- Xây dựng nhiều công trình kiến trúc lớn…

- Chinh phục các nước láng giềng, trở thành cường quốc trong khu vực…(liên hệ lịch sử Việt Nam)

* Văn hóa

- Chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ.

- TK VII, tạo nên hệ thống chữ viết (chữ Khơ me cổ).

- Văn học dân gian, văn học viết…

- Kiến trúc: Quần thể kiến trúc Ăng co Vát…

* Giáo viên bổ sung thêm tư liệu cho bài giảng…

d. Cách thức thực hiện:

Hoạt động 2: Tìm hiểu lịch sử và văn hóa Lào

a. Mục tiêu:

Trình bày những nét chính về sự phát triển của lịch sử và văn hóa của đất nước Lào.

b. Phương thức:

Giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin SGK tr 52-54, quan sát lược đồ, hình ảnh…và trả lời những câu hỏi sau:

Lược đồ Lào Voi trắng biểu tượng của Lào

+ Khái quát nét chính về những trang sử thời dựng nước của Vương quốc Lào?

+ Giai đoạn phát triển thịnh đạt nhất? Biểu hiện?

+ Những thành tựu văn hóa tiêu biểu của Lào?

- Trong hoạt động này GV tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó đàm thoại ở cặp đôi để tìm hiểu.

3. Sản phẩm

* Vị trí địa lý: Lào là quốc gia không giáp biển duy nhất tại vùng ĐNA, còn được gọi là “đất nước Triệu Voi” hay Vạn Tượng. Lịch sử của Lào trước TK XIII gắn liền vối sự thống trị của vương quốc Nam Chiếu. Mãi cho đến TKXIII, lãnh thổ Lào vẫn thuộc về đế chế Khơ me, rồi đến vương quốc Sukhothai (Thái Lan). Vào TK XIV, vua Pha Ngừm lên ngôi đổi tên nước thành Lan Xang.

* Quá trình lập nước

- Cư dân cổ: Người Lào Thơng (chủ nhân của nền văn hóa đồ đá, đồ đồng).

- Tổ chức xã hội: Các mường cổ.

- Thời gian: Năm 1353 Pha Ngừm thống nhất các mường Lào lên ngôi đặt tên nước là Lan Xang.

* Giai đoạn phát triển (Thế kỉ XVII-XVIII)

- Tổ chức bộ máy chặt chẽ hơn, chia đất nước thành các mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội do nhà vua chỉ huy.

- Buôn bán trao đổi với người châu Âu.

- Trung tâm Phật giáo.

- Giữ quan hệ hòa hiếu với Campuchia và Đại Việt. Kiên quyết chống quân xâm lược Miến Điện.

* Văn hóa

- Chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ.

- Sáng tạo ta chữ viết trên cơ sở chữ viết của Campuchia và Mianma.

- Văn học dân gian, văn học viết…

- Kiến trúc: Quần thể kiến trúc Thạt Luổng…

d. Cách thức thực hiện:

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

- Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức: Những nét chính về lịch sử và văn hóa Lào và Campuchia

b. Phương thức

- GV giao nhiệm vụ cho HS:GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho HS làm việc cá nhân.Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô.

c. Sản phẩm

Bảng niên biểu các giai đoạn phát triển của Vương quốc Campuchia và Lào

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu:

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Phương thức:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà):

- Ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ đối với sự phát triển của lịch sử và văn hóa Lào và Campuchia được thể hiện như thế nào?

- Tìm những dẫn chứng cho thấy sự tương đồng về lịch sử và văn hóa của ba nước Đông Dương.

c. Sản phẩm:

- Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh trả lời các câu hỏi trên.

- Giúp học sinh tìm hiểu những tư liệu cần thiết mà câu hỏi nêu ra.

d. Cách thức thực hiện:

Chương VI. TÂY ÂU THỜI TRUNG ĐẠI

Tiết 14- Bài 10. THỜI KÌ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

CỦA CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU

(Từ thế kỉ V đến thế kỉ XIV)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

HS hiểu được quá trình hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu.

2. Năng lực

Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ, vận dụng phương pháp so sánh, đối chiếu để thấy rõ sự chuyển biến từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến.

3. Phẩm chất

HS có niềm tin về sự phát triển hợp quy luật của xã hội loài người từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến.

Năng lự hợp tác, giải quyết vấn đề…

II. THIẾT BỊ VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên: Bản đồ châu Âu thời phong kiến, tranh ảnh mô tả hoạt động trong thành thị và tư liệu khác có liên quan.

2. Chuẩn bị của học sinh: Đọc SGK tìm hiểu nội dung bài học. Sưu tầm tranh ảnh tư liệu về đời sống trong các lãnh địa phong kiến. So sánh và tìm ra những điểm khác biệt giữa xã hội PK Tây Âu và phương Đông.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu:

Với việc HS quan sát một số hình ảnh xã hội phong kiến phương Đông và phương Tây. Tuy nhiên, các em không có nhiều kiến thức về quá trình hình thành và phát triển của chế độ Pk Tây Âu. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Hãy quan sát những bức ảnh và thảo luận một số vấn đề dưới đây:

1. Hãy phát hiện sự khác nhau giữa hai bức ảnh trên?

2. Em có hiểu biết gì về những hình ảnh trên đây?

c. Sản phẩm: Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, GV lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.

* Sự khác nhau giữa xã hội PK phương Đông và phương Tây: Chế độ quân chủ chuyên chế phương Đông xuất hiện sớm hơn ở phương Tây khoảng 1000 năm (thời Tần Thủy Hoàng và A sô ka). Ở phương Tây diễn ra chậm trễ (TK XIV), trên cơ sở sự giúp đỡ của thị dân dẹp sự cát cứ của lãnh chúa.

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Sự hình thành các vương quốc phong kiến ở Tây Âu

a. Mục tiêu:

Trình bày những nét chính về quá trình hình thành quan hệ sản xuất PK ở châu Âu.

b. Nội dung: Giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin SGK tr 55-56, quan sát lược đồ, hình ảnh…và trả lời những câu hỏi sau:

+ Tình hình đế quốc Rô ma (TK III đến năm 476)?

+ Em có hiểu biết gì về các tộc người Giéc - man?

+ Những việc làm của người Giéc-man tác động như thế nào đến quá trình hình thành quan hệ sản xuất PK ở châu Âu?

- Trong hoạt động này GV tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó đàm thoại ở cặp đôi để tìm hiểu.

c. Sản phẩm

- Tình hình đế quốc Roma: Từ TK III, lâm vào khủng hoảng. Năm 476, bị diệt vong trước sự xâm chiếm của người Giéc-man.

- Các tộc người Giéc-man: là các nhóm dân tộc Ấn-Âu có nguồn gốc từ Bắc Âu ở bên ngoài biên giới  của Đế quốc Rôma cổ đại. Các dân tộc này đã đóng một vai trò lớn trong sự biến đổi Đế chế La Mã thành châu Âu thời Trung cổ, và họ đóng góp vào sự phát triển một nền văn hóa, lịch sử, và bản sắc chung vượt qua các biên giới về ngôn ngữ. Người Giéc man cũng góp phần thành lập nước Đức cường thịnh.

- Những việc làm

+ Thủ tiêu bộ máy nhà nước cũ,lập nên nhiều vương quốc mới.

+ Chiếm ruộng đất của chủ nô Rô ma.

+ Xưng vua, phong tước (công tước, bá tước…)

+ Từ bỏ tôn giáo nguyên thủy, tiếp thu Ki tô giáo.

=> Tác động: Hình thành các tầng lớp mới lãnh chúa và nông nô -> Hình thành quan hệ sản xuất phong kiến.

d. Cách thức thực hiện:

Hoạt động 2: Xã hội phong kiến Tây Âu

a. Mục tiêu: Trình bày những đặc trưng của xã hội PK ở Tây Âu.

b. Phương thức: Giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin SGK tr 56,57,58 quan sát lược đồ, hình ảnh…và trả lời những câu hỏi sau:

+ Em hiểu lãnh địa phong kiến là gì?

+ Mô tả cuộc sống trong lãnh địa?

- Trong hoạt động này GV tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó đàm thoại ở cặp đôi để tìm hiểu.

c. Sản phẩm

Lãnh địa phong kiến : Gồm đất của lãnh chúa và đất khẩu phần. Người sản xuất chính là nông nô. Lãnh địa là một khu đất rộng có cả đất trồng trọt. Trong khu đất của lãnh chúa có những lâu đài, dinh thự, nhà thờ, nhà kho, chuồng trại... có hào sâu, tường cao, tạo thành những pháo đài kiên cố.

Đời sống kinh tế :

- Nông nô nhận ruộng đất của lãnh chúa cày cấy và nộp tô, ngoài ra còn dệt vải, may quần áo, làm giầy dép, đóng đồ đạc, vũ khí... , chỉ mua một vài hàng nhu yêu phẩm như sắt, tơ lụa, đồ trang sức.

- Thủ công nghiệp cũng chỉ hoạt động trong lãnh địa, nông nô làm các nghề phụ như dệt vải, may quần áo, làm công cụ... , lãnh chúa có những xưởng thủ công riêng như xưởng rèn, đồ gốm, may mặc.

- Lãnh địa là đơn vị kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc, việc trao đổi buôn bán trong lãnh địa đóng vai trò thứ yếu.

Đời sống chính trị trong lãnh địa :

- Mỗi lãnh địa là một đơn vị chính trị độc lạp, lãnh chúa được coi là ông vua con, có quân đội, toà án, pháp luật riêng, chế độ thuế khoá, tiền tệ riêng...

- Đời sống lãnh chúa :Lãnh chúa có cuộc sống nhàn rỗi, xa hoa; sung sướng, thời bình chỉ luyện tập cung kiếm, cưỡi ngựa, dạ hội, tiệc tùng.

- Đối với nông nô : bị bóc lột nặng nề và đối xử hết sức tàn nhẫn.

+ Đời sống nông nô:Nông nô là người sản xuất chính trong các lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ thuộc vào lãnh chúa, nhận ruộng đất vể cày cây và phải nộp tô nặng, ngoài ra họ còn phải nộp nhiều thứ thuế khác.Song họ vẫn được tự do trong sản xuất, có gia đình riêng, có nông cụ và gia súc.

d. Cách thức thực hiện:

Hoạt động 3: Sự xuất hiện thành thị trung đại

a. Mục tiêu: Trình bày quá trình ra đời và phát triển của thành thị và vai trò của thành thị đối với sự phát triển của Tây Âu.

b. Phương thức: Giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin SGK tr 58, 59 quan sát hình ảnh…và trả lời những câu hỏi sau:

+ Thành thị trung đại được hình thành như thế nào?

+ Mô tả cuộc sống trong các thành thị trung đại? Vai trò?

- Trong hoạt động này GV tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó đàm thoại ở cặp đôi để tìm hiểu.

c. Sản phẩm

* Nguyên nhân xuất hiện các thành thị:

- Sản xuất phát triển và có nhiều biến đổi, xuất hiện tiền đề của kinh tế hàng hóa, sản phẩm xã hội ngày càng nhiều.

- Thủ công nghiệp diễn ra quá trình chuyên môn hóa mạnh mẽ, nhiều người bỏ ruộng đất, thoát khỏi lãnh địa.

* Sự ra đời của thành thị: Thợ thủ công đến ngã ba đường, bến sông nơi có đông người qua lại lập xưởng sản xuất và buôn bán, hình thành các thành thị.

* Hoạt động của thành thị:

- Cư dân chủ yếu là thợ thủ công và thương nhân.

- Lập các phường hội, phường quy.

* Vai trò:

- Phá vỡ nền kinh tế tự cấp tự túc, thúc đẩy kinh tế hàng hóa giản đơn phát triển, hình thành thị trường thống nhất.

- Tạo ra không khí dân chủ tự do, mở mang tri thức, tạo tiền đề để cho việc hình thành các trường đại học.

- Góp phần tích cực vào việc xóa bỏ chế độ PK phân quyền, xây dựng chế độ PK tập quyền thống nhất.

d. Cách thức thực hiện:

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức: Sự hình thành xã hội PK ở Tây Âu, thành thị trung đại ra đời như thế nào?

b. Phương thức GV giao nhiệm vụ cho HS:GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho HS làm việc cá nhân.Trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô.

c. Sản phẩm:

Bảng so sánh sự giống nhau và khác nhau giữa chế độ Pk phương Đông với Tây Âu với những nội dung sau:

* Tìm hiểu về những ngôi trường đại học đương thời

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu:

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà):

Tìm hiểu về những ngôi trường đại học đương thời

c. Sản phẩm:

Giáo viên giúp học sinh tìm hiểu những tư liệu cần thiết mà câu hỏi nêu ra.

d. Cách thức thực hiện:

Tiết 15, 16 - Bài 11

TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau bài học, học sinh đạt đ­ược:

1. Kiến thức

- Hiểu được khái niệm phát kiến địa lí.

- Những cuộc phát kiến địa lí tiêu biểu và hệ quả của nó.

2. Năng lực

- Củng cố kĩ năng sử dụng sách giáo khoa, tài liệu tham khảo để nhận thức, đánh giá sự kiện lịch sử. Kỹ năng sử dụng lược đồ, bản đồ, tranh ảnh tư liệu lịch sử.

- Hình thành năng lực tự học.

- Tái hiện sự kiện, nhân vật lịch sử

3. Phẩm chất

Giúp học sinh thấy được công lao của các nhà phát kiến địa lí và củng cố niềm tin vào khoa học, hiểu rõ qui luật phát triển của lịch sử.

II.THIẾT BỊ VÀ HỌC LIỆU.

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- Thiết bị: Lược đồ, hình ảnh liên quan đến những cuộc phát kiến địa lí, máy tính kết nối máy chiếu.

- Học liệu: Lịch sử thế giới trung đại, sách giáo khoa Lịch sử lớp 10, sách giáo viên Lịch sử lớp 10...

2.Chuẩn bị của học sinh

- Sưu tầm tư liệu về các cuộc phát kiến địa lí.

- Sưu tầm tranh ảnh về các nhà thám hiểm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC.

Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu

Với việc học sinh quan sát một số hình ảnh hoạt đông buôn bán, phát kiến địa lí, buôn bán nô lệ, bức họa " La Giô-công", các em có thể thấy được những thay đổi của Tây Âu thời hậu kì trung đại như phát kiến địa lí, phong trào văn hóa phục hưng. Tuy nhiên, các em chưa có thể biết đầy đủ và chi tiết tại sao phát kiến địa lí là một nhu cầu cấp bách của Tây Âu vào thế kỉ XV, những phát kiến lớn về địa lí đã tạo tiền đề cho những thay đổi căn bản của Tây Âu thời hậu kì trung đại. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hãy quan sát những bức ảnh và thảo luận những nội dung liên quan đến Tây Âu thời hậu kì trung đại.

1. Những bức ảnh trên gợi cho các em nhớ đến những thay đổi to lớn nào của Tây Âu thời hậu kì trung đại?

2. Em hãy lựa chọn một sự kiện tiêu biểu nhất.

3. Nêu hiểu biết của em về sự kiện đó?

Học sinh hoạt động cá nhân trong thời gian 2 phút.

c. Sản phẩm

Giáo viên yêu cầu 2 học sinh có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, giáo viên lựa chọn 01 sản phẩm để làm tình huống kết nối vào bài mới

d. Cách thức thực hiện:

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Những cuộc phát kiến địa lí.

a. Mục tiêu

- Nhu cầu hương liệu, vàng, thị trường cùng với con đường thương mại giữa Tây Á và Địa Trung Hải bị ngăn cản là nguyên nhân đưa đến những cuộc phát kiến địa lí.

- Sự phát triển của khoa học kĩ thuật là điều kiện để những phát kiến lớn địa lí diễn ra.

b. Nội dung

- Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh đọc thông tin mục 1, sách giáo khoa, trang 60 để tìm hiểu về nguyên nhân và điều kiện của phát kiến địa lí.

- Hoạt động nhóm:

+ Lập nhóm: Mỗi bàn là một nhóm nhỏ. Bạn số 2 trong bàn là Nhóm trưởng có trách nhiệm tổ chức hoạt động của nhóm. Bạn số 3 trong bàn là Thư kí có trách nhiệm ghi chép tạo sản phẩm của nhóm.

+ Các nhóm thảo luận trên cơ sở hoàn thành phiếu học tập: ghi tên nhóm, tên thành viên và chú ý chỉ thảo luận những nội dung mà giáo viên yêu cầu, không được làm trước nội dung của phiếu khi chưa có khẩu lệnh của giáo viên.

Các nhóm thảo luận thời gian 3 phút. Giáo viên yêu cầu đại diện một nhóm trình bày sản phẩm, học sinh trong lớp lắng nghe và bổ sung.

c. Sản phẩm

- Do nhu cầu về hương liệu, vàng bạc, thị trường tăng cao.

- Con đường giao lưu buôn bán qua Tây Á và Địa Trung Hải bị người Ả Rập độc chiếm.

- Khoa học - kĩ thuật có nhiều tiến bộ:

+ Ngành hàng hải đã có những hiểu biết về địa lí, đại dương, sử dụng la bàn.

+ Kĩ thuật đóng tàu có bước tiến quan trọng, đóng được những tàu lớn có thể đi xa và dài ngày ở các đại dương lớn.

d. Cách thức thực hiện:

Hoạt động 2: Những cuộc phát kiến địa lí tiêu biểu

a. Mục tiêu

- Những cuộc phát kiến địa lí tiêu biểu của Bồ Đào Nha.

- Những cuộc phát kiến địa lí tiêu biểu của Tây Ban Nha.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm tìm hiểu về những cuộc phát kiến tiêu biểu và hoàn thành vào phiếu học tập.

c. Sản phẩm

- Các cuộc phát kiến của Bồ Đào Nha

+ Năm 1487, B. Đi-a-xơ đã đi đến cực Nam của lục địa châu Phi, đặt tên là mũi Bão Tố, sau đổi thành mũi Hảo Vọng.

+ Năm 1497, Va-xcô đơ Ga-ma đã đến được Ca-li-cút (Ấn Độ).

- Các cuộc phát kiến của Tây Ban Nha.

+ Năm 1492, C. Cô-lôm-bô đi từ Tây Ban Nha đến được Cu Ba và một số đảo thuộc vùng biển Ăng-ti, là người đầu tiên phát hiện ra châu Mĩ.

+ Năm 1519, Ph. Ma-gien-lan là người đã thực hiện chuyến đi đầu tiên vòng quanh thế giới bằng đường biển (1519 - 1521).

d. Cách thức thực hiện:

Hoạt động 3: Hệ quả của phát kiến địa lí

a. Mục tiêu

- Tác động tích cực của các cuộc phát kiến địa lí.

- Hạn chế của phát kiến địa lí.

b. Nội dung

- Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh đọc thông tin sách giáo khoa trang 62 và trao đổi những nội dung liên quan đến tác động của phát kiến địa lí.

1. Tác động tích cực của phát kiến địa đến lịch sử loài người?

2. Hạn chế của phát kiến địa lí đến con người?

- Học sinh hoạt động cá nhân, trả lời các câu hỏi kết hợp phân tích, khai thác tư liệu về phát kiến địa lí.

c. Sản phẩm

- Tác động tích cực:

+ Về kinh tế: thị trưởng mở rộng đưa đến sự phát triển của thương nghiệp và công nghiệp, hình thành chủ nghĩa tư bản.

+ Về chính trị góp phần củng có chế độ phong kiến tập quyền.

+ Đem lại những tri thức mới về địa lí, thiên văn, tìm ra những con đường mới, dân tộc mới.

+ Tạo điều kiện cho sự giao lưu của các nền văn hóa, văn minh trên thế giới.

+ Góp phần truyền bá đạo Thiên chúa giáo.

- Hạn chế: Chủ nghĩa thực dân hình thành, buôn bán nô lệ da đen.

d. Cách thức thực hiện:

Hoạt động 4. Phong trào Văn hóa Phục hưng

( Sự nảy sinh của chủ nghĩa tư bản ở Tây Âu: KK HS tự đọc)

a. Mục tiêu

Trình bày được hoàn cảnh ra đời, những thành tựu, nội dung và ý nghĩa của phong trào Văn hoá Phục hưng.

b. Nội dung

Đọc thông tin, kết hợp quan sát hình 28 SGK, hãy trả lời các câu hỏi:

- Nguyên nhân dẫn đến Phong trào Văn hóa Phục hưng?

- Nêu những thành tựu của Phong trào Văn hóa Phục hưng?

- Nhận xét những hiểu biết của em về Bức họa La-Giô-công của Lê-ô-na đơ Vanh-xi.

- Nhận xét về những thành tựu đó?

- Ý nghĩa của Phong trào Văn hóa Phục hưng?

Bức họa La-Giô-công của Lê-ô-na đơ Vanh-xi

- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân, sau đó trao đổi, đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu về những nhiệm vụ học tập GV đặt ra.

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các HS để có gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

- Sau khi đàm thoại ở cặp đôi, GV gọi bất kì 1 -2 HS phát biểu ý kiến, các HS khác lắng nghe, sau đó phản biện, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

3. Sản phẩm

* Hoàn cảnh lịch sử

- Thời hậu kì trung đại kinh tế Tây Âu có nhiều thay đổi: Hình thức sản xuất và quan hệ sản xuất của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa xuất hiện, nhiều phát minh khoa học được ứng dụng trong sản xuất

- Trong xã hội giai cấp tư sản có thế lực kinh tế nhưng chưa có địa vị chính trị tương xứng, lại bị phong kiến và giáo hội chèn ép.

=> Giai cấp tư sản đấu tranh chống lại phong kiến trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng.

- Hình thức của phong trào là khôi phục lại những giá trị sán lạn của văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rô-ma để xây dựng một nền văn hóa mới phù hợp với sự phát triển của giai cấp tư sản.

- Phong trào văn hóa phục hưng diễn ra đầu tiên ở Italia sau đó lan sang các nước Tây Âu.

* Phong trào văn hóa phục hưng

- Phong trào văn hóa phục hưng diễn ra trên nhiều lĩnh vực và đạt được những thành tựu tiêu biểu:

+ Khoa học kĩ thuật có nhiều tiến bộ về y học, toán học, thiên văn học. Có nhiều nhà khoa học suất sắc: Côpecníc, Brunô, Galilê, Kêple.

+ Văn học phát triển với những thành tựu về thơ, tiểu thuyết, kịch. Có nhiều tác giả với những tác phẩm nổi tiếng: Đantê với tác phẩm Hài kịch thần thánh, Rabơle với tác phẩm Cuộc đời đáng chán của người khổng lồ Gácgăngchua và người con Păngtagruyen, Xécvantéc với tiểu thuyết Đônkihôtê, Sechxpia với những bi hài kịch: Hămlét, Rômêo và Giuliets, Ôtenlo.

+ Nghệ thuật phục hưng phát triển về hội họa, điêu khắc: Lêônnađờvanhxi. Mikenlănggiơ, Raphaen, Remban.

- Nội dung của phong trào văn hóa phục hưng:

+ Phê phán những quan điểm lỗi thời, lạc hậu của chế độ phong kiến.

+ Đề cao giá trị con người

+ Đòi quyền tự do cá nhân.

- Ý nghĩa:

+ Phong trào văn hóa phục hưng là cuộc đấu tranh đầu tiên của giai cấp tư sản chống lại phong kiến trên lĩnh vực văn hóa.

+ Phong trào văn hóa phục hưng nhằm xây dựng một nền văn hóa mới đề cao giá trị con người và quyền tự do

+ Phong trào văn hóa phục hưng thấm đượm tinh thần dân tộc.

+ Phong trào văn hóa phục hưng đã mở đường cho sự phát triển của văn hóa Châu Âu.

Hoạt động 5. Cải cách tôn giáo và chiến tranh nhân dân. (Khuyến khích học sinh tự đọc)

d. Cách thức thực hiện:

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: nhằm củng cố, khắc sâu kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức.

b. Nội dung: Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh

1. Nguyên nhân quan trọng nhất thúc đẩy phát kiến địa lí?

2. Phát kiến địa lí thực sự là cuộc cách mạng trong giao thông và tri thức?

3. Vai trò của các cuộc phát kiến địa lí với sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản?

c. Sản phẩm

1. Nguyên nhân quan trọng nhất thúc đẩy phát kiến địa lí do sự bế tắc trong con đường buôn bán Phương Đông.

2. Các cuộc phát kiến địa lí đã mở ra trang mới của lịch sử loài người, đưa đến những kiến thức mới, con đường mới.

3. Phát kiến địa lí là buổi bình minh của chủ nghĩa tư bản, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nền kinh tế hàng hóa phát triển, tích lũy ban đầu của một phương thức sản xuất mới của chế độ mới.

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn

- Vai trò của thị trường trong mối quan hệ quốc tế.

- Việt Nam đã làm gì để phát huy vai trò của thị trường trong phát triển đất nước.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh (học sinh có thể làm bài tập ở nhà).

1. Vai trò của thị trường trong quan hệ quốc tế?

2. Việt Nam đã phát huy vai trò của thị trường trong công cuộc xây dựng Tổ quốc hiện nay?

3. Vẽ sơ đồ tư duy về những cuộc phát kiến địa lí?

Học sinh thảo luận tại lớp hoặc làm bài tập về nhà.

c. Sản phẩm:

1. Vai trò của thị trường trong quan hệ quốc tế.

- Thế kỉ XV- XVI, thị trường có vai trò quan trọng thúc đẩy sản xuất phát triển, thúc đẩy quá trình khủng hoảng, tan dã của của quan hệ phong kiến và sự ra đời của chủ nghĩa tư bản ở châu Âu.

- Thế kỉ XX, thị trường ngày càng quan trọng.

- Vai trò quan trọng trong mối quan hệ quốc tế, tăng cường khả năng hợp tác, trao đổi giữa các quốc gia, nếu duy trì trên tình thần bình đẳng là yếu tố góp phần bảo vệ hòa bình. Nếu yếu tố thị trường không được các nước giải quyêt trên tinh thần cạnh tranh để cùng phát triển, đảm bạo lợi ích các quốc gia → mâu thuẫn → quan hệ quốc tế căng thẳng.

- Thế kỉ XX, vấn đề thị trường, thuộc địa đưa đến hai cuộc chiến tranh thế giới

- Ngày nay thị trường là cầu nối quan trọng tăng cường sự hợp tác của các nước, đa phương hóa, đa dạng hóa mối quan hệ quốc tế, tạo nên xu thế toàn cầu hóa.

2. Việt Nam thị trường có vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, thúc đẩy kinh tế phát triển, sự thay đổi của đất nước và cuộc sống của nhân dân.

d. Cách thức thực hiện:

Tiết 17 - Bài 12: ÔN TẬP LỊCH SỬ THẾ GIỚI THỜI

NGUYÊN THỦY, CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

Sau bài học, học sinh đạt được:

1. Kiến thức.

- Những nội dung chính của xã hội nguyên thủy.

- Sự khác nhau của chế độ xã hội Phương Đông và Phương Tây.

- Những thành tựu văn hóa của con người đạt được.

2. Năng lực

Rèn luyện cho học sinh kĩ năng khai thác sgk, phân tích, liên hệ, hệ thống kiến thức.

Năng lực tư duy lịc sử.

3. Phẩm chất.

Giáo dục cho học sinh thấy được tinh thần vươn lên, sáng tạo của con người trong quá trình sống từ đó có ý thức vươn lên trong học tập

II. THIẾT BỊ VÀ HỌC L1ỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- Thiết bị dạy học: tranh ảnh liên quan, bảng thống kê

- Học liệu: Lịch sử thế giới trung đại, Những mẩu chuyện lịch sử thế giới tập 1, sách giáo khoa lịch sử lớp 10, sách giáo viên lịch sử lớp 10…

2. Chuẩn bị của học sinh:

- Sgk và đọc trước nội dung bài mới.

III. TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu.

Với việc tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi " Ô chữ bí mật", học sinh sẽ nhớ ra các mốc lịch sử trong từng thời kì phát triển của lịch sử loài người. Tuy nhiên, nhưng các em chưa có thể biết đầy đủ và chi tiết tại sao lịch sử thế giới lại phát triển theo các hình thái xã hội khác nhau. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung.

Giáo viên tổ chức trò chơi "Ô chữ bí mật" thời gian 10 phút

Học sinh hoạt động cá nhân , tích cực tham gia.

c. Sản phẩm

Học sinh trả lời các câu hỏi làm sáng tỏ kiến thức cơ bản:

- Tổ chức Bầy người nguyên thủy.

- Chế tạo công cụ lao động và tạo ra lửa

- Chế độ chuyên chế cổ đại.

- Nông dân công xã.

- Chế độ dân chủ chủ nô

- Nô lệ

- Lãnh địa

- Chế đọ chuyên chế trung ương tập quyền.

d. Cách thức thực hiện:

2 . HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC.

HOẠT ĐỘNG 1. Xã hội nguyên thủy

a. Mục tiêu.

+ Các giai đoạn phát triển của xã hội nguyên thủy

+ Những bước tiến của con người trong thời kì nguyên thủy

b. Nội dung.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh. Cụ thể như sau

Hãy quan sát hình ảnh sau và đọc nội dung mục 1 (sgk) thảo luận một số vấn đề dưới đây:

1. Động lực thúc đẩy quá trình chuyển hóa từ vượn thành người?

2. Nêu những tiến bộ lớn lao của con người thời nguyên thủy?

- Trong quá trình học sinh hoạt động cá nhân, giáo viên chú ý đến các các học sin để có thể gợi ý hoặc trợ giúp học sinh khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm.

- Xã hội nguyên thủy là xã hội đầu tiên của con người, là bước đầu tiên chập chững mà dân tộc nào cũng trải qua. Xã hội nguyên thủy trải qua 2 giai đoạn:

+ Bầy người nguyên thủy

+ Công xã thị tộc

- Ở thời kì xã hội nguyên thủy con người đã đạt được những tiến bộ:

+ Việc tạo ra lửa, sử dụng lửa và sự phát triển của công cụ lao động chứng tỏ tinh thần lao động, sáng tạo của con người trong quá trình sống.

+ Đời sống của người nguyên thủy ngày càng được cải thiện: Từ chỗ thiếu ăn, phụ thuộc vào tự nhiên con người đã biết đến nghề nông để tự cung cấp nguồn lương thực, thực phẩm cho cuộc sống của mình.

+ Địa bàn cư trú được mở rộng, con người tiến dần ra vùng đồng bằng, dựng nên xóm làng.

=> Động lực thúc đẩy quá trình chuyển hóa từ vượn thành người:

+ Tác động của quy luật tự nhiên

+ Vai trò của lao động

d. Cách thức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG 2. Xã hội cổ đại (Không thực hiện ).

HOẠT ĐỘNG 3. Xã hội phong kiến- Trung đại

a. Mục tiêu.

+ Những nét chính về chế độ phong kiến ở Châu Á

+ Những nét chính về chế độ phong kiến Tây Âu

b. Nội dung

- Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh. Cụ thể như sau

Hãy đọc nội dung mục 3(sgk) hoàn thành bảng thống kê theo mẫu

Học sinh hoạt động cá nhân hoàn thành bảng thống kê.

Giáo viên yêu cầu 2 học sinh đối chiếu sản phẩm của mình với mẫu chuẩn và nhận xét.

3. Sản phẩm

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức .

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh chủ yếu cho làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc học sinh có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo:

- Những nhân tố tạo nên chế độ phong kiến tập quyền ở Châu Á

Những nhân tố tạo nên chế độ phong kiến phân quyền ở Tây Âu

Những thay đổi của Tây Âu thời hậu kì trung đại

c. Sản phẩm

- Những yếu tố tạo nên chế độ phong kiến tập quyền ở Châu Á:

+ Kinh tế

+ Tư tưởng.

- Những nhân tố tạo nên chế độ phong kiến phân quyền ở Tây Âu

+ Lãnh địa.

+ Kinh tế

- Những thay đổi của Tây Âu thời hậu kì trung đại

+ Kinh tế

+ Chính trị

+ Văn hóa.

d. Cách thức thực hiện:

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những

vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung

- Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh:

+ Xã hội chiếm hữu nô lệ điển hình ở các quốc gia cổ đại Phương Tây.

+ Sự phát triển của văn hóa cổ đại Phương Tây so với văn hóa cổ đại Phương Đông.

c. Sản phẩm

- Xã hội chiếm hữu nô lệ điển hình ở các quốc gia cổ đại Phương Tây vì nô lệ đóng vai trò quan trọng đối với sự hát triển của xã hội.

- Sự phát triển của văn hóa cổ đại Phương Tây so với văn hóa cổ đại Phương Đông

+ Chữ viết

+ Khoa học

+ Văn học.

d. Cách thức thực hiện:

Ngày kiểm tra:

Tiết 18: KIỂM TRA CUỐI KÌ I

I. MỤC TIÊU :

1. Kiến thức:

Những kiến thức quan trọng trong chương trình:

- Các quốc gia cổ đại Phương Tây.

- Sự phát triển của lịch sử và nền văn hóa đa dạng của Ấn Độ.

- Sự hình thành và phát triển của ccas vương quốc chính ở Đong Nam Á

- Thời kì hình thành và phát triển của chế độ phong kiến ở Tây Âu .

2. Năng lực:

Rèn luyện cho học sinh kĩ năng trình bày vấn đề lịch sử, vận dụng kiến thức lịch sử để trả lời các câu hỏi trác nghiệm

Năng lực thực hành, phân tích, nhận xét...

3.Phẩm chất:

Giáo dục cho học sinh cách nhìn nhận, đánh giá khách quan vấn đề lịch sử. Đồng thời có thái độ nghiêm túc trong học tập.

II. HÌNH THỨC ĐỀ KIỂM TRA:

- Hình thức: : Kết hợp trắc nghiệm với tự luận

- Thời gian: 45 phút

- Cấu trúc:

+ 28 câu TNKQ

+ 1 câu tự luận

- Thang điểm:

+ 0.25 điểm/câu. TNKQ

+ 1 câu tự luận 3điểm.

III. THIẾT LẬP MA TRẬN

IV. BIÊN SOẠN CÂU HỎI

1. TRẮC NGHIỆM: 7 ĐIỂM

Câu 1: Tại Đông Nam Á, người ta đã tìm thấy dấu vết cư trú của con người từ

Câu 2: Đặc điểm của Thị quốc ở Địa Trung Hải là gì?

Câu 3: Được gọi là xã hội chiếm nô, xã hội đó có đặc trưng tiêu biểu là gì?

Câu 4: Cư dân ở Địa Trung Hải tập trung chủ yếu ở

Câu 5: Ngành kinh tế chủ đạo của các quốc gia cổ đại Địa Trung Hải?

Câu 6: Phần lớn lãnh thổ của các nước phương Tây cổ đại được hình thành trên những vùng đất nào?

Câu 7: Năm 476, đế quốc nào ở Địa Trung Hải một thời oai hùng, bị sụp đổ?

Câu 8: Trong xã hội chiếm hữu nô lệ ở Hi Lạp và Rô-ma có hai tầng lớp cơ bản nào?

Câu 9: Người Hi Lạp và Rô-ma đã đưa các sản phẩm thủ công nghiệp bán ở đâu?

Câu 10: Nội dung nào sau đây không phải là chính sách thống trị của Vương triều Đêli đối với nhân dân Ấn Độ?

Câu 11: Trong các quốc gia cổ đại Hi Lạp và Rô-ma, lực lượng nào là lao động chính làm ra của cải nhiều nhất cho xã hội?

Câu 12: Tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng thế giới "Người lực sĩ ném đĩa, Thần Vệ nữ Mi lô" là của nước nào?

Câu 13: Nước nào đi đầu trong việc hiểu biết chính xác về Trái Đất và hệ Mặt trời? Nhờ đâu?

Câu 14: Những công trình kiến trúc tạo nên dáng vẻ oai nghiêm, đồ sộ, hoành tráng và thiết thực, đó là đặc điểm nghệ thuật của quốc gia cổ đại nào?

Câu 15: Tôn giáo được ưu tiên phát triển trong thời kì Vương triều Đêli là

Câu 16: Từ thế kỉ X cho đến thế kỉ XVIII, tình hình khu vực Đông Nam Á có đặc điểm gì?

Câu 17: Ngoài nô lệ là lực lượng đông nhất, trong xã hội Hi Lạp và Rô-ma còn có lực lượng nào cũng chiếm tỉ lệ khá đông?

Câu 18: Từ thế kỉ XVIII cho đến thế kỉ XIX, tình hình khu vực Đông Nam Á có đặc điểm gì?

Câu 19: Từ thế kỉ VII cho đến thế kỉ X, tình hình khu vực Đông Nam Á có đặc điểm gì?

Câu 20: Hiện nay, quốc gia nào ở Đông Nam Á chịu ảnh hưởng sâu sắc của đạo Hồi được truyền bá từ Ấn Độ?

Câu 21: Nội dung nào dưới đây phản ánh đời sống của Lãnh chúa trong Lãnh địa

Câu 22: Vì sao đến thời cổ đại Hi Lạp và Rô Ma, những hiểu biết về khoa học mới thực sự trở thành khoa học?

Câu 23: Nội dung nào dưới đây thể hiện hoàn cảnh ra đời của Vương triều Đêli ở Ấn Độ?

Câu 24: "Trong một tam giác vuông, bình phương cạnh huyền bằng tổng bình phương hai cạnh góc vuông". Đó là định lí của ai?

Câu 25: Những chính sách của vua A-cơ-ba đã làm cho đất nước Ấn Độ

Câu 26: Hồi giáo không chiếm được ưu thế ở đất nước Ấn Độ vì

Câu 27: I-li-at và Ô-đi-xê là bản anh hùng ca nổi tiếng của nước nào thời cổ đại?

Câu 28: Lực lượng giữ vai trò quan trọng nhất ở các thị quốc trong các quốc gia cổ đại Địa Trung Hải?

2. PHẦN TỰ LUẬN: 3 điểm

Vì sao nói thành thị như bông hoa rực rỡ trong lòng xã hội phong kiến Tây Âu?

3. Đáp án và hướng dẫn chấm.

Phần TNKQ: 0,25đ/câu TNKQ.

Phần tự luận (3 điểm)

* Nguyên nhân xuất hiện các thành thị:

- Sản xuất phát triển và có nhiều biến đổi, xuất hiện tiền đề của kinh tế hàng hóa, sản phẩm xã hội ngày càng nhiều.

- Thủ công nghiệp diễn ra quá trình chuyên môn hóa mạnh mẽ, nhiều người bỏ ruộng đất, thoát khỏi lãnh địa.

- Thợ thủ công đến ngã ba đường, bến sông nơi có đông người qua lại lập xưởng sản xuất và buôn bán, hình thành các thành thị.

* Hoạt động của thành thị:

- Cư dân chủ yếu là thợ thủ công và thương nhân.

- Lập các phường hội, phường quy.

* Vai trò:

- Phá vỡ nền kinh tế tự cấp tự túc, thúc đẩy kinh tế hàng hóa giản đơn phát triển, hình thành thị trường thống nhất.

- Tạo ra không khí dân chủ tự do, mở mang tri thức, tạo tiền đề để cho việc hình thành các trường đại học.

- Góp phần tích cực vào việc xóa bỏ chế độ PK phân quyền, xây dựng chế độ PK tập quyền thống nhất.

>> Thành thị như bông hoa rực rỡ trong lòng xã hội phong kiến Tây Âu

V. TIỀN HÀNH GIỜ KIỂM TRA.

* Ổn định lớp

* Kiểm tra

* Tổng kết điểm

PHẦN HAI: LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NGUỒN GỐC ĐẾN GIỮA THẾ KỈ XIX

CHƯƠNG I: VIỆT NAM THỜI NGUYÊN THỦY ĐẾN THẾ KỈ X

Tiết 19,20

Bài 13: VIỆT NAM THỜI KÌ NGUYÊN THỦY

Bài 13( Đã tích hợp dạy tiết 1,2 của chương I: kì I theo hướng dẫn của Bộ)

Bài 14. CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI TRÊN ĐẤT NƯỚC VIỆT NAM

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

- Những nét đại cương về sự hình thành ba nhà nước cổ đại trên đất nước Việt Nam.

- Giá trị văn hóa được định hình và phác họa thời kì dựng nước.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự học, giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ, sáng tạo.

- Năng lực chuyên biệt: Năng lực tái hiện sự kiện lịch sử về các quốc gia cổ đại. Năng lực so sánh, phân tích, nhận xét, rút ra mối quan hệ giữa lịch sử thế giới với lịch sử dân tộc.

Quan sát, so sánh các hình ảnh để rút ra nước. Bước đầu rèn luyện kĩ năng xem xét các sự kiện lịch sử trong mối quan hệ giữa không gian, thời gian và xã hội.

3. Phẩm chất

Bồi dưỡng tinh thần lao động sáng tạo, ý thức về cội nguồn dân tộc, lòng yêu quê hương đất nước và ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- SGK, SGV và các tư liệu có liên quan.

- Lược đồ Giao Châu và Chămpa thể kỷ XI- XV.

- Sưu tầm một số tranh ảnh công cụ lao động, đồ trang sức, nhạc cụ, đền tháp...

2. Chuẩn bị của học sinh:

- Tìm hiểu về các quốc gia cổ đại trên lãnh thổ Việt Nam.

III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu:

Với việc HS quan sát hình ảnh Đền Hùng và Thành Cổ Loa các em có thể nhớ lại một số các sự kiện liên quan đến quốc gia Văn Lang – Âu Lạc. Tuy nhiên các em chưa biết được vậy cụ thể các quốc gia này ra đời như thế nào, sự xuất hiện của nó có ý nghĩa gì đối với lịch sử từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ởhoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung:

GV giao nhiệm vụ cho HS: Hãy quan sát bức ảnh và thảo luận một số vấn đề dưới đây:

Bức ảnh trên phản hai di tích lịch sử tiêu biểu thời dựng nước. Hãy nêu những hiểu biết của em về hai di tích trên?

c. Sản phẩm:

Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, GV lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.

d. Cách thức thực hiện

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Quốc gia Văn Lăng – Âu Lạc

a. Mục tiêu:

Học sinh nắm được sự ra đời của quốc gia Văn Lang – Âu Lạc. Qua đó biết được những nét cơ bản trong đời sống vật chất và tinh thần của người Việt cổ.

b. Nội dung:

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh: Hãy đọc sách giáo khoa trang 74,75,76 kết hợp quan sát hình ảnh, cho biết:

+ Cơ sở hình thành quốc gia Văn Lang – Âu Lạc là gì?

+ Em có nhận xét gì về tổ chức bộ máy nhà nước?

+ Những nét cơ bản trong đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Việt cổ?

- HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu.

- Học sinh suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

- Cơ sở hình thành Nhà nước.

Kinh tế: Đầu thiên niên kỷ I TCN cư dân văn hóa đã biết sử dụng công cụ đồng phổ biến và bắt đầu biết sử dụng công cụ sắt.

+ Nông nghiệp dùng cày khá phát triển, kết hợp với săn bắn, chăn nuôi và đánh cá.

+ Có sự phân chia lao động giữa nông nghiệp và thủ công nghiệp.

Xã hội:

+ Sự phân hóa giàu nghèo càng rõ rệt.

Về tổ chức xã hội: Công xã thị tộc tan vỡ, thay vào đó là công xã nông thôn và gia đình phụ hệ.

+ Sự chuyển biến kinh tế, xã hội đặt ra những yêu cầu mới: Trị thủy, quản lý xã hội, chống giặc ngoại xâm

→ Nhà nước ra đời đáp ứng những nhu cầu đó

- Quốc gia Văn Lang (VII - III TCN).

Kinh đô: Bạch Hạc (Việt Trì - Phú Thọ).

Tổ chức nhà nước:

+ Đứng đầu nhà nước là vua Hùng, vua Thục.

+ Giúp việc có các Lạc hầu, Lạc tướng. Cả nước chia làm 15 bộ do Lạc tướng đứng đầu.

+ Ở các làng xã đứng đầu là Bồ chính.

→ Tổ chức bộ máy Nhà nước còn đơn giản, sơ khai.

- Quốc gia Âu Lạc: (III - II TCN).

Kinh đô: Cổ Loa (Đông Anh - Hà Nội)

Lãnh thổ mở rộng hơn, tổ chức bộ máy Nhà nước chặt chẽ hơn.

Có quân đội mạnh, vũ khí tốt, thành Cổ Loa kiên cố, vững chắc.

→ Nhà nước Âu Lạc có bước phát triển cao hơn nhà nước Văn Lang.

- Đời sống vật chất - tinh thần của người Việt Cổ.

+ Đời sống vật chất:

Ăn: gạo tẻ, gạo nếp, thịt cá, rau củ.

Mặc: Nữ mặc áo, váy, nam đóng khố

Ở: Nhà sàn.

+ Đời sống tinh thần:

Sùng bái thần linh, thờ cúng tổ tiên.

Tổ chức cưới xin, ma chay, lễ hội.

Có tập quán nhuộm răng đen, ăn trầu, xăm mình, dùng đồ trang sức.

→ Đời sống vật chất tinh thần của Người Việt cổ khá phong phú, hòa nhập với tự nhiên.

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 2. Quốc gia cổ Cham-pa

a. Mục tiêu:

Học sinh nắm được về sự hình thành nhà nước và các đặc điểm về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

b. Nội dung:

Gv giao nhiệm vụ cho học sinh: Đọc và nghiên cứu SGK trang 76,77, cho biết:

+ Quốc gia cổ Chăm-pa được hình thành như thế nào?

+ Đặc điểm về chính trị, kinh tế, xã hội?

+ Tóm tắt tình hình văn hóa Cham-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X.

- HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu.

- Học sinh suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

- Trên cơ sở văn hóa Sa Huỳnh gồm khu vực miền Trung và Nam Trung Bộ cuối thế kỷ II Khu Liên hành lập quốc gia cổ Lâm Ấp, đến thế kỷ VI đổi thành Chămpa phát triển từ X - XV sau đó suy thoái và hội nhập với Đại Việt.

- Kinh đô: Lúc đầu Trà Kiệu - Quảng Nam sau đó rời đến Đồng Dương - Quảng Nam, cuối cùng chuyển đến Trà Bàn - Bình Định.

- Kinh tế:

Hoạt động chủ yếu là trồng lúa nước.

Sử dụng công cụ sắt và sức kéo trâu bò.

Thủ công: Dệt, làm đồ trang sức, vũ khí, đóng gạch và xây dựng, kĩ thuật xây tháp đạt trình độ cao.

- Chính trị - Xã hội:

Theo chế độ quân chủ chuyên chế.

Chia nước làm 4 châu, dưới châu có huyện, làng.

- Xã hội gồm các tầng lớp: Quí tộc, nông dân tự do, nô lệ.

- Tình hình văn hóa:

Thế kỷ IV có chữ viết từ chữ Phạn (Ấn Độ).

Theo Balamôn giáo và Phật giáo.

Ở nhà sàn, ăn trầu, hỏa táng người chết.

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 3. Quốc gia cổ Phù Nam

a. Mục tiêu:

Học sinh nắm được về sự hình thành nhà nước và các đặc điểm về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

b. Nội dung:

GV giao nhiệm vụ cho học sinh: Đọc và nghiên cứu SGK trang 78,79, cho biết:
+ Quá trình thành lập quốc gia cổ Phù Nam?

+ Tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội như thế nào?

- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi hoặc nhóm để tìm hiểu.

- Học sinh suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

- Quá trình thành lập:

+ Trên cơ sở văn hóa Óc Eo (An Giang) thuộc châu thổ đồng bằng sông Cửu Long hình thành quốc gia cổ Phù Nam (thế kỷ I), phát triển thịnh vượng (III - V) đến cuối thế kỷ VI suy yếu bị Chân Lạp thôn tính.

- Tình hình Phù Nam:

+ Kinh tế: Sản xuất nông nghiệp kết hợp với thủ công, đánh cá, buôn bán.

+ Văn hóa: Ở nhà sàn, theo Phật giáo và Bàlamôn giáo, nghệ thuật ca, múa nhạc phát triển.

+ Xã hội gồm: Quí tộc, bình dân, nô lệ.

d. Cách thức thực hiện

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: Sự hình thành và các đặc trưng kinh tế, văn hóa, xã hội của các quốc gia cổ Văn Lang – Âu Lạc, Phù Nam, Chăm – pa.

b. Phương thức:

-GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo:

+ Lập bảng so sánh giữa 3 quốc gia cổ đạitheo yêu cầu sau:

+ Em có nhận xét gì về những giá trị văn hóa thời dựng nước?

c. Sản phẩm:

+ Lập bảng so sánh:

+ Nhận xét:

Phong phú, đa dạng hòa nhập với thiên nhiên.

d. Cách thức thực hiện

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu:

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung:

GV giao nhiệm vụ cho HS (học sinh có thể làm bài tập ở nhà):

- Từ những nét cơ bản về tình hình văn hóa của cư dân Văn Lang - Âu Lạc. Theo anh (chị) nhân dân ta nhất là giới trẻ cần nhận thức như thế nào về trách nhiệm bảo tồn, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc?

- Sưu tầm các bức tranh ảnh về các quốc gia cổ đại và cho biết nội dung các bức ảnh đó.

c. Sản phẩm.

- HS có thể viết báo cáo (đoạn văn hay trình chiếu hay bộ sưu tập ảnh…)

- HS chia sẻ với bạn bằng việc thông qua trao đổi sản phẩm cho bạn, gửi thư điện tử…

d. Cách thức thực hiện

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh

- Đọc trước nội dung bài 21: Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập.

- Sưu tầm tư liệu về truyền thuyết An Dương Vương, về thời Bắc thuộc.

Tiết 21,22

Chủ đề: THỜI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH

ĐỘC LẬP (Từ thế kỉ II TCN đến thế kỉ X)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức Tích hợp, cấu trúc những nội dung còn lại của 2 bài, Bài 15 và Bài 16 thành một chủ đề.

(Trong đó các mục của bài 15 và 16 gồm Mục I. 2. Những chuyển biến về kinh tế, văn hóa và xã hội.

Mục II. 1.Khái quát phong trào đấu tranh từ thế kỉ I đến đầu thế kỉ X: Khuyến khích học sinh tự đọc)

Giúp HS nắm được những nội dung cơ bản chính sách đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc ở nước ta và những chuyển biến kinh tế, văn hóa, xã hội nước ta trong thời Bắc thuộc.Những phong trào đấu tranh tiêu biểu.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự học, giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ, sáng tạo.

- Năng lực chuyên biệt: Năng lực tái hiện sự kiện lịch sử các cuộc đấu tranh của nhân dân một số nước Đông nam Á. Năng lực so sánh, phân tích, nhận xét, rút ra mối quan hệ giữa lịch sử thế giới với lịch sử dân tộc.

3. Phẩm chất.

Yêu nước, nhân ái, trung thực, trách nhiệm trước các vấn đề lịch sử.

Giáo dục cho học sinh tinh thần đấu tranh bền bỉ chống đồng hóa giành độc lập dân tộc của nhân dân ta.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên

- SGK, SGV và các tư liệu có liên quan.

- Lược đồ SGK.

- Tài liệu minh họa khác.

2. Chuẩn bị của học sinh

- Học bài cũ.

- Tìm hiểu về thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập.

III. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu:

Với việc HS xem một đoạn phim về câu chuyện Mị Châu – Trọng Thủy và đọc đoạn thơ của Tố Hữu, các em có thể hình dung lại câu chuyện về sự kết thúc sự tồn tại của nhà nước Âu Lạc, đưa lịch sử chuyển sang một thời kì mới – thời Bắc thuộc. Tuy nhiên, các em chưa thể biết đầy đủ và chi tiết về chế độ cai trị của chính quyền phong kiến phương Bắc cũng như tác động của nó đối với kinh tế, văn hóa xã hội nước ta. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho HS, từ đoạn phim và đoạn thơ sau

“Tôi kể ngày xưa chuyện Mị Châu

Trái tim lầm lỡ để trên đầu

Nỏ thần vô ý trao tay giặc

Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu...”

+ Nêu sự kiện lịch sử đã diễn ra?

+ Hãy nêu những hiểu biết của em về Thời Bắc thuộc ở Việt Nam?

c. Sản phẩm:

Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, GV lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.

d. Cách thức thực hiện

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Chế độ cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

a. Mục tiêu:

Học sinh nắm được những nét chính về chính sách cai trị của chính quyền phong kiến phương Bắc

b.Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho học sinh: Hãy đọc thông tin SGK trang 80, 81 và quan sát hình ảnh cho biết:

+ Chính quyền phong kiến phương Bắc tổ chức bộ máy cai trị như thế nào?

+ Các triều đại phong kiến phương Bắc chia Âu Lạc cũ thành quận, huyện nhằm mục đích gì?

+ Em có nhận xét gì về chính sách bóc lột của chính quyền đô hộ?

- HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu.

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

- Các triều đại phong kiến phương Bắc từ nhà Triệu, Hán, Tùy, Đường đều chia nước ta thành các quận, huyện cử quan lại cai trị đến cấp huyện.

- Mục đích của phong kiến phương Bắc là sáp nhập đất nước Âu Lạc cũ vào bản đồ Trung Quốc.

- Chính sách bóc lột của chính quyền phong kiến phương Bắc:

+ Thực hiện chính sách bóc lột, cống nạp nặng nề.

+ Nắm độc quyền muối và sắt.

+ Quan lại đô hộ bạo ngược tham ô ra sức bóc lột dân chúng để làm giàu.

+ Đồng hóa về văn hóa.

→Nhằm mục đích thực hiện âm mưu đồng hóa dân tộc Việt Nam.

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 2. Những chuyển biến về kinh tế, văn hóa, xã hội: Khuyến khích học sinh tự đọc

Hoạt động 3. Khái quát phong trào đấu tranh từ thế kỉ I đến thế kỉ X: Khuyến khích HS tự đọc

Hoạt động 4. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu

a. Mục tiêu

Nắm được những nét chính về diễn biến, kết quả, ý nghĩa của một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu: Hai Bà Trưng, Lý Bí, chiến thắng Bạch Đằng (938).

b. Nội dung

- Đọc thông tin trong sách giáo khoa trang 83,84,85,86 kết hợp quan sát các hình ảnh sau, hãy:

+ Thống kê các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu theo mẫu: Thời gian, địa bàn hoạt động, kẻ thù chính, diễn biến, ý nghĩa.

+ Giải thích vì sao cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 938 giành thắng lợi?

- GV tổ chức hoạt động nhóm:

Nhóm 1: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng.

Nhóm 2: Khởi nghĩa Lí Bí

Nhóm 3: Khúc Thừa Dụ.

Nhóm 4: Chiến thắng Bạch Đằng năm 938.

- Học sinh suy nghĩ, trao đổi thực hiện theo yêu cầu.

- Các nhóm báo cáo sản phẩm

c. Sản phẩm

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về các cuộc đấu tranh giành độc lập thời Bắc thuộc.

b. Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho HS: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy, cô giáo:

+ Câu hỏi trắc nghiệm:

1. Cuộc khởi nghĩa nào dưới đây đã đánh dấu nhân dân ta bước đầu giành được quyền tự chủ?

A. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng. B. Chiến thắng Bạch Đằng.

C. Khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ. D. Khởi nghĩa Lý Bí.

2. Ngô Quyền có kế sách độc đáo gì để đánh bại quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng năm 938?

A. Mai phục. B. Đóng cọc ở cửa sông.

C. Mai phục và đóng cọc ở cửa sông. D. Kế hoãn binh.

3. Ý nghĩa lớn nhất của chiến thắng Bạch Đằng năm 938 là gì?

A. Mở ra thời đại độc lập tự chủ lâu dài của dân tộc ta.

B. Chiến thắng quân Nam Hán.

C. Vua Nam Hán phải rút quân khỏi nước ta.

D. Đập tan ý đồ xâm lược của quân Nam Hán.

4. Kể tên cuộc khởi nghĩa đầu tiên của nhân dân ta trong thời Bắc thuộc?

A. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng. B. Khởi Khúc Thừa Dụ.

C. Chiến thắng Bạch Đằng. D. Khởi nghĩa Lý Bí.

5. Nhậnđịnh nào dưới đây là đúng nhất về công lao của Ngô Quyền trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc?

A. Lãnh đạo nhân dân kháng chiến. B. Mở ra thời kì độc lập tự chủ lâu dài.

C. Đánh bại cuộc xâm lược của quân Nam Hán. D. Bảo vệ độc lập dân tộc.

Câu hỏi: Hãy nêu những đóng góp của Hai Bà Trưng, Lý Bí, Khúc Thừa Dụ, Ngô Quyền trong cuộc đấu tranh giành độc lập thời Bắc thuộc.?

c. Sản phẩm

- Trắc nghiệm:

1.C 2.C 3.A 4.A 5.B

- Đóng góp:

Hai Bà Trưng :

+ Là những người đầu tiên đã lãnh đạo nhân dân ta đứng lên khởi nghĩa, đã đánh đuổi được Thái thú của nhà Hán về nước, giành độc lập cho dân tộc sau hơn 2 thế kỉ bị đô hộ.

+ Đã bước đầu xây dựng một chính quyén độc lập, tự chủ, thực hiện xá thuế cho nhân dân 3 quận trong 2 năm.

+ Đã lãnh đạo nhân dân ta kháng chiến chống lại quân xâm lược của nhà Hán do Mã Viện chỉ huy.

+ Tấm gương hi sinh anh dũng của Hai Bà Trưng đã cổ vũ to lớn tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh của nhân dân ta.

- Lý Bí:

+ Đã lãnh đạo nhân dân ta lật đổ ách đô hộ của nhà Lương, giành lại độc lập dân tộc.

+ Đã xây dựng một nhà nước độc lập, tự chủ là nhà nước Vạn Xuân.

+ Cổ vũ tinh thần yêu nước và ý chí tự lực, tự cường của dân tộc ta.

- Khúc Thừa Dụ :

+ Đã lãnh đạo nhân dân lật đổ ách thống trị của nhà Đường, căn bản kết thúc hơn 1000 năm Bắc thuộc của đất nước ta.

+ Đặt nền móng xây dựng một chính quyền độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc ta.

- Ngô Quyền:

+ Đã lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống quân Nam Hán thắng lợi. bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc.

+ Là người đã mở ra một kỉ nguyên mới trong lịch sử dân tộc, có những đóng góp quý báu vào nghệ thuật quân sự Việt Nam

d. Cách thức thực hiện

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu:

- Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

- HS tự sưu tầm các hình ảnh liên quan đến các cuộc đấu tranh thời Bắc thuộc.

b. Phương thức:

- GV giao nhiệm vụ cho HS (học sinh có thể làm bài tập ở nhà):

1. Từ các cuộc khởi nghĩa thời Bắc thuộc, em hãy rút ra bài học trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc hiện nay?

2.

“Một xin rửa sạch nước thù

Hai xin đem lại nghiệp xưa họ Hùng

Ba kẻo oan ức lòng chồng

Bốn xin vẻn vẹn sở công lênh này”

Bốn câu thơ trên, trích trong Thiên Nam Ngữ Lục - áng sử ca dân gian thế kỉ XVII, nói về cuộc khởi nghĩa nào trong thời kì đấu tranh chống phong kiến Bắc thuộc của nhân dân ta? Em hãy nêu hiểu biết và cảm nhận của mình về cuộc khởi nghĩa đó?

c. Sản phẩm:

- Rút ra bài học: dựng nước phải đi đôi với giữ nước

- Cuộc khởi nghĩa lật đổ nhà Hán đô hộ của Hai Bà Trưng là trang sử vàng chói lọi của đất nước ta vào những năm đầu Công nguyên. Sự thắng lợi này thật huy hoàng khi đế chế Hán ở Trung Quốc đang bước vào thời kỳ hưng thịnh. Cuộc khởi nghĩa vang lừng cho thấy chiến công hiển hách của những nữ tướng anh hùng dân tộc đầu tiên, những người phụ nữ tưởng chừng chân yếu tay mềm, đã đứng dậy đánh đuổi quân thù với một ý chí keo sơn son sắt và một khí thế hùng dũng sục sôi. Hai Bà Trưng hội tụ những phẩm chất quý báu bất diệt của người phụ nữ Việt Nam…

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh

- Đọc trước nội dung bài 17: Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước phong kiến từ thế kỉ X- XV.

- Sư tầm tư liệu về các triều đại phong kiến Việt Nam

d. Cách thức thực hiện

CHƯƠNG II : VIỆT NAM TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ KỈ XV

Tiết 23: BÀI 17. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN ( TỪ THẾ KỈ X ĐẾN THẾ KỈ XV)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

- Quá trình xây dựng và hoàn chỉnh nhà nước phong kiến Việt Nam diễn ra trong một thời gian lâu dài trên một lãnh thổ thống nhất

- Nhà nước phong kiến Việt Nam được tổ chức theo chế độ quân chủ trung ương tập quyền, có pháp luật, quân đội và có chính sách đối nội đối ngoại đầy đủ tự chủ ,độc lập

- Trên bước đường phát triển, mặc dù tính giai cấp ngày càng gia tăng, nhà nước phong kiến Việt Nam vẫn giữ được mối quan hệ gần gũi với nhân dân

2. Năng lực

Rèn luyện kỹ năng phân tích so sánh.

- Xác định, giải quyết mối liên hệ, ảnh hưởng và tác động các sự kiện lịch sử với nhau.

- Nhận xét, đánh giá, liên hệ thực tế và rút ra bài học kinh nghiệm

3. Phẩm chất

- Giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước, tự hào về lịch sử lâu đời của dân tộc ta, ý thức được vị trí của lao động và trách nhiệm lao động xây dựng quê hương đất nước.

II. Thiết bị dạy học và học liệu

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- SGK, SGV, máy chiếu và các tư liệu có liên quan.

- Bản đồ Việt Nam thể hiện những địa bàn liên quan đến nội dung bài học

- Sơ đồ tổ chức nhà nước của các triều đại phong kiến.

2. Chuẩn bị của học sinh:

-SGK, các tài liệu tham khảo có liên quan.

- Tìm hiểu về các triều đại phong kiến Việt Nam từ thế kỉ X- XV..

III. Tiến trình dạy học

* Ổn định tổ chức lớp

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU: Trò chơi ô cửa bí mật

a. Mục tiêu:

Giáo viên tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi " Ô cửa bí mật" để nhớ lại những kiến thức đã học về thời phong kiến ở Việt Nam. Các em sẽ có những hiểu biết nhất định nhưng chưa đầy đủ, từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung:

Giáo viên chia lớp thành 2 đội, các đội lựa chọn cho mình 3 ô cửa bí mật, các đội tham gia trò chơi các thành viên trong đội trợ giúp cho nhau.

c. Sản phẩm:

- Ngô Quyền

- Lí Công Uẩn

- Cố đô Hoa Lư

- Thăng Long

- Luật Hồng Đức

- Đại Cồ Việt

Giáo viên nhận xét về các đội tham gia, kết quả và kết nối vào bài học.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS nhớ lại kiến thức đã học để trả lời câu hỏi trong quá trình chơi trò chơi

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Bước đầu xây dựng nhà nước độc lập ở thế kỉ X

a. Mục tiêu

Trình bày khái quát sự hình thành nhà nước phong kiến thời Ngô - Đinh – Tiền Lê 

b. Phương thức

GV giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin SGK trang 87

- Việc Ngô Quyền xưng vương xây dựng một chính quyền mới có ý nghĩa gì?

- Hãy minh hoạ bằng sơ đồ nhà nước đơn giản ?

- Em có nhận xét gì về tổ chức Nhà nước thời Đinh, tiền Lê?

- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân, sau đó trao đổi, đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu về những nhiệm vụ học tập GV đặt ra.

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các HS để có gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

- Sau khi đàm thoại ở cặp đôi, GV gọi bất kì 1 -2 HS phát biểu ý kiến, các HS khác lắng nghe, sau đó phản biện, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm

- Năm 939, sau khi đánh bại quân xâm lược Nam Hán, Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở Cổ Loa (Đông Anh - Hà Nội). Năm 944, Ngô Quyền mất, nhà Ngô suy vong, dẫn đến "loạn 12 sứ quân".

- Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh đem quân dẹp loạn và thống nhất đất nước. Ông lên ngôi Hoàng đế, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt và chuyển kinh đô về Hoa Lư (Ninh Bình).

- Tiếp nối nhà Đinh, nhà Tiền Lê đã xây dựng nên một nhà nước quân chủ sơ khai. Ở trung ương gồm 3 ban : Văn ban, Võ ban và Tăng ban. Cả nước được chia làm 10 đạo. Quân đội được tổ chức lại và xây dựng theo hướng chính quy.

- Mặc dù chỉ là nhà nước quân chủ sơ khai nhưng nhà nước thời Đinh - Tiền Lê đã đặt cơ sở cho việc xây dựng và hoàn thiện nhà nước quân chủ ở các triều đại sau.

Vua

Ban văn

Ban võ

Tăng Ban

d. Cách thức thực hiện

Hoạt động 2. Phát triển và hoàn chính nhà nước phong kiến ở các thế kỉ XI- XV.

(Chỉ giới thiệu khái quát nhưng tập trung vào tổ chức bộ máy nhà nước thời Lê Thánh Tông).

a. Mục tiêu

Hiểu được nhà nước phong kiến ngày càng được phát triển, hoàn thiện qua các thời Lý, Trần, Hồ, Lê sơ

b. Nội dung

- GV đưa ra 2 hình ảnh : Thành Thăng Long và Chiếu Dời đô, yêu cầu HS : em có hiểu biết gì về 2 hình ảnh trên ?

- Sau đó GV giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin SGK trang 88

- Kể tên các triều đại phong kiến Việt Nam đến thế kỉ XV?

- Cách thức tổ chức bộ máy chính quyền trung ương thời Lý ⇒ Trần ⇒ Hồ được tổ chức như thế nào?

- Em có nhận xét gì về tổ chức bộ máy tổ chức thời Lý ⇒ Trần ⇒ Hồ?

- Sơ đồ đơn giản cải cách của Lê Thánh Tông

- Em có nhận xét gì về cuộc cải cách của Lê Thánh Tông, bộ máy Nhà nước thời Lê sơ?

- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân, sau đó trao đổi, đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu về những nhiệm vụ học tập GV đặt ra.

- Sau khi đàm thoại ở cặp đôi, GV gọi bất kì 1 -2 HS phát biểu ý kiến, các HS khác lắng nghe, sau đó phản biện, bổ sung, chỉnh sửa cho hoàn chỉnh.

c. Sản phẩm

- Năm 1009, nhà Lý được thành lập.

- Năm 1010, Lý Thái Tổ cho dời đô về Thăng Long (Hà Nội), mở ra một thời kì phát triển mới của lịch sử dân tộc.

- Năm 1054, Lý Thánh Tông đổi tên nước là Đại Việt.

- Tổ chức bộ máy nhà nước :

Trải qua các triều đại Lý, Trần, Hồ, Lê sơ (từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV), nhà nước quân chủ ngày càng được hoàn thiện và tổ chức chặt chẽ. Từ trung ương đến địa phương, tổ chức chính quyền được bổ sung và có hệ thống hơn. Chức năng, quyền hạn và nhiệm vụ của các cơ quan, các chức quan cũng được quy định cụ thể và rõ ràng.

+ Thời Lý, Trần, Hồ :

Ở Trung ương, đứng đầu có vua, dưới có tể tướng, một số quan đại thần và bên dưới là các cơ quan như sảnh, viện, đài, cục.

Ở địa phương, cả nước chia thành lộ, trấn. Dưới lộ là các phủ, huyện, châu và xã.

- Thời Lê sơ :

Năm 1428, sau cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, Lê Lợi lên ngôi vua, nhà nước quân chủ mới được tổ chức theo mô hình thời Trần, Hồ với một số thay đổi.

Đến thời Lê Thánh Tông với cuộc cải cách hành chính, tổ chức bộ máy nhà nước ở trung ương cũng như chính quyền ở địa phương có những thay đổi chặt chẽ và hệ thống hơn.

Đây cũng là thời kì xác lập của chế độ phong kiến Việt Nam.

Thời Lê sơ, giáo dục phát triển. Thi cử trở thành nguồn để tuyển chọn quan lại chủ yếu, đặc biệt là thời Lê Thánh Tông.

Vua

Tể tướng

Đại thần

Sảnh

Viện

Đài

Môn

hạ

sảnh

Thượng thư

sảnh

Hàn lâm viện

Quốc sử viện

Ngự sử

đài

Vua

6 bộ

Ngự sử đài

Hàn lâm viện

- Luật pháp

+ Năm 1042, vua Lý Thái Tông ban hành bộ Hình thư - bộ luật thành văn đầu tiên của nước ta.

+ Thời Trần có bộ Hình luật, thời Lê sơ có bộ Luật Hồng Đức (hay Quốc triều hình luật). Đây là bộ luật hoàn chỉnh và tiến bộ nhất dưới chế độ phong kiến. Với 722 điều 16 chương, bên cạnh việc bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị, bộ luật đã đề cập đến mọi mặt của đời sống kinh tế, chính trị, xã hội và văn hoá.

- Quân đội :

+ Từ thời Lý, quân đội ngày càng được tổ chức chặt chẽ hơn so với thời Đinh - Tiền Lê.

+ Trải qua thời Trần, Hồ đến thời Lê sơ, lực lượng quân đội ngày càng được tăng cường cả về số lượng, chất lượng và trang bị vũ khí. Điều này cũng thể hiện sự vững mạnh của nhà nước phong kiến qua từng thời kì lịch sử.

- Nhận xét về bộ luật thành văn đầu tiên ở nước ta cũng như những điều luật thể hiện tính tiến bộ và tích cực của bộ Luật Hồng Đức.

- Hoạt động đối nội :

+ Thực hiện chính sách nhằm đoàn kết dân tộc và xây dựng nhà nước quân chủ vững mạnh của các triều đại Lý, Trần và Lê sơ, như :

+ Luôn coi trọng vấn đề an ninh của đất nước.

+ Quan tâm đến đời sống nhân dân : đắp đê chống lụt, quan tâm đến sản xuất nông nghiệp.

+ Chính sách "nhu viễn" đối với các vùng dân tộc ít người.

- Chính sách đối ngoại :

+ Thực hiện chính sách mềm dẻo, khéo léo nhưng kiên quyết giữ vững độc lập và chủ quyền đối với các triều đại phương Bắc (triều cống đầy đủ nhưng sẵn sàng kháng chiến nếu xâm phạm đến lãnh thổ Đại Việt).

+ Đối với các nước láng giềng phía tây và phía nam như Lan Xang, Cham-pa và Chân Lạp, nhà nước Đại Việt luôn giữ quan hệ thân thiện, mặc dù đôi lúc xảy ra chiến tranh.

d. Cách thức thực hiện

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: các giai đoạn hình thành, phát triển và hoàn thiện của bộ máy nhà nước quân chủ chuyên chế phong kiến Việt Nam ; sự hoàn chỉnh của nhà nước phong kiến Việt Nam thời Lê Sơ

b. Nội dung:

GV giao nhiệm vụ cho HS: GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc HS có thể trao đổi với bạn hoặc cô giáo:

- Lập bảng thống kê các thời gian thống trị của các triều đại phong kiến Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XV

- Nhận xét về sự hoàn thiện của nhà nước phong kiến Việt Nam thời Lê .

c. Sản phẩm.

1. Bảng thống kê các triều đại phong kiến:

2. Nhận xét về sự hoàn thiện của nhà nước phong kiến Việt Nam thời Lê .

Đây là một cuộc cải cách hành chính lớn toàn diện được tiến hành từ trung ương đến địa phương. Cải cách để tăng cường quyền lực của chính quyền của trung ương nhất là tăng cường quyền lực của nhà vua. Quyền lực tập trung trong tay vua. Chứng tỏ bộ máy Nhà nước quân chủ chuyên chế nhà Lê đạt đến mức độ cao, hoàn thiện.

d. Cách thức thực hiện

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu:

Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung:

GV giao nhiệm vụ cho HS (học sinh có thể làm bài tập ở nhà):Rút ra những kinh nghiệm trong chính sách đối ngoại để bảo vệ nền độc lập của các triều đại phong kiến Việt Nam từ thế kỉ X – XV ?

c. Sản phẩm

Quá trình hình thành, phát triển và hoàn chính nhà nước phong kiến đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm quí

- Bài học cải cách

- Bài học đoàn kết

- Bài học dựa vào dân.

d. Cách thức thực hiện

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh

- Đọc trước nội dung bài 18: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế trong các thế kỉ X- XV.

- Sưu tầm tư liệu về các nghề thủ công truyền thống trên địa bàn tỉnh.

Tiết 24: BÀI 18. CÔNG CUỘC XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRONG CÁC THẾ KỈ X- XV.

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

- Biết được nông nghiệp ngày càng được mở rộng và phát triển : khai hoang ngày càng gia tăng, nhà nước quan tâm đến đê điều .

- Thủ công nghiệp phát triển ; các triều đại đều lập các xưởng thủ công, các nghề trong dân gian ngày càng phát triển và tinh xảo hơn .

- Thương nghiệp ngày càng phát triển ở các đô thị và nông thôn.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự học, giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ, sáng tạo.

- Năng lực chuyên biệt: Năng lực tái hiện sự kiện lịch sử về công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế. Năng lực so sánh, phân tích, nhận xét, rút ra mối quan hệ giữa lịch sử thế giới với lịch sử dân tộc.

3. Phẩm chất.

- Phẩm chất: yêu nước, nhân ái, trung thực, trách nhiệm trước các vấn đề lịch sử.

- Giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước, tự hào về lịch sử lâu đời của dân tộc ta, ý thức được vị trí của lao động và trách nhiệm lao động xây dựng quê hương đất nước.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- SGK, SGV và các tư liệu có liên quan.

- Tranh ảnh tư liệu về các hoạt động kinh tế của nước ta.

2. Chuẩn bị của học sinh:

-SGK, các tài liệu tham khảo có liên quan.

- Tìm hiểu về tình hình kinh tế nước ta thời phong kiến từ thế kỉ X- XV..

III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu:

GV lấy sự kiện đầu năm các địa phương diễn ra lễ hội xuống đồng.Tuy nhiên, học sinh chưa có thể biết đầy đủ và chi tiết về lễ hội này cũng như sự phát triển về nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp giai đoạn lúc đó. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

- Giáo viên giao nhiệm vụ cho HS (hoạt động cá nhân). Cụ thể trả lời một số câu hỏi sau: Em biết gì về lễ hội xuống đồng đó? Liên quan trực tiếp tới ngành sản xuất nào? Ngành đó tác động tới các ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp như thế nào ?

c. Sản phẩm

- Mỗi học sinh có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, giáo viên lựa chọn 01 sản phẩm của học sinh để làm tình huống kết nối vào bài mới.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

B. Hoạt động hình thành kiến thức

Hoạt động 1. Mở rộng, phát triển nông nghiệp

a. Mục tiêu: Biết được ruộng đất ngày càng được mở rộng, nông nghiệp phát triển

b. Phương thức:

- GV chiếu lên màn hình một số câu ca dao, đoạn trích SGK, sau đó yêu cầu HS đọc SGK và suy nghĩ trả lời câu hỏi :

+ Bối cảnh lịch sử đại Việt từ thế kỷ thứ X – XV, bối cảnh đó có tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế?

+ Em có nhận xét gì về sự phát triển nông nghiệp X – XV? Do đâu nông nghiệp phát triển? Tác dụng của sự phát triển đó? Vai trò của Nhà nước?

- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu về sự phát triển nông nghiệp giai đoạn này

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

- Công cuộc khai hoang, mở rộng diện tích canh tác phát triển, một mặt nhà nước phong kiến có chính sách khuyến khích khai hoang, mặt khác nhân dân các làng xã tự động tiến hành khai hoang. Nhờ vậy, vùng châu thổ các con sông lớn và vùng ven biển được khai phá, nhiều xóm làng mới được thành lập.

- Công việc đắp đê từ thời Lý đã được chú ý. Đến thời Trần và thời Lê sơ, nhà nước cũng có những biện pháp đắp đê ở các con sông lớn và đê biển.

- Sản xuất nông nghiệp : nhà nước thời Tiền Lê, Lý, Trần và Lê sơ đều quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, hằng năm các vua đều làm lễ cày tịch điền để khuyến khích nhân dân sản xuất. Trong các bộ luật đều có các điều luật bảo vệ sức kéo của trâu bò và sản xuất nông nghiệp.

- Phép quân điền được đặt ra từ thời Lê sơ để chia ruộng đất công làng xã.

- Trao đổi, nêu kết luận : nhờ các chính sách trên, nông nghiệp ở nước ta từ thế kỉ X đến thế kỉ XV có bước phát triển mới.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Hoạt động 2. Phát triển thủ công nghiệp

a. Mục tiêu: Biết được sự phát triển của thủ công nghiệp

b. Nội dung:

- GV chiếu lên màn hình một số hình ảnh trạm khắc, H36 SGK trang 93 sau đó yêu cầu HS đọc SGK và suy nghĩ trả lời câu hỏi :

+ Biểu hiện sự phát triển.

+ Yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển thủ công nghiệp đương thời.

+ Theo em nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển của nghề thủ công đương thời?

+ Em đánh giá như thế nào về sự phát triển của thủ công nghiệp nước ta đương thời?

- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu về sự phát triển nông nghiệp giai đoạn này

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

- Kinh tế nông nghiệp phát triển đã tạo tiền đề cho thủ công nghiệp phát triển.

- Trong dân gian, các nghề thủ công truyền thống như đúc đồng, rèn sắt, làm đồ gốm sứ, ươm tơ dệt lụa đều phát triển. Bên cạnh đó, các nghề làm gạch, chạm khắc đá, làm đồ trang sức, làm giấy đều phát triển hơn trước.

- Việc khai thác mỏ như vàng, bạc, đồng cũng có bước phát triển mới.

- Một số làng chuyên làm nghề thủ công được hình thành như : Thổ Hà (Bắc Giang), Bát Tràng (Hà Nội), Chu Đậu (Hải Dương), Huê Cầu (Hưng Yên)...

- Các xưởng thủ công của nhà nước cũng được thành lập. Ở đây, các thợ thủ công lo việc đúc tiền, sản xuất vũ khí, đóng thuyền chiến, may quần áo cho vua quan, quý tộc, xây dựng các cung điện.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Hoạt động 3. Mở rộng thương nghiệp

a. Mục tiêu: Trình bày được thương nghiệp phát triển ở các đô thị và nông thôn

b. Nội dung:

- GV yêu cầu HS đọc SGK và suy nghĩ trả lời câu hỏi :

+ Sự phát triển nội thương và ngoại thương đương thời?

+ Em đánh giá như thế nào về thương nghiệp nước ta đương thời?

+ Nguyên nhân dẫn đến sự phát triển?

+ Phát triển như thế nào?

- Trong hoạt động này GV có thể tổ chức cho HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi để tìm hiểu về sự phát triển nông nghiệp giai đoạn này

- Trong quá trình HS làm việc, GV chú ý đến các các HS để có thể gợi ý hoặc trợ giúp HS khi các em gặp khó khăn.

c. Sản phẩm:

- Từ thế kỉ X đến thế kỉ XV, thương nghiệp trong nước ngày càng được mở rộng. Các chợ làng, chợ liên làng, chợ chùa mọc lên ở nhiều nơi. Các sản phẩm nông nghiệp, thủ công nghiệp là mặt hàng được mang ra buôn bán ở các chợ và giữa các vùng với nhau.

- Thời Lý, Trần và Lê sơ, Thăng Long là một đô thị lớn với nhiều phố phường và chợ, sản xuất và buôn bán các loại hàng hoá sản phẩm.

- Giao thương với nước ngoài được mở rộng. Các cảng Vân Đồn (Quảng Ninh), Lạch Trường (Thanh Hoá), Càn Hải (Nghệ An), Hội Thống (Hà Tĩnh), Thị Nại (Bình Định) đều được hình thành và phát triển ở thời kì này. Ngoài ra, ở biên giới Việt - Trung còn có các địa điểm để thương nhân hai nước trao đổi buôn bán.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Hoạt động 4: Tình hình phân hóa xã hội và cuộc đấu tranh của nông dân: ( Không thực hiện)

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu

Nhằm củng cố, hệ thống hóa hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức về: Sự phát triển nông nghiệp và thủ công nghiệp, thương nghiệp thế kỷ XI – XV.

b. Nội dung

- GV giao nhiệm vụ cho HS và chủ yếu cho làm việc cá nhân, trong quá trình làm việc, HS có thể trao đổi với bạn hoặc thầy cô giáo.

Học sinh có thể thảo luận theo kĩ thuật khăn trải bàn

c. Sản phẩm

Sản phẩm trình bày trên giấy A0 theo mhóm

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu

- Nhằm vận dụng kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập vào thực tiễn về:

Thấy được sự hạn chế trong nền kinh tế phong kiến nay trong giai đoạn phát triển của nó, từ đó liên hệ với thực tế hiện nay.

b. Nội dung

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Bài học rút ra cho sự phát triển kinh tế giai đoạn hiện nay

c. Sản phẩm

- Về vai trò của nhà nước.

- Các chính sách kinh tế

- Tác động của sự phát triển kinh tế với đời sống nhân dân và đất nước.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh

- Đọc trước nội dung bài 19: Những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm ở các thế kỉ X- XV

- Viết bài bình luận về dòng sông lịch sử Bạch Đằng.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Tiết 25: BÀI 19. NHỮNG CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG NGOẠI XÂM Ở CÁC THẾ KỈ X - XV .

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

- Gần 6 thế kỷ đầu thời kỳ độc lập, nhân dân Việt Nam phải liên tiếp tổ chức những cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc.

- Trong sự nghiệp chống ngoại xâm vĩ đại đó, không chỉ nổi lên những trận quyết chiến đầy sáng tạo mà còn xuất hiện một loạt các nhà chỉ huy quân sự tài năng.

2. Năng lực

- Năng lực thực hành bộ môn: quan sát tranh ảnh, lược đồ.

- Năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề.

- Năng lực báo cáo thuyết trình, phản biện, đánh giá sản phẩm.

Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập, tích cực bồi dưỡng kỹ năng phân tích, tổng hợp.

- Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh.

3. Phẩm chất.

- Giáo dục lòng yêu nước, ý thức bảo vệ nền độc lập và thống nhất của Tổ quốc.

- Bồi dưỡng niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn với các thế hệ tổ tiên, các anh hùng dân tộc đã chiến đấu quên mình vì Tổ quốc.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- SGK, SGV và các tư liệu có liên quan.

- Tranh ảnh tư liệu về các trận quyết chiến của dân tộc.

2. Chuẩn bị của học sinh:

- SGK, các tài liệu tham khảo có liên quan.

- Tìm hiểu tư liệu về các trận quyết chiến và các anh hùng dân tộc.

III.TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu:

Với việc HS quan sát lược đồ “Các địa danh diễn ra những trận đánh lớn thế kỉ X-XV ” ,các em có thể biết được một số trận đánh gắn liền với một số địa danh .Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

- GV giáo nhiệm vụ cho HS (theo sách HDH). Cụ thể như sau:

Hãy quan sát lược đồ ( SGK trang 100) và thảo luận một số vấn đề dưới đây :

- Kể tên một số cuộc kháng chiến chống ngoại xâm gắn liền với địa danh trên bản đồ ?

- Hãy cho biết những hiểu biết của mình về những trận đánh đó?

Giáo viên có thể chỉ trên lược khái quát về một số cuộc kháng chiến đó trên lược đồ

HS hoạt động cá nhân.

c. Sản phẩm:

Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, GV lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống

a. Mục tiêu

- Âm mưu xâm lược của quân Tống.

- Trình bày những nét khái quát về diễn biến, kết quả, ý nghĩa của các cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê.

- Cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý, đặc điểm nổi bật của cuộc kháng chiến.

b. Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin mục I sgk, thảo luận nhóm:

- Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê.

+ Nguyên nhân quân Tống xâm lược nước ta ?

+ Triều đình đã tổ chức kháng chiến như thế nào và giành thắng lợi ra sao?

+ Em nhận xét gì về thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Tống và cho biết nguyên nhân các cuộc thắng lợi.

- Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về kháng chiến chống Tống thời Lý.

+ Âm mưu xâm lược nước ta của quân Tống.

+ Âm mưu và hành động chuẩn bị xâm lược của nhà Tống đã để lộ ra và nhà Lý đối phó như thế nào?

+ Kháng chiến chống Tống thời Lý được coi là cuộc kháng chiến rất đặc biệt trong lịch sử: Em cho biết những nét đặc biệt ấy là gì?

- Các nhóm thảo luận và đại diện trình bày, các nhóm khác bổ sung và trao đổi.

- Giáo viên cung cấp cho học sinh về phòng truyến sông Như Nguyệt.

Sau khi đánh phá căn cứ quân sự và hậu cần của quân Tống, làm thất bại âm mưu xâm lược Đại Việt từ trong trứng nước của nhà Tống, Lí Thường Kiệt chủ động lui về gấp rút cùng với các tù trưởng miền biên giới xây dựng tuyết phòng thủ. Đặc biệt cho xây dựng tuyến phòng thủ bên bờ nam sông Cầu (sông Như Nguyệt) gọi là phòng tuyến sông Như Nguyệt.

Liên môn Địa lí lớp 12- bài 10 “Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa” để giới thiệu về sông Như Nguyệt

Sông Như Nguyệt như một chiến hào tự nhiên rất khó vượt qua. Phòng tuyến chủ yếu được xây dựng trên bờ Nam sông Như Nguyệt. Quan trọng nhất là khu vực bến Như Nguyệt, Thị Cầu, Vạn Xuân.

c. Sản phẩm:

* Cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê.

+ Năm 981, nhà Tống nhân cơ hội Đinh Tiên Hoàng mất, người nối ngôi là Đinh Toàn còn nhỏ tuổi, đã mang quân sang xâm lược nước ta. Trước tình hình đó, Thập đạo tướng quân Lê Hoàn được Thái hậu Dương Vân Nga và các tướng lĩnh suy tôn làm vua, lãnh đạo cuộc kháng chiến.

+ Nhân dân Đại Việt chiến đấu anh dũng, đã bắt được nhiều tướng giặc, quân Tống phải rút quân. Đất nước được độc lập.

+ Đây là thắng lợi rất nhanh, rất lớn đè bẹp ý chí xâm lược của quân tống. Hàng trăm năm sau nhân dân ta được sống trong cảnh yên bình. Năm 1075 nhà Tống mới dám nghĩ đến xâm lược Đại Việt.

+ Nguyên nhân thắng lợi là do:

Triều đình nhà Đinh và Thái Hậu họ Dương sẵn sàng vì lợi ích dân tộc mà hy sinh lợi ích dòng học để tạo thuận lợi cho cuộc kháng chiến chống Tống.

Do ý chí quyết chiến bảo vệ độc lập của quân dân Đại Việt.

Do có sự chỉ huy mưu lược của Lê Hoàn.

GV có thể đàm thoại với HS về 3 sự kiện 979 Vua Đinh Tiên Hoàng và con trai trưởng bị ám sát…..

* Cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý.

+ Âm mưu xâm lược của nhà Tống đối với Đại Việt : vào những năm 70 của thế kỉ XI, nhà Tống đang gặp những khó khăn. Trong nước, nông dân nổi dậy đấu tranh, phía Bắc hai nước Liêu và Hạ uy hiếp. Theo lời khuyên của Vương An Thạch, vua Tống cho tập trung quân ở một số nơi giáp với Đại Việt, chuẩn bị cuộc xâm lược.

+ Trước tình hình đó, vua Lý giao cho Thái uý Lý Thường Kiệt lãnh đạo cuộc kháng chiến.

+ Năm 1075, Lý Thường Kiệt đã kết hợp quân đội của triều đình với lực lượng dân binh của các tù trưởng dân tộc ít người tập kích sang đất Tống, đánh tan các đạo quân của nhà Tống ở các cứ điểm Ung Châu, Khâm Châu, Liêm Châu rồi rút về nước.

+ Năm 1077, khoảng 30 vạn quân Tống sang xâm lược Đại Việt. Dưới sự lãnh đạo của Lý Thường Kiệt, nhân dân ta xây dựng phòng tuyến sông Như Nguyệt (sông Cầu) và đánh tan quân xâm lược. Nền độc lập của nước ta được giữ vững.

Gv đàm thoại với Hs về ý nghĩa bài thơ Nam Quốc Sơn Hà .

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Hoạt động 2. Các cuộc kháng chiến chống xâm lược Mông- Nguyên ở thế kỉ XIII.

a. Mục tiêu

Trình bày theo lược đồ diễn biến, kết quả, ý nghĩa của ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên 

b. Nội dung:

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin Mục II sgk và thảo luận:

+ Những thắng lợi tiêu biểu của cuộc kháng chiến.

+ Dùng lược đồ chỉ những nơi diễn ra những trận đánh tiêu biểu có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi của cuộc kháng chiến lần 1, lần 2, lần 3.

+ Nguyên nhân nào đưa đến thắng lợi trong 3 lần kháng chiến chống Mông – Nguyên?

- HS hoạt động cá nhân sau đó trao đổi đàm thoại ở các cặp đôi .

PV: Trước thế giặc mạnh, nhà Trần đã có sự chuẩn bị như thế nào?

Họa sinh trả lời

Giáo viên làm sáng tỏ các sự kiện:

Vua Trần triệu tập hội nghị các vương hầu ở bến Bình Than bàn kế đánh giặc.

Năm 1285, vua Trần triệu tập hội nghị Diên Hồng, mời các bô lão có uy tín trong cả nước để bàn kế sách đánh giặc.

Nhà Trần tổ chức cuộc tập trận tại Đông Bộ Đầu. Trần Quốc Tuấn đã đọc “ Hịch tướng sĩ”

Giáo viên cung cấp thêm những tư liệu về Hội nghị Diên Hồng. Hội nghị này là biểu tượng cho khối đoàn kết của dân tộc và quyết tâm bảo vệ tổ quốc của nhân dân ta, nên tên gọi Diên Hồng đã được đặt tên cho phòng họp chính của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Tên Diên Hồng được đặt tên cho phòng họp chính của Quốc hội Điều thú vị đấy là sáng kiến của nghị sĩ, sử gia Dương Trung Quốc và được tiếp thu nhanh chóng.

c. Sản phẩm:

- Thế kỉ XIII, đế quốc Mông Cổ hình thành và phát triển, vó ngựa của chúng đã giày xéo từ Đông sang Tây, từ Âu sang Á. Nhân dân Đại Việt phải 3 lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (1258, 1285 và 1287 - 1288).

- Các vua Trần cùng các tướng lĩnh và đặc biệt là nhà quân sự Trần Quốc Tuấn đã lãnh đạo nhân dân đứng lên đánh giặc.

- Cả 3 lần quân Mông - Nguyên đều thất bại. Với các chiến thắng : Đông Bộ Đầu, Chương Dương, Hàm Tử, Tây Kết, Vạn Kiếp, đặc biệt chiến thắng Bạch Đằng năm 1288. Đây là chiến thắng oanh liệt của quân và dân Đại Việt, bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc.

- Giáo viên đàm thoại với HS về nhân cách đạo đức, nghệ thuật quân sự của Trần Quốc Tuấn được nhân dân phong là Đức Thánh Trần, lập đền thờ ở nhiều nơi về quyết tâm của vua tôi nhà Trần.

+ Nhà Trần có vua hiền, tường tài, triều đình quyết tâm đoàn kết nội bộ và đoàn kết nhân dân chống xâm lược.

+ Nhà Trần vốn được lòng dân bởi những chính sách kinh tế của mình ⇒ nhân dân đoàn kết xung quanh triều đình vân mệnh kháng chiến.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Hoạt động 3. Phong trào đấu tranh chống quân xâm lược Minh và khởi nghĩa Lam Sơn.

a. Mục tiêu

Trình bày trên lược đồ diễn biến, kết quả, ý nghĩa của khởi nghĩa Lam Sơn :

b. Nội dung:

GV giao nhiệm vụ cho HS: Đọc thông tin mục IIII sgk:

+ Những chính sách tàn bạo của Nhà Minh và hệ quả tất yếu của nó.

+ GV dùng lược đồ trình bày về những thắng lợi tiêu biểu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

+ Rút ra vài đặc điểm của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

- Học sinh hoạt động cá nhân, thực hiện kĩ thuật đóng vai để tường thuật về khởi nghĩa Lam Sơn.

c. Sản phẩm:

- Năm 1407, quân Minh xâm lược nước ta, cuộc kháng chiến của quân dân ta đã gây nhiều khó khăn cho địch. Tuy nhiên, do sự chênh lệch về lực lượng, cuộc kháng chiến thất bại, nước ta lại rơi vào ách đô hộ của nhà Minh.

- Hàng loạt các cuộc khởi nghĩa đã nổ ra ở đầu thế kỉ XV. Tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa do Lê Lợi lãnh đạo nổ ra ở Lam Sơn (Thanh Hoá) vào năm 1418. Với chiến lược chiến thuật tài giỏi, có
bộ tham mưu khởi nghĩa sáng suốt,... và được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng.

- Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đã giành được thắng lợi. Đất nước được giải phóng, nhà Hậu Lê được lập nên vào năm 1428, mở đầu một thời kì mới của lịch sử dân tộc.

- Đặc điểm:

+ Từ một cuộc chiến tranh ở địa phương phát triển thành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

+ Suốt từ đầu đến cuối cuộc khởi nghĩa tư tưởng nhân nghĩa được đề cao.

+ Có đại bản doanh, căn cứ địa.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu:

Nhằm củng cố, hệ thống hóa, hoàn thiện kiến thức mới mà HS đã được lĩnh hội ở hoạt động hình thành kiến thức

b. Nội dung.

Câu 1. Tử tưởng chỉ đạo của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ( 1418 -1427)?

Câu 2. Điểm khác biệt của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn với các cuộc kháng chiến chống xâm lược thời Lý – Trần ?

Câu 3. Lập niên biểu của cuộc kháng chiến XI – XV theo mẫu :

Học sinh hoạt động cá nhân, học sinh trao đổi với giáo viên, giáo viên hướng dẫn học sinh bổ sung, sửa chữa, hoàn thiện những nội dung chưa đúng.

C. Sản phẩm:

Câu 1. Tử tưởng chỉ đạo của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ( 1418 -1427) là tư tưởng nhân nghĩa.

Câu 2. Điểm khác biệt của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn với các cuộc kháng chiến chống xâm lược thời Lý – Trần

- Hoàn cảnh lịch sử

- Cách tổ chức đánh giặc

- Mục đích.

Câu 3. Lập niên biểu của cuộc kháng chiến XI – XV theo mẫu :

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu. Vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.

b. Nội dung

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh.

1. Tìm hiểu thêm về Trần Hưng Đạo ?

2. Thông qua đó chiến thắng đó nêu lên trách nhiệm của học sinh trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc giai đoạn hiện nay.

c. Sản phẩm

1. Trần Hưng Đạo

- Tiểu sử

- Công lao với lịch sử dân tộc

- Là người tài đức vẹn toàn

2. Trách nhiệm của học sinh trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc giai đoạn hiện nay.

- Tự hào về những chiến công của dân tộc

- Có tinh thần học tập và rèn luyện, sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh

- Đọc trước nội dung bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X- XV.

- Sưu tầm tư liệu về thành tựu của văn minh Đại Việt.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Tiết 26: BÀI 20. XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X-XV.

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

- Nắm được văn hóa Đại Việt thế kỉ XI đến thế kỉ XV

- Trình bày được tình hình tư tưởng, tôn giáo, văn hóa, giáo dục, khoa học kĩ thuật nước ta từ thế kỉ XI – XV.

2. Năng lực

- Năng lực thực hành bộ môn: quan sát tranh ảnh, lược đồ.

- Năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề.

- Năng lực báo cáo thuyết trình, phản biện, đánh giá sản phẩm.

- Rèn luyện kỹ năng sử dụng bản đồ trong học tập, tích cực bồi dưỡng kỹ năng phân tích, tổng hợp.

- Rèn luyện kỹ năng phân tích, so sánh.

3. Phẩm chất.

- Giáo dục tình yêu quê hương đất nước qua các tác phẩm văn học, giá trị nghệ thuật, kiến trúc …

- Bồi dưỡng niềm tự hào, ý thức bảo vệ các di sản văn hóa dân tộc.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Chuẩn bị của giáo viên:

- SGK, SGV và các tư liệu có liên quan.

- Tranh ảnh tư liệu về các trận quyết chiến của dân tộc.

2. Chuẩn bị của học sinh:

- SGK, các tài liệu tham khảo có liên quan.

- Tìm hiểu tư liệu về những thành tựu văn hóa Đại Việt.

III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC

* Ổn định tổ chức lớp

1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

a. Mục tiêu:

Với việc tổ chức cho học sinh tham gia trò " Ô cửa bí mật" để tìm hiểu về một số thành tựu văn hóa của nước ta thế kỉ X- XV. Học sinh biết được những thành tựu trên một số lĩnh vực. Nhưng các em chưa thể biết hết được những thành tựu của nền văn minh Đại Việt. Từ đó kích thích sự tò mò, lòng khát khao mong muốn tìm hiểu những điều chưa biết ở hoạt động hình thành kiến thức mới của bài học.

b. Nội dung

- Giáo viên tổ chức trò chơi " Ô chữ bí mật"

+ Đua thuyền ở Phú Yên

+ Chùa Một cột

+ Thầy chu Văn An

+ Rối nước thời Lý

+ Trạng nguyên Nguyễn Hiền

+ Đàn ca bài chòi.

HS hoạt động cá nhân.

c. Sản phẩm:

Mỗi HS có thể trình bày sản phẩm với các mức độ khác nhau, GV lựa chọn 01 sản phẩm nào đó của HS để làm tình huống kết nối vào bài mới.

Từ sau ngày giành độc lập, trải qua gần 6 thế kỷ lao động và chiến đấu nhân dân Việt Nam đã xây dựng cho mình một nền văn hoá đa dạng, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc. Để thấy được những thành tựu văn hoá, nhân dân ta xây dựng được từ thế kỷ X - XV, chúng ta cùng tìm hiểu bài 20.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

2. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tình hình tư tưởng, tôn giáo

a. Mục tiêu

- Những nét chính về sự phát triển của Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo ở nước ta từ thế kỉ X-XV.

- Nét nổi bật trong đời sống tư tưởng, tôn giáo của Đại Việt thế kỉ X- XV.

b. Nội dung.

Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh, đọc thông tin mục I, sgk thực hiện các nhiệm vụ

- Sự phát triển của tôn giáo nước ta từ thế kỉ X- XV.

- Nét nổi bật trong đời sống tư tưởng, tôn giáo nước Đại Việt.

Học sinh hoạt đông cặp đôi và hoàn thành vào phiếu học tập.

c. Sản phẩm.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

Hoạt động 2: Giáo dục, văn học, nghệ thuật và khoa học kĩ thuật

a. Mục tiêu: Những thành tựu của giáo dục, văn học, nghệ thuật, khoa học kĩ thuật từ thế kỉ

XI-XV.

b. Nội dung

Giáo viên yêu cầu học sinh đọc thông tin mục II sgk, thảo luận theo nhóm

- Nhóm 1: Tìm hiểu những thành tựu về giáo dục nước ta. Vai trò của giáo dục.

- Nhóm 2: Tìm hiểu những thành tựu văn học Đại Việt.

- Nhóm 3: Tìm hiểu thành tựu về kiến trúc, nghệ thuật.

- Nhóm 4: Thành tựu về khoa học kĩ thuật.

Các nhóm thảo luận và hoàn thành vào phiếu học tập

Sau thời gian thảo luận 5 phút, đại diện các nhóm trình bày sản phẩm của mình và hoàn thành bảng thống kê chung.

c. Sản phẩm.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

3. Hoạt động luyện tập

a Mục tiêu: Củng cố hệ thống hóa , hoàn thiện kiến thức mới mà HS được lĩnh hội kiến thức về: Tư tưởng, tôn giáo, giáo dục, văn học ,nghệ thuật-KHKT từ thế kỉ X-XV

b. Nội dung

- Tóm tắt sự phát triển của tư tưởng, tôn giáo của nhân dân ta từ thế kỉ X-XV?

- Thống kê các thành tựu khoa học- kĩ thuật từ thế kỉ X-XV?

c. Sản phẩm:

- Tình hình tôn giáo

+ Từ TK X: Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.

+ Từ TK XI- XIV:

Nho giáo đã dần trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị, chi phối nội dung giáo dục, thi cử song không phổ biến trong nhân dân.

Phật giáo giữ vai trò quan trọng trong giai cấp thống trị và nhân dân (chùa chiền được xây dựng ở khắp nơi, sư sãi đông).

- Thành tựu về khoa học kĩ thuật.

d. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: HS dựa SGK và kiến thức đã học để thảo luận theo yêu cầu của GV.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: Hs thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2-3 phút

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

Bước 4: Kết luận, nhận định

4. Hoạt động vận dụng

a .Mục tiêu: nhằm vận dụng kiến thức mới mà học sinh đã được lĩnh hội để giải quyết những vấn đề mới trong học tập và thực tiễn.