Công thức toán học không thể tải, để xem trọn bộ tài liệu hoặc in ra làm bài tập, hãy tải file word về máy bạn nhé

Tuần: Tiết: 55

Môn: Làm Văn Ngày soạn:

CÁC HÌNH THỨC KẾT CẤU CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

- Tên bài học: CÁC HÌNH THỨC KẾT CẤU CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm

tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập một. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao

B:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc:

• • Các hình thức kết cấu của trong văn bản thuyết minh.

C:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

Về kiến thức

• Văn thuyết minh, các loại văn bản thuyết minh.
• Yêu cầu xây dựng văn bản thuyết minh.
• Một số hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh.

Về kĩ năng

• Nhận diện và phân tích sự hợp lí về hình thức kết cấu trong một số văn bản thuyết minh.
• Xác định hình thức kết cấu của một số vấn đề thuyết minh.
• Vận dụng các hình thức kết cấu phù hợp để viết bài văn thuyết minh.

3. Về thái độ, phẩm chất:

Yêu quê hương, đất nước

4. Phát triển năng lực:

Giúp HS hình thành một số năng lực trong các năng lực sau:

• Năng lực chung: Năng lực tự học, , Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, CNTT...
• Năng lực riêng: sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt

D:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG 1 – KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HỌC SINH NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV chiếu đoạn video về danh lam thắng cảnh “Tam Cốc Bích Động”.(Ninh Bình).

Học sinh theo dõi và trả lời câu hỏi. Đoạn

video có nội dung gì? Em có nhận xét gì về cách thuyết minh trên?

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ

Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết quả.

• Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học.
• Tập trung cao và hợp tác tốt để giải

quyết nhiệm vụ.

• Có thái độ tích cực, hứng thú.

-Bước 4: GV nhận xét và dẫn vào bài mới:

* Giới thiệu bài mới: Trong thực tế cuộc sống, vì điều kiện và hoàn cảnh thực tế, chúng ta có thể ko được đi thăm quan mọi thắng cảnh, di tích lịch sử- văn hóa nổi tiếng, thưởng thức các sản vật quý của nhiều vùng quê, ko biết hết về cuộc đời, sự nghiệp của nhiều danh nhân hay các tác giả, tác phẩm VH nổi tiếng, có giá trị,... Nhưng chúng ta cũng có thể nắm bắt được những đặc điểm của chúng qua các bài văn thuyết minh. ở cấp II, các em đã được học về văn thuyết minh về một thể loại văn học, một phương pháp và một danh lam thắng cảnh. Vậy VB thuyết minh có các hình thức kết cấu ntn? Bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề đó.

HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

cảnh, di tích lịch sử.

+ Thuyết minh về một phương pháp. Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ

Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết quả.

Bước 4: gv nhận xét.

*Thao tác 2: HD HS tìm hiểu mục I.(gồm văn bản : “Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân” , “ Bưởi Phúc Trạch”

Bước 1: Gv giao nhiêm vụ cho học sinh

• Em hiểu thế nào là kết cấu VB?
• Kết cấu VB phụ thuộc vào các yếu tố nào?

Hs đọc VB.

Gv chia hs thành 4 tổ thảo luận, trả lời các câu hỏi trong sgk:

• Xác định đối tượng và mục đích thuyết minh?
• Nội dung thuyết minh của VB?
  • Phân tích cách sắp xếp ý trong VB? Giải thích cơ sở của cách sắp xếp ấy?

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết

quả.

Nhóm 1:- Đối tượng thuyết minh: Hội thi thổi cơm ở Đồng Vân- Đồng Tháp - Đan Phượng - Hà Tây một lễ hội dân gian.

-Nhóm 2: Mục đích thuyết minh: Giúp người đọc (người nghe) hình dung được thời gian, địa điểm, diễn biến, ý nghĩa của

lễ hội.

Nhóm 3:Nội dung thuyết minh:

+ Địa điểm: Hà Tây.

+ Thời gian: ngày rằm tháng giêng hàng

Kếtcấucủavănbảnthuyếtminh

• Kết cấu VB: là sự tổ chức, sắp xếp

các thành tố của VB thành một đơn vị thống nhất, hoàn chỉnh, có ý

nghĩa.

Kết cấu phụ thuộc vào đối tượng, mục đích và người tiếp nhận văn bản.

Tìmhiểungữliệu a. VB 1: Hội thi thổi cơm ở Đồng Vân

• Đối tượng thuyết minh: Hội thi

thổi cơm ở Đồng Vân- Đồng Tháp - Đan Phượng - Hà Tây một lễ hội dân gian.

• Mục đích thuyết minh: Giúp người đọc (người nghe) hình dung được

thời gian, địa điểm, diễn biến, ý nghĩa của lễ hội.

Nội dung thuyết minh:

+ Địa điểm: làng Đồng Vân, xã

Đồng Tháp, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây.

+ Thời gian: ngày rằm tháng giêng hàng năm.

+ Diễn biến:

Thi nấu cơm: - Thủ tục bắt đầu.

- Lấy lửa.

- Nấu cơm. Chấm thi: - Tiêu chuẩn.

- Cách chấm.

+ Ý nghĩa của lễ hội đối với đời sống tinh thần của nhân dân.

Cách sắp xếp các ý:

+ Theo trình tự lôgic: Giới thiệu thời

gian, địa điểm, diễn biến, ý nghĩa của lễ hội đối với đời sống tinh thần

năm.

+ Diễn biến:

Thi nấu cơm và chấm thi.

+ Ý nghĩa của lễ hội đối với đời sống tinh thần của nhân dân.

-Nhóm 3: Cách sắp xếp các ý

GV dẫn dắt để sang văn bản 2:

Bước 1: Gv giao nhiêm vụ cho học sinh Hs đọc VB, chia lơp 4 nhóm thảo luận, trả lời các câu hỏi:

• N1: Đối tượng và mục đích thuyết minh

của VB 2?

• N 2: Nội dung thuyết minh của VB 2?
• N 3: Phân tích cách sắp xếp ý trong VB?
• N4: Giải thích cơ sở của cách sắp xếp ấy?
• Từ việc tìm hiểu 2 VD trên, em hãy nêu các hình thức kết cấu chủ yếu của văn bản thuyết minh?(Thảo luận chung)

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết

quả.

Giới thiệu một đặc sản quả nổi tiếng: bưởi Phúc Trạch về các mặt: địa điểm, hình dáng, cấu tạo, màu sắc, mùi vị, giá trị dinh dưỡng...

Các ý chính:

Các loại bưởi nổi tiếng ở Việt Nam.

Hình dáng quả, màu sắc vỏ, múi bưởi.

vẻ ngon lành, hấp dẫn của tép bưởi, tôm bưởi.

Giá trị hấp dẫn và bổ dưỡng. Danh tiếng của bưởi Phúc Trạch.

d) Các ý sắp xếp theo các quan hệ kết hợp:

Quan hệ không gian: từ ngoài vào

trong.

Quan hệ lôgích: các phương diện

của người dân.

+ Theo trình tự thời gian: phần kể về diễn biến của lễ hội được sắp xếp theo trình tự thời gian: thủ tục bắt đầu cuộc thi, diễn biến cuộc thi, chấm thi.

b.VB2:BưởiPhúcTrạch

• Đối tượng thuyết minh: bưởi Phúc Trạch- Một loại trái cây nổi tiếng.
• Mục đích thuyết minh: Giúp người

đọc (người nghe) nhận biết được đặc điểm và giá trị của bưởi Phúc Trạch.

Nội dung thuyết minh:

+ Các loại bưởi nổi tiếng của Việt

Nam.

+ Đặc điểm của bưởi Phúc Trạch: hình dáng quả, đặc điểm vỏ, cùi

bưởi; vẻ ngon lành, hấp dẫn của múi

bưởi, tép bưởi.

+ Giá trị và sự bổ dưỡng của bưởi.

+ Danh tiếng của bưởi Phúc Trạch.

Cách sắp xếp các ý:

+ Quan hệ không gian: từ ngoài vào

trong.

+ Quan hệ lôgíc: các phương diện khác nhau của quả bưởi (hình dáng, vỏ, múi tép, màu sắc, hương vị, cảm giác).

+ Quan hệ nhân- quả: giá trị danh

tiếng của bưởi Phúc Trạch. Quan hệ hỗn hợp.

• Cơ sở sắp xếp: Do mục đích thuyết minh.

Các hình thức kết cấu:

• Theo trình tự thời gian.
• Theo trình tự không gian.
• Theo trình tự lôgíc.
• Theo trình tự hỗn hợp.

III.Luyệntập:

Bài 1: Thuyết minh về bài Tỏ lòng

của Phạm Ngũ Lão.

• Hình thức kết cấu: hỗn hợp.

khác nhau của quả bưởi: hình dáng, vỏ, múi, tép, màu sắc, hương vị, cảm giác.

Quan hệ nhân - quả (giữa các ý: 1- 2, 3- 4

Bước 4: GV nhận xét.

Thao tác 3: HD HS luyện tập.

Bước 1: Gv giao nhiêm vụ cho học sinh

Yêu cầu hs thảo luận, thực hành làm bài tập 1: Thuyết minh về bài Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão?

• Xác định hình thức kết cấu VB thuyết minh?
• Nội dung thuyết minh?

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết

quả

1/Nếu cần thuyết minh bài Tỏ lòng

(Thuật hoài) của Phạm Ngũ Lão, có thể tổ chức kết cấu như sau :

• • Giới thiệu khái quát về tác giả Phạm Ngũ Lão và bài thơ Tỏ lòng.
  • Thuyết minh về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ :

+ Giá trị nội dung của bài thơ.

+ Giá trị nghệ thuật của bài thơ.

Chú ý : Có thể thuyết minh giá trị nghệ thuật của bài thơ trước rồi mới thuyết minh giá trị nội dung hoặc đan xen.

• • Khẳng định về giá trị của bài thơ.

Bước 4: GV nhận xét.

Thuyết minh về Đền Hùng.

Bước 1: Gv giao nhiêm vụ cho học sinh

• Thuyết minh về di tích Đền Hùng?
• Xác định các nội dung chính cần thuyết minh?
• Nội dung thuyết minh:

+ Giới thiệu về tác giả Phạm Ngũ Lão- một người văn võ toàn tài, một vị tướng giỏi, trước là môn khách sau là con rể của Trần Quốc Tuấn.

+ Giới thiệu về nội dung bài thơ:

Hai câu đầu: Vẻ đẹp, sức mạnh của con người và quân đội nhà Trần đồng thời là bức chân dung tự họa của dũng tướng Phạm Ngũ Lão.

Hai câu sau: Chí làm trai và tâm tình của tác giả.

Bài 2:

Nội dung thuyết minh cơ bản về di

tích Đền Hùng:

• Đường đến, địa điểm.
• Khung cảnh thiên nhiên...
• Cụm di tích văn hóa: Đền Hạ, đền Trung, đền Thượng và đền Giếng.

-Vài nét về truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ.

• Lễ hội Đền Hùng hàng năm….

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ

Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết quả

Nếu phải thuyết minh một di tích, một

thắng cảnh của đất nước, có thể giới thiệu dựa theo gợi ý sau :

• • Giới thiệu chung về di tích hoặc thắng cảnh : tên gọi, giá trị nổi bật,…
  • Thuyết minh cụ thể về đặc điểm, giá

trị các mặt của di tích hoặc thắng cảnh : vị trí, quang cảnh, sự tích, đặc điểm và giá trị tiêu biểu,…

Có thể thuyết minh theo trình tự thời gian, không gian, quan hệ lôgic,… hoặc phối hợp một cách linh hoạt, tự nhiên các trình tự kết cấu.

• • Khẳng định, nhấn mạnh về đặc điểm cũng như giá trị của đối tượng đã thuyết minh.

Bước 4: GV nhận xét.

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

* Hoạt động nhóm:

• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:
• Giới thiệu chung về di tích hoặc thắng cảnh: tên gọi, giá trị nổi bật,...
• Thuyết minh cụ thể về đặc điểm, giá trị các mặt của di tích

hoặc thắng cảnh: vị trí, quang cảnh, sự tích, đặc điểm và giá trị tiêu biểu,...

• Có thể thuyết minh theo trình tự thời gian, không gian, quan

hệ lôgic,... hoặc phối hợp một cách linh hoạt, tự nhiên các trình tự kết cấu.

• Khẳng định, nhấn mạnh về đặc điểm cũng như giá trị của đối

tượng đã thuyết minh.

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG, TÌM TÒI MỞ RỘNG

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

Tuần: Tiết: 56

Môn: Làm Văn Ngày soạn:

LẬP DÀN Ý BÀI VĂN THUYẾT MINH

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

- Tên bài học: LẬP DÀN Ý BÀI VĂN THUYẾT MINH

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để

kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập một. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm

hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao

Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc: Dàn ý bài văn thuyết minh.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

Về kiến thức

• • Dàn ý và yêu cầu của mỗi phần trong dàn ý của một bài văn thuyết minh.
  • Cách lập dàn ý khi triển khai bài văn thuyết minh.

Kĩ năng

• • Vận dụng những kiến thức đã học về văn thuyết minh và kĩ năng lập dàn ý để lập được dàn ý cho một bài văn thuyết minh có đề tài gần gũi, quen thuộc.
  • Thực hành lập dàn ý cho bài văn thuyết minh có đề tài gần gũi, quen thuộc.

1. Thái độ: Yêu quê hương, đất nước

4. Năng lực: Giúp HS hình thành một số năng lực trong các năng lực sau:

• • Năng lực chung: Năng lực tự học, , Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, CNTT...
  • Năng lực riêng: sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG 1 – KHỞI ĐỘNG

lập dàn ý em gặp phải khó khăn gì khi viết?)

HS trả lời:

GV dẫn dắt giới thiệu bài mới: Như vậy việc lập dàn ý là rất quan trọng. Văn thuyết minh cũng vậy. Dàn ý của bài văn thuyết minh có bố cục và cách sắp xếp như thế nào, tiết học hôm nay chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu những lí thuyết đó và tiến hành luyện tập.

HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

văn có phù hợp với đặc điểm của văn thuyết minh không? Tại sao?

• Các kiểu kết cấu của văn bản thuyết minh?
  • So với phần mở bài và kết bài của một bài văn tự sự thì phần mở bài và kết bài của một bài văn thuyết minh có những điểm tương đồng và khác biệt nào?
  • Sắp xếp trình tự của một bài văn thuyết minh.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: nhớ lại kiến thức đã học, theo dõi SGK, tìm hiểu yêu cầu của từng câu hỏi.
• Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi.
• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo

luận, thống nhất ý kiến

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của

các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức

thuyết minh vì: Văn bản thuyết minh cũng là kết quả của thao tác làm văn, cũng có lúc phải miêu tả, nêu cảm xúc, trình bày sự việc.

1. Văn bản tự sự và văn bản thuyết minh có sự tương đồng ở phần mở bài và kết bài. Song kết bài vẫn có điểm khác: Văn bản tự sự cần nêu cảm nghĩ của người viết, còn văn bản thuyết minh cần trở lại đề tài đẻ lưu lại những cảm xúc, suy nghĩ lâu bền trong lòng người đọc.
2. Các trình tự sắp xếp:

• Trình tự thời gian: trước - nay

- Trình tự không gian: gần – xa; trong – ngoài; trên – dưới;

• Trình tự nhận thức con người: quen – lạ; dễ - khó
• Trình tự chứng minh - phản bác.

Lập dàn ý bài văn thuyết minh:

Đề: Để giới thiệu vẻ đẹp của kinh đô Huế cho du khách, em sẽ thực hiện như

thế nào?

Xác định đề tài:

- Giới thiệu Huế là một kinh đô với nhiều vẻ đẹp từ vật chất đến tinh thần: danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử - văn hoá; tính cách tâm hồn người Huế... 2.Lập dàn ý:

Mở bài:

• • • Nêu được đề tài bài viết.
    • Cho người đọc nhận ra kiểu văn

bản thuyết minh.

• • • • Thu hút sự chú ý của người đọc đối với đề tài.

Thân bài:

• • • • Tìm ý, chọn ý: các ý phải bảo đảm tính chính xác, khoa học, khách quan và phù hợp với yêu cầu thuyết minh của đề bài.
      • Sắp xếp ý: theo trật tự phù hợp với yêu cầu thuyết minh, không lạc đề. Các ý phải đủ để làm rõ được điều cần thuyết minh, không sơ sài, thiếu sót. Các ý phải được sắp xếp theo một hệ thống thống nhất để không bị trùng lặp hay chồng chéo.

Phần kết bài:

• Trở lại đề tài vừa thuyết minh.
• Nhấn mạnh những điểm đáng lưu ý cho độc giả.

* Ghi nhớ: SGK

• Mở bài: Giới thiệu sự vật, sự việc, nội dung cần đề cập.
• Thân bài: Triển khai nội dung chính của bài viết.
• Kết bài: Bày tỏ suy nghĩ, đánh giá, cảm xúc của người viết.

Phù hợp với VB thuyết minh. Vì VB thuyết minh cũng là kết quả của thao tác làm văn, người viết cũng cần giới thiệu,

trình bày rõ các nội dung thuyết minh, có lúc cần miêu tả, nêu cảm xúc, trình bày sự việc,...

So sánh phần mở bài và kết bài của bài văn tự sự và bài văn thuyết minh

• Giống: cơ bản tương đồng ở phần mở

bài.

• Khác: ở phần kết bài.

+ VB tự sự: chỉ nêu suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật (người viết).

+ VB thuyết minh: vừa trở lại đề tài thuyết minh vừa lưu lại cảm xúc, suy

nghĩ lâu bền trong lòng độc giả.

Thao tác 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh lập dàn ý bài văn thuyết minh.

Mục tiêu: Giúp học sinh nắm chắc

cách lập dàn ý bài văn thuyết minh

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV nêu vấn đề: Để giới thiệu vẻ đẹp

của kinh đô Huế cho du khách, em sẽ thực hiện như thế nào?

GV chuyển giao nhiệm vụ:

Xác định đề tài?

(?) Ta sẽ chọn những ý chính nào?

1. MB:

- Giới thiệu về vẻ đẹp của đất và người xứ Huế.

• Trình bày để người đọc nhận ra đâu là vẻ đẹp của đất và người xứ Huế.
• Thu hút người đọc bằng chính sự

quyến rũ duy nhất của Huế mà không nơi nào có được.

1. TB:

• Tìm ý, chọn những chi tiết đặc sắc của Huế để giới thiệu với bạn bè.
• Thuyết phục người đọc bằng những dẫn chứng cụ thể, so sánh Huế với những nơi khác…
• Sắp xếp ý theo trình tự không gian thời gian hợp lý…

1. KB

• Khẳng đinh vẻ đẹp của Huế.
• Nhấn mạnh những điểm đáng lưu ý

Trình tự sắp xếp ý ở phần thân bài

• Thời gian: xưa nay.
• Không gian: xa gần; ngoài trong; dưới trên,...
• Nhận thức: dễ khó; quen lạ.
• Trình tự chứng minh: phản bác- chứng minh.

Lập dàn ý bài văn thuyết minh

Xác định đề tài

Xác định rõ đối tượng thuyết minh:

• Một danh nhân văn hóa.
• Một tác giả văn học.
• Một nhà khoa học.
• Một danh lam thắng cảnh.
• Một phương pháp...

Lập dàn ý

• 1. Mở bài
• Nội dung chính: nêu được đề tài (giới

thiệu được đối tượng thuyết minh).

• Yêu cầu:

+ Giúp người đọc nhận ra kiểu bài thuyết minh.

+ Thu hút được sự chú ý của người đọc

Thân bài

• Nội dung chính: triển khai các nội

dung chính cần thuyết minh.

• Các bước cần làm:

+ Tìm ý, chọn ý.

+ Sắp xếp các ý theo trình tự không gian, thời gian, nhận thức hoặc trình tự

chứng minh.

Kết bài

• Trở lại đề tài của bài văn thuyết minh.
• Lưu lại những suy nghĩ, cảm xúc.

của vẻ đẹp xứ Huế.

• Hoạt động cá nhân: Xác định đề tài
• Hoạt động cặp đôi: Mỗi cặp đôi thảo luận và trình bày những hiểu biết về đề tài.
• Hoạt động nhóm: GV chia HS thành 4 nhóm và chuyển giao nhiệm vụ: Từ những hiểu biết về đề tài của HS và một số kiến thức GV cung cấp, các nhóm thảo luận thống nhất ý kiến

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS xác định đề tài

• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý

kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ,

treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:

? Để lập dàn ý cho bài văn thuyết minh tốt cần có những yêu cầu nào?

Bước 1: Gv giao nhiêm vụ cho học sinh

• Nhắc lại bố cục của một bài làm văn và nhiệm vụ của mỗi phần?
• Bố cục 3 phần của một bài làm văn có phù hợp với đặc điểm của bài văn

thuyết minh ko? Vì sao?

• So sánh sự giống và khác của phần mở bài và kết bài trong bài văn tự sự với bài văn thuyết minh?
• Nêu trình tự sắp xếp ý ở phần thân bài của VB thuyết minh?
• Những nội dung chính cần nêu ở phần mở bài bài văn thuyết minh?
• Yêu cầu đối với mở bài của VB

thuyết minh?

• Các bước cần làm để có dàn ý phần thân bài?
• Các việc cần làm ở phần kết bài? Yêu cầu hs thảo luận, lập dàn ý cho 2

bài văn thuyết minh:

Đề 1: Trình bày cách chế biến mónđậuphụrán?

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ

Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết quả

Bước 4: gv nhận xét,chốt kiến thức.

Đề 2:

Bước 1: Gv giao nhiệm vụ cho học sinh

Giới thiệu về tác giả văn học Nguyễn Trãi?

Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ

Bước 3: Học sinh báo cáo thực hiện kết quả

• MB: giới thiệu chung về tác giả

Nguyễn Trãi.

• TB:

Luyện tập

Đề 1

Trình bày cách chế biến món đậu phụ

rán.

• MB: Giới thiệu món đậu phụ rán.
• TB:

+ Nguyên liệu.

+ Cách chế biến.

+ Yêu cầu thành phẩm.

• KB:

+ Trở lại vấn đề.

+ Nêu suy nghĩ, đánh giá.

Đề 2

Giới thiệu về tác giả văn học Nguyễn

Trãi.

• MB: Giới thiệu sơ lược về tác giả Nguyễn Trãi (tên, hiệu, quê hương, gia đình và tầm vóc của ông trong lịch sử

+ Giới thiệu các sự kiện nổi bật trong cuộc đời Nguyễn Trãi.

+ Giới thiệu về sự nghiệp thơ văn

• KB:

+ Đánh giá vị trí của Nguyễn Trãi trong lịch sử dân tộc.

Bước 4: GV nhận xét, chốt kiến thức.

văn học dân tộc.)

• TB:

+ Giới thiệu các sự kiện nổi bật trong cuộc đời Nguyễn Trãi.

+ Giới thiệu về sự nghiệp thơ văn

• KB:

+ Đánh giá vị trí của Nguyễn Trãi trong lịch sử dân tộc.

+ Nêu cảm xúc, suy nghĩ.

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

nơi nào có được.

• • 1. TB:
  • Tìm ý, chọn những chi tiết đặc sắc của Huế để giới thiệu với bạn bè.
  • Thuyết phục người đọc bằng những dẫn chứng cụ thể, so sánh Huế với những nơi khác…
  • Sắp xếp ý theo trình tự không gian thời gian hợp lý…
    1. KB
  • Khẳng đinh vẻ đẹp của Huế.
  • Nhấn mạnh những điểm đáng lưu ý của vẻ đẹp xứ Huế.
• Hoạt động cá nhân: Xác định đề tài
• Hoạt động cặp đôi: Mỗi cặp đôi thảo luận và trình bày những hiểu biết về đề tài.
• Hoạt động nhóm: GV chia HS thành 4 nhóm và chuyển giao nhiệm vụ: Từ những hiểu biết về đề tài của HS và một số kiến thức GV cung cấp, các nhóm thảo luận thống nhất ý kiến

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS xác định đề tài

* Hoạt động nhóm:

• • HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
  • HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ,

treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

thống nhất để không bị trùng lặp hay chồng chéo.

c. Phần kết bài:

• • • Trở lại đề tài vừa thuyết minh.
    • Nhấn mạnh những điểm đáng lưu ý cho độc giả.

.

Gv:

• • Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
  • Chốt kiến thức:

? Để lập dàn ý cho bài văn thuyết minh tốt cần có những yêu cầu nào?

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

HOẠT ĐỘNG,TÌM TÒI MỞ RỘNG

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

……………………….

Tuần:

Tiết: 57, 58 Môn: Đọc Văn Ngày soạn:

PHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG (Tiết 1)

• • • Trương Hán Siêu –

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

- Tên bài học: PHÚ SÔNG BẠCH ĐẰNG

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập

dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập hai. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn

tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao

Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc:

Niềm tự hào về những chiến công trên dòng sông Bạch Đằng lịch sử.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

Kiến thức

• • Niềm tự hào về truyền thống yêu nước và truyền thống đạo lí nhân nghĩa của dân tộc.
  • Sử dụng lối "chủ - khách đối đáp", cách dùng hình ảnh điển cố chọn lọc, câu văn tự do phóng túng,...

Kĩ năng

Đọc - hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.

1. Thái độ: biết trân trọng LS của dân tộc; yêu quê hương, đất nước
2. Phát triển năng lực: Giúp HS hình thành một số năng lực trong các năng lực sau:
   • Năng lực chung: Năng lực tự học, , Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, CNTT...
   • Năng lực riêng: sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt

a. Năng lực

Giúp HS hình thành một số năng lực trong các năng lực sau:

• • Năng lực chung: Năng lực tự học, Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo,

CNTT...

• • Năng lực riêng: sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG 1 – KHỞI ĐỘNG

cũng viết về địa danh lịch sử đó nhưng lại sử dụng thể phú. Bài Phú sông Bạch Đằng của ông được đánh giá là mẫu mực của thể phú trong văn học trung đại

HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Ninh (Ninh Bình).

• • Tính tình cương trực, học vấn uyên thâm.
• Từ đặc điểm của thể phú cổ thể hãy phân chia bố cục của bài Phú sông Bạch Đằng

Nhóm 2:

• • Thể loại phú.
  • Ra đời khoảng 50 năm sau chiến thắng quân Mông Nguyên lần 3 (1288).
  • Bố cục một bài phú thường có bốn đoạn: đoạn mở, đoạn giải thích, đoạn bình luận và đoạn kết. Bố cục

Bài phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu cũng giống bố cục của một bài phú nói chung

• • Bố cục: 4 phần.

(HS Vận dụng kiến thức văn thuyết minh, lịch sử, địa lí để tìm hiểu vấn đề.

• • Hoàn cảnh ra đời : khi vương triều nhà Trần đang có biểu hiện suy

thoái, cần phải nhìn lại quá khứ anh hùng để củng cố niềm tin trong hiện tại. Hệ thống cấu tứ của bài phú theo lối kể chuyện: có 1 vị khách

“giong thuyền chơi sông” qua nhiều cảnh đẹp, qua cửa Đại Than, ngược bến Đông Triều, đến sông Bạch Đằng, được nghe các bô lão địa phương kể về những chiến công

ngày trước. Hết lời kể có lời ca về chiến công. Khách nhân nghe cũng

có lời ca tiếp.

Bài phú có 2 nhân vật: khách và các bô lão địa phương.

Thao tác 2: HD HS tìm hiểu chi tiết bài phú.

Hoạt động 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản

Mục tiêu: Cảm nhận được hình

tượng nhân vật khách

kết bằng thơ. Bố cục gồm 4 đoạn: mở, giải thích, bình luận, kết.

+ Phú Đường luật (phú cận thể): xuất hiện từ thời Đường, có vần, có đối, theo luật bằng trắc. Bố cục thường có 6 đoạn.

Hoàn cảnh sáng tác

THS làm bài phú khi dạo chơi sông

Bạch Đằng dự đoán khoảng 50 năm sau chiến thắng 1288

Bố cục

• • Đoạn mở: từ đầu “còn lưu!”

Tráng chí và cảm xúc của nhân vật khách trước cảnh sắc trên sông Bạch

Đằng.

• • Đoạn giải thích: tiếp “nghìn xưa ca ngợi”

Các bô lão kể lại các chiến tích trên sông Bạch Đằng.

• • Đoạn bình luận: tiếp “chừ lệ chan”

Các bô lão suy ngẫm và bình luận về nguyên nhân chiến thắng trên sông

Bạch Đằng.

• • Đoạn kết: còn lại.

Lời ca khẳng định, đề cao vai trò, đức độ của con người Đại Việt của các bô lão và nhân vật khách.

ĐỌC HIỂU

• 1. Hình tượng nhận vật khách
     1. Giới thiệu

không gian nghệ thuật bốn phương trong bài phú với biển lớn(gi¬ng

buåm) tràn ngập ánh trăng và phiêu

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản, suy nghĩ.

• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ,

treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức

bồng con thuyền thơ của bậc tao nhân mặc khách, với sông hồ, cùng những vùng đất nổi tiến

+ Các tính từ miêu tả xuất hiện liên tiếp mở thêm không gian tung hoành cho nhân vật khách:"chơi vơi, mải miết, tha thiết, tiêu dao, bồng bềnh, thướt tha...

+ Thời gian nghệ thuật mang tầm vóc vũ trụ. Sự thay thế liên tiếp của không gian là hóa thân của thời gian tốc độ

nhanh chóng, các từ chỉ thời gian luân phiên liên tục: sớm(triêu), chiều(mộ)

=> Không gian, thời gian đã nâng tầm

vóc của khách sánh ngang vũ trụ. Con người hiện ra trong tư thế hoàn toàn chủ động ngang dọc tung hoành. Một loạt các hành động luân phiên liên tiếp của chủ thể như: giương(quải), chứa(thôn), lần thăm(u thám), chơi(thập), biết(kinh duyệt)... Cho thấy thái độ nhập cuộc say sưa chủ động của khách. Khách còn hiện ra trong lời phú là một con người có tâm hồn thơ mộng, phóng túng đầy chí khí hòa bão lớn lao: "Đầm Vân Mộng..tha thiết".

- Những cuộc phưu lưu trong bài phú cùng nhân vật Tử Trường mà Trương

Hán Siêu tự lấy làm gương đã nói với

chúng ta về cái sở học sâu nặng của vị khách sông biển này.

=>> Cuộc du ngoạn đã chọn điểm

dừng đầy ý nghĩa ở Bạch Đằng để chúng ta biết thêm một nét đẹp của tâm hồn nhân vật khách: con người nhập thế tích cực, tha thiết với quê hương đất nước, với quá khứ hào hùng của dân tộc.

b/ BĐ trong con mắt của Trương Hán Siêu là một dòng sông thơ mộng, hùng vĩ:

"Bát ngát sóng kình muôn dặm

Thướt tha đuôi trĩ một màu

Nước trời: một sắc, phong cảnh: ba thu"

* Đối lập với một BĐ diễm lệ là BĐ hoang vu, đìu hiu, lạnh lẽo, BĐ của cõi chiến trường xưa"Bờ lau....xương khô". Có lẽ cái nhìn về chiến trường xưa đồng nghĩa với chốn tử địa của quân thù đã làm cho cảnh hiện lên hoàn toàn khác: hoang vắng và lạnh lẽo như thiếu hơi người, tạo nên ngã rẽ đột ngột của tâm trạng nhân vật khách:"Buồn vì...còn lưu".

=> Trước cảnh tượng đó, tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ vừa vui, tự hào;

vừa buồn đau, nuối tiếc, ngậm ngùi. Vui trước cảnh sông nước hùng vĩ, thơ

mộng; tự hào trước dòng sông từng ghi bao chiến tích. Và buồn đau, nuối tiếc vì chiến trường xưa một thời oanh liệt nay trơ trọi, hoang vu, dòng thời gian đang làm mờ dần bao dấu vết.

Thao tác 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản (tìm hiểu trận BĐ qua sự hồi tưởng của các bô lão….).

Mục tiêu: Cảm nhận được hình

tượng các bô lão và lời ca của khách

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động

nhóm.

• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động nhóm: Bô lão là ai? Thái độ tiếp khách của các bô lão?

2, Trận Bạch Đằng qua sự hồi tưởng của các bô lão.

• Việc xuất hiện các bô lão trong bài phú đã làm sống dậy không khí hào hùng. Tiếng hô khẳng khái xin"đánh" ngày ấy như rung chuyển cả Điện Diên Hồng kết tinh ý chí của toàn dân tộc.
• Phải chăng điều"sở cầu" của khách là muốn được sống lại thời khắc lịch sử dữ dội mà vĩ đại của dân tộc trong chiến thắng Bạch Đằng buổi"Trạch Hưng nhị thánh bắt Ô Mã"?
• Bạch Đằng chiến trường đã hiện lên thật sống động, binh đao. Mở màn là những giây phút căng thẳng, gay cấn như"nghìn cân treo sợi tóc", đặt người kể, người đọc, người nghe vào trạng thái chờ đợi, hồi hộp.
• Thủ pháp đối lập được sử dụng triệt

để tạo màu sắc sáng tối cho bức tranh chiến trận. Đó là sự đối lập giữa địch và ta.Trận đánh diễn ra gay go, quyết liệt"được thua chửa phân","bắc nam chống đối". Đó là sự đối lập không chỉ

• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản, suy nghĩ.

* Hoạt động nhóm:

• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ,

treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:

về lực lượng mà còn đối đầu về ý chí.

- Tác giả chú ý đến việc sử dụng ngôn từ khoa trương, phóng đại để tạo thành hình ảnh hoành tráng cho bối cảnh chiến trường: cảnh thuyền bè san sát nối đuôi nhau kéo dài hàng ngàn dặm, cờ quạt phấp phới bay theo chiều gió, sự xuất hiện của đội quân hùng dũng, đông đúc như ong vỡ tổ, giáo gươm tua tủa. Chiến trường dữ dội, khốc liệt tới mức tưởng như sầm tối cả đất trời""Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ - Bầu trời đất chừ sắp đổi."

=> Lời kể sôi nổi, hào hùng, người đọc người nghe cảm tưởng như nghe

thấy tiếng reo hò rung chuyển đất trời

của tướng sĩ.

• Với lối so sánh chồng chất thường gặp trong thể phú, sự ngạo ngược vênh váo của kẻ thù được chồng chất thêm bởi các sự kiện:

Kìa: Tất Liệt thế cường, Lưu Cung chước dối

Quét sạch Nam bang bốn cõi"

• Kết quả: Cuối cùng ta giành được chiến thắng vẻ vang, được so sánh với các trận thắng lớn trong lịch sử:

Khác nào khi xưa:

Trận Xích Bích quân Tào Tháo tan tác tro bay,

Trận Hợp Phì giặc Bồ Kiên hoàn toàn chết trụi.

=> Mượn tích xưa để nói lên sự thất bại nhục nhã, ê chề của kẻ thù và

những chiến công oanh liệt của ta.

• Thời gian trôi qua, nước sông vẫn chảy, chiến công vang dội còn nỗi nhục của quân thù không rửa nổi. Bởi vậy Chiến thắng BĐ như là một cuộc sinh nở lần thứ 2 của cũ trụ để sáng tạo

ra đất nước"Tái tạo công lao, nghìn xưa ca ngợi"

3, Lời bình luận và ngợi ca

Lời của các bô lão:

• Binh pháp cổ cho rằng trong chiến

Thao tác 4: Tổng kết

Mục tiêu: Giúp học sinh khái quát những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm

Phương tiện thực hiện: bảng phụ, máy chiếu.

Phương pháp, kĩ thuật dạy học: kĩ

tranh, muốn thắng lợi phải có ba nhân tố cơ bản: thiên thời, địa lợi, nhân hòa. Trên cơ sở đó, các bô lão nói gọn lại: sự trợ giúp của trời và tài năng của người chèo lái cuộc chiến :

Trời đất cho nơi hiểm trở, nhưng điều quyết định là có "Nhân tài giữ cuộc điện an".

• Bài phú cũng nói đến 3 yếu tố: thiên thời(trời đất cũng chiều lòng người), địa lợi(đất hiểm), nhân hòa(nhân tài).

Tuy nhiên, thắng giặc không cốt ở đất hiểm mà chủ yếu là đức lớn, chính là sức mạnh của con người. Điều này

khẳng định vị trí quan trọng của con người. Tầm vóc của con người càng được tôn thêm bởi nghệ thuật khoa trương, phóng đại và so sánh đối lập liên tiếp của thể phú.

• Tiếp đó là những lời ca của các bô lão mang ý nghĩa tổng kết. Lời ca có

giá trị như một tuyên ngôn về chân lý:"bất nghĩa tiêu vong" còn nhân

nghĩa thì lưu danh thiên cổ.

Lời của khách:

• Khách ca ngợi sự anh minh của hai

vị thánh quân: Trần Thánh Tông và Trần Nhân Tông- 2 vị vua dưới triều

nhà Trần góp công sức xây dựng và

bảo vệ đất nước.

• Khách ca ngợi chiến tích của dòng sông BĐ: Dòng sông BĐ là hóa thân

cảm nhận về sự vận động vô tận không ngừng của thời gian, của sự sống; là

biểu hiện cho dòng chảy của lịch sử dân tộc đang ở những khúc hùng vĩ và hào sảng nhất trong hành trình xây dựng và bảo vệ gấm vóc này. Nó là dòng sông son, dòng sông chiến thắng. Bởi vậy dòng sông BĐ trở thành một

niềm tin, một quyết tâm làm nên những Chi Lăng, Xương Giang, Đống Đa..

• Hai câu cuối: khách vừa bình luận vừa khẳng định chân lý trong mối

thuật khăn trải bàn, phương pháp thảo luận nhóm.

Hình thức tổ chức: Học sinh làm

việc độc lập kết hợp với làm việc nhóm.

Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ: Em hãy

khái quát những giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài phú?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• • Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân suy nghĩ, tìm ra một giá trị về nội dung và nghệ thuật.
  • Hoạt động nhóm:
• Học sinh thảo luận cặp đôi và ghi lại những thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm vào phần xung quanh bảng phụ.
• HS thảo luận và thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào

giữa bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

quan hệ giữa địa linh và nhân kiệt. Khách đã khẳng định nhân kiệt là yếu tố quan trọng"Bởi đâu đất hiểm cốt mình đức cao"

III/ Tổng kết

1/ Giá trị nội dung

Bài phú là sự hòa quyện của hai nguồn

cảm hứng lớn:

+ Cảm hứng yêu nước và tự hào dân tộc.

+ Cảm hứng nhân văn: thái độ trân

trọng qua khứ và triết lý về sự trường tồn của con người có nhân có nghĩa.

2/ Giá trị nghệ thuật:

• • Ghi nhớ/sgk trang 7

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

Câu 1: Nêu giá trị của bài Phú? Câu 2: Hào khí Đông A qua bài thơ

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Hình thức: HS làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi:

Mục tiêu: Hs luyện tập để nắm được những nét cơ bản nhất về bài học

Phương pháp: Phát vấn, làm việc nhóm.

B1: GV chia lớp thành 4 nhóm,cùng làm bài tập trắc nghiệm, nhóm nào có tín hiệu trước sẽ trả lời.

B2: Các nhóm thảo luận thống nhất đáp án.

B3: Nhóm có đáp án nhanh nhất cử đại diện trình bày,nhóm khác nhận xét bổ sung.

B4: GV nhận xét chốt đúng/ sai, cho điểm..

1. Bài “Bạch Đằng giang phú” của Trương Hán Siêu ra đời vào thời gian nào?
2. Khoảng 20 năm sau cuộc kháng chiến chống quân Nguyên

• Mông thắng lợi.

1. Khoảng 30 năm sau cuộc kháng chiến chống quân Nguyên

• Mông thắng lợi.

1. Khoảng 40 năm sau cuộc kháng chiến chống quân Nguyên

văn học yêu nước thời Lí – Trần.

+ Bài phú thể hiện lòng yêu nước và niềm tự hào DT, tự hào về truyền thống AH bất khuất và truyền thống đạo lí nhân nghĩa sáng ngời của DTVN.

+ Bài phú thể hiện tư tưởng nhân văn cao đẹp qua việc đề cao vai trò, vị trí của con người.

HS làm bài tập trắc nghiệm Câu 1: d

Câu 2: b

Câu 3: d

Câu 4: c

Câu 5: d

Câu 6: a

• Mông thắng lợi.

1. Khoảng 50 năm sau cuộc kháng chiến chống quân Nguyên

• Mông thắng lợi.

1. Trong những địa danh sau, địa danh nào không lấy trong điển cố Trung Quốc?
2. Cửu Giang.
3. Cửa Đại Than.
4. Tam Ngô.
5. Ngũ Hồ.
6. Nhận định nào nói chính xác nhất bút pháp và dụng ý của việc nhắc đến các danh thắng nổi tiếng của Trung Quốc trong

đoạn đầu bài phú?

1. Dùng lối tả thực để ca ngợi cảnh đẹp Trung Hoa.
2. Dùng lối tả thực để ca ngợi cảnh đẹp Việt Nam.
3. Dùng lối tả thực để so sánh

cảnh đẹp Trung Hoa với cảnh đẹp Việt Nam.

1. Dùng tưởng tượng, biểu tượng để nói về thú ngao du sơn thủy. 4.Phong cảnh sông Bạch Đằng được gợi lên trong đoạn từ Qua cửa Đại Than, ngược bến Đông Triều đến tiếc thay dấu vết luống còn lưu toát ra vẻ đẹp riêng của:
2. Một cảnh tượng thiên nhiên thơ mộng gợi niềm vui thanh thoát.
3. Một cảnh tượng in dấu tích bi thương gợi nhớ quá khứ buồn đau.
4. Một cảnh tượng hùng vĩ, bi tráng gợi nhớ lịch sử hào hùng.
5. Một cảnh tượng hoang sơ,

buồn thảm gợi những bài học cay đắng.

• 1. Nhân vật “khách” hiện lên

trong đoạn đầu bài phú là người mang cốt cách của:

1. Một kẻ giang hồ lãng tử, muốn rũ bỏ mọi vướng bận của cuộc đời.
2. Một người chuyên đi tìm kiếm vẻ đẹp của một thời đã qua.
3. Một kẻ ẩn dật, tìm đến thiên nhiên để lánh xa cuộc đời.
4. Một người thích du ngoạn khắp nơi để thỏa mãn tráng chí của mình.
   1. Qua lời kể chuyện với khách, ta hiểu gì về thái độ và giọng điệu của các bô lão?
5. Nhiệt huyết, tự hào, là cảm hứng của người trong cuộc.
6. Tự cao, khoe khoang.
7. Lạnh lùng, thản nhiên.
8. Thái độ tôn kính.

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

HOẠT ĐỘNG – TÌM TÒI MỞ RỘNG

...............................................................................................................................

.....................

...............................................................................................................................

....................

...............................................................................................................................

.....................

Tiết: 59

Môn: Làm Văn

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

TÍNH CHUẨN XÁC, HẤP DẪNCỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

- Tên bài học: TÍNH CHUẨN XÁC, HẤP DẪN CỦA VĂN BẢN THUYẾT MINH

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

- Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để

kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu

cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao Bước 2: Xác định nội dung – chủ đề bài học: Tính chuẩn xác, hấp dẫn của văn bản thuyết minh..

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

1. Kiến thức

- Nắm được những kiến thức cơ bản về một số phương pháp thuyết minh thường gặp.

2. Về kĩ năng:

- Bước đầu vận dụng được những kiến thức đã học để viết được những văn bản thuyết minh có sức thuyết phục cao.

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ
• Có ý thức chủ động thể hiện quan điểm, kiến thức bản thân một cách chuẩn xác, hấp dẫn..
• Thấy được việc nắm vững phương pháp thuyết minh là cần thiết không chỉ cho những bài tập làm văn trước mắt mà còn cho cuộc sống sau này.
  1. Phẩm chất
• Sống yêu thương:
• Sống tự chủ.
• Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung
     • Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực

thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.

• 1. Năng lực riêng
     • Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản. Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG 1 – KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

- Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV nêu vấn đề:

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động cá nhân: Trình bày khái niệm tính chuẩn xác, tính hấp dẫn.
• Hoạt động cặp đôi: Mỗi cặp đôi thảo

luận và cho một ví dụ về tính chuẩn xác, tính hấp dẫn của văn bản thuyết minh

• Hoạt động nhóm: GV chia HS thành 4 nhóm và chuyển giao nhiệm vụ:
• Nhóm 1: Mục đích, vai trò, biện pháp

thực hiện tính chuẩn xác của văn bản thuyết minh?

• Nhóm 2: Trả lời các câu hỏi phần I.2
• Nhóm 3: Tính hấp dẫn và một số biện pháp tạo tính hấp dẫn của văn bản thuyết minh?
• Nhóm 4: Trả lời các câu hỏi phần

luyện tập II.2

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn

bản, suy nghĩ.

* Hoạt động nhóm:

• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý

kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:

thuyết minh mới có giá trị. Chuẩn xác là yêu cầu cơ bản, đầu tiên của văn bản thuyết minh.

• Biện pháp thực hiện:

+ Tìm hiểu thấu đáo, phải quan sát tỉ mỉ, kĩ càng, nếu là một cuốn sách phải đọc đi đọc lại nhiều lần .

+ Thu thập tài liệu tham khảo. Chú ý tài liệu tham khảo phải có tên tuổi nghĩa là của các nhà khoa học đầu ngành hoặc các cơ quan có thẩm quyền quyết định về vấn đề thuyết minh.

+ Luôn luôn nhận thông tin mới, những thay đổi thường xuyên để vấn đề thuyết minh có tính thời sự như thuyết minh về dân số, về sản lượng hàng năm.

1. Luyện tập:
   1. Đối chiếu với SGK Ngữ văn lớp 10, ta thấy người nào đó viết như vậy là không chuẩn xác.

Vì:

+ Chương trình ngữ văn 10 không phải chỉ có văn học dân gian

+ Chương trình ngữ văn 10 về văn học dân gian không phải chỉ có ca

dao, tục ngữ mà còn có truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện cười.

+ Chương trình văn học dân gian lớp 10 không có câu đố.

• 1. “Thiên cổ hùng văn” là áng hùng văn của nghìn đời. Vì vậy nếu một người nào đó viết “Đai cáo bình Ngô là áng thiên cổ hùng văn vì đó là bài văn hùng tráng đã được viết ra từ nghìn năm trước” là không chuẩn xác.

Thao tác 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh luyện tập

Mục tiêu: Giúp học sinh rèn kĩ năng

làm bài luyện tập, cũng cố và hiểu rõ hơn những lí thuyết đã học.

Phương tiện thực hiện: bảng phụ, máy chiếu.

Phương pháp, kĩ thuật dạy học: kĩ thuật khăn trải bàn, phương pháp thảo luận nhóm.

Hình thức tổ chức: Học sinh làm việc độc lập kết hợp với làm việc nhóm.

Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ: GV chia lớp

thành 4 nhóm, chuyển giao nhiệm vụ học tập:

Các nhóm đọc đoạn trích và phân tích tính hấp dẫn của nó

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn

bản, xem lại lí thuyết về tính hấp dẫn của văn bản thuyết minh

• Hoạt động nhóm:

- HS thảo luận, chỉ ra tính hấp dẫn của văn bản thuyết minh, thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào giữa bảng phụ. Những ý kiến khác biệt ghi

xung quanh bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả

Nghìn đời khác với nghìn năm.

• 1. Cả văn bản không hề thuyết minh, làm rõ Nguyễn Bỉnh Khiêm là một nhà thơ, ta không thể dùng để thuyết minh về Nguyễn Bỉnh Khiêm với tư cách một nhà thơ.

Tính hấp dẫn của văn bản thuyết minh:

1. Tính hấp đẫn

• Hấp dẫn là sự lôi cuốn, thu hút.
• Tính hấp dẫn trong văn bản thuyết minh .

Người viết hoặc trình bày đã tạo ra sự lôi cuốn, hấp dẫn người nghe người đọc về một vấn đề nào đó.

• Vai trò: Tính hấp dẫn trong văn bản thuyết minh vô cùng quan trọng. Bởi lẽ không hấp dẫn thì người ta không đọc, không nghe. Khi người ta không đọc, không nghe thì văn bản thuyết minh sẽ không có tác dụng gì.
• Một số biện pháp làm cho văn bản thuyết minh hấp dẫn:

+ Đưa ra những chi tiết cụ thể, sinh động, những con số chính xác để bài văn không trừu tượng, mơ hồ.

+ So sánh để làm nổi bật sự khác biệt để tạo ấn tượng cho người người đọc, người nghe.

+ Kết hợp, sử dụng nhiều kiểu câu làm cho bài văn thuyết minh không đơn điệu.

+ Phối hợp nhiều hiểu biết về tự nhiên, xã hội, các ngành, nghề… để bài viết hoặc nói phong phú về nhiều mặt.

1. Luyện tập:
   1. Luận điểm “ Nếu bị tước đi môi trường kích thích, bộ não của đứa trẻ

thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các

cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

sẽ phải chịu đựng sự kìm hãm” được trình bày trở nên dễ hiểu, cụ thể, sinh động nhờ việc đưa ra các chi tiết, số liệu, so sanh, ví dụ.

• 1. Nếu chỉ nói “ Hố Ba Bể…Việt Nam” thì cũng đúng và chính xác nhưng chưa hấp dẫn. Khi gắn hồ Ba Bể với truyền thuyết Pò Giá Mải thì hồ Ba Bể trở nên hấp dẫn, dễ nhớ hơn.

Luyện tâp:

Đoạn văn của Vũ Bằng là văn bản thuyết minh về phở ở Việt Nam. Cách viết của nhà văn rất hấp dẫn. Bởi người viết sử dụng linh hoạt các câu. Đó là câu đơn.

+ Người bán hàng… vào bát Đó là câu ghép:

+ “Một bó hành hoa... cũng có” Câu nghi vấn:

+ “Qua lần cửa kính ta thấy gì?” Câu cảm thán:

+ “Trông mà thèm quá”

Ngoài ra, đoạn văn của Vũ Bằng còn sử dụng từ ngữ giàu hình tượng.

+ “Xanh như lá mạ” “Dăm quả ớt đỏ”

“Thịt bò tươi, chắm cỏ, tai có, gầu có…”

Đặc biệt huy động nhiều giác quan và liên tưởng khi quan sát: Mắt nhìn, mũi phát hiện mùi phở, vị giác cảm nhận sự ngon lành. Tác giả so sánh những người ăn phở trong quán “như những ông tiên đánh cờ trong rừng mùa thu”. Đoạn văn của Vũ Bằng rất hấp dẫn.

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG, MỞ RỘNG

+ Cách thức chế biến, thưởng thức.

+ Lựa chọn phương pháp thuyết minh phù hợp

• • Bước 2: Lập dàn ý
  • Bước 3: Viết bài văn thuyết minh.

.........................................................................................................................................

.......................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

Tuần:

Tiết: 60 – 61 Môn: Đọc Văn

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

ĐẠI CÁO BÌNH NGÔ

- Nguyễn Trãi –

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

- Tên bài học: TÁC GIẢ NGUYỄN TRÃI, TÁC PHẨM “ĐẠI CÁO BÌNH NGÔ”.

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để

kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao

Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc:

+ Nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi

+Giá trị nội dung và nghệ thuật của “Đại cáo bình Ngụ”

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

1. Kiến thức:

• Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi-
• Thấy được vị trí của Nguyễn Trãi trong văn học dân tộc
• Hiểu rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của “Đại cáo bình Ngô”.

+ Là bản tuyên ngôn về chủ quyền độc lập dân tộc, bản cáo trạng tội ác kẻ thù, bản hùng ca về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, là áng văn yêu nước lớn, áng văn chói ngời tư tưởng nhân văn.

+ Đại cáo bình ngô là áng văn chính luận xuất sắc trong văn học trung đại Việt Nam; kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, lời văn cân xứng; vừa hào hùng, vừa tha thiết, hình tượng nghệ thuật sinh động, phong phú.

2. Kĩ năng: - Rèn luyện kĩ năng đọc hiểu về tác giả văn học

- Rèn kĩ năng đọc- hiểu tác phẩm chính luận viết bằng thể văn biền ngẫu.

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ

- Bồi dưỡng tình cảm yêu quí, trân trọng đối với nhà văn ,nhà thơ Nguyễn

Trãi

• 1. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung

-Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.

• 1. Năng lực riêng

- Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Kiệt), Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi) và Tuyên ngôn độc lập (Hồ Chí Minh). Bài học hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bản tuyên ngôn độc lập lần thứ hai của dân tộc ta.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

đời và con người Nguyễn Trãi sau khởi nghĩa Lam Sơn?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc phần tiểu dẫn trong SGK, quan sát thông tin trên máy chiếu.
• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận và ghi lại những thông tin cơ bản về cuộc đời tác giả vào bảng phụ. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của

các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

Thao tác 2: Giáo viên hướng dẫn

• Là một trong những người đầu tiên đến với khởi nghĩa Lam Sơn. Năm 1420 dâng "Bình Ngô Sách" với chiến lược cơ bản là tâm công được Lê Lợi và bộ tham mưu của cuộc khởi nghĩa vận dụng thắng lợi.
• Nguyễn Trãi trở thành cố vấn đắc lực của Lê Lợi. Ông được giữ chức" Thừa chỉ học sĩ" thay Lê Lợi soạn thảo công văn giấy tờ. c- Nguyễn Trãi sau khởi nghĩa Lam Sơn (1428-1442):
• Nhà Lê quá chú ý đến ngai vàng.
• Nguyễn Trãi hăm hở tham gia vào công cuộc xây dung lại đất nước. Nhưng với tài năng, nhân cách cao cả của mình, Nguyễn Trãi luôn bị bọn gian thần đố kị. Ông bị nghi oan, bị bắt rồi lại được tha. Từ đó ông không còn được trọng dụng.
• Năm 1439 ông đã cáo quan về Côn Sơn ở ẩn, năm 1440 Lê Thái Tông vời Nguyễn Trãi ra làm quan, 1442 cái chết đột ngột của Lê Thái Tông ở Lệ Chi viên là bi kịch đối với Nguyễn Trãi và dòng họ ông chu di tam tộc.

=> Đây là bi kịch lớn nhất trong lịch sử dân tộc. Nguyễn Trãi đã rơi đầu dưới lưỡi gươm của triều đình mà ông từng kì vọng. Vụ án Lệ Chi Viên thực chất là mâu thuẫn nội bộ của triều đình phong kiến. Năm 1464 Lê Thánh Tông minh oan cho Nguyễn Trãi, cho tìm lại con cháu và di sản tinh thần của ông.

*Tóm lại: Cuộc đời Nguyễn Trãi nổi lên hai điểm cơ bản:

• Là bậc anh hùng dân tộc, là một nhân vật toàn tài hiếm có của lịch sử Việt Nam.
• Là người chịu những oan khiên thảm khốc.

Sự nghiệp:

học sinh tìm hiểu chung về sự nghiệp tác giả

• Mục tiêu: Học sinh nắm được

những nét chính về sự nghiệp tác giả Nguyễn Trãi.

• Phương tiện: máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
• Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Chiếu 1 vài hình ảnh liên quan

đến tác giả Nguyễn Trãi.

GV chuyển giao nhiệm vụ: Dựa vào phần tiểu dẫn / SGK và 1 số thông tin trên hình ảnh các nhóm sẽ thực hiện các nhiệm vụ sau:

• Nhóm 1,2: Tại sao nói Nguyễn Trãi
• nhà văn chính luận kiệt xuất? Em hãy minh chứng cho nhận định trên?
• Nhóm 3,4: Nét trữ tình sâu sắc được thể hiện như thế nào trong thơ Nguyễn Trãi? Lấy ví dụ minh họa. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân

đọc phần tiểu dẫn trong SGK, quan sát thông tin trên máy chiếu, kể tên các tác phẩm chính của Nguyễn Trãi.

• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận và ghi lại những thông tin cơ bản về sự nghiệp tác giả vào bảng phụ dựa trên các câu hỏi thảo luận.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả

1. Những tác phẩm chính

• Nguyễn Trãi sáng tác trên nhiều thể loại, có nhiều thành tựu lớn
• Sau thảm họa chu di tam tộc, các tác phẩm bị thất lạc nhiều:

1. Văn học chữ Hán: Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô, Ức Trai thi tập (150 bài), Chí Linh sơn phú,....
2. Văn học chữ Nôm: Quốc âm thi tập (254 bài).

• Nguyễn Trãi là tác giả xuất sắc về nhiều thể loại văn học, trong sáng tác chữ Hãn với chữ Nôm, trong

Nguyễn Trãi - nhà văn chính luận kiệt xuất

• Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận kiệt

xuất của dân tộc.

• Thể hiện ở tinh thần trung quân ái quốc, yêu nước thương dân, nhân nghĩa, anh hùng chống ngoại xâm.
• Nghệ thuật mẫu mực từ việc xác định đối tượng, mục đích để sử dụng bút pháp thích hợp đến kết cấu chặc chẽ, lập luận sắc bén (Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô).

Nguyễn Trãi - nhà thơ trữ tình sâu sắc

• Lí tưởng của người anh hùng là hoà quyện giữa nhân nghĩa với yêu nước, thương dân. Lí tưởng ấy lúc nào cũng thiết tha, mãnh liệt.
• Tình yêu của Nguyễn Trãi dành cho nhiều cho thiên nhiên, đất nước, con người, cuộc sống.
• Thiên nhiên bình dị, dân dã, từ quả núc nác, giậu mồng tơi, bè rau muống.
• Niềm tha thiết với bà con thân thuộc quê nhà
• Văn chương nâng cao nhận thức mở rộng tâm hồn con người, gắn liềnvới cái đẹp, tác

thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

giả ý thức được tư cách của người cầm bút.

• • Văn chương Nguyễn Trãi sáng ngời tinh thần chiến đấu vì lí tưởng độc lập, vì đạo đức và vì chính nghĩa.

III- Kết luận

• • SGK.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Mục tiêu: Hiểu được luận đề chính nghĩa, tội ác của giặc Minh.

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

Nhóm 1, Nhóm 2: Em hiểu nhân nghĩa là như thế nào?

Chủ quyền của nước Đại Việt được khẳng định như thế nào? (So sánh với “Nam quốc sơn hà” )

Nhóm 3; Nhóm 4: Tội ác của giặc Minh được thể hiện như thế nào?

Tội ác của chúng được khái quát ở hình ảnh nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản, suy nghĩ.

• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Những âm mưu và tội ác của kẻ thù:

+ Âm mưu xâm lược quỷ quyệt của giặc Minh:

“Vừa rồi:

Nhân họ Hồ chính sự phiền hà, Để trong nước lòng dân oán hận.

Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa”.

Chữ “nhân”, “thừa cơ” vạch rõ luận

con người với con người dựa trên cơ sở tình thương và đạo lí. => Nhân nghĩa là yên dân, trừ bạo ngược, tham tàn, bảo vệ cuộc sống yên ổn cho nhân dân.

• Nguyễn Trãi đã xác định được mục đích nội dung của việc nhân nghĩa chủ yếu là yên dân trước hết lo trừ bạo.
• Nhân nghĩa là chống xâm lược, bóc trần luận điệu xảo trá của địch, phân định rạch ròi ta là chính nghĩa giặc là phi nghĩa.

*Chân lí tồn tại độc lập và chủ quyền của dân tộc.

• Tính chất hiển nhiên vốn có, lâu đời

của nước Đại Việt: từ trước, vốn có, đã chia, cũng khác.

• Yếu tố xác định độc lập của dân tộc:

+ Cương vực lãnh thổ.

+ Phong tục tập quán.

+ Nền văn hiến lâu đời.

+ Lịch sử riêng, chế độ (triều đại) riêng.

=> Phát biểu hoàn chỉnh về quốc gia dân tộc.

• Yếu tố văn hiến là yếu tố bản chất nhất là hạt nhân để xác định chủ quyến của dân tộc.
• So sánh Đại Việt với Trung Quốc ngang hàng - “mỗi bên xưng đế một phương”.

=> Nguyên lí chính nghĩa, chân lí tồn tại độc lập và chủ quyền của dân tộc ta là không gì có thể thay đổi được. Truyền thống dân tộc, chân lí tồn tại sẽ là tiền đề tất yếu để chúng ta chiến thắng mọi cuộc chiến tranh xâm lược phi nghĩa.

2. Tố cáo tội ác quân giặc

• Nguyễn Trãi viết bản cáo trạng đanh thép tội ác giặc Minh.

+ Vạch trần âm mưu xâm lược,

+ Lên án chủ trương cai trị thâm độc của

điệu giả nhân giả nghĩa, “mượn gió bẻ măng” của kẻ thù.

Nguyễn Trãi đứng trên lập trường dân tộc.

+ Tố cáo chủ trương, chính sách cai trị vô nhân đạo, vô cùng hà khắc của kẻ thù: Tàn sát người vô tội - “Nướng dân đen... tai vạ”.

Bóc lột tàn tệ, dã man: “Nặng thuế...núi”.

Huỷ diệt môi trường sống: “Người bị

ép...cây cỏ”.

Nguyễn Trãi đứng trên lập trường nhân bản.

• Hình ảnh nhân dân: tội nghiệp, đáng thương, khốn khổ, điêu linh, bị dồn đuổi đến con đường cùng. Cái chết đợi họ trên rừng, dưới biển: “Nặng nề... canh cửi”,...
• Hình ảnh kẻ thù: tàn bạo, vô nhân tính như những tên ác quỷ: “Thằng há miệng... chưa chán”.

Nghệ thuật viết cáo trạng:

+ Dùng hình tượng để diễn tả tội ác của kẻ thù:

“Nướng dân đen ...tai vạ”.

+ Đối lập:

Hình ảnh người dân vô tội Kẻ thù

bị bóc lột, tàn sát dã man.tàn bạo, vô nhân tính.

+ Phóng đại:“Độc ác thay, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội/ Dơ bẩn thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi”

Trúc Nam Sơn- tội ác của kẻ thù.

Nước Đông Hải- sự nhơ bẩn của kẻ thù.

+ Câu hỏi tu từ: “Lẽ nào...chịu được?”

tội ác trời không dung, đất không tha của quân thù.

+ Giọng điệu: uất hận trào sôi, cảm

thương tha thiết, nghẹn ngào đến tấm tức. Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm

giặc Minh,

+ Tố cáo mạnh mẽ hành động tôi ác của kẻ thù,

• Nhà hồ cướp ngôi của nhà Trần chỉ là nguyên nhân để nhà minh gây hoạ.
• Tố cáo tội ác của quân giặc Nguyễn Trãi đứng trên lập trường nhân bản.

+ Huỷ hoại con người bằng hành động tuyệt chủng,

+ Huỷ hoại môi trường sống,

+ Bóc lột và vơ vét,

• "Nướng dân đen","vùi con đỏ" diễn tả tội ác dã man thời trung cổ, vừa mang tính khái quát vừa khắc sâu vào tấm bia căm thù để muôn đời nguyền rủa
• Hình ảnh của tên xâm lược: há miệng nhe răng, âm mưu đủ muôn nghìn kế, tội ác thì "nát cả đất trời". Chúng là những con quỷ đội lốt người.

=> Tố cáo tội ác của quân giặc diễn tả khối căm hờn chất chứa của nhân dân ta.

• Kết thúc bản cáo trạng bằng lời văn đầy hình tượng

+ Lấy cái vô hạn để nói cái vô hạn - trúc Nam Sơn - tội ác giặc Minh.

+ Lấy cái vô cùng để nói cái vô cùng - nước Đông Hải - thảm hoạ mà giặc Minh gieo rắc ở nước ta.

*Tóm lại: đứng trên lập trường nhân bản, đứng về quyền sống của người dân vô tội để tố cáo lên án giặc Minh. Đoạn này của Đại cáo bình Ngô xứng là một bản tuyên ngôn nhân quyền. Và Nguyễn Trãi kết luận:

“Lẽ nào trời đất dung tha. Ai bảo thân dân chịu được”

- Chốt kiến thức:

phần tiểu dẫn trong SGK, quan sát thông tin trên máy chiếu.

• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận và

ghi lại câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá

nhân, chuẩn hóa kiến thức.

Thao tác 4: Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu về tuyên bố độc lập và tổng kết nội dung, nghệ thuật.

• Mục tiêu: Học sinh nắm được nội dung

này đến lớp khác.

• Giặc Minh mỗi tên mỗi vẻ đều giống nhau ở cảnh ham sống, sợ chết, hèn nhát.
• Tiếp đến là những sai lầm tiếp theo của kẻ xâm lược ngoan cố:

“Thằng nhãi con Tuyên Đức động binh không ngừng,

Đồ nhút nhát Thạnh Thăng đem dầu chữa cháy”.

=> Mỉa mai và coi thường.

• Với nền tảng chính nghĩa và mưa trí, nghĩa quân Lam Sơn và cả dân tộc đã chứng minh cho giặc Minh thấy bọn chúng đáng cười cho tất cả thế gian.

+ Liễu Thăng cụt đầu,

+ Quân Vân Nam vỡ mật mà tháo chạy…

=> “Cứu binh hai đạo tan tành”, giặc chỉ còn nước ra hàng vô điều kiện. Hình ảnh thảm bại nhục nhã của kẻ thù làm tăng thêm khí thế hào hùng của dân tộc và nghĩa quân. Hơn thế, tính chính nghĩa, truyền thống nhân đạo dân tộc ta một lần nữa được khẳng định sáng ngời, cao cả. Sức mạnh của ngòi bút Nguyễn Trãi.

4. Tuyên bố độc lập dân tộc

• Đất nước độc lập, bền vững ngàn năm.
• Đất nước sạch bóng quân thù là cơ hội mới, phát triển.
• Viễn cảnh đất nước tươi sáng huy hoàng: đó là quá khứ hào hùng, hiện thực hôm nay, tương lai ngày mai. Tự hào quá khứ, yêu hiện tại và vui sứơng hướng tới tương lai.

III.Tông kết

1. Nội dung: Đại cáo bình Ngô là áng thên cổ hùng văn thể hiện rõ hào khí một thời đại oai hùng của toàn dân tộc.

phần 4 và tổng kết nội dung, nghệ thuật.

• Phương tiện: máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
• Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV chuyển giao nhiệm vụ: Dựa vào SGK và 1 số thông tin trên hình ảnh, em hãy cho biết nội dung phần tuyên bố độc lập. Đánh giá khái quát về nội dung, nghệ thuật của bài cáo?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc SGK, quan sát thông tin trên máy chiếu.
• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận và

ghi lại những thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá

nhân, chuẩn hóa kiến thức.

1. Nghệ thuật: sử dụng các biện pháp so sánh ẩn dụ, điệp từ làm tăng tính hình tượng của câu văn.

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

mùa thu?

- Ô chữ số 3: (có 5 chữ cái) Điền từ còn thiếu vào chỗ trống? “Vùi...xuống hầm tai vạ”

- Ô chữ số 4: (có 7 chữ cái)Từ nêu lên bố cục của bài Bình Ngô đại cáo?

• Ô chữ số 5: (có 6 chữ cái) Địa danh

Nguyễn Trãi từng ở ẩn?

• Ô chữ số 6: (có 8 chữ cái): Bài Bình Ngô đại cáo viết theo lối văn nào?

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.................................................................................................................................

Tuần: Tiết: 62 -63 Môn:

Ngày soạn: Ngày dạy :

PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

- Tên bài học: PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINH

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

- Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để

kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao

Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc: các phương pháp thuyết minh.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc. 1. kiến thức

Nắm được những kiến thức cơ bản về một số phương pháp thuyết minh thường gặp.

2. Về kĩ năng:

- Bước đầu vận dụng được những kiến thức đã học để viết được những văn bản thuyết minh có sức thuyết phục cao.

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ: Thấy được việc nắm vững phương pháp thuyết minh là cần thiết không chỉ cho những bài tập làm văn trước mắt mà còn cho cuộc sống sau này.
  2. Phẩm chất
• Sống yêu thương:
• Sống tự chủ.
• Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung
     • Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.
  2. Năng lực riêng
     • Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

của việc sử dụng phương pháp thuyết minh đó?

• Nhóm 3: Thế nào là thuyết minh chú thích, Thuyết minh bằng cách giảng giải nguyên nhân-kết quả?

Muốn làm bài văn thuyết minh có kết quả thì phải như thế nào?

• Nhóm 4: Những phươg pháp thuyết

minh thường gặp đó là gì.

Việc lựa chọn, vận dụng và phối hợp các phương pháp thuyết minh cần tuân theo

những nguyên tắc nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản,

nhớ lại lí thuyết về phương pháp thuyết minh đã học ở cấp 2

• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận, thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào giữa bảng phụ. Những ý kiến khác biệt ghi xung quanh bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá

nhân, chuẩn hóa kiến thức.

liệu cụ thể để giải thích.

• Dùng bút pháp phân tích, giải thích.
• Dùng số liệu để so sánh rồi phân loại và nêu ví dụ phân tích đưa ra kết luận.
• Đưa ra nhận định về nhạc cụ của một điệu hát, phân loại rồi phân tích âm thanh các nhạc cụ.

b. Tác dụng: lời văn thêm truyền cảm, sinh động, hấp dẫn, chuẩn xác.

2.Tìm hiểu thêm một số phương pháp thuyết minh

• Thuyết minh bằng cách chú thích.
• Thuyết minh bằng cách giảng giải nguyên

nhân- kết quả.

Yêu cầu đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh

1. Muốn làm bài văn thuyết minh có kết quả, người làm bài phải nắm được phương pháp thuyết minh.
2. Những phương pháp thuyết minh thường gặp: định nghĩa, chú thích, phân tích, phân loại, liệt kê, giảng giải nguyên nhân-kết quả, nêu ví dụ, so sánh, dùng số liệu,…
3. Việc lựa chọn, vận dụng và phối hợp các phương pháp thuyết minh cần tuân theo các nguyên tắc:

• Không xa rời mục đích thuyết minh;
• Làm nổi bật bản chất và đặc trưng của sự vật, hiện tượng;
• Làm cho người đọc (người nghe) tiếp nhận dễ dàng và hứng thú.

yện tập

Tiết: 64

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN THUYẾT MINH RA ĐỀ BÀI SỐ 5 (BÀI LÀM Ở NHÀ)

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

- Tên bài học: + LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN THUYẾT MINH.

+ RA ĐỀ BÀI SỐ 5 (BÀI LÀM Ở NHÀ)

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài

trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc: kĩ năng viết đoạn văn thuyết minhcác

phương pháp thuyết minh.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

1. KiÕn thøc:

Về kiến thức: - Củng cố vững chắc kĩ năng viết đoạn văn đã học; đồng thời,

thấy được mối liên quan chặt chẽ giữa các kĩ năng đó với kĩ năng lập dàn ý.

1. Về kĩ năng: - Vận dụng các kĩ năng đó để viết được một đoạn văn thuyết minh có đề tài gần gũi với cuộc sống hoặc công việc học tập của các em.

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ

- Thấy được việc nắm vững phương pháp viết đoạn văn thuyết minh là cần thiết không chỉ cho những bài tập làm văn trước mắt mà còn cho cuộc sống sau này.

• 1. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung

-Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ,

năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.

• 1. Năng lực riêng
• Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIÊN THỨC

Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cần đạt

Thao tác 1: Tìm hiểu đoạn văn thuyết minh:

Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được đặc điểm, yêu cầu, các phần của đoạn văn thuyết minh.

Phương tiện thực hiện: bảng phụ, máy chiếu.

Phương pháp, kĩ thuật dạy học: kĩ thuật khăn trải bàn, phương pháp thảo luận nhóm.

Hình thức tổ chức: Học sinh làm việc độc lập kết hợp với làm việc nhóm.

Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

-Thế nào là đoạn văn?

-Giữa đoạn văn tự sự và thuyết minh có sự giống, khác nhau như thế nào?

• Một đoạn văn thuyết minh có thể gồm bao nhiêu phần chính, các ý trong đoạn văn thuyết minh có thể sắp xếp theo các trình tự, thời gian, không gian, nhận thức, phản bác, chứng minh không? Vì sao?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân suy nghĩ, tìm ra đặc điểm của đoạn văn.
• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận và thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào giữa bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• • HS trả lời câu hỏi.
  • Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực

Đoạn văn thuyết minh:

• 1. Quan niệm về đoạn văn:
• Đoạn văn nằm giữa hai chỗ xuống dòng. Nó phải thể hiện được yêu cầu sau:

+ Tập trung làm rõ ý chung, một chủ đề chung thống nhất.

+ Liên kết chặt chẽ với các đoạn văn đứng trước và sau nó.

+ Diễn đạt chính xác, trong sáng.

+ Gợi cảm hùng hồn.

So sánh đoạn văn tự sự và đoạn văn thuyết minh:

• Giống nhau vì cùng trình bày về một sự kiện, miêu tả về một sự vật. Người viết đều phải quan sát cẩn thận.
• Khác nhau: Đoạn văn thuyết minh phải căn cứ vào mục đích để có các phương pháp: giải thích, liệt kê, định nghĩa, so sánh, phân tích. Trong khi đó tự sự là kể lại.

Các phần chính của đoạn văn thuyết minh:

• Số lượng phần chính của đoạn thuyết minh hoàn toàn phụ thuộc vào đối tượng thuyết minh. Ví dụ thuyết minh lại buổi sinh hoạt cuối tuần ở lớp thì các phần chính gồm 2 phần:
• Nhận định về tình hình lớp trong tuần

+ Tinh thần ý thức trong học tập

+ Điểm số

+ Gương tiêu biểu

hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

Thao tác 2: Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh:

Mục tiêu: Giúp học sinh rèn kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh.

Phương tiện thực hiện: bảng phụ, máy chiếu.

Phương pháp, kĩ thuật dạy học: kĩ thuật khăn trải bàn, phương pháp thảo luận nhóm.

Hình thức tổ chức: Học sinh làm việc độc lập kết hợp với làm việc nhóm.

Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ: HS đọc yêu cầu đề bài trong SGK

• • Phác qua dàn ý đại cương.
• Chứng minh về một tác phẩm văn học
• Cách thức tiến hành viết đoạn văn như thế nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc yêu cầu.
• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận và thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào giữa bảng phụ.

+ Hiện tượng cần phê phán

• Phương hướng tuần tới

Các ý của đoạn văn được sắp xếp theo trật tự thời gian.

Theo nhận thức, theo phản bác hoặc chứng minh. Người ta gọi đó là kết cấu theo lôgic của văn bản thuyết minh chính vì kết cấu lôgic, theo thứ tự mà sử dụng các thao tác phản bác hoặc chứng minh đều được.

Viết đoạn văn thuyết minh

Giới thiệu tác phẩm “Đại cáo bình Ngô” của Nguyễn Trãi, phần thân bài.

1. Bài báo cáo ra đời trong hoàn cảnh nào?

+ Tháng 1/1428 (tức tháng Chạp năm Đinh Mùi âm lịch) khi đất nước sạch bóng quân thù.

+ Nguyễn Trãi đã viết trong hoàn cảnh xúc cảm đặc biệt.

1. Nguyễn Trãi dựa vào đâu để đưa ra luận đề chính nghĩa?

+ Tư tưởng nhân nghĩa

+ Quyền tự chủ độc lập

1. Nguyên nhân và quá trình chinh phục thắng lợi

+ Âm mưu và tội ác kẻ thù

+ Lấy chí nhân thay cường bạo

+ Khắc phục gian nan

+ Quyết tâm chiến đấu

+ Chiến đấu thắng lợi

1. Tuyên bố cho toàn dân tộc biết thắng lợi vĩ đại

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

+ Khẳng định chủ quyền độc lập trên toàn vẹn lãnh thổ

+ Tác giả rút ra bài học lịch sử

• Nhờ có sức mạnh truyền thống
• Chỉ có thể giành được độc lập mới mở ra thời đại huy hoàng.

Tham khảo:

Chỉ hai tiếng “Kinh Bắc” thôi đã đủ gợi lại cho mỗi người Việt chúng ta một quá vãng đẹp, hào hùng có lúc đến bi tráng, một không gian xa mà vẫn biêng biếc gần gũi chan chứa yêu thương của dân tộc.

Trên đầu, nghe vi vút tiếng bay ngựa sắt đưa Thánh Gióng về Trời, một ông Gióng đánh tan giặc xâm lược vừa xong đã trút bỏ giáp trụ mà đằng vân.

Về phía Tây, dòng Tiêu Tương còn mãi mãi vẳng lên tiếng hát Trương Chi “Người thì thậm xấu” hẳn lời ca vẫn da diết yêu, ai oán nhớ, ta vẫn nghe dòng lệ Mị Nương ràn rụa rơi xuống chén gỗ bạch đàn như một điệu hồ cầm tiếc hận đằng đẵng và thương xót không cùng.

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

khăn trải bàn, phương pháp thảo luận nhóm.

Hình thức tổ chức: Học sinh làm việc độc lập kết hợp với làm việc nhóm.

Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ: HS đọc yêu cầu đề bài trong SGK

- Phác qua dàn ý đại cương.

• Chứng minh về một tác phẩm văn học
• Cách thức tiến hành viết đoạn văn như thế nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc yêu cầu.
• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận và thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào giữa bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

Gv đưa ra một số đề văn thuyết minh, yêu cầu HS lựa chọn, lập dàn ý sơ bộ, tập viết một đoạn văn về một trong các ý của bài, đọc trước lớp. Gv nhận xét, đánh giá, bổ sung.

Đề 1: Thuyết minh về tác giả văn học Nguyễn Trãi.

thiên nhiên:

+ Thiên nhiên hoành tráng, kì vĩ: “Kình ngạc băm vằm non mấy khúc/ Giáo gươm chìm gãy bãi bao tầng”,...

+ Thiên nhiên mĩ lệ, thơ mộng, phảng phất phong vị Đường thi: “Nước biếc non xanh thuyền gối bãi/ Đêm thanh, nguyệt bạc, khách lên lầu”, “Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc/ Thuyền chở yên hà nặng vạy then”,...

+ Thiên nhiên bình dị, dân dã: “Ao cạn vớt bèo cấy muống/ Đìa thanh phát cỏ ương sen”,...

• Coi thiên nhiên là bầu bạn của mình: “Láng giềng một áng mây nổi/ Khách khứa hai ngàn núi xanh”,...
• Giao cảm với thiên nhiên vừa mãnh liệt, nồng nàn vừa tinh tế, nhạy cảm, trang trọng trước vẻ đẹp của thiên nhiên: “Hé cửa đêm chờ hương quế lọt/ Quét hiên ngày lệ bóng hoa tan”.

1. Viết đoạn văn thuyết minh về Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu.

Đề 2: Thuyết minh về di tích Côn Sơn.

Gv hướng dẫn HS tìm hiểu đoạn văn trong sgk:

- Nội dung của đoạn văn? Phương pháp thuyết minh được sử dụng? ý nghĩa của đoạn văn?

GV hướng dẫn học sinh trên cơ sở kiến thức đã học để viết đoạn văn thuyết minh về Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu.

Gọi 1 vài học sinh đọc đoạn văn. GV nhận xét.

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG

hiện nhiệm vụ(tiết sau)

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

RA ĐỀ BÀI VIẾT SỐ 5

SỞ GD&ĐT NINH BÌNH

TRƯỜNG THPT TẠ UYÊN

BÀI VIẾT SỐ 5

Môn: Ngữ văn 10 Năm học: 2017-2018 (Học sinh làm bài ở nhà)

Mục đích kiểm tra, đánh giá

-Tiếp tục củng cố những kiến thức và kĩ năng làm văn thuyết minh, cũng như các kĩ năng lập dàn ý, diễn đạt…

- Vận dụng những hiểu biết đó để làm được một bài văn thuyết minh vừa rõ ràng chuẩn xác lại vừa sinh động, hấp dẫn về một sự vật, sự việc, hiện tượng, con người gần gũi, quen thuộc trong đời sống.

- Thấy rõ hơn nữa trình độ làm văn của bản thân, từ đó, rút ra những kính nghiệm cần thiết để làm văn thuyết minh đạt kết quả tốt hơn.

n soạn đề thi

PHẦN ĐỌC HIỂU:(3,0điểm) Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi:

Tôi lại nhìn, như đôi mắt trẻ thơ

Tổ Quốc tôi. Chưa đẹp thế bao giờ!

Xanh núi, xanh sông, xanh đồng, xanh biển. Xanh trời, xanh của những giấc mơ.

(Vui thế hôm nay – Tố Hữu)

Câu 1: (0,5đ) Chỉ ra phương thức biểu đạt của đoạn thơ?

Câu 2: (1,0đ) Chỉ ra hai biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ trên? Tác dụng của biện pháp đó?

Câu 3: (0,5) Nhận xét về các kiểu câu được sử dụng trong đoạn thơ trên?

Câu 4:(1,0) Cảm nhận cảm xúc của nhà thơ được thể hiện trong đoạn thơ trên? (Hãy trình bày thành đoạn văn từ 7- 10 dòng)

PHẦN VIẾT: (7,0 điểm) : Hãy giới thiệu về nét đặc sắc của ngày Tết cổ truyền ở quê em.

PHẦN ĐỌC HIỂU:

ĐÁP ÁN BÀI VIẾT SỐ5

Câu 1: (0.5đ) Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, miêu tả

Câu 2: Biện pháp tu từ:(1,0đ)

• • • So sánh: “nhìn như đôi mắt trẻ thơ” => cảm nhận mới mẻ của nhà thơ về quê hương
    • Điệp từ: “Xanh” => Nhấn mạnh sức sống mới của quê hương

Câu 3: (0,5đ)Nhà thơ sử dụng linh hoạt các kiểu câu: Câu trần thuật, câu cảm than, câu rút gọn..

Câu 4: (1,0đ)- Đoạn văn cần đảm bảo bố cục, có liên kết chặt chẽ

• • • Hs cảm nhận được cảm xúc: vui sướng, tự hào của nhà thơ trước sự đổi mới tràn đầy sức sống của quê hương.

PHẦN VIẾT:

1. Yêu cầu chung: - Học sinh biết cách làm bài nghị luận xã hội.
   • Đảm bảo bố cục, triển khai các ý mạch lạc,
   • Vận dụng tốt các thao tác lập luận;
   • Không mắc các lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp;

Yêu cầu cụ thể:

a, Đảm bảo cấu trúc bài: (0,5đ)

Có đầy đủ các phần: Mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề

b, Xác định đúng đối tượng thuyết minh: Nét đặc sắc trong ngày Tết cổ truyền ở địa phương (1,0đ)

c, Triển khai vấn đề thành các luận điểm,: (Gv có thể tham khảo gợi ý) (4,5đ)

*Giới thiệu khái quát về đối tượng thuyết minh:

*Giới thiệu cụ thể về đối tượng:

+ Giới thiệu về địa phương nơi em ở: vị trí địa lí, đặc trưng trong lối sống của người dân.

+ Thời gian diễn ra ngày tết cổ truyền là khi nào?

+ Điểm nổi bật nhất của ngày tết ở quê em là gì? (miêu tả tỉ mỉ, tránh kể lể)

+ Giá trị của điểm đặc sắc đó trong đời sống tinh thần của người dân địa phương

*Khái quát lại bài viết, nêu suy nghĩ của bản thân

d, Sáng tạo: (0,5đ)

Thể hiện sự tìm tòi trong diễn đạt, dùng đa dạng các kiểu câu phù hợp với mục đích trình bày. Sử dụng từ ngữ có chọn lọc.

e, Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu: (0,5đ)

Tuần: Tiết: 65

Môn: Đọc Văn

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA

(Trích Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba)

Thân Nhân Trung Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học: HIỀN TÀI LÀ NGUYÊN KHÍ CỦA QUỐC GIA

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu

cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao

Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc: vai trò của người hiền tài.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

Về kiến thức

• Khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia: cso quan hệ sống còn đối với sự thịnh suy của đất nước.
• Khắc bia tiến sĩ là việc làm khích lệ nhân tài không những có nghĩa lớn với đương thời mà còn có ý nghĩa lâu dài với hậu thế.
• Về nghệ thuật: Kết cấu chặt chẽ, lập luận khúc chiết, giàu sức thuyết phục.

1. Về kĩ năng: Đọc hiểu văn bản kí trung đại

Về thái độ, phẩm chất

a. Thái độ: Thấy được chính sách trọng nhân tài của triều đại Lê Thánh Tông. Từ đó có thể rút ra những bài học lịch sử quý giá.

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung

-Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.

• 1. Năng lực riêng
• Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

thuật phản hồi…

Hình thức tổ chức: Học sinh làm việc độc lập

Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ: Em hãy nêu

những nét khái quát về tác giả Thân Nhân Trung và xuất xứ của văn bản học?.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc phần tiểu dẫn và khái quát ý.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các

cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

Thao tác 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản

Mục tiêu: Cảm nhận được vai trò của

hiền tài, ý nghĩa của việc khắc bia tiến sĩ…

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

Nhóm 1: Hiền tài có vai trò quan trọng đối với đất nước như thế nào?

Nhóm 2: Ý nghĩa, tác dụng của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ đối với đương

• Thể loại: Văn bia: Là bài văn khắc trên bia đá, gồm 3 loại: văn bia ghi công đức; bia ghi việc xây dựng các công trình kiến trúc; bia lăng mộ.
• Mục đích: Ghi chép những sự việc trọng đại hoặc tên tuổi, cuộc đời của những con người có công đức lớn để lưu truyền cho đời sau.
• Bố cụ: 3 phần…

Tìm hiểu văn bản:

Tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia:

• Hiền tài là nguyên khí của quốc gia:

người tài cao, học rộng, là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước, xã hội. Hiền tài có quan hệ lớn đến sự thịnh suy của đất nước.

• Nhà nước đã từng đãi trọng hiền tài, làm đến mức cao nhất để khích lện nhân tài, đề cao danh tiếng, phong chức tước, cấp bậc, ghi tên ở bảng vàng, ban yến tiệc…
• Những việc đã làm chưa xứng với vai trò, vị trí của hiền tài, vì vậy cần phải khắc bia tiến sĩ để lưu danh sử

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

Hình thức: HS làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi:

Mục tiêu: Hs luyện tập để nắm được

những nét cơ bản nhất về bài học Phương pháp: Phát vấn, làm việc nhóm.

B1: GV chia lớp thành 4 nhóm,cùng làm bài tập trắc nghiệm, nhóm nào có tín hiệu trước sẽ trả lời.

B2: Các nhóm thảo luận thống nhất đáp án.

B3: Nhóm có đáp án nhanh nhất cử đại diện trình bày,nhóm khác nhận xét bổ sung.

B4: GV nhận xét chốt đúng/ sai, cho điểm..

• • 1. Thân Nhân Trung đỗ tiến sĩ năm

nào?

 a. 1442.

 b.1469.

 c.1478.

 d.1480.

• • 1. Dòng nào dưới đây nêu thông tin

không đúng về tiểu sử, thân thế của Thân Nhân Trung?

• • • • a. Tự là Hậu Phủ, sinh năm 1418, mất năm 1499.
      • b. Người làng Yên Ninh, huyện Yên Dũng (Bắc Giang)
      • c. Đỗ tiến sĩ năm 1469.
      • d. Được vua Lê Thái Tông

phong chức danh Tao đàn phó

nguyên súy.

• • 1. Thể loại mà Thân Nhân Trung sáng tác nhiều và đặc sắc nhất là:
       • a. Văn bia
       • b. Thơ
       • c. Phú
       • d. Sử kí

Luyện tập: HS trả lời câu hỏi trắc nghiệm:

Câu 1: b

Câu 2: d

Câu 3: a

Câu 4: b

Câu 5: b

Câu 6: b

• • 1. Thông tin nào sau đây về đoạn trích Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là không chính xác?
       • a. Trích từ Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu

Đại Bảo thứ ba (1442).

• • • • b. Do tiến sĩ Thân Nhân Trung viết năm 1484 thời Đại Bảo.
      • c. Trước phần trích còn có một đoạn nói rằng trước đây dù

triều đình rất quý trọng hiền tài, nhưng chưa có điều kiện dựng bia tiến sĩ.

• • • • d. Cuối bài là danh sách 33 vị đỗ tiến sĩ khoa Nhâm Tuất.
    1. Hai chữ Hiền tài được dành riêng để chỉ?
       • a. Người hiền lành và có tài.
       • b. Người tài cao, học rộng và

có đạo đức.

• • • • c. Người tài có đạo đức.
      • d. Người vừa có tài vừa có đức.
    1. Dòng nào dưới đây giải thích chính

xác nhất hai chữ nguyên khí?

• • • • a. Khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của sự

vật.

• • • • b. Chất làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước,xã hội.
      • c. Khí chất ban đầu là gốc rễ nuơi dưỡng sự sống còn của sự vật.
      • d. Chất ban đầu là cơ sở cho sự sống còn và phát triển của xã hội, đất nước.

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

tập.

• Em hãy nêu suy nghĩ của mình về tầm quan trọng hiền tài với đất nước? Chính sách thu hút nhân tài ở nước ta?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động nhóm:

• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý

kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo

kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

quan trọng.

• Có chính sách để khuyến khích nhân tài....

HOẠT ĐỘNG – TÌM TÒI MỞ RỘNG

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………….

Tuần:

Tiết: 66

Môn: Đọc Văn

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

Đọc thêm

TỰA TRÍCH DIỄM THI TẬP

-Hoàng Đức Lương-

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học: TỰA TRÍCH DIỄM THI TẬP

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao

Bước 2: Xác định nội dung – chủ đề bài học: trân trọng, tự hào và ý thức trách

nhiệm của tác giả đối với di sản thơ ca dt trong việc bảo tồn di sản vh’ của tiền nhân (người trước)- ông cha.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

1. Về kiến thức- - Nắm được cách lập luận chặt chẽ kết hợp với tính biểu cảm của bài

tựa

1. Về kĩ năng: Đọc hiểu văn bản tựa trung đại

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ: - Hiểu tấm lòng trân trọng, tự hào và ý thức trách nhiệm của tác giả đối với di sản thơ ca dt trong việc bảo tồn di sản vh’ của tiền nhân (người trước)- ông cha

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung
• Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.
  1. Năng lực riêng
• Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

Thao tác 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản

Mục tiêu: Cảm nhận được nguyên nhân

khiến cho thơ ca không được lưu truyền hết ở trên đời. Niềm tự hào và ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức:hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

nhằm mục đích nói rõ hơn với độc giả về hoàn cảnh, mục đích sáng tác, kết cấu, nội dung hoặc tâm sự của tác giả hay những đánh giá phê bình, cảm nhận của người đọc

+ Được viết bằng thể văn nghị luận, thuyết minh, biểu cảm hoặc thể hỗn hợp.

Hướng dẫn đọc hiểu chi tiết

Nguyên nhân khiến cho thơ ca không được lưu truyền hết ở trên đời

• Phương pháp lập luận: phân tích

bằng những luận cứ cụ thể về các mặt kác nhau để lí giải bản chất của hiện tượng, vấn đề.

+ Sở dĩ tác giả mở đầu bằng luận điểm trên -và đó chính là luận điểm quan trọng nhất của bài tựa, là bởi ông muốn nhấn mạnh việc làm sưu tầm, biên soạn cuốn sách là xuất phát từ yêu cấp thiết của thực tế chứ không chỉ từ sở thích cá nhân và đó là một cv khó khăn vất vả nhưng nhất định phải làm.

+ Liên hệ đến hậu quả của chính sách cai trị đồng hoá thâm hiểm của nhà Minh: tìm mọi biện pháp để huỷ diệt nền văn hoá, văn học Đại Việt: thu đốt mọi sách vở, trừ kinh phật; đập, xoá các văn bia…Bởi vậy, trong các triều vua Thái Tổ, Thái Tông, Thánh Tông… công việc sưu tầm, thu thập, ghi chép, phục dựng các di sản hoá tinh thần củan gười Việt bị tản mát, sau chiến tranh được khuyến khích tiến hành.

Theo tác giả, có 4 nguyên nhân

Nhóm 1; Nhóm 2: Có những nguyên nhân nào khiến thơ văn không được lưu truyền hết ở trên đời?

Nhóm 3; Nhóm 4: Trước thực trạng thơ văn không được lưu truyền hết ở trên đời tác giả có tâm trạng như thế nào và có hành động gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản, suy nghĩ.
• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến

và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm

- Chốt kiến thức:

+ Nghệ thuật lập luận chặt chẽ.

+ Thể hiện lòng tự hào, sự trân trọng và ý thức bảo tồn di sản văn hoá, văn học của tác giả.

.

chính:

+ Chỉ có thi nhân (nhà thơ- người có học vấn) mới thấy được cái hay, cái đẹp của thơ ca. Cách lập luận : Liên tưởng s2 thơ văn như khoái chá, gấm vóc, sắc đẹp ngoài sắc đẹp, vị ngon ngoài vị ngon ( vì trừu tượng, khó cảm nhận cụ thể). Từ đó, dấn tới kết luận => Dùng lối quy nạp.

+ Người có học, người làm quan thì bận việc hoặc không quan tâm đến thơ văn ( còn mải học thi).

+ Người yêu thích sưu tầm thơ văn lại không đủ năng lực, trình độ, tính kiên trì.

+ Nhà nước (triều đình nhà vua) không khuyến khích in ấn (khắc ván), chỉ in kinh Phật.

Đó là 4 nguyên nhân chủ quan và chủ yếu dẫn đến tình hình rất nhiều thơ văn bị thất truyền.

Cách lập luận chung là phương pháp quy nạp .

Ngoài ra, còn 2 nguyên nhân khách quan khác:

+ Đó là sức phá huỷ của thời gian đối với sách vở.

+ Đó là chiến tranh, hoả hoạn cũng

góp phần thiêu huỷ văn thơ trong sách vở.

Cách lập luận: dùng hình ảnh và câu hỏi tu từ “tan nát trôi chìm, rách nát tân tành…làm sao giữ mãi … được mà không

Niềm tự hào và ý thức trách nhiệm của Hoàng Đức Lương

• Tình cảm yêu quý, trân trọng văn

thơ của ông cha, tâm trạng xót xa, thương tiếc trước di sản quý báu bị

tản mát, huỷ hoại đắm chìm trong quên lãng…của người viết.

• • Đức Lương này… đau xót lắm sao.
  • Tác giả kể lại những việc mình đã làm để hình thành cuốn sách, sửa lại lỗi cũ với giọng kể giản dị, khiêm nhường: không tự lượng sức mình, tài hèn sức mọn, trách nhiệm nặng nề, tìm quanh hỏi khắp, lại thu lượm thêm… Gthiệu qua nd và bố cục của sách…

III- Tổng kết

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

bản?

2/ Xác định biện pháp tu từ ( về

từ) trong văn bản ? Nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ đó.

3/Xác định thao tác lập luận chính của văn bản ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Học sinh suy nghĩ, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• Giáo viên quan sát, hỗ trợ học sinh.

Bước 3: Báo cáo kết quả thảo luận

• Học sinh trình bày
• Học sinh khác nhận xét.
• GV: Quan sát, hỗ trợ học sinh.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

• Giáo viên nhận xét, chuẩn hóa kiến thức

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

HOẠT ĐỘNG – TÌM TÒI MỞ RỘNG

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

................................................................................................................................

Tiết: 67

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./……. Đọc thêm:

HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN (1)

THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ (2)

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học:

- Ngô Sĩ Liên

+HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN

+THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài

trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao Bước 2: Xác định nội dung – chủ đề bài học: chân dung nhân vật lịch sử; những bài học đạo lí quý báu mà ông để lại cho đời sau

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

• 1. Về kiến thức- - Tìm hiểu về hai nhân vật có công khai sáng nhà Trần.
     • Có thái độ đúng đắn khi nhìn nhận về con người có công và những sai lầm, tàn bạo.
       • Hiểu rõ hơn về “Văn sử bất phân”.
       • Thấy được cái hay, sức hấp dẫn của một tác phẩm lịch sử nhưng đậm chất văn học qua nghệ thuật kể chuyện và khắc hoạ chân dung nhân vật lịch sử.
  2. Về kĩ năng: Đọc hiểu văn bản kí trung đại

Về thái độ, phẩm chất

• • 1. Thái độ:- Cảm phục và tự hào về tài năng, đức độ của người anh hùng thời Trần, đồng thời hiểu được những bài học đạo lí quý báu mà ông để lại cho đời sau

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung:- Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.
  2. Năng lực riêng

- Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

những đóng góp lớn lao của hai nhân vật này.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động cá nhân: xem lại văn bản và bố cục
• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

Nhóm 1: Hình ảnh Trần Quốc Tuấn trong tác phẩm là một người như thế

nào?

+Tài năng, nhân cách, lối sống?

Nhóm 2: Chi tiết nào thể hiện Trần Quốc Tuấn là vị tướng tài ba, mưu lược?

Nhóm 3: Đức độ của Trần Quốc Tuấn được thể hiện như thế nào trong tác phẩm?

Nhóm 4: Ngô Sĩ Liên sử dụng nghệ thuật khác họa nhân vật lịch sử như thế nào? Tác dụng của nghệ thuật kể chuyện?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn

bản, suy nghĩ.

* Hoạt động nhóm:

• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo

kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:

+ Phẩm chất sáng ngời khi ông phải giải quyết những mối mâu thuẫn giữa hiếu và trung, giữa tình nhà và nợ nước.

+ Đặt trung lên trên hiếu, nợ nước trên tình nhà (Hiếu với nước, với dân mới là đại hiếu)

+ Trước lời cha dặn: “Con mà không vì cha lấy được thiên hạ thì cha dưới suối

vàng cũng không nhắm mắt được”, ông “để điều đó trong lòng, nhưng không cho là phải”.

+ Khi vận nước ở trong tay, ông vẫn một lòng trung nghĩa với vua Trần.

+ Thái độ, hành động của Trần Quốc

Tuấn: “cảm phục đến khóc”; “khen ngợi” Yết Kiêu, Dã Tượng; “rút gươm kể tội”, “định giết” Trần Quốc Tảng càng tôn lên tấm lòng trung nghĩa của ông.

+ Lòng yêu nước thể hiện qua câu nói đầy dũng khí: “Bệ hạ chém đầu tôi trước rồi hãy hàng”.

- Ông là vị tướng tài ba mưu lược với tầm nhìn xa rộng:

+ Tâu trình vua cách dùng binh và thượng sách giữ nước. Soạn sách binh gia lưu truyền răn dạy đời sau.

+ Tư tưởng thân dân của bậc lương thần

thể hiện ở chủ trương “khoan sức dân”, ở việc chú trọng tới vai trò, sức mạnh đoàn kết toàn dân.

+ Chiêu hiền đãi sĩ, môn khách của ông nhiều người giỏi chính sự và nổi tiếng về

văn chương.

• Hưng Đạo Đại Vuơng Trần Quốc Tuấn là người có đức độ lớn lao:

+ Là thượng quốc công, được vua trọng

đãi rất mực nhưng ông luôn kính cẩn, khiêm nhường “giữ tiết làm tôi”,

+ Người đời ai cũng ngưỡng mộ (hiển linh phò trợ nhân dân), giặc Bắc phải nể

phục.

b. Nghệ thuật khắc họa nhân vật lịch sử sắc nét sống động:

• Trần Quốc Tuấn được xây dựng trong

nhiều mối quan hệ và đặt trong những

Thao tác 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh tổng kết bài học.

Mục tiêu: Tổng kết nội dung và nghệ

thuật của bài "Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn' từ đó cảm nhận được vẻ đẹp phẩm chất, tính cách, tài năng của Trần Quốc Tuấn.

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

+ Nội dung?

+Nghệ thuật?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn

bản, suy nghĩ.

• Hoạt động cá nhân ghi câu trả lời vào giấy nháp.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo

kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm

tình huống thử thách:

+ Đối với nước: sẵn sàng quên thân;

+ Đối với vua: hết lòng hết dạ;

+ Đối với dân: quan tâm lo lắng;

+ Đối với tướng sĩ dưới quyền: tận tâm dạy bảo;

+ Đối với con cái: nghiêm khắc giáo dục;

+ Đối với bản thân: khiêm tốn, giữ đạo trung,…

=> Cách kể này mạch lạc, khúc chiết, giữ

được tính lôgíc của những câu chuyện nhưng vẫn sinh động, hấp dẫn, có tác

dụng làm nổi bật chân dung nhân vật.

ổng kết:

1. Nội dung

• Đề cao và ca ngợi vị anh hùng dân tộc

Trần Quốc Tuấn.

• Trần Quốc Tuấn là nhà chính trị - quân sự lỗi lạc của dân tộc, đặc biệt luôn nêu

cao tinh thần trung quân ái quốc, sẵn sàng xả thân vì đất nước.

2. Nghệ thuật

• Kể chuyện lịch sử rất đặc sắc.
• Khắc hoạ hình tượng nhân vật sâu sắc.
• Lập luận chặt chẽ, lôgíc, gợi biểu cảm.
• Chốt kiến thức:

Thao tác 4: gv hướng dẫn hs tìm hiểu nhân vật Trần Thủ Độ

Mục tiêu: Cảm nhận được vẻ đẹp phẩm chất, nhân cách của Trần Thủ Độ.

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động cá nhân: xem lại văn bản, bố cục, tình huống…
• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

Nhóm 1; Nhóm 2: Ngô Sĩ Liên khắc họa nhân vật Trần Thủ Độ qua những tình tiết nào? Nêu nhận xét về ứng xử của Trần Thủ Độ?

Nhóm 3; Nhóm 4: Nhận xét khái quát về nhân cách Trần Thủ Độ? Nhận xét

về nghệ thuật kể chuyện của tác giả?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn

bản, suy nghĩ.

* Hoạt động nhóm:

• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo

kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

&*****&

THÁI SƯ TRẦN THỦ ĐỘ

1. Tìm hiểu chung

• Tham khảo bài Hưng Đạo Đại Vương

Trần Quốc Tuấn.

Đọc - hiểu

1. Văn bản (SGK)

Phân tích

• 1. Nhân cách Trần Thủ Độ:
• Ngô Sĩ Liên thể hiện nhân cách Trần Thủ Độ qua bốn tình tiết:

+ Có người hặc tội ông chuyên quyền, ông không thù oán, tìm cách trừng trị,

ngược lại Trần Thủ Độ công nhận và tán thưởng. Ông là người phục thiện, công minh, độ lượng và có bản lĩnh.

+ Trần Thủ Độ không bênh vợ mà tìm hiểu rõ sự việc, khen thưởng việc làm đúng phép nước. Ông là người tôn trọng pháp luật, chí công vô tư, không thiên vị

người thân (vợ mình).

+ Trần Thủ Độ dạy cho tên chạy chọt chức câu đương một bài học: muốn làm chức quan ấy hắn phải chặt một ngón

chân để phân biệt với những người khác do xứng đáng mà được cử. Ông là người

giữ gìn sự công bằng của phép nước, bài từ tệ nạn chạy chọt, đút lót, dựa dẫm thân thích.

+ Đề nghị vua chọn một trong hai anh em ông làm tướng, nếu cả hai cùng cầm quyền sẽ chia bè kéo cánh làm rối loạn việc triều chính. Ông đặt việc công lên

hàng đầu, không tư lợi, gây bè kéo cánh.

=> Trần Thủ Độ là người bản lĩnh và nhân cách: thẳng thắn cầu thị, độ lượng,

• • Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
  • Chốt kiến thức:

Thao tác 5: Giáo viên hướng dẫn học sinh tổng kết bài học.

Mục tiêu: Tổng kết nội dung và nghệ

thuật của từ đó cảm nhận được vẻ đẹp phẩm chất, tính cách, tài năng của

Thái sư Trần Thủ Độ.

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

+ Nội dung?

+Nghệ thuật?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn

bản, suy nghĩ.

* Hoạt động cá nhân ghi câu trả lời vào giấy nháp.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo

kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:

nghiêm minh đặc biệt là chí công vô tư.

• 1. nghệ thuật kể chuyện của Ngô Sĩ Liên:
• Tạo tình huống giàu kịch tính;
• Chọn chi tiết đắt giá cho những tình huống truyện đẩy đến cao trào và giải quyết bất ngờ.

Tổng kết

1. Nội dung

• Đề cao và ca ngợi vị anh hùng dân tộc

Trần Thủ Độ qua bài học..

• Trần Thủ Độ là nhà chính trị - quân sự lỗi lạc của dân tộc, đặc biệt luôn nêu cao

tinh thần trung quân ái quốc, sẵn sàng xả thân vì đất nước.

2. Nghệ thuật

• Kể chuyện lịch sử rất đặc sắc.
• Khắc hoạ hình tượng nhân vật sâu sắc.
• Lập luận chặt chẽ, lôgíc, gợi biểu cảm.

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

Câu 1: Cách xử trí, thái độ của Trần

Thủ Độ với người hặc tội mình có gì khác thường? Điều đó cho thấy ở ông phẩm chất gì?

Câu 2: Tại sao Trần Thủ Độ lại sai người bắt tên quân hiệu? Hắn có bị ông trừng trị như dự đoán của người đọc ko? Cách kết thúc bất ngờ đó có ý nghĩa gì?

Câu 3: Nhận xét về tính cách của Trần Thủ Độ qua câu chuyện về cái giá của chức câu đương

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản, suy nghĩ.

* Hoạt động cá nhân ghi câu trả lời vào giấy nháp.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

minh,Thù oán, trừng trị, kẻ hặc tội

**Cách xử trí của Trần Thủ Độ

+Dứt khoát công nhận, khẳng định sự thật “Đúng...”

+Ban thưởng cho kẻ hặc tội.

• Vua Trần đem người hặc tội đến và nói rõ lời của kẻ đó với Trần Thủ Độ. Tình huống này mang tính chất của một cuộc đối chất ba mặt một lời.
  • Trái với lẽ thường, những hành động, cách xử trí của Trần Thủ Độ khiến vua Trần ngạc nhiên và khâm phục, kẻ hặc tội vừa sợ hãi vừa khâm phục. Vì cả hai người đó chưa hiểu hết tấm lòng và ý chí của Trần Thủ Độ. Trong tình thế vua Trần còn nhỏ, triều đình nhà Trần mới lập, ông ko thể ko chuyên quyền nhưng sự thực, ông tự biết mình ít học, võ biền, mưu mô quyền biến, ko hề có chí làm vua, chỉ có lòng hết sức giúp vua mà thôi. Ông nói với vua như vậy để nhà vua ko còn mối ngờ vực...

Tính cách: trung thực, thẳng thắn, công minh, độ lượng và giàu bản lĩnh. Câu 2: Gợi ý:

* Câu chuyện thứ hai: Bắt tên quân

hiệu

• Nguyên nhân: trước yêu cầu và lời nói khích của Linh Từ Quốc Mẫu, Trần Thủ Độ cả giận, sai đi bắt ngay tên lính xấc láo phạm thượng.
• Cách xử trí: sau khi nghe lời trình bày sự thật, ông khen ngợi anh lính và còn ban thưởng vàng lụa Cách giải quyết vẹn cả đôi bề, công bằng và gây bất ngờ cho người đọc.

Bà vợ hài lòng và ko thể tiếp tục lợi

dụng địa vị của chồng để làm khó kẻ dưới.

Đem đến sự công bằng cho tên quân

hiệu, khuyến khích kẻ dưới giữ nghiêm phép nước dù có làm ảnh hưởng đến người thân của mình.

Tính cách: chí công vô tư, tôn trọng pháp luật.

Câu 3: - Trần Thủ Độ nhận lời xin riêng cho một người nhà làm chức câu đương, lại cẩn thận ghi tên và quê quán của kẻ đó.

• • Đến khi gặp mặt, ông lại nói với kẻ đó: “Ngươi vì...được”.

Có thể ông sẽ cho hắn làm chức câu đương thực mà còn có thể được ưu tiên thêm nữa vì là người nhà xin cho.

• • Nhưng khi ông nói nốt vế còn lại kết thúc thật bất ngờ, kịch tính.

Đó chỉ là lời cảnh báo răn đe nghiêm khắc để người kia hoảng vía mà xin tha, mà nhớ đời, bỏ hẳn thói nhờ vả, chạy chọt. Đồng thời đó cũng là cách răn vợ ko được dựa quyền thế để làm việc công theo ý mình.

Tính cách: chí công vô tư, kiên quyết trừng trị nạn chạy chức, chạy quyền, đút lót, hối lộ, dựa dẫm thân thích và giữ công bằng của pháp luật.

* Câu chuyện thứ tư tác giả đặt ra vấnđềgì?

An Quốc hay là thần?

• • Đặt ra yêu cầu lựa chọn và trọng dụng hiền tài đúng mực cho nhà vua.
  • Câu hỏi hay lời than :”Nếu anh em

cùng là tướng thì việc trong triều sẽ ra sao” sự cảm khái và dứt khoát của Trần Thủ Độ.

Tính cách: thẳng thắn, cương trực, đặt

lợi ích của quốc gia dân tộc lên trên lợi ích cá nhân, gia đình.

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

HOẠT ĐỘNG – TÌM TÒI MỞ RỘNG

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

………………………………………………………

Tuần:

Tiết: 68 – 69 Môn: Đọc Văn

Ngày soạn: …../…./…….

Ngày dạy : …../…./…….

CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN

-Nguyễn Dữ -

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học: CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

- Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để

kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc: chính nghĩa chiến thắng gian tà...

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

Về kiến thức

-Thấy dược tính cách dũng cảm, kiên cường của nhân vật Ngô Tử Văn- đại diện cho chính nghĩa chống lại những thế lực gian tà

-Thấy được nghệ thật kể chuyện sinh động, hấp dẫn, giàu kịch tính của tác giả Truyền kì mạn lục

1. Về kĩ năng: Đọc hiểu văn truyện truyền kì

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ: Bồi dưỡng thêm lòng yêu chính nghĩa và niềm tự hào về người trí thức nước Việt

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung
     • Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.
  2. Năng lực riêng
     • Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

• Mục tiêu: Học sinh nắm được những nét chính về tác giả Nguyễn Dữ và tác phẩm Truyền kì mạn lục
• Phương tiện: máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
• Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân,

hoạt động nhóm.

• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV: Chiếu 1 vài hình ảnh liên quan đến tác giả Nguyễn Dữ.

GV chuyển giao nhiệm vụ: Dựa vào phần tiểu dẫn / SGK và 1 số thông tin trên hình ảnh, em hãy cho biết, phần tiểu dẫn và những hình ảnh tư liệu trên màn hình máy chiếu cung cấp cho các em những hiểu biết cơ bản gì về tác giả Nguyễn Dữ và tác phẩm Truyền kì mạn lục( Thể loại, nội dung? Ý nghĩa…?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc phần tiểu dẫn trong SGK, quan sát thông tin trên máy chiếu.
• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận và ghi lại những thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá

nhân, chuẩn hóa kiến thức

Thao tác 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc hiểu văn bản

(Tìm hiểu nhân vật Ngô Tử Văn)

Mục tiêu: Cảm nhận được tính cách, hành

Tác giả

• Nguyễn Dữ (?....?) sống vào khoảng thế kỉ XVI, người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân (này là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương).
• Xuất thân trong 1 gia đình khoa bảng (cha đỗ tiến sĩ đời Lê Thánh Tông).
• Thi đỗ và ra làm quan nhưng không lâu sau ông cáo quan về ở ẩn.

Truyền kì - Truyền kì mạn lục

• 1. Truyền kì: là thể văn xuôit rung đại, phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường.
  2. Truyền kì mạn lục:
• Số lượng tác phẩm không nhiều, tiêu biểu là Truyền kì mạn lục gồm 20 truyện.
• Viết bằng chữ Hán, nội dung phản ánh hiện thực xã hội phong kiến đầy bất công đương thời. Bằng ngòi bút nhân đạo, tác giả khẳng định quan niệm sống“ lánh đục về trong” của bản thân và lớp trí thức ẩn dật cùng thời. Giá trị nhân bản của tác phẩm còn là tinh thần dân tộc, bộc lộ niềm tự hào nhân tài, văn hóa nước Việt.

Đọc - hiểu văn bản

Nhân vật Ngô Tử Văn:

1. Tính cách: là cương trực, dũng cảm

động của Ngô Tử Văn.

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động cá nhân: xem lại bố cục văn bản.
• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm cùng thực hiện yêu cầu:

• Tính cách nổi bật của Ngô Tử Văn là gì?
• Thể hiện ở những điểm nào?
• Dẫn chứng cụ thể ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản, suy nghĩ.

• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:

đấu tranh vì chính nghĩa (tình tiết, sự kiện…)

• Trước hết, tính cách Ngô Tử Văn thể

hiện qua lời kể của tác giả: “Chàng vốn khảng khái, nóng nảy, thấy sự tà gian thì không thể chịu được, vùng Bắc người ta vẫn khen là một người cương trực”.

Hành động đốt đền tà:

• Ngay khi mới xuất hiện, tính cách Ngô Tử Văn đã bộc lộ khá rõ với thái độ không run sợ trước lời đe dọa của tên hung thần. Hành động của Tử Văn châm lửa đốt ngôi đền thiêng: “rất tức giận, một hôm tắm gội sạch sẽ khấn trời, rỗi châm lửa đốt đền. Mọi người đều lắc đầu lè lưỡi, lo sợ thay cho Tử Văn, nhưng chàng vẫn vung tay không cần gì cả”.

+ Phản ứng của Tử Văn trước thói xấu, thói ác nhanh chóng, mạnh mẽ, dứt khoát.

+ Hành động: “tắm gội sạch sẽ” trước khi đốt đền, “vung tay không cần gì cả” sau khi đốt đền chứng tỏ Tử Văn quyết đấu, quyết sống mái với kẻ gian tà, dù đối thủ của Tử Văn là kẻ nào cũng phải kinh sợ.

Thao tác 2: Tìm hiểu cuộc xử kiện

Mục tiêu: Nắm được diễn biến,kết quả, ý nghĩa cuộc xử kiện ở Minh Ti

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chuyển giao nhiệm vụ:

• Hoạt động cá nhân: xem lại văn bản, hiểu, tìm dẫn chứng.
• Hoạt động nhóm:

GV chia lớp thành 4 nhóm:

Nhóm 1; Nhóm 2: Diễn biến cuộc xử kiện? Nhóm 3; Nhóm 4: Kết quả và ý nghĩa cuộc xử kiện?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc lại văn bản, suy nghĩ.

• Hoạt động nhóm:
• HS thảo luận cặp đôi, ghi câu trả lời vào giấy nháp.
• HS trong từng nhóm thống nhất ý kiến và

ghi câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

Hs báo cáo kết quả trên bảng phụ, treo kết quả các nhóm khác quan sát, nhận xét, phản biện

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét đánh giá kết quả của các nhóm
• Chốt kiến thức:

c. Cuộc xử kiện ở Minh Ti:

• Ở chốn âm cung, do chỉ nghe bên nguyên, Diêm Vương - vị quan toà xử kiện, người cầm cán cân công lí - cũng đã có lúc tỏ ra hồ đồ.

+ Tử Văn gan dạ trước bọn quỷ Dạ Xoa nanh ác và quang cảnh đáng sợ nơi cõi âm.

+ Tử Văn tỏ thái độ cứng cỏi, bất khuất trước Diêm Vương đầy quyền lực.

+ Chàng không chỉ ‘kêu to”, khẳng định: “Ngô Soạn này là một kẻ sĩ ngay thẳng ở trần gian”, mà còn dũng cảm vạch mặt tên bại tướng gian tà với lời lẽ “rất cứng cỏi, không chịu nhún nhường chút nào”. Chàng chiến đấu đến cùng vì lẽ phải. Cứ từng bước, Ngô Tử Văn đã đánh lui tất cả sự phản công, kháng cự của kẻ thù, cuối cùng đánh gục hoàn toàn viên tướng giặc.

• Ngô Tử Văn với sự kiên định chính nghĩa của mình đã chiến thắng gian tà mang lại ý nghĩa:

+ Giải trừ được hậu họa, đem lại an lành cho nhân dân;

+ Diệt từ tận gốc thế lực xâm lược tàn

ác, làm sáng tỏ nỗi oan khuất và phục hồi danh vị cho Thổ thần nước Việt

d, Nhận chức phán sự đền Tản viên Được tiến cử vào chức phán sự đền Tản Viên, đảm đương nhiệm vụ giữ gìn công lí.

1. Ý nghĩa tư tưởng: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

• Vạch trần bộ mặt gian tà của không ít kể đương quyền “quen dùng chước dối lừa, thích làm trò thảm ngược”.

+ Lên án một quan tham lại nhũng đương thời

+ Đồng thời còn tố cáo mạnh mẽ hiện

thực xã hội với “rễ ác mọc lan, khó lòng lay động”, “vì tham của đút” mà bênh vực cho kẻ gian tà.

+ Lời nói tự nhiên của Tử Văn với Thổ công: “Sao mà nhiều thần quá vậy?”

• • Tác giả đề cao phẩm chất người quân tử: Ngô Tử Văn là hình tượng tiêu biểu cho kẻ sĩ cương trực, khảng khái, kiên quyết chống gian tà.
  • Nguyễn Dữ đã thể hiện sâu sắc tinh thần tự hào dân tộc:

+ Viên Bách hộ họ Thôi khi sống đã thất bại nhục nhã trên đất Việt, lúc chết thành hồn ma lẩn quất làm điều dối trá, càn bậy, nên lại tiếp tục nếm mùi thất bại. Phải chăng đó là số phận chung cho những tên xâm lược?

• • Câu chuyện kết thúc với thắng lợi thuộc về Ngô Tử Văn: cội nguồn truyền thống nhân đạo và yêu nước của dân tộc Việt Nam chính nghĩa thắng gian tà, tinh thần dân tộc thắng ngoại xâm.

Thao tác 3: Tổng kết

Mục tiêu: Giúp học sinh khái quát những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm

Phương tiện thực hiện: bảng phụ, máy chiếu.

Phương pháp, kĩ thuật dạy học: kĩ thuật

Tổng kết

Nội dung

• Chiến thắng của chính nghĩa trên mọi lĩnh vực trong cuộc sống của con người. Đây là niềm tin tất yếu cần có ở mỗi chúng ta

-Thể hiện niềm tự hào về những người trí thức Việt, những con người kiên định, dũng cảm luôn đứng về lẽ phải và công lí.

• Tố cáo hiện thực về xã hội đương

khăn trải bàn, phương pháp thảo luận nhóm.

Hình thức tổ chức: Học sinh làm việc độc

lập kết hợp với làm việc nhóm. Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV chuyển giao nhiệm vụ: Em hãy khái quát những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân suy nghĩ, tìm ra một nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật.
• Hoạt động nhóm:
• Học sinh thảo luận cặp đôi và ghi lại những thông tin cơ bản về tác giả, tác phẩm vào phần xung quanh bảng phụ.
• HS thảo luận và thống nhất ý kiến, ghi lại kết quả của cả nhóm vào giữa bảng phụ. Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
• HS trả lời câu hỏi.
• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá

nhân, chuẩn hóa kiến thức.

thời với nhiều thủ đoạn, nhiều mánh khoé,…

Nghệ thuật

• Sử dụng thành công yếu tố “ kì” và yếu tố “thực”:

+ Câu chuyện li kì, nhiều chi tiết khác thường thu hút người đọc; những xung đột ngày càng căng thẳng, dẫn đến cao trào, kết thúc có hậu, kẻ ác đền tội, người thiện được phục hồi và đền đáp.

• Khắc hoạ tính cách nhân vật sâu sắc

HOẠT ĐỘNG - LUYỆN TẬP

B4: GV nhận xét chốt đúng/ sai, cho điểm.

Câu 1:

Nhận xét nào không thể hiện đúng đặc điểm cốt truyện, kết cấu của tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên?

1. Mạch truyện phát triển theo nhiều hướng song cùng gặp nhau ở một điểm là tập trung thể hiện tư tưởng cốt lõi của tác phẩm: chính nghĩa chiến thắng gian tà.
2. Truyện được mở đầu bằng một sự kiện gây ấn tượng mạnh đối với người đọc.
3. Kết cấu của truyện rất giàu kịch tính với những tình tiết lôi cuốn.
4. Truyện được kết thúc có hậu theo truyền thống chuyện kể thời trung đại. Câu 2:

Định nghĩa nào đúng với "chức Phán sự"

trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ?

1. Quan đứng đầu một tổng.
2. Quan xem xét về các vụ kiện tụng, giúp việc cho người xử án.
3. Quan xét xử các vụ tranh chấp, kiện tụng thời xưa.
4. Quan quản hạt một địa phương.

Câu 3:

Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ là tác phẩm ra đời vào thế kỉ

1. XIV.
2. XVI.
3. XV.
4. XIII.

Câu 4:

Trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ, chi tiết nào đóng vai trò làm nền cho việc triển khai hàng

Câu 5: C Câu 10: A

HS làm bài tập về nhà

loạt các chi tiết hoang đường, kì ảo?

1. Chi tiết tên Bách hộ đến đòi Tử Văn dựng trả ngôi đền.
2. Chi tiết Tử Văn thấy khó chịu, rồi nổi lên một con sốt nóng sốt rét sau khi đốt đền.
3. Chi tiết lũ quỷ Dạ Xoa đến dẫn Tử Văn xuống âm phủ.
4. Chi tiết viên Thổ công đến nói với Tử Văn sự thực.

Câu 5:

Trong văn học Việt Nam, cho đến thế kỷ XVI có hai tác phẩm nổi tiếng thuộc thể loại truyền kỳ là

1. Truyền kỳ mạn lục (Nguyễn Dữ) và Lan Trì kiến văn lục (Vũ Trinh)
2. Truyền kỳ mạn lục (Nguyễn Dữ) và

Tân truyền kỳ lục (Phạm Quý Thích)

1. Truyền kỳ mạn lục (Nguyễn Dữ) và Thánh Tông di thảo (Lê Thánh Tông)
2. Truyền kỳ mạn lục (Nguyễn Dữ) và

Truyền kỳ tân phả (Đoàn Thị Điểm)

Câu 6:

Nhận xét nào dưới đây về Nguyễn Dữ là không chính xác?

1. Ông xuất thân trong một gia đình nông dân nghèo, từng đi thi và đã ra làm quan, nhưng không bao lâu thì từ quan lui về ở ẩn.
2. Ông là tác giả truyện truyền kì nổi tiếng nhất thời kì văn học trung đại Việt Nam.
3. Ông chưa rõ năm sinh, năm mất người xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương.
4. Ông sống vào khoảng thế kỉ XVI.

Câu 7:

Tên tác phẩm Truyền kì mạn lục của

Nguyễn Dữ có nghĩa là

1. Tập sách ghi chép những chuyện kì lạ và được lưu truyền.
2. Tập sách ghi chép những chuyện hoang đường.
3. Tập sách ghi chép tản mạn những chuyện kì lạ và được lưu truyền.
4. Tập sách ghi chép những chuyện kì lạ.

Câu 8:

Nhận định nào không chính xác về đặc điểm của thể loại truyền kì?

1. Sức hấp dẫn của các truyện truyền kì nằm ở sự kết hợp của hai yếu tố hiện thực và kì ảo.
2. Truyền kì là thể loại nội sinh, là sự sáng tạo độc đáo của văn học Việt Nam.
3. Truyện truyền kì thể hiện khả năng

tưởng tượng phong phú và năng lực sáng tạo hư cấu của nhà văn.

1. Là thể loại tự sự dùng những yếu tố kì ảo làm phương thức phản ánh cuộc sống. Câu 9:

Trong Chuyện chức phán sự đền Tản

Viên của Nguyễn Dữ, Ngô Tử Văn đốt đền vì lí do gì?

1. Vì muốn diệt trừ kẻ giả danh là thần mà lại tác yêu tác quái trong dân gian.
2. Vì không tin vào điều mê tín, dị đoan.
3. Vì muốn thể hiện thái độ cao ngạo của mình.
4. Vì muốn giúp đỡ viên Thổ công.

Câu 10:

Dòng nào không nêu đúng đặc điểm của nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện chức phán sự đền Tản Viên?

1. Tác giả tập trung miêu tả chi tiết, sinh động đặc điểm ngoại hình nhân vật.
2. Tác giả đưa ra những đánh giá, nhận

xét trực tiếp về phẩm chất của nhân vật.

1. Tác giả miêu tả thái độ, cử chỉ, hành động của nhân vật trước những sự kiện, tình huống cụ thể để làm nổi bật tính cách nhân vật.
2. Tác giả chú trọng xây dựng ngôn ngữ nhân vật để thể hiện đậm nét tính cách các nhân vật đó.

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

GV giao nhiệm vụ:

Từ nhân vật Ngô Tử Văn trong Chuyện Chức phán sự đền Tản Viên của Nguyễn Dữ, viết đoạn văn ngắn( khoảng 200 chữ) bàn về đức tính cương trực của tuổi trẻ hôm nay. Chỉ ra những từ ngữ, câu văn tiêu biểu được sử dụng đúng theo yêu cầu sử dụng tiếng Việt.

• HS thực hiện nhiệm vụ:
• HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

rồi thu xếp việc nhà sau đó không bệnh mà mất.

Đoạn văn đảm bảo các yêu cầu :

-Hình thức : đảm bảo về số câu, không được gạch đầu dòng, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp. Hành văn trong sáng, cảm xúc chân thành ;

-Nội dung : Từ đức tính cương trực của nhân vật Ngô Tử Văn, thí sinh liên hệ đến đức tính cương trực trong cuộc sống. Cụ thể :

+ Giải thích: Cương trực là cứng cỏi và ngay thẳng. Người cương trực là người giữ mình trong sạch, giữ tiết tháo, không cầu danh lợi.

+ Ý nghĩa của đức tính: cương trực thể hiện một con người mạnh mẽ, không run sợ trước cái ác, cái xấu. Vì thế, họ luôn có niềm tin làm nên chiến thắng, vượt qua mọi thử thách của hoàn cảnh, biết đấu tranh đến cùng trước những thế lực xấu xa.

+ Phê phán lối sống giả tạo, nhụt chí, yếu hèn

+ Bài học nhận thức và hành động cho bản thân : hiểu được ý nghĩa của đức tính cương trực, biết đấu tranh phê bình và tự phê bình, tích cực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức.

HOẠT ĐỘNG – TÌM TÒI MỞ RỘNG

Nguyễn Dữ

-HS thực hiện nhiệm vụ:

• • HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

..............................................................................................................................

Tiết: 70

Môn: Làm Văn

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

TRẢ BÀI VIẾT SỐ 5

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học: TRẢ BÀI VIẾT SỐ 5

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

- Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau

Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc: có kĩ năng làm đọc hiểu và văn thuyết minh.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

1. Kiến thức: Nhận rõ những ưu, nhược điểm về nội dung và hình thức của bài viết

Kĩ năng:

Kĩ năng làm bài theo đúng yêu cẩu về thể loại, chính xác về nội dung, tư liệu

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ

- Rút ra bài học kinh nghiệm và có ý thức bồi dưỡng thêm năng lực viết văn nghị luận để chuẩn bị tốt cho bài viết sau.

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Phát triển năng lực

• 1. Năng lực chung

+ Năng lực tự học, tự giải quyết các vấn đề và sáng tạo.

+ Năng lực thẩm mĩ

+ Năng lực giao tiếp và năng lực hợp tác.

• 1. Năng lực riêng

+ Nâng cao năng lực phân tích đề, lập dàn ý.

+ Nâng cao khả năng nhận thức về các lỗi dùng từ, đặt câu, lỗi diễn đạt trong bài văn nghị luận và rèn kĩ năng sửa chữa những lỗi cơ bản đó.

+ Nâng cao năng lực hợp tác, năng lực làm việc nhóm.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

- Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên trình chiếu đề lên, yêu cầu học sinh phân tích đề và lập dàn ý, từ đó, giúp học sinh nhận biết được những ưu, khuyết điểm trong bài làm của mình. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: phân tích đề, lập dàn ý, đối chiếu với

bài làm của mình để nhận ra ưu, khuyết điểm và tự sửa chữa.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS nêu lên những ưu điểm, khuyết điểm trong bài làm của mình.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét bài làm của học sinh, giúp

học sinh chữa lỗi.

Bước 5: Chuyển giao nhiệm vụ mới.

đạt của đoạn thơ?

Câu 2: (1,0đ) Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ trên? Tác dụng của biện pháp đó?

Câu 3: (0,5) Nhận xét về các kiểu câu được sử dụng trong đoạn thơ trên?

Câu 4:(1,0) Cảm nhận cảm xúc của nhà thơ được thể hiện trong đoạn thơ trên?

(Hãy trình bày thành đoạn văn từ 7- 10 dòng)

PHẦN VIẾT: (7,0 điểm)

Hãy giới thiệu về nét đặc sắc của ngày Tết cổ truyền ở quê em.

II/ HƯỚNG DẪN CHẤM

PHẦN ĐỌC HIỂU:

Câu 1: (0.5đ)Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, miêu tả

Câu 2: Biện pháp tu từ:(1,0đ)

• • So sánh: “nhìn như đôi mắt trẻ thơ” => cảm nhận mới mẻ của nhà thơ về quê hương
  • Điệp từ: “Xanh” => Nhấn mạnh sức sống mới của quê hương

Câu 3: (0,5đ)Nhà thơ sử dụng linh hoạt các kiểu câu:

Câu trần thuật, câu cảm than, câu rút gọn..

Câu 4: (1,0đ)- Đoạn văn cần đảm bảo bố cục, có liên kết chặt chẽ

• • Hs cảm nhận được cảm xúc: vui sướng, tự hào của nhà thơ trước sự đổi mới tràn đầy sức sống của quê hương.

PHẦN VIẾT:

1. Yêu cầu chung: - Học sinh biết cách làm bài nghị luận xã hội.

- Đảm bảo bố cục, triển khai các ý mạch lạc,

luận;

• Vận dụng tốt các thao tác lập
• Không mắc các lỗi chính tả, dùng

từ, ngữ pháp;

Yêu cầu cụ thể:

a, Đảm bảo cấu trúc bài: (0,5đ)

Có đầy đủ các phần: Mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề

b, Xác định đúng đối tượng thuyết minh: Nét đặc sắc trong ngày Tết cổ truyền ở địa phương (1,0đ)

c, Triển khai vấn đề thành các luận điểm,: (Gv có thể tham khảo gợi ý) (4,5đ)

*Giới thiệu khái quát về đối tượng thuyết minh:

*Giới thiệu cụ thể về đối tượng:

+ Giới thiệu về địa phương nơi em ở: vị trí địa lí, đặc trưng trong lối sống của người dân.

+ Thời gian diễn ra ngày tết cổ truyền là khi nào?

+ Điểm nổi bật nhất của ngày tết ở quê em là gì? (miêu tả tỉ mỉ, tránh kể lể)

+ Giá trị của điểm đặc sắc đó trong đời

sống tinh thần của người dân địa phương

*Khái quát lại bài viết, nêu suy nghĩ của bản thân

d, Sáng tạo: (0,5đ)

Thể hiện sự tìm tòi trong diễn đạt, dùng đa dạng các kiểu câu phù hợp với mục đích trình bày. Sử dụng từ ngữ có chọn

lọc.

e, Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu: (0,5đ)

• 1. Nhận xét chung

1. Ưu điểm.

- Một số em bố cục bài viết mạch lạc, rõ

Thao tác 2: Giáo viên rút kinh nghiệm về cách làm bài văn đọc hiểu văn bản và nghị luận xã hội

Mục tiêu: Giúp học sinh rút kinh nghiệm,

có kĩ năng làm bài tốt hơn.

• Phương tiện: bảng phụ, máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, thông tin - phản hồi
• Hình thức tổ chức: học sinh hoạt động độc lập.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập GV đặt vấn đề để học sinh tự nhận thức được những ưu, khuyêt điểm, đưa ra những kinh nghiệm làm bài văn đọc hiểu văn bản và nghị luận xã hội.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: Tự rút ra những kinh nghiệm mình có được qua phần sửa chữa, nhận xét của giáo viên.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận HS trình bày những kinh nghiệm để rèn kĩ năng làm bài văn nghị luận xã hội. Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

Gv:

• Nhận xét
• Chốt kiến thức:

ràng; hành văn lưu loát; biết cách thuyết minh.

1. Nhược điểm: Một số bài:

• Bài viết còn sơ sài, thiếu luận điểm.
• Thiên về kể tả -> bài viết thiếu hấp dẫn
• Bố cục chưa rõ ràng, hành văn còn vụng

* Chữa lỗi

• Lỗi : từ , câu, trình bày....
• Lỗi chính tả

Trả bài và rút kinh nghiệm

Tuần:

Tiết: 71-72

Môn: Làm Văn Ngày soạn:

SỞ GD& ĐT NINH BÌNH

TRƯỜNG THPT TẠ UYÊN

MỤCĐÍCHKIỂMTRA,ĐÁNHGIÁ

BÀI VIẾT SỐ 6

Môn thi: NGỮ VĂN 10

(Thời gian làm bài: 90 phút, không kể thời gian phát đề)

Đánh giá năng lực Đọc hiểu và năng lực tạo lập văn bản của học sinh.

KHUNGMATRẬNĐỀTHI

BIÊNSOẠNĐỀ

PHẦN ĐỌC HIỂU: (3,0điểm) Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi:

Ai về thăm mẹ quê ta

Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm...

Bầm ơi có rét không bầm!

Heo heo gió núi, lâm thâm mưa phùn Bầm ra ruộng cấy bầm run

Chân lội dưới bùn, tay cấy mạ non Mạ non bầm cấy mấy đon

Ruột gan bầm lại thương con mấy lần.

Mưa phùn ướt áo tứ thân

Mưa bao nhiêu hạt, thương bầm bấy nhiêu!

Bầm ơi, sớm sớm chiều chiều Thương con, bầm chớ lo nhiều bầm nghe!

Con đi trăm núi ngàn khe

Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm Con đi đánh giặc mười năm

Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.

(Tố Hữu)

Câu 1: Xác định thể thơ của đoạn thơ trên?(0,5 đ)

Câu 2: Xác định chủ đề của bài thơ?(0,5đ)

Câu 3: Chỉ ra và nêu tác dụng của 2 trong số biện pháp nghệ thuật trong đoạn thơ trên?(1,0đ)

Câu 4: Hình ảnh người mẹ hiện lên như thế nào?(Trình bày thành 1 đoạn văn từ 5-7 dòng)(1,0đ)

II/ Phần LàmVăn(7,0 điểm)

Anh ( chị ) hãy phân tích nhân vật Ngô Tử Văn trong tác phẩm Chuyện chức

phán sự đền Tản Viên ( Trích Truyền kỳ mạn lục ) của Nguyễn Dữ.

------ĐÁP ÁN:

PHẦN ĐỌC HIỂU:

Câu 1: (0.5đ) Thể thơ: lục bát

Câu 2: (0,5đ) Chủ đề bài thơ: Viết về tình cảm chân thành của người chiến sĩ cách

mạng với người mẹ quê tần tảo, thương con./ Viết về người mẹ, tình mẹ

Câu 3: Biện pháp nghệ thuật:(1,0đ)

• • Sử dụng từ láy: heo heo, lâm thâm, sớm sớm chiều chiều => thấy được sự khắc nghiệt của thời tiết và nỗi vất vả của người mẹ.
  • Điệp ngữ: “con đi”, “chẳng bằng”=> Nhấn mạnh khó nhọc của người mẹ

Câu 4: (1,0đ)

• Đoạn văn cần đảm bảo bố cục, có liên kết chặt chẽ
• Hs cảm nhận được hình ảnh người mẹ (bầm) hiện lên với sự tảo tần hôm sớm, luôn lo lắng cho con.

Phần LàmVăn: a)Yêucầuvềkĩnăng:

Biết vận dụng những kiến thức, kĩ năng về nghị luận văn học để viết bài nghị

luận văn học về một nhân vật văn học yêu thích. D/đạt mạch lạc, dùng từ, đặt câu chính xác, không mắc lỗi chính tả,...

b)Yêucầukiếnthức:

Hs có thể cảm nhận về một nhân vật yêu thích bằng nhiều cách nhưng cần đảm bảo

được các ý sau:

• Giới thiệu chung (1,5đ):
  • Khái quát về tác giả (nếu có) và tác phẩm.
  • Giới thiệu khái quát về nhân vật.
• Cảm nhận về nhân vật:
  • Lai lịch, hoàn cảnh (1,5đ):
  • Đặc điểm về ngoại hình, tính cách (1,5đ):
  • Vẻ đẹp về nhân phẩm (2,5đ):
  • Vai trò của nhân vật trong tác phẩm (1,5đ):
• Đánh giá về nhân vật (1,5đ)

Tiết: 73

Môn: Tiếng Việt

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học: KHÁI QUÁT LỊCH SỬ TIẾNG VIỆT

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao Bước 2: Xác định nội dung – chủ đề bài học: quá trình phát triển của tiếng Việt gắn bó với lịch sử phát triển của dân tộc, của đất nước.

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

Về kiến thức

• • Nắm được một cách khái quát những tri thức cốt lõi về cội nguồn, quan hệ họ hàng của tiếng Việt và quan hệ tiếp xúc giữa tiếng Việt với một số ngôn ngữ khác trong khu vực.
  • Nhận thức rõ quá trình phát triển của tiếng Việt gắn bó với lịch sử phát triển của dân tộc, của đất nước.

1. Về kĩ năng: Rèn kĩ năng sử dụng tiếng Việt

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ:- Ghi nhớ lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tiếng Việt- tiếng nói của dân tộc: “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải giữ gìn nó, làm cho nó phổ biến ngày càng rộng khắp”.

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung

-Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.

• 1. Năng lực riêng
• Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản. Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOAT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

• • Phương tiện: máy chiếu
  • Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
  • Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
  • Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và trả lời các câu hỏi nêu ở bên dưới, từ đó, rút ra nhận xét khái quát.

• Nhóm 1:

+ Tiếng Việt là gì?

+ Hãy trình bày nguồn gốc và quan hệ hàng của tiếng Việt?

• Nhóm 2:

+Trong thời kì dựng nước, tiếng Việt có đặc điểm thanh điệu như thế nào?

+Trình bày những nét cơ bản tiếng Việt trong thời kì Bắc thuộc?

• Nhóm 3:

+ Nêu những nét chính Tiếng Việt thời kì độc lập tự chủ ?

+ Tiếng Việt từ cách mạng tháng tám đến nay có những diểm gì đáng lưu ý?

• Nhóm 4:

+ Qua các giai đoạn phát triển của tiếng Việt, anh (chị) có nhận xét gì?

+ Về chữ viết anh (chị) có suy nghĩ gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc SGK, tìm hiểu yêu cầu của từng câu

Tiếng Việt giữ vai trò của ngôn ngữ có tính phổ thông. Nó là phương tiện giao tiếp giữa các dân tộc, là ngôn ngữ chính thức trong các lĩnh vực hành chính, ngoại giao, giáo dục, văn hóa, nghệ thuật.

Tiếng Việt trong các thời kì.

• 1. Tiếng Việt trong thời kì dựng nước
• Tiếng Việt có nguồn gốc rất cổ xưa.

+ Các nhà nghiên cứu về tiếng Việt đã đi đến khẳng định:

• Tiếng Việt là do dân tộc Việt trưởng thành từ rất sớm trên lưu vực sông Hồng và sông Mã trong xã hội có nền văn minh nông nghiệp đạt tới trình độ phát triển khá cao.
• Về nguồn gốc họ hàng, tiếng Việt thuộc họ Nam á. Đó là ngôn ngữ có từ rất xưa trên một vùng rộng lớn Đông Nam, Châu á.
• Họ ngôn ngữ Nam á phân chia thành một số dòng, trong đó có dòng Môn- Khme phân bố ở vùng cao nguyên nam Đông Dương và miền phụ cận bắc Đông Dương. Cụ thể là thuộc miền núi phía Bắc, dọc trường Sơn, Tây Nguyên, Cămpuchia, Mianma. Dòng Môn- Khme tách ra tiếng Việt- Mường (Việt Cổ). Cuối cùng tách thành tiếng Mường, tiếng Việt.

Quá trình tách này còn để lại dấu vết có thể khảo sát được đó là sự so sánh giữa tiếng Việt với tiếng Mường, tiếng Việt với tiếng Môn- Khme. Ta có bảng so sánh sau đây:

hỏi.

• • Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo

Bảng so sánh một số từ giữa tiếng Việt và ngôn ngữ khác.

luận và trả lời câu hỏi.

Từ Tiếng T.

T Kh

• • Hoạt động nhóm: Học sinh thảo

Việt

Mường

(Bana,

luận, rút ra nhận xét khái quát về lịch sử phát triển của tiếng Việt, cho ví dụ minh họa.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• HS trả lời câu hỏi.

Ngày Mưa

Tron g

Tay

Ngày Mưa Trong Tay

Ngài Mươ Tlong

Thay đay, ti

• Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Chim

Có ngu

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức

sông,

cá

+ Không có hệ thống thanh điệu

+ Ngoài phụ âm đơn còn có phụ âm kép, ví dụ: tl, kl, pl… (trứng tlứng)

+ Trong hệ thống phụ âm cuối có các âm như: -l, -h, -s…

+ Ngữ pháp có sự kết hợp

Từ được hạn định đặt trước từ hạn định

Hoa đẹp, lúa xanh, ngựa trắng (đây là hình thức phân biệt tiếng Hán)

: Tiếng Việt trong thời kì Bắc thuộc (trước thế kỉ thứ X)

• Tiếng Việt bị chèn ép bởi tiếng Hán.
• Đây cũng là thời gian dân tộc ta phải đấu tranh để bảo tồn và phát triển tiếng nói của dân tộc. Bằng cách:

+ Vừa mở rộng vốn từ vựng vừa Việt hóa ngôn ngữ Hán trên lĩnh vực âm đọc sau đó về mặt ý nghĩa và phạm vi sử dụng (đọc phiên âm chữ Hán). Ví dụ: Tâm, tài, đức, mệnh, độc lập, tự do, gia đình, hạnh phúc… Đây là

từ tiến

Khme

phương thức vay mượn phổ biến nhất.

• • Nhiều từ ngữ Hán được Việt hóa dưới hình thức sao phỏng, dịch nghĩa ra tiếng Việt, ví dụ:

+ Đan tâm lòng son

+ Cửu trùng chín lần

Thanh thiên bạch nhật  trời xanh ngày trắng.

Thanh sử sử xanh

Hình thức vay mượn, việt hóa làm cho Tiếng Việt ngày càng phong phú ở các thời kì sau này, cả ngày nay.

: Tiếng Việt thời kì độc lập tự chủ

• Nho học phát triển, chữ Hán thịnh hành, nhưng ngôn ngữ tiếng Việt phát triển không ngừng.

+ Nhờ có ngôn ngữ văn hóa (thơ, văn, thể loại khác) càng làm cho tiếng Việt tinh tế, uyển chuyển.

• Đảng cộng sản Đông Dương ra đời, bản đề cương văn hóa Việt Nam được công bố 1943 (do đồng chí Trường Chinh khởi thảo), tiếng Việt góp phần tích cực vào công tác tuyên truyền cách mạng, kêu gọi toàn dân giành độc lập, tự do, tiếng Việt càng phát triển dồi dào, đủ sức vươn lên, đảm đương trách nhiệm nặng nề.
• Trước 1942 nhiều nhà trí thức đã quan tâm tới việc nghiên cứu giảng dạy và phổ biến khoa học bằng tiếng Việt như giáo sư Hoàng Xuân Hãn công bố quyển “Danh từ khoa học” năm 1942.

2.4. Tiếng Việt từ cách mạng tháng tám đến nay.

• Sau cách mạng tháng tám, xây dựng thuật ngữ khoa học, chuẩn hóa tiếng Việt đã được tiến hành mạnh mẽ. Hầu hết các ngành khoa học hiện đại đều biên soạn được những tập sách thuật ngữ chuyên dùng. Theo ba cách thức.

+ Phiên âm thuật ngữ khoa học của phương tây.

+ Vay mượn thuật ngữ khoa học tiếng Trung Quốc

+ Đặt thuật ngữ thuần Việt.

Tất cả đều phù hợp với tập quán sử dụng ngôn ngữ của người Việt.

• Bản tuyên ngôn độc lập của Bác đã mở ra triển vọng, tiếng Việt có vị trí xứng đáng trong nước Việt Nam độc lập tự do. Nó đã thay thế hoàn toàn tiếng Pháp trong mọi lĩnh vực. Tiếng Việt được sử dụng và đưa vào trường phổ thông cho tới đại học, trên đại học, nhằm nâng cao dân trí, phát triển văn hóa, khoa học kỹ thuật.
• Tiếng Việt không ngừng phát triển và ngày càng phong phú, giàu có đáp ứng yêu cầu, thực hiện đầy đủ các chức năng đối với cuộc sống con người.

* Nhận xét:

• Trong quá trình phát triển, tiếng Việt không bị tiếng nước ngoài đồng hóa mà còn Việt hóa tự làm giàu cho mình.
• Chúng ta cần phải giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt bằng cách.

+ Hiểu đúng và dùng đúng tiếng Việt.

+ Chống thái độ tùy tiện khi sử dụng tiếng Việt.

+ Chống lạm dụng từ ngữ nước ngoài.

Chữ viết

• Thời kì người Việt cổ đã có chữ viết. Song ta chưa tìm thấy được. Sử sách Trung Quốc mô tả hình dạng chữ viết này: “trông như đàn nòng nọc đang bơi”.
• Chữ Nôn xuất hiện. Phương châm của chữ Nôm là ghi theo âm tiếng Việt. Vì chưa được chuẩn hóa nên chữ Nôm đã dừng lại, không phát triển mà thay vào đó là chữ quốc ngữ.

Ví dụ:

+ Chữ Nôm không đánh vần được, học chữ nào biết chữ ấy.

+ Muốn học chữ Nôm phải có vốn chữ Hán nhất định.

• Chữ quốc ngữ ra đời nửa đầu thế kỉ

XVII. Dùng chữ cái la tinh ghi âm tiếng Việt. Lúc đầu nó chưa phản ánh

cơ cấu ngữ âm tiếng Việt. Ví dụ:

Bó ngựavó ngựa Blái núi trái núi M lời  lời

• Đầu thế kỉ XX chữ Hán, chữ Nôm bị gạt bỏ khỏi lĩnh vực hành chính, học hành, thi cử. Chữ quốc ngữ được chú ý, đẩy mạnh. Người ta cổ động học chữ quốc ngữ. Đó là những người yêu nước trong phong trào Duy Tân.

“Trước hết phải học ngay quốc ngữ Khỏi đôi đường tiếng chữ khác nhau

Thao tác 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh luyện tập:

- Mục tiêu: Giúp học sinh củng cố kiến thức, rèn luyện kĩ năng làm bài tập.

• Phương tiện: máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
• Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HS đọc các yêu cầu của bài tập,thảo

luận nhóm và trả lời.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: HS đọc bài tập

và thực hiện yêu cầu.

• Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• • HS trả lời câu hỏi.
  • Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Chữ ta ta đã thuộc làu

Nói ra nên tiếng nên câu nên lời”

- Phong trào Đông Kinh nghĩa Thục cổ vũ học chữ quốc ngữ

• Đảng ta chú ý tới phổ cập chữ quốc ngữ.
• Chữ quốc ngữ đã thay thế toàn bộ từ chữ Hán, chữ Nôm, chữ Pháp. Đó là bước tiến vượt bậc của dân tộc.
• Chữ quốc ngữ đơn giản, thuận tiện, dễ viết, dễ đọc, tuy nhiên phải chú ý đầy đủ về quy tắc chính tả.

Luyện tập

Những từ ngữ Hán vay mượn đã được Việt hóa:

+ Nam  trai

+ Nữ  gái

+ Phụ nữ  đàn bà

+ lão phu  ông già

+ Lão phụ  bà già

Ưu điểm của chữ quốc ngữ

+ Chép âm thành từ. Ví dụ [/l// a//m]2 làm rất thuận tiện, đơn giản.

+ Tạo từ mới

Ví dụ: lơ lơ mơ Lơ  lơ thơ

Lơ  lờ lợ

Lơ Lơ tha lơ thơ

+ Thay thế từ Hán đã Việt hóa

Đồng  cùng

Mãn nguyện  vừa lòng, thỏa lòng

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của

các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

Mãn hạn  đủ hạn, hết hạn Mãn khóa  hết khóa học Mãn kiếp  hết kiếp

Ba cách thức xây dựng thuật ngữ khoa học

Phiên âm phương tây.

thuật ngữ khoa học

------Gọitêncácchất:

+H2SO4  axits, suyên-

phu- rích

–rích

+HCL axít cờ- lo- hi -đờ

-----Gọi tên đồ vật:

Pê-đan bàn đạp

Gác-đờ-xen chắn xích

Gác-đờ –buchắn bùn

Xa- phon  xà phòng.

Qua tiếng Trung Quốc

Sinh tử sống chết

Kiểm lâm  bảo vệ rừng

Môi sinh  môi trường

sống

c. Đặt thuật ngữ thuần Việt

• Vùng trời  thay cho không phận
• Vùng biển  thay cho hải phận

Đưa đồ lễ viếng  thay cho phúng

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

nhân, hoạt động nhóm.

- Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HS đọc các yêu cầu của bài tập,thảo

luận nhóm và trả lời.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: HS đọc bài tập và thực hiện yêu cầu.
• Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

• • HS trả lời câu hỏi.
  • Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của

các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức.

+ Phụ nữ  đàn bà

+ lão phu  ông già

+ Lão phụ  bà già

Ưu điểm của chữ quốc ngữ

+ Chép âm thành từ. Ví dụ [/l// a//m]2 làm rất thuận tiện, đơn giản.

+ Tạo từ mới

Ví dụ: lơ lơ mơ Lơ  lơ thơ

Lơ  lờ lợ

Lơ Lơ tha lơ thơ

+ Thay thế từ Hán đã Việt hóa

Đồng  cùng

Mãn nguyện  vừa lòng, thỏa lòng

Mãn hạn  đủ hạn, hết hạn

Mãn khóa  hết khóa học

Mãn kiếp  hết kiếp

Mãn nguyệt khai hoa  đủ tháng nở hoa, đến tháng sinh nở

Mãn phục  hết tang

Mãn ý  vừa ý, vừa lòng.

Ba cách thức xây dựng thuật ngữ khoa học

Phiên âm thuật ngữ khoa học phương tây.

------Gọitêncácchất:

+H2SO4  axits, suyên-

phu- rích

–rích

+HCL axít cờ- lo- hi -đờ

-----Gọi tên đồ vật:

Pê-đan bàn đạp

Gác-đờ-xen chắn xích

Gác-đờ –buchắn bùn

Xa- phon  xà phòng.

Qua tiếng Trung Quốc

Sinh tử sống chết

Kiểm lâm  bảo vệ rừng

Môi sinh  môi trường

sống

c. Đặt thuật ngữ thuần Việt

• Vùng trời  thay cho không phận
• Vùng biển  thay cho hải phận
• Đưa đồ lễ viếng  thay cho phúng

- Chăm sóc, nuôi dưỡng  thay cho phụng dưỡng

HOẠT ĐỘNG – TÌM TÒI MỞ RỘNG

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………

Tuần:

Môn: Tiếng Việt Tiết: 74

Ngày soạn: …../…./…….

Ngày dạy : …../…./…….

NHỮNG YÊU CẦU VỀ SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học: NHỮNG YÊU CẦU VỀ SỬ DỤNG TIẾNG VIỆT

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của GV và HS:

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi

hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao Bước 2: Xác định nội dung – chủ đề bài học: các yêu cầu khi sử dụng TV..

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

1. Về kiến thức Nắm được những yêu cầu về sử dụng tiếng Việt ở các

phương diện: phát âm, chữ viết, dùng từ, đặt câu, cấu tạo văn bản và phong cách chức năng ngôn ngữ.

1. Về kĩ năng: - Vận dụng được những yêu cầu đó vào việc sử dụng tiếng Việt, phân tích được đúng - sai, sửa chữa được những lỗi khi dùng tiếng

Việt.

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ: Có thái độ cầu tiến, có ý thức vươn tới cái đúng trong khi nói và viết, có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung

-Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.

• 1. Năng lực riêng
• Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản.

Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOAT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

- Mục tiêu: Giúp học sinh nhận thức được yêu cầu chuẩn mực của tiếng Việt.

• Phương tiện: máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
• Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và làm các bài tập nêu ở bên dưới, từ đó, rút ra nhận xét khái quát.

• Nhóm 1:Bài tập về ngữ âm và chữ viết.
• Nhóm 2: Bài tập về từ ngữ.
• Nhóm 3: Bài tập về ngữ pháp.
• Nhóm 4:Bài tập về phong cách ngôn ngữ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• • Hoạt động cá nhân: HS đọc SGK, tìm hiểu yêu cầu của từng câu hỏi.
  • Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi.
  • Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận, thống nhất đáp án

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS trả lời câu hỏi.

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

• • 1. Về ngữ âm và chữ viết
• Khi sân trường khô dáo, chúng em chơi đá cầu hoặc đánh bi.
• Tôi không có tiền lẽ, anh làm ơn đỗi cho tôi.

Nhẩn nha  thong thả Dưng mờ  nhưng mà Giời  trời

Bẩu  bảo

Bên trái là từ phát âm theo tiếng nói địa phương. Bên phải tương ứng với bên trái là ngôn ngữ toàn dân. Sự phát âm khác biệt này do thói quen của địa phương trong ngôn ngữ sinh hoạt.

Về từ ngữ

• “Chót lọt” dùng không chuẩn xác. Sửa là “chót”.
• “Truyền tụng” dùng không chuẩn xác. Sửa là truyền thụ.
• Sai về kết hợp từ chỉ có thể nói là “mắc các bệnh truyền nhiễm” chứ không nói “chết các bệnh truyền nhiễm”. Sửa là: Số người mắc các bệnh truyền nhiễm và chết giảm dần.
• Sai về kết hợp từ. Có thể nói “Những bệnh nhân được điều trị” chứ không nói “Những bệnh nhân được pha chế”. Sửa những bệnh nhân không cần phải mổ mắt, được điều trị bằng thuốc tra mắt do khoa được pha chế.

Các câu 2, 3, 4 viết đúng.

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức

Câu 1, 5 sai

Sửa câu 1: Anh ấy có một điểm yếu: không quyết đoán trong công việc

Sửa câu 5: Tiếng Việt rất giàu âm thanh và hình ảnh, cho nên có thể nói đó là thứ tiếng rất sinh động và phong phú.

Về ngữ pháp

• Qua tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố đã cho ta thấy hình ảnh người phụ nữ nông thôn dưới chế độ cũ.

+ Câu này thiếu C. Sửa có nhiều cách

• Bỏ từ của để biến Ngô Tất Tố thành  C
• Thêm từ tác giả sau Ngô Tất Tố.

- Lòng tin tưởng sâu sắc của thế hệ cha anh vào lực lượng măng non và xung kích sẽ tiếp bước mình.

+ Câu thiếu C. Thêm từ đó là trước từ lòng, thay mình bằng họ thêm những lớp người. “Đó là lòng tin tưởng sâu sắc của cha anh vào thế hệ măng non và xung kích những lớp người sẽ tiếp bước họ.

Câu 1 giới thiệu chị em Thuý Kiều, Thúy Vân. Câu hai đột ngột nói về Kiều. Câu 3 nói về hai chị em. Câu 4 và 5 cũng vậy nói về sắc đẹp. Nhìn chung câu không sai. Nhưng sai ở sự gắn kết giữa các câu. Đó là sự lộn xộn và thiếu lôgíc.

Sửa lại: Thúy Kiều và Thuý Vân là

Thao tác 2: Tìm hiểu phần II. Sử dụng hay, đạt hiệu quả giao tiếp cao

- Mục tiêu: Giúp học sinh nhận thức được yêu cầu sử dụng hay, đạt hiệu

hai người con của ông bà Vương Viên Ngoại. Họ sống êm đềm dưới mái nhà, hạnh phúc cùng cha mẹ. Thúy Kiều tài sắc vẹn toàn. Vẻ đẹp của nàng khiến cho hoa ghen, liễu hờn. Thúy Vân có vể đẹp đoan trang, thùy mị. Về tài, Thúy Kiều hơn hẳn Thúy Vân. Nhưng nàng đâu có được hưởng hạnh phúc.

Về phong cách ngôn ngữ

• Sửa là: 17h30 ngày 25/10 tại km 19 quốc lộ 1A đã xảy ra một vụ tai nạn giao thông. (bỏ từ Hoàng hôn chỉ đúng với phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Đây là văn bản nghị luận nên sửa là: rất, vô cùng)

Truyện Kiều của Nguyễn Du đã nêu cao tư tưởng nhân đạo vô cùng cao đẹp.

Trong lời nói của Chí Phèo có nhiều ngôn ngữ nói trong phong cách ngôn ngữ sinh hoạt.

+ Các từ xưng hô: Bẩm,cụ, con

+ Thành ngữ: trời tru đất diệt, một thước cắm dùi

+ Các từ mang sắc thái khẩu ngữ: Có giám nói gian, quả về làng về nước, chẳng làm gì nên ăn.

• Không thể dùng lời lẽ của Chí Phèo trên đây vào đơn đề nghị. Bởi đơn đề nghị là phong cách ngôn ngữ hành chính.

Tiểu dẫn SGK

Sử dụng hay, đạt hiệu quả giao tiếp cao

quả giao tiếp cao của tiếng Việt.

• • Phương tiện: máy chiếu
  • Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
  • Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
  • Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và làm các bài tập nêu ở bên dưới, từ đó, rút ra nhận xét khái quát.

• Nhóm 1:Bài tập 1
• Nhóm 2: Bài tập 2
• Nhóm 3- Nhóm 4:Bài tập 3

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• Hoạt động cá nhân: HS đọc SGK, tìm hiểu yêu cầu của từng câu hỏi.
• Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi.
• Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận, thống nhất đáp án

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS trả lời câu hỏi.

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức

1/Bài tập 1:

Câu tục ngữ “chết đứng còn hơn sống quỳ”, các từ đứng và quỳ được dùng theo nghĩa chuyển. Đây không phải là tư thế, động tác của con người. Đó là hai ẩn dụ. “Chết đứng là chết hiên ngang, thể hiện khí phách cao đẹp. Còn “sống quỳ” là quỵ lụy, hèn nhát. Cách sử dụng ẩn dụ này làm cho câu văn có hình tượng, mang lại cảm nhận sâu sắc cho con người. Nếu nói “Sống vinh còn hơn chết nhục” thì câu tục ngữ mất đi tính hình tượng.

Bài tập 2:

• “Chiếc nôi xanh” và “máy điều hòa” là cách nói ẩn dụ. Hai vật thể này đều mang lại lợi ích cho con người. Tác giả đã hình tượng hóa sự biểu đạt để khẳng định môi trường cây cối đã mang lại lợi ích cho con người, góp phần bảo vệ sự sống. Diễn đạt như vậy thực sự đã tạo ra xúc cảm thẩm mĩ.

Bài tập 3:

• Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Bác: “Ai… cứu nước”

+ Bác đã sử dụng phép đối Có/ không có

+ Phép điệp: “Ai có, súng, gươm, dùng gươm”.

+ Nhịp điệu: Súng dùng súng

Gươm dùng gươm

Tất cả những biện pháp nghệ thuật này tạo ra hiệu quả vừa nhấn mạnh

đánh địch bằng mọi vũ khí có trong tay của cuộc chiến tranh nhân dân, vừa biểu hiện sự mạnh mẽ, khỏe khoắn trong giọng văn hùng hồn vang dội, tác động tới người đọc người nghe.

Phần ghi nhớ SGK

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

• • Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận, thống nhất đáp án

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS trả lời câu hỏi.

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức

nam nữ, các câu sau lại bàn về lĩnh vực tình cảm khác.

+ Từ thay thế không rõ đối tượng

không cụ thể.

Sửa là:

Trong ca dao Việt Nam những bài nói về tình yêu nam nữ chiếm một số lượng khá lớn. Song còn có nhiều bài thể hiện tình cảm khác. Đó là tình cảm gia đình, đầm ấm gắn bó cùng nhau trong tổ ấm. Đó là tình làng, nghĩa xóm. Tình yêu đó nồng nhiệt, đằm thắm và sâu sắc.

Bài tập 4:

• Câu văn được cấu trúc đầy đủ về ngữ pháp có C, V và bổ ngữ, thành phần phụ chủ. Song ta thấy nó vừa giàu biểu cảm và hình tượng. Thử làm việc so sánh. Nếu nhà văn Anh Đức (Bùi Đức ái) viết: “chị Sứ rất yêu cái chốn này, nơi chị đã sinh ra, nơi chị đã lớn lên”.

Không sai nhưng thiếu hình tượng cụ thể và biểu cảm. Đây là cách viết hay: “Chị Sứ yêu biết bao nhiêu cái chốn này, nơi chị đã oa oa cất tiếng khóc đầu tiên, nơi quả ngọt, trái sai đã thắm hồng da dẻ chị”.

Câu văn hay bởi dùng quán ngữ tình thái  biết bao nhiêu

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cần đạt

- Mục tiêu: Giúp học sinh nhận thức được yêu cầu sử dụng tiếng Việt, rèn luyện kĩ năng sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp hàng ngày.

• Phương tiện: máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
• Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

HS đọc SGK và làm các bài tập nêu ở bên dưới, từ đó, rút ra nhận xét khái quát.

• Nhóm 1:Bài tập 1
• Nhóm 2: Bài tập 2
• Nhóm 3: Bài tâp 3
• Nhóm 4: Bài tập 4

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• • Hoạt động cá nhân: HS đọc SGK, tìm hiểu yêu cầu của từng câu hỏi.
  • Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi.
  • Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận, thống nhất đáp án

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

HS trả lời câu hỏi.

Gv quan sát, hỗ trợ, tư vấn

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

1. Bài tập 1:

• Từ ngữ viết đúng là: Bàng hoàng, chất phác, bàng quan, lãng mạn, hữu trí, uống rượu, trau chuốt, nồng nàn, đẹp đẽ, chặt chẽ.

2. Bài tập 2:

• Dùng từ “hạng người”  mang nét nghĩa xấu, Bác đã thay vào đó

bằng từ “lớp người” để phân theo tuổi tác không có nét nghĩa xấu.

• Dùng từ “sẽ” đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê Nin và các vị cách mạng đàn anh khác” vừa nhẹ nhàng, vinh hạnh và hóm hỉnh hơn khi dùng từ “Phải đi gặp…” mang nét nghĩa bắt buộc nặng nề.

Bài tập 3:

Đoạn văn nghị luận bàn về một nét trong nội dung của ca dao: Đoạn văn đúng vì đề cập tới tình cảm của con người trong ca dao. Song các câu trong đoạn văn không liên kết, liền mạch, không thể hiện sự nhất quán.

+ Giữa câu đầu và các câu sau

Câu đầu đặt ra vấn đề tình yêu nam nữ, các câu sau lại bàn về lĩnh vực tình cảm khác.

+ Từ thay thế không rõ đối tượng

không cụ thể.

Sửa là:

Trong ca dao Việt Nam những bài nói về tình yêu nam nữ chiếm một số lượng khá lớn. Song còn có nhiều bài thể hiện tình cảm khác. Đó là tình cảm gia đình, đầm ấm

GV: nhận xét đánh giá kết quả của các cá nhân, chuẩn hóa kiến thức

gắn bó cùng nhau trong tổ ấm. Đó là tình làng, nghĩa xóm. Tình yêu đó nồng nhiệt, đằm thắm và sâu sắc.

Bài tập 4:

• Câu văn được cấu trúc đầy đủ về ngữ pháp có C, V và bổ ngữ, thành phần phụ chủ. Song ta thấy nó vừa giàu biểu cảm và hình tượng. Thử làm việc so sánh. Nếu nhà văn Anh Đức (Bùi Đức ái) viết: “chị Sứ rất yêu cái chốn này, nơi chị đã sinh ra, nơi chị đã lớn lên”.

Không sai nhưng thiếu hình tượng cụ thể và biểu cảm. Đây là cách viết hay: “Chị Sứ yêu biết bao nhiêu cái chốn này, nơi chị đã oa oa cất tiếng khóc đầu tiên, nơi quả ngọt, trái sai đã thắm hồng da dẻ chị”.

Câu văn hay bởi dùng quán ngữ tình thái  biết bao nhiêu

HOẠT ĐỘNG – VẬN DỤNG

• HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

thể :

+ Giải thích: Cương trực là

cứng cỏi và ngay thẳng. Người cương trực là người giữ mình trong sạch, giữ tiết tháo, không cầu danh lợi.

+ Ý nghĩa của đức tính: cương trực thể hiện một con người mạnh mẽ, không run sợ trước cái ác, cái xấu. Vì thế, họ luôn có niềm tin làm nên chiến thắng, vượt qua mọi thử thách của hoàn cảnh, biết đấu tranh đến cùng trước những thế lực xấu xa.

+ Phê phán lối sống giả tạo, nhụt chí, yếu hèn

+ Bài học nhận thức và hành động cho bản thân : hiểu được ý nghĩa của đức tính cương trực, biết đấu tranh phê bình và tự phê bình, tích cực tu dưỡng, rèn luyện đạo đức.

HOẠT ĐỘNG – TÌM TÒI MỞ RỘNG

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

……………………………….

Tuần:

Môn: Đọc Văn

Tiết: 75

Ngày soạn: …../…./……. Ngày dạy : …../…./…….

HỒI TRỐNG CỔ THÀNH

( Trích “Tam Quốc Diễn

Nghĩa” )

Bước1:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết :

- Tên bài học: HỒI TRỐNG CỔ THÀNH

- Hình thức dạy: Dạy học trên lớp

- Chuẩn bị của GV và HS:

- La Quán Trung –

+ Chuẩn bị của giáo viên: Giáo án/thiết kế bài học. Các slides trình chiếu (nếu có). Các phiếu học tập, bao gồm: các sơ đồ để HS điền thông tin, các bài tập dùng để kiểm tra, đánh giá HS trong quá trình đọc hiểu.

+ Chuẩn bị của học sinh: Chuẩn bị bài ở nhà theo các yêu cầu sau: Đọc

trước bài trong SGK Ngữ văn 10, Tập 2. Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn tìm hiểu cuối bài. Các sản phẩm chuẩn bị được giao Bước2:Xácđịnhnộidung–chủđềbàihọc: tình nghĩa huynh đệ

Bước3:Xácđịnhmụctiêubàihọc.

1. Kiến thức: Giúp học sinh:

• Hiểu được tính cách bộc trực, ngay thẳng của Trương Phi cũng như tình nghĩa “ vườn đào ”cao đẹp, keo sơn gắn bó của ba anh em kết nghĩa – một biểu hiện riêng biệt của lòng trung nghĩa.
• Cảm nhận được không khí chiến trận qua đoạn trích

Kĩ năng:

• • Tìm hiểu văn bản thuộc thể tiểu thuyết chương hồi
• Phân tích, rút ra đặc điểm tính cách nahan vật

Về thái độ, phẩm chất

• 1. Thái độ: Rèn lối sống ngay thẳng, bộc trực, trung nghiã

.b. Phẩm chất

+ Sống yêu thương:

+ Sống tự chủ.

+ Sống trách nhiệm.

Về phát triển năng lực

• 1. Phát triển năng lực chung
• Năng lực tự học, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực thẩm mĩ, năng lực hợp tác, năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.
  1. Năng lực riêng
• Năng lực đọc hiểu văn bản, năng lực cảm thụ thơ văn, năng lực tự nhận thức, năng lực giải quyết một số vấn đề đặt ra từ văn bản. Bước4:Thiếtkếtiếntrìnhbàihọc

HOAT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

về tác giả, tác phẩm

- Mục tiêu: Học sinh nắm được những nét chính về tác giả La Quán Trung và tác phẩm “ Tam quốc diễn nghĩa”

• Phương tiện: máy chiếu
• Kĩ thuật dạy học: Công não, phòng tranh, thông tin - phản hồi.
• Hình thức tổ chức: hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm.
• Các bước thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV: Chiếu 1 vài hình ảnh liên

quan đến tác giả La Quán Trung.

GV chuyển giao nhiệm vụ: Dựa vào phần tiểu dẫn / SGK và 1 số thông tin trên hình ảnh, em hãy cho biết, phần tiểu dẫn và những hình ảnh tư liệu trên màn hình máy chiếu cung cấp cho các em những hiểu biết cơ bản gì về tác giả La Quán Trung và tác phẩm “ Tam quốc diễn nghĩa” , Đoạn trích “ Hồi trống Cổ Thành”

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc phần tiểu dẫn trong

• La Quán Trung ( 1330-1400)
• Tên : La Bản, hiệu Hồ Hải tản nhân.
• Tính tình cô độc, lẻ loi, thích một mình ngao du đây đó.
• Sống vào những năm cuối thời Nguyên, đầu thời Minh.
  • Là người đầu tiên đóng góp xuất sắc cho

trường phái tiểu thuyết lịch sử thời Minh

• • Thanh

2 Tác phẩm: “ Tam quốc diễn nghĩa”

* Hoàn cảnh ra đời

- Ra đời vào đầu thời Minh(1368-1644) gồm 120 hồi, kể chuyện 1 nước chia 3 gọi là “ Cát cứ phân tranh” trong gần 100 năm của nước Trung Quốc thời cổ

• Giá trị:
  • Phơi bày cục diện chính trị Trung Hoa
  • Gởi gắm khát vọng hoà bình, thống nhất và có một nền chính trị nhân đạo

-> được đánh giá là một trong 4 bộ tiểu thuyết cổ điển mẫu mực nổi tiếng của Trung Quốc

1. Đoạn trích “ Hồi trống Cổ Thành”

Vị trí đoạn trích

Thuộc nửa sau hồi 28-> là 1 trong những đoạn hay nhất của tác phẩm.

không? vì sao?

- Nhóm 4 : Khi biết Quan Công bị oan, Trương Phi có hành động như thế nào? Nhà văn miêu tả tính cách Trương Phi như thế có hợp lý không? Qua phân tích hình tượng Trương Phi đọng lại trong em ấn gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

• • Hoạt động cá nhân: Mỗi cá nhân đọc phần tiểu dẫn trong SGK, quan sát thông tin trên máy chiếu.
  • Hoạt động nhóm: Học sinh thảo luận và ghi lại câu trả lời vào bảng phụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận