Công thức toán học không thể tải, để xem trọn bộ tài liệu hoặc in ra làm bài tập, hãy tải file word về máy bạn nhé

Tiết 55-56

Ngày soạn: Ngày thực hiện:

VỢ CHỒNG A PHỦ

( Trích – TÔ HOÀI )

VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT

1. Tên bài học : VỢ CHỒNG A PHỦ
2. Hình thức dạy học : DH trên lớp.

Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh, phim Vợ chồng A Phủ, ;

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

NỘI DUNG BÀI HỌC

Vợ chồng A Phủ

MỤC TIÊU BÀI HỌC

• 1. Mức độ cần đạt
     1. Kiến thức :

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

• Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị

nội dung, nghệ thuật của tác phẩm

• • 1. Kĩ năng :

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học; b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận

• • 1. Thái độ :

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu tác phẩm văn xuôi

b/ Hình thành tính cách: tự tin, sáng tạo khi tìm hiểu tác phẩm văn xuôi; c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt Nam trong lích sử văn học dân tộc

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà tác phẩm văn xuôi hiện đại đem lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt Nam .

Trọng tâm

1.Kiếnthức

-Nỗi thống khổ của người dân miền núi Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn chúa đất phong kiến, thực dân. Vẻ đẹp tâm hồn, sức sống tiềm tàng mãnh liệt của đồng bào vùng cao..

-Nghệ thuật xây dựng nhân vật sinh động, chân thực; miêu tả và phân tích tâm lí nhân vật sắc sảo, tinh tế; lối kể chuyện hấp dẫn, ngôn ngữ mang phong vị và màu sắc

dân tộc, giàu tính tạo hình và đầy chất thơ… 2.Kĩnăng

• Tóm tắt tác phẩm;
• Phân tích nhân vật trong tác phẩm tự sự. 3.Tháiđộ:

Cảm thông với nỗi thống khổ của con người Tây Bắc dưới ách thống trị của thực dân phong kiến, cảm phục sức sống mãnh liệt, trân trọng khát vọng tự do ở người dân lao động.

4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:

• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn xuôi hiện đại Việt Nam ( 1945-1954)
• Năng lực đọc – hiểu các tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt Nam ( 1945-1954)
• Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn xuôi hiện đại Việt Nam ( 1945-1954)

.

• Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu, hạn chế, những đặc điểm cơ bản, giá trị của những tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt Nam ( 1945 -1954)
• Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nhân vật trong truyện và truyện cùng chủ đề;
• Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học.

TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

* HS:

+ Nhìn hình đoán tác giả Tô Hoài

+ Lắp ghép tác phẩm với tác giả

• HS thực hiện nhiệm vụ:
• HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

Từ đó, giáo viên giới thiệu Vào bài: Trong bài thơ Tiếng hát con tàu, nhà thơ Chế Lan Viên có viết “Tậy Bắc ơi, người là mẹ của hồn thơ”. Vâng. Tây Bắc là nguồn cảm hứng vô tận để các nhà thơ, nhà văn tìm đến và sáng tác. Một trong những nhà văn

sau cách mạng có duyên nợ sâu nặng với mảnh đất này chính là Tô Hoài. Với Truyện Tây bắc, ông đã đưa ta về nơi “máu rỏ tâm hồn ta thấm đất”, nơi mà nhận vật Mị và A Phủ đã sống những

ngày tăm tối nhất dưới ách thống trị của bọn chúa đất miền núi. Và họ đã vùng lên đấu tranh, đi theo cách mạng…

• Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ.
• Có thái độ tích cực, hứng thú.

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (120 phút)

đã trở thành người thân, người trong nhà của chúng – một gia đình giàu có, quyền thế, sang trọng nhất bản Hồng Ngài.

− Nhưng Mị lại là con dâu gạt nợ, đem thân thay cha mẹ trả món nợ tiền vay khi cưới của cha mẹ mình.

− Như vậy, hình thức bên ngoài là con dâu, nhưng thực chất là con nợ, là nô tì nô lệ không công cho cha con Pá Tra

– A Sử.

− Nhưng cuộc hôn nhân bất đắc dĩ, miễn cưỡng, gò ép trong tủi nhục và

nước mắt ấy vẫn được thực hiện theo phong tục cướp vợ truyền thống của người Mông. Có điều, cô dâu không bao giờ tự nguyện và có được một khoảnh

khắc tình yêu, hạnh phúc nào!

− Cuộc sống của Mị trong nhà Pá Tra là cuộc sống của kẻ đầy tớ, nô tì không công, bị công việc khổ sai nặng nhọc liên tục hành hạ từ thể xác đến tinh thần. Thời gian đã biến Mị thành

cái máy, cái bóng câm lặng, cô đơn, buồn rười rượi, như con rùa trong xó cửa, cứ thế, cứ thế... cho đến già, đến chết!

− Qua một đoạn đời và số phận của Mị, tác giả đã phản ánh trung thực

một hiện thực tăm tối, tàn bạo và bất công trong xã hội miền núi phía Bắc nước ta thời thuộc Pháp trước cách mạng. Số phận cay đắng và đáng thương của Mị

cũng là cuộc đời của hàng nghìn vạn phụ nữ các dân tộc ít người dưới ách thống trị của bọn thực dân Pháp

và bọn lang đạo, phìa tạo, thống lí tay sai.

GV: Đọc đoạn văn thể hiện nỗi đau về tinh thần của Mị?

GV: Thái độ của Mị lúc này như thế nào?

ngựa…khe suối. Căn buồng kín mít.

Không gian hẹp, cố định, quen thuộc, tăm tối, gợi cuộc đời tù hãm, bế tắc, luẩn

quẩn…

• Hành động, dáng vẻ bên ngoài:

+ Cúi mặt, buồn rười rượi, đêm nào cũng khóc …

+ Trốn về nhà, định tự tử …

+ Cúi mặt, không nghĩ ngợi … vùi vào làm việc cả ngày và đêm.

-Suy nghĩ: Tưởng mình là con trâu, con

ngựa nghĩ rằng "mình sẽ ngồi trong cai lỗ vuông ấy mà trông ra đến bao giờ chết thì thôi…".

+ Ngày Tết: chẳng buồn đi chơi…

 Nghệ thuật miêu tả sinh động, cách giới thiệu khéo léo, hấp dẫn, nghệ thuật

tả thực, tương phản (giữa nhà thống lý giàu có với cô con dâu luôn cúi mặt không gian căn guồng chật hẹp với không gian thoáng rộng bên ngoài).

Cuộc đời làm dâu gạt nợ là cuộc đời tôi tớ. Mị sông tăm tối, nhẫn nhục trong

nỗi khổ vật chất thể xác, tinh thần…không hy vọng có sự đổi thay.

Sức sống tiềm tàng và khát vọng hạnh phúc:

• Thời con gái: Vốn là một cô gái trẻ

đẹp, có tài thổi sáo, có nhiều người say mê - có tình yêu đẹp.

• Mùa xuân đến (thiên nhiên, tiếng sáo

gọi bạn, bữa rượu,…), Mị đã thức tỉnh (kỉ niệm sồng dậy, sống với tiếng sáo, ý thức về thời gian, thân phận,…)

+Nghe - nhẩm thầm-hát.

+ Lén uống rượu-lòng sống về ngày trước.

+ Thấy phơi phới trở lại- đột

nhiên vui sướng.

+ Muốn đi chơi (nhắc 3 lần).

Khát vọng sống trỗi dậy

• Mị muốn đi chơi (thắp đèn, quấn

+ GV tổ chức thảo luận nhóm:

Nhóm 1: Những tác nhân nào thức dậy ở Mị lòng ham sống và khát khao hạnh phúc mãnh liệt trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài?

Nhóm 2:Phân tích diễn biến tâm lí, hành động của nhân vật Mị trong đêm

tình mùa xuân? Từ đó, nhận xét thành công nghệ thuật tả cảnh, tả tậm trạng nhân vật của Tô Hoài.

Nhóm 3: Nguyên nhân nào đã khiến Mị có hành động cắt dây trói cho A Phủ? Vì sao Mị chạy cùng A Phủ?

Nhóm 4: Giá trị nhân đạo được thể hiện nhân vật Mị mà Tô Hoài muốn nêu lên là gì?

tóc,…).

• Khi bị A Sử trói vào cột, Mị “như không biết mình đang bị trói”, vẫn thả hồn theo tiếng sáo.

+ Như không biết mình bị trói.

+ Vẫn nghe tiếng sáo …

+Vùng đi - sợ chết.

Khát vọng sống vô cùng mãnh liệt.

Sức phản kháng mạnh mẽ:

• Lúc đầu, thấy A Phủ bị trói, Mị dửng

dưng “vô cảm”: " A Phủ có chết đó cũng thế thôi ".

• Khi nhìn thấy “dòng nước mắt chảy xuống hai hõm má đã xám đen lại” của A Phủ:

+ Mị xúc động, nhớ lại mình, đồng cảm với người.

+ Mị nhận ra tội ác của bọn thống trị “ chúng nó thật độc ác”.

=> thương mình,->thương người, từ vô cảm đến đồng cảm.

• Tình thương, sự đồng cảm giai cấp,

niềm khát khao tự do mãnh liệt,… đã thôi thúc Mị cắt dây trói cứu A Phủ và tự giải thoát cho cuộc đời mình.

+ Mị cởi trói cho A Phủ - giải phóng cho A Phủ là giải phóng cho chính mình.

+ Hành động có ý nghĩa quyết định cuộc đời Mị-là kết quả tất yếu của sức sống vốn tiềm tàng trong tâm hồn người phụ

nữ tưởng suốt đời cam chịu làm nô lệ.

b. Nhân vật A Phủ.

* Số phận éo le, là nạn nhân của hủ tục

lạc hậu và cường quyền phong kiến miền núi (mồ côi cha mẹ, lúc bé đi làm thuê hết nhà này đến nhà khác, lớn lên

nghèo đến nỗi không lấy nổi vợ).

• Lúc nhỏ: Mồ côi, sống lang thang Bị bắt bán - bỏ trốn.
• Lớn lên: Biết làm nhiều việc. Khoẻ mạnh, không thể lấy nổi vợ vì nghèo.

+Dám đánh con quan

Bị phạt vạ  làm tôi tớ cho nhà thống

lý.

+ Bị hổ ăn mất bò  Bị

cởi trói, bị bỏ đói…

* Phẩm chất tốt đẹp: có sức khỏe phi thường, dũng cảm; yêu tự do, yêu lao

động; có sức sống tiềm tàng mãnh liệt…

- Bị trói: Nhay đứt 2 vòng dây mây quật sức vùng chạy  Khát khao sống mãnh liệt.

Cuộc đời A Phủ cũng là một cuộc đời nô lệ điển hình.

- Thao tác 2: Hướng dẫn tìm hiểu nhân vật A Phủ.

GV: Vì sao nói A Phủ là nhân vật có số phận đặc biệt?

GV: Nhân vật A Phủ có những tính cách đặc biệt nào? Đọc đoạn văn miêu tả cảnh A Phủ đánh A Sử?

GV: Khi trở thành người làm công gạt

nợ, tính cách của A Phủ như thế nào? Có thay đổi so với trước kia hay không?

GV: Tính cách của A Phủ còn được bộc

lộ ở những chi tiết nào?

GV: Nhận xét về nghệ thuật thể hiện nhân vật A Phủ của Tô Hoài?

+ GV: Nhận xét về giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm?

• HS thảo luận cặp đôi và phát biểu tự do

Giá trị của tác phẩm:

• 1. iá trị hiện thực:
  • Miêu tả chân thực số phận cực khổ của

người dân nghèo.

- Phơi bày bản chất tàn bạo của giai cấp thống trị ở miền núi.

Giá trị nhân đạo:

• • Thể hiện tình yêu thương, sự đổng

cảm sâu sắc với thân phận đau khổ của người dân lao động miền núi trước Cách mang;

• • Tố cáo, lên án, phơi bày bản chất xấu xa, tàn bạo của giai thống trị;
• Trân trọng và ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn, sức sống mãnh liệt và khả năng cách mạng của nhân dân Tây Bắc;…

 3.LUYỆN TẬP

d. Bốn lần.

Câu hỏi 2: Tô Hoài đã miêu tả căn buồng của Mỵ như sau: “Ở cái buồng Mỵ nằm, kín mít, có một chiếc cửa sổ một lỗ vuông bằng bàn tay. Lúc nào trông ra cũng chỉ thấy trăng trắng, không biết sương hay là nắng”.

Ý nghĩa sâu sắc nhất của hình ảnh trên là gì?

1. Qua không gian sống để tô đậm nỗi khổ của nhân vật.
2. cho thấy Mỵ phải sống kiếp tù nhân va mất dần ý thức của con người.
3. Lên án sự đối sử tàn nhẫn của nhà thống lí đối với Mỵ.
4. Cho thấy Mỵ khong hề hưởng một

chút gì hạnh phúc.

Câu hỏi 3: Chi tiết nào không thể hiện sự phản kháng lại kiếp sống tủi nhục của Mỵ?

1. Có đến hàng mấy tháng, đêm nào Mỵ cũng khóc.
2. Ngày tết, Mỵ cũng uống ruợu. Mỵ lén lấy hũ ruợu, cứ uống ừng ực từng bát.
3. Mỵ không còn tưởng đến Mỵ có thể ăn lá ngón để tự tử nữa.
4. Mỵ chuẩn bị để đi chơi xuân.

• HS thực hiện nhiệm vụ:
• HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

 4.VẬN DỤNG

5. TÌM TÒI, MỞ RỘNG.

nghe bài hát đó

-HS thực hiện nhiệm vụ:

• • HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

+BẢN ĐỒ TƯ DUY:

Tuần20:Tiết57,58 –LÀMVĂN

BÀI VIẾT SỐ 5

• 1. MỤCTIÊUĐỀKIỂMTRA
     • Thu thập thông tin để đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng trong chương trình học kì 1, môn Ngữ văn lớp 12.
     • Đề kiểm tra bao quát một số nội dung kiến thức, kĩ năng trọng tâm của

chương trình Ngữ văn 12 học kì 2 theo các nội dung Văn học, Làm văn, với mục đích đánh giá năng lực đọc – hiểu và tạo lập văn bản của HS thông qua hình thức kiểm tra tự luận.

Cụ thể, đề kiểm tra nhằm đánh giá trình độ học sinh theo các chuẩn sau:

Đọc văn:

+ Nhớ và hiểu được những kiến thức cơ bản về tác phẩm.

Làm văn:

+ Nắm vững thao tác lập luận phân tích.

+ Nghị luận một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

HÌNHTHỨCĐỀKIỂMTRA

Hình thức : tự luận.

Cách tổ chức kiểm tra: cho học sinh làm trong 90 phút.

THIẾTLẬPMATRẬN

• • • Liệt kê tất cả các chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình môn Ngữ văn lớp

12, học kì.

• • • Chọn các nội dung cần đánh giá và thực hiện các bước thiết lập ma trận đề kiểm tra (theo các bước như minh họa ở trên).

- Xác định khung ma trận.

MA TRẬN ĐỀ BÀI VIẾT SỐ 5- MÔN NGỮ VĂN 12 THỜI GIAN 90 PHÚT

BIÊNSOẠNĐỀBÀIVIẾTSỐ5

ĐỀ BÀI VIẾT SỐ 5 - LỚP 12 THỜI GIAN LÀM BÀI : 90 PHÚT

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4 :

Một nhà hiền triết đưa học trò đi ngao du khắp thế gian. Họ tìm gặp, trò chuyện,

học hỏi hầu hết những bậc thầy nổi tiếng ở nhiều đất nước. Sau 10 năm, nhà hiền triết cùng học trò trở về quê hương. Trước khỉ vào thành, nhà hiền triết nói với học trò của

mình: "Mười năm ngao du, các con đều đã trở thành kẻ sĩ học rộng hiểu nhiều. Giờ

đây, ta sẽ giảng cho các con một bài học cuối cùng".

Các học trò kéo đến ngồi quanh nhà hiền triết. Ông hỏi: "Hiện chúng ta đang ngồi ở đâu?". Họ đồng thanh trả lời rằng đang ngồi trên bãi cỏ hoang ở bên nạoài thành. Nhà hiền triết lại hỏi: "Trên bãi cỏ hoang này có những cây gì?". Học trò đồng

thanh đáp: "Trên bãi hoang mọc toàn cỏ dại ạ!".

Nhà hiền triết nói: "Đúng! Trên bãi cỏ hoang này mọc toàn cỏ dại. Bây giờ ta muốn biết bằng cách gì để trừ hết thứ cỏ dại này?". Các học trò nhìn nhau hết sức ngạc nhiên, vì không ngờ nhà hiền triết xưa nay vốn chỉ đi sâu nghiên cứu những

điều huyền bí của cuộc sống, mà trong bài học sau cùng này lại hỏi họ một vấn đề giản đơn như thế.

Một người lên tiếng trước: "Dạ thưa thầy, chỉ cần có một cái cuốc là xong hết

ạ!".

Nhà hiền triết khe khẽ gật đầu.

Một người học trò khác như phát hiện ra điều gì mới, nói tiếp: "Dạ thưa thầy, đốt

lửa để diệt cỏ cũng là một cách rất hay ạ!".

Nhà hiền triết im lặng mỉm cười, ra hiệu gọi một người khác.

Người học trò thứ ba nói: "Thưa thầy, rắc vôi lên cũng có thể diệt được hết tất cả các giống cỏ đấy ạ!".

Tiếp ngay sau đó là người học trò thứ tư: "Diệt cỏ phải trừ tận qốc, chỉ cẩn nhổ được rễ lớn là xong hết!".

Nghe xong, nhà hiền triết đứng dậy, nói: "Bài học hôm nay đến đây là hết, các con hãy về đi, một năm nữa quay lại đây ta sẽ nói chuyện sau".

Một năm sau, mọi người quay trở lại thì thấy bãi cỏ dại năm trước đã biến mất, thay vào đó là cánh đồng ngô lúa xanh tươi. Họ lại ngồi quây quần gần ruộng lúa, chờ nhà hiền triết nhưng mãi vẫn không thấy ông tới.

Câu 1. Văn bản trên viết về chuyện gì?

Câu 2. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản?

(Sưu tầm)

Câu 3. Giải thích ý nghĩa ẩn dụ của các hình ảnh: cỏ dại, ngô lúa.

Câu 4. Theo anh (chị), nhà hiền triết muốn truyền cho các học trò bài học nào?

Phần II. Làm văn (7,0 điểm)

Cảm nhận của anh chị về hành động Mị chạy theo A Phủ trong “ Vợ chồng A Phủ” của Tô Hoài .

HƯỚNG DẪN CHẤM, BIỂU ĐIỂM

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

………………………………………………

Tuần21:Tiết59 –TiếngViệt

Ngày soạn: Ngày thực hiện:

NHÂN VẬT GIAO TIẾP

(Giảm tải- tự học có hướng dẫn)

1. VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT
2. Tên bài học : NHÂN VẬT GIAO TIẾP
3. Hình thức dạy học : DH trên lớp.

Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1. Giáo viên:
   • Phương tiện, thiết bị:

+ SGK, SGV, Tư liệu Ngữ Văn 11, thiết kế bài học.

+ Máy tính, máy chiếu, loa...

• • PPDH: Phát vấn, thuyết trình, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, trò chơi

1. Học sinh: Sách giáo khoa, bài soạn.

NỘI DUNG BÀI HỌC

Nhân vật giao tiếp

1. MỤC TIÊU BÀI HỌC
   1. Kiến thức :

a/ Nhận biết: HS nhận biết khái niêm liên quan đến Nhân vật giao tiếp.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được sự chi phối của các đặc điểm của nhân vật giao tiếp

c/Vận dụng thấp: Phân tích nhân vật giao tiếp trong văn bản.

d/Vận dụng cao:

• Vận dụng hiểu biết về nhân vật giao tiếp để đọc hiểu văn bản
  1. Kĩ năng :

a/ Biết làm: bài đọc hiểu liên quan đến nhân vật giao tiếp b/ Thông thạo: các bước làm bài đọc hiểu

• 1. Thái độ :

a/ Hình thành thói quen: xác định nhân vật giao tiếp trong văn bản, nhất là tác phẩm văn xuôi

b/ Hình thành tính cách: tự tin trong giao tiếp ngôn ngữ; c/Hình thành nhân cách:

Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt

4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:

• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến Nhân vật giao tiếp
• Năng lực đọc – hiểu văn bản có liên quan Nhân vật giao tiếp
• Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về Nhân vật giao tiếp
• Năng lực phân tích, so sánh các nhân vật giao tiếp trong văn bản;

TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 30 phút)

1. Các nhân vật giao tiếp trên có bình đẳng về vị thế xã hội không?
2. Các nhân vật giao tiếp trên có quan hệ xa lạ hay thân mật khi bắt đầu cuộc giao tiếp?
3. Những đặc điểm về vị thế xã hội, lứa tuổi, giới tính, nghề nghiệp,…chi phối lời nói của nhân vật như thế nào?

Giáo viên hướng dẫn, gợi ý và tổ chức. Giáo viên nhận xét và khẳng định những ý kiến đúng và điều chỉnh những ý kiến sai.

Bài tập 2: Đọc đoạn trích và trả lời những câu hỏi Sgk.

Giáo viên hướng dẫn, gợi ý và tổ chức. Giáo viên nhận xét và khẳng định những ý

kiến đúng và điều chỉnh những ý kiến sai.

Học sinh thảo luận và phát biểu tự do.

-Tiếp theo: "Thị" là người nói, Tràng (là chủ yếu), và mấy cô gái là người nghe.

-Tiếp theo: Tràng là người nói, "Thị" là người nghe,

-Cuối cùng: "Thị" là người nói, Tràng là

người nghe.

1. Các nhân vật giao tiếp trên bình đẳng về vị thế xã hội (họ đều là những người dân lao động cùng cảnh ngộ).
2. khi bắt đầu cuộc giao tiếp, các nhân vật giao tiếp trên có quan hệ hoàn toàn xa lạ.
3. Những đặc điểm về vị thế xã hội, quan hệ thân-sơ, lứa tuổi, giới tính, nhề nghiệp,…chi phối lời nói của nhân vật khi giao tiếp. Ban đầu chưa quen nên chỉ là trêu đùa thăm dò. Dần dần, khi đã quen học mạnh dạn hơn. Vì cùng lứa tuổi, bình đẳng về vị thế xã hội, lại cùng cảnh ngộ nên cac nhân vật giao tiếp tỏ ra rất suồng sã.

Ngữ liệu 2.

• 1. Các nhân vật giao tiếp trong đoạn văn: Bá Kiến, mấy bà vợ Bá Kiến, dân làng và Chí Phèo.

-Bá Kiến nói với một người nghe trong trường hợp quay sang nói vơi Chí Phèo. Còn lại, khi nói với mấy bà vợ, với dân

làng, với Lí CườngBá Kiến nói cho nhiều người nghe (trong đó có cả Chỉ Phèo).

• 1. Vị thế xã hội của Bá Kiến với từng người nghe:

-Với mấy bà vợ-Bá Kiến là chồng (chủ gia đình) nên "quát".

-Với dân làng-Bá Kiến là cụ lớn, thuộc

từng lớp trênlời nói có vẻ tôn trọng (các ông, các bà) nhưng thực chất là đuổi (về đi thôi chứ! Có gì mà xúm lại thế này?).

-Với Chí Phèo-Bá Kiến vừa là ông chủ cũ, vừa là kẻ đã đẩy Chí Phèo vào tù, kẻ mà lúc này Chí Phèo đến "ăn vạ". Bá Kiến

vừa thăm dò, vừa dỗ dành, vừa có vẻ đề cao, coi trọng.

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

có nhau.

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

5. TÌM TÒI, MỞ RỘNG.( 5 phút)

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………….

Tuần22:Tiết60-61-62

VỢ NHẶT

(Kim Lân)

Ngày soạn: Ngày thực hiện:

VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT

1. Tên bài học : Vợ nhặt
2. Hình thức dạy học : DH trên lớp.

Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh, phim về nhà văn Kim Lân, ;

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

NỘI DUNG BÀI HỌC

Vọ nhặt

• • 1. MỤC TIÊU BÀI HỌC
       1. Kiến thức :

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp:Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm kí.

• • • 1. Kĩ năng :

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học; b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận

• • • 1. Thái độ :

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản tác phẩm văn xuôi hiện đại

b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản truyện ngắn c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của văn xuôi hiện đại Việt Nam trong lích sử văn

học dân tộc

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà truyện ngắn Vợ nhặt đem

lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện của Kim Lân .

• • • 1. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:
• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến tác giả, tác phẩm của Kim Lân
  • Năng lực đọc – hiểu các tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt Nam giai đoạn 1945-1975.
  • Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về giá trị tư tưởng và nghệ thuật của truyện.
  • Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành công nội dung, nghệ thuật truyện Vợ nhặt .
  • Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm của các nhân vật trong truyện, các nhân vật có cùng đề tài với các tác giả khác;
  • Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học;

TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 70 phút)

cảm, kể tóm tắt toàn văn truyện. Những đoạn chữ nhỏ và một số đoạn chữ to cũng kể tóm tắt trên cơ sở HS đọc kĩ ở nhà.

− Nhận xét kết quả đọc kể.

• Nêu những nét chính về:

+Nhà văn Kim Lân.

+ Xuất xứ truyện ngắn Vợ nhặt.

+ Bối cảnh xã hội của truyện.

+ GV sưu tầm thêm một số tư liệu, tranh ảnh để giới thiệu cho HS hiểu thêm về bối cảnh xã hội Việt Nam năm 1945, nhất là nạn đói.

Thao tác 2: Tổ chức đọc hiểu văn bản tác phẩm.

Đọc và tóm tắt truyện.

Dựa vào nội dung truyện, hãy giải thích nhan đề Vợ nhặt?

Học sinh đọc phần Tiểu dẫn Sgk. Học sinh đọc và tóm tắt tác phẩm.

• Giữ lúc nạn đói đang hoành hành, Tràng (một chành trai nghèo đói, lại là dân ngụ cư) dẫn về một người đàn bà lạ về xóm

ngụ cư khiến mọi người đều ngạc nhiên.

• Trước đó, chỉ 2 lần gặp, với mấy câu đùa vu vơ, vài bát bánh đúc, thị theo tràng

về làm vợ.

• Về đến nhà, Tràng vẫn còn ngỡ ngàng; mẹ Tràng từ ngạc nhiên đến lo lắng, xót thương, rồi cũng mừng lòng đón nhận nàng con dâu.
• Sáng hôm sau, vợ và mẹ Tràng dậy sớm thu dọn nhà cửa; Trông thấy cảnh tượng ấy, Tràng thấy thương yêu và gắn bó với

-Kim Lân là cây bút truyện ngắn. Thế giới nghệ thuật của ông thường là khung cảnh nông thôn hình tượng người nông dân. Đặc biệt ông có những trang viết đặc sắc về phong tục và đời sống thôn quê. Kim Lân là nhà văn một lòng một dạ đi về với "đất"với "người"với "thuần hậu nguyên thuỷ" của cuộc sống nông thôn.

Tác phẩm:

• 1. Xuất xứ truyện.

-Phát xít Nhật bắt nhân dân ta nhổ lúa

trồng đay nên tháng 3 năm 1945 nạn đói khủng khiếp đã xảy ra. Chỉ trong vòng vài

tháng, từ Quảng Trị đến Bắc Kì, hơn hai triệu đồng bào ta chết đói.

-Vợ nhặt là truyện ngắn xuất sắc in trong

tập truyện Con chó xấu xí (1962). TP được viết dựa trên một phần cốt truyện cũ của tiểu thuyết Xóm ngụ cư.

Tóm tắt cốt truyện:

của nhân vật Tràng (lúc quyết định để người đàn bà theo về, trên đường về xóm ngụ cư, buổi sáng đầu tiên có vợ).

- Lần lượt đại diện từng nhóm trình bày, các nhóm khác góp ý bổ sung ( nhóm sau không nhắc lại nội dung nhóm trước đã trình bày)

Giáo viên định hướng, nhận xét và nhấn mạnh những ý cơ bản.

-Tràng là nhân vật có bề ngoài thô, xấu, thân phận lại nghèo hèn, mắc tật hay vừa đi vừa nói một mình, là dân ngụ cư- lớp người bị xã hội khinh nhất (trong quan niệm lúc bấy giờ), lại đang sống trong những ngày tháng đói khát nhất nạn đói 1945.

- Nhưng ở Tràng lại là con người tốt bụng và cởi mở: giữa lúc đói khát nhất- bản thân mình cũng đang cận kề với cái đói

cái chết. vậy mà Trang sẵn lòng đãi người đàn bà xa lạ ăn 4 bát bánh đúc.

Chi sau hai lần gặp gỡ và cho ăn 4 bát bánh đúc, vài câu nói nửa đùa nửa thật(…),

+ Câu “nói đùa chứ có về với tớ thì ra khuân hàng lên xe rồi cùng về” đã ẩn chứa niềm khát khao tổ ấm gia đình

=>người đàn bà xa lạ đã đồng ý theo Tràng về làm vợ.

+ Lúc đầu Tràng cũng cảm thấy lo lắng

“chợn nghĩ”: Thóc…đèo bòng”.

+ Sau đó Tràng đã "Chậc, kệ" và Tràng đã “liều” đưa người đàn bà xa lạ về nhà.

+ Trang dẫn thị ra quán ăn một bữa no rồi cùng về.

+ Tràng đã mua cho thị cái thúng-ra dáng một người phụ nữ dã có chông và cùng

-Tràng "nhặt" được vợ trong hoàn cảnh éo le

- Con người có ý thức xây dựng hạnh phúc gia đình:

- Trên đường đưa vợ về xóm ngụ cư,

+cảm giác êm dịu của một anh Tràng lần đầu tiên đi cạnh cô vợ mới.

+ Khi về tới nhà:…

Buổi sáng đầu tiên khi có vợ:

-Tràng thức dậy trong trạng thái êm ái, lơ lửng

chồng đi chợ về.

+ Chàng còn bỏ tiền mua 2 hao dầu thắp sáng trong đêm tân hôn.

Tràng không cúi xuống lầm lũi như mọi ngày mà "phởn phơ", "vênh vênh ra điều". Trong phút chốc, Tràng quên tất cả tăm tối "chỉ còn tình nghĩa với người đàn bà đi bên" và cảm giác êm dịu của một anh Tràng lần đầu tiên đi cạnh cô vợ mới.

• Khi về tới nhà: Tràng cảm thấy lúng túng, chưa tin vào sự thật mình đã có

vợ=> đó là niềm hạnh phúc.

• Tràng thức dậy trong trạng thái êm ái, lơ lửng như người ở trong giấc mơ đi ra. …

- Khi nhìn thấy mẹ và vợ quét dọn nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng, Tràng cảm thấy yêu thương và gắn bó với căn nhà của mình, hắn thấy hắn nên người.

• Tràng nghĩ đến trách nhiệm với gia đình,

nhận ra bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này.

• Anh cũng nghĩ tới sự đổi thay cho dù vẫn chưa ý thức thật đầy dủ (hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng trên đê Sộp).=> thể hiện niềm tin vào cuộc sống!

GV: Cảm nhận của anh (chị) về người vợ nhặt (tư thế, bước đi, tiếng nói, tâm trạng,…). Cụ thể:

Cảm nhận của em về nhân vật người đàn bà vợ nhặt này qua 3 giai đoạn:

− Ở ngoài chợ: Vì sao thị nhanh chóng quyết định theo không Tràng?

− Trên đường về nhà cùng Tràng. Vì sao thị nem nép, thị khó chịu? Thị cố nén tiếng thở dài?

− Trong buổi sáng hôm sau, thị đã thể

hiện minh qua những hành động và lời nói nào? So với đầu truyện, Thị có sự thay đổi

-Tràng cảm thấy yêu thương và gắn bó với căn nhà của mình, hắn thấy hắn nên người.

-Tràng nghĩ đến trách nhiệm với gia đình, nhận ra bổn phận phải lo lắng cho vợ con sau này

-Anh cũng nghĩ tới sự đổi thay cho dù vẫn chưa ý thức thật đầy dủ

Nhận xét về nhân vật Tràng trong việc thể hiện tư tưởng chủ đề:…

1. Ngườivợnhặt:
2. Là nạn nhân của nạn đói. Những xô

đẩy dữ dội của hoàn cảnh đã khiến “thị” chao chát, thô tục và chấp nhận làm “vợ

nhặt”. Thị theo Tràng trước hết là vì miếng ăn (chạy trốn cái đói).

Tuy nhiên, sâu thẳm trong con người

này vẫn khao khát một mái ấm gia đình

• Trên đường theo Tràng về nhà
• Khi về tới nhà

Đặc biệt trong buổi sáng hôm sau

như nhế nào? Ý nghĩa của sự thay đổi đó là gì?

− Vì sao tác giả không đặt tên cho nhân vật này?

GV cho HS thảo luận cặp đôi.

Giáo viên nhận xét và chốt lại những ý cơ bản.

• Trên đường theo Tràng về nhà cái vẻ "cong cớn" biến mất, chỉ còn người phụ nữ xấu hổ, ngượng ngùng và cũng đầy nữ tính (đi sau Tràng ba bốn bước, cái nón rách che nghiêng, ngồi mớm ở mép giường,…).
• Khi về tới nhà, thị ngồi mớm ở mép giường và tay ôm khư khư cái thúng. Tâm

trạng lo âu, băn khoăn, hồi hộp khi bước

chân về "làm dâu nhà người".

• Đặc biệt trong buổi sáng hôm sau: “Thị” là một con người hoàn toàn khác khi trở thành người vợ trong gia đình.

(chi ta dậy sớm, quét tước, dọn dẹp. Đó là hình ảnh của một người vợ biết lo toan, chu vén cho cuộc sống gia đình, hình ảnh của một người "vợ hiền dâu thảo".)

Chính chị cũng làm cho niềm hy vọng của mọi người trỗi dậy khi kể chuyện ở

Bắc Giang, Thái Nguyên người ta đi phá kho thóc Nhật.

=> Đó là vẻ đẹp khuất lấp của người phụ nữ này đã bị hoàn cảnh xô đẩy che lấp đi.

1. Cảm nhận của anh (chị) về diễn biến tâm trạng nhân vật bà cụ Tứ-mẹ Tràng (lúc mới về, buổi sớm mai, bữa cơm đầu tiên)?

− Phân tích diễn biến tâm trạng của bà Tứ khi về đến nhà? Tác giả đã diễn tả diễn biến tâm lí của bà như thế nào?

- Vì sao từ ngạc nhiên đến mừng, lo buồn tủi... lẫn lộn? Vì sao bà thấy thương

BàcụTứ:

1. Một người mẹ nghèo khổ, rất mực thương con:

• Tâm trang ngạc nhiên
• Khi hiểu ra cơ sự: từ tâm trạng ngạc nhiên đến ai oán, xót thương, tủi phận:

Một người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung và giàu lòng vị tha:

ngay người đàn bà trẻ xa lạ?

• Bà là người nhiều tuổi nhất nhưng lại nghĩ như thế nào về tương lai?

- Trong bữa cơm đầu tiên bà cụ Tứ nói những chuyện gì? Qua đó cho ta có cảm nhận gì về suy nghĩ của người mẹ nghèo này?

• Em có nhận xét gì về bà cụ Tứ?
• Câu nói nào của bà cụ làm em cảm động nhất? Vì sao?

Giáo viên nhận xét và chốt lại những ý cơ bản.

• Tâm trang ngạc nhiên khi thấy người đàn bà xa lạ ngồi ngay đầu giường con trai mình, lại chào mình bằng u:

+ Tâm trạng ngạc nhiên ấy được thể hiện qua động tác đứng sững lại của bà cụ.

+ Qua hàng loạt các câu hỏi: (…)

• Khi hiểu ra cơ sự: từ tâm trạng ngạc nhiên đến ai oán, xót thương, tủi phận:

+ Thương cho con trai vì phải nhờ vào

nạn đói mà mới có được vợ.

+ Ai oán cho thân phận không lo được cho con mình.

+ Những giọt nước mắt của người mẹ nghèo và những suy nghĩ của bà là biểu hiện của tình thương con.

• Bà không chỉ hiểu mình mà còn hiểu người:

+ Có gặp bước khó khăn này người ta mới lấy đến con mình và con mình mới có vợ.

+ Dù có ai oán xót thương, cái đói đang đe dọa, cái chết đang cận kề, thì bà nén vào lòng tất cả để dang tay đón người đàn

bà xa lạ làm con dâu mình: "Ừ, thôi thì các con cũng phải duyên phải số với nhau, u cũng mừng lòng".

+ Bà đã chủ động nói chuyên với nàng dâu mới để an ủi vỗ về và đọng viên.

Bà đọng viên con cái” ai giàu ba họ, ai khó ba đời” có ra thì con cái chúng mày

Một con người lạc quan, có niềm tin vào tương lai, hạnh phúc tươi sáng.

• Tóm lại: Ba nhân vật có niềm khát khao sống và hạnh phúc, niềm tin và hi vọng vào tương lai tươi sáng và ở cả những thời khắc khó khăn nhất, ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết. Qua các nhân vật, nhà văn muốn thể hiện tư tưởng: “dù kề bên cái đói, cái chết, người ta vẫn khao khát hạnh phúc, vẫn hướng về ánh sáng, vẫn tin vào sự sống và vẫn hi vọng vào tương lai”. 5. Giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc:

1. Hiện thực: Phản ánh tình cảnh bi thảm

của người nông dân trong nạn đói khủng khiếp năm 1945.

Nhân đạo:

• Sự đồng cảm, xót thương đối với số

phận của những người nghèo khổ.

• Gián tiếp lên án tội ác dã man ciuar bọn TDP và phát xít Nhật.
• Thấu hiểu và trân trọng tấm lòng nhân hậu, niềm khao khát hạnh phúc rất con

Nhà văn đã thể hiện tc, t/độ như thế nào đối với ng nông dân? Đối với bọn TDP và phát xít Nhật?

Học sinh thảo luận và trình bày.

gợi.

2. Ý nghĩa văn bản:

Tố cáo tội ác của bọn thực dân, phát xít đã gây ra nạn đói khủng khiếp năm 1945 và khẳng định: ngay trên bờ vực của cái chết, con người vẫn hướng về sự sống, tin tưởng ở tương lai, khát khao tổ ấm gia đình và thương yêu, đùm bọc lẫn nhau.

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

ngôn ngữ gần với khẩu ngữ, giàu biểu cảm.

d. Khắc hoạ được những nhân vật sinh động, giàu tâm trạng.

- HS thực hiện nhiệm vụ:

• • HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

 5. TÒI, MỞ RỘNG.( 5 phút)

truyện ngắn của Kim lân

-HS thực hiện nhiệm vụ:

• • HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………….

Tuần21:Tiết63- Làmvăn

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM, MỘT ĐOẠN TRÍCH VĂN XUÔI

Ngày soạn:

Ngày thực hiện:

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

• 1. Tên bài học: NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM, MỘT ĐOẠN TRÍCH VĂN XUÔI
  2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

B:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc C:Mứcđộcầnđạt

• • 1. Kiếnthức
• Đối tượng của bài làm văn nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi: tìm hiểu giá trị nội dung, nghệ thuật của một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi.
• Cách thức triển khai bài nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi: giới thiệu khái quát về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi cần nghị luận; bàn về những giá trị nội dung, nghệ thuật của một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi theo định hướng của đề bài đánh giá chung về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi đó. 2.Kĩnăng
• Tìm hiểu đề, lập dàn ý cho bài nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi.
• Huy động những kiến thức và cảm xúc, trải nghiệm của bản thân để viết bài nghị luận về một tác phẩm, đoạn trích văn xuôi.

3. Thái độ:

Nam;

Vận dụng tốt các kĩ năng làm bài nghị luận về một tác phẩm ,một đoạn trích văn xuôi

4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:

• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn xuôi hiện đại Việt Nam.
• Năng lực đọc – hiểu các tác phẩm văn xuôi hiện đại Việt Nam.
• Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn xuôi hiện đại Việt
• Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về nội dung, nghệ thuật của tác

phẩm văn xuôi

• • Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm, phong cách nghệ thuật giữa các tác phẩm văn xuôi có cùng đề tài;
  • Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học.

D. TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 5 phút)

như rời rạc (cảnh van xin, đút lót, thuê người đi thay, bị áp giải đi xem đá bóng), nhưng thật ra đều tập trung biểu hiện chủ đề: bọn quan lại cầm quyền cưỡng bức dân chúng để thực hiện một ý đồ bịp bợm đen tối.

Truyện gồm những cảnh khác nhau tưởng như rời rạc (cảnh van xin, đút lót, thuê người đi thay, bị áp giải đi xem đá bóng), nhưng thật ra đều tập trung biểu hiện chủ đề: bọn quan lại cầm quyền cưỡng bức dân chúng để thực hiện một ý đồ bịp bợm đen tối.

+ Việc xem đá bóng vốn mang tính chất giải trí bỗng thành một tai hoạ giáng xuống người dân.

+ Sự tận tụy, siêng năng thực thi lệnh trên của lí trưởng đã gặp phải mọi cách đối phó của người dân khốn khổ.

+ Ngôn ngữ người kể chuyện: rất ít lời, mỗi cảnh có khoảng 2 dòng, như muốn để người đọc thiểu lấy ý nghĩa.

+ Ngôn ngữ các nhân vật: lời đối thoại rất tự nhiên, sinh động,... thể hiện đúng thân

phận và trình độ của họ. Ngôn ngữ của lí trưởng không mang kiểu cách hành chính nào cả... Qua ngôn ngữ các nhân vật, người đọc có thể hình dung đó là một xã hội hỗn

độn.

Tác già dùng bút pháp trào phúng để châm biếm trò lừa bịp của chính quyền. Nội dung truyện không phải hoàn toàn bịa đặt. Để tách người dân khỏi ảnh hưởng của các phong trào yêu nước, thực dân Pháp đã bày ra các trò thể dục thể thao (đua xe đạp, thi bơi lội, đấu bóng đá) để đánh lạc hướng. Do đó truyện này có ý nghĩa hiện thực, có giá trị châm biếm sâu sắc.

• Đặc sắc của kết cấu truyện:
• Mâu thuẫn và tính chất trào phúng của truyện:
• Đặc điểm của ngôn ngữ truyện:
• Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện:

b) Gợi ý xây dựng dàn bài

-Mở bài : Giới thiệu ngắn gọn về truyện ngắn Tinh thần thể dục của nhà văn

GV: Từ nội dung đã đọc hiểu ở trên, em hãy lậm dàn ý cho đề bài?

HS thảo luận cặp đôi và trả lời.

Qua việc nhận thức đề và lập ý cho đề trên, GV yêu cầu HS rút ra kết lận về cách làm nghị luận một tác phẩm văn học.

2. GV tổ chức cho HS nhận xét về nghệ thuật sử dụng ngôn từ trong Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân (có so sánh với chương Hạnh phúc một tang gia- Trích Số đỏ của Vũ Trọng Phụng).

• GV nêu yêu cầu và gợi ý.

Nguyễn Công Hoan.

-Thân bài : Nghệ thuật trào phúng trong truyện ngắn Tinh thần thể dục: kết cấu truyện độc đáo, mâu thuẫn trong truyện nhiều dạng vẻ và ý nghĩa của cái cười trong truyện ngắn Tinh thần thể dục.

• Kết bài: Qua tác phẩm, cần thấy được mối quan hệ giữa văn học và thời sự ; văn học và sự thức tỉnh xã hội.

c) Cách làm nghị luận một tác phẩm văn học

+ Đọc, tìm hiểu, khám phá nội dung,

nghệ thuật của tác phẩm.

+ Đánh giá được giá trị của tác phẩm. a2- Đề 2

a) Gợi ý tìm hiểu đề

• Trong Chữ người tử tù, tác gia sử dụng nhiều từ Hán Việt cổ, cách nói cổ để dựng nên những cảnh tượng, những con người thời phong kiến suy tàn. Với giọng văn cổ kính trang trọng, tác giả nói đến những con người tài hoa, trọng thiên lương nay chỉ còn là vang bóng của một thời.
• Trong Hạnh phúc của một tang gia tác giả dùng nhiều từ, nhiều cách chơi chữ để mỉa mai, giễu cợt tính chất già dối, lố lăng, đồi bại của một số người tự nhận

thuộc giới thượng lưu những năm trước Cách mạng tháng Tám.

• Việc dùng từ, chọn giọng văn phải hợp với chủ đề của truyện, và thể hiện đúng

tư tưởng tình cảm của tác giả.

b) Gợi xây dựng dàn bài

Có thể viết theo trình tự các câu hỏi khi

tìm hiểu đề để lập dàn bài cho riêng mình.

c) Cách làm nghị luận một khía cạnh của tác phẩm văn học

+ Cần đọc kĩ và nhận thức được kía cạnh mà đề yêu cầu.

+ Tìm và phân tích những chi tiết phù hợp với khía cạnh mà đề yâu cầu.

Qua việc nhận thức đề và lập ý cho đề trên, GV yêu cầu HS rút ra kết lận về cách làm nghị luận một tác phẩm văn học.

HS đọc đề 1.

• HS thảo luận về nội dung vấn đề nghị luận, nêu được dàn ý đại cương.
• HS thảo luận và trình bày. HS thảo luận và phát biểu

Từ hai bài tập trên, GV tổ chức cho HS rút ra cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi.

• HS phát biểu. GV nhận xét, nhấn mạnh những ý cơ bản.

3. Cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

+ Có đề nêu yêu cầu cụ thể, bài làm

cần tập trung đáp ứng các yêu cầu đó.

+ Có đề để HS tự chọn nội dung viết. Cần phải khảo sát và nhận xét toàn

truyện. Sau đó chọn ra 2, 3 điểm nổi bật

nhất, sắp xếp theo thứ tự hợp lí để trình bày. Các phần khác nói lướt qua. Như thế bài làm sẽ nổi bật trọng tâm, không lan man, vụn vặt.

Đề: Đòn châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn ái Quốc.

Nhận thức đề

Yêu cầu nghị luận một khía cạnh của

tác phẩm: đòn châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn ái Quốc.

Các ý cần có:

+ Sáng tạo tình huống: nhầm lẫn.

+ Tác dụng của tình huống: miêu tả chân dung Khải Định không cần y xuất

hiện, từ đó mà làm rõ thực chất những ngày trên đất Pháp của vị vua An Nam này đồng thời tố cáo cái gọi là "văn minh", "khai hóa" của thực dân Pháp

 3.LUYỆN TẬP ( 2 phút)

Cần đặc biệt chú ý điều gì khi lực chọn đề tài nghị luận về tác phẩm, đoạn trích văn xuôi:

a/ Lựa chọn vấn đề đã được bàn luận nhiều

b/ Lựa chọn vấn đề chưa được bàn luận nhiều

c/ Lựa chọn vấn đề thực sự có giá trị, có ý nghĩa, có vai trò quan trọng trong tác phẩm;

d/ Lựa chọn vấn đề mà mình cảm thấy hứng thú;

• • HS thực hiện nhiệm vụ:
  • HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

1c.

 4.VẬN DỤNG ( 8 phút)

-Làm rõ đặc điểm: cuộc sống khốn khổ của nhân dân ta trong nạn đói, nhất là cảnh người đói vật vờ như bóng ma và người chết như ngả rạ...

b/.Hiện thực về nạn đói còn

được thể hiện qua một tình huống cụ thể với những con người cụ thể, đó là anh Tràng có vợ.

-Làm rõ đặc điểm: Hình ảnh người

vợ nhặt bị cái đói tàn phá thông qua ngoại hình, cách ăn bánh đúc…

-Làm rõ đặc điểm: Bà cụ Tứ nghèo

khổ. Bữa cơm ngày đói đón dâu mới thật thảm hại.

-Làm rõ đặc điểm : Số phận của nhân vật Tràng...

1. Nhận xét về nghệ thuật thể hiện giá trị hiện thực của truyện: nhân vật được đặt trong tình huống truyện độc đáo; diễn biến tâm lí được miêu tả chân thực, tinh tế; ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, phù hợp với tính cách nhân vật.

III./ Kết bài :

-Tóm lại, truyện ngắn "Vợ

nhặt" có giá trị hiện thực sâu sắc với hai biểu hiện: phản ánh chân thực nạn đói năm 1945 và cuộc sống khốn khổ của nhân dân ta trong nạn đói ấy; biểu hiện

trong tình huống độc đáo.

-Ý nghĩa giá trị .

5.TÌM TÒI, MỞ RỘNG.( 5 phút)

Hoạt động của GV- HS

GV giao nhiệm vụ:

+ Vẽ bản đồ tư duy bài học

+ Viết thành bài văn trên cơ sở dàn ý ở phần vận dụng

-HS thực hiện nhiệm vụ:

• HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

Nội dung cần đạt

+ Vẽ đúng bản đồ tư duy

+ Viết bài văn hoàn chỉnh

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 64

RỪNG XÀ NU

Nguyễn Trung Thành

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

1. Tên bài học: Rừng xà nu
2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh rừng xà nu, hoa pơ lang , phim về Tây Nguyên trong kháng chiến chống Mỹ

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

B:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

• • Hình tượng rừng xà nu- biểu tượng của cuộc sống đau thương nhưng kiên cường và bất diệt.
  • Hình tượng nhân vật Tnú và câu chuyện bi trang về cuộc đời anh thể hiện đầy đủ nhất cho chân lí: phải dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng, đấu tranh vũ trang là con đường tất yếu để tự giải phóng.
  • Chất sử thi thể hiện qua cốt truyện , bút pháp xây dựng nhân vật, giọng điệu và

vẻ đẹp ngôn ngữ của tác phẩm.

C: Mứcđộcầnđạt

1. Kiến thức

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm văn xuôi

Kĩ năng

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học;

b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học

Thái độ

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản văn xuôi kháng chiến chống Mỹ

b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản văn xuôi c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của truyện ngắn hiện đại Việt Nam trong lích sử văn học dân tộc

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà truyện ngắn hiện đại đem

lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong văn xuôi hiện đại Việt Nam

D : Tổchứcdạyvàhọc

• 1. KHỞI ĐỘNG

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

+ Nhập ngũ năm 1950, rồi làm phóng viên báo Quân đội nhân dân liên khu V, tập kết ra Bắc, viết văn với bút danh Nguyên Ngọc

+ Năm 1962: tình nguyện trở về chiến trường miền Nam lấy bút danh Nguyễn Trung Thành.

+ Tác phẩm: Đất nước đứng

lên- giải nhất, giải thưởng Hội văn nghệ Việt Nam năm 1954- 1955; Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc (1969); Đất Quảng (1971- 1974);…

• • GV chốt

HS làm việc cá nhân

GV hỏi: Nêu hoàn cảnh sáng tác của truyện ngắn

• HS trả lời

+Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, đất nước chia làm hai miền.

+Mĩ-nguỵ ra sức phá hoại hiệp định, lê máy chém đi khắp miền Nam. Cách mạng rơi vào thời kì đen tối.

+Đầu năm 1965, Mĩ đổ quân ồ ạt vào miền Nam và đánh phá ác liệt ra miền Bắc. Cả nước sục sôi không khí đánh Mĩ. Rừng xà nu được viết vào đúng thời điểm đó.

+Rừng xà nu (1965) ra mắt lần

đầu tiên trên Tạp chí văn nghệ quân giải phóng miền Trung Trung bộ (số 2- 1965), sau đó được in trong tập Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc.

• GV nhận xét, chốt lại kiến thức cần nhớ

(1971- 1974);…

 Ông là nhà văn có những tác phẩm viết hay nhất về đất và người Tây Nguyên trong hai

cuộc kháng chiến.

Tác phẩm:

• 1. HCST:

Rừng xà nu (1965) đăng lần đầu tiên trên Tạp chí văn nghệ quân giải phóng miền Trung Trung bộ (số 2- 1965), sau đó được in trong tập Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc.

Tóm tắt tác phẩm

HS làm việc cá nhân

GV: Yêu cầu HS tóm tắt lại

văn bản

• HS tóm tắt:

+ Làng XM nằm trong tầm đại bác của đông giặc. Cả cánh rừng xà nu xanh bạt ngàn phải gồng mình gánh chịu bom đạn của kẻ

thù

+ T nú là người con của buôn làng. Sau 3 năm đi lực lượng anh

được trở về thăm quê. Bé Heng dẫn anh vào làng vì buôn làng đã đổi khác rất nhiều so với trước đây. Đường đi nhiều hầm, chông

và giàn thò. Dít đã trở thành bí thư. T Nú nhớ lại những kỉ niệm với Mai- người vợ đã mất của anh.

+ Cụ Mết và dân làng đón anh rất nông nhiệt.Bên đống lửa nhầ

ưng, cụ Mết lại kể cho dân làng nghe về cuộc đời T nú.

T nú mồ côi cha mẹ từ nhỏ, được dân làng XM nuôi dưỡng. T nú cùng Mai tham gia tiếp tế nuôi giấu cán bộ trong rừng. T nú còn

làm liên lạc cho cán bộ.Không may một lần đang đi liên lạc thì bị giặc bắt và tra tấn dã man. Ba năm sau Tnu vượt ngục về làng.

Tnu và Mai thành vợ chồng Biết tin dân làng XM mài giáo

chuẩn bị chiến đâu nên bon giặc

kéo đến. Chúng lung bắt T nú không được đã mang vợ con anh ra giữa sân nhà ưng tra tấn bằng gậy sắt cho đến chết. T nú nấp gần đó đã lao ra cứu mẹ con Mai nhưng không được. Anh bị giặc bắt và bị thiêu đốt 10 đầu ngón tay bằng chất nhựa xà nu. Cụ

Mết cùng dân làng nổi dậy giết chết bọn giặc và cứu được Tnu. T nú tham gia cách mạng và lập được chiến công

+ Sau khi về thăm buôn làng một đêm T nú lại ra đi. Anh đứng ở rừng xà nu gần con nước lớn ngắm nhìn ra xa thấy những

cánh rừng xà nu nối nhau chạy

đến chân trời.

• GV nhận xét, cho điểm

HS làm việc cá nhân

GV: Hãy phân chia bố cục tác phẩm

• HS trả lời
• GV nhận xét, chốt kiến thức

HS làm việc nhóm: 4 nhóm (3 phút)

- B1: GV chuyển giao nhiệm vụ: Nêu ý nghĩa nhan đề tác phẩm? ( Gợi ý: Tại sao tác giả lại lấy

tên của cây xà nu để đặt nhan đề

cho tác phẩm này mà không phải là tên của một loài cây khác? )

• B2: HS trao đổi , thảo luận trong nhóm
• B3: HS cử đại diện trả lời, các nhóm khác theo dõi bổ sung

+ XN là một loài cây đặc trưng

của núi rừng Tây Nguyên.Cây mọc thành rừng. Thân cao, thẳng tắp gợi vẻ đẹp hùng tráng

RXN gợi được cái khí vị riêng

của Tây Nguyên

+ Trong tác phẩm RXN hứng chịu biết bao nhiêu bom đạn của

kẻ thù nhưng cây cũng có sức

Bố cục: 5 phần

• P1: đặc tả cây xà nu
• P2: Sau 3 năm đi lực lượng Tnu về thăm buôn làng. Bé Heng dẫn anh vào buôn. Cụ Mết và dân

làng đón anh

• P3: Buổi tối ở nhà cụ Mết
• P4: Câu chuyện về cuộc đời của T nú
• P5: Sáng hôm sau t nú lại ra đi. Cụ Mết và Dít tiễn anh đến rừng xà nu cạnh con nước lớn

Đọc- hiểu:

• 1. Ý nghĩa nhan đề:

- RXN gợi được cái khí vị riêng của Tây Nguyên

• Tên tác phẩm vừa có ý nghĩa tả thực lại vừa có ý nghĩa tượng trưng nên đã chứa đựng cảm hứng của nhà văn và tư tưởng chủ đề của tác phẩm.

sống bất diệt- > tượng trưng cho số phận và phẩm chất của đồng bào TN

Nhan đề của tác phẩm đã chứa đựng cảm hứng của nhà

văn và tư tưởng chủ đề của tác phẩm

• B4: GV nhận xét, chốt lại kiến thức cơ bản
• GV dẫn: Qua nhan đề ta thấy cây xà nu có một vị trí rất quan trọng trong lòng tác giả, được tác giả trân trọng, nâng niu và đặt làm nhan đề cho tp. Không chỉ vậy, cây xà nu còn là hình tượng nghệ thuật xuyên suốt từ đầu đến cuối tác phẩm, được tác giả miêu tả công phu, đậm nét. Ta cùng tìm hiểu kĩ hơn về loài cây đặc biệt này.

HS làm việc cá nhân:

• GV hỏi:

Trong tác phẩm nhiều lần hình ảnh cây xà nu xuất hiện với các tên gọi khác nhau như cây xà nu, lửa xà nu, khói xà nu.... Em hãy tìm các chi tiết cụ thể ấy ( trừ đoạn mở đầu và đoạn cuối)

• HS trả lời:

+ Cây xà nu có mặt trong đời sống hàng ngày của dân làng xô man :

lủa xà nu cháy trong mỗi bếp. Trong đêm T nú về thăm làng, dân làng và cụ Mết đã dùng xà nu để đốt đống lửa trong nhà ưng. Tnu dùng khói xà nu để xông bảng nứa học chữ

+ Cây xà nu tham dự vào những sự kiện trong đại của dân làng:

Hình tượng cây xà nu:

1. Cây xà nu gắn bó mật thiết với đời sống vật chất và tinh thần của con người Tây Nguyên:

• Cây xà nu có mặt trong đời sống hàng ngày của

dân làng Xô Man

• Cây xà nu tham dự vào những sự kiện trong đại của dân làng
• Cây xà nu thấm sâu vào từng nếp nghĩ và cảm xúc

của người dân

Cây xà nu đã trở thành một phần máu thịt trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân Tây

Nguyên

Cây xà nu tượng trưng cho số phận và phẩm chất của con người Tây Nguyên trong chiến tranh

• Đau thương:

- Với cái nhìn bao quát nhưng không kém phần tinh

tế, tác giả đã phát hiện ra: "Cả rừng xà nu hàng vạn cây không cây nào là không bị thương".

Ngọn đuốc xà nu soi đường rừng cho cụ mết và dân làng vào rừng lấy vũ khí

Giặc đốt đôi bàn tay T nú bằng nhựa xà nu, đống lửa xà nu lớn giữa nhà soi rõ xác của 10 tên giặc

+ Cây xà nu thấm sâu vào từng nếp nghĩ và cảm xúc của người

dân :

Ngục cụ Mết căng như một cây xà nu lớn. Cụ nói ‘ Không gì

mạnh bắng cây xà nu đất ta”

• Gv nhận xét, bổ sung ,chốt lại

GV yêu cầu HS đọc đoạn mở đầu

• HS đọc

HS làm việc nhóm: 4 nhóm

• B1: Chuyển giao nhiệm vụ Nhóm 1: Tìm các câu văn miêu

tả cánh rừng xà nu bị giặc tàn phá dữ dội? Các câu văn ấy gợi cho em cảm giác gì? Từ đó hãy khái quát lên ý nghĩa tượng trưng của nó?

Nhóm 2: Cây xà nu có những

đặc tính gì? Tìm các câu văn miêu tả đặc tính ấy và khái quát ý nghĩa tượng trưng của nó? Nhóm 3: Tìm những câu văn miêu tả hình ảnh rừng xà nu như một thành lũy bảo vệ dân làng XM. Hình ảnh ấy gợi em liên tưởng đến những nhân vật nào trong truyện?

Nhóm 4: Để khắc họa hình tượng cây xà nu tác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào? Lấy dẫn chứng cụ thể cho

các biện pháp nghệ thuật ấy

• B2: HS thảo luận trong nhóm,

 Đấy là sự đau thương của một khu rừng mà tác giả tận mắt chứng kiến.

• Nỗi đau hiện ra nhiều vẻ khác nhau:

+ Cái đau của những cây xà nu như con người đang tuổi thanh xuân, bỗng “bị chặt đứt ngang nửa thân mình đổ ào ào như một trận bão”.

+ Có cái xót xa của những cây con, tựa như đứa trẻ thơ: "vừa lớn ngang tầm ngực người bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi. Ở những cây đó, nhựa còn

trong, chất dầu còn loãng, vết thương không lành được cứ loét mãi ra, năm mười hôm sau thì cây chết".

 Nhà văn đã mang nỗi đau của con người để biểu đạt cho nỗi đau của cây. Mối cây ngã xuống

mà ta ngỡ như một người XM ngã xuống. . Phải chăng đó là hình ảnh của anh Xút, bà Nhan, mẹ con Mai, anh Quyết….Nhưng trong đau thương cây xà nu vấn đẹp đến sững sờ. Đẹp trong dáng ngã kiêu hùng “ Đổ ào ào như một trận bão”. Đó là dáng ngã của biêt bao con người VN trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại

Từ những thương tích mà cây xà nu phải gánh chịu nhà văn đã gợi lên cái đau thương, mất mát

của một thời mà người dân XM nói riêng và đồng bào Tây Nguyên nói chung phải gánh chịu

Sức sống mãnh liệt:

- Tác giả đã phát hiện được sự sinh sôi nảy nở

mãnh liệt của cây:

+ "trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy".

 Đây là yếu tố cơ bản để xà nu vượt qua ranh giới của sự sống và cái chết.

• Sự sống tồn tại ngay trong sự hủy diệt: "Cạnh một cây xà nu mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên".

 Tác giả sử dụng cách nói đối lập (ngã gục- mọc lên; một- bốn năm) để khẳng định một khát

vọng thật của sự sống.

• Cây xà nu đã tự vươn lên bằng sức sống nội tại của mình: "…cây con mọc lên, hình nhọn mũi tên

lao thẳng lên bầu trời".

->Xà nu đẹp một vẻ đẹp hùng tráng, man dại đẫm

ghi bản phụ

• B3: HS cử đại diện trả lời, các nhóm còn lại theo dõi, bổ sung Nhóm 1:

Đau thương:

• Câu văn :

+ “ Cả rừng xà nu hàng vạn cây

không có cây nào không bị thương.Có những cây bị đứt ngang nửa thân mình,đổ ào ào như một trận bão.Ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn.”

+ “ Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đạn đại bác chặt đứt làm đôi. ở những cây đó, nhựa còn trong, chất dầu còn loãng, vết thương không lành được, cứ loét mãi ra, năm mười hôm thì cây chết.”

-> gợi cảm giác đau thương, mất mát

Thương tích mà cây xà nu phải gánh chịu do đạn đại bác

của kẻ thù tượng trưng cho những mất mát, đau thương của dân làng XM nói riêng và đồng bào Tây Nguyên nói chung. Nhóm 2:

Đặc tính:

• Sinh sôi nảy nở mãnh liệt: “

Trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khỏe như vậy. cạnh

một cây xà nu mới ngã gục, đã

có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời”

-> Tượng trưng cho sự anh dũng,

bất khuất, kiên cường của người dân XM

chất núi rừng.

Đau thương nối tiếp đau thương mà sự sống cũng nối tiếp sự sống. Thế hệ này ngã xuống, thế hệ khác đứng lên thay thế tiếp tục chiến đấu chống lại kẻ thù. Anh Xút và bà Nhan hi sinh thì đã có thế hệ của Tnu và Mai tiếp bước. Mai ngã xuống đang tuổi thanh xuân thì Dít lớn lên là bí thư chi bộ. Đứa con của Tnu không còn thì đã có bé Heng lớn lên tiếp bước cha anh.

Đúng như Hoàng Trung Thông đã viết:

Ta lại viết bài thơ lên báng súng Con lớn lên viết tiếp thay cha

Người đứng dậy viết tiếp người ngã xuống Người hôm nay viết tiếp người hôm qua

Sức sống mãnh liệt của cây tượng trưng cho sự anh dũng, bất khuất, kiên cường của người dân Xô

Man.

Ham ánh sáng, khí trời :

“ Cũng có ít loại cây ham ánh sáng mặt trời đến

thê. Nó phóng lên rất nhanh để tiêp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng trong rừng rọi từ trên cao xuống từng

luồng lớn thẳng tắp, long lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng”  Tượng trưng cho sự khát khao tự do của dân làng XM. Vì

tự do họ đã cùng nhau cầm vũ khí tiêu diệt kẻ thù

Thành lũy bảo vệ dân làng Xô Man:

- Mỗi ngày giặc bắn đại bác 3 lần vào làng nhưng

làng XM vẫn bình yên vì “Hầu hết đạn đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn”

- Vững trãi, không khuất phục trước mưa bom bão đạn của kẻ thù: “ Nhưng cũng có những cây vượt

lên được cao hơn đầu người, cành lá sum sê như những con chim đã đủ lông mao long vũ. Đạn đại bác không giết nổi chúng, …che chở cho làng…”

Hình ảnh ấy ẩn dụ cho những con người đang chiến đấu bảo vệ quê hương như cụ Mết, T nú,

Dít…Đó là vẻ đẹp của bức thành đồng kiên cố, tấm lá thép vĩ đại. Vì vậy mà suốt 5 năm chưa hề có

một cán bộ náo bị giặc bắt hoặc chết tron rừng. Bởi rừng xà nu đã mang vẻ đẹp “ Rừng che bộ đội ,

rừng vây quân thù”. Tất cả nối tiếp nhau tạo thành một đội ngũ trùng trùng điệp điệp nối tiếp đến chân

• Ham ánh sáng : “Cũng có ít loại cây ham ánh sáng…thơm mỡ màng.”

Nhóm 3:

“ hầu hết đạn đại bác đều rơi

vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn”

“ Nhưng cũng có những cây vượt lên được cao hơn đầu người,

cành lá sum sê như những con chim đã đủ lông mao long vũ. Đạn đại bác không giết nổi

chúng, …che chở cho làng…”

Ẩn dụ cho những con người đang chiến đâu bảo vệ quê

hương: cụ Mết, T nú, Dít…

Nhóm 4: Nghệ thuật:

• So sánh “cành lá sum sê như

những con chim đã đủ long mao long vũ”, “ vết thương của chúng chóng lành như trên một

thân thể cường tráng”

• Nhân hóa: vết thương, bị thương, từng cục máu lớn
• Ẩn dụ, tượng trưng
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

* Tóm lại: Nguyễn Trung Thành đã tạo nên những hình ảnh ẩn dụ, những liên tưởng phong phú khi miêu tả rừng xà nu với tất cả lòng yêu mến tự hào. Qua hình tượng cây xà nu, người đọc hiểu biết thêm dải đất Tây Nguyên hùng vĩ, về cuộc sống của đồng bào Tây Nguyên và nhất là thêm yêu quý tự hào về những phẩm chất cao quý của họ. Rừng xà nu trùng điệp chạy đến chân trời là biểu tượng cho thế trận chiến

trời

b. Nghệ thuật:

• So sánh “cành lá sum sê như những con chim đã

đủ long mao long vũ”, “ vết thương của chúng chóng lành như trên một thân thể cường tráng”

• Nhân hóa: vết thương, bị thương, từng cục máu lớn,cứ loét mãi ra,ưỡn tấm ngực lớn
• Ẩn dụ, tượng trưng

gợi vẻ đẹp mang đậm tính sử thi, biểu tượng cho cuộc sống đau thương nhưng kiên cường và bất

diệt.

tranh nhân dân, người người lớp lớp.

LUYỆN TẬP

1. Cụ thể: đó là hình ảnh đặc trưng của núi rừng Tây Nguyên.
2. Tượng trưng cho nỗi đau và sự bất diệt trong chiến tranh.
3. Có ý nghĩa cụ thể nhưng chủ yếu là giá trị tượng trưng.

VẬN DỤNG VÀ MỞ RỘNG, SÁNG TẠO

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 66: Đọc thêm

BẮT SẤU RỪNG U MINH HẠ

(Trích Hương rừng Cà Mau)

Sơn Nam

A. Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

1. Tên bài học: Bắt sấu rừng U Minh Hạ
2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh, phim về Đất Phương Nam;;

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

B.:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

• Nhân vật ông Năm Hên ngay thẳng, chất phác thuần hậu, mưu trí, dũng cảm, có

tài bắt sấu trừ họa cho mọi người.

• Ngôn ngữ văn xuôi đạm chất Nam Bộ, lối kể chuyện ngắn gọn, mang màu sắc huyền thoại

C:Mứcđộcầnđạt

1. Kiến thức

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị

nội dung, nghệ thuật của tác phẩm .

Kĩ năng

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học;

b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học;

Thái độ

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản truyện tự sự

b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản nghệ thuật c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của truyện hiện đại Việt Nam vùng địch chiếm;

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà truyện hiện đại đem lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện hiện đại Việt Nam .

D :Tổchứcdạyvàhọc

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

+ Xem đoạn phim về Đất phương Nam, nghe 1 bản nhạc về miền tây Nam Bộ;

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
• B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức và giới thiệu Vào bài: Trong văn học kháng chiến chống Mĩ, có một bộ phận văn học đáng chú ý là văn học vùng địch chiếm. Nhà văn Sơn Nam với tác phẩm Hương rừng Cà Mau là một trong những tác giả đáng chú ý. Hãy cùng ông trở về vùng đất Phương Nam để hiểu hơn về thiên nhiên và con người Nam Bộ qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh hạ…

quyết nhiệm vụ.

- Có thái độ tích cực, hứng thú.

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 30 phút)

• B2: HS thực hiện nhiệm vụ
• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
• B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức

- Tìm dẫn chứng: bắt sấu bằng lưỡi sắt,

rồi móc con vịt sống, Năm Hên bắt sấu rừng bằng tay không, Tư Hoạch là một

tay ăn ong rất rành địa thế vùng Cái Tàu, những người trai tráng đã từng gài bẫy cọp, săn heo rừng...

- B1: GV giao nhiệm vụ : tìm hiểu nhân vật Năm Hên(Tính cách, tài nghệ...)

- Bài hát của Năm Hên gợi cho em những cảm nghĩ gì?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
• B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức

lạch ngã ba mang tên Đầu Sấu, Lưng Sấu, Bàu Sấu". Đó là những nơi ghê gớm.

b) Con người

+ Con người vùng U Minh Hạ là những người lao động có sức sống mãnh liệt, đậm sâu ân nghĩa và cũng đầy tài ba trí dũng, gan góc can trường.

+ Tất cả những điều đó tập trung ở hình ảnh ông Năm Hên, một con người sống

phóng khoáng giữa thiên nhiên bao la kì thú. Tài năng đặc biệt của ông là bắt sấu. Sự xuất hiện của ông Năm cùng một con

xuồng, lọn nhang trần và một hũ rượu, vừa bơi xuồng mà hát: "Hồn ở đâu đây. Hồn ơi! Hồn hỡi!" vừa huyền bí vừa mang đậm dấu ấn con người đất rừng

phương Nam.

2. Nhân vật ông Năm Hên:

• • Ông là “người thợ già chuyên bắt sấu

ở Kiêng Giang”, "bắt sấu bằng hai tay không".

• • Ông tình nguyện bơi xuồng đến bắt

sấu giúp dân làng Khánh Lâm chỉ với một bó nhang và một hũ rượu:

+ Nhang: để tưởng niện những người bị sấu bắt.

+ Rượu: để uống tăng thêm khí thế.

• • Mưu kế kì diệu, bất ngờ mà hiệu quả, bắt sống 45 con sấu:

+ Đào rãnh cạn dần, đốt lửa dẫn dụ cá

sấu lên bờ

+ Chặn sấu lại và khoá miệng chúng băng một khúc mốp làm “dính chặt hai

hàm răng”

+ Dùng mác sắn lưng cá sấu, cắt gân đuôi, trói hai chân sau và bắt chúng về

Giàu lòng thương người, mộc mạc, khiêm nhường và cũng rất mưu trí, gan

góc.

Bài hát của ông Năm Hên:

- "Tiếng như khóc lóc, nài nỉ. Tiếng

như phẫn nộ, bi ai"

• Tưởng nhớ linh hồn những người bị sấu

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

• 1. Thợ câu sấu b.Thợ săn sấu c.Thợ bắt sấu

d. Thợ bẫy sấu

Câu hỏi 6: Ông Năm Hên đã nói với người dân U Minh Hạ mình bắt sấu bằng gì?

1. Bằng lưới
2. Bằng dây thừng
3. Bằng tay không
4. Bằng dưới câu sắt

Câu hỏi 7: Vì sao ông Năm Hên lại làm nghề săn bắt cá sấu?

1. Để không còn ai bị cá sấu bắt như anh trai mình
2. Vì kế mưu sinh
3. Vì để làm giàu
4. Đễ không còn ai bị cá sấu bắt như cha mẹ mình

Câu hỏi 8: Dòng nào sau đây nói đúng nhất về vẻ đẹp của người dân lao động?

1. Dũng cảm, thủy chung, lãng mạn.
2. Lạc quan, lãng mạn, dũng cảm
3. Chất phác , dũng cảm, nghĩa tình
4. Nghĩa tình, yêu đời, dũng cảm

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• • B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
  • B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

[5]='c'

[6]='c'

[7]='a'

[8]='c'

làm giàu được ngặt tôi không mang thứ phú quới đó. thể hiện tính cách như thế nào của nhân vật Năm Hên?

4. Các địa danh Gò Quao, Ngã ba Ðình, Rạch Giá, Cà Mau, Ðầu Sấu, Lưng Sấu, Bàu Sấu, Rạch Cà Bơ He …đạt hiệu quả nghệ thuật như thế nào?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• • B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
  • B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức

trả thà cho anh mình do bị cá sấu ăn thịt. Đó cũng là tính cách của người dân Nam Bộ: khẳng khái mà ân nghĩa, cần cù mà hào phóng, hảo hớn mà trọng nghĩa hiệp.

Câu 4/ Các địa danh Gò Quao, Ngã ba Ðình, Rạch Giá, Cà Mau, Ðầu Sấu, Lưng Sấu, Bàu Sấu, Rạch Cà Bơ He …đạt hiệu quả nghệ thuật: chứng tỏ sự am hiểu tường tận các địa danh ở miền Tây Nam Bộ của nhà văn Sơn Nam, đưa

bạn đọc đến vùng đất xưa hoang sơ, bí hiểm. Qua đó, tác giả thể hiện sự gắn bó ân tình, sâu nặng với thiên nhiên và con người.

5. MỞ RỘNG, SÁNG TẠO ( 5 phút)

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 67-68

NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH

Nguyễn Thi

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

1. Tên bài học: Những dứa con trong gia đình
2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

+Tranh ảnh nhà văn Nguyễn Thi

+ Nhạc về câu hò Nam Bộ

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà

2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

B:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

• • Phẩm chất tốt đẹp của những con người trong gia đình Việt, nhất là Việt và

Chiến.

• • Nghệ thuật trần thuật đặc sắc, ngôn ngữ phong phú, góc cạnh đậm chất hiện thực và màu sắc Nam Bộ

C:Mứcđộcầnđạt

1. Kiến thức

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm .

Kĩ năng

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học;

b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học;

Thái độ

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản tự sự

b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản tự sự c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của truyện hiện đại Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ;

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà truyện hiện đại đem lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện hiện đại Việt Nam .

D :Tổchứcdạyvàhọc

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

+ Xem video clip về nhà văn, về kháng chiến chống Mĩ ở miền Nam.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• • B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
  • B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức và giới thiệu Vào bài: Có một nhà văn sinh ra ở miền Bắc nhưng lại trở thành nhà văn miền Nam. Trước khi hy sinh, ông để lại nhiều tác phẩm có giá trị như tiểu thuyết Người mẹ cầm súng, truyện ngắn Mẹ vắng nhà…Ông chính là nhà văn Nguyễn Thi…

- Có thái độ tích cực, hứng thú.

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 70 phút)

những hiện tượng, sự việc bình thường cũng trở nên mới mẻ, hấp dẫn.

− Tăng màu sắc trữ tình đậm đà, tự nhiên và tạo điều kiện cho tác giả nhập

sâu vào thế giới nội tâm nhân vật để dẫn

dắt câu chuyện.

− Cốt truyện linh hoạt, không phụ thuộc vào trật tự không gian, thời gian,

từ những chi tiết ngẫu nhiên của hiện thực

chiến trường mà gợi dòng hồi tưởng, liên tưởng đến quá khứ khi gần, khi xa, từ chuyện ngày sang chuyện khác rồi lại trở về hiện tại.

Thao tác 2: Tìm hiểu truyền thống của một gia đình Nam Bộ.

• B1:GV giao nhiệm vụ:Tác phẩm kể

chuyện một gia đình nông dân Nam Bộ, truyền thống nào đã gắn bó những con người trong gia đình với nhau?

+ Nhân vật chú Năm có vị trí nào trong

gia đình và có vai trò gì trong truyện?

+ Nhân vật chú Năm được xây dựng với những nét tính cách nào? ( So sánh với nhân vật Cụ Mết trong Rừng xà nu)

+ Nhân vật má Việt được xây dựng với những nét tính cách nào?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
• B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức
  • Nhân vật chú Năm trong truyện:

người thân lớn tuổi duy nhất còn lại trong gia đình, từng bôn ba khắp chân trời góc

biển, người cưu mang đùm bọc các cháu khi anh chị Tư Năng− cha mẹ Chiến – Việt hi sinh.

− Người đề cao truyền thống gia đình để giáo dục con cháu bằng việc cần mẫn

ghi cuốn sổ gia đình (một thứ gia phả đặc

Nghĩa là của người trần thuật tự giấu mình nhưng cách nhìn và lời kể lại theo giọng điệu của nhân vật.

+ Lối trần thuật này có hai tác dụng về mặt nghệ thuật:

• • Câu chuyện vừa được thuật, kể cùng một lúc tính cách nhân vật cũng được khắc họa.
  • Câu chuyện dù không có gì đặc sắc

cũng trở nên mới mẻ, hấp dẫn vì được kể qua con mắt, tấm lòng và bằng ngôn ngữ, giọng điệu riêng của nhân vật.

Nhà văn phải thành thạo tâm lí và ngôn ngữ nhân vật mới có thể trần thuật theo phương thức này.

Truyền thống của một gia đình Nam Bộ:

• • 1. Đặc điểm chung của các thành

viên trong gia đình:

• • Có truyền thống yêu nước và căm thù

giặc sâu sắc.

• • Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc.
  • Giàu tình nghĩa, thuỷ chung son sắt

với quê hương và cách mạng.

Đặc điểm tính cách riêng:

- Nhân vật chú Năm:

+ Người thân lớn tuổi duy nhất còn lại tron gia đình, từng bôn ba khắp nơi, cưu mang các cháu khi ba mẹ Việt - Chiến hi sinh.

+ Người đề cao truyền thống gia đình, hay kể sự tích của gia đình để giáo dục

con cháu, cần mẫn ghi chép trong cuốn sổ gia đình tội ác của giặc và chiến công của các thành viên .

+ Người lao động chất phác nhưng giàu

tình cảm và có tâm hồn nghệ sĩ (thích câu hò, tiếng sáo). Tiếng hò “khàn đục, tức như tiếng gà gáy” nhưng đó là tâm tư, khát vọng của tâm hồn ông.

+ Tự nguyện, hết lòng góp sức người cho cách mạng khi thu xếp cho cả Việt và

biệt) ghi chép tội ác của giặc và chiến công của gia đình, dòng họ theo từng ngày từng tháng, từng năm.

− Người lao động chất phác nhưng giàu tình cảm và có tâm hồn nghệ sĩ thể hiện qua việc chú thích hò. Tiếng hò khàn đục, tức như tiếng gà gáy nhưng đó là tâm hồn và khát vọng, tâm tư và tình cảm của chú như hiệu lệnh, như lời thề dữ dội, nổi

lên giữa ban ngày trong ánh nắng chói chang.

− Câu nói của chú trong buổi thanh

niên nam nữ ghi tên tòng quân: Việc lớn ta tính theo việc lớn. Việc thỏn mỏn trong nhà, tôi thu xếp khắc xong:không chỉ nói lên tính mộc mạc, bộc trực của ông già nông dân mà còn nói lên tình cảm tự nguyện, hết lòng hết sức đóng góp sức người cho cách mạng của ng−ời nông dân Nam Bộ.

− So với hình tượng nhân vật cụ Mết – già làng Xô Man Tây Nguyên, cây xà nu

cổ thụ, ng−ời kể chuyện đồng khởi của ng−ời Strá với nhân vật chú Năm cũng có những điểm chung: đó là tính hào hiệp, khảng khái, bộc trực, cuốn sử sống, người nối giữ truyền thống... nhưng một đằng thì đại diện cho một buôn làng, đằng kia

thì cho một gia đình, dòng họ, một đằng gây ấn tượng ở câu chuyện trầm hùng, bi tráng trong đêm rừng bên bếp lửa xà nu, đằng kia là cuốn gia phả trứ danh

và điệu hò khàn đục giữa ban ngày.

• Nhân vật má Việt: Đó là điển hình cho người mẹ miền Nam, người

phụ nữ Nam Bộ anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang được khắc hoạ đậm nét và độc đáo dưới ngòi bút Nguyễn Thi.

− Người thiếu nữ lao động nghèo, cứng cỏi.

− Người vợ thuỷ chung.

− Người mẹ đảm đang việc nhà, việc nước, kiên cường, gan góc trong việc dẫn

Chiến lên đường tòng quân.

=> Trong dòng sông gia đình, chú Năm là thượng nguồn, là kết tinh đầy đủ những nét truyền thống.

• Nhân vật má Việt:

+ Rất gan góc khi dẫn con đi đòi đầu chồng, hiên ngang đối đáp với bịn giặc,

không run sợ trước sự doạ bắn, có lòng căm thù giặc sâu sắc.

+ Rất mực thương chồng thương con, đảm đang, tháo vát, cuộc đời chồng chất đau thương nhưng nén chặt tất cả để nuôi con và đánh giặc.

+ Ngã xuống trong một cuộc đấu tranh nhưng trái cà – nông lép vẫ còn nóng hổi

con đi đòi đầu chồng, khi bị doạ bắn, khi bươn chải lam làm nuôi con mau lớn;

− Ngã xuống bất ngờ vì miểng pháo khi vừa nhặt trái ca nông lép còn nóng.

-Trong đêm trước buổi tòng quân, có

lẽ linh hồn mẹ đã hiện về trong những tính toán lo toan của cô con gái.

Thao tác 3: Hướng dẫn HS phân tích và so sánh tính cách các nhân vật để làm rõ sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con.

- B1:GV giao nhiệm vụ : Tổ chức 4 nhóm cùng thảo luận một nội dung: Phân tích đặc điểm nhân vật Việt.

• Việt có những nét nào của cậu con trai mới lớn?
• Đêm trước ngày lên đường, thái độ của Việt khác với chị như thế nào?
• Cách thương chị của Việt có gì đặc biệt?

Ngoài tính trẻ con, hồn nhiên, Việt còn có vẻ đẹp nào nữa ?

• Nghệ thuật thể hiện nhân vật Việt?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
• B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức

trong rổ; linh hồn luôn sống mãi, bất tử trong lòng các con mình.

Điển hình cho người mẹ miền Nam luôn anh dũng, bất khuất, trung hậu, đảm

đang.

Nhân vật Việt

• 1. Có nét riêng của cậu con trai mới lớn, tính tình còn trẻ con, ngây thơ, hồn nhiên, hiếu động:
     • Chiến hay nhường nhịn bao nhiêu thì

Việt tranh giành phần hơn với chị bấy nhiêu: đi bắt ếch, giết giặc, đi bộ đội …

• • • Thích đi câu cá, bắn chim, đến khi đi bộ đội vẫn còn đem theo ná thun trong túi.

- Đêm trước ngày lên đường: Trong khi chị đang toan tính, thu xếp chu đáo mọi việc (từ út em, nhà cửa, ruộng nương đến nơi gởi bàn thờ má), bàn bạc trang nghiêm thì Việt vo lo vô nghĩ:

+ Vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì”

+ vừa nghe vừa “chụp một con đom đóm úp trong lòng tay”

+ ngủ quên lúc nào không biết

• Cách thương chị của Việt cũng rất trẻ con: “giấu chị như giấu của riêng” vì sợ

mất chị trước những lời đùa của anh em.

• Bị thương nằm lại chiến trường: sợ ma cụt đầu, khi gặp lại anh em thì như thằng

Út ở nhà “khóc đó rồi cười đó”

Một chiến sĩ có tính cách anh hùng, tinh thần chiến đấu gan dạ, dũng cảm, kiên cường:

• Còn bé tí: dám xông thẳng vào đá thằng

giặc đã giết hại cha mình

• Lớn lên: nhất quyết đòi đi tòng quân để

-Tìm hiểu nhận vật Chiến

B1:GV giao nhiệm vụ: - GV tổ chức thảo luận cặp đôi

+ Chiến có những nét nào giống người mẹ của mình?

+ Nét khác biệt của Chiến so với người mẹ là gì?

+ nét chung tính cách các nhân vật Việt và Chiến để làm rõ sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
• B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến

thức

trả thù cho ba má

• Khi xông trận: chiến đấu rất dũng cảm, dùng pháo tiêu diệt được một xe bọc thép của giặc
• Khi bị trọng thương: một mình giữa chiến trường, mặt không nhìn thấy gì, toàn thân rã ròi, rõ máu nhưng vẫn trong tư thế quyết chiến tiêu diệt giặc.

“Tao sẽ chờ mày … Mày có bắn tao thi tao cũng bắn được mày … Mày chỉ giỏi giết gia đình tao, còn đối với tao thì mày là thằng chạy”

Kế tục truyền thống gia đình nhưng Việt và Chiến còn tiến xa hơn, lập

nhiều chiến công mới hiển hách.

Nhân vật Chiến:

1. Là một cô gái mới lớn, tính khí vẫn còn

nét trẻ con nhưng cũng là một người chị biết nhường em, biết lo toan, tháo vát;

• • là một cô gái vừa mới lớn nên tính

khí còn rất “trẻ con”

• • là một người chị biết nhường nhịn em, biết lo toan, đảm đang, tháo vát.

1. Vừa có những điểm giống mẹ, vừa có

những nét riêng. Chiến căm thù giặc sâu sắc, gan góc, dũng cảm, lập được nhiều chiến công.

*Chiến có những nét giống mẹ:

• • Mang vóc dáng của má: "hai bắp tay

tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng… thân người to và chắc nịch".

- Đặc biệt giống má ở cái đêm sắp xa nhà đi bộ đội:

+ Biết lo liệu, toan tính mọi việc nhà (“nói nghe in như má vậy”), đảm đang, tháo vát

+ Hình ảnh người mẹ như bao bọc lấy

Chiến, từ cái lối nằm với thằng út em trên giường ở trong buồng nói với ra đến lối hứ một cái "cóc" rồi trở mình.

+ Chính Chiến cũng thấy mình trong đêm ấy đang hòa vào trong mẹ: "Tao cũng đã lựa ý nếu má còn sống chắc má tính vậy,

• B1:GV giao nhiệm vụ: phát biểu cảm nhận về hình ảnh chị em, Việt và Chiến khiêng bàn thờ ba má sang gởi chú Năm

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

nên tao cũng tính vậy".

Nét khác biệt so với người mẹ:

• • Trẻ trung, thích làm duyên làm dáng
  • Đươc trực tiếp cầm súng đánh giặc để trả thù nhà, thực hiện lời thề như dao chém: “Đã là thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất”.

Đó là vẻ đẹp của con người sinh ra để gánh vác, để chống chọi, để chịu đựng để

chiến đấu và chiến thắng.

5. Nét tính cách chung của hai chị em:

• • Hai chị em cùng sinh ra trong một gia

đình chịu nhiều mất mát đau thương (cùng chứng kiến cái chết đau thương của ba và má).

• • Hai chị en có chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù

đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc.

• • Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn

của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cùng khiêng bàn thờ má sang nhà chú Năm

• • Cả hai chị em đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm. Đánh giặc là niềm say mê lớn nhất của hai chị em Việt và Chiến

cũng là của tuổi trẻ miền Nam trong những năm tháng ấy: "Hạnh phúc của tuổi

trẻ là trên trận tuyến đánh quân thù".

- Hai chị em Việt đều có những nét rất ngây thơ thậm chí có phần trẻ con (giành nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành tích bắn tàu chiến giặc và giành nhau ghi tên tòng quân).

6. Hình ảnh chị em Việt khiêng bàn thờ ba má sang gởi chú Năm.

+ Chỗ hay nhất của đoạn văn là không

khí thiêng liêng, nó hoán cải cả cảnh vật

+ Mỗi nhân vật trong truyện đều tiêu biểu cho truyền thống, đều gánh vác trên vai trách nhiệm với gia đình, với Tổ quốc trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại.

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

chúng ta đã nổi lên. Lựu đạn ta đang nổ rộ...”

(Trích Những đứa con trong gia đình – Nguyễn Thi)

1. Đoạn văn trên được viết

theo phương thức nào là chính?

1. Nội dung chủ yếu của đoạn văn bản là gì ?
2. Xác định phép tu từ so sánh trong văn bản. Nêu hiệu quả nghệ thuật của phép tu từ

đó ?

1. Tại sao Tiếng súng nghe thân thiết và vui lạ đối với nhân vật Việt ?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ
• B4: GV nhận xét, chuẩn hóa kiến thức

tiếng súng của ta, nhớ về đồng đội và quyết tâm tìm về đơn vị.

Câu 3 : Phép tu từ so sánh trong văn bản được thể hiện qua câu văn : Súng lớn và súng nhỏ quyện vào

nhau như tiếng mõ và tiếng trống đình đám dậy trời

dậy đất hồi Đồng khởi. Hiệu quả nghệ thuật: đem tiếng súng lớn, súng nhỏ của ta so sánh với tiếng mõ, tiếng trống, nhà văn gợi lại âm thanh quen thuộc đã từng gắn bó với nhân vật Việt khi anh đang cô độc và

bị thương nặng giữa chiến trường, đồng thời là sống dây tinh thần quật khởi của đồng bào miền Nam trong những ngày đánh Mỹ. Qua đó, ta thấy được tình yêu

quê hương, ý chí, nghị lực phi thường của nhân vật Việt.

Câu 4 : Đối với nhân vật Việt, tiếng súng nghe thân thiết và vui lạ . Bởi vì, đó là tiếng súng của đồng đội.

Nó gọi Việt tới phía của sự sống. Tiếng súng đồng đội gọi chiến đấu đã tiếp thêm sức mạnh mới để gọi Việt đến.

5. MỞ RỘNG,SÁNG TẠO ( 5 phút)

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 69

1. Mục tiêu cần đạt:

TRẢ BÀI LÀM VĂN SỐ 5,

RA ĐỀ BÀI VIẾT SỐ 6 (Bài làm ở nhà)

1. Kiến thức: Củng cố những kién thức và kĩ năng làm văn có liên quan đến bài làm
2. Kĩ năng: Nhận ra được những ưu điểm và thiếu sót trong bài làm của mình về các mặt kiến thức và kĩ năng viết bài văn nói chung.
3. hái độ: Có định hướng và quyết tâm phấn đấu để phát huy ưu điểm, khắc phục

các thiếu sót trong bài văn sau.

Định hướng góp phần hình thành năng lực

- Phát huy năng lực tự học và tự chủ, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết

vấn đề và sáng tạo, năng lực ngôn ngữ, năng lực tìm hiểu tự nhiên và xã hội, năng lực thưởng thức văn học và cảm thụ thẩm mỹ...

Chuẩn bị của thầy và trò:

1. GV: SGK, SGV, bài soạn, bài viết của hs
2. HS: Vở soạn, sgk, bài viết của bản thân và của bạn

Tiến trình bài giảng:

- B3: HS báo cáo kết quả

-B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

+Cô sống vật vờ y một cái bóng “lùi lũi như 1 con rùa nuôi xó cửa”…

- Lí giải hành động Mỵ chạy theo A Phủ:

+Nhà văn đã phát hiện ra rằng bên trong tâm hồn người con gái ấy vẫn còn ẩn chứa một sức sống tiềm tàng, chỉ chờ có dịp là bùng nổ mạnh mẽ . Ngay sau khi bị rơi vào cảnh làm con dâu gạt nợ cô định tự tử vì ý thức được cuộc sống tủi nhục của mình và không chấp nhận cuộc sống ấy . Nhưng sự uất ức đến nỗi muốn chết ấy lại là một biểu hiện của lòng ham sống và khát vọng tự do, vì không muốn tiếp tục một cuộc sống đầy đoạ nên cô đã tìm đến cái chết như một phương tiện giải thoát

+Tuy nhiên với tấm lòng nhân hậu đầy cảm thông, nhà văn vẫn nhận ra rằng khát vọng

hạnh phúc trong Mị có thể bị vùi lấp, lãng quên đâu đó nhưng không thể bị tiêu tan .Vào một đêm tình mùa xuân trong ngày Tết, những yếu tố ngoại cảnh đánh thức kí ức và gợi lại kỉ niệm yêu đương bị lùi vấp bấy lâu trong tâm hồn lầm lũi thường ngày, trở thành tiếng gọi của sự sống

mỗi lúc một rõ , một tha thiết. Thế là từ ngoại cảnh đã tác động đến cảm xúc , tâm trạng và cuối cùng là hành động .

+Trong cái trạng thái nửa say, nửa tỉnh, lại thêm sự thôi thúc của tiếng sáo réo rắt đã dẫn Mị đến một hành động chưa từng thấy kể từ khi cô

bước chân vào nhà thống lý Pá tra “cô quấn lạ tóc và với tay lấy váy mới , chuẩn bị đi chơi”.Nhưng khi bị trói Mị bỗng ý thức được cảnh ngộ hiện tại của mình và trong lòng lại trào lên một nỗi

đau xót, tủi nhục. Mị lại thổn thức , miên mang nghĩ về thân phận không bằng con trâu , con ngựa của mình rồi dần thiếp đi .

+ Khi Mị chứng kiến cảnh A Phủ bị bắt trói ,ban đầu Mị thật thản nhiên. Mị dường như đã trở nên vô cảm trước tất cả. Nhưng khi Mị lé mắt trông sang thấy mắt A Phủ cũng vừa mở, một dòng nước mắt lấp lánh bò xuống hai hõm má đã xám đen lại…”thì Mị lại chợt bừng tỉnh

“trông người lại nghĩ đến ta”. Hình ảnh ấy khiến Mị bỗng nhớ đến câu chuyện rùng rợn về những

người đàn bà bị trói đứng cho đến chết trong nhà thống lí cũng trên cái cọc này và hồi ức đưa cô về với những lần chính mình bị đánh, bị trói trước đây…Ý nghĩ A Phủ rất có thể sẽ bị chết trong đêm nay đã hoàn toàn đánh thức tình thương và lòng căm hận trong long Mị. Từ thương người đến thương thân và tình thương ấy cứ lớn dần, lớn dần để rồi dẫn Mị đến với ý thức ngày càng rõ rệt hơn về một sự thật thật tàn bạo và vô lí, bất công .Ý thức đó đã thôi thúc Mị đứng dậy cắt dây trói cho A Phủ và bất giác chạy theo anh, cùng trốn khỏi Hồng Ngài

+ Hành động bộc phát nhưng thật quyết liệt đó của Mị một phần là do sự thúc bách của tình thế khiến cô không thể làm khác, bởi cô hiểu rõ “ ở đây thì chết mất”. Nhưng mặt khác, đó cũng là quá trình tất yếu của một quá trình dồn nén, bức xúc cả về thể chất lẫn tinh thần đối với Mị. Đồng thời đó cũng vừa là biểu hiện, vừa là kết quả của một sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ đã được trỗi dậy trong con người Mị, kết thúc cả quãng đời đày ải, tối tăm của cô trong nhà thống lí để bắt đầu một cuộc đời mới.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật, nghệ thuật miêu tả nội tâm rất tinh tế…

3. Đánh giá chung:

-Nhân vật Mỵ, A Phủ có số phận đáng thương, những cuộc đời nghiệt ngã và đầy bất

hạnh. Nhưng không dừng lại ở việc khai thác những nỗi đau khổ, những bất công của xã hội, của cuộc sống đã đẩy cuộc đời họ vào những bế tắc cùng cực. Mà ở đấy, các nhà văn đã tô đậm vẻ

đẹp phẩm chất và tâm hồn người phụ nữ.

-Bằng tình yêu cuộc sống, khát vọng được sống mãnh liệt và với những phẩm chất tốt đẹp

vốn có của người phụ nữ, họ đã vượt qua những rào cản, những bất công xã hội, vượt qua số phận bất hạnh để tìm đến hạnh phúc

- Nhà văn Tô Hoài đã góp lên tiếng nói chung- tiếng nói nhân đạo đối với họ. Không những thể hiện sự quan tâm, thông cảm, đồng

cảm với những số phận bất hạnh này mà những nhà văn còn trân trọng, ngợi ca những phẩm chất

BÀI VIẾT SỐ 6

• 1. MỤCTIÊUĐỀKIỂMTRA
     • Thu thập thông tin để đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng trong

chương trình học kì 2, môn Ngữ văn lớp 12.

• • • Đề kiểm tra bao quát một số nội dung kiến thức, kĩ năng trọng tâm của chương trình Ngữ văn 12 học kì 2 theo các nội dung Văn học, Làm văn, với mục đích đánh giá năng lực đọc – hiểu và tạo lập văn bản của HS thông qua hình thức kiểm tra tự luận.

Cụ thể, đề kiểm tra nhằm đánh giá trình độ học sinh theo các chuẩn sau:

Đọc văn:

+ Nhớ và hiểu được những kiến thức cơ bản về tác phẩm.

Làm văn:

+ Nắm vững thao tác lập luận phân tích.

+ Nghị luận một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi

HÌNHTHỨCĐỀKIỂMTRA

Hình thức : tự luận.

Cách tổ chức kiểm tra: cho học sinh làm bài ở nhà

THIẾTLẬPMATRẬN

• • • Liệt kê tất cả các chuẩn kiến thức kĩ năng của chương trình môn Ngữ văn lớp

12, học kì.

• • • Chọn các nội dung cần đánh giá và thực hiện các bước thiết lập ma trận đề kiểm tra (theo các bước như minh họa ở trên).

- Xác định khung ma trận.

MA TRẬN ĐỀ BÀI VIẾT SỐ 6- MÔN NGỮ VĂN 12

BIÊNSOẠNĐỀBÀIVIẾTSỐ6

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4 :

CÂU CHUYỆN VỀ HAI CHIẾC BÌNH

Có một người nông dân thường xuyên phải gánh nước từ suối về nhà. Suốt hai năm ông dùng hai chiếc bình gánh nước, trong đó có một chiếc bị nứt. Từ vết nứt của nó, nước cứ bị rỉ ra. Vì thế, cuối đoạn đường dài, từ con suối về nhà, một chiếc bình luôn đầy nước; chiếc kia thì chỉ mang về có một nửa bình nước.

Dĩ nhiên, cái bình nguyên vẹn rất tự hào về thành tích của nó và cũng không bỏ lỡ cơ hội nào để tỏ ỷ coi thường, chê trách chiếc bình nứt. Còn chiếc bình nứt luôn buồn tủi, xấu hổ về khuyết điểm của mình. Nó khổ sở vì chỉ hoàn tất được một nửa công việc phải làm. Trong hai năm, nó phải chịu đựng sự giày vò, đau khổ với ỷ nghĩ mình là kẻ thất bại và vô tích sự.

Một ngày nọ, chiếc bình nứt bèn lên tiếng bày tỏ với người gánh nước:

• Con rất xấu hổ về bản thân và muốn nói lời xin lỗi ông về thời gian đã qua. Người gánh nước hỏi lại cái bình:

-Sao con phải xin lỗi? Mà con xin lỗi về chuyện gì? Cái bình nứt đáp lại:

-Suốt hai năm qua, do vết nứt của con mà nước đã bị rò rỉ trên đường về nhà. Ông đã phải làm việc chăm chỉ nhưng kết quả mang lại không hoàn toàn như ông mong đợi.

Người gánh nước mỉm cười:

-Không phải vậy đâu! Ngày mai, trên đường ra suối con hãy quan sát kĩ hai bền đường rồi nói ta nghe xem có gì khác lạ nhé.

Hôm sau, chiếc bình nứt nhìn con đường từ nhà ra suối và thấy hai bên đường quang cảnh khác hẳn nhau. Một bên, cỏ mọc xanh mát và có rất nhiều bông hoa đồng

nội đủ màu đang khoe sắc. Bên kia, chỉ toàn là đất cát và vài khóm cỏ dại héo khô.

Không đợi nó cất tiếng hỏi, người gánh nước đã nói:

• Con có thấy rằng những bông hoa kia chỉ nở một bên vệ đường, chỉ ở phía bên con mang nước về nhà không? Nước từ vết nứt của con đã tưới cho đất, nuôi dưỡng cỏ hoa. Vợ và con gái ta đã rất vui vẻ, hạnh phúc khi hái những bông hoa kia mang về tô điểm cho căn bếp, cho ngôi nhà của chúng ta. Ngắm những bình hoa ấy, ta quên nỗi mệt nhọc sau một ngày dài vất vả. Không có vết nứt của con, gia đình ta sẽ không có

được những niềm vui ấm áp đó.

Chiếc bình nứt bừng tỉnh. Nó biết rằng, từ hôm nay, mỗi ngày mới trên con đường này sẽ luôn đến cùng niềm vui, hạnh phúc.

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.

(Theo In-tơ-nét)

Câu 2. Văn bản trên viết về chiếc bình nứt nhưng mục đích là để nói chuyện gì? Câu 3. Vết nứt trên chiếc bình ẩn dụ cho điều gì?

Câu 4. Nỗi xấu hổ, day dứt của chiếc bình nứt gợi liên tưởng đến tâm trạng của con người khi đối diện với điều gì?

Phần II. Làm văn (7,0 điểm)

Có ý kiến cho rằng: Ở truyện ngắn Vợ nhặt, Kim Lân chú tâm miêu tả kĩ lưỡng

hiện thực tàn khốc trong nạn đói thê thảm năm 1945. Ý kiến khác thì nhấn mạnh: Ở tác phẩm này, nhà văn chủ yếu hướng vào thể hiện vẻ đẹp tiềm ẩn của những người dân

nghèo sau cái bề ngoài đói khát, xác xơ của họ.

trên.

Từ cảm nhận của mình về đoạn trích sau, anh/chị hãy bình luận những ý kiến

(…)Bữa cơm ngày đói trông thật thảm hại. Giữa cái mẹt rách có độc một lùm rau

chuối thái rối, và một đĩa muối ăn với cháo, nhưng cả nhà đều ăn rất ngon lành. Bà cụ vừa ăn vừa kể chuyện làm ăn, gia cảnh với con dâu. Bà lão nói toàn chuyện vui, toàn

chuyện sung sướng về sau này:

-Tràng ạ. Khi nào có tiền ta mua lấy đôi gà. Tao tính rằng cái chỗ đầu bếp kia làm cái chuồng gà thì tiện quá. Này ngoảnh đi ngoảnh lại chả mấy mà có ngay đàn gà cho mà xem...

Tràng chỉ vâng. Tràng vâng rất ngoan ngoãn. Chưa bao giờ trong nhà này mẹ

con lại đầm ấm, hòa hợp như thế. Câu chuyện trong bữa ăn đang đà vui bỗng ngừng lại. Niêu cháo lõng bõng, mỗi người được có lưng lưng hai bát đã hết nhẵn.

Bà lão đặt đũa bát xuống, nhìn hai con vui vẻ:

-Chúng mày đợi u nhá. Tao có cái này hay lắm cơ.

Bà lão lật đật chạy xuống bếp, lễ mễ bưng ra một cái nồi khói bốc lên nghi ngút. Bà lão đặt cái nồi xuống bên cạnh mẹt cơm, cầm cái môi vừa khuấy khuấy vừa cười:

-Chè đây. – Bà lão múc ra một bát – Chè khoán đây, ngon đáo để cơ.

Người con dâu đón lấy cái bát, đưa lên mắt nhìn, hai con mắt thị tối lại. Thị điềm nhiên và vào miệng. Tràng cầm cái bát thứ hai mẹ đưa cho, người mẹ vẫn tươi cười, đon đả:

-Cám đấy mày ạ, hì. Ngon đáo để, cứ thử ăn mà xem. Xóm ta khối nhà còn chả có cám mà ăn đấy.

Tràng cầm đôi đũa, gợt một miếng bỏ vội vào miệng. Mặt hắn chun ngay lại,

miếng cám đắng chát và nghẹn bứ trong cổ. Bữa com từ đấy không ai nói câu gì, họ cắm đầu ăn cho xong lần, họ tránh nhìn mặt nhau. Một nỗi tủi hờn len vào tâm trí mọi người.

Ngoài đình bỗng dội lên một hồi trống, dồn dập, vội vã. Đàn quạ trên những cây gạo cao chót vót ngoài bãi chợ hốt hoảng bay vù lên, lượn thành từng đám bay vần trên nền trời như những đám mây đen.

(...)

Ngoài đình tiếng trống thúc thuế vẫn dồn dập. Mẹ và vợ Tràng đã buông đũa đứng dậy.

Trong óc Tràng vẫn thấy đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới… ( Trích Vợ nhặt, Kim Lân)

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 70-71

CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA

- Nguyễn Minh Châu -

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

1. Tên bài học: Chiếc thuyền ngoài xa
2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh, phim về nhà văn Nguyễn Minh Châu;

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

trước)

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết

-Đồ dùng học tập

B:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

-Những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà văn về cuộc đời và nghệ thuật: phải nhìn

nhận cuộc sống và con người một cách đa diện; nghệ thuật chân chính luôn gắn với cuộc đời, vì cuộc đời.

-Tình huống truyện độc đáo, mang ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống.Điểm nhìn nghệ thuật đa chiều. Lời văn giản dị mà sâu sắc, dư ba.

Mứcđộcầnđạt

• 1. Kiến thức :

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm văn xuôi thời hậu chiến;

Kĩ năng :

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học; b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học

Thái độ :

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản truyện ngắn hiện đại;

b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản truyện ngắn hiện

đại;

c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của truyện ngắn hiện đại Việt Nam sau 1975 trong

lịch sử văn học dân tộc;

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh, tình huống truyện… trong truyện hiện đại Việt Nam .

D :Tổchứcdạyvàhọc

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 70 phút)

-B4: GV nhận xét, chốt kiến thức -

Nguyễn Minh Châu: 1930-1989.

• Quê quán: làng Thơi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
• Cuộc đời: Đầu năm 1950: ông gia nhập

quân đội; từ 1952 đến 1958, ông công tác và chiến đấu tại sư đoàn 320; năm 1962, ông về phòng Văn nghệ quân đội, tạp chí Văn nghệ quân đội.

• Sự nghiệp sáng tác:

+ Trước năm 1975 là ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn;

+ Từ đầu thập kỉ 80 của thế kỉ XX chuyển hẳn sang cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết lí nhân sinh; ông được xem là cây bút mở đường tinh anh của văn học thời kì đổi mới.

(Chiếu cảnh chiếc thuyền ngoài xa)

• Giáo viên cung cấp thêm:

Sáng tác tháng 8/ 1983, lúc đầu in trong tập Bến quê, sau đó lấy làm tên chung cho một tập truyện ngắn.

Tích hợp kiến thức Lịch sử: (?) Vận dụng kiến thức lịch sử Việt Nam từ sau năm 1975 - thời hậu chiến, căn cứ vào tình hình xã hội, em hãy giải thích tác động của lịch sử lúc bấy giờ đến sáng tác của văn học các tác giả nói chung, của Nguyễn Minh Châu nói riêng?

TL: Cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đã kết thúc. Đất nước thống nhất

trong nền độc lập, hoà bình. Nhiều vấn đề của đời sống văn hoá, nhân sinh mà trước

đây do hoàn cảnh chiến tranh chưa được chú ý, nay được đặt ra. Nhiều quan niệm đạo đức phải được nhìn nhận lại trong tình hình mới, nhiều yếu tố mới nảy sinh,

nhất là khi đất nước bước vào công cuộc đổi mới…

Hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản.

- B1:GV giao nhiệm vụ:

(?) Học sinh tóm tắt những nét chính của

tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa?

năng(Nguyên Ngọc)của VHVN thời kì đổi mới.

Tác phẩm

• Chiếc thuyền ngoài xa tiêu biểu cho xu

hướng chung của VHVN thời kì đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người trong cuộc sống đời thường.

Tóm tắt tác phẩm

• 1. Bố cục

Truyện chia làm 3 đoạn:

+ Đoạn 1: (Từ đầu đến “chiếc thuyền lới vó đã biến mất"). Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh.

+ Đoạn 2: (Từ “Ngay lúc ấy … với sóng

gió giữa phá”): Câu chuyện của người đàn bà làng chài.

+ Đoạn 3: Còn lại: Tấm ảnh trong bộ lịch năm ấy.

-B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

Thao tác 2: Câu chuyện của của người đàn bà ở toà án huyện

• B1:GV giao nhiệm vụ

(?) Hoàn cảnh của người đàn bà hàng chài?

(?) Trước hoàn cảnh của người đàn bà hàng chài, Đẩu - chánh án tòa án huyện

đã đưa ra giải pháp gì?

(?) Giải pháp mà Đẩu đưa ra có được người đàn bà chấp nhận không?

(?) Trong hoàn cảnh người đàn bà hàng chài, lời khuyên của chánh án Đẩu có vẻ là một lời khuyên đúng đắn, nhưng người

đàn bà nhất quyết không nghe theo, thậm chí còn van xin “quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Em hãy lý giải thông qua câu

chuyện của người đàn bà hàng chài?

(?) Nhận xét về câu chuyện cuộc đời của người đàn bà hàng chài?

(?) Thái độ của Phùng và Đẩu trước và sau khi nghe câu chuyện của người đàn bà có sự thay đổi như thế nào?

(?) Nếu các em là Đẩu, Phùng thì sẽ làm thế nào để giải quyết vấn đề đó?

(?) Câu chuyện về người đàn bà,

Nguyễn Minh Châu đặt ra một vấn đề gì đang rất phổ biến trong xã hội hiện nay?

trớ trêu như trò đùa quái ác của cuộc sống.

• Chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí và thô bạo, Phùng đã “kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu .... vứt chiếc máy ảnh xuống đất, chạy nhào tới”. Hành động đó nói lên nhiều điều.

Ý nghĩa:

• • • Phùng đã cay đắng nhận ra những

ngang trái, xấu xa trong gia đình kia đã làm cho những điều huyền diệu mà anh

đã phát hiện hiện hình ra thật khủng khiếp, ghê sợ.

• • • Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều, không phải bao giờ cũng đẹp, cũng là nghệ thuật, mà chứa đựng nhiều nghịch lí, mâu thuẫn giữa cái đẹp - xấu, thiện – ác.
    • Người nghệ sĩ phải tìm hiểu cuộc đời trong mối quan hệ đa chiều. 2. Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở toà án huyện:

c. Câu chuyện của người đàn bà hàng

chài ở tòa án huyện

Đó là câu chuyện về cuộc đời nhiều bí ẩn và éo le của một người đàn bà hàng

chài nghèo khổ, lam lũ…

+Theo lời mời của Đẩu, chánh án toà án huyện, người đàn bà hàng chài đã có mặt ở toà án huyện. Trước lời đề nghị và giúp đỡ của Đẩu và Phùng, người đàn bà dứt khoát từ chối.

+Tại toà án, chị kể về cuộc đời mình và

gián tiếp giải thích lí do vì sao chị nhất quyết không thể bỏ lão chồng vũ phu

+Nếu ban đầu mới đến toà, chị sợ sệt, lúng túng, một lạy quý toà, hai lạy quý toà thì sau khi nghe lời khuyên của Đẩu, chị trở nên mạnh dạn, chủ động.

- Câu chuyện đã giúp nghệ sĩ Phùng

hiểu về người đàn bà hàng chài (một phụ nữ nghèo khổ, nhẫn nhục, sống kín đáo, sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, có tâm hồn đẹp đẽ, giàu đức hi sinh và lòng vị

(?) Từ câu chuyện của người đàn bà hàng chài và thái độ của Phùng và Đẩu, nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn gửi đến người đọc thông điệp gì?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức
• Tí ch h ợp ki ến t hức GDCD : Luật Phòng, chống bạo lực gia đình có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2008 có định nghĩa Bạo lực gia đình là hành vi cố ý của thành viên gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về thể chất, tinh thần, kinh tế đối với thành viên khác trong gia đình.

--> Tình trạng bạo lực gia đình:

+ Nguyên nhân :

- Thói vũ phu, sự tăm tối, thất học của người đàn ông.

• Sâu xa là do tình trạng đói nghèo, đời

sống bấp bênh kéo dài gây tâm lí bế tắc, uất hận

+ Hậu quả :

- Gây ra những nỗi đau triền miên về thể xác và tinh thần cho những thành viên trong gia đình (người đàn bà).

- Con cái đổ vỡ niềm tin, sống trong hận thù, căm ghét (Thằng Phác), và có nguy cơ trở thành tội phạm.

B1:GV giao nhiệm vụ:

- Giả sử được trực tiếp gặp gỡ người đàn bà ở toà án cùng với Đẩu và Phùng, anh/

chị hãy phát biểu cảm nghĩ của mình về câu chuyện của người đàn bà ấy?...

tha); về người chồng của chị (bất kể lúc nào thấy khổ quá là lôi vợ ra đánh); chánh án Đẩu (có lòng tốt, sẵn sàng bảo vệ công lí nhưng kinh nghiệm sống chưa nhiều) và về chính mình (sẵn sàng làm tất cả vì sự công bằng nhưng lại đơn giản trong cách nhìn nhận, suy nghĩ).

+Trước khi nghe câu chuyện của người

đàn bà, thái độ của anh rất cương quyết.

+Nhưng khi nghe xong câu chuyện “một cái gì đó vỡ ra trong đầu vị Bao

Công của cái phố huyện vùng biển, lúc này trông Đẩu rất nghiêm nghị và đầy suy nghĩ”.

+Cũng như Đẩu, nghệ sĩ Phùng im lặng

sau câu chuyện của người đàn bà. Phùng nhận thấy mình đã đơn giản khi nhìn nhận cuộc đời và con người; anh chỉ nhìn người một cách phiến diện, nông nổi ngây thơ .

• Thông điệp nghệ thuật.

Đừng nhìn cuộc đời, con người một cách đơn giản, phiến diện; phải đánh giá sự

việc, hiện tượng trong các mối quan hệ đa diện, nhiều chiều.

- Nhận xét về nghệ thuật thể hiện câu chuyện người đàn bà hàng chài:

+Nguyễn Minh Châu đã xây dựng

được tình huống mang ý nghĩa khám phá, phát hiện đời sống.

+Ngôn ngữ người kể chuyện: Thể hiện qua nhân vật Phùng, sự hóa thân của tác giả. Chọn người kể chuyện như thế đã tạo ra một điểm nhìn trần thuật sắc sảo, tăng cường khả năng khám phá đời sống, lời kể trở nên khách quan, chân thật, giàu sức

thuyết phục.

+ Ngôn ngữ nhân vật: Phù hợp với đặc

(?) Ấn tượng, suy nghĩ, cảm nhận, đánh giá về người đàn bà hàng chài?

(?) Giả sử là người đàn bà hàng chài bị chồng đánh như thế, anh/ chị sẽ phản ứng

như thế nào? Vì sao? Từ đó cho thấy

nghĩa lí của cách hành xử của người đàn bà hàng chài như thế nào?

(?) Từ việc tìm hiểu những phẩm chất, cuộc đời người đàn bà hàng chài, Nguyễn

Minh Châu muốn nói lên điều gì?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức
• “vốn là đứa con gái xấu lại rỗ mặt sau

một bận lên đậu mùa”. Người đàn bà hàng chài trong truyện ngắn trạc ngoài 40

,thô kệch ,rỗ mặt ,lúc nào cũng xuất hiện

với " khuôn mặt mệt mỏi " gợi ấn tượng về một cuộc đời nhọc nhằn lam lũ

-Trong câu chuyện về cuộc đời mình, chị đã nhận thức được rất rõ sự kém may mắn của mình: “cũng vì xấu, trong phố không ai lấy, tôi có mang với một anh con trai của một hàng chài giữa phá hay đến nhà tôi mua bả về đan lưới”.

+ Hành động và lời nói của người chồng

:“trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng

hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ, đau đớn: “Mày chết đi

cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ”.

+ Trước hành động rất tàn bạo của người chồng, người đàn bà hàng chài đã "không hề kêu một tiếng, không chống trả cũng không tìm cách chạy trốn".

+ Chồng đánh như vậy, chị ta đâu có khóc

điểm tính cách của từng người. Lời văn giản dị mà sâu sắc, đa nghĩa. b.Cácnhânvậttrongcâuchuyện:

-Nhân vật người đàn bà hàng chài

Người đàn bà

Vẻ bề ngoài Phẩm chất bên trong Xấu xí Vị tha, giàu đức hi

sinh

Lam lũ, rách rưới Chắt chiu hạnh phúc Cam chịu Sâu sắc trải đời đáng thương

• Ngoại hình: có vẻ ngoài xấu xí, thô kệch và mệt mỏi:
• Sốphận,cuộcđời:

+ Số phận kém may mắn:

+ Cuộc đời lam lũ, vất vả..gia đình đông con và nghèo khổ suốt hàng tháng, cả nhà vợ chồng con cái ăn toàn cây xương rồng luộc chấm muối, có khi bị chồng đánh thô bạo ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng.

+ Nỗi đau lớn trong tâm hồn: Nhận biết hoàn cảnh gia đình mình nếu tiếp tục

con chị sẽ phạm tội, gia đình tan nát.

* Tính cách:

• • Một người đàn bà cam chịu, nhẫn nhục.
  • Giàu lòng tự trọng.

+ Nhưng chỉ sau khi biết được hành động vũ phu của chồng đã bị thằng Phác và người khách lạ (nghệ sĩ Phùng) phát hiện chị lại cảm thấy đau đớn, vừa đau đớn, vừa vô cùng xấu hổ và nhục nhã. Nhiều khi, sự đau đớn do đòn roi không thể làm con người ta bật khóc, điều này đúng trong trường hợp của người đàn bà hàng chài. Những giọt nước mắt đau đớn chứa đựng biết bao sự nhọc nhằn chỉ thực sự rơi khi thấy đứa con yêu của mình chứng kiến cảnh tượng mình bị chồng đánh, chỉ thực sự rơi khi có người khách lạ chứng kiến.

+ Được mời đến tòa án huyện để giải quyết việc gia đình, lúc đầy chị ta rụt rè, tìm một góc tường ở chốn công đường kia để ngồi. Nhà văn có miêu tả, đây không phải là lần đầu người đàn bà đến chốn công đường nhưng người đàn bà ấy vẫn có cái vẻ sợ sệt, lúng túng- cái sợ sệt lúng túng ấy ngay lúc chị ta đứng ở bãi xe tăng cũng không hề thấy có. Chị thấy sợ hãi khi đến một không gian lạ. Chị ta thật tội nghiệp, cái thế ngồi bị động, ngồi vào mép ghế và cố thu người lại, ngồi như thể để tự vệ cho dù đã được Đẩu nói bằng những lời rất thân mật, chia sẻ, cảm thông.

+ Nguyễn Minh Châu đã dụng công nhấn vào sự thay đổi ngôn ngữ và tâm thế

của người đàn bà hàng chài. Ban đầu, khi gặp chánh án Đẩu, chị còn xưng “con” và có lúc đã van xin, “con lạy quý tòa”…

“Quý tòa bắt tội con cũng được, phạt tù con cũng được, đừng bắt con bỏ nó”. Nhưng khi thấy Phùng xuất hiện, đang cúi gục lập tức người đàn bà hàng chài ngẩng lên, nhìn thẳng, “chị cám ơn các chú…. Lòng cách chú tốt nhưng các chú đâu có

phải là người làm ăn… cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của các người

• • Sống rất sâu sắc, thấu hiểu lẽ đời, hiểu chồng, thương con vô bờ bến, một người phụ nữ vị tha, giàu đức hy sinh.

làm ăn lam lũ, khó nhọc”. Vẻ bề ngoài khúm núm, sợ sệt, điệu bộ khác, ngôn ngữ khác đã làm cho cả Đẩu và Phùng hết sức ngạc nhiên. Người đàn bà hàng chài kia không hề giản đơn như Đẩu và Phùng nghĩ. Thì ra, cái nghề chài lưới trên một chiếc thuyền vó bè lênh đênh không thể thiếu bàn tay và sức lực của người đàn ông. Để duy trì sự tồn tại cho cả gia đình thì họ phải hợp sức lại mà làm quần quật để nuôi một đàn con nhà nào cũng trên dưới chục đứa, "đám đàn bà ở thuyền chúng tôi cần có một người đàn ông chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng một sắp con nhà nào cũng trên chục đứa" Tình cảnh của người đàn bà hàng chài kia cũng như của bao gia đình hàng chài khác, trừ phi chị nói “giá tôi đẻ ít đi hoặc chúng tôi sắm được một chiếc thuyền rộng hơn”.

+ Trong câu chuyện kể về cuộc đời mình, người đàn bà hàng chài kia đã chấp

nhận đau khổ, coi nỗi khổ vận vào đời mình như một lẽ đương nhiên. Chị sống cho con chứ không phải là sống cho mình. "Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình như ở trên đất được". Nếu những

phụ nữ trên các thuyền khác chấp nhận người đàn ông uống rượu thì chị cũng chấp nhận để chồng đánh chỉ xin chồng là đánh ở trên bờ, đừng để các con nhìn

thấy. Đó là một cách ứng xử rất nhân bản.

+ Ở đây, lẽ đời đã chiến thắng. Người lao động lam lũ, nghèo khổ không có uy

quyền nhưng có cái tâm của một người thương con, thấu hiểu lẽ đời cũng là một thứ quyền uy có sức công phá lớn. Nó đã làm chánh án Đẩu và nghệ sĩ Phùng nhận thức được nhiều điều. Nhận thức được, nỗi nhọc nhằn vất vả trong công việc làm

ăn của cư dân vùng biển. Nhận thức được cuộc sống bấp bênh khiến họ phải chấp

nhận không ít những nghịch cảnh, những ngang trái. Nhận thức được người đàn bà kia không hề chịu đòn roi một cách vô lí, cả Đầu và Phùng chua chát nhận ra rằng: trên thuyền cần có một người đàn ông… dù hắn man rợ, tàn bạo, cần có một người đàn ông để chèo chống khi biển phong ba bão táp. Nhận thức được ở người phụ nữ ấy chứa đựng mẫu tính sâu xa như một bản năng: “Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ”, những lời lẽ ấy của người đàn bà hàng chài được thốt lên từ một niềm tin đơn giản mà vững chắc vào cái thiên chức mà trời đã giao phó cho người đàn bà. Thức nhận được rằng, người đàn bà hang chài kia rất biết tìm cho mình những niềm vui, hạnh phúc dẫu rất nhỏ nhoi trong cuộc sống đầy khó khăn. Ở chị vững bền một niềm tin, một tình yêu và sự lạc quan vào cuộc sống. Hãy biết sống ngay khi cả cuộc đời không thể chịu được nữa, nụ cười chợt ửng sáng lên trên khuôn mặt rỗ chằng chịt chị nghĩ đến “trên thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận vui vẻ” và niềm vui “nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no” . Hạnh phúc với người đàn bà hàng chài kia thật giản dị mà không kém phần sâu sắc. Nhân thức được nỗi đau, cũng như sự thâm trầm trong việc thấu hiểu các lẽ đời người đàn bà kia không bao giờ để lộ ra bên ngoài cả.

• Mà cuộc sống nghèo khó của người dân vùng biển với một trong những nguyên nhân sâu xa: gia đình quá đông con.
• Tích hợp kiến thức GDCD: Sự bùng nổ dân số và trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế sự bùng nổ về dân số. (Bùng

nổ dân số là sự gia tăng dân số một cách quá nhanh trong một thời gian ngắn, gây

 Cuộc đời, con người đầy những nghịch lí, không xuôi chiều.

 Cần phải nhìn nhận con người trong từng hoàn cảnh cụ thể.

ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt của đời sống xã hội; Trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế sự bùng nổ về dân số: Nghiêm chỉnh thực hiện luật hôn nhân và gia đình.

Công dân có những trách nhiệm gì?

Tích cực tuyên truyền, vận động gia đình và những người xung quanh thực hiện tốt luật hôn nhân và gia đình, chính sách dân

số kế hoạch hóa gia đình của nhà nước)

B1:GV giao nhiệm vụ:

(?) Người đàn ông hàng chài xuất hiện như thế nào? Sự xuất hiện đó gây ấn tượng gì về ngoại hình, về hành vi?

(?) Tại sao người đàn ông không dùng

cách nào khác để giải quyết bi kịch của mình mà trút nỗi bực dọc vào việc đánh vợ rất tàn nhẫn?

(?) Cách nhìn nhận gã chồng vũ phu của người đàn bà hàng chài có gì khác so với cách nhìn nhận và thái độ của Đẩu,

Phùng và bé Phác? Nhận xét chung về tính cách người đàn ông?

(?) Tính cách của người đàn ông được khắc hoạ qua những điểm nhìn nào?

- B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

Tích hợp kiến thức GDCD: Luật

Bình đẳng giới có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2004 có quy định

Bình đẳng giới là việc nam, nữ có vị trí, vai trò ngang nhau, được tạo điều kiện và

cơ hội phát huy năng lực của mình cho sự phát triển của cộng đồng, của gia đình và thụ hưởng như nhau về thành quả của sự phát triển đó. Theo em, qua nhân vật người đàn ông, gia đình người hàng chài này có sự bình đẳng giới không? Vì sao?

B1:GV giao nhiệm vụ:

-Người đàn ông:

• • Dáng vẻ khắc khổ, lam lũ nhưng

mạnh mẽ và dữ dội: “Lưng rộng và cong như một chiếc thuyền”, “mái tóc tổ quạ”, “chân đi chữ bát”, “hai con mắt độc dữ”

• • Vốn là một anh con trai hiền lành, chỉ vì “nghèo khổ, túng quẫn”, nhiều lo toan, cực nhọc mà trở thành người đàn ông độc

ác, người chồng vũ phu.

• • Khi nào thấy khổ là lão đánh vợ: “lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng

người đàn bà”, đánh như để giải toả uất ức, để trút sạch tức tối, buồn phiền.

• • Qua cái nhìn của người đàn bà: nạn nhân của hoàn cảnh nên đáng được cảm thông, chia sẻ.
  • Qua cái nhìn của chánh án Đẩu, nghệ

sĩ Phùng và bé Phác: người vũ phu, thủ phạm gây đau khổ nên đáng căm phẫn, đáng lên án.

Vừa là nạn nhân của cuộc sống khốn khổ, vừa là thủ phạm gây đau khổ cho

những người thân.

=> Phải có cái nhìn đa diện, nhiều chiều về cuộc sống và con người.

• Chị em Phác:

+ Chị Phác:

(?) Nêu cảm nghĩ về hành vi của Phác đối với bố?

(?) Hoá thân vào nhân vật để nêu cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật Phác khi

thấy mẹ bị bố hành hạ, sau hành động

đánh lại bố và lúc lau nước mắt cho mẹ. (?) Hãy tưởng tượng cách ứng xử khác của Phác khi thấy mẹ bị bố đánh tàn nhẫn.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

- B1:GV giao nhiệm vụ:

(?) Cảm nhận của em về nhân vật Phùng và Đẩu trong truyện

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức
  • Một cô bé ốm yếu mà can đảm, phải vật lộn để tước lấy con dao từ tay Phác, không cho nó làm việc trái với luân thường đạo lí.
  • Trong lòng tan nát vì đau đớn: bố điên cuồng hành hạ mẹ, vì thương mẹ mà thằng em định cầm dao ngăn bố lại…

Có những hành động đúng đắn, biết lo toan, là chỗ dựa vững chắc cho người mẹ.

+ Phác: Thương mẹ theo kiểu trẻ con xốc nổi, theo cách của đứa con trai vùng biển.

+ Nó “lặng lẽ đưa ngón tay lên khẽ sờ

trên khuôn mặt người mẹ, như muốn lau đi những giọt nước mắt chứa đầy trong nốt rỗ chằng chịt”

+ Nó “tuyên bố với các bác ở xưởng

đóng thuyền rằng nó còn có mặt ở dưới biển này thì mẹ nó không bị đánh”

Phản ứng dữ dội, tình thương mẹ dạt dào.

=> Tình huống khó xử, nỗi đau khó giải quyết: đứng về ai, làm thế nào để trọn đạo làm con?

• Nghệ sĩ Phùng:

+Nhạy cảm trước cái đẹp của thiên

nhiên, trước vẻ đẹp tinh khôi của thuyền biển lúc bình minh.

+ Xúc động mãnh liệt trước tình trạng

con người phải chịu sự bạo hành của cái xấu, cái ác.

+ Phát hiện vẻ đẹp tâm hồn con người: đằng sau vẻ xấu xí người đàn bà là một

tâm hồn yêu thương, vị tha…

+ Rút ra chân lí về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống:

• • Trước khi rung động trước cái đẹp nghệ thuật phải biết yêu ghét, vui buồn trước cuộc đời.
  • Phải biết hành động để có một cuộc sống xứng đáng với con người.

Chánh án Đẩu:

+ Vị Bao Công của vùng biển, quan tâm người bất hạnh

hành động của chị em Phác

+ Từ đó, Phùng có cách nhìn đời khác đi. Anh thấy rõ cái ngang trái, hiểu thêm về người đàn bà, chị em Phác, hiểu sâu thêm bản chất của người bạn đẩu và hiểu chính mình

b) Bình luận về ý nghĩa của tình huống

Tình huống được đẩy lên cao trào và ngày càng xoáy sâu để thể hiện tính cách

con người và cuộc đời.

b. Nghệ thuật kể chuyện: sinh động

- Người kể chuyện: là nhân vật Phùng

tạo ra điểm nhìn trần thuật sắc sảo, có khả năng khám phá đời sống; lời kể khách

quan, chân thực, thuyết phục

- Ngôn ngữ nhân vật: phù hợp với đặc điểm tính cách của từng người

+ Giọng điệu lão đàn ông: thô bỉ, tàn

nhẫn, tục tằn, hung bạo

+ Những lời của người đàn bà: dịu dàng, xót xa khi nói với con, đơn đau và thấu trải lẽ đời khi nói về mình

+ Lời của Đẩu: giọng điệu của người tốt

bụng, nhiệt thành.

Góp phần khắc sâu thêm chủ đề - tư tưởng của truyện.

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

cảm hứng thế sự.

Câu hỏi 4: Truyện “Chiếc thuyền ngoài xa” được kể theo cách nào?

1. Nhà văn cho nhân vật Phùng – người phóng viên kể lại câu chuyện.
2. Nhà văn đứng ngoài câu chuyện kể lại.
3. Nhà văn cho nhân vật chú bé Phác kể lại câu chuyện.
4. Nhà văn cho nhân vật Đẩu – vị chánh án tòa kể lại câu chuyện Câu hỏi 5: Vì sao người mẹ của Phác lại thường xuyên bị người chồng đánh đập?
5. Vì người chồng say rượu.
6. Vì người chồng bản tính độc ác, tàn bạo.
7. Vì người chồng khổ quá nên đã trút nỗi hận vào người vợ.
8. Vì người vợ không chịu nghe lời người chồng.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

hiệu quả nghệ thuật như thế nào trong việc thể hiện bức tranh chiếc thuyền ngoài xa?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

Câu 4 : Các tính từ láy loè nhoè, hồng hồng, phăng phắc, khum khum đạt hiệu quả nghệ thuật trong việc thể hiện bức tranh chiếc thuyền ngoài xa: làm tăng cường thêm độ huyền ảo, như hư như thực của bức tranh vào buổi sớm mai.

 MỞ RỘNG, SÁNG TẠO ( 5 phút)

BẢN ĐỒ TƯ DUY:

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 72

THỰC HÀNH VỀ HÀM Ý

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

1. Tên bài học: Thực hành về hàm ý
2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

B:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

-Khái niệm hàm ý

-Một số cách thức tạo hàm ý thông dụng

-Một số tác dụng của cách nói hàm ý.

C:Mứcđộcầnđạt

1. Kiến thức

a/ Nhận biết: HS nhận biết khái niệm, cách thức tạo hàm ý thông dụng;

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hàm ý trong giao tiếp và trong văn bản, nhất là văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật;

c/Vận dụng thấp: Phân tích được hàm ý trong văn bản đã học; d/Vận dụng cao:

• • Vận dụng hiểu biết về hàm ý để phân tích ý nghĩa hàm ý trong tất cả văn bản;

Kĩ năng

a/ Biết làm: bài tiếng Việt liên quan đến xác định hàm ý;

b/ Thông thạo: các bước làm bài hàm ý;

Thái độ

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản để tìm hàm ý;

b/ Hình thành tính cách: tự tin khi trình bày hàm ý trong văn bản; c/Hình thành nhân cách:

• • Có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt thông qua hàm ý.
  • Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh, tình huống truyện… trong truyện hiện đại Việt Nam .

D :Tổchứcdạyvàhọc

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

Hoạt động của Thầy và trò

Chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt, năng lực cần phát triển

- -B1: GV giao nhiệm vụ: Tổ chức Trò chơi ô chữ liên quan đến hàm ý

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức và giới thiệu Vào bài:

Trong cuộc sống giao tiếp hằng ngày, đôi khi con người trao đổi với nhau một vấn đề, một ý tưởng gì đó nhưng con người không diễn đạt trực tiếp ra bằng từ ngữ, mà chủ ý nói bằng một lối khác, để người nghe suy ra nội dung cốt làm cho lời nói có ý vị,

tế nhị hơn, có ý nghĩa sâu xa hơn. Đó là cách nói hàm ý. Hôm nay chúng ta sẽ tiến hành thực hiện bài học Thực hành về Hàm ý để khắc sâu kiến thức đã học.

• Nhận thức được nhiệm vụ cần giải quyết của bài học.
• Tập trung cao và hợp tác tốt để giải quyết nhiệm vụ.
• Có thái độ tích cực, hứng thú.

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 30 phút)

+ Nhóm 2: Bài tập 2

+ Nhóm 3: Bài tập 3:

1. Anh thanh niên đi chệch ra ngoài đề tài “hỏi đường- chỉ đường” bằng cách đọc thụôc lòng cả một bài dài đến dăm trang giấy về “cuộc trường kì kháng chiến”. Nghĩa là anh ta vi phạm phương châm quan hệ trong hội thoại đồng thời vi phạm cả phương châm về lượng (nói thừa lượng thông tin).

• Các thông tin về cuộc kháng chiến không hề liên quan đến đề tài “hỏi đường - chỉ đường”.

1. Hàm ý của anh thanh niên

- Chủ ý tuyên truyền một cách hồn nhiên cho đường lối kháng chiến.

• Muốn bộc lộ sự kiêu hãnh, tự hào khi được tham gia vào một công cuộc lớn lao mà ở nông thôn vào thời điểm bấy giờ ít có dịp và ít có người làm được. Đó là cách thể hiện bầu nhiệt huyết, hiềm say mê đối với cuộc kháng chiến. Đó là điểm đáng trân trọng, đáng ca ngợi tuy sự bộc lộ không được đúng chỗ (không phù hợp với cuộc thoại) và hơi quá mức độ (nói dài dòng) thừa lượng thông tin mà cuộc thoại cần đến.

1. Kết luận: Khi người nói chủ ý vi phạm phương châm quan hệ trong giao tiếp, để hàm ý có tác dụng cần: nói đúng chỗ, phù hợp với cuộc hội thoại và diễn đạt ngắn gọn, đúng lượng thông tin mà cuộc thoại cần đến.

Bài tập 3:

• 1. Câu nói của Bá Kiến với Chí Phèo: “Tôi không

phải là cái kho” có hàm ý: Từ chối trước lời đề nghị xin tiền như mọi khi của Chí Phèo (cái kho - biểu tượng của của cải, tiền nong, sự giàu có. Tôi không có nhiều tiền)

Cách nói vi phạm phương châm cách thức (không nói rõ ràng, rành mạch. Nếu nói thẳng thì nói: Tôi không có tiền để cho anh luôn như mọi khi.

• 1. Trong lượt lời thứ nhất của Bá kiến có câu với hình thức hỏi: “Chí Phèo đấy hử?”

Câu này không nhằm mục đích hỏi không yêu cầu trả lời, vì Chí Phèo đã đứng ngay trước mặt Bá Kiến. Thực chất, Bá Kiến dùng câu hỏi để thực hiện hành vi hô gọi, hướng lời nói của mình về đối tượng báo hiệu

cho đối tượng biết lời nói đang hướng về đối tượng (Chí Phèo) hay là một hành động chào kiều trịch thượng của kẻ trên đối với người dưới. Thực hiện

hành vi ngôn ngữ theo kiểu giao tiếp như vậ cũng là

+ Nhóm 4: Bài tập 4:

Thao tác 2: Tổ chức rút ra kết luận về cách thức tạo câu có hàm ý

• B1: GV giao nhiệm vụ:

Qua những phần trên, anh (chị) hãy xác định: để nói một câu có hàm ý, người ta thường dùng những cách thức nói như thế nào? Chọn phương án trả lời thích hợp (SGK)

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

hàm ý.

• Trong lượt lời thứ nhất của Bá Kiến, câu mang hình thức câu hỏi là: “Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?" . Thực chất câu này không nhằm mục đích hỏi mà nhằm mục đích thúc giục, ra lệnh: hãy làm lấy mà ăn. Đó cũng là câu nói thực hiện hành vi ngôn ngữ theo lối gián tiếp, có hàm ý.
  1. ở lượt lời thứ nhất và thứ hai của mình, Chí Phèo không nói hết ý, chỉ bác hỏ hàm ý trong câu nói của Bá Kiến: “Tao không đến đây xin năm hào”, “Tao đã bảo tao không đòi tiền”. Vậy đến đây để làm gì? Điều đó là hàm ý. Hàm ý này được tường minh hoá, nói rõ ý ở lượt lời cuối cùng: “Tao muốn làm người lương thiện”. Cách nói vừa để thăm dò thái độ của Bá Kiến vừa tạo ra kịch tính cho cuộc thoại.

Bài tập 4:

• • 1. Lượt lời thứ nhất bà đồ nói: “Ông lấy giấy khổ to

mà viết có hơn không?. Câu nói có hình thức hỏi nhưng không nhằm mục đích để hỏi mà nhằm gợi ý

một cách lựa chọn cho ông đồ.

Qua lượt lời thứ hai của bà đồ chứng tỏ trong lượt lời thứ nhất của bà có hàm ý: Khuyên ông nên sử dụng

giấy cho có ích lợi; cho rằng ông đồ viết văn kém, ông dùng giấy để viết văn chỉ thêm lãng phí, hay bỏ phí giấy, vứt giấy đi một cách lãng phí.

• • 1. Bà đồ chọn cách nói có hàm ý vì lí do tế nhị, lịch sự đối với hcồng, bà không muốn trực itếp chê văn của chồng mà thông qua lời khuyên để gợi ý cho ông đồ lựa chọn.

III. Cách thức tạo câu có hàm ý

Để có một câu có hàm ý, người ta thường dùng cách nói chủ ý vi phạm một (hoặc một số) phương châm hội thoại nào đó, sử dụng các hành động nói gián tiếp (Chủ ý vi phạm phương châm về lượng (nói thừa hoặc thiếu thông tin mà đề tài yêu cầu; chủ ý vi phạm phương châm quan hệ, đi chệch đề tài cuộc giao tiếp; chủ ý vi phạm phản cách thức, nói mập mờ, vòng vo, không rõ ràng rành mạch.

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

2. Anh Ba đã bỏ hẳn thuốc lá.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• • B3: HS báo cáo kết quả
  • B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

2. Anh Ba đã bỏ hẳn thuốc lá.

− Anh Ba sẽ khoẻ hơn

− Anh Ba sẽ tiết kiệm được một khoản chi không nhỏ

− Anh Ba đã làm gương cho các em trai

− Anh Ba sẽ được chị Hoa chấp nhận lời tỏ tình (điều kiện của chị Hoa là anh Ba phải cai thuốc lá!)

− Anh Ba là người trọng lời hứa

− Anh Ba là người có nghị lực đáng nể

 5.MỞ RỘNG, SÁNG TẠO ( 5 phút)

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 73: Đọc thêm:

MÙA LÁ RỤNG TRONG VƯỜN

(Trích)

Ma Văn Kháng

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

1. Tên bài học: Mùa lá rụng trong vườn
2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

• • Tranh ảnh về nhà văn Ma Văn Kháng và Tết cổ truyền của dân tộc.

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà

2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

B:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

-Không khí ngày Tết cổ truyền trong gia đình ông Bằng.

• • • Những nét tính cách đối lập.
    • Nghệ thuật kể chuyện, thể hiện tâm lí nhân vật…

C:Mứcđộcầnđạt

1. Kiến thức

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị

nội dung, nghệ thuật của tác phẩm truyện sau 1975;

Kĩ năng

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học;

b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học

Thái độ

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản truyện;

b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản truyện; c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của truyệnhiện đại Việt Nam trong lích sử văn học dân tộc

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà truyện đem lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện hiện đại Việt Nam .

D : Tổchứcdạyvàhọc

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

+ Xem trang ảnh về cảnh cúng tất niên, cách đón năm mới trong thời kì những năm 80 của thế kỉ XX;

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• • B3: HS báo cáo kết quả
  • B4: GV nhận xét, chốt kiến thức và giới thiệu Vào bài:

Trong truyện Những đứa con trong gia đình của nhà văn Nguyễn Thi, chúng ta đã thấy được sức mạnh của truyền thống gia đình khi đất nước có chiến tranh. Vậy truyền thống đó có tiếp tục phát huy, giữ gìn hay bị lung lạy khi đất nước chuyển mình bước sang

thời kì mới, thời kỳ của nền kinh tế thị trường? Để thấy rõ điều này, chúng ta cùng tìm hiểu một đoạn trích trong tiểu thuyết của nhà văn Ma Văn Kháng.

quyết nhiệm vụ.

- Có thái độ tích cực, hứng thú.

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 35 phút)

Anh (chị) có ấn tượng gì về nhân vật chị Hoài? Vì sao mọi người trong gia đình đều yêu quí chị?

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức
• B1: GV giao nhiệm vụ GV tổ chức cho HS tìm hiểu cảnh sum họp gia đình trước giờ cúng tất niên bằng các câu hỏi:

1. Phân tích diễn biến tâm lí hai nhân vật ông Bằng và chị Hoài trong cảnh gặp lại trước giờ cúng tất niên.
2. Khung cảnh tết và dòng tâm tư

cùng với lời khấn của ông Bằng trước bàn thờ gợi cho anh (chị) cảm xúc và suy nghĩ gì về truyền thống văn hoá riêng của dân tộc ta? (GV gợi dẫn: Tìm những chi tiết miêu tả về khung cảnh ngày tết, cử chỉ, lời khấn của ông Bằng trong đoạn văn cuối)

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức
• Thao tác 3: Tìm hiểu ý nghĩa của việc cúng tổ tiên trong ngày tết.

Tình nghĩa, thuỷ chung.

- Mọi người trong gia đình đều yêu quý chi

Hoài:

+ Chị có một tấm lòng nhân hậu:

đột ngột trở về sum hpọ cùng gia đình người chồng cũ trong buổi chiều cuối năm

những món quà quê giản dị của chị chứa đựng những tình cảm chân thành.

Quan tâm cụ thể, mộc mạc và nồng hậu tất

cả thành viên trong gia đình bố chồng.

+ Chị trở kại khi gia đình ấy có những thay đổi không vui, rạn vỡ trong quan hệ do biến

động xã hội.

 Sự có mặt của chị gắn kết mọi người, đánh thức tình cảm thiêng liêng về gia tộc,

khiến cho bữa cơm tất niên “sang trọng và hân hoan khác thường” trong thời buổi khó khăn.

Diễn biến tâm trạng của ông Bằng và chị Hoài trong cảnh gặp lại:

- Ông Bằng:

+ “nghe thấy xôn xao tin chị Hoài lên”,

+ "ông sững lại khi nhìn thấy Hoài, mặt thoáng một chút ngơ ngẩn. Rồi mắt ông chớp

liên hồi, môi ông bật bật không thành tiếng, có

cảm giác ông sắp khó oà”,

+ “giọng ông bỗng khê đặc, khàn rè: Hoài đấy ư, con? “.

 Nỗi vui mừng, xúc động không dấu giếm của ông khi gặp lại người đã từng là con dâu

trưởng mà ông rất mực quí mến.

• Chị Hoài:

+ “gần như không chủ động được mình, lao về phía ông Bằng, quên cả đôi dép, đôi chân to

bản... kịp hãm lại khi còn cách ông già hai hàng gạch hoa”.

+ Tiếng gọi của chị nghẹn ngào trong tiếng nấc “ông!”

Cảnh gặp gỡ vui mừng nhiễm một nỗi tiếc thương đau buồn, lo lắng trước những biến

động không vui của gia đình.

 Sự có mặt của chị Hoài khiến nỗi cô đơn của ông Bằng được giải toả, như có thêm niềm

tin trong cuộc đấu tranh gìn giữ những gì tốt

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

nào?

• 1. Nết na, thuỳ mị
  2. Nghĩa tình thuỷ chung.
  3. Đảm đang.
  4. Cả A, B và C.

Câu hỏi 4: Tại sao chị Hoài chiều 30 Tết mới về sum họp với gia đình ông Bằng?

1. Vì chị là con gái ông Bằng đã đi lấy chồng ở xa.
2. Vì chị vốn là con dâu của ông Bằng, do chồng chết nên đã đi bước nữa.
3. Vì chị là con gái ông Bằng đi công tác ở xa nay mới nghỉ

phép về ăn Tết.

1. MVì chị là con dâu ông Bằng nhưng đã được ông cho ở riêng.

Câu hỏi 5: Nhân vật ông Bằng trong truyện được nhà văn tô đậm nhất ở phương diện nào?

1. Giàu nghị lực và yêu đời.
2. Mẫu mực, khuôn phép, gia giáo.
3. Sự cương trực, thẳng thắn.
4. Sự thông minh, tài hoa, uyên bác.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• • B3: HS báo cáo kết quả
  • B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

ấy. Vẫn là làn không khí mới mẻ, hơi bỡ ngỡ, trịnh trọng ấy. Vẫn những gương mặt cởi mở, chan hoà giữa khung cảnh trời đất tươi đẹp vì được niềm phấn chấn của con người thâm nhập giao hoà.”

( Trích Mùa lá rụng trong vườn-Ma Văn Kháng)

1.Đoạn văn trên khẳng định điều gì?

1. Biện pháp nghệ thuật được sử dụng nhiều nhất trong đoạn văn trên là gì? Nêu tác dụng của biện

pháp nghệ thuật đó?

1. Cụm từ hai chặng đường vất vả, gian nan là để chỉ điều gì?

4, Đặt tiêu đề cho đoạn văn trên.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• • B3: HS báo cáo kết quả
  • B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

chỉ một năm cũ vừa qua đi và một năm mới đang sắp đến với bao gian nan,vất vả mà mỗi người đã và sẽ trải qua.

1. Tiêu đề cho đoạn văn: có thể có cách đặt tiêu đề khác nhau nhưng phải thể hiện được nội dung chính của đoạn văn ( Ví dụ: Tết cổ truyền của dân

tộc; Tết cổ truyền và bản sắc dân tộc; Tết cổ truyền - hồn Việt xưa và nay…)

 5.MỞ RỘNG, SÁNG TẠO ( 5 phút)

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

………

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 74: Đọc thêm:

MỘT NGƯỜI HÀ NỘI

Nguyễn Khải

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

1. Tên bài học: Một người Hà Nội
2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

- Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh về cây si Hà Nội

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

B:Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

-Nếp sống văn hoá và phẩm chất tốt đẹp của người Hà Nội qua nhân vật bà Hiền.

-Niềm tin vào con người và mảnh đất Hà Nội.

-Nghệ thuật lựa chọn tình tiết, xây dựng tính cách nhân vật, giọng văn đượm chất triết lí.

C:Mứcđộcầnđạt

1. Kiến thức

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Khái quát được đặc điểm phong cách tác giả từ tác phẩm. d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của truyện;

Kĩ năng

a/ Biết làm: bài nghị luận về một đoạn trích văn xuôi, về 1 ý kiến bàn về văn học;

b/ Thông thạo: các bước làm bài nghị luận văn học

Thái độ

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản truyện hiện đại;

b/ Hình thành tính cách: tự tin , sáng tạo khi tìm hiểu văn bản truyện hiện đại; c/Hình thành nhân cách:

-Biết nhận thức được ý nghĩa của truyện hiện đại Việt Nam trong lích sử văn học dân tộc

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống mà truyện hiện đại đem lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện hiện đại Việt Nam .

D :Tổchứcdạyvàhọc

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

Hoạt động của Thầy và trò Chuẩn kiến thức kĩ năng cần đạt,

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 35 phút)

trương của Đảng và Chính phủ.

• Kháng chiến chống Mĩ cứu nước: Cô vô cùng thương xót, lo lắng cho con nhưng sẵn sàng cho con ra trận như những bà mẹ, thanh niên Việt Nam khác: “Tao đau đớn mà bằng lòng, vì tao không muốn nó sống bám vào sự hi sinh của bạn. Nó dám đi cũng là biết tự trọng”...

GV mở rộng

* Thao tác 2: Hướng dẫn tổ chức các nhóm học tập, giao việc cho mỗi nhóm tìm hiểu về một nhân vật trong tác phẩm:

- B1: GV giao nhiệm vụ

• Nhân vật “tôi”.
• Nhân vật Dũng- con trai cô Hiền.
• Những thanh niên Hà Nội và cả những người đã tạo nên “nhận xét không mấy

vui vẻ" của nhân vật “tôi” về Hà Nội.

B2: HS thực hiện nhiệm vụ

• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

+ Cô luôn đề cao lòng tự trọng

+ Sau chiến thắng mùa xuân 1975, đất nước trong thời kì đổi mới, giữa không khí xô bồ của thời kinh tế thị trường, cô Hiền vẫn là “một người Hà nội của hôm nay, thuần tuý Hà Nội, không pha trộn”.

b) Cô Hiền- "một hạt bụi vàng của Hà Nội"

• • Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thường. Có điều là hạt bụi vàng thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quí báu.
  • Cô Hiền là một người Hà Nội bình thường nhưng cô thấm sâu những cái tinh hoa trong bản chất người Hà Nội. Bao nhiêu hạt bụi vàng, bao nhiêu người như cô Hiền sẽ hợp lại thành những “áng vàng” chói sáng. áng vàng ấy là phẩm giá người

Hà Nội, là cái truyền thống cốt cách người Hà Nội.

* Một so sánh độc đáo nằm trong mạch trữ tình ngoại đề của người kể chuyện. Bản

sắc Hà Nội, văn hoá Hà Nội là chất vàng 10 là mỏ vàng trầm tích được bồi đắp, tính tu từ biết bao hạt bụi vàng như là Hiền.

2. Các nhân vật khác trong truyện:

- Nhân vật Dũng- con trai đầu của cô

Hiền:

+ Anh đã sống đúng với những lời mẹ dạy về cách sống của người Hà Nội. Anh cùng với 660 thanh niên ưu tú của Hà Nội

lên đường hiến dâng tuổi xuân của mình cho đất nước.

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

 5.MỞ RỘNG, SÁNG TẠO ( 5 phút)

………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

Tuần:

Ngày soạn:……… Ngày kí:………

Tiết 75:

THỰC HÀNH VỀ HÀM Ý

(Tiếp theo)

A:Xácđịnhvấnđềcầngiảiquyết

• 1. Tên bài học: Thực hành về hàm ý
  2. Hình thức dạy học: Dạy học trên lớp

Chuẩn bị của thầy và trò

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

Xácđịnhnộidung- chủđềbàihọc

-Khái niệm hàm ý

-Một số cách thức tạo hàm ý thông dụng

-Một số tác dụng của cách nói hàm ý.

C:Mứcđộcầnđạt

• 1. Kiến thức

a/ Nhận biết: HS nhận biết khái niệm, cách thức tạo hàm ý thông dụng;

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hàm ý trong giao tiếp và trong văn bản, nhất là văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật;

c/Vận dụng thấp: Phân tích được hàm ý trong văn bản đã học; d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về hàm ý để phân tích ý nghĩa hàm ý trong tất cả văn bản;

Kĩ năng

a/ Biết làm: bài tiếng Việt liên quan đến xác định hàm ý; b/ Thông thạo: các bước làm bài hàm ý;

Thái độ

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản để tìm hàm ý;

b/ Hình thành tính cách: tự tin khi trình bày hàm ý trong văn bản; c/Hình thành nhân cách:

-Có ý thức giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt thông qua hàm ý.

D :Tổchứcdạyvàhọc

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC( 30 phút)

Mua kính

+ Nhóm 4: Bài tập 4: Chỉ ra lớp nghĩa tường minh và hàm ý của bài thơ Sóng

• B2: HS thực hiện nhiệm vụ
• B3: HS báo cáo kết quả
• B4: GV nhận xét, chốt kiến thức

( Tính hàm súc của câu có hàm ý)

Bài tập 2:

• • 1. Câu hỏi đầu tiên của Từ: “Có lẽ hôm nay đã là

mồng hai, mồng ba đây rồi mình nhỉ?”. Không phải chỉ hỏi về thời gian mà thực chất, thông qua

đó Từ muốn nhắc khéo chồng nhớ đến ngày đi nhận tiền. (Hàng tháng cứ vào kì đầu tháng thì chồng Từ đều đi nhận tiền nhuận bút ).

• • 1. Câu “nhắc khéo” thứ hai: “Hèn nào mà em thấy người thu tiền nhà sáng nay đã đến...”. Từ không nói trực tiếp đến việc trả tiền nhà. Từ muốn

nhắc Hộ đi nhận tiền về để trả các khoản nợ (Chủ ý vi phạm phương châm cách thức)

• • 1. Tác dụng cách nói của Từ
• Từ thể hiện ý muốn của mình thông qua câu hỏi bóng gió về ngày tháng, nhắc khéo đến một sự việc khác có liên quan (người thu tiền nhà)... Cách nói nhẹ nhàng, xa xôi những vẫn đạt được mục đích. Nó tránh được ấn tượng nặng nề, làm dịu đi không khí căng thẳng trong quan hệ vợ chồng khi lâm vào hoàn cảnh khó khăn.

Bài tập 3:

1. Câu trả lời thứ nhất của anh chàng mua kính:

“Kính tốt thì đọc được chữ rồi” - chứng tỏ anh ta qua niệm kính tốt thì phải giúp cho con người đọc được chữ. Từ đó suy ra, kính không giúp con

người đọc được chữ là kính xấu. Anh ta chê mọi cặp kính của nhà hàng là kính xấu. Anh ta chê mọi cặp kính của nhà hàng vì không có cặp kính nào giúp anh ta đọc được chữ.

1. Câu trả lời thứ hai: “Biết chữ thì đã không cần mua kính”. Câu trả lời giúp người đọc xác định được anh ta là người không biết chữ (vì không biết chữ nên mới cần mua kính). Cách trả lời vừa đáp ứng được câu hỏi, vừa giúp anh ta giữ được thể hiện.

Bài tập 4: Lớp nghĩa tường minh và hàm ý của bài thơ Sóng

• • Lớp nghĩa tường minh: Cảm nhận và miêu tả

hiện tượng sóng biển với những đặc điểm, trạng thái của nó.

• • Lớp nghĩa hàm ý: Vẻ đẹp tâm hồn của người thiếu nữ đang yêu: đắm say, nồng nàn, tin yêu

 3.LUYỆN TẬP ( 2 phút)

 MỞ RỘNG, SÁNG TẠO ( 5 phút)

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

Tiết 76- 77 : THUỐC

( Lỗ Tấn )

VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT

1. Tên bài học : Thuốc
2. Hình thức dạy học : DH trên lớp.

Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1. Giáo viên:
   • Phương tiện, thiết bị:

+ SGK, SGV, Tư liệu Ngữ Văn 11, thiết kế bài học.

+ Máy tính, máy chiếu, loa...

• • PPDH: Phát vấn, thuyết trình, nêu vấn đề, thảo luận nhóm, trò chơi

1. Học sinh: Sách giáo khoa, bài soạn.

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. MỤC TIÊU BÀI HỌC
   1. Kiến thức :

-Ý nghĩa của hình tượng chiến bánh bao tẩm máu người.

-Ý nghĩa của hình tượng vòng hoa trên mộ người cách mạng Hạ Du.

Kĩ năng

• • • Tóm tắt tác phẩm;
    • Đọc –hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại (văn bản tự sự, truyện dịch)

Thái độ:

-Hậu quả của tình trạng mê muội của con người; ý nghĩa quan trọng sự gắn bó

giữa người làm cách mạng với quần chúng nhân dân.

-Cảm thông với số phận con người trong cuộc sống, có niềm tin vào ý chí, nghị lực của con người.

-Cảm phục sức mạnh ý chí, nghị lực của con người trong cuộc sống. Từ đó, rút ra

bài học nhận thức và hành động cho bản thân.

Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:

• • Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản
  • Năng lực hợp tác để cùng thực hiện nhiệm vụ học tập
  • Năng lực giải quyết những tình huống đặt ra trong các văn bản
  • Năng lực đọc - hiểu các tác phẩm Văn học nước ngoài theo đặc trưng thể loại
  • Năng lực sử dụng ngôn ngữ, trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về ý nghĩa của văn bản

Phát triển phẩm chất:

• • Biết quý trọng tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước
  • Biết trân trọng những giá trị văn hóa của các nước trên thế giới
  • Biết suy nghĩ, trăn trở về những vấn đề đặt ra trong từng tác phẩm

TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

Tiết 76 -77 : Thuốc ( Lỗ Tấn )

1. VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT
2. Tên bài học : Thuốc
3. Hình thức dạy học : DH trên lớp.

Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

-Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh, phim về Cách mạng Tân Hợi ( Trung Quốc)

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà. 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết trước)

-Đồ dùng học tập

NỘI DUNG BÀI HỌC

Thuốc

1. MỤC TIÊU BÀI HỌC
   1. Kiến thức :

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được tên tác giả và hoàn cảnh ra đời của các tác

phẩm.

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được hoàn cảnh sáng tác có tác động và chi

phối như thế nào tới nội dung tư tưởng của tác phẩm.

c/Vận dụng thấp: Viết đoạn văn ngắn về một chi tiết nghệ thuật hay trong truyện;.

d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm để phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của truyện;

• 1. Kĩ năng :

Tấn;

a/ Biết làm: bài đọc hiểu văn bản;

b/ Thông thạo: các bước làm đọc hiểu; 3.Thái độ :

a/ Hình thành thói quen: đọc hiểu văn bản truyện nước ngoài;

b/ Hình thành tính cách: tự tin, sáng tạo khi tìm hiểu văn bản nước ngoài; c/Hình thành nhân cách:

-Biết trân quý những giá trị văn hóa truyền thống truyện ngắn nước ngoài đem lại

-Có ý thức tìm tòi về thể loại, từ ngữ, hình ảnh trong truyện ngắn nước ngoài ,

4. Những năng lực cụ thể học sinh cần phát triển:

• Năng lực thu thập thông tin liên quan đến truyện ngắn của Lỗ Tấn;
• Năng lực đọc – hiểu tác phẩm truyện ngắn của Lỗ Tấn;
• Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về truyện ngắn của Lỗ
• Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về giá trị tư tưởng và nghệ thuật

truyện ngắn của Lỗ Tấn;

• • Năng lực phân tích, so sánh ý nghĩa các chi tiết nghệ thuật trong truyện của Lỗ Tấn;
  • Năng lực tạo lập văn bản nghị luận văn học;

TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)

 .2 HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Thao tác 1: Tổ chức tìm hiểu chung

GV gợi ý:

• Tiểu sử, con người?
• Vị trí của Lỗ Tấn trong văn học Trung Quốc?
• Con đường gian nan để chọn ngành nghề của Lỗ Tấn?
• Quan điểm sáng tác văn nghệ của Lỗ Tấn?

HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:

• • Lỗ Tấn (1881-1936), tên khai sinh là

Chu Chương Thọ, sau đổi thành Chu Thụ Nhân.

• • Quê ông ở phủ Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc.
  • Năm 13 tuổi, chứng kiến cảnh người cha lâm bệnh, vì không có thuốc mà

chết, ông ôm ấp nguyện vọng học nghề thuốc.

• • Trước khi học nghề y:

+ Từng học nghề hàng hải với mong muốn đi nhiều nơi để mở mang tầm mắt.

+ Sau đó, ông học nghề khai thác mỏ

với ước vọng làm giàu cho Tổ quốc.

+ Nhưng ông đều thất vọng.

• • Khi học nghề y:

+ Nhờ học giỏi, ông nhận học bổng của Nhật.

+ Ông chọn học ngành y để chữa bệnh cho những người nghèo, ốm mà không

có thuốc, chết vì ngu dốt và mê tín, … như cha mình.

+ Đang học trường Cao đẳng Y khoa Tiên Đài thì một lần xem phim, ông thấy những người Trung Quốc khoẻ mạnh, hăm hở xem quân Nhật chém một người

Trung Quốc làm gián điệp cho quân Nga.

+ Ông giật mình mà nhận ra rằng: Chữa bệnh thể xác không quan trọng bằng chữa bệnh tinh thần. Và thế là ông chuyển sang làm văn nghệ.

TÌM HIỂU CHUNG

• 1. Tác giả:
  • Lỗ Tấn (1881 - 1936), nhà văn

CM Trung Quốc, người đã từ bỏ nghề thuốc làm nghề văn vì cho rằng chữa bệnh thể xác không quan trọng bằng chữa bệnh tinh thần.

• 1. Truyện Thuốc:

Hoàn cảnh sáng tác:

- Thuốc được viết năm 1919, đúng

vào lúc cuộc vận động Ngũ tứ bùng nổ.

• • Đây là thời kì đất nước Trung Hoa bị các đế quốc Anh, Nga, Pháp, Đức, Nhật xâu xé. Xã hội Trung Hoa

biến thành nửa phong kiến, nửa thuộc địa, nhưng nhân dân lại an phận chịu nhục. Đó là căn bệnh đớn hèn, tự thoả mãn, mà những người cách mạng hoàn toàn xa lạ với nhân dân.

• • Thuốc đã ra đời trong bối cảnh ấy với một thông điệp: Người Trung Quốc cần suy nghĩ nghiêm túc về một phương thuốc để cứu dân tộc.

chỉ chiếc bánh bao quái đản này, có những ý nghĩa gì?

• HS trả lời.

+ Là phương thuốc truyền thống chữa bệnh lao của những người Trung Quốc lạc hậu, u mê.

+ Thứ mà ông bà Hoa xem là “tiên dược” để cứu mạng thằng con đã không cứu được nó mà ngược lại đã giết chết

nó.

HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:

+ Bố mẹ thằng Thuyên hoàn toàn tin

tưởng và đã áp đặt cho nó một phương thuốc quái gở. Và cả đám người trong quán trà cũng cho rằng đó là thứ thuốc tiên.

+ Nhưng ăn bánh bao tẩm máu người thằng Thuyên vẫn phải chết.

HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:

+ Chiếc bánh bao - liều thuốc độc ấy

được pha chế bằng máu của người cách mạng xả thân vì nghĩa, đổ máu cho sự

nghiệp giải phóng nhân dân.., trong đó

có bố mẹ thằng Thuyên, ông Ba, cả Khang...

+ Những con người ấy lại dửng dưng, mua máu người cách mạng để chữa bệnh.

Thao tác 2: Tìm hiểu hình ảnh nhân vật Hạ Du.

GV: Trình bày những hiểu biết của em

về cuộc cách mạng Tân Hợi?

HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:

+ Thành công là lật đổ được chế độ

phong kiến nhưng có nhược điểm là xa rời quần chúng nên họ không hiểu và thờ ơ với cách mạng.

+ Mặt khác, đây là cuộc cách mạng

Đó là thứ thuốc của mê tín dị đoan.

• • Tầng nghĩa thứ hai:

Tên truyện còn hàm nghĩa sâu xa hơn, mang tính khai sáng: Đây là thứ

thuốc độc mà mọi người cần phải giác ngộ ra. Người Trung Quốc cần phải tỉnh giấc, không được ngủ mê trong cái nhà hộp bằng sắt không có sửa sổ.

• • Ý nghĩa thứ ba:

 Phải tìm một phương thuốc làm cho quần chúng giác ngộ cách mạng

và làm cho cách mạng gắn bó với quần chúng.

Hạ Du – hình ảnh tượng trưng của cách mạng Tân Hợi:

• • Cuộc cách mạng Tân Hợi:
  • Nguyên mẫu của nhân vật Hạ Du là chiến sĩ Thu Cận: Nhà nữ cách mạng tiên phong, tham gia khởi nghĩa , bị bắt và bị hành hình.

Truy điệu Hạ Du cũng là truy điệu Thu Cận và cả lớp người giác

nửa vời: cội rễ phong kiến không bị đánh bật hoàn toàn, đời sống nông thôn Trung Quốc không có gì thay đổi.

GV: Theo hiểu biết của em, nguyên mẫu của nhân vật Hạ Du là ai?

GV: Nhân vật Hạ Du xuất hiện như thế nào trong tác phẩm? Nhân vật này có vai trò như thế nào trong truyện?

GV: Nhân vật Hạ Du tiêu biểu cho những ai?

GV: Anh có những tính cách, phẩm chất như thế nào qua lời kể của các nhân vật trong quán? Qua đó, em hiểu được lí tưởng cách mạng của anh là gì?

GV: Qua nhân vật Hạ Du, em cảm nhận được thái độ, tình cảm gì của tác giả dành cho nhân vật?

HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:

o Dám tuyên truyền cách mạng ngay

cả với người cai ngục trong những ngày cờ hành hình.

o Lí tưởng cách mạng của anh là lật đổ ngai vàng, đánh đuổi ngoại tộc, giành lại độc lập dân tộc.

GV: Những việc làm của Hạ Du được mọi người trong truyện nhận thức như thế nào?

HS trả lời cá nhân với kết quả mong đợi:

o Chú anh cho là anh đi “làm giặc”

nên đã tố giác anh.

o Quần chúng chờ anh chết để lấy máu làm thuốc chữa bệnh.

o Đến cả mẹ anh cũng không hiểu đứa con mình, gào khóc kêu anh chết oan.

ngộ sớm.

• • Trong truyện, Hạ Du xuất hiện gián tiếp, sau khi bị hành hình, qua câu chuyện của các vị khách trong quán trà và nấm mộ có vòng hoa.
  • Hạ Du tiêu biểu cho những người cách mạng sớm giác ngộ lí tưởng, mà quần chúng mê muội gọi anh là “điên” vì dũng cảm “đi trước bình

minh” của dân tộc và vì anh thức tỉnh khi mọi người còn u mê

+ Anh dũng cảm, hiên ngang, xả

thân vì nghĩa lớn:

Lỗ Tấn bày tỏ sự kính trọng, khâm phục cho những chiến sĩ anh

hùng, dũng cảm hi sinh cho đất nước, cho tương lai.

+ Nhưng mục đích, ý chí và hành động của Hạ Du lại được nhận thức trong cái nhìn xa lạ, ấu trĩ của quần chúng:

Đó là vì anh xa rời quần chúng, chưa kịp giác ngộ cho họ nên họ

nhìn anh bằng con mắt miệt hị, u mê và máu của người cách mạng đổ ra thật vô nghĩa.

Qua nhân vật Hạ Du, tác giả bày tỏ sự kính trọng và lòng thương cảm sâu xa cho những chiến sĩ tiên phong.

Ý nghĩa cuộc bàn luận trong quán trà về Hạ Du

-Chủ đề bàn luận của những người

trong quán trà của lão Hoa trước hết là công hiệu của “thứ thuốc đặc biệt”

• chiếc bánh bao tẩm máu người.

-Từ việc bàn về công hiệu của chiếc bánh bao tẩm máu Hạ Du

GV: Theo em, vì đâu mà mọi người lại có cái nhìn, thái độ như thế đối với anh?

+ GV chốt lại.

Thao tác 3: Ý nghĩa cuộc bàn luận trong quán trà về Hạ Du

Gv dẫn dắt vào câu chuyện bàn luận

trong quán trà về Hạ Du và yêu cầu HS phân tích ý nghĩa cuộc bàn luận đó.

Thao tác 4 : Không gian, thời gian nghệ thuật và ý nghĩa của chi tiết vòng hoa trên mộ Hạ Du

GV dẫn dắt: Không gian nghệ thuật

của truyện là tù hãm, ẩm mốc, bế tắc, nhưng thời gian thì có tiến triển. Từ mùa thu “trảm quyết” đến mùa xuân thanh

minh đã thể hiện mạch suy tư lạc quan của tác giả.

chuyển sang bàn về bản thân nhân vật Hạ Du là diễn biến tự nhiên, hợp lí.

• • Người tham gia bàn luận tán thưởng rất đông song phát ngôn chủ yếu vẫn là tên đao phủ Cả Khang, ngoài ra còn một người có tên kèm theo đặc điểm (cậu Năm gù) và hai người chỉ có đặc điểm (“Người trâu

hoa râm”, “anh chàng hai mươi tuổi”).

• • Những lời bàn luận ấy, Lỗ Tấn

đã cho ta thấy:

+ Bộ mặt tàn bạo, thô lỗ của Cả Khang

+Bộ mặt lạc hậu cảu dân chúng

Trung Quốc đương thời

+ Lòng yêu nước của người chiến sĩ cách mạng Hạ Du.

Không gian, thời gian nghệ thuật và ý nghĩa của chi tiết vòng hoa trên mộ Hạ Du

• • Câu chuyện xảy ra trong 2 buổi

sớm vào hai mùa thu, mùa xuân .

+ Buổi sáng đầu tiên có 3 cảnh: cảnh sáng tinh mơ đi mua bánh bao chấm máu người, cảnh pháp trường và cảnh cho con ăn bánh, cảnh quán trà.... Ba cảnh gần như liên tục, diễn ra trong mùa thu lạnh lẽo. Bối cảnh quán trà và đường phố là nơi tụ tập của nhiều loại người do đó hình dung được dư luận và ý thức xã hội.

+ Buổi sáng cuối cùng là vào dịp tết Thanh minh- mùa xuân tảo mộ. Mùa thu lá rụng, mùa xuân đâm chồi nảy lộc, gieo mầm.

• • Vòng hoa trên mộ Hạ Du: Có thể xem vòng hoa là cực đối lập của “chiếc bánh bao tẩm máu”. Phủ định vị thuốc là bằng chiếc bánh bao tẩm máu, tác giả mơ ước tìm kiếm một vị thuốc mới- chữa được cả những bệnh

 3.LUYỆN TẬP ( 5 phút)

1. Chống mê tín dị đoan.
2. Nói về sự u mê, tê liết quần chúng và bi kịch của người cách mạng tiên phong.
3. Tố cáo giai cấp thồng trị bóc lột và phương

pháp cách mạng của Đảng Cộng Sản Trung Quốc thời bấy giờ.

1. Lời cảnh cáo khi dùng thuốc chữa bệnh.

Câu hỏi 3: Truyện "Thuốc" có 4 phần, chọn cách đặt tiêu đề của mỗi phần sao cho phù hợp?

1. Niềm tin mù quáng – Niềm vui đau khổ - Sự u

mê bất nhân – Hy vọng le lói.

1. Niềm tin mù quáng – Niềm vui thoáng qua - Sự u mê bất nhân – Mong manh hy vọng.
2. Niềm tin mù quáng – Niềm vui đau khổ - Sự u mê bất nhân – Xóa nhòa ranh giới.
3. Bước đi trông đêm – Cười ra nước mắt – Hờ hững vô nhân – Hy vọng.

Câu hỏi 4: Trong tác phẩm, Lão Hoa Thuyên ra đi trong đêm để làm gì?

1. Mua lương thực.
2. Mua trà.
3. Mua "thuốc" chữa bệnh lao cho con trai.
4. Mua hàng cấm.

Câu hỏi 5: Thuốc chữa bệnh lao được tác giả mô tả trong tác phẩm là gì?

1. Thuốc đông y.
2. Thuốc tân dược.
3. Bánh bao tẩm máu người chết chém nướng cháy.
4. Thuốc Tây

• HS thực hiện nhiệm vụ:
• HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

 4.VẬN DỤNG ( 5 phút)

Hoạt động của GV - HS Kiến thức cần đạt

GV giao nhiệm vụ:

“…Một lúc sau, người

đi viếng càng đông. Bóng kẻ già, người trẻ thấp thoáng

giữa các nấm mộ.

Không hiểu sao, bà Hoa cảm thấy người nhẹ đi như cất được gánh nặng. Bà ta nghĩ đến chuyện về, khuyên

giải bà già kia:

• • Ta về đi thôi!

Bà kia thở dài một cái, uể oải thu dọn bát đĩa, lại

chần chừ một lúc, rồi cũng chậm rãi bước đi, lẩm bẩm nói một mình.

- Thế là thế nào nhỉ?

Hai bà đi, chưa được vài ba chục bước, bỗng nghe sau lưng một tiếng "Cọa... ạ" rất to. Hai bà giật mình, ngoảnh lại, thì thấy con quạ xòe đôi

cánh, nhún mình, rồi như một mũi tên, vút bay thẳng về phía chân trời xa.”

( Trích Thuốc- Lỗ Tấn)

Đọc đoạn văn trên và thực hiện các yêu cầu sau :

• 1. Xác định vị trí đoạn văn

trên trong tác phẩm?Nêu những ý chính của đoạn văn

trên?

• 1. Nêu ý nghĩa câu hỏi của nhân vật bà Hạ Du Thế là thế

nào nhỉ?

• 1. Nêu sự khác nhau về biểu tượng hình ảnh con quạ trong quan niệm của người Việt Nam và quan niệm của người

Trung Quốc ?

• • 1. Đoạn văn trên thuộc phần kết truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn;

Những ý chính của đoạn văn trên:

• Cuộc gặp gỡ giữa 2 bà mẹ đau khổ là bà Hoa Thuyên và bà mẹ Hạ Du tại nghĩa địa vào tiết Thanh Minh.
• Hình ảnh con quạ bay vút về phía chân trời xa.
  • 1. Ý nghĩa câu hỏi của nhân vật bà Hạ Du

Thế là thế nào nhỉ?

• Câu hỏi trước hết chính là thể hiện sự bế tắc, lạ lẫm của bà mẹ khi ngay cả bà cũng

không hiểu ý nghĩa việc làm của con trai.

• Câu hỏi còn thể hiện sự băn khoăn, đau khổ, tự trách của bà mẹ.
• Câu hỏi cũng là sự day dứt của nhà văn

về mối quan hệ gắn bó giữa quần chúng và cách mạng.

• • 1. Sự khác nhau về biểu tượng hình ảnh con quạ trong quan niệm của người Việt Nam và quan niệm của người Trung Quốc:
• Ở Việt Nam, con quạ là kẻ tham ăn, vì

thế nó đã phải mang bộ lông màu đen suốt đời, là biểu tượng của điềm dữ, thường gắn liền với bất hạnh của con người;

• Trong văn hoá Trung Hoa, con quạ là con chim của mặt trời, là hiện thân của mặt trời, đồng thời là biểu tượng của đức hiếu thảo, là

một dấu hiệu thần kì để tái lập trật tự xã hội. Vì thế, ở cuối truyện, hình ảnh con quạ xuất hiện vút bay thẳng về phía chân trời xa gợi niềm tin của tác giả về sự thay đổi của cách mạng Trung

Quốc. Trật tự xã hội đất nước Trung Quốc sẽ được lập lại thành một khối thống nhất.

• HS thực hiện nhiệm vụ:
• HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ:

5. TÌM TÒI, MỞ RỘNG.( 5 phút)

TIẾT 78

Ngày soạn:

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH

Ngày thực hiện:

VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT

1. Tên bài học : phong cách ngôn ngữ hành chính
2. Hình thức dạy học : DH trên lớp

Chuẩn bị của giáo viên và học sinh

1/Thầy

-Giáo án

-Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

- Một số biểu mẫu quy định thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính;

-Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

-Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà 2/Trò

-Đọc trước ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi tìm hiểu bài

-Các sản phẩm thực hiện nhiệm vụ học tập ở nhà (do giáo viên giao từ tiết

trước)

-Đồ dùng học tập

NỘI DUNG BÀI HỌC

Phong cách ngôn ngữ hành chính;

MỤC TIÊU BÀI HỌC

• 1. Kiến thức :

a/ Nhận biết: HS nhận biết, nhớ được khái niệm và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ hành chính;

b/ Thông hiểu: HS hiểu và lí giải được khái niệm và đặc trưng của phong cách

ngôn ngữ hành chính;

c/Vận dụng thấp: Chỉ ra được văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính d/Vận dụng cao:

- Vận dụng hiểu biết về phong cách ngôn ngữ hành chính để tạo lập văn bản trong đời sống;

• 1. Kĩ năng :

a/ Biết làm: Viết văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính;

b/ Thông thạo: các bước viết văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính; 3.Thái độ :

a/ Hình thành thói quen: tạo văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính; b/ Hình thành tính cách: tự tin khi soạn thảo văn bản hành chính;

c/Hình thành nhân cách:

-Biết quý trọng và giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt

-Biết sử dụng phong cách ngôn ngữ phù hợp

-Có ý thức vận dụng phong cách ngôn ngữ hành chính vào trong đời sống.

4. Hình thành năng lực:

-Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản hành chính;

-Năng lực hợp tác để cùng thực hiện nhiệm vụ học tập

-Năng lực giải quyết những tình huống đặt ra trong các văn bản

-Năng lực đọc - hiểu các văn bản thuộc Phong cách ngôn ngữ hành chính

-Năng lực sử dụng ngôn ngữ, trình bày các văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính.

TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC BÀI HỌC

 1. KHỞI ĐỘNG ( 5 phút)