Giáo án địa lí 6 cánh diều cả năm phương pháp mới

Công thức toán học không thể tải, để xem trọn bộ tài liệu hoặc in ra làm bài tập, hãy tải file word về máy bạn nhé

Ngày soạn:

Ngày dạy:

BÀI MỞ ĐẦU: TẠI SAO CẦN HỌC ĐỊA LÍ

(2 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Hiểu được tầm quan trọng của việc nắm các khái niệm cơ bản, các kĩ năng địa lí trong học tập và trong sinh hoạt.

- Hiểu được ý nghĩa và sự lí thú của việc học môn Địa lí.

- Nêu được vai trò của Địa lí trong cuộc sống.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng: Tìm tòi kiến thức thông qua các thông tin trong bài học và các kiến thức đã được học để hiểu được vai trò của các khái niệm cơ bản, các kĩ năng địa lí và ý nghĩa của việc học môn Địa lí.

3. Phẩm chất

- Hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Một số tranh ảnh và bản đồ minh họa.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV trình chiếu hình ảnh thời tiết nắng, bản đồ:

Nắng Bản đồ

- GV dẫn dắt vấn đề: Các hiện tự nhiên quen thuộc như mưa, nắng, tuyết

rơi,…các em đã được học ở chương trình Tiểu học. Lên THCS, những câu hỏi như tại sao lại có mưa, tại sao lại có nắng? Tại sao Việt Nam thường không có tuyết rơi nhưng ở các nước khác trên thế giới, đặc biệt là Nam Cực tuyết lại phủ đầy quanh năm? Bản đồ là gì, cách xem bản đồ hay quả Địa Cầu như thế nào? Tất cả các câu hỏi này, các em sẽ có được những câu trả lời qua các bài học môn Địa lí. Khi học Địa lí, các em không chỉ được thoả mãn khát khao hiểu biết, trí tò mò của mình về các đối tượng, hiện tượng địa lí tự nhiên và địa lí kinh tế - xã hội, mà còn có khả năng tự mình tìm hiểu các vấn đề mà em quan tâm, giải thích được nhiều câu hỏi lí thú. Các kiến thức và kĩ năng địa lí vừa giúp em mở rộng tầm hiểu biết, vừa giúp em vận dụng vào cuộc sống. Những mong muốn, khó khăn hay sự tò mò, thắc mắc của các em về môn Địa lí chúng ta sẽ cùng nhau giải đáp trong bài học đầu tiên của ngày hôm nay: Bài mở đầu - Tại sao cần học Địa lí?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Những câu hỏi chủ yếu khi học Địa lí

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hiểu được tầm quan trọng của việc nắm

được các khái niệm cơ bản trong học tập và trong sinh hoạt.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ Học Địa lí, em được tìm hiểu về các đối - Mỗi địa phương khác nhau tượng và các hiện tượng địa lí như: đồi núi, đều có đối tượng địa lí khác

ở vùng núi.

+ Mỗi địa phương khác nhau đều có đối

tượng địa lí khác nhau ➞bản sắc địa lí.

+ Các đối tượng và hiện tượng địa lí phân bố

ở những địa điểm hay các khu vực trên Trái

Đất. Vì thế, khi học Địa lí, em thường xác định vị trí địa lí, sự phân bố của các đối tượng và hiện tượng địa lí trên các bản đồ,

lược đồ.

+ Các hiện tượng địa lí có thể diễn ra ở những nơi khác nhau trên Trái Đất, không giống như mỗi đối tượng địa lí đều có một vị trí địa lí xác định. Câu hỏi “Ở đâu? ” đối với các hiện tượng địa lí sẽ thôi thúc em tìm hiểu vê đặc điểm chúng trong phân bố một loại hiện tượng địa lí nào đó. Ví dụ: Các cơn bão nhiệt đới phân bố ở đâu?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Hãy đặt một số câu hỏi về Cái gì, Ở đâu gắn với các đối tượng địa ló mà em thường gặp hằng ngày trong cuộc sống.

- GV hướng dẫn HS đọc thông tin Phần Câu hỏi: Như thế nào? Tại sao? và giới thiệu kiến thức:

+ Câu hỏi ―Như thế nào? ‖ được đưa ra để

tìm câu trả lời về các thuộc tính của đối tượng và hiện tượng mà em tìm hiểu. Câu hỏi này đòi hỏi em phải chứng mình hay đưa ra các dẫn chứng cho các lập luận của mình. Ví dụ: Khi nói rằng có sự giảm nhiệt độ không khí theo độ cao, câu hỏi “Như thế nào?” đòi hỏi em đưa ra con số cụ thể về mức độ giảm nhiệt độ theo độ cao (trung bình lên cao 100 m, nhiệt độ giảm 0,6°C).

+ Câu hỏi ―Tại sao?‖ như:

 Tại sao hiện tượng này xảy ra?

 Tại sao các đối tượng, hiện tượng địa lí này lại phân bố như thế?

Câu hỏi: Như thế nào? Tại sao?

- Câu hỏi ―Như thế nào‖ để tìm câu trả lời về các thuộc tính của

đối tượng và hiện tượng mà em tìm hiểu

- Câu hỏi ―Tại sao: để tìm ra

được mối liên hệ và qua hệ giữa các hiện tượng địa lí

 Tại sao các đối tượng, hiện tượng địa lí này lại có các đặc điểm như thế?

+ Khi trả lời câu hỏi ―Tại sao?‖, em sẽ phải

tìm ra được mối liên hệ và quan hệ giữa các hiện tượng địa lí, trong đó, một hiện tượng này có thể là kết quả của mối quan hệ với một hoặc một sô hiện tượng địa lí khác, được gọi là các quan hệ nhân quả. Ví dụ: Theo dõi các bản tin thời tiết, em phát hiện thấy hiện tượng mưa đá thường xảy ra vào thời gian chuyển mùa, nhất là đầu mùa hạ. Những ngày có cảnh báo mưa đá cùng có cảnh báo dông lốc. Tại sao mưa đá thường xảy ra vào đâu mùa hạ?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Hãy đặt một số câu hỏi: Như thế nào, Tại sao gắn với các đối tượng và hiện tượng địa lí mà em gặp hằng ngày trong cuộc sống?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận nhóm và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện

nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức,

thực địa

- Thực hiện khảo sát thực địa, tìm hiểu thực tế, viết bài khảo sát, thu hoạch,...

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

2. Những kĩ năng chủ yếu khi học Địa lí

a. Sử dụng các công cụ học tập và tìm hiểu địa lí

+ Phân tích biểu đồ và các số liệu thống kê

+ Sử dụng các thiết bị xác định phương hướng, vị trí: địa bàn, bản đồ trực tuyến, khí áp kế điện tử…

chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 2: Những kĩ năng chủ yếu khi học Địa lí

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hiểu được tầm quan trọng của việc nắm

được các kĩ năng địa lí trong học tập và trong sinh hoạt.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC

SINH

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Ở lớp dưới, trong giờ học Địa lí, các thầy cô thường dùng những công cụ hỗ trợ nào để giờ học thêm sinh động?

- GV hướng dẫn HS đọc phần Sử dụng các công cụ học tập và tìm hiểu địa lí mục SGK trang 101. 102, chuẩn kiến thức: Để học tốt Địa lí, cần phải có các công cụ hỗ trợ:

+ Sử dụng bản đồ: Là kĩ năng quan trọng b. Kĩ năng tổ chức học tập ở

mà người học Địa lí đều cần thành thạo, đặc biệt là những bản đồ chuyên để tỉ lệ nhỏ được in trong SGK và các tập bản đồ.

+ Phân tích biểu đồ và các số liệu thống kê là kĩ năng không chỉ cần cho Địa lí mà cả nhiều môn học khác.

 Biểu đồ dùng để thẻ hiện trực quan

các số liệu.

 Rút ra được kết luận chỉ bằng quan sát, nhưng có khi phải xứ lí số liệu mới nhận xét được.

+ Sử dụng các thiết bị xác định phương hướng: vị địa bàn, các tiện ích trong điện thoại thông minh,...

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em thích nhất điều gì khi học địa lí?

- GV giới thiệu kiến thức: Kĩ năng tổ chức học tập ở thực địa đòi hỏi các em:

+ Biết chuẩn bị những thứ cần thiết trước khi thực hiện khảo sát thực địa.

+ Biết sử dụng một sô công cụ đơn giản và thông dụng để thực hiện quan sát, quan trắc ngoài thực địa.

+ Biết ghi chép nhật kí thực địa.

+ Biết viết thu hoạch sau một ngày thực địa.

- GV yêu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Em mong muốn được hỗ trợ những gì khi học môn Địa lí?

- GV giới thiệu kiến thức: Những mong muốn của các em khi học môn Địa lí sẽ được giải quyết khi các em có những kĩ năng khai thác thông tin trên Internet. Đây

là một kĩ năng không thể thiếu, vì nhiều thông tin, kiến thức cập nhật sẽ được tìm thấy trên được trên Internet (dưới dạng văn bản, hình ảnh, video). HS cần:

c. Kĩ năng khai thác thông tin trên internet phục vụ học tập

- Tìm kiếm được nhiều thông tin, hình ảnh, video clip liên

quan đến bài học để hình dung rõ hơn, sinh động về bài học,...

+ Tìm thông tin, kiểm chứng xem thông tin có chính xác, có tin cậy không.

+ Biết lưu giữ, sắp xếp thông tin, sử dụng

các thông tin đã chọn lọc khi làm các bài tập.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận nhóm và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện

nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức,

chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 3: Địa lí và cuộc sống

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hiểu được ý nghĩa và sự lí thú của việc học môn Địa lí.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ HS được khám phá nhiều hiện tượng tự nhiên, dân cư, văn hoá, kinh tế mới lạ, nhiều

vùng đất khác nhau trên thế giới.

+ HS được tự mình giải thích được nhiều hiện tượng tự nhiên và kinh tế - xã hội nhờ tìm ra được các mối quan hệ nhân - qủa.

+ HS hiểu được ý nghĩa của không gian sống, từ quy mô nhỏ cho đền toàn cầu.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Hãy kể tên một số hiện tượng địa lí

đang diễn ra hằng ngày ở nơi em sống.

- GV mở rộng kiến thức:

+ Một số điều lí thú về hiện tượng cầu vồng: Cầu vồng là hiện tượng quang học thiên nhiên. Cầu vồng bản chất là sự tán sắc ánh sáng mặt trời khi khúc xạ và phản xạ qua các giọt nước

mưa. Cầu vồng có rất nhiều màu sắc, trong đó có bảy màu nổi bật là đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.

+ Một số câu ca dao, tục ngữ nói về mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người:

 Chuồn chuồn bay thấp thì mưa/Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm.

 Gió heo may, chuồn chuồn bay thì bão.

 Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy/Cơn đằng nam vừa làm vừa chơi/Cơn đằng

bắc đổ thóc ra phơi.

- GV giới thiệu kiến thức:

+ Những câu hỏi về ―Cái gì?‖ ―Ở đâu?‖, ―Như

đang diễn ra hằng ngày ở nơi em sống: hiện tượng nhật thực, nguyệt thực, mùa, mưa đá, mưa phùn, chênh lệch giờ giữa các nơi, năm nhuận, biến đổi khí hậum gia tăng dân số, cầu vồng....

Kiến thức và kĩ năng Địa lí thật là cần cho cuộc sống

- Kiến thức địa lí sẽ giúp hoạt động tổ chức sản xuất

an toàn hơn, tránh được thiệt hại do thiên tai, sử dụng tốt các tài nguyên, các lợi thế về vị trí địa lí.

thế nào? ‖, ―Tại sao?‖ luôn là những câu hỏi thường ngày. Mọi hoạt động sản xuất, sinh hoạt đều cần đến kiến thức địa lí.

+ Có kiến thức địa lí tốt, ta sẽ tổ chức các hoạt động sản xuất an toàn hơn, tránh được thiệt hại do thiên tai, sử dụng tốt hơn các tài nguyên, các lợi thế về vị trí địa lí.

+ Có kiến thức địa lí tốt, ta sẽ tự tin hơn khi đến thăm hoặc đến sống ở một vùng đất mới.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Em hãy cho ví dụ về việc vận dụng kiến thức và kĩ năng địa lí vào cuộc sống.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận nhóm và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1 phần Luyện tập SGK trang 102.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Có những câu hỏi chủ yếu khi học

Địa lí:

- Câu hỏi Cái gì, Ở đâu.

- Câu hỏi Như thế nào, Tại sao.

HS tùy vào tư duy, nhận thức, ý thích để trả lời câu hỏi em thích nhất trả lời câu hỏi nào và giải thích tại sao.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 phần Vận dụng SHS trang 102.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Tìm kiếm trên internet về vấn đề

các hành tinh trong hệ Mặt trời:

 Hệ Mặt Trời (hay Thái Dương Hệ) là một hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời, tất cả chúng được hình thành từ sự suy sụp của một đám mây phân tử khổng lồ cách đây gần 4,6 tỷ năm.

 Đa phần các thiên thể quay quanh Mặt Trời, và khối lượng tập trung chủ yếu vào 8 hành tinh có quỹ đạo gần tròn và mặt phẳng quỹ đạo gần trùng khít với nhau gọi là mặt phẳng hoàng đạo. 4 hành tinh nhỏ vòng trong gồm: Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa - người ta cũng còn gọi chúng là các hành tinh đá do chúng có thành phần chủ yếu từ đá và kim loại. 4 hành tinh khí khổng lồ vòng ngoài có khối lượng lớn hơn rất nhiều so với 4 hành tinh vòng trong.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

Ngày soạn:

Ngày dạy:

CHƯƠNG 1: BẢN ĐỒ - PHƯƠNG TIỆN THỂ HIỆN BỀ MẶT TRÁI ĐẤT

BÀI 1: HỆ THÔNG KINH VĨ TUYẾN. TỌA ĐỘ ĐỊA LÍ

CỦA MỘT ĐIỂM TRÊN BẢN ĐỒ

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Xác định được trên bản đồ và trên quả Địa Cầu: kinh tuyến gốc, xích đạo, các bán cầu.

- Ghi được tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Định hướng không gian thông qua xác định các đường kinh, vĩ tuyến, các bán cầu và xác định tọa độ địa lí của một địa điểm.

 Sử dụng các công cụ của địa lí học thông qua khai thác tài liệu tranh, ảnh, văn bản, quả Địa Cầu.

 Liên hệ thực tiễn để xác định tọa độ địa lí của một điểm thông qua các ứng dụng công nghệ thông tin.

3. Phẩm chất

- Bồi dưỡng phẩm chất trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6.

- Hình ảnh minh họa về các nguồn tư liệu có liên quan đến bài học.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6.

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV dẫn dắt vấn đề: Ngày xưa, trong những cuộc hành trình, các tàu biển

thường xuyên bị mất phương hướng. Ví dụ, một cơn bão có thể đưa tàu đi xa hơn nơi nó muốn đến. Hoặc hàng ngày, chúng ta đều cần nhớ sẽ đi những đâu, đến những đâu trong không gian sống quen thuộc của mình. Chúng ta cũng

thường thông tin cho người thân, bạn bè về địa điểm nào đó. Để khắc phục điều này, con người đã nỗ lực tìm kiếm cách xác định chính xác vị trí, cách tìm đường đi đến mọi địa điểm trên bề mặt Trái đất. Vì thế, một mạng lưới kinh, vĩ tuyến tưởng tượng bao phú toàn bộ quả địa cầu đã ra đời, giúp họ làn được điều này. Để tìm hiểu rõ hơn về những vấn đề này, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay- Bài 1: Hệ thống kinh vĩ tuyến. Tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Kinh tuyến và vĩ tuyến

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định được trên bản đồ và trên quả Địa Cầu: kinh tuyến gốc, xích đạo và các bán cầu.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Cầu:

+ Quả Địa Cầu có một trục xuyên qua, thể hiện trục quay tưởng tượng của Trái

Đất. Ở nơi cắt nhau giữa trục và bề mặt của quả Địa Cầu, ta xác định được điểm cực của Trái Đất, gồm một điểm là cực Bắc và một điểm là cực Nam.

+ Trên quả Địa Cầu có các đường kinh tuyến và các đường vĩ tuyến. Hệ thống kinh tuyến, vĩ tuyến là một mạng lưới các

đường tưởng tượng bạo phú toàn bộ quả địa cầu giúp chúng ta có thể xác định được vị trí của tất cả các địa điểm.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp,

đọc nội dung phần Kinh tuyến và vĩ tuyến, quan sát Hình 1.2 và trả lời câu hỏi:

+ Hãy xác định: các đường kinh tuyến, kinh tuyến gốc; các đường vĩ tuyến, vĩ

tuyến gốc; bán cầu Bắc, bán cầu Nam, bán cầu Đông, bán cầu Tây.

+ Độ dài của các kinh tuyến và vĩ tuyến

như thế nào?

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết

SGK trang 104 để biết đường kinh tuyến gốc, cách vẽ bản đồ bán cầu Đông, bán cầu Tây.

- Kinh tuyến: là những đường nối liền hai điểm cực Bắc và cực Nam trên quả Địa Cầu. Các kinh tuyến

đều gặp nhau ở hai cực.

+ Kinh tuyến gốc: là đường kinh tuyến đi qua đài thiên văn Grin-uýt

ở ngoại ô thủ đô Luân-đôn Anh, được đánh số 0°.

- Vĩ tuyến là những vòng tròn trên quả Địa Cầu vuông góc với các kinh tuyến. Các vĩ tuyến đều song song với nhau.

+ Vĩ tuyến gốc là đường xích đạo, được đánh số 0°.

- Các kinh tuyến có độ dài bằng nhau. Các vĩ tuyến có độ dài khác nhau

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện

nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức,

chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 2: Tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS ghi được tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV yêu cầu HS đọc thông tin phần Tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ SGK trang 104, 105 và trả lời câu hỏi:

+ Kinh độ, vĩ độ là gì? Kinh độ Tây, kinh độ Đông là gì? Vĩ độ Bắc, vĩ độ Nam là gì?

+ Tọa độ địa lí của một địa điểm là gì? Nêu cách viết tọa độ địa lí của một địa điểm?

- GV hướng dẫn HS quan sát Hình 1.3:

Nhìn trên quả Địa Cầu, xác định được điểm A có tọa độ địa là A (40°B, 30°T).

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, quan sát Hình 1.3, Hình 1.4, viết tọa độ địa lí của

điểm B, C, H, K.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

đi qua địa điểm đó. Những địa điểm có cùng kinh độ thì năm trên cùng kinh tuyến.

+ Kinh độ Đông: Các kinh tuyến ở bên phải kinh tuyến gốc có kinh độ đông

+Kinh độ Tây: Các kinh tuyến ở bên trái kinh tuyến gốc.

+ Vĩ độ của một điểm là khoảng cách tính bằng độ từ xích đạo

đến vĩ tuyến đi qua địa điểm đó. Những địa điểm có cùng vĩ độ thì nằm trên cùng vĩ tuyến. + Vĩ độ Bắc: Các vĩ tuyến ở phía bắc xích đạo.

+ Vĩ độ Nam: Các vĩ tuyến ở phía nam xích đạo.

- Tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ được xác định bằng

vĩ độ và kinh độ của địa điểm đó.

+ Cách viết tọa độ địa lí của một điểm: Điểm A (vĩ độ, kinh

độ).

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện

nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV mở rộng kiến thức: Việc xác định được vị trí của một địa điểm trên Trái Đất hay toạ độ của điểm ấy trên bản đồ rất hữu ích trong cuộc sống thường ngày. Ở các thành phố lớn, người dân đã quen thuộc với cách gọi dịch vụ vận chuyển (như taxi, ―xe ôm‖) qua các ứng dụng trên điện thoại thông minh. Trên điện thoại thông minh có nhiều ứng dụng miễn phí giúp người dùng xác định được vị trí thực tế của mình (với các thông tin về toạ độ, và cả định vị trên bản đồ được đánh dấu tròn).

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 phần Luyện tập SGK trang 105.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Quan sát Hình

1.3, xác định tọa độ địa lí của điểm:

 Điểm D là: (40°B, 0°)

 Điểm E là: (20°N, 30°Đ)

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 3 phần Vận dụng SHS trang 105.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Sử dụng quả Địa Cầu, xác định tọa

độ địa lí của thủ đô Hà Nội, Việt Nam và ghi tọa độ đã xác định được: Thủ đô Hà Nội có nằm về phía Tây Bắc của trung tâm vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, trong phạm vi từ 20°34' đến 21°18' vĩ độ Bắc và từ 105°17' đến 106°02' kinh độ Đông.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

Ngày soạn:

Ngày dạy:

BÀI 2: CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CỦA BẢN ĐỒ

(3 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Nhận biết được một số lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới.

- Biết đọc các kí hiệu bản đồ và chú giải bản đồ hành chính, bản đồ địa hình.

- Biết xác định phương hướng trên bản đồ và tính khoảng cách thực tế giữa hai

điểm trên bản đồ theo tỉ lệ bản đồ.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Nhận thức thế giới theo quan điểm không gian: biết xác định phương hướng trên bản đồ.

 Sử dụng các công cụ địa lí: khai thác tài liệu văn bản; sử dụng bản đồ: nêu

được các yếu tố cơ bản của bản đồ, biết sử dụng tỉ lệ bản đồ để xác định khoảng cách thực tế giữa hai địa điểm.

3. Phẩm chất

- Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống hằng ngày.

- Hình thành phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Quả Địa Cầu, video clip mô hình chuyển từ mặt cong của Trái đất sang mặt phẳng.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV cho HS quan sát Bản đồ hành chính thành phố Hà Nội (Việt Nam) và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Nhìn vào bản đồ, em đọc - hiểu đươc

những nội dung gì?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi: Nhìn vào bản đồ,

em đọc - hiểu đươc những nội dung: Hà Nội có 30 quận,

huyện, thị xã; ranh giới với các tỉnh khác,...

- GV dẫn dắt vấn đề: Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ tương đối chính xác của một khu vực hoặc toàn bộ bề mặt Trái đất. Hiện nay, bản đồ đang trở thành phương tiện được sử dụng phổ biến trong cuộc sống thường ngày, trong điều hành công

việc của các công ti, trong quản lí xã hội của các quốc gia,...Bản đồ không giống bức tranh vẽ, cũng không phải là một ảnh chụp. Bản đồ địa lí được sử dụng để

thể hiện nhiều loại thông tin khác nhau. Vậy làm sao chúng ta có thể đọc và hiểu hết được những nội dung cơ bản trong bản đồ? Bản đồ có những yếu tố cơ bản nào? Những câu hỏi này chúng ta sẽ giải đáp trong bài học ngày hôm nay - Bài 2: Các yếu tố cơ bản của bản đồ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Một số lưới kinh tuyến của bản đồ thế giới

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nhận biết được một số lưới kinh tuyến của bản đồ thế giới.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV yêu cầu HS đọc thông tin phần Một số bản đồ thế giới

+ Để thể hiện toàn bộ Trái đất thì giữa quả Địa chuyển bề mặt cong của Trái Cầu và bản đồ, phương tiện nào thể hiện đúng Đất sang mặt phẳng. thông qua

bề mặt Trái đất lên

bản đồ.

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK trang 107 để biết được:

+ Các vùng đất được biểu hiện trên bản đồ có

thể đúng diện tích nhưng sai hình dạng hoặc đúng hình dạng nhưng sai diện tích. Khu vực cảng xa trung tâm hình chiếu thì sự biến dạng càng rõ rệt.

+ Trên thực tế, diện tích đảo Grin-len là khoảng 2 triệu km², diện tích lục địa Nam Mỹ

là khoảng 18 triệu km².

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung. Dự kiến sản phẩm:

- Nhận xét về diện tích đảo Grin-len so với lục

địa Nam Mỹ:

+ Hình 2.2 khi phép chiếu bản đồ có dạng các đường kinh tuyến và vĩ tuyến đều là các đường thẳng thì diện tích đảo Grown-len nhỏ hơn không đáng kể so với lục địa Nam Mỹ.

+ Hình 2.3 khi phép chiếu bản đồ có các đường kinh tuyến chụm lại ở hai cực, các đường vĩ tuyến là những đường thẳng thì thì diện tích đảo Grin-len nhỏ hơn rất nhiều so với lục địa Nam Mỹ.

+ Hình 2 có độ chính xác cao hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái đất lên bản đồ.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức,

chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 2: Kí hiệu bản đồ và chú giải bản đồ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết đọc các kí hiệu bản đồ và chú giải bản đồ hành chính, bản đồ địa hình.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo nhóm và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

và lấy ví dụ cho từng loại kí hiệu bản đồ.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về đối tượng thể hiện

và lấy ví dụ cho từng dạng kí hiệu bản đồ.

- GV giới thiệu kiến thức:

+ Chú giải bản đồ gồm hệ thống kí hiệu và giải thích ý nghĩa của các kí hiệu đó để người sử dụng đọc được nội dung bản đồ.

+ Đối với bán đồ địa hình, người ta sử dụng

các đường đồng mức hoặc thang màu để thể hiện địa hình trên bề mặt Trái Đất.

+ Cần đọc bảng chú giải và hiểu được ý nghĩa của các kí hiệu trước khi đọc nội dung bản đồ.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm và trả lời câu hỏi:

+ Quan sát Hình 2.6A và Hình 2.6B, hãy cho biết yếu tố địa

hình được thê hiện trên bảng chủ giải nào.

dụng đọc được nội dung bản đồ.

- Cần đọc bảng chú giải và hiểu được ý nghĩa của các kí hiệu trước khi đọc nội dung bản đồ.

+ Quan sát Hình 2.7, hãy cho biết trên hình đã sử dụng các loại kí hiệu nào và các dạng kí hiệu nào. Lấy ví dụ cụ thể.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện

yêu cầu.

Dự kiến sản phẩm:

- Yếu tố địa hình được thể hiện trên bảng chú giải Hình 2.6A.

- Hình 2.7 đã sử dụng :

+ Các loại kí hiệu:

 Kí hiệu điểm: cảng, trung tâm hành chính cấp tỉnh, cấp huyện.

 Kí hiệu đường: đường sắt, đường ô tô.

 Kí hiệu diện tích: Bãi cát ướt, bãi lầy…

+ Các dạng kí hiệu:

 Kí hiệu chữ: chợ, khu vui chơi giải

trí, khách sạn

Kí hiệu tượng hình: Đền, chùa; nhà thờ, bến xe, bệnh viện…

- Nhóm 1: Tìm hiểu về đối tượng thể hiện và lấy ví dụ cho từng loại kí hiệu bản đồ.

+ Kí hiệu điểm: dùng để biểu hiện những sự

vật, hiện tượng địa lí phân bố theo những

điểm riêng biệt. Ví dụ: sân bay, cảng biển, thành phố, thủ đô, điểm du lịch, mỏ quặng.

+ Kí hiệu đường: thường được dùng để biểu hiện các sự vật, hiện tượng địa lí phân bố

theo chiều dài. Ví dụ: biên giới quốc gia, đường ô tô – số đường, sông suối, tuyến đường biển, dòng biển, hướng gió, dòng sông.

+ Kí hiệu diện tích: thường được dùng để

thể hiện các sự vật, hiện tượng địa lí phân bố theo diện tích. Ví dụ: vùng cây công nghiệp, đầm lầy, hoang mạc, vùng trồng lúa, khu vực phân bố các loại đất, rừng.....

- Nhóm 2: Tìm hiểu về đối tượng thể hiện và lấy ví dụ cho từng dạng kí hiệu bản đồ.

+ Kí hiệu hình học: mỏ sắt, mỏ than, mỏ

dầu.

+ Kí hiệu chữ: mỏ a-pa-tít, mỏ bô-xít, mỏ ni-ken.

+ Kí hiệu tượng hình: luyện kim màu, trạm xăng dầu, dệt may.

Các kí hiệu dùng cho bản đồ rất đa dạng và có tính quy ước

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 3: Tỉ lệ bản đồ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết tính khoảng cách thực tế giữa hai

địa điểm trên bản đồ theo tỉ lệ bản đồ.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp, nhóm và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV yêu cầu HS đọc thông tin phần Tỉ lệ - Tỉ lệ bản đồ là yếu tố xác bản đồ là gì, quan sát Hình 2.8 và trả lời câu định mức độ thu nhỏ khoảng

+ Có bao nhiêu cách thể hiện tỉ lệ bản đồ? - Có 3 cách thể hiện tỉ lệ bản

đồ:

+ Tỉ lệ số.

+ Tỉ lệ thước.

+ Tỉ lệ chữ.

biết sự khác nhau giữa tỉ lệ số và tỉ lệ thước?

- GV giới thiệu kiến thức: để tính khoảng cách thực tế giữa hai điểm trên bản đồ, ta phải căn cứ vào tỉ lệ bản đồ. Sử dụng tỉ lệ thước là cách đơn giản nhất để tính được khoảng cách.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin phần Tính khoảng cách trên bản đồ dựa vào tỉ lệ bản

đồ, quan sát Hình 2.9 và trả lời câu hỏi: Để đo khoảng cách giữa hai địa điểm trên bản đồ ta làm như thế nào?

- GV hướng dẫn HS xác định khoảnh cách thực tế từ Rạch Giá đến Cần Thơ theo đường thẳng.

+ Trên bản đồ, từ Rạch Giá đến Cần Thơ đo được là khoảng 3,3 cm.

+ Căn cứ vào tỉ lệ thước, 1 cm trên bản đồ tương ứng với 20 km trên thực địa.

+ Vậy khoảng cách thực tế từ Rạch Giá đến Cần Thơ theo đường thẳng khoảng 66 km.

- Bài tập: GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, dựa vào Hình 2.9, hãy tính khoảng cách

dùng com-pa hoặc dùng mảnh giấy có cạnh thẳng đứng, thước kẻ.

- Để đo khoảng cách giữa hai điểm ta thực hiện theo các bước sau:

+ Xác định vị trí hai địa điểm cần đo.

+ Đặt hai đầu của com-pa vào

hai điểm cần đo (đối với mảnh giấy, đặt mép thẳng của mảnh giấy sát hai điểm cần đo, dùng bút đánh dấu hai điểm đó lên giấy).

+ Giữ nguyên độ rộng của com-pa (hoặc mảnh giấy) và

đặt lên thước tỉ lệ để tìm ra khoảng cách giữa bai điểm trên thực tế.

từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Kết quả Phiếu học tập số 2: Sự khác nhau giữa tỉ lệ số và tỉ lệ thước:

+ Tỉ lệ số là một phân số luôn có tử số là 1, mẫu số càng lớn thì tỉ lệ càng nhỏ và ngược lại. (Ví dụ tỉ lệ 1 : 100 000, có nghĩa là 1cm

trên bản đồ ứng với 100 000cm (1km) trên thực tế.

+ Tỉ lệ thước là tỉ lệ được vẽ cụ thể dưới dạng một thước đo tính sẵn. Mỗi đoạn trên

thước đều ghi số đo độ dài tương ứng trên thực tế.

- Tính khoảng cách từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng:

+ Trên bản đồ, từ Rạch Giá đến Cần Thơ đo được là khoảng 2,45 cm.

+ Căn cứ vào tỉ lệ thước, 1 cm trên bản đồ tương ứng với 20 km trên thực địa.

+ Vậy khoảng cách thực tế từ Rạch Giá đến Cần Thơ theo đường thẳng khoảng 20 x 2,45 = 49 (km).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới. - GV mở rộng kiến thức:

+ Tỉ lệ bản đồ quy định mức độ thu nhỏ

khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ so với khoảng cách thực tế. Lãnh thổ càng lớn, mà kích thước tờ bản đồ là giới hạn, thì tỉ lệ bản đồ cảng nhỏ. Bản đồ tỉ lệ nhỏ không phải là sản phẩm được in nhỏ lại từ tờ bản đồ lớn hơn. Bản đồ có tỉ lệ càng nhỏ thì càng phải lược bớt các đối tượng được thể hiện trên bản đồ và thay đổi cách thức thể hiện, nếu không sẽ rất khó đọc được nội dung bản đồ.

+ Ngoài cách đo tính trên bản đồ giấy thì các bản đồ điện tử trên máy tính, điện thoại

thông minh cũng có thể tự động lựa chọn đường đi gần nhất và tính khoảng cách giữa hai điểm trên bản đồ.

- GV hướng dẫn HS đọc mục Góc khám phá SGK trang 111 để biết cách tính khoảng cách theo đường gấp khúc trên bản đồ.

Hoạt động 4: Phương hướng trên bản đồ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết xác định phương hướng trên bản đồ.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ Các hướng trung

gian là Đông Bắc, Tây Bắc, Đông Nam, Tây

Nam,....

- GV giới thiệu kiến thức: Có hai cách xác

định phương hướng trên bản đồ: dựa vào lưới kinh vĩ tuyến và dựa vào mũi tên chỉ hướng bắc trong bản đồ. Riêng bản đồ khu vực Bắc Cực, các đường kinh tuyến đều chỉ hướng nam; còn bản đồ khu vực Nam Cực, các đường kinh tuyến đều chỉ hướng bắc.

+ Đối với cách xác

định phương hướng trên bản đồ dựa vào lưới kinh vĩ tuyến (Hình 2.12), ta quy

ước như sau: phần chính giữa bản đồ là trung tâm, phía trên của kinh tuyến chỉ hướng bắc,

phía dưới của kinh tuyến chỉ hướng nam, bên phải của vĩ tuyến chỉ hướng đông, bên trái của vĩ tuyến chỉ hướng tây.

+ Đối với cách xác định phương hướng trên bản đồ dựa vào mũi tên chỉ hướng bắc trong bản đồ: cần dựa vào kim chỉ

nam hoặc mũi tên chỉ hướng Bắc để xác định hướng Bắc, sau đó tìm các hướng còn lại.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, quan sát Hình 2.12, 2.13, hãy cho biết các hướng của OA, OB, OC, OD trong mỗi hình.

- GV giải thích thêm: Ngoài cách gọi phương hướng theo chữ, người ta còn gọi phướng

hướng theo độ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

- Xác định hướng của:

+ OA hướng Đông bắc

+ OB hướng Đông

+ OC hướng Tây nam

+ OD hướng Tây.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và

thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện

nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức,

chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 5: Một số bản đồ thông dụng

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết bản đồ được chia làm 2 nhóm.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Dự kiến sản phẩm:

- Ví dụ về hai nhóm bản đồ:

+ Nhóm bản đồ địa lí chung: Bản đồ địa lí tình Gia Lai, Bản đồ các nước Đông Nam Á, Bản đồ

hành chính Việt Nam,...

+ Nhóm bản đồ địa lí chuyên đề: Bản đồ du lịch Việt Nam, Bản đồ các nhóm đất chính trên Trái

đất, Bản đồ các dòng biển đại dương trên thế giới, Bản đồ phân bố bố các nhà máy thủy điện ở miền Bắc,...

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ

học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 phần Luyện tập SGK trang 112.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

- Với tỉ lệ 1 : 100 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 1km trên thực địa.

- Với tỉ lệ 1 : 9 000 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 90km trên thực

địa.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 3, 4 phần Vận dụng SHS trang 112.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

Câu 3: Trong hai hình 2.2 và hình 2.3 thì hình 2.2 có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất lên bản đồ.

Câu 4:

10 cm trên bản đồ ứng với 120km trên thực địa.

1cm trên bản đồ ứng với: 120 : 10 = 12 (km thực địa).

Vậy bản đồ có tỉ lệ: 1 : 1 200 000.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

V. Hồ sơ dạy học (Đính kèm Phiếu học tập số 1)

Phiếu học tập số 1:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhóm 1:

Câu hỏi: Tìm hiểu về đối tượng thể hiện và lấy ví dụ cho từng loại kí hiệu bản

đồ.

Trả lời:

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhóm 2:

Câu hỏi: Tìm hiểu về đối tượng thể hiện và lấy ví dụ cho từng dạng kí hiệu bản

đồ.

Trả lời:

……………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………

Phiếu học tập số 2:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Nhóm….:

Câu hỏi: Hãy cho biết sự khác nhau giữa tỉ lệ số và tỉ lệ thước?

Trả lời:

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

Ngày soạn:

Ngày dạy:

BÀI 3: LƯỢC ĐỒ TRÍ NHỚ

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Vẽ lược đồ trí nhớ thể hiện các đối tượng địa lí thân quen đối với cá nhân.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Nhận thức thế giới theo quan điểm không gian: sử dụng lược đồ để mô tả mối quan hệ không gian giữa các hiện tượng, sự vật địa lí; mô tả được một

địa phương với các dấu hiệu đặc trưng về tự nhiên, dân cư và kinh tế.

 Sử dụng các công cụ địa lí: khai thác tài liệu văn bản, biết tìm kiếm thông tin từ các nguồn tin cậy, tranh ảnh, lược đồ.

3. Phẩm chất

- Hình thành ý niệm về bản sắc của một địa phương, phân biệt được địa phương

này với địa phương khác.

- Hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, sơ đồ, lược đồ, mô hình địa phương.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Trong cuộc sống hàng ngày, nhiều lúc các em sẽ gặp tình huống hỏi đường đi từ khách du lịch hoặc những người ở nơi khác đến. Vậy làm thế nào để các em có thể giúp họ đến đúng nơi mà họ muốn tới mà không phải trực tiếp dẫn họ đi ?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi: Để giúp họ, em sẽ tưởng tưởng lại những địa điểm đi qua nơi họ muốn đến, địa điểm đặc trưng sau đó chỉ dẫn cho họ theo trí nhớ.

- GV dẫn dắt vấn đề: Khi các em có người từ nơi khác đến hỏi đường đi một nơi

họ không quen thuộc các em sẽ nghĩ một lúc, sau đó hướng dẫn họ tìm ra nơi cần đến. Một số em sẽ sử dụng các điểm mốc như trường học, cột đền giao thông, một số em sẽ sử dụng bảng tên đường, các ngã rẽ,.. để hướng dẫn. Hoặc ngay từ ngày còn bé, được bố mẹ đưa đi học, em nhớ rõ con đường từ nhà đến

trường. Rồi bố mẹ đưa đến các nơi em thích: cửa hàng kem, hiệu sách thiếu nhi, đến nhà các bạn cùng lớp,... Nếu có đi một mình, em cũng không bị lạc. Tại sao em lại không bị lạc? Vì trong đầu, trong trí nhớ của em đã hình thành một hình ảnh về không gian đó, được gọi là lược đồ trí nhớ. Sau bài học này, các em sẽ hiểu lược đồ trí nhớ là gì và em vẽ được lược đồ trí nhớ đề thể hiện các khu vực, đối tượng địa lí thân quen. Chúng ta cùng vào Bài 3: Lược đồ trí nhớ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tại sao gọi là lược đồ trí nhớ?

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nhận biết được thế nào là lược đồ trí nhớ.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 3.1, Hình 3.2 và trả lời câu hỏi: Hãy mô tả lại những gì em

nhìn thấy trên các bức hình.

- GV yêu cầu HS đọc phần Lược đồ trí nhớ về không gian xung quanh ta SGK trang 113, 114 và trả lời câu hỏi:

+ Lược đồ trí nhớ là gì?

+ Lược đồ trí nhớ có tác dụng gì?

+ Những điều cần lưu ý khi vẽ lược đồ trí nhớ?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc đoan văn sau và hoàn thành nhiệm vụ phía đưới: Bằng xe máy, chứng tôi xuất phát từ Hà Nội đi về hướng nam đọc theo quốc lộ 1A. Dừng ở một trạm ven đường trong thành phố Phủ Lý (Hà Nam), sau đó chúng tôi tiếp tục đi chuyển. Sau hơn 3 giờ đồng hồ, chúng tôi đã có mặt ở thành phố Ninh Bình. Từ đây, theo đại lộ Tràng An về hướng tây khoảng 6 km, danh thắng Tràng An hiện lên trước mắt chúng tôi với khung cảnh thật đẹp.

Hãy vẽ lại hành trình của chuyến đi được mô tả trong đoạn văn trên.

- GV giới thiệu kiến thức: Khi học về địa lí thế giới hay địa lí Việt Nam, những tri thức

về không gian và sự phân bố của các đối tượng địa lí, một số thuộc tính của chúng được lưu giữ trong trí nhớ của cá nhân dưới dạng lược đồ trí nhớ. Trong những tình huống nào đó, người này sẽ nhớ lại các thông tin và vẽ chúng trên giấy.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, quan sát Hình 3.3 và trả lời câu hỏi: Điền lên lược đồ

trống Việt Nam tên các quốc gia và biển tiếp giáp nước ta, ba thành phố là Hà Nội, Đà Nẵng

và Thành phố Hồ Chí Minh. Ở mỗi thành phố, hãy liệt kê ba địa danh nổi tiếng mà em biết thông qua xem ti vi hay nghe đài, đọc sách, báo,...

+ GV hướng dẫn HS: Để điền đúng trên Lược đồ Việt Nam vị trí các thành phố, HS cần nhớ được địa điểm và cân nhắc cả khía cạnh quan hệ không gian giữa các địa điểm này. HS nhớ lại những thông tin liên quan như: Đà Nẵng nằm ở khoảng nào của vùng ven biển nước ta? Quần đảo Trường Sa hay Hoàng Sa gần Đà Nẵng hơn? Hà Nội ở phía Bắc hay phía Nam nước ta? Sau đó, HS nhớ lại các địa điểm mà em có thể đã nhiều lần biết đến nhờ xem ti vi, đọc báo,...HS có thể không nhớ không gian chính xác nhưng điền được các

địa điểm nào thuộc Hà Nội, thuộc các thành

phố khác,...

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

- Mô tả lại những điều em nhìn thấy trong các bức hình:

+ Hình 3.1: Bức hình là ảnh chụp quang cảnh

Núi Đôi ở huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang, Việt Nam. Xung quanh là những ngôi lang, ngọn núi, ruộng lúa.

+ Hình 3.2: Bức hình là tranh phác họa lại quanh cảnh Núi Đôi. Trong bức phác họa có chú thích cảnh núi đá vôi, làng, Núi Đôi, đường quốc lộ, đường, ruộng lúa.

- Lược đồ trí nhớ tồn tại trong não con người, là cảm nhận của cá nhân về không gian xung quanh một nơi nào đấy - mà người đó đã trải nghiệm.

- Lược đồ trí nhớ có tác dụng định hướng

trong không gian, tìm đường, đi được đến nơi mình muôn đến và trở lại nơi mình muốn trở về mả không cần có bản đồ trong tay hay bắt cứ công cụ hỗ trợ nào.

Hành trình của chuyến đi được mô tả trong đoạn văn:

Hà Nội Phủ Lý Ninh Bình Tràng An

- HS điền trên bản đồ:

+ Tên các quốc gia tiếp giáp nước ta: Lào, Cam-pu-chia, Trung Quốc (trên đất liền), Trung Quốc và Phi-lip-pin, In-đô-nê-xi-a, Bờ-ru-nây, Ma-lai-xi-a, Xing-ga-po, Thái Lan, Cam-pu-chia và Đài Loan (tiếp giáp trên biển).

+ Biển tiếp giáp nước ta là Biển Đông

+ Trong Hà Nội điền: Hồ Gươm, Lăng chủ

tịch Hồ Chí Minh, thành Thăng Long

+ Trong Đà Nẵng điền: Bà Nà Hills, bãi biển Mỹ Khê, Cù Lao Chàm.

+ Trong TP HCM điền: Chợ Bến Thành, bến Nhà Rồng, nhà thờ Đức bà.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức,

chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 2: Cách xây dựng lược đồ trí nhớ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS vẽ lược đồ trí nhớ thể hiện các đối tượng địa lí thân quen đối với cá nhân.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

+ Ghi chú những địa điểm, con đường em cho là cần nhớ.

+ HS dùng những kí hiệu đường, điểm đơn giản, kí hiệu tượng hình để lược đồ trở nên sinh động, hấp dẫn hơn.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

- Mỗi HS vẽ lược đồ trí nhớ theo không gian từ nhà đến trường

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ

học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển

sang nội dung mới.

Hoạt động 3: Sử dụng lược đồ trí nhớ trong cuộc sống và học tập

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết sử dụng lược đồ trí nhớ trong cuộc sống và học tập.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV yêu cầu HS đọc thông tin phần Sử dụng lược đồ trí nhớ trong cuộc sống và học tập SGK trang 115 và trả lời câu hỏi: Nêu tác dụng của việc có lược đồ trí nhớ.

- GV lưu ý HS: Trong học tập, lược đồ trí nhớ giúp ta học Địa lí thú vị hơn nhiều, kiến thức địa lí vững chắc hơn và khả năng vận dụng vào cuộc sống cũng đa dạng hơn.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, quan sát Hình 3.5 và trả lời câu hỏi: Hãy lựa chọn các

địa điểm danh thắng mà em muốn đến và tạo ra một lược đồ trí nhớ để đi từ trụ sở Vườn quốc gia Ba Vì đến những địa điểm danh thắng đã chọn.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

- Điểm danh thắng mà em muốn đến là: Quần thể bách xanh cổ thụ, Đền Thượng và tháp

trong cuộc sống và học tập

- Tác dụng của việc có lược đồ

trí nhớ:

+ Sử dụng không gian sống hiệu quả hơn, có nhiều lựa chọn trong việc di chuyển

+ Thấy được không gian sống

phong phú hơn, ý nghĩa hơn, sẽ gắn bó hơn với vùng đất của mình, nhất là sau này khi đi xa.

Bảo Thiên.

+ Vẽ lược đồ trí nhớ từ trụ sở Vườn quốc gia Ba Vì đến Quần thể bách xanh cổ thụ, Đền Thượng và tháp Bảo Thiên.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1 phần Luyện tập SGK trang 116.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Tên một số đối tượng địa lí mà em

thường xuyên nhìn thấy trên đường đi học (hoặc đi dã ngoại): Ao, cây ven

đường, sân vận động, cửa hàng, chợ, nhà cao tầng, trung tâm thương mại, di tích lịch sử văn hóa, rạp chiếu phim…

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 phần Vận dụng SHS trang 116.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: HS tham khảo phần hướng dẫn và

lược đồ trí nhớ GV đã minh họa trong phần Cách xây dựng lược đồ trí nhớ để làm bài tập.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

Ngày soạn:

Ngày dạy:

BÀI 4: THỰC HÀNH: ĐỌC BẢN ĐỒ. XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ CỦA

ĐỐI TƯỢNG ĐỊA LÍ TRÊN BẢN ĐỒ. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Biết đọc bản đồ, xác định được vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ.

- Biết tìm đường đi trên bản đồ.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Định hướng không gian: biết sử dụng các phương tiện khác nhau để xác định vị trí địa lí của một địa điểm và phương hướng trên bản đồ. Biết đọc bản đồ.

 Biết tìm kiếm thông tim từ các nguồn tin cậu để cập nhật tri thức, số liệu,...về các địa phương; biết liên hệ thực tế để hiểu sâu sắc hơn kiến thức địa lí.

3. Phẩm chất

- Hình thành ý niệm về bản sắc của một địa phương, phân biệt được địa phương

này với địa phương khác.

- Hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm.

- Có ý thức học tốt, hoàn thành mục tiêu đã đề ra.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Bản đồ hành chính Việt Nam, bản đồ các nước trong khu vực Đông Nam Á.

- Bản đồ du lịch Hà Nội, bản đồ du lịch các tỉnh, thành phố khác nhau.

- Video clip mô phỏng áp dụng công nghệ định vị.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV dẫn dắt vấn đề: Trong học tập và trong cuộc sống hằng ngày, chúng ta có nhiều tình huống làm việc với bản đồ, đơn giản là xác định vị trí của đối tượng cần tìm, tìm hướng đi, tuyến đường, phức tạp hơn là tìm hiểu đặc điểm phát triển và phân bố kinh tế,...Sử dụng bản đồ đem lại cho chúng ta nhiều kiến thức và kĩ năng mà các phương tiện khác không so sánh được. Các bản đồ điện tử được cài

đặt trên máy tính hoặc điện thoại thông minh rất tiện ích cho con người ở thời đại công nghệ 4.0. Vấn đề được đặt ra là chúng ta sẽ sử dụng bản đồ như thế nào? Chúng ta sẽ đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi này trong bài học ngày hôm nay

– Bài 4: Thực hành Đọc bản đồ. Xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ.

Tìm đường đi trên bản đồ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về cách đọc bản đồ và xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết đọc bản đồ, xác định được vị trí của

đối tượng địa lí trên bản đồ.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV yêu cầu HS đọc phần Đọc bản đồ và phần Xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ SGK trang 117 và trả lời câu hỏi:

+ Nêu những lưu ý khi đọc bản đồ.

+ Quan sát Hình 4.1 SGK trang 118, hãy xác

định vị trí của Việt Nam trên bản đồ các nước trong khu vực Đông Nam Á; xác định vị trí và

tên thủ đô các nước Đông Nam Á trên bản đồ.

- GV gọi HS lên xác định trên bản đồ. GV khuyến khích HS thao tác trực tiếp trên bản

đồ.

- GV lưu ý HS cách chỉ bản đồ, cách đọc các

đối tượng địa lí trên bản đồ thông qua chú giải, cách xác định vị trí các đối tượng qua hệ thống kinh vĩ tuyến.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

- HS lên bảng và xác định được vị trí các

nước và tên thủ đô các nước trong khu vực ĐNA.

và xác định vị trí của đối tượng địa lí trên bản đồ

- Những lưu ý khi đọc bản đồ:

+ Hiểu được các yếu tố cần thiết của bản đồ hay còn gọi là ngôn ngữ bản đồ.

+ Biết được đối tượng địa lí cần

đọc là gì, đặc điểm của đối tượng địa lí đó và các mối quan hệ xung quanh nó.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về cách tìm đường đi trên bản đồ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết tìm đường đi trên bản đồ

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

xét, bổ sung. GV chuẩn hoá kiến thức và đánh giá.

- GV gọi HS lên xác định trên bản đồ. GV khuyến khích HS thao tác trực tiếp trên bản

đồ.

- GV lưu ý HS cách chỉ bản đồ, cách đọc các

đối tượng địa lí trên bản đồ thông qua chú giải, cách xác định vị trí các đối tượng qua hệ thống kinh vĩ tuyến.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

- Có 2 cách để đi từ Cung thể thao Quần Ngựa đế Bảo tàng HCM

- HS lên bảng và xác định được vị trí các

nước và tên thủ đô các nước trong khu vực ĐNA.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS:

+ Tìm đường từ Cung Thể thao Quần Ngựa đến vườn Bách Thảo, Lăng chủ tịch

HCM

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

Ngày soạn:

Ngày dạy:

CHƯƠNG 2: TRÁI ĐẤT – HÀNH TINH TRONG HỆ MẶT TRỜI BÀI 5: TRÁI ĐẤT TRONG HỆ MẶT TRỜI. HÌNH DẠNG VÀ KÍCH THƯỚC CỦA TRÁI ĐẤT

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Xác định được vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt Trời.

- Mô tả được hình dạng và kích thước của TĐ.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Nhận thức thế giới theo quan điểm không gian: biết xác định vị trí của Trái

Đất trong hệ Mặt Trời, mô tả hình dạng và kích thước của Trái Đất.

 Sử dụng các công cụ địa lí: hình vẽ, tranh ảnh, mô hình, clip… từ góc nhìn địa lí.

3. Phẩm chất

- Có ý thức bảo vệ hành tinh xanh, tự tin trong cuộc sống.

- Hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Video clip về Trái Đất trong hệ Mặt Trời.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

- Phiếu học tập

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV cho HS quan sát một đoạn clip ngắn về hệ Mặt Trời và trả lời câu hỏi: Em có nhận xét gì về hệ Mặt trời

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi:

- GV dẫn dắt vấn đề: Đã bao giờ em tự hỏi: Trái Đất của chúng ta rộng lớn như

thế nào? E đang sống ở đâu trên Trái Đất. Cùng với sự phát triển của khoa học, những khám phá của con người về Trái Đất ngày càng rõ ràng hơn. Bài học hôm nay

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiểu TĐ trong hệ Mặt trời

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định được vị trí của Trái Đất trong hệ Mặt trời

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

+ Hệ MT gồm 8 hành tinh (HS tự kể tên). Thủy tinh là hành tinh nhỏ nhất.

+ Mặt trời là ngôi sao tự phát sáng, khối lượng chiếm tới 99,8% khối lượng của toàn bộ hệ MT. Đường kính của MT gấp 109 lần đường kính của Trái Đất. Các hành tinh đều chuyển động quanh hệ Mặt Trời.

+ Trái Đất nằm ở vị trí thứ 3 trong hệ MT.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

GV chuẩn kiến thức và bổ sung:

Sự sống trên Trái Đất có rất nhiều nguyên nhân:

– Kích thước vừa phải (chỉ lớn hơn Kim tinh một chút), tỉ trọng vừa phải (chỉ hơn Thuỷ tinh một chút).

– Khoảng cách vừa phải so với Mặt Trời, đủ để nước có thể tồn tại được ở dạng và nhiệt

đến từ Mặt Trời cũng là vừa đủ cho sự sống tồn tại. - Khối lượng vừa phải của Trái Đất đủ để giữ lại một bầu khí quyển giàu ô-xy, không quá đậm đặc và cũng không quá loãng.

- Sự chuyển động quanh trục đã giúp bề mặt Trái Đất không quá nóng và cũng không

quá lạnh, tạo ra sự điều hoà nhiệt độ giữa

ngày và đêm.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về hình dạng và kích thước của Trái Đất

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả được hình dạng và kích thước của

Trái Đất.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ Tại sao khi đứng ở trên cao người ta có thể

nhìn thấy những con tàu ngoài xa đang lênh đênh trên mặt nước biển?

+ Tại sao nhìn con tàu ngoài khơi xa qua

kính viễn vọng, ta thấy boong tàu gần như đang bị chìm trong nước biển, Do dạng hình cầu của Trái Đất). trong sự thật thì không phải thế?

- GV yêu cầu HS quan sát tiếp hình 5.4 và đặt tiếp câu hỏi:

+ Bán kính ở cực của Trái Đất và bán kính xích đạo khác nhau ở điểm nào?

+ Em có nhận xét gì về bán kính Trái Đất?

+ Việc xác định được hình dạng và kích

thước Trái Đất có ý nghĩa gì đối với đời sống của con người?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

- Vì Trái đất có hình cầu nên khi đứng trên cao, hìn xuống hai bên đều thấp hơn nên

chúng ta có thể quan sát dễ dàng những con tàu ngoài xa đang lênh đênh trên mặt nước biển.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

- Kích thước:

+ Trái Đất có kích thước rất lớn,có sự chênh lệch giữa bán kính ở xích đạo và bán kính ở

cực.

+ Kích thước của Trái Đất có ý nghĩa quan trọng: xác định được tọa độ các điểm trên TĐ, khoảng cách giữa các điểm….

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

- GV mở rộng kiến thức cho HS: Trái Đất không hẳn là một hình cầu lí tưởng mà hơi

dẹt ở hai đầu. Chính vì vậy, các nhà khoa học đưa ra tên gọi đúng hình dạng Trái Đất là e-lip-xô-it.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi trắc nghiệm sau:

Câu 1: Hành tinh gần Mặt Trời nhất là sao nào?

A. Sao Thuỷ

B. Sao Hoả.

C. Sao Kim.

D. Sao Mộc.

A. Sao Kim.

B. Mặt Trời.

C. Sao Hoả.

D. Trái Đất.

B. Sao Thủy

C. Hải Vương

D. Sao Hỏa

Câu 4: Trái đất có dạng hình gì?

A. Hình tròn

B. Hình vuông

C. Hình cầu D. Hình bầu dục

Câu 5: Trong hệ Mặt Trời, Trái Đất ở vị trí nào theo thứ tự xa dần Mặt Trời?

A. Vị trí thứ 3

B. Vị trí thứ 5

C. Vị trí thứ 9

D. Vị trí thứ 7

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: 1A, 2B, 3D, 4C, 5A

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 phần Vận dụng SHS trang 117.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Do Trái Đất hình cầu nên đứng trên cao sẽ quan sát được xa hơn tàu thuyền ngoài khơi.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

V. Hồ sơ dạy học

PHIẾU HỌC TẬP

Ngày soạn:

Ngày dạy:

BÀI 6: CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT VÀ CÁC HỆ QUẢ ĐỊA LÍ

(2 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Mô tả được chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

- Trình bày được hiện tượng ngày đêm luân phiên nhau và mô tả được sự lệch

hưởng chuyển động của vật thể theo chiều kinh tuyến.

- Nhận biết được giờ địa phương/ giờ khu vực, so sánh được giờ của hai địa

điểm trên thế giới.

2. Về năng lực

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Giải thích các hiện tượng và quá trình địa lí: mô tả được chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất, phân tích được mối quan hệ nhân quả trong mối quan hệ giữa chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất với các hệ quả: giờ trên

Trái Đất, sự lệch hướng giữa chuyên động tự quay quanh trục của Trái Đất với các hệ quả: giờ trên Trái Đắc sự lệch hướng chuyển động của các vật thể.

 Sử dụng công cụ địa lí: khai thác tài liệu văn bản, sử dụng quá Địa Cầu sơ đồ, lược đồ,...

 Hình thành và phát triển năng lực tự chủ và tự học: biết chủ động, tích cực

thực hiện những công việc của bản thân.

 Hình thành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua giải quyết các tình huống mang tính thực tế.

3. Phẩm chất

– Có ý thức vận dụng kiến thức, kĩ năng học được vào cuộc sông hàng ngày.

– Hình thành và phát triển phẩm chất chăm chỉ, trách nhiệm.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Quả Địa Cầu, ngọn đèn trong bóng tối (tượng trưng cho Mặt Trời).

- Tranh ảnh, video clip về Trái Đất (nếu có).

- Phiếu học tập.

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV cho HS quan sát video về chuyển động của Trái đất và đặt câu hỏi gợi mở vấn đề:

 Trái Đất chuyển động hay đứng yên?

 Hướng chuyển động của Trái Đất?

 Chuyển động này sinh ra các hệ quả nào?

 Vì sao chúng ta không cảm nhận được Trái Đất đang quay?

- GV giao nhiệm vụ và HS thảo luận, thực hiện nhiệm vụ.

- GV tổng kết và dẫn dắt vào bài: Con người và tất cả mọi vật trên bề mặt TĐ

vẫn liên tục quay quanh trục của TĐ, vậy nhưng tại sao chúng ta không cảm nhận được điều này? Khi Trái Đất quay đã ảnh hưởng như thế nào đến sự sống của con người và các loài sinh vật trên Trái Đất. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu/

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất và hiện tượng ngày – đêm trên trái đất.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả được chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, theo nhóm, làm việc theo cặp và trả

lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ Chuẩn bị: quả Địa Cầu với ngọn đèn (có thể

sử dụng bóng đèn điện hoặc cây nến) để trong bóng tối.

+ Cách tiến hành: Thí nghiệm thực hiện trên mặt phẳng như mặt bàn, trục của Địa Cầu.

 Ngọn đèn có thể chiếu được toàn bộ - Trục của Trái Đất nghiêng

 Khi quả Địa Cầu không quay quanh góc 66⁰33’.

 Trái Đất quay quanh trục theo hướng ^{TĐ luân phiên và kế tiếp nhau}

+ Tiếp theo, GV đánh dấu một vài địa điểm trên bề mặt quả Địa Cầu rồi làm thí nghiệm để

quả Địa Cầu quay, HS quan sát và trả lời câu hỏi: Các địa điểm đánh dấu để sẽ thay đổi như thế nào?

- GV yêu cầu các nhóm thực hiện lại thí nghiệm và rút ra các đặc điểm về chuyển động của TĐ quanh trục (thời gian 3 phút)

Thời gian

Hướng quay

Độ nghiêng của TĐ

khi quay

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi, dùng quả địa cầu để mô tả chuyển động quanh trục của

+ Sự quay quanh trục đã làm cho Trái Đất có hiện tượng và đêm luân phiên nhau ở khắp mọi nơi?

+ Theo em, nếu Trái đất không quanh quanh trục thì có ngày và đêm trên TĐ không? Điều gì sẽ xảy ra?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

+ Ngọn đèn không thể chiếu sáng toàn bộ quả địa cầu.

+ Khi TĐ không quay quanh trục, ngọn đèn chỉ chiếu sáng được một nửa quả địa cầu.

+ Hướng quay của TĐ quanh trục từ tây sang đông.

+ Các điểm được đánh dấu sẽ lần lượt được chiếu sáng rồi lại chuyển vào bóng tối

- HS dùng quả địa cầu và mô tả được: do Trái

đất quay quanh trục nên lần lượt từng nửa cầu đều nhận được ánh sáng và đi vào trong bóng tối^ sinh ra hiện tượng ngày và đêm luân phiên.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm

vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

GV bổ sung:

- Nếu TĐ không quay quanh trục sẽ vẫn có hiện tượng ngày và đêm trên TT. Tuy nhiên,

một nửa sẽ liên tục được chiếu sáng là ban ngày, mặt đất bị đốt nóng; một nửa liên tục nằm trong bóng tối và là ban đêm, mặt đất vô vùng lạnh lẽo. Từ đó, hình thành những luồng gió mạnh và sự sống không thể tồn tại trên TĐ.

- Khi ngồi trên ô tô đang chạy nhanh, nhìn hàng cây bên đường, ta có cảm giác như cả

hàng cây đang chạy ngược chiều chuyển động của ô tô. Chuyển động không có thật ấy gọi là chuyển động biểu kiến. Cũng như thế, Trái Đất quay quanh trục từ tây sang đông nên ta thấy buổi sáng Mặt Trời mọc ở phía đông, buổi trưa Mặt Trời lên cao trên đỉnh đầu, đến chiều Mặt Trời lặn ở phía tây.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về giờ trên TĐ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nhận biết được giờ địa phương/ giờ khu vực, so sánh được giờ của hai địa điểm trên thế giới.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp, theo nhóm và trả

lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ Tại sao khi muốn xem trực tiếp các trận đấu bóng đá của giải Ngoại hạng Anh, chúng ta thường phải dậy vào lúc 2 giờ sáng, trong khi thực tế các trận đấu đó lại diễn ra vào lúc 19 giờ của nước Anh?

GV giải thích để HS hiểu được thế nào là giờ địa phương/ giờ khu vực.

- GV chia lớp thành các nhóm, yêu cầu HS sử dụng hình 6.2 và hình 6.3 SGK và trả lời các câu hỏi:

+ Hãy tính môt khu vực giờ rộng bao nhiêu

độ kinh tuyến?

+ Cho biết khu vực giờ số 0 có gì đặc biệt?

+ Quan sát hình 6,3 cho biết khi Hà Nội là 7 giờ sáng thì các thành phố Luân Đôn, Bắc Kinh, Tô-ki-ô, Mát-xcơ-va và Niu Y-oóc là mấy giờ?

- GV giải thích về ý nghĩa của đường kinh tuyến gốc và đường kinh tuyến đổi ngày.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

- Một khu vực giờ rộng:

360:24=15độ

- Khu vực giờ số 0 là khu vực có đường kinh tuyến gốc đi qua.

- Tính giờ:

- Giờ gốc ( GMT) là khu vực có kinh tuyến gốc đi qua chính giữa ( giờ quốc tế)

- Phía Đông có một giờ sớm hơn

phía Tây.

- Kinh tuyến 180⁰ là đường đổi ngày.

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện

nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

Hoạt động 2: Tìm hiểu sự lệch hướng chuyển động của các vật thể.

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả được sự lệch hướng chuyển động của các vật thể.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp, theo nhóm và trả

lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

chuyển động của các vật thể so với hướng chuyển động thẳng ban đầu theo chiều kinh tuyến, được gọi là lực Cô-ri-ô-lit

- GV cho HS làm việc theo cặp đôi và yêu cầu HS cho biết hướng chuyển động của vật thể sau khi bị lệch ở cả hai bán cầu.

- GV yêu cầu HS: Nêu một số ví dụ về những vật thể trên TĐ bị lệch hướng chuyển động do tác dụng của lực Cô-ri-ô-lit.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức: Sự chuyển động của hướng gió, của con tàu, viên đạn khi bắn đều bị ảnh hưởng bởi lực

động trên bề mặt Trái Đất bị lệch hướng.

- Nhìn xuôi theo chiều chuyển động, thì ở nửa cầu Bắc vật chuyển động sẽ lệch về bên phải. Ở nửa cầu Nam chuyển động về bên trái.

Cô-ri-ô-lit và bị lệch hướng chuyển động.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi SGK/trang 126

1. Tại sao trên Trái Đất lại có hiện tượng ngày và đêm? Tại sao ngày và đêm lại luân phiên nhau liên tục ở khắp mọi nơi trên Trái Đất?

2. Quan sát hình 6.2 và xác định: Việt Nam nằm ở khu vực giờ số mấy? Kinh tuyến nào

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời

1. Trái Đất có dạng hình cầu, nên bao giờ Mặt Trời chiếu sáng một nửa. Nửa

được chiếu sáng là ngày. nửa nằm trong bóng tối là đêm.

- Trong khi đó Trái Đất lại tự quay từ Tây sang Đông nên ở khắp mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày và đêm kế tiếp nhau.

2. Việt Nam nằm ở khu vực giờ số 7, kinh tuyến 105Đ là kinh tuyến trung tâm

để xác định múi giờ ở Việt Nam.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 3 phần Vận dụng SHS trang126.

3. Bài tập tình huống:

Người mẹ tham gia đoàn công tác tới Pa-ri (thủ đô nước Pháp). Trước khi đi Pa-ri, mẹ giao hẹn với con trai ở Hà Nội là hằng ngày hai mẹ con sẽ nói chuyện qua internet. Tuy nhiên, có một số trở ngại về mặt thời gian: Theo giờ Pa-ri, từ 7 giờ đến 12 giờ mẹ làm việc với đoàn và từ 21 giờ đến 5 giờ là thời gian ngủ. Ở những khung giờ ấy người con không liên lạc được với mẹ. Tương tự như vậy, theo giờ Hà Nội, từ 7 giờ đến 12 giờ người con đi học và từ 21 giờ đến 5 giờ là thời gian ngủ. Ở những khung giờ ấy, người mẹ không liên lạc được với con. Theo em, hai mẹ con sẽ chỉ nói chuyện được với nhau trong những khoảng thời gian nào trong ngày (theo giờ Pa-ri và theo giờ Hà Nội)?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Do chênh lệch múi giờ nên hai mẹ

con chỉ nói chuyện được với nhau trog khoảng thời gian từ 13 giờ đến 14 giờ Pa-ri, tương ứng từ 19 đến 20 giờ theo giờ Hà Nội.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức

IV. Kế hoạch đánh giá

Ngày soạn:…../……/….

Ngày dạy:…../…../……

BÀI 7: CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT QUANH MẶT TRỜI VÀ CÁC HỆ QUẢ ĐỊA LÍ

(2 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Mô tả được chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.

- Trình bày được hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Giải thích các hiện tượng địa lí tự nhiên: mô tả được chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời, phân tích được quan hệ nhân quả giữa chuyển động quanh Mặt Trời của Trái Đất với các hệ quả: mùa trên Trái Đất và hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa.

 Sử dụng các công cụ địa lí: tranh ảnh, sơ đồ, Địa cầu, video clip,...

 Hình thành và phát triển năng lực tự chủ và tự học, tự tìm tòi kiến thức để trả

 lời các câu

 Hình thành và phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua các hoạt động học tập.

3. Phẩm chất

- Tự tin trong cuộc sống, truyền đươc cảm hứng về khám phá thiên nhiên với nhiều người.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Quả địa cầu, ngọn đèn trong bóng tối (tượng trưng cho Mặt trời)

- Tranh ảnh, video về chuyển động của Trái Đất quanh Mặt trời.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

- Phiếu học tập

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV cho HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi: Hình ảnh sau gợi cho các em điều gì? Tại sao trong một năm, thiên nhiên lại có sự thay đổi

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi:

- GV dẫn dắt vấn đề: Ngoài chuyển động quanh trục Trái Đất còn chuyển động quanh Mặt Trời, sự chuyển động đó sinh ra các mùa trên Trái Đất và hiện tượng

ngày đêm dài ngắn khác nhau trong năm. Giờ học này chúng ta sẽ tìm hiểu về chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về chuyển động của Trái Đất quanh Mặt trời

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả chuyển động của Trái Đất quanh Mặt trời.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời theo hướng nào?

+ Khi chuyển động quanh Mặt Trời, trục TĐ có đặc điểm gì?

+ Thời gian để Trái Đất quay hết một vòng quanh Mặt Trời là bao lâu?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện

nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức,

chuyển sang nội dung mới.

- Thời gian Trái Đất chuyển

động một vồng trên quỹ đạo là 365 ngày 6 giờ.

- Trong khi Trái Đất chuyển

động trên quỹ đạo (quanh Mặt Trời ), Trái Đất lúc nào cũng giữ nguyên một độ nghiêng và hướng nghiêng không đổi.

Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện tượng các mùa

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được hiện tượng ngày đêm dài

ngắn theo mùa.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp, nhóm và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV yêu cầu các nhóm hoàn thành vào _{ngược nhau.} phiếu học tập số 1.

- GV yêu cầu HS tiếp tục quan sát bảng 7.1

SGK, xác định các mùa ở bán cầu Nam, hoàn thành vào phiếu học tập số 2. Từ đó em hãy rút ra kết luận:

+ Nguyên nhân nào sinh ra các mùa trên Trái Đất?

+ Mùa ở hai bán cầu có đặc điểm gì?

- GV gợi ý để HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

Phiếu HT số 1

Phiếu học tập số 2: Thời gian mùa ở bán cầu Nam

➞Mùa ở hai bán cầu Bắc và Nam luôn trái

ngược nhau.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và

thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

GV chuẩn hoá kiến thức: Bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời sẽ nhận được nhiều ánh sáng, nhiệt là mùa nóng và ngược lại. Mùa của hai bán cầu luôn trái ngược nhau. Ở nước ta, bốn mùa xuân, hạ, thu, đông thể hiện rõ rệt ở miền Bắc hơn so với miền Nam vì miền Nam gần đường xích đạo hơn miền Bắc.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được hiện tượng ngày đêm dài

ngắn theo mùa.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

+ Từ sau ngày 23-9 đến trước ngày 21-3, bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời? Độ dài ngày – đêm ở các bán cầu như thế nào?

- GV yêu cầu HS chia nhóm, các nhóm quan sát hình 7.5 SGK. Các nhóm trao đổi để điền vào Phiếu học tập số 3 về độ dài ngày – đêm ở các vĩ độ và chứng minh: Càng xa xích đạo, vào mùa nóng, ngày dài đêm ngắn; còn vào mùa lạnh, ngày ngắn

đêm dài.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

PHT số 3

^ Vào ngày 22/6: nửa cầu bắc ngả về phía Mặt Trời.

+ Độ dài ngày – đêm ở xích đạo dài bằng nhau.

+ Tại nửa cầu Bắc là mùa nóng, càng về phía cực:

ngày càng dài, đêm càng ngắn.

+ Tại nửa cầu Nam là mùa lạnh, càng về phía cực: ngày càng ngắn lại, đêm càng dài hơn.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ

học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời trò chơi ô chữ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

- Ô số 1: có 5 chữ cái - Tên của ngày 22/6 ở nửa cầu Bắc (lấy chữ I).

H

Ạ C H Í

- Ô số 2: có 11 chữ cái - Hướng chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời (lấy chữ T và chữ N).

T

Â

Y

S

A

N

G

Đ

Ô

N

G

- Ô số 3: có 7 chữ cái - Đây là khu vực nhận được tia vuông góc và ngày 21/3 và 23/9 (lấy chữ I).

X

Í

C

H

Đ

Ạ

O

- Ô số 4: có 6 chữ cái - Khi nửa cầu Bắc là mùa xuân thì ở nửa cầu Nam là mùa này (lấy chữ T).

M Ù A T H U

- Ô số 5: có 9 chữ cái - Do Trái Đất tự quay quanh trục nên các vật chuyển động trên bề mặt Trái Đất bị hiện tượng này (lấy chữ Ê và chữ N).

L Ệ C H H Ư Ớ N G

- Ô số 6: có 8 chữ cái - Tên của ngày 23/9 ở nửa cầu Nam (lấy chữ H).

X U Â N P H Â N

—» Từ chìa khóa: gồm 8 chữ cái - Tên gọi chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.

T

Ị

N

H

T

I

Ế

N

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

GV hướng dẫn (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm trả lời câu hỏi 2,3 phần Vận dụng SGK trang 131

2. Dưới đây là đoạn đối thoại giữa bạn Huy và chị:

– Chị bạn Huy: Cuối tháng 12 chị sẽ đi công tác ở Ô-xtrây-li-a hai tuần nhé Huy.

- Bạn Huy: Chị nhớ mang theo nhiều áo ấm vào nhé. Cuối tháng 12 rét lắm đấy

ạ!

– Chị bạn Huy: Không lo đâu em, cuối tháng 12 thì Ô-xtrây-li-a lại nóng rồi. Theo em, chị bạn Huy nói đúng không? Tại sao?

3. Tục ngữ nước ta có câu:

Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng,

Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.

– Em hiểu như thế nào về câu tục ngữ trên?

– Trong ba thành phố Hà Nội (21º01B), Huế (16°24B) và Thành phố Hồ Chí Minh (10°47B), hiện tượng nêu trong câu tục ngữ trên thể hiện rõ nhất ở thành phố nào? Tại sao?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

2. Chị bạn Huy nói đúng vì cuối tháng 12 là mùa hạ của nước Úc nên thời tiết nóng, không cần phải mặc áo rét nữa.

3. Câu tục ngữ trên giải thích hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa ở các địa

phương thuộc nửa cầu Bắc. Tháng 5 âm (tháng 6 dương lịch), bán cầu Bắc ngả nhiều về phía Mặt trời nên có ngày > đêm. Thời điểm tháng 10 (tháng 11 dương lịch) bán cầu Bắc chếch xa phía MT nên có ngày < đêm. Hiện tượng này được thể hiện rõ nhất ở thành phố Hà Nội vì càng lên các vĩ độ cao, thời gian ngày đêm càng có sự chênh lệch lớn.

IV. Kế hoạch đánh giá

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Đánh giá thường xuyên (GV đánh giá HS, HS đánh giá HS)

- Vấn đáp.

- Kiểm tra viết, kiểm tra thực hành.

- Các loại câu hỏi vấn đáp.

V. Hồ sơ học tập

Phiếu học tập số 1:

Ngày soạn:…../……/….

Ngày dạy:…../…../……

BÀI 8: XÁC ĐỊNH PHƯƠNG HƯỚNG NGOÀI THỰC ĐỊA

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

- Xác định được phương hướng ngoài thực địa dựa vào quan sát hiện tượng tự

nhiên hoặc dùng la bàn.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Định hướng không gian: biết sử dụng các phương tiện khác nhau, đặc biệt là la bàn; quan sát các hiện tượng tự nhiên để xác định chính xác phương hướng.

 Sử dụng các công cụ địa lí: la bàn cầm tay, la bàn số trong điện thoại thông minh để xác định phương hướng ngoài thực địa.

 Hình thành và phát triển năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác thông qua làm việc nhóm, hỗ trợ nhau để đạt được mục tiêu nhanh nhất.

3. Phẩm chất

- Có thái độ tích cực khi đi dã ngoại hoặc cách xử lí tốt khi gặp các tình huống ngoài thực địa.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

- Các dụng cụ thí nghiệm như gậy, đèn, la bàn, điện thoại thông minh.

- Phiếu học tập.

- Các câu chuyện về phương hướng và một số cách xác định phương hướng khác ngoài thực địa.

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV đặt ra tình huống cho HS: Nếu một ngày, em cùng cả lớp đi dã ngoại trong rừng và em bị lạc. Làm thế nào để em xác định được phương hướng và tìm

đường đi ra, thoát khỏi khu rừng đó?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi:

- GV dẫn dắt vấn đề: Hãy tưởng tượng em đang bị lạc, trên một con tàu lênh

đênh ngoài biển khơi bị mất phương hướng hoặc giữa một vùng rừng núi hay giữa một cánh đồng mênh mông xa khu dân cư, để từ đó tìm hướng đi cho mình. Xác định phương hướng ngoài thực địa là một kĩ năng rất cần thiết để em có thể vượt qua các tình huống hiểm nguy. Bài học hôm nay sẽ giúp các em có thêm cách xác định phương hướng ngoài thực địa.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về cách xác định phương hướng bằng quan sát Mặt Trời mọc và Mặt Trời lặn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định phương hướng bằng quan sát Mặt Trời mọc và Mặt Trời lặn.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

- GV lưu ý cho HS biết rằng: Mặt Trời bao giờ bằng quan sát Mặt Trời

- GV có thể cho HS ra ngoài sân vườn thực Trời mọc hoặc hướng Mặt

Đông

Nam

- HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

2. Xác định phương hướng bằng quan sát sự dịch chuyển của bóng nắng

- Khi Mặt Trời lên cao trên bầu trời có thê xác định phương

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

+ HS xác định được phương hướng ngoài thực

địa

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo

luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

GV chuẩn kiến thức và bổ sung:

Sự sống trên Trái Đất có rất nhiều nguyên nhân

Hoạt động 2: Tìm hiểu về cách xác định phương hướng bằng quan sát sự dịch chuyển của bóng nắng

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định phương hướng bằng quan sát sự dịch chuyển của bóng nắng.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC

SINH

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm thí nghiệm:

+ Chuẩn bị: sử dụng cây gậy và bóng đèn để tìm phương hướng ngay trong lớp học.

+ Cách tiến hành: để bóng đèn cao tượng

trưng cho ánh nắng mặt trời, HS quan sát bóng của cây gậy và dùng một vật để đánh dấu. HS tìm hướng bắc và xác định các hướng còn lại.

- GV hướng dẫn HS quan sát bóng của cây gậy và chỉ ra phương hướng.

- Gv hướng dẫn HS quan sát hình 8.3 và đặt câu hỏi: Hãy nêu lại các bước xác định

phương hướng bằng quan sát sự dịch chuyển của bóng nắng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

hướng theo bóng nắng :

+ Lấy một cây sào, dài khoảng 2m. Cắm sào xuống đất cho đứng thẳng giữa bãi trống.

+ Quan sát bóng của đầu cây sào vào khoảng 9 giờ sáng. Lấy một vật nhỏ, đánh dấu vị trí cùa bóng

nắng (A)

+ Khoáng 15 phút sau. Mật Trời dịch về phía tây. bỏng nắng dịch về phía đông, đánh dấu vị trí (B).

+ Đặt hai gót chân ở vị trí A và B, mắt nhìn về phía trước đó là hướng Bắc, sau lưng là Nam.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về cách xác định phương hướng bằng la bàn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định phương hướng bằng la bàn.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và loại la bàn có đầu ngắm) hoặc kẻ

phương hướng chính xác.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS ra thực hành ngoài sân: Quan sát Mặt Trời buổi sáng, hãy xác định phương hướng ở nơi em đang đứng.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, thực hành theo nhóm.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 phần Vận dụng SHS trang 135.

sáng, hãy xác định phương hướng ở nơi em đang đứng.

Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

2. Sử dụng la bàn để xác định hướng cửa ra vào của lớp học, hướng của cổng

trường (hướng từ trong trường ra qua cổng trường).

3. Xác định hướng từ vị trí nơi em đứng tới các vật xung quanh. Tạo ra tình huống ―tìm kho báu‖ hay ―đánh trận giả‖, trong đó cần xác định phương hướng và vị trí của các địa điểm quan trọng trong trò chơi.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

Ngày soạn:…../……/….

Ngày dạy:…../…../……

CHƯƠNG 3: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. VỎ TRÁI ĐẤT

BÀI 9: CẤU TẠO CỦA TRÁI ĐẤT. CÁC MẢNG KIẾN TẠO. NÚI LỬA VÀ ĐỘNG ĐẤT

(3 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

GV giúp HS đạt được các yêu cầu sau:

- Trình bày được cấu tạo của Trái Đất gồm ba lớp: vỏ Trái Đất, man-ti (lớp giữa)

và lõi Trái Đất.

- Xác định được trên lược đồ các mảng kiến tạo lớn, đới tiếp giáp của hai mảng xô vào nhau.

- Trình bày được hiện tượng núi lửa, động đất và nêu được nguyên nhân của các hiện tượng này.

– Biết tìm kiếm thông tin về các thảm hoạ thiên nhiên do núi lửa và động đất gây ra.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Giải thích các hiện tượng và quá trình địa lí tự nhiên: mô tả được cấu tạo của

Trái Đất và các hiện tượng núi lửa, động đất; nhận biết và phân tích được

quan hệ nhân quả giữa sự dịch chuyển các mảng kiến và hoạt động của các hiện tượng tự nhiên (núi lửa, động đất,...).

 Khai thác internet phục vụ môn học: biết lấy thông tin từ những trang web chính thống, biết xác định các từ khoá đánh giá thông tin tiếp cận được.

 Sử dụng công cụ địa lí: khai tác tài liệu văn bản, sơ đồ, lược đồ,...

 Hình thành và phát triển năng lực tự chủ và tự học, tự tìm tòi để giải quyết các nội dung kiến thức.

 Hình thành và phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua các hoạt động học tập.

3. Phẩm chất

- Có thái độ nghiêm túc và ý thức trách nhiệm trong việc cần thiết phải tìm hiểu về các biện pháp để phòng tránh tai hoạ do thiên nhiên gây ra đối với bản thân

và giúp đỡ những người xung quanh.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Giáo án, SGV, SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Các số liệu về những thiệt hại do các trận động đất, núi lửa phun trào lớn trên thế giới.

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

- Phiếu học tập

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV cho HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi: Em có biết đây là hiện tượng thiên tai nào? Các hiện tượng này được hình thành như thế nào và có tác động ra sao?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi:

- GV dẫn dắt vấn đề: Chúng ta đang sống trên bề mặt trái đất, vậy các em có

băn khoăn dưới lòng đất của chúng ta có những gì? Những hiện tượng xảy ra trong như động đất, núi lửa do đâu mà hình thành? Bài học hôm nay cô cùng các em tìm hiểu Bài 9: Cấu tạo của Trái Đất, các mảng kiến tạo, núi lửa và động đất.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiểu về cấu tạo của Trái Đất

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được cấu tạo của Trái Đất.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Vỏ TĐ

Man-ti

Lõi Trái đất

Sau đó, GV có thể đưa ra một số câu hỏi:

+ Theo em, lớp nào của Trái Đất quan trọng nhất đối với con người? Vì sao?

+ Làm thế nào để con người có thể biết được cấu tạo bên trong của Trái Đất?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

GV chuẩn kiến thức: Lớp vỏ Trái Đất là lớp quan trọng nhất đối với con người vì nó liên quan trực tiếp đến cuộc sống của con người. Con người sử dụng phương pháp địa vật lí, dùng máy đo địa chấn để nghiên cứu cấu tạo

bên trong của Trái Đất.

Hoạt động 2: Tìm hiểu các mảng kiến tạo

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định được trên lược đồ các mảng kiến tạo lớn, đới tiếp giáp của hai mảng xô vào nhau.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp, nhóm và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Nazca, mảng Thái Bình Dương và mảng Cocos,

mảng Ấn – Úc và mảng Nam Cực,...

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo

luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

- GV xác định lại trên bản đồ lớn các mảng kiến tạo.

- GV bổ sung: Khi các mảng chuyển động tách xa nhau, mac-ma nóng chảy được phun lên ở nơi tiếp giáp giữa hai mảng tạo thành các mạch núi ngầm giữa đại dương hoặc một số đảo núi lửa.

Khi các mảng chuyển động xô vào nhau, ở nơi

tiếp giáp giữa hai mảng có nhiều núi lửa, thường xảy ra động đất và có thể cả sóng thần. Một số nơi hình thành các vực biển sâu.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về núi lửa và động đất

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được hiện tượng núi lửa, động

đất và nêu được nguyên nhân của các hiện tượng này.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

 Núi lửa là gì? Nguyên nhân sinh ra núi lửa? tạo.

 Xác định sự phân bố của “Vành đai lửa

 Động đất là gì? Nguyên nhân sinh ra động ^{trong lòng đất, làm cho các}

- GV yêu cầu HS đọc phần khám phá trong ^{- Nhà cửa, đường sá, cầu} SGK: trang 138, 139 để hiểu rõ hơn về núi lửa ^{cống bị phá hủy và làm chết}

- GV yêu cầu HS dựa vào clip vừa xem và những hiểu biết thực tế hãy nêu những nhận biết về hiện tượng động đất và thiệt hại do thảm họa động đất gây ra: https://www.youtube.com/watch?v=onIixGGg SCc&ab_channel=Suka

- HS tiếp nhận nhiệm vụ .

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

- Núi lửa là hình thức phun trào mác ma dưới sâu lên mặt đất. Nguyên nhân là do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo. Phong cảnh núi lửa có giá trị du lịch, đất đai màu mỡ thuận lợi phát triển nông nghiệp, xây dựng các nhà máy

điện địa nhiệt, khai thác nguồn nước khoáng nóng cho du lịch nghỉ dưỡng.

- Động đất: Là hiện tượng tự nhiên xảy ra đột ngột từ một điểm sâu trong lòng đất, làm cho các lớp đá gần mặt đất rung chuyển .

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV nhắc lại những tác hại của động đất, núi lửa và lưu ý cách phòng tránh khi xảy ra các thảm họa trên.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:Vẽ hình thể hiện cấu tạo của Trái Đất và mô tả ba lớp cấu tạo của Trái Đất trên hình đó.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, vẽ vào vở và trình bày được cấu tạo của TĐ.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm trả lời câu hỏi 3,4 phần Vận dụng SGK trang 140.

3. Hãy tìm kiếm thông tin trả lời cho câu hỏi: Trước khi núi lửa hoạt động thường có những dấu hiệu nào?

4. Giả sử em đang đi du lịch ở tỉnh Ai-chi (Nhật Bản). Em sẽ làm gì nếu:

– Đang đi ngoài đường thì xảy ra động đất?

– Đang ở trong cửa hàng thì xảy ra động đất?

- Đang ở trong nhà hoặc khách sạn thì xảy ra động đất?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức:

2. Những dấu hiệu trước khi núi lửa hoạt động:

Các hoạt động địa chấn (động đất và rung chấn) luôn xảy ra khi các ngọn núi lửa thức giấc và chuẩn bị phun trào, và cũng là một hiện tượng liên kết rất quan trọng đối với phun trào núi lửa.

Phần nhiều núi lửa có biểu hiện gia tăng hoạt động địa chấn trước khi phun trào. Dẫu vậy một số núi lửa thường có hoạt động địa chấn ở cấp thấp, nhưng mức tăng địa chấn vẫn có thể cho thấy khả năng xảy ra vụ phun trào. Các loại động đất xảy ra và nơi chúng bắt đầu và kết thúc cũng là những dấu hiệu quan trọng.

Địa chấn núi lửa thường có ba dạng chính: động đất chu kỳ ngắn, động đất chu kỳ dài, và rung chấn điều hòa.

Các biểu hiện địa chấn rất phức tạp và thường khó diễn giải. Tuy nhiên sự tăng hoạt động địa chấn là một chỉ báo tốt về tăng nguy cơ phun trào, đặc biệt nếu các sự kiện chu kỳ dài trở nên trội hơn và các giai đoạn của sự xuất hiện của sóng hài.

3. Cách em xử lí khi gặp động đất:

 Đang đi ngoài đường thì tránh xa những vật có thể rơi xuống

 Đang ở trong cửa hàng thì tìm góc phòng để đứng, tránh cửa kính, che mặt và đầu bằng sách, báo...

 Đang ở trong nhà hoặc khách sạn thì nên chui xuống gầm bàn

IV. Kế hoạch đánh giá

V. Hồ sơ học tập

Phiếu học tập tìm hiểu cấu tạo của Trái Đất

Vỏ TĐ

Man-ti

Lõi Trái đất

Ngày soạn:…../……/….

Ngày dạy:…../…../……

BÀI 10: QUÁ TRÌNH NỘI SINH VÀ NGOẠI SINH. HIỆN TƯỢNG TẠO NÚI

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

– Phân biệt được quá trình nội sinh và ngoại sinh.

– Dùng hình vẽ trình bày được hiện tượng tạo núi là kết quả của quá trình nội sinh và ngoại sinh.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Giải thích các hiện tượng và quá trình địa lí tự nhiên: mô tả được quá trình nội sinh và quá trình ngoại sinh; phân tích được mối quan hệ giữa quá trình nội sinh ngoại sinh với hiện tượng tạo núi.

 Sử dụng công cụ địa lí: khai thác tài liệu văn bản, hình ảnh, sơ đồ mô phỏng hiện tượng tạo núi.

3. Phẩm chất

- Có ý thức trong việc bảo vệ các cảnh quan tự nhiên, yêu quý thiên nhiên.

- Tự tin với những hiểu biết của mình trong việc giải thích sự hình thành các dạng địa hình.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Tranh ảnh, video clip về các dạng địa hình, cảnh quan tự nhiên.

- Một số dụng cụ thí nghiệm (ví dụ như các cuốn sách dày) cho các hoạt động uốn nếp, đứt gãy.

- Phiếu học tập.

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo cho HS hứng thú với thiên nhiên, muốn tìm hiểu về nguyên nhân và sự khác biệt của các quá trình tự nhiên.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV cho HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi: Nguyên nhân nào đã làm cho bề mặt Trái Đất có sự phân hoá phức tạp?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi:

- GV dẫn dắt vấn đề: Nhìn vào bản đồ tự nhiên thế giới, ta nhận ra địa hình bề

mặt Trái Đất thật là phức tạp. Trên lục địa, có các dãy núi cao từ 5 000 m trở lên, có những cao nguyên rộng lớn, lại có các đồng bằng khá bằng phẳng, có cả những vùng đất thấp hơn cả mục nước đại dương thế giới. Trong lòng đại dương thế giới còn có cả các dãy núi ngầm, vực biển sâu. Do đâu mà địa hình Trái Đất lại phân hoá phức tạp như vậy? Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiểu quá trình nội sinh

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hiểu được quá trình nội sinh là gì, nguyên nhân hình thành và các biểu hiện của quá trình nội sinh.

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

1. Quá trình nội sinh

- Quá trình nội sinh là các quá trình hình thành địa hình có liên quan tới các hiện tượng xảy ra ở lớp man-ti.

- Quá trình nội sinh liên quan tới nguồn năng lượng được sinh ra trong lòng Trái Đất.

- Kết quả: quá trình tạo núi, phun trào núi lửa, động đất..^ hình thành các dạng địa hình, bề mặt trái đất trở nên gồ ghề.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC

SINH

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV nhắc lại kiến thức cũ: các mảng kiến tạo có

Thể xô chờm vào hoặc tách xa nhau. Sự dịch chuyển này đã gây nên những chân động, kết quả là có thể hình thành các núi cao, vực sâu; cũng có thể gây ra , động đất, núi lửa,... Các quá trình dựa trên nguồn năng lượng của khối vật chất lỏng khổng lồ chuyển động trong lòng Trái Đất được gọi là quá trình nội sinh, hiểu đơn giản là những lực được sinh ra trong lòng Trái Đất. - GV đặt tiếp câu hỏi:

+ Thế nào là quá trình nội sinh?

+ Quá trình nội sinh được biểu hiện như thế

nào?

+ Tại sao các quá trình nội sinh lại làm cho bề mặt Trái Đất trở nên ghồ ghề?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và

thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về quá trình ngoại sinh

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hiểu được quá trình ngoại sinh là gì, nguyên nhân hình thành và các biểu hiện của quá trình ngoại sinh.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp, nhóm và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

Ngoại sinh

- GV gợi ý để HS thực hiện nhiệm vụ Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

GV chuẩn hoá kiến thức:

- Quá trình nội lực làm cho bề mặt gồ ghề còn quá trình ngoại lực làm giảm sự gồ ghề đó → đối nghịch nhau

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

3. Hiện tượng ngày – đêm dài ngắn theo mùa

-Bán cầu nào là mùa nóng thì sẽ có ngày dài hơn đêm; ngược lại, bán cầu nào là mùa lạnh thì sẽ có đêm dài hơn ngày.

- Từ vùng cực về đến cực ở mỗi bán cầu: có 6 tháng là ngày hoặc là đêm.

GV mở rộng: Nội lực = ngoại lực địa hình không thay đổi. Nội lực > ngoại lực: địa hình càng gồ ghề. Núi cao hơn, thung lũng sâu hơn. Nội lực < ngoại lực: địa hình bị san bằng, hạ thấp hơn.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về hiện tượng tạo núi

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS dùng hình vẽ trình bày được hiện tượng tạo núi là kết quả của quá trình nội sinh và ngoại sinh.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

d. Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia nhóm học tập, cho HS quan sát hình

10.2 và yêu cầu tìm hiểu, trả lời các câu hỏi sau:

+ Hãy cho biết vai trò của nội lực và ngoại lực được thể hiện trên hình vẽ.

+ Trong quá trình hình thành núi, quá trình nội sinh hay ngoại sinh đóng vai trò chủ yếu?

- GV có thể làm những thí nghiệm nhỏ để HS dễ tưởng tượng về hiện tượng tạo núi. Ví dụ: Để các cuốn sách chồng lên nhau như những lớp đá,

dùng lực hai tay ép theo chiều ngang hoặc đẩy theo chiều dọc, yêu cầu HS nhận xét điều gì đã

xảy ra (các cuốn sách bị uốn cong hoặc thay đổi vị trí).

- GV có thể bổ sung thêm cho HS ví dụ kèm hình ảnh: Dãy núi Ba Vì (Hà Nội) là dãy núi được hình thành do nguồn gốc từ các đợt phun trào núi lửa, các đợt nâng lên, đây chính là quá trình nội sinh. Sau đó, dãy núi này liên tục bị bóc mòn, san bằng (chính là tác động của ngoại lực) để đi đến hình dạng như ngày nay.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm: quá trình nội sinh làm cho địa hình được nâng cao, quá trình ngoại sinh làm hạ thấp, làm giảm sự gồ ghề của núi.

Quá trình nội sinh đóng vai trò chính trong hình thành núi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV lưu ý và cần chuẩn hoá kiến thức: Nội lực

đã làm cho một bộ phận của vỏ Trái Đất được nâng lên; ngoại lực lại ra sức phá huỷ đất đá, các quá trình bóc mòn, rửa trôi và vận chuyển vật liệu từ chỗ cao xuống chỗ thấp; kết quả là hình thành nên các dạng địa hình.

Hình 10.2 cho thấy hiện tượng tạo núi là kết quả của cả quá trình nội sinh và quá trình ngoại sinh.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi lý thuyết .

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, kiến thức đã học, GV hướng dẫn (nếu cần thiết)

để trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS trả lời bài tập 1 (SGK – trang 142)

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: hiện tượng mưa lớn gây ra đá lở ở

miền núi là quá trình ngoại sinh; còn hiện tượng động đất gây ra đá lở ở miền núi là quá trình nội sinh

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học thông qua dạng câu hỏi thực hành.

b. Nội dung: HS sử dụng SHS, kiến thức đã học, kiến thức và hiểu biết thực tế,

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm trả lời câu hỏi 2 phần Vận dụng SGK trang 142

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời: Các bãi bồi dọc theo sông, suối có nguồn gốc ngoại sinh do nước chảy xâm thực, bóc mòn và vận chuyển, lắng

đọng vật liệu.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

IV. Kế hoạch đánh giá

V. Hồ sơ học tập

Phiếu học tập

Nội sinh

Ngoại sinh

Ngày soạn:…../……/….

Ngày dạy:…../…../……

BÀI 11: CÁC DẠNG ĐỊA HÌNH CHÍNH, KHOÁNG SẢN

(3 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Thông qua bài học, HS nắm được:

– Phân biệt được một số dạng địa hình chính trên Trái Đất: núi, đồng bằng, cao nguyên, đồi và địa hình cac-xtơ.

- Kể được tên một số loại khoáng sản.

2. Năng lực

- Năng lực chung: Tự chủ và tự học, giải quyết vấn đề và sáng tạo, giao tiếp và hợp tác.

- Năng lực riêng:

 Nhận thức thế giới theo quan điểm không gian: mô tả được đặc điểm của các dạng địa hình chính trên Trái Đất, phân biệt được dạng địa hình này với dạng địa hình khác. Sơ đồ hoá được sự phân loại khoáng sản.

 Sử dụng các công cụ: khai thác tài liệu văn bản, hình ảnh, sơ đồ,... dưới góc

nhìn địa lí.

 Hình thành và phát triển năng lực tự chủ và tự các hoạt động học tập. "" chủ

và tự học, giao tiếp và hợp tác thông qua

 Hình thành và phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua các hoạt động học tập.

3. Phẩm chất

- Hình thành và phát triển phẩm chất yêu nước: yêu quý, có ý thức gìn giữ bảo vệ thiên nhiên, các cảnh đẹp quê hương.

– Thái độ tích cực với bảo vệ môi trường, sử dụng tiết kiệm các loại khoáng sản.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

- Phiếu học tập, tranh ảnh về các dạng địa hình.

– Một số mẫu khoáng sản, sơ đồ phân loại khoáng sản (phóng to).

– Bản đồ khoáng sản của Việt Nam hoặc một khu vực khác.

2. Đối với học sinh

- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Phần Địa lí).

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.

d. Tổ chức thực hiện:

- GV đặt câu hỏi cho HS: Em đã từng được đi tham quan hoặc quan sát dạng

địa hình nào? Em thích địa hình nào nhất?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và trả lời câu hỏi:

- GV dẫn dắt vấn đề: Những hiểu biết về địa hình rất quan trọng vì mọi hoạt

động của con người, từ sản xuất đến sinh hoạt, đều diễn ra trên những địa hình nhất định và chịu ảnh hưởng của địa hình. Vậy trên Trái Đất có những dạng địa hình nào? Các dạng địa hình đó có những đặc điểm gì? Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC Hoạt động 1: Tìm hiểu về các dạng địa hình chính

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS phân biệt được một số dạng địa hình

chính trên Trái Đất: núi, đồng bằng, cao nguyên, đồi và địa hình cac-xtơ.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi.

- GV chia nhóm học tập, mỗi nhóm nghiên cứu a. Núi: Núi là một dạng địa một dạng địa hình, đọc nội dung SGK, điền vào hình nhô cao rõ rệt trên bề mặt

- GV cho HS quan sát thêm một số cảnh quan địa hình nổi tiếng trên thế giới và Việt Nam: núi Everest, đồng bằng Amadon, vịnh biển Hạ Long, hang động Phong Nha.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Dự kiến sản phẩm:

dưới 200m.

- Là dạng địa hình chuyển tiếp giữa núi với đồng bằng.

e. Địa hình cac-xtơ

- Là dạng địa hình do các loại đá bị hòa tan bởi nước tự nhiên như đá vôi và một số loại đá dễ hòa tan khác.

- Phân biệt núi và đồi:

+ Giống nhau: đều có dạng địa hình đỉnh tròn,

sườn thoải.

+ Khác nhau về độ cao, núi cao trên 500m còn đồi dưới 200.

- Phân biệt đồng bằng và cao nguyên:

+ Giống nhau: đều có bề mặt tương đối bằng phẳng.

+ Khác nhau về độ cao, cao nguyên cao từ 500-

1000m còn đồng bằng từ 0 – 200m.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo

luận