HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong sgk và thảo luận, trả lời câu hỏi: Thế nào là khoa học tự nhiên?

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm, quan sát hình 1.1 sgk và nhận xét những hoạt động nào là hoạt động nghiên cứu khoa học tự nhiên?

- GV yêu cầu HS: Hãy tìm thêm ví dụ về những hoạt động được coi là nghiên khoa học tự nhiên và hoạt động không phải nghiên cứu khoa học tự nhiên?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, thảo luận và tìm ra câu trả lời.

- GV quan sát và hỗ trợ HS trong quá trình HS thảo luận và làm việc nhóm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi HS trình bày kết quả thảo luận

- HS đánh giá nhóm bạn và tự đánh giá cá nhân.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chốt kiến thức.

I. Thế nào là khoa học tự nhiên

- Khoa học tự nhiên nghiên cứu các sự vật, hiện tượng của thế giới tự nhiên và ảnh hưởng của thế giới tự nhiên đến cuộc sống của con người.

- Hoạt động nghiên cứu hình 1.1:

a. Tìm hiểu vi khuẩn bằng kính hiển vi

b. Tìm hiểu vũ trụ

g. Lai tạo giống cây trồng mới.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS quan sát hình 1.2 sgk và trả lời câu hỏi: “KHTN có vai trò như thế nào trong cuộc sống của con người?”

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, thảo luận và tìm ra câu trả lời. GV quan sát và hỗ trợ HS (nếu cần).

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi HS trình bày kết quả thảo luận

- HS đánh giá nhóm bạn và tự đánh giá cá nhân.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và chốt kiến thức.

II. Vai trò của khoa học tự nhiên trong cuộc sống

+ Cung cấp thông tin và nâng cao hiểu biết của con người.

+ Mở rộng sản xuất và phát triển kinh tế

+ Bảo vệ sức khỏe và cuộc sống của con người.

+ Bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS quan sát hình 1.3 sgk và trả lời câu hỏi: Hãy cho biết đối tượng nghiên cứu của từng lĩnh vực thuộc khoa học tự nhiên?

- GV chia lớp thành các nhóm thực hiện nhiệm vụ: Hãy lấy ví dụ về đối tượng nghiên cứu của các lĩnh vực khoa học tự nhiên, theo gợi ý trong bảng 1.2:

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, thảo luận cặp đôi, thảo luận nhóm và thực hiện nhiệm vụ. GV quan sát và hỗ trợ HS (khi cần).

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện một số cặp đôi trình bày kết quả thảo luận.

- GV gọi HS đánh giá kết quả của nhóm bạn

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá kết luận.

III. Các lĩnh vực chủ yếu của khoa học tự nhiên

- Đối tượng nghiên cứu: Sự vật, hiện tượng của thế giới tự nhiên và ảnh hưởng của thế giới tự nhiên đến con người.

- Các lĩnh vực KHTN:

+ Sinh hoạc nghiên cứu về sinh vật và sự sống trên Trái Đất.

+ Khoa học Trái Đất nghiên cứu về Trái Đất.

+ Vật lí nghiên cứu về vật chất, năng lượng và sự biến đổi của chúng trong tự nhiên.

+ Hóa học nghiên cứu về các chất và sự biến đổi các chất trong tự nhiên.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Nhiệm vụ 1: GV cho HS quan sát hình 1.4 và yêu cầu HS thảo luận, trả lời câu hỏi: Nêu tên những vật sống, vật không sống trong hình trên?

Nhiệm vụ 2:

- GV yêu cầu HS lấy một số ví dụ về vật sống và vật không sống.

- GV cho HS quan sát hình 1.5, trả lời câu hỏi: Em hãy nêu những đặc điểm giúp em nhận biết vật sống?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, thảo luận cặp đôi, thảo luận và thực hiện nhiệm vụ. GV quan sát và hỗ trợ HS (khi cần).

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện một số cặp đôi trình bày kết quả thảo luận

- GV gọi HS đánh giá kết quả thảo luận của các bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cần ghi nhớ.

IV. Vật sống và vật không sống

Quan sát hình 1.4 ta thấy:

+ Vật sống: con cá, con chim, mầm cây, con sứa

+ Vật không sống: xe đạp, cái cốc, đôi giày.

=> Vật sống mang những đặc điểm của sự sống, vật không sống không mang những đặc điểm của vật sống.

- Đặc điểm của vật sống:

+ Thu nhận chất dinh dưỡng cần thiết từ môi trường.

+ Thải bỏ chất thải (khí oxi, phân…)

+ Biết vận động

+ Lớn lên và tăng trưởng

+ Có khả năng sinh sản

+ Cảm ứng

+ Chết đi

PHIẾU HỌC TẬP

Câu 1: Lập bảng sự khác biệt giữa vật sống và vật không sống thao bảng mẫu:

Câu 2: Hãy ghi vào bảng ví dụ về đối tượng nghiên cứu của các lĩnh vực Khoa học tự nhiên?

Vật sống

Vật không sống

Sinh vật mang những đặc điểm của sự sống.

Vật không mang những đặc điểm của sự sống.

Các sinh vật có khả năng sinh sản

Vật không có khả năng sinh sản

Để sinh tồn, các sinh vật phụ thuộc vào nước, không khí và thức ăn

Không cần yêu cầu như vậy

Nhạy cảm và phản ứng nhanh với các kích thích

Không nhạy cảm và không phản ứng

Cơ thể trải qua quá trình sinh trưởng và phát triển

Không sin trưởng và phát triển

Sống đến tuổi thọ nhất định sẽ bị chết

Không có khái niệm tuổi thọ

Có thể di chuyển

Không thể tự di chuyển

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS thảo luận: Những dụng cụ đo nào tất cả HS đều nên biết cách sử dụng?

- GV tổ chức để HS làm việc nhóm với yêu cầu quan sát hình 2.1 SGK và kể tên các dụng cụ đo chiều dài, khối lượng, thể tích, thời gian và nhiệt độ trong môn KHTN.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, lắng nghe GV giới thiệu các dụng cụ đo.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS ghi nội dung chính vào vở.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cần ghi nhớ.

- GV mở rộng kiến thức: Các nhà khoa học sử dụng các công cụ đặc biệt để thực hiện công việc nghiên cứu khoa học. Họ cần thu thập dữ liệu hoặc thông tin khi họ muốn tìm hiểu về thế giới tự nhiên. Để giải quyết nhu cầu nảy, các nhà khoa học phải ghi dữ liệu một cách chính xác và có tổ chức. Đây là một phần quan trọng của phương pháp khoa học. Các nhà khoa học có thể sử dụng những công cụ ở trong phòng thí nghiệm hoặc Sử dụng công cụ ở bất cứ nơi nào mà họ thực hiện công việc của mình.

Phòng thí nghiệm KHTN phải có các công cụ để đo về chiều dài (khoảng cách), khối lượng, thể tích, thời gian, nhiệt độ. Các phép đo khác nhau, có các tiêu chuẩn đo và dụng cụ đo khác nhau.

I. Dụng cụ đo trong môn KHTN

+ Đo chiều dài: thước cuộn, thước kẻ, thước dây

+ Đo khối lượng: cân đồng hồ, cân điện tử, cân lò xo, cân y tế.

+ Đo thể tích chất lỏng: cốc đong, ống đong, ống pipet…

+ Đo thời gian: đồng hồ bấm giấy, đồng hồ treo tường.

+ Đo nhiệt độ: nhiệt kế y tế, nhiệt kế rượu, nhiệt kế điện tử…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Hãy kể tên những dụng cụ dùng để đo thể tích chất lỏng?

+ Em hãy nêu giới hạn đo, độ chia nhỏ nhất của một bình chia độ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- GV chốt kiến thức và hướng dẫn HS quy trình đo thể tích của một lượng chất lỏng bằng bình chia độ:

+ Ước lượng thể tích chất lỏng cần đo.

+ Lựa chọn bình chia độ có GHĐ và ĐCNN thích hợp.

+ Để chất lỏng vào bình chia độ, đặt bình chia độ thắng đứng.

+ Đặt mắt nhìn ngang với độ cao mực chất lỏng trong bình.

+ Đọc và ghi kết quả đo theo vạch chia gần với mực chất lỏng.

- GV hướng dẫn HS cách dùng ống hút nhỏ giọt để lấy một lượng chất lỏng và cho HS thảo luận câu hỏi: Khi đo thể tích chất lỏng bằng bình chia độ, nếu đặt bình chia độ không thẳng thì ảnh hưởng như thế nào đến kết quả đo?

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS quan sát quá trình thực hiện của GV, trả lời câu hỏi của GV đưa ra.

- GV gọi 2 bạn HS có năng lực lên và hướng dẫn các bạn thực hiện, HS khác quan sát.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt lại kiến thức HS cần ghi nhớ.

2. Cách sử dụng một số dụng cụ đo thể tích

- Dụng cụ đo thể tích chất lỏng là: bình chia độ, ống pipet (cốc đong, chai, lo, bơm tiêm có ghi sẵn dung tích).

- Giới hạn đo (GHĐ) của một bình chia độ là thể tích lớn nhất ghi trên bình.

- Độ chia nhỏ nhất (ĐCNN) của bình chia độ là thể tích giữa hai vạch chia liên tiếp

trên bình.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS quan sát các bộ phận của kính lúp

- GV hướng dẫn cách sử dụng:

- Sau khi hướng dẫn, GV tổ chức giao nhiệm vụ cho từng HS:

+ Hãy quan sát một con kiến hoặc đường vân tay trên một ngón tay hoặc hình huy hiệu Đội thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.

+ Hãy ước lượng đường kính một sợi tóc của em là bao nhiêu?

- Từ kết quả quan sát, ước lượng, GV cho HS thảo luận:

+ Thiết bị nào giúp em quan sát những hình ảnh trên dễ dàng hơn?

+ Làm thế nào để đo được đường kính một sợi tóc của em?

- GV cho HS: Quan sát gân lá cây bằng kính lúp cầm tay như hướng dẫn, yêu cầu HS vẽ hình gân lá cây đã quan sát được.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hoạt động theo nhóm 3 – 4 người, cùng quan sát, thực hành theo các yêu cầu của GV.

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trưng bày sản phẩm thu được sau khi quan sát và vẽ gân lá cây.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV cho các nhóm nhận xét, đánh giá quá trình thực hiện của HS.

3. Tìm hiểu cách sử dụng kính lúp cầm tay

*Cấu tạo:

+ Tay cầm bằng kim loại hoặc nhựa.

+ Một tấm kính trong, hai mặt lồi.

+ Khung kính bằng kim loại hoặc nhựa.

*Cách sử dụng kính lúp:

+ Dùng tay thuận cầm kính lúp

+ Để mặt kính sát mẫu vật, mắt nhìn vào mặt kính.

+ Di chuyển kính lên cho đến khi nhìn rõ vật.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm tìm hiểu:

+ cấu trúc của kính hiển vi, ghi chú thích từng bộ phận

+ cách sử dụng kính hiển vi

+ cách bảo quản kính hiển vi.

- GV làm mẫu rồi cho HS thực hành quan sát tiêu bản bằng kính hiển vi quang học.

- GV cho HS quan sát ở vật kính: x10, x40 (không cần dầu soi kính).

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hoạt động theo nhóm 3 – 4 người, cùng quan sát, thực hành theo các yêu cầu của GV.

- GV dành thời gian quan sát, hướng dẫn tỉ mỉ giúp HS thực hiện.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trưng bày sản phẩm thu được sau khi quan sát và vẽ gân lá cây.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV cho các nhóm nhận xét, đánh giá quá trình thực hiện của HS.

4. Cách sử dụng kính hiển vi quang học

Cấu tạo: Kính hiển vi gồm có 4 hệ thống:

- Hệ thống giá đỡ gồm: bệ, thân, mâm gắn vật kính, bàn để tiêu bản, kẹp tiêu bản.

- Hệ thống phóng đại: thị kính và vật kính.

- Hệ thống chiếu sáng: gương, màn chắn, tụ quang.

- Hệ thống điều chỉnh: núm chỉnh thô, núm chỉnh tinh, núm điều chỉnh tụ quang lên xuống…

*Cách sử dụng: (sgk)

* Cách bảo quản:

- Sử dụng đúng quy trình

- Đặt kính nơi khô thoáng, cất vào hộp có gói hút ẩm.

- Lau giá đỡ, lau vật kính bằng giấy mềm chuyên dụng có tẩm cồn.

- Bảo dưỡng, mở kính lau hệ thống chiếu sáng định kì.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS quan sát hình 2.9, 2.10 sgk, yêu cầu HS mô tả nội dung từng hình, sau đó trả lời các hành động trong hình là cần làm hay không được làm khi thực hành.

- GV hướng dẫn HS quan sát hình 2.11, yêu cầu các em cho biết các kí hiệu thông báo về chất độc hại có thể có trong phòng thực hành.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, chỉ ra những điều nên và không nên làm trong phòng thí nghiệm, đưa ra các kí hiệu thông báo chất độc.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS đứng dậy nêu kết quả thực hiện

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức cần ghi nhớ, chuyển sang nội dung mới.

5. Quy định an toàn trong phòng thực hành

- Việc cần làm: đeo khẩu trang, đeo kính, rửa tay bằng xà bông….

- Việc không được làm: làm đổ hóa chất, hít mùi hóa chất, nói chuyện khi thực hành, đổ hóa chất vào bồn rửa tay, chạy nhảy trong phòng thực hành….

- Kí hiệu cảnh báo trong phòng thực hành:

PHIẾU HỌC TẬP

Câu 1: Điền thông tin đã học vào “Bảng các dụng cụ đo” sau đây:

Câu 2: Hãy dùng bình chia độ, ca đong để đo thể tích chất lỏng. Đo ba lần và ghi kết quả đo vào bảng:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS quan sát hình 3.1 và 3.2 sgk và trả lời câu hỏi:

+ Nhìn vào hình 3.1, liệu em có thể khẳng định được hình tròn màu đỏ (hình a) và hình (b) to bằng nhau không?

+ Dựa vào hình 3.2 hãy sắp xếp các đoạn thẳng (nằm ngang) trên mỗi hình 3.2a và 3.2b theo thứ tự từ ngắn đến dài và kiểm tra kết quả.

- GV yêu cầu HS: Hãy lấy ví dụ chứng tỏ các giác quan có thể cảm nhận sai một số hiện tượng?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện trả lời câu hỏi và kiểm chứng.

- HS đưa ra một số minh chứng con người có thể cảm nhận sai hiện tượng đang xảy ra nếu chỉ dựa vào cảm giác.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS đứng dậy trình bày quả thực hiện

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức cần ghi nhớ, chuyển sang nội dung mới.

I. Sự cảm nhận hiện tượng

- Đôi khi, giác quan có thể làm cho chúng ta cảm nhận sai hiện tượng đang quan sát.

- Để có thể đánh giá về hiện tượng một cách khách quan, không bị phụ thuộc vào cảm giác chủ quan thì người ta thực hiện các phép đo.

- Cách lấy ví dụ: Chuẩn bị sẵn một cốc nước và ống hút bằng nhựa. Trải nghiệm hiện tượng nhìn thấy ống hút bị gấp khúc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS:

+ Đưa ra một số đơn vị đo chiều dài mà em đã biết trong học tập hoặc trong đời sống?

+ Đưa ra một số dụng cụ đo chiều dài mà em đã biết trong học tập hoặc trong đời sống?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, thảo luận, trả lời câu hỏi

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS phát biểu ý kiến dựa trên kinh nghiệm bản thân.

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức

- GV dẫn dắt để HS lâp được bảng đơn vị đo chiều dài như bảng 3.1sgk.

II. Đo chiều dài

1. Tìm hiểu về đơn vị đo chiều dài

- Đơn vị đo chiều dài là mét, kí hiệu là m.

- Một số đơn vị đo chiều dài khác:

- Dụng cụ đo chiều dài: thước dây, thước nhựa…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS quan sát hình 3.4 sgk và hướng dẫn cho HS cách đo độ dài

- GV đặt câu hỏi: Khi đặt mắt nhìn như hình 3.6a hoặc 3.6b thì ảnh hưởng thế nào đến kết quả đo?

- GV cho HS dùng thước và bút chì, kiểm tra lại câu trả lời của mình.

- GV cho HS làm bài luyện tập trang 22 sgk (ước lượng và đo chiều dài ngòn tay, chiều cao chiếc ghế, khách cách vị trí của em đến lớp).

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, thảo luận, trả lời câu hỏi

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS phát biểu ý kiến dựa trên kinh nghiệm bản thân.

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức

II. Đo chiều dài

- Cách đặt mắt:

+ Nếu đặt mắt như hình 3.6a sgk thì kết quả bằng số nhìn thấy trừ đi một vạch.

+ Ở hình 3.6b sgk thì kết quả bằng số nhìn thấy cộng thêm một vạch.

Ghi nhớ:

- Để cho chiều dài, người ta dùng thước.

+ Giới hạn đo là độ dài lớn nhất ghi trên thước.

+ Độ chia nhỏ nhất là độ dài giữa hai vạch chia liên tiếp trên thước.

- Khi đo chiều dài bằng thước, cần:

+ ước lượng độ dài cần đo để chọn được thước đo phù hợp

+ Đặt thước và mắt nhìn đúng cách

+ Đọc và ghi kết quả đúng quy định.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS:

+ Đưa ra một số đơn vị đo khối lượng mà em đã biết trong học tập hoặc trong đời sống?

+ Đưa ra một số dụng cụ đo khối lượng mà em đã biết trong học tập hoặc trong đời sống?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, thảo luận, trả lời câu hỏi

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS phát biểu ý kiến dựa trên kinh nghiệm bản thân.

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức

- GV dẫn dắt để HS lâp được bảng đơn vị đo khối lượng như bảng 3.2 sgk.

II. Đo khối lượng

1. Tìm hiểu về đơn vị đo khối lượng

- Đơn vị đo khối lượng là kg, kí hiệu là kg.

- Một số đơn vị đo khối lượng khác:

- Dụng cụ đo khối lượng: cân đồng hồ, cân lò xo…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

NV1: Thảo luận cách đo và khắc phục thao tác sai khi đo.

- GV yêu cầu HS lấy ví dụ về các loại cân mà em biết?

- GV dùng cân đồng hồ hướng dẫn HS cách đo khối lượng 2 bát gạo.

- GV gọi 3 HS lên bàn giáo viên, đứng ở ba vị trí khác nhau đọc kết quả đo (GV ghi kết quả của ba bạn đọc lên bảng) sau đó yêu cầu HS về chỗ, cả lớp cùng nghiên cứu và trả ời câu hỏi luyện tập trang 24sgk:

+ Hãy cho biết vị trí nhìn cân như bạn A và bạn C (thì kết quả thay đổi như thế nào).

+ Hãy cho biết cách đặt mắt nhìn đúng bà đọc đúng chỉ số của cân?

NV2: Thực hành ước lượng và đo khối lượng.

- GV chia lớp thành các nhóm, sau đó phát cho mỗi nhóm một đồ vật khác nhau. GV yêu cầu các nhóm trước khi thực hiện đo hãy ước lượng khối lượng của đồ vật đó, sau đó thực hành đo và kiểm tra xem liệu nhóm đã ước lượng đúng hay chưa.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, thảo luận, trả lời câu hỏi

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS phát biểu ý kiến dựa trên kinh nghiệm bản thân.

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức

2. Cách đo khối lượng

- Cách đặt mắt:

+ Bạn B đặt mắt đúng vị trí

+ Số mà bạn A nhìn thấy bé hơn chỉ số của kim cân.

+ Số mà bạn C nhìn thấy lớn hơn chỉ số của kim cân.

Ghi nhớ:

Khi đo khối lượng bằng cân, cần:

+ ước lượng khối lượng cần đo để chọn cân phù hợp

+ Điều chỉnh để kim cân chỉ đúng vạch số 0

+ Đặt vật lên đĩa cân hoặc treo vật lên móc cân.

+ Đặt mắt nhìn bà ghi kết quả đúng quy định.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS:

+ Đưa ra một số đơn vị đo thời gian mà em biết?

+ Đưa ra một số dụng cụ đo thời gian mà em biết?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, thảo luận, trả lời câu hỏi

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS phát biểu ý kiến dựa trên kinh nghiệm bản thân.

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức

- GV dẫn dắt để HS lâp được bảng đơn vị đo khối lượng như bảng 3.3sgk

III. Đo thời gian

1. Tìm hiểu về đơn vị đo thời gian

- Đơn vị đo thời gian là giây, kí hiệu là s.

- Một số đơn vị đo thời gian khác:

- Dụng cụ đo khối lượng: Đồng hồ bấm giờ điện tử.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

NV1: Thảo luận cách đo và khắc phục thao tác sai khi đo.

- GV dùng đồng hồ điện tử hướng dẫn HS cách đo thời gian.

- GV yêu cầu HS nghiên cứu và trả ời câu hỏi luyện tập trang 25sgk:

+ Khi đo thời gian chuyển động của một vật, nếu em bấm START/STOP trước hoặc sau lúc vật bắt đầu chuyển động thì kết quả đo bị ảnh hưởng như thế nào?

+ Nếu không điều chỉnh về đúng số O trước khi bắt đầu đo thì kết quả đo được tính thế nào?

NV2: Thực hành ước lượng và đo thời gian.

- GV gọi 3 HS có tinh thần xung phong lên bảng, thực hành ước lượng và đo thời gian:

+ Bạn 1: ước lượng và đo thời gian một nhịp tim của mình.

+ Bạn 2: ước lượng và đo thời gian GV đi từ cuối lớp lên bục giảng.

+ Bạn 3: ước lượng và đo thời gian thời gian bạn viết xong dòng chữ “khoa học tự nhiên 6”.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ, thảo luận, trả lời câu hỏi

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS phát biểu ý kiến dựa trên kinh nghiệm bản thân.

- HS xung phong lên bảng để thực hiện ước lượng và đo thời gian theo sự phân công của GV.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức .

2. Cách đo thời gian

- Nếu em bấm START/STOP trước hoặc sau lúc vật bắt đầu chuyển động thì kết quả đo không còn chính xác. Nếu vậy cần phải trừ đi hoặc cộng thêm khoảng thời gian từ lúc bấm đến số 0 của đồng hồ.

- Nếu không điều chỉnh về đúng số 0 như hình 3.9 skg trước khi bắt đầu đo thì kết quả đo phải trừ đi số chỉ này.

Ghi nhớ:

Khi đo thời gian bằng đồng hồ bấm giấy, cần:

+ Chọn chức năng phù hợp

+ Điều chỉnh để đồng hồ chỉ số 0

+ Sử dụng nút START/STOP để bắt đầu và kết thúc đo.

+ Đặt mắt nhìn, đọc và ghi kết quả đúng quy định.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

- GV đặt ba cốc nước, để vào 3 cốc nước:

+ Cốc 1: bỏ nước lọc và mấy viên đá lạnh

+ Cốc 2: cốc nước lọc bình thường

+ Cốc 3: cốc nước vừa đun sôi

- GV yêu cầu HS quan sát, đưa ra dự đoán. Theo em, nước trong cốc 2 nóng hơn nước trong cốc nào và lạnh hơn nước trong cốc nào? Nước trong cốc nào có nhiệt độ cao nhất, nước trong cốc nào có nhiệt độ thấp nhất?

- GV dẫn dắt vào bài học: Để kiểm tra xem câu trả lời của các em có đúng hay không, chúng ta sẽ tìm hiểu các nội dung sau đây.

- HS quan sát GV đặt 3 cốc nước

- HS dự đoán:

+ Cốc 2 nóng hơn cốc 1 và lạnh hơn cốc 3.

+ Cốc 3 có nhiệt độ cao nhất, cốc 1 có nhiệt độ thấp nhất.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn, giảng giải cho HS để rút ra kết luận nhiệt độ là số đo độ nóng/ lạnh của một vật.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- GV cung cấp kiến thức cho HS: Độ nóng hay lạnh của một vật được xác định thông qua nhiệt độ của nó. Vật nóng có nhiệt độ cao hơn vật lạnh. Nhiệt độ là số đo “nóng”, “lạnh” của vật.

Cũng như một số cảm giác khác, cảm giác nhiệt độ của chúng ta không phải lúc nào cũng đúng. Để khẳng định chính xác được nhiệt độ của vật, thay vì tin vào cảm giác thì người ta dùng cách đo. Nhiệt độ được đo bằng nhiệt kế theo thang đo xác định.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS ghi chép nội dung cần ghi nhớ vào vở

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

I. Nhiệt độ và độ nóng lạnh

- Nhiệt độ là số đo “nóng”, “lạnh” của vật.

- Nhiệt độ được đo bằng nhiệt kế theo thang đo xác định.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn, cung cấp kiến thức cho HS

- GV cho HS quan sát nhiệt kế để cảm nhận

- GV hỏi HS: Thang nhiệt độ Xen-xi-ớt cần phải dùng hai nhiệt độ cố định để làm gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận kiến thức giáo viên truyền tải

- HS suy nghĩ, trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi 2 HS đứng dậy trình bày câu trả lời của mình.

- GV cho 2 HS đó nhận xét câu trả lời của nhau.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Thang nhiệt độ Xen-xi-ớt

- Nhiệt độ của hơi nước đang sôi và nhiệt độ của nước đá đang tan được chọn làm hai nhiệt độ cố định. Khoảng giữa hai nhiệt độ này được chia thành 100 phần bằng nhau, mỗi phần ứng với một độ, kí hiệu là C.

- Thang nhiệt độ Xen-xi-ớt cần phải dùng hai nhiệt độ cố định để có một khoảng cách xác định giữa hai nhiệt độ này.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

NV1:

- GV cho HS đọc kiến thức trong sgk.

- GV tổ chức hoạt động nhóm: Cho HS dùng nhiệt kế, cốc nước nóng, cốc nước lạnh, thước để thực hiện trải nghiệm chất lỏng nở ra khi đưa bầu nhiệt kế vào cốc nước nóng và co lại khi đưa vào cốc nước lạnh.

- GV hướng dẫn để HS rút ra được sự dài hay ngắn lại của một chất lỏng trong ống nhiệt kế.

NV2:

- GV cho HS sử dụng nhiệt kế để thảo luận tìm ra cách đo nhiệt kế.

- GV hướng dẫn HS rút ra cách đo (tr28sgk).

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận kiến thức giáo viên truyền tải

- HS suy nghĩ, tìm ra cách đo nhiệt kế

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện một số nhóm đứng dậy trình bày câu trả lời của mình.

- GV gọi HS nhận xét câu trả lời của nhóm bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

III. Nhiệt kế

- Sự nở vì nhiệt của chất lỏng được dùng làm cơ sở để đo nhiệt độ.

- Cách đo:

+ B1: Đưa thủy ngân về vạch thấp nhất.

+ B2: Dùng bông và cồn ý tế làm sạch nhiệt kế.

+ B3: Đặt nhiệt kế vào nách, kẹp cánh tay lại để giữ nhiệt kế.

+ B4: Sau khoảng 3 phút, lấy nhiệt kế ra và đọc nhiệt độ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS làm việc nhóm, dùng nhiệt kế để rút ra cách đặt mắt nhìn và đọc đúng chỉ số của nhiệt kế.

- Sau đó, GV giao cho mỗi nhóm: 1 nhiệt kế, bông và cồn y tế để tiến thành đo nhiệt độ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS cùng GV thảo luận, HS quan sát quá trình GV thực hành mẫu và tiến hành thực hiện theo sự hướng dẫn.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Các nhóm báo cáo kết quả mà nhóm đã thu được sau khi thực hành.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt kiến thức, nhận xét quá trình học tập của HS.

IV. Đo nhiệt độ cơ thể

- Cách đo:

+ B1: Đưa thủy ngân về vạch thấp nhất.

+ B2: Dùng bông và cồn ý tế làm sạch nhiệt kế.

+ B3: Đặt nhiệt kế vào nách, kẹp cánh tay lại để giữ nhiệt kế.

+ B4: Sau khoảng 3 phút, lấy nhiệt kế ra và đọc nhiệt độ.

STT

Tên thành viên

Nhiệt độ cơ thể

1

Nguyễn Văn A

C

2

.....

......

3

4

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS đọc nhanh kiến thức trong sgk và thực hiện phiếu học tập 1.

- GV yêu cầu HS rút ra nhận xét về sự đa dạng của chất và trả lời câu hỏi: “Chất có ở đâu?”

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS cùng đọc thông tin, hoàn thành phiếu bài tập 1 và câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm đứng dậy trình bày kết quả.

- Các nhóm khác nhận xét cho nhóm bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

I. Chất ở xung quanh chúng ta

- Chất rất đa dạng, chất có ở xung quanh, ở đâu có vật thể, ở đó có chất, mọi vật thể đề do chất tạo nên.

- Một vật thể có thể có nhiều chất tạo nên. Ví dụ hình 5.1b,c,g

- Một chất có thể có trong nhiều vật thể khác nhau. Ví dụ nước có trong các vật thể khác nhau như hình 5.1c,g.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS đọc thông tin trong sgk.

- GV hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm và trình bày kết quả thảo luận theo mẫu phiếu học tập 2.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS cùng đọc thông tin, hoàn thành phiếu bài tập 2.

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm đứng dậy trình bày kết quả.

- Các nhóm khác nhận xét, đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Ba thể của chất và đặc điểm của chúng

- Ba thể của chất là: rắn – lỏng – khí

- Đặc điểm các thể của chất:

Câu

Cụm từ in nghiêng

Vật thể tự nhiên

Vật thể nhân tạo

Vật sống

Vật không sống

Chất

1

Dây dẫn điện

đồng, nhôm

chất dẻo

2

Chiếc ấm

nhôm

3

Giấm ăn (giấm gạo)

nước

4

Cây bạch đàn

cellulose

giấy

Tên hình

Vật thể tự nhiên

Vật thể nhân tạo

Vật sống

Vật không sống

Vật được làm từ/ được tạo bởi chất nào?

5.1a

5.1b

5.1c

5.1d

5.1e

5.1g

Khối lượng

Hình dạng

Thể tích

Chất rắn

Chất lỏng

Chất khí

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giao nhiệm vụ: yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi trong phiếu học tập 1.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ trao đổi, thảo luận tìm ra câu trả lời

- GV quan sát HS thực hiện, hỗ trợ khi cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện 2 nhóm lên trình bày: Mỗi nhóm trình bày 2 câu hỏi.

- GV gọi bạn khác đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá chốt kiến thức cần ghi nhớ, chuyển sang nội dung mới.

I. Tính chất của chất

- Tính chất vật lí: thể, màu sắc, mùi vị, khối lượng, thể tích, tính tan, tính dẻo, tính cứng, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt…

- Tính chất hóa học: là khả năng bị biến đổi thành chất khác.

Vật thể

Tính chất vật lí

Thể

Màu sắc

Mùi vị

Tính chất khác

Dây đồng

Rắn

Nâu đỏ

Không mùi

Dẫn điện, dẻo

Kim cương

Rắn

Trong suốt

Không mùi

Cứng

Đường

Rắn

Màu trắng

Vị ngọt

Tan trong nước

Dầu ô liu

Lỏng

Màu trắng

Thơm

Sánh, không tan trong nước

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS đọc thông tin sgk.

- GV phát phiếu học tập 2, cho HS tiến hành thí nghiệm và điền kết quả quan sát được trong quá trình làm thí nghiệm để hoàn thành phiếu BT.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ tiến hành thí nghiệm và ghi kết quả

- GV hướng dẫn, quan sát HS thực hiện, hỗ trợ khi cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV thu phiếu học tập số 2

- Đại diện các nhóm trình bày kết quả của nhóm mình thu được.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hành, chuyển sang nội dung mới.

II. Sự chuyển thể của chất

1. Sự nóng chảy và đông đặc

- Sự chuyển từ thể rắn sang thể lỏng gọi là sự nóng chảy.

- Sự chuyển từ thể lỏng sang thể rắn gọi là sự đông đặc.

2. Sự bay hơi và ngưng tụ

- Sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi (khí) được gọi là sự bay hơi.

- Sự chuyển từ thể hơi sang thể lỏng được gọi là sự ngưng tụ.

3. Sự bay hơi

- Sự sôi là sự bay hơi đặc biệt. Trong suốt thời gian sôi, nước vừa bay hơi vừa tạo ra các bọt khí , vừa bay hơi trên mặt thoáng, đồng thời nhiệt độ của nước không thay đổi. Đối với một số chất lỏng khác, sự sôi cũng diễn ra tương tự.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

KẾT QUẢ

- GV nêu câu hỏi, yêu cầu HS hoàn thành bài tập:

Câu 1: Kể thêm một số tính chất vật lí khác của chất mà em biết?

Câu 2: Phân biệt tính chất vật lí, tính chất hóa học được mô tả trong các hình 6.3?

Câu 3: Hãy cho biết đã có quá trình chuyển thể nào xảy ra khi đun nóng một miếng nến và để nguội?

Câu 4: Hãy cho biết trong mỗi trường hợp sau đã diễn ra quá trình bày hơi hay ngưng tụ?

a. Quần áo ướt khi phơi nắng thì khô dần

b. Tấm gương trong nhà tắm bị mờ dần khi ta tắm nước nóng

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ và tiến hành đo và ghi kết quả.

- GV nhận xét kết quả thực hiện của HS, GV chuẩn kiến thức.

Câu 1: nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ đông đặc.

Câu 2: Tính chất hóa học hình a, b; tính chất vật lí hình c, d.

Câu 3: Khi đun miếng nến, sau để nguội thì quá trình nóng chảy và đông đặc đã xảy ra.

Câu 4: a. Bay hơi, b. Ngưng tụ.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Vận dụng kiến thức đã biết và đã đọc sgk (trang 33), thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi sau:

Câu 1: Hãy nêu một số tính chất của nước giúp em phân biệt nước với các chất khác? ....................................................................................................................

...............................................................................................................................

Câu 2: Quan sát hình 6.1 nêu một số tính chất vật lí của chất có trong mỗi vật thể. Điền các thông tin vào bảng dưới đây:

Câu 3: Quan sát hình 6.2, cho biết ở hình a, gỗ cháy thành than có còn giữ được tính chất ban đầu không, hình b dây xích xe đạp bị gỉ, gỉ sắt có phải là sắt hay không? Chất mới tạo thành trong hai hình a, b là chất nào?.................................

...............................................................................................................................

Câu 4: Những đồ vật bằng sắt (khóa cửa, dây xích...) khi được bôi dầu mỡ sẽ không bị gỉ? Vì sao? ...........................................................................................

...............................................................................................................................

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Câu 1: Tiến hành thí nghiệm “Sự chuyển thể của chất” theo hướng dẫn (hình 6.4, sgk) và điền các thông tin vào bảng sau:

Câu 2: Cho biết các thể của nước đá được chuyển đổi như thế nào?

...............................................................................................................................

...............................................................................................................................

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

- GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân trả lời câu hỏi khi quan sát hình ảnh người thợ lặn trong sgk:

1. Người thợ lặn treo bình khí gì khi lặn xuống biển?

2. Vì sao oxygen được sử dụng trong bình khí của người thợ lặn?

3. Các em hãy tìm ví dụ khác cần phải sử dụng khí oxygen có trong thực tế cuộc sống?

- GV lắng nghe câu trả lời, dẫn dắt HS vào bài học mới: Người ta có thể nhịn ăn trong ba tuần, nhịn uống trong ba ngày nhưng không thể nhịn thở ba phút. Cụ thể chúng ta sẽ tìm hiểu oxygen trong bài học ngày hôm nay.

- HS tiếp nhận câu hỏi, đưa ra câu trả lời:

(1) Bình chứa khí oxygen

(2) Khí oxygen được sử dụng trong bình khí của người thợ lặn vì khí oxygen duy trì sự hô hấp cho con người.

(3) Bình chứa oxygen để cấp cứu bệnh nhân, máy sục khí oxygen vào bể cá cảnh, ao hồ nuôi tôm, cá...

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt vấn đề: Xung quanh chúng ta là không khí, chúng ta đang hít thở không khí và trong không khí có oxygen. Hãy nêu tất cả những điều em biết về oxygen?

- GV hướng dẫn HS rút ra tính chất vật lí của Oxygen và nêu tầm quan trọng của oxygen?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời câu hỏi

- GV tiếp tục cho HS hoạt động theo nhóm làm thí nghiệm chứng minh oxygen duy trì sự cháy và điều kiện cung cấp nhiệt ban đầu cho sự cháy (sự khơi mào).

- GV đặt câu hỏi: Vì sao khi đốt bếp than, bếp lò muốn ngọn lửa cháy to hơn ta thưởng thổi hoặc quạt mạnh vào bếp?

- GV dẫn dắt: Đến đây chúng ta quay trở lại với câu trả lời của bạn trên hình ở phần mở đầu vào bài trong bình khí của người thợ lặn bình đó có phải chứa khí oxygen hay không? Người ta nạp khí oxygen bằng cách nào? Yêu cầu HS đọc phần em có biết để hiểu rõ vai trò của oxygen nén.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi HS đứng dậy trình bày câu trả lời của mình.

- HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức và nêu vấn đề: Oxygen có vai trò quan trọng như vậy nhưng oxygen cũng là một trong những điều kiện để phát sinh ngọn lửa (cháy). Nếu có đám cháy xảy ra cách dập tắt đám cháy như thế nào? HS về nhà đọc và tìm hiểu thêm mục Em có biết và mục Tìm hiểu thêm để biết cách dập tắt các đám cháy.

I. Tìm hiểu oxygen

1. Tính chất vật lí

- Là chất không màu, không mùi, không vị và ít tan trong nước.

2. Vai trò của oxygen

Nhờ tính chất dễ nến, khí oxygen được nén vào những bình chứa khí đặc biệt cùng một số khí khác, để phục vụ nhiều mục đích khác nhau: trong y tế, chinh phục độ cao hay khám phá đại dương.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS làm thí nghiệm theo nhóm; hướng dẫn HS mô tả các hiện tượng quan sát được hoặc có thể viết sẵn phiếu học tập theo mẫu để HS điền thông tin cho thuận lợi:

+ Bước 1: Chuẩn bị chậu thuỷ tinh chứa khoảng 1 lít nước. Sau đó cho một vài viên xút (NaOH) hoặc dung dịch NaOH đặc khuấy đều cho xút hoà tan hết tạo thành dung dịch kiềm loãng.

+ Bước 2: Chuẩn bị một mẫu xốp hoặc mẫu gỗ nhỏ, dính cho mẫu nến nhỏ bám trên bề mặt mẫu xốp hoặc mẫu gỗ rồi đặt vào trong chậu thuỷ tinh. Up cộc thuỷ tinh vào và đánh dấu mực nước (trong cốc có thể dùng mẫu dây chun hoặc bút dạ đánh dấu lại).

+ Bước 3: Nhấc cốc ra, châm lửa vào ngọn nến cho cháy sau đó úp nhanh cốc lại.

+ Bước 4: Sau khi nến tắt, quan sát mực nước dâng lên chiếm khoảng bao nhiêu phần cột không khí trong cốc.

- GV yêu cầu HS dựa vào vào hình 7.3 (SGK), nêu thành phần không khí?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát GV hướng dẫn, thực hiện thí nghiệm, tiến hành thực hiện theo sự hướng dẫn chi tiết của GV. HS quan sát kết quả và đưa ra câu trả lời.

- Trong quá trình HS làm thí nghiệm, GV nhắc HS đeo găng tay vì dung dịch kiềm loãng sẽ gây ngứa tay.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi HS đứng dậy trình bày câu trả lời của mình.

- HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

II. Không khí

1. Thành phần của không khí

Thí nghiệm:

(1) Mô tả hiện tượng: Khi châm nến, nến cháy cho đến khi tắt thì thấy mực nước dâng lên chiếm khoảng 1/5 khoảng trống của cốc, từ đó suy ra lượng oxygen khoảng 1/5 thể tích không khí. chiếm

- Khi nến cháy chỉ có oxygen cháy, khi cháy tạo ra khí carbon dioxide, khí này hoà tan trong dung dịch kiềm loãng làm cho thể tích khí trong bình giảm đi, vì vậy nước dâng lên. – Khí oxygen chiếm khoảng 1/5 thể tích tương ứng với 20 %, như vậy oxygen chiếm khoảng 20% thể tích không khí. Lưu ý: HS có thể chưa giải thích được vì sao nước dâng lên, GV có thể đặt thêm câu hỏi và gợi ý cho HS trả lời.

(2) Thành phần không khí về thể tích: oxygen chiếm 21%; nitơ chiếm 78%; còn lại 1% là hơi nước, khí carbon dioxide và các khí khác.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

GV chia lớp thành các nhóm và yêu cầu:

+ Nhóm 1: Quan sát hình 7.4, nêu một số vai trò của không khí đối với tự nhiên?

+ Nhóm 2: Quan sát hình 7.6 cho biết nguồn lây ô nhiễm không khí nào là do tự nhiên, và nguồn nào là do con người gây ra?

+ Nhóm 3: Ô nhiễm không khí đã có những ảnh hưởng như thế nào đến con người và tự nhiên?

+ Nhóm 4: Em hãy nêu một số biện pháp bảo vệ môi trường, góp phần làm giảm thiểu ô nhiễm không khí?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, bầu nhóm trưởng, phân công nhiệm vụ, tiến hành thảo luận, đưa ra câu trả lời.

- GV quan sát HS thảo luận, hỗ trợ khi HS cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm

- Các HS nhóm khác nhận xét, đánh giá, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức bài học.

II. Không khí

2. Vai trò của không khí đối với tự nhiên

+ Oxygen cần cho sự hô hấp

+ Cacbon dioxide cần cho sự quang hợp.

+ Nito cung cấp một phần dưỡng chất cho sinh vật.

+ Hơi nước điều hòa nhiệt độ, nguồn gốc sinh ra mây, mưa.

3. Sự ô nhiễm của không khí và một số biện pháo bảo vệ…

a. Một số chất và nguồn gây ô nhiễm không khí

+ Một số chất gây ô nhiễm: Cacbon monoxide, cacbon dioxide, sulfur dioxide…

+ Nguồn lây: ô nhiễm tự nhiên, ô nhiễm do con người gây ra.

b. Những ảnh hưởng của ô nhiễm không khí đến con người và tự nhiên.

+ Gây ra một số loại bệnh về đường hô hấp, dị ứng, làm suy giảm khả năng hoạt động thể chất…

+ Gây ra hiện tượng thiên tai hạn hán, băng tan, mưa acid…

c. Biện pháp bảo vệ môi trường không khí

+ Sử dụng năng lượng tái tạo, thân thiện với môi trường.

+ Trồng thêm nhiều cây xanh

+ Sử dụng tiết kiện nước và các năng lượng sạch.

+ Tuyên truyền, nâng cao ý thức của con người…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

– GV tổ chức cho HS quan sát hình ảnh trong SGK, cho HS thảo luận cặp đôi, hoàn thành bảng:

- GV gọi HS đứng dậy trả lời, GV nhận xét dẫn dắt vào bài học mới.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, đưa ra câu trả lời:

+ Lốp xe – cao su – cao su

+ Cửa kính – thủy tinh – thủy tinh

+ Động cơ – kim loại – sắt là thành phần chính.

+ Tay nắm – nhựa – nhựa.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

NV1:

- GV chia lớp thành các nhóm, hoàn thành phiếu học tập 1 để biết được tính chất, dứng dụng và cách sử dụng an toàn hiệu quả của các vật liệu đó.

NV2:

- Từ 3 nhóm đã chia sẵn ở nhiệm vụ 1, GV tiếp tục cho các nhóm tìm hiểu và đề xuất cách kiểm tra tính chất của một số chất theo bảng 8.1sgk. Cụ thể:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về nhựa, kim loại

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về cao su, thủy tinh

+ Nhóm 3: Tìm hiểu về gốm, gỗ.

- GV đặt thêm các câu hỏi cho các nhóm:

+ Trình bày cách sử dụng các vật liệu bảo đảm sự phát triển bền vững.

+ Tìm một số dẫn chứng để chỉ ra rằng việc sử dụng nhựa không hợp lí, không hiệu quả có thể tác động tiêu cực đến sức khoẻ và môi trường. Chúng ta cần làm gì để làm giảm thiểu rác thải nhựa?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ cho từng cá nhân, suy nghĩ trả lời câu hỏi.

- GV quan sát các nhóm hoạt động thảo luận, hỗ trợ khi HS cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Một số vật liệu thông dụng

1. Tính chất và ứng dụng của một số vật liệu thông dụng

*Nhựa:

+ Dễ tạo hình, nhẹ, dẫn nhiệt kém, không dẫn điện, bền với môi trường

+ Nhựa được dùng chế tạo nhiều vật dụng trong cuộc sống.

+ Không nên để vật liệu bằng nhựa nơi có nhiệt độ cao. Hạn chế sử dụng đồ nhựa một lần.

* Kim loại:

+ Tính dẻo, tính dẫn điện, dẫn nhiệt tốt.

+ Sử dụng làm vật dụng, máy móc, phương tiện trong cuộc sống hằng ngày.

+ Khi sử dụng vật liệu kim loại cần chú ý về tính dẫn điện và dẫn nhiệt của vật. Sơn lên bề mặt kim loại để không bị gỉ.

* Cao su

+ Có khả năng chịu mài mòn, cách điện, không thấm nước.

+ Khi sử dụng không nên để ở nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, không nên tiếp xúc với hóa chất và đồ sắc nhọn.

* Thủy tinh:

+ Không thấm nước, trong suốt

+ Khi sử dụng cần cẩn thận, tránh đổ vỡ, không để vật cứng đè lên.

*Gốm: cứng, bền, cách điện tốt, chịu nhiệt độ cao.

* Gỗ: bền chắc, dễ tạo hình, dùng làm đồ dùng nội thất

2. Sử dụng các vật liệu đảm bảo sự phát triển bền vững

+ Cần bảo quản và sử dụng đúng cách

+ Khuyến khích dùng vật liệu có thể tái sử dụng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS thảo luận theo nhóm với cùng nhiệm vụ, thảo luận bốn câu

hỏi sau:

+ C1: Thảo luận nhóm, phân tích, tìm hiểu một số nhiên liệu về: phân loại nhiên liệu, cho ví dụ (kể tên một số loại nhiên liệu), tính chất, ứng dụng.

+ C2: Đề xuất phương án kiểm chứng xăng nhẹ hơn nước và không tan trong nước.

+ C3: An ninh năng lượng là gì? Vì sao phải bảo đảm an ninh năng lượng?

+ C4: Vì sao cần sử dụng nhiên liệu bảo đảm an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững? Nêu một số cách sử dụng nhiên liệu bảo đảm an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm nhận nhiệm vụ theo các nhiệm vụ tương tự như nội dung trên, phân công nhiệm vụ cho từng cá nhân, suy nghĩ trả lời câu hỏi.

- GV quan sát các nhóm hoạt động thảo luận, hỗ trợ khi HS cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

II. Một số nhiên liệu thông dụng

2. An ninh năng lượng

Là việc đảm bảo năng lượng dưới nhiều dạng khác nhau, đủ dùng, sạch và rẻ như năng lượng mặt trời, năng lượng gió…

3. Sự dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững.

+ Duy trì các điều kiện thuận lợi cho sự cháy: cung cấp đủ không khí, tăng diện tích tiếp xúc giữa nhiên liệu và không khí.

+ Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết, phù hợp với nhu cầu sử dụng.

+ Tăng cường sử dụng những nhiên liệu có thể tái tạo, ít ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS thảo luận theo nhóm với cùng nhiệm vụ, thảo luận ba câu hỏi sau:

+ C1. Thảo luận nhóm, phân tích, tìm hiểu một số nguyên liệu và nêu tên một số nguyên liệu; nêu thành phần hoặc tính chất, ứng dụng của một số nguyên liệu.

+ C2. Đề xuất được phương án kiểm chứng độ cứng của đá vôi và tiến hành thí nghiệm đá với tác dụng được với dung dịch hydrochloric acid. Giải thích hiện tượng mưa acid làm hư hại các tượng đá để ngoài trời.

+ C3. Vì sao cần sử dụng nguyên liệu bảo đảm an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững? Nêu một số cách sử dụng nguyên liệu bảo đảm an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Các nhóm nhận nhiệm vụ, phân công nhiệm vụ cho từng cá nhân, suy nghĩ trả lời câu hỏi.

- GV quan sát các nhóm hoạt động thảo luận, hỗ trợ khi HS cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

III. Một số nguyên liệu thông dụng

1. Tính chất và ứng dụng của một số nguyên liệu thông dụng

2. Sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững.

- Việc khai thác quá mức, không có kế hoạch -> nguyên liệu cạn kiệt, ảnh hưởng tới môi trường.

- Việc khai thác phải đảm bảo an toàn, hiệu quả, đảm bảo sự phát triển bền vững, giữ gìn cảnh quan thiên nhiên môi trường.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS quan sát hình ảnh trong SGK và vận dụng vốn kinh nghiệm của mình, hãy thảo luận theo cặp đôi và trả lời câu hỏi: Kể tên các lương thực, thực phẩm trong cuộc sống?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS bắt cặp với bạn bên cạnh, cùng trao đổi và tìm ra câu trả lời

- GV quan sát nhắc nhở HS trong quá trình hoặt động cặp đôi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trình bày kết quả thảo luận.

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Các lương thực – thực phẩm thông dụng

- Lương thực như gạo, ngô, sắn, khoai… có chứa tinh bột.

- Lương thực như thịt, cá, trứng, sữa, tôm, rau, củ…được dùng để làm các món ăn.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS đọc thông tin, quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi:

+ Hãy cho biết tên các lương thực – thực phẩm giàu:

a. tinh bột, đường

b. chất béo

c. chất đạm

d. vitamin và chất khoáng

- Sau đó, GV chia lớp thành các nhóm, yêu cầu các nhóm về nhà thực hiện dự án tìm hiểu về sản phẩm với các nội dung:

- Sản phẩm: bài thuyết trình/ trình bày

- Câu hỏi nội dung:

+ Kể tên một số lương thực – thực phẩm.

+ Phân loại lương thực – thực phẩm

+ Tính chất và cách bảo quản lương thực – thực phẩm

+ Vai trò của lương thực – thực phẩm.

+ Tìm hiểu một số thông tin về lương thực – thực phẩm ở địa phương.

+ Trình bày chế độ ăn uống hợp lí.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, nêu tên các sản phẩm thuộc các nhóm khác nhau.

- HS lắng nghe nội dung làm dự án, ghi nhớ, hoàn thành và báo cáo vào tuần sau.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình

- GV giải đáp một số thắc mắc của HS về quy trình và nội dung làm dự án.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

II. Vai trò của lương thực – thực phẩm

Lương thực – thực phẩm cung cấp chất thiết yếu cho cơ thể con người như chất bột đường, chất béo, chất đạm, vitamin, chất khoáng,...

+ Chất bột, đường cung cấp năng lượng cần thiết cho các hoạt động của cơ thể.

+ Chất béo có vai trò dự trữ, cung cấp năng lượng cho cơ thể và các hoạt động số của cơ thể.

+ Chất đạm là một trong những thành phần cấu tạo nên cơ thể sinh vật, tham gia cung cấp năng lượng và tham gia hầu hết các hoạt động sống của sinh vật.

+ Các loại vitamin và chất khoảng có vai trò nâng cao hệ miễn dịch, giúp chúng ta có một cơ thể khoẻ mạnh, phòng chống các loại bệnh tật.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS thảo luận theo cặp đôi tìm hiểu thông tin trong hình 9.1 và 9.2 sgk, vận dụng kiến thức phần III, trả lời câu hỏi:

+ Em hãy chứng minh lương thực – thực phẩm rất đa dạng?

+ Trình bày tính chất của lương thực – thực phẩm?

+ Trình bày cách bảo quản lương thực – thực phẩm?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, chia sẻ cùng nhau các nội dung giáo viên yêu cầu.

- GV quan sát quá trình HS thảo luận cặp đôi, nhắc nhở HS chưa có ý thức trong học tập.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

III. Tính chất của lương thực – thực phẩm

- Lương thực - thực phẩm rất đa dạng, chúng có thể ở dạng tươi sống hoặc đã qua chế biến.

- Tính chất: Lương thực - thực phẩm dễ bị hỏng do không bảo quản đúng cách nên bị nấm và vi khuẩn phân huy.

- Cách bảo quản: đông lạnh, hút chân không, hun khói, sấy khô, sử dụng muối hoặc đường.

Tên lương thực, thực phẩm

Tính chất

Cách sử dụng

Cách bảo quản

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu các nhóm đọc thông tin sgk, thảo luận, trả lời câu hỏi:

+ Thế nào là hỗn hợp, chất tinh khiết?

+ Nước muối sinh lí, bột canh là chất tinh khiết hay là hỗn hợp. Chỉ ra các thành phần nếu là hỗn hợp. Lấy các ví dụ khác về hỗn hợp?

+ Nếu loại bỏ chất sodium chloride ra khỏi nước muối sinh lí ta được nước có phải chất tinh khiết không?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, cùng trao đổi và tìm ra câu trả lời

- GV quan sát nhắc nhở HS trong quá trình hoặt động nhóm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trình bày kết quả thảo luận.

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức

I. Hỗn hợp, chất tinh khiết

- Khái niệm:

+ Hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau gọi là hỗn hợp.

+ Chất không lẫn chất nào được gọi là chất tinh khiết.

- Nước muối và bột canh là hỗn hợp. Trong nước muối sinh lí có hai chất thành là sodium chloride và nước; trong bột canh có nhiều chất thành phần như muối, đường,...

- Khi loại bỏ sodium chloride ra khỏi nước muối sinh lí ta được chất tinh khiết là nước.

Kết luận:

+ Hai hoặc nhiều chất thành phần trộn lẫn với nhau tạo thành hỗn hợp.

+ Trong hỗn hợp, các chất thành phần vẫn giữ nguyên tính chất của nó.

+ Chất tinh khiết là chất không lẫn chất nào khác.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV sử dụng hình 10.2, hình 10.3 SGK và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Dựa vào đặc điểm nào người ta nói nước muối là hỗn hợp đồng nhất, dầu ăn và nước là hỗn hợp không đồng nhất? Bột canh là hỗn hợp đồng nhất hay hỗn hợp không đồng nhất?

+ Em hãy lấy thêm một số ví dụ về hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận cặp đôi, cùng trao đổi và tìm ra câu trả lời

- GV quan sát nhắc nhở HS trong quá trình hoặt động nhóm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trình bày kết quả thảo luận.

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

I. Hỗn hợp, chất tinh khiết

2. Hỗn hợp đồng nhất và hỗn hợp không đồng nhất.

- Trong hỗn hợp đồng nhất không xuất hiện ranh giới giữa các thành phần.

- Trong hỗn hợp không đồng nhất xuất hiện ranh giới giữa các thành phần.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng HS thực hiện các thí nghiệm quan sát thành phần của huyên phù (ví dụ cốc nước cam vắt khuấy đều), nhũ tương (ví dụ: hỗn hợp dầu ăn và nước khuây đều), dung dịch (ví dụ nước muối) và chỉ ra sự khác nhau về các thành phần trong hỗn hợp tạo thành ở thí nghiệm trên.

- GV tổ chức cho HS sử dụng kết quả thí nghiệm đã thực hiện kết hợp với tìm kiếm thông tin trong SGK để trả lời được dung dịch, dung môi là gì, phân biệt dung dịch và dung môi.

- GV tổ chức cho HS thảo luận chỉ ra một số khí có thể hoà tan trong nước để tạo thành dung dịch.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS vừa lắng nghe, vừa quan sát và thực hiện theo sự hướng dẫn của GV để lần lượt tìm ra sự phân biệt giữ huyền phù, nhũ tương và dung dịch.

- GV quan sát nhắc nhở HS trong quá trình thực hiện.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Sau khi tìm hiểu xong, GV gọi HS đứng dậy nêu cách phân biệt.

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Huyền phù, nhũ tương, dung dịch

+ Huyền phủ có chất rắn lơ lửng trong chất lỏng.

+ Nhũ tương có chất lỏng lơ lửng trong chất lỏng khác.

+ Dung dịch là hỗn hợp đồng nhất của chất tan và dung môi.

+ Chất có lượng (chiếm phần) nhiều hơn trong dung dịch thường được gọi là dung môi.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu: Hãy kể tên một số chất rắn hoà tan và không hoà tan trong nước mà em biết?

- GV đặt câu hỏi: Chúng ta có thể kiểm tra một chất rắn hoà tan hay không hoà tan trong nước hay không? Sau đó, GV dẫn dắt sang hoạt động tiếp.

- GV tổ chức để HS làm thí nghiệm nhận ra các chất rắn hoà tan và không hoà tan trong nước.

- GV yêu cầu HS nêu cách kiểm tra tính tan của bột đá vôi (thí nghiệm 1) và muối ăn (thí nghiệm 2) cùng với các yêu cầu khi làm thí nghiệm. Lưu ý HS về các thao tác kĩ thuật trước khi thực hiện, ví dụ sử dụng đèn cồn, dùng kẹp để hơ tấm kính.

- GV cho HS thảo luận cách tiến hành thí nghiệm để xác định than bột là chất tan hay không tan trong nước, trình bày cách tiến hành dưới dạng sơ đồ.

- GV tổ chức để HS làm thí nghiệm nhận ra các yếu tố ảnh hưởng đến lượng chất rắn hoà tan trong nước.

- GV đặt vấn đề: Trong thực tế có những chất rắn tan được trong nước, có chất rắn

không tan trong nước. Vậy lượng chất rắn hoà tan trong nước phụ thuộc vào những yếu tố nào? GV hướng dẫn HS tiến hành hai thí nghiệm tìm hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến lượng đường hoà tan trong nước như SGK hướng dẫn, nhận xét về các yếu tố ảnh

hưởng đến lượng đường hoà tan trong nước.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời câu hỏi

- HS tiến hành thí nghiệm để kiểm chứng và rút ra nhận xét liên quan.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Sau khi tìm hiểu xong, GV gọi HS đứng dậy nêu cách phân biệt.

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

IV. Chất rắn hòa tan và không hòa tan trong nước

+ Bột đá vôi là chất rắn không hoà tan, muối ăn là chất rắn hoà tan.

+ Lượng chất rắn hoà tan trong nước phụ thuộc vào các yếu tố nhiệt độ, tỉ lệ chất rắn và nước.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS thực hiện thí nghiệm tách muối ra khỏi dung dịch nước bằng cách cô cạn.

- GV giới thiệu các dụng cụ cần dùng để thực hiện thí nghiệm và tiến hành thí nghiệm theo các bước như sgk hướng dãn cho HS quan sát.

- GV đặt câu hỏi:

+ Khi nước bay hơi hết, trong bát sứ còn lại chất gì?

+ Dựa vào tính chất vật lí nào của muối ăn để tách nó ra khỏi nước?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, quan sát GV làm thí nghiệm và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trình bày những điều quan sát được từ thí nghiệm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức

I. Tách chất ra khỏi hỗn hợp bằng cách cô cạn

- Các bước làm thí nghiệm:

+ Nhỏ 1 ml dung dịch nước muối vào bát sứ.

+ Đun nóng bát sứ trên ngọn lửa đèn cồn để nước bay hơi hết.

- Kết quả:

+ Khi nước bay hơi hết, trong bát sứ còn lại muối ăn

+ Muối ăn được tách ra khỏi nước do sự khác nhau về tính bay hơi.

*Kết luận:

Có thể tách chất răn tan, khó bay hơi, bền với nhiệt độ cao khỏi dung dịch của nó bằng cách cô cạn.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS thực hiện thí nghiệm tách cát ra hỗn hợp nước và cát bằng cách lọc.

- GV giới thiệu các dụng cụ cần dùng và cách sử dụng giấy lọc để thực hiện.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong sgk tr62, sử dụng hình 11.2 SGK để trình bày cách tách cát ra khỏi hỗn hợp cát và nước.

- GV thực hiện thí nghiệm và nêu câu hỏi: Thí nghiệm trên đã dựa vào tính chất vật lí nào cát để tách nó ra khỏi nước?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, quan sát GV làm thí nghiệm và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trình bày những điều quan sát được từ thí nghiệm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức và cho HS đọc thêm phần “Em có biết” để biết những hệ thống lọc ngày nay.

II. Lọc

- Các bước thí nghiệm:

+ Gấp giấy lọc và đặt vào phễu

+ Đặt phễu lên bình tam giác, làm ướt giấy lọc bằng nước.

+ Để cát trong hỗn hợp lẵng xuống.

+ Rót từ từ hỗn hợp nước và cát xuống phễu lọc đã có giấy lọc, tráng cốc và đổ tiếp vào phễu. Chò cho nước chảy xuống bình tam giác.

- Kết quả: Cát đã được lọc ra khỏi nước.

*Kết luận: Người ta sử dụng cách lọc để tách các chất rắn không tan trong chất lỏng ra khỏi hỗn hợp của chúng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS thực hiện thí nghiệm tách dầu ăn ra khỏi nước bằng cách chiết.

- GV giới thiệu dụng cụ thí nghiệm, GV cho HS quan sát hình 11.4sgk, yêu cầu HS trình bày các bước thực hành thí nghiệm.

- GV hướng dãn HS theo các bước và thảo luận:

+ Dựa vào tính chất vật lí nào của dầu ăn để tách nó ra khỏi hỗn hợp dầu ăn và nước?

+ Khi nào thì cần lặp lại quá trình chiết?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS vừa lắng nghe, vừa quan sát và thực hiện theo sự hướng dẫn của GV để thực hiện thí nghiệm, rút ra câu trả lời.

- GV quan sát nhắc nhở HS trong quá trình thực hiện.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Sau khi tìm hiểu xong, GV gọi HS đứng dậy nêu cách phân biệt.

- Gọi một số HS khác đứng dậy đóng góp ý kiến, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: Có thể tách các chất lỏng không tan trong nhau và tách lớp bằng cách chiết.

- GV hướng dẫn và giúp HS đưa ra kết luận về nguyên tắc của các cách tách như cô cạn, lọc, chiết dựa trên sự khác nhau về tính chất vật lí để tách chất ra khỏi hỗn hợp.

III. Chiết

Cách thí nghiệm:

+ Đặt phễu chiết lên giá thí nghiệm và khóa phễu.

+ Lắc đều hỗn hợp dầu ăn và nước rồi rót hỗn hợp vào phễu chiết.

+ Đậy nắp phễu chiết. Để yên phiễu chết sau một thời gian cho dầu ăn và nước trong hỗn hợp tách thành lớp.

+ Mở nắp phễu chiết

+ Mở khóa phễu từ từ để thu lớp nước ở dưới vào bình tam giác.

Kết quả: Dầu ăn được tách ra khỏi nước do sự khác nhau về khả năng hòa tan (dầu không tan trong nước, tách lớp với nước).

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giới thiệu qua về lịch sử tìm ra tế bào do Robert Hooke (1665) lần đầu tiên quan 1 sát các tế bào chết từ vỏ cây sồi dưới kính hiển vi.

- GV chiếu trên slide các hình: Tế bào vi khuẩn, tế bào nấm men, hình cây cà chua và một số tế bào của cây cà chua, hình cơ thể người và một số tế bảo điển hình ở cơ thể người.

- GV yêu cầu HS các nhóm đọc, chỉ các tế bào và nhận xét theo câu hỏi gợi ý sau: Các sinh vật được tạo nên từ gì? Có phải số lượng tế bào trong các cơ thể vi khuẩn, nấm men, thực vật và động vật là giống nhau?

- GV yêu cầu HS: kể tên một số tế bào trong cơ thể cây xanh và cơ thể người.

- GV đặt câu hỏi: “Vậy tế bào là gì? Tế bào có chức năng như thế nào đối với cở thể sống?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghe GV hướng dẫn, quan sát hình ảnh, đọc thông tin sgk, trả lời các câu hỏi của GV.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trả lời câu hỏi.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tế bào là gì?

- Các sinh vật được tạo nên từ tế bào.

- Không phải số lượng tế bào trong các cơ thể vi khuẩn, nấm men, thực vật và động vật là giống nhau.

=> Tến bào là đơn vị cấu trúc của sự sống.

+ Một số tế bào trong cơ thể cây xanh: tế bào thịt lá, tế bào thịt quả, tế bào ống dẫn, tế bào lông hút…

+ Một số tế bào trong cơ thển người: Tế bào hồng cầu, tế bào mô ruột, tế bào thần kinh, tế bào gan, tế bào cơ…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chiếu slide về các hình ảnh tế bào vi khuẩn E. coli, tế bào nấm tế bào vảy hành, tế bào hồng cầu, tế bào xương, tế bào thần kinh.

- GV chia nhóm HS, yêu cầu từng nhóm nhận xét về hình dạng, kích thước của các tế bào.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- Các nhóm bổ sung thêm các hình dạng, kích thước của tế bào ngoài SGK.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện nhóm lên trình bày về hình dạng, kích thước của tế bào.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá nhóm có báo cáo tốt nhất, khuyến khích HS tìm thêm được nhiều hình dạng, kích thước của tế bào vật và động vật.

- GV rút ra kết luận, chuyển sang nội dung mới.

II. Hình dạng và kích thước của một số loại tế bào

+ Có nhiều loại tế bào, chúng có hình dạng khác nhau: hình cầu ở tế bào trứng và chua; hình lõm hai mặt ở tế bào hồng cầu; hình sao ở tế bào thần kinh….

+ Kích thước của tế bào ở mỗi sinh vật là khác nhau. Ví dụ: vi khuẩn là những sinh vật đơn kích thước nhỏ nhất, phần lòng đỏ của trứng chim đà điều được cho là tế bào lớn nhất...

+ Hình dạng, kích thước của các loại tế bào thực vật và động vật thường rất nhỏ thường không nhìn thấy được. Nhưng cũng có một số tế bào khá lớn như tế bào thịt cà chua, tế bào sợi gai, tế bào trứng gà.. mắt ta có thể nhìn thấy được.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm, yêu cầu HS đọc thông tin và nghiên cứu hình 12.7 trong SGK.

- GV treo tranh hình 12.7 hoặc chiếu slide hình cấu tạo tế bào động vật vật. Giải thích một số thành phần cấu tạo chính của tế bào và chức năng của chúng.

- GV chia lớp thành các nhóm, tổ chức cuộc thi ghép thẻ từ. GV phát sơ đồ tế bào động vật và thực vật, các thẻ từ thành phần tế bào. Từng nhóm thi ghép các thẻ từ vào đúng vị trí.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS vừa lắng nghe, vừa quan sát và thực hiện theo sự hướng dẫn của GV để thực hiện thí nghiệm, rút ra câu trả lời.

- GV quan sát nhắc nhở HS trong quá trình thực hiện.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trình bày, báo cáo kết quả của nhóm mình.

- GV mời 1 – 3 HS chốt lại: thành phần cấu tạo của tế bào động vật và thực vật trước lớp

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV cử đại diện các nhóm nhận xét, đánh giá kết quả của nhóm bạn và tìm ra nhóm thắng cuộc, tuyên dương các nhóm, HS tích cực và thực hiện tốt các nhiệm vụ.

- GV khuyến khích HS đọc mục Em có biết và Tìm hiểu thêm để hiểu sâu hơn những kiến thức đã học.

III. Cấu tạo của tế bào động vật và tế bào thực vật

- Cấu tạo tế bào động vật và thực vật rất phức tạp. Trong đó, có các thành phần chính: màng tế bào, tế bào chất, nhân, thành tế bào, không bào trung tâm và lục lạp.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV treo hình tế bào thực vật hoặc chiếu slide hình chiếc lá và thành phần lục lạp của lá cây.

- GV đặt câu hỏi: Các em có biết tại sao hầu hết lá cây lại có màu xanh? Nhờ yếu tố nào mà lục lạp có thể thực hiện được chức năng quang hợp?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS vừa lắng nghe, suy nghĩ, đưa racâu trả lời.

- GV quan sát nhắc nhở HS trong quá trình thực hiện.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trình bày câu trả lời của mình

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV đánh giá, nhận xét, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

* Nhận biết lục lạp là bào quan thực hiện chức năng quang hợp ở cây xanh

- Lục lạp mang sắc tố quang hợp có màu xanh lục, gọi là diệp lục.

- Diệp lục hấp thu năng lượng ánh sáng mặt trời để tổng hợp nên chất hữu cơ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS đọc thông tin trong SGK và quan sát các hình ảnh 12.8, 129 SGK để trao đổi nhóm và trả lời câu hỏi:

+ Thế nào là tế bào nhân sơ, tế bào nhân thực?

+ Nêu cấu tạo của tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực?

+ Hãy so sánh tế bào nhân sơ với tế bào nhân thực?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, lập bảng so sánh tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực.

- GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm đứng dậy trình bày kết quả thảo luận.

- HS nhóm khác nhận xét, đóng góp ý kiến.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV đánh giá, nhận xét, kẻ bảng so sánh lên bảng để HS ghi chép vào vở.

IV. Cấu tạo của tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực.

*Tế bào nhân sơ:

- Tế bào nhân sơ không có nhân hoàn chỉnh và không chứa bào quan có màng.

- Có kích thước rất nhỏ 0,5 – 10um, bằng 1/10 tế bào nhân thực.

- Được tìm thấy ở những sinh vật đơn bào, ví dụ như các loại vi khuẩn.

*Tế bào nhân thực:

- Tế bào nhân thực, có nhân và các bào quan có màng.

- Có kích thước lớn hơn 10 – 100um), gấp 10 lần tế bào nhân sơ.

- Được tìm thấy ở các sinh vật đa bào như động vật, thực vật, nấm…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn các nhóm HS quan sát hình 12.10 và 12.11 SGK và trả lời các câu hỏi:

+ Số lượng tế bào tăng lên như thế nào sau mỗi lần sinh sản?

+ Dựa vào hình 12.11 SGK, hãy tính số lượng tế bào con mới được tạo ra sau mỗi lần sinh sản: lần 4, 5,...

- GV phân tích hình 12.10 và hình 12.11 SGK để minh hoạ cho sự lớn lên và sinh sản liên tiếp của tế bào.

- GV liên hệ một ví dụ về tác dụng của sự sinh sản tế bào trong việc làm lành vết thương: Các tế bào da và tế bào máu là một trong số các tế bào làm tăng số lượng tế bào để hàn gắn các vết thương.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe GV giảng bài, tiếp nhận câu hỏi và trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện của các nhóm HS lên trình bày lại quá trình lớn lên và sinh sản của tế bào.

- GV mời đại diện của các nhóm HS nhận xét sự thay đổi của các sinh vật trong hình 12.12 SGK và lấy thêm ví dụ minh hoạ cho hiện tượng này.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, mở rộng thông tin cho HS: Tế bào trong cơ thể chúng ta không sống mãi. Tế bào da có thể sống trong 10 – 30 ngày, tế bào niêm mạc má cứ khoảng 5 ngày lại sinh sản một lần vì nó cần thay thế các tế bào tổn thương khi chúng ta ăn uống. Hay tế bào hồng cầu không có nhẫn, đời sống trung bình của tế bào hồng cầu chi khoảng 4 tháng và cứ mỗi giây lại có khoảng 2 triệu tế bào hồng cầu bị chết đi trong cơ thể chúng ta. Tuy nhiên, mỗi ngày cơ thể chúng ta tạo ra đủ 2 triệu tế bào để thay thế những tế bào đã chết bằng cách sinh sản tế bào.

V. Sự lớn lên và sinh sản của tế bào

- Thực chất sự lớn lên của cơ thể sinh vật là nhờ hai quá trình liên tiếp không thể tách rời nhau, đó là tế bào lớn lên đến một mức độ nhất định thì sinh sản, các tế bào con lớn lên lại sinh sản, cứ như vậy tiếp tục làm tăng số lượng và kích thước của tế bào,...).

- Sự sinh sản của một tế bào để tạo ra 2 tế bào mới được gọi là sự phân bào. Sự phân bào xảy ra ở cả tế bào thực vật và động vật trong suốt đời sống của chúng, đó là cơ sở cho sự sinh trưởng và sự thay thế các tế bào già và tế bào bị tổn thương ở mỗi cơ thể.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

NV1.

- GV treo tranh các sinh vật đơn bào và đa bào.

- GV đặt vấn đề: Các sinh vật đơn bào chỉ gồm một tế bào, chúng sẽ thực hiện các hoạt động sống như thế nào?

NV2.

- GV giới thiệu: Khác với sinh vật đơn bào, sinh vật đa bào có tổ chức cấu tạo phức tạp. Cơ thể chúng có nhiều loại tế bào với hình dạng, cấu tạo khác nhau và thực hiện chức năng khác nhau như quang hợp, hô hấp, vận động,... qua đó đảm bảo sự tồn tại, sinh trưởng, phát triển và sinh sản của cơ thể.

Cơ thể người có khoảng 30 – 40 nghìn tỉ tế bào và khoảng 200 loại tế bào khác nhau.

- GV đặt câu hỏi, kích thích trí tò mò của HS: Nếu một tế bào trong cơ thể bị chết, điều gì sẽ xảy ra đối với sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào?

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK, thảo luận và hoàn thành bảng phân biệt sinh vật đơn bảo và sinh vật đa bào.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe GV giới thiệu, giải thích, rồi suy nghĩ tìm ra câu trả lời theo yêu cầu của GV.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện HS đứng dậy trình bày kết quả thảo luận của các nhiệm vụ.

- GV gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi của hoạt động.

I. Sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào

1. Sinh vật đơn bào

- Sinh vật đơn bào chỉ gồm một tế bào.

- Sinh vật đơn bào thực hiện các hoạt động sống trong khuôn khổ một tế bào như: lấy và tiêu hóa thức ăn, hô hấp, vận động, sinh trưởng, sinh sản…

2. Sinh vật đa bào

- Sinh vật đa bào có nhiều loại tế bào với hình dạng, cấu tạo khác nhau với các chức năng khác nhau.

*Phân biệt sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm cho HS thảo luận, hoàn thành nội dung yêu cầu. GV yêu cầu HS quan sát và nhận xét hình dạng, kích thước, chức năng của các tế bào trong từng loại mô.

- GV đặt câu hỏi: Mô là gì?

- Tiếp đó, GV cho HS đọc thông tin sgk và dẫn dắt HS tới các khái niệm:

+ Cơ quan là gì?

+ Hệ cơ quan là gì?

+ Cơ thể là gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe GV giới thiệu, giải thích, vận dụng kiến thức sgk để đưa ra các khái niệm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi từng HS đứng dậy trình bày 1 khái niệm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi của hoạt động.

II. Tổ chức cơ thế đa bào

*Nhận xét:

+ Mô thần kinh: tế bào có dạng kéo dài (nơron).

+ Mô cơ ở ruột non: tế bào dạng thuôn dài, xếp so le.

+ Mô giậu ở lá: tế bào hình chữ nhật, xếp cạnh nhau, kích thước lớn.

* Tổ chức cơ thể đa bào: Mô -> cơ quan -> Hệ cơ quan -> Cơ thể.

+ Mô bao gồm các tế bào có hình dạng, cấu tạo và chức năng giống nhau.

+ Cơ quan là tập hợp nhiều mô cùng thực hiện những chức năng nhất định, ở vị trí nhất định trong cơ thể.

+ Hệ cơ quan là tập hợp của nhiều cơ quan hoạt động cùng nhau và cùng thực hiện một chức năng nhất định.

+ Cơ thể sinh vật bao gồm một số hệ cơ quan hoạt động phối hợp với nhau, đảm bảo sự tồn tại, sinh trưởng, phát triển và sinh sản của cơ thể.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

NV1

- GV hướng dẫn HS thực hiện các bước:

+ Dùng ống nhỏ giọt lấy một giọt dịch nấm men và nhỏ lên lam kính.

+ Dùng kim mũi mác dàn mỏng dịch và để yên cho nước bay hơi hết.

+ Nhỏ một giọt xanh methylene lên vết đã khô và để yên trong 5 phút.

+ Đặt nghiêng lam kính trên đĩa đồng hồ và dùng ống nhỏ giọt nhỏ từ từ nước cất vào đầu lam kính sao cho nước chảy qua vết nhuộm xanh methylene. Nhỏ nước cho đến khi nước rửa không còn màu xanh.

+ Đặt và cố định tiêu bản trên bàn kính.

+ Nhẹ nhàng đậy lamen lên vết nhuộm.

+ Quan sát tiêu bản dưới kính hiển vi.

+ Quan sát tiêu bản ở vật kính 10x rồi chuyển sang vật kính 40x.

NV2

- GV hướng dẫn HS quan sát tranh, mô hình người, mẫu cây và yêu cầu HS lập bảng liệt kê một số cơ quan và hệ cơ quan ở cơ thể người và cây xanh mà em quan sát được.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS vừa lắng nghe, vừa quan sát và thực hiện theo sự hướng dẫn của GV để thực hiện thí nghiệm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Gọi một số HS khác đứng dậy báo cáo kết quả quan sát.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức bài học.

III. Thực hành tìm hiểu về tổ chức cơ thể

1. Tìm hiểu về hình dạng, cấu tạo của sinh vật đơn bào.

- HS thực hiện lần lượt các bước, quan sát mẫu vật thông qua kính hiển vi quang học.

2. Tìm hiểu về tổ chức cơ thể thực vật và cơ thể người

- HS quan sát tranh ảnh, nhận dạng và xác định vị trí một số cơ quan, cấu tạo của cây xanh và của cơ thể người.

Cấu trúc

Hình 1

Hình 2

Hình 3

Hình 4

Tên cấp độ tổ chức

Cơ quan

Tế bào

Hệ cơ quan

Cơ thể

Tên cấp độ tổ chức liền kề cao hơn.

Hệ cơ quan

Mô

Cơ thể

Quần thể

Tên cấp độ tổ chức

Ví dụ ở động vật

Ví dụ ở thực vật

Tế bào

Tế bào cơ tim

Tế bào mô giậu

Mô

Mô cơ tim

Mô giậu

Cơ quan

Tim

Lá

Hệ cơ quan

Hệ tuần hoàn

Hệ chồi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu: HS đọc thông tin trong phần I SGK, quan sát hình 14.1 và 14.2 sgk, nêu ý nghĩa của việc phân loại thế giới sống?

- GV đặt thêm câu hỏi: Nếu không phân loại các sinh vật thì sao? Sinh vật được phân chia thành những nhóm nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, rút ra ý nghĩa, trả lời câu hỏi của GV.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS đứng dậy trình bày

- HS khác nhận xét, bổ sung ý cho bạn (nếu có).

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi của hoạt động.

I. Vì sao cần phân loại thế giới sống

- Ý nghĩa của việc phân loại thế giới sống: giúp cho việc gọi tên sinh vật và xác định mối quan hệ họ hàng giữa các nhóm sinh vật với nhau được thuận lợi.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giới thiệu khái niệm giới

- GV yêu cầu HS quan sát sơ đồ hệ thống 5 giới trong hình 14.3sgk và liệt kê các sinh vật thuộc mỗi giới vào bảng 14.1sgk.

- GV yêu cầu HS lấy thêm các ví dụ khác thuộc các giới sinh vật.

- GV yêu cầu HS quan sát hình 14.5sgk, nêu các bậc phân loại của thế giới sống từ thấp đến cao, gọi tên các bậc phân loại của hoa li và hổ đông dương.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS lắng nghe GV giới thiệu, giải thích, vận dụng kiến thức sgk để đưa ra các khái niệm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi từng HS đứng dậy trình bày 1 khái niệm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi của hoạt động.

II. Thế giới sống được chia thành các giới

- Giới trong sinh học là đơn vị phân loại lớn nhất, bao gồm các ngành sinh vật có chung những đặc điểm nhất định về cấu trúc, cấu tạo cơ thể, đặc điểm dinh dưỡng và sinh sản.

- Thế giới sống được chia thành 5 giới: Giới Khởi sinh, giới nguyên sinh, giới nấm, giới thực vật, giới động vật.

Bảng 14.1

- Các bậc phân loại của thế giới ống từ thấp đến cao: Loài, chi, họ, bộ, lớp, ngành, giới.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong 86, 87sgk, quan sát hình 14.6 đến 14.9 sgk và nêu tên các loại môi trường sống, nêu tên một số sinh vật có trong mỗi loại môi trường đó.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, tìm hiểu về số lượng loài và môi trường sống của chúng.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS đứng tại chỗ nêu lần lượt các môi trường sống và lấy ví dụ cụ thể kèm theo.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức bài học.

III. Sự đa dạng về số lượng loài và môi trường sống của sinh vật

- Số lượng: Hơn 10 triệu loài

- Môi trường sống:

+ Môi trường cạn: Cây dâu, con hổ, con trâu...

+ Môi trường nước: rong rêu, tảo, cá, tôm...

+ Môi trường đất: giun đất, thạch sùng...

+ Môi trường sinh vật: chấy, rận, sán, giun đũa....

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nêu các ví dụ tên địa phương của một số loài mà em biết: cây táo, cây tam thể,…và cho biết cách gọi đó đã chính xác chưa, tên loài có trùng với của tên địa phương hay không?

- GV yêu cầu HS quan sát các hình 14.10 và 14.11sgk, mô tả đặc điểm của tên khoa học?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, tìm hiểu về tên địa phương và tên khoa học của một số loài sinh vật.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS đứng tại chỗ trình bày câu trả lời của mình.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức bài học.

IV. Sinh vật được gọi tên như thế nào?

- Mỗi sinh vật có hai các gọi tên: tên địa phương và tên khoa học.

Ví dụ:

- Tên khoa học gồm 2 từ được viết in nghiêng, từ thứ nhất viết hoa chữ cái đầu, là tên chi, từ thứ hai viết thường, là tên loài.

Cây táo (Ziziplus mauritiana)

+ Ziziplus là Chi

+ Mauritiana là loài.

Môi trường sống

Tên sinh vật

Mức độ đa dạng số lượng loài

Rừng nhiệt đới

Sa mạc

Rạn san hô

Môi trường sống

Tên sinh vật

Mức độ đa dạng số lượng loài

Rừng nhiệt đới

Hổ, báo, cây gỗ lớn, nai, hươu, voi, sư tử,...

Đa dạng cao

Sa mạc

Xương rồng, thằn lằn, lạc đà,...

Đa dạng thấp

Rạn san hô

San hô, tảo, cá, tôm, cua, sò...

Đa dạng cao

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giới thiệu định nghĩa khóa lưỡng phân và các dạng khóa lưỡng phân.

- GV hướng dẫn HS cách xây dựng một khóa lưỡng phân bằng ví dụ cụ thể ở hình trong sgk:

+ Bước 1: Liệt kê các đặc điểm. Hãy liệt kê các đặc điểm có thể quan sát được.

+ Bước 2: Săp xếp các đặc điểm theo thứ tự. Khi xây dựng khoá lưỡng phân, trước tiên ta cân bắt đầu với các đặc điểm chung nhất, trước khi chuyển sang các đặc điểm cụ thể hơn.

+ Bước 3: Chia mẫu vật. Ta có thể sử dụng câu hỏi để chia mẫu vật của bạn thành hai nhóm và nên bắt đầu từ đặc điểm chung nhất.

+ Bước 4: Chia nhỏ mẫu hơn nữa. Dựa vào đặc điểm tương phản tiếp theo, chia nhỏ mẫu vật. Tiếp tục chia nhỏ các mẫu còn lại bằng cách đặt đủ câu hỏi cho đến khi xác định và đặt tên cho tất cả chúng.

+ Bước 5: Vẽ sơ đồ khoá lưỡng phân. Có thể tạo một khoá lưỡng phân bằng cách viết hoặc vẽ sơ đồ.

+ Bước 6: Kiểm tra. Khi đã hoàn thành khoá lưỡng phân, kiểm tra lại để chắc chắn khoá lưỡng phân vừa tạo hoạt động một cách chính xác. Cần tập trung vào mẫu vật mà ta đang cố gắng xác định và xem qua các câu hỏi trong khoá lưỡng phân để xem liệu có xác định được mẫu đó ở phần cuối hay không, nếu không, cần thực hiện các điều chỉnh cho phù hợp.

- GV hướng dẫn HS thực hiện theo từng bước trong hướng dẫn ở trang 90 SGK để xác định các loài động vật.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghe GV hướng dẫn, nắm rõ các bước thực hiện khóa lưỡng phân và một số lưu ý.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trình bày các bước thực hiện khóa lưỡng phân từ ví dụ trong sgk.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi của hoạt động.

I. Sử dụng khóa lưỡng phân trong phân loại sinh vật

- Khóa lưỡng phân là phương pháp được dùng để xác định một moài bằng cách trả lời một loạt các câu hỏi dựa trên các đặc điểm tương phản khi có hai kết quả xảy ra.

- Có hai dạng khóa lưỡng phân: dạng sơ đồ phân nhanh và dạng viết.

- Một số lưu ý khi xây dựng khóa lưỡng phân:

+ Chỉ xem xét một đặc điểm tại một thời điểm.

+ Sử dụng các đặc điểm hình thái nhiều nhất có thể.

+ Sử dụng các đặc điểm chung nhất ở bước đầu và sử dụng các đặc điểm ít điểm chung hoặc ít rõ ràng hơn để chia chúng thành các nhóm nhỏ hơn.

+ Khi viết, hãy sử dụng các từ tương phản.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV treo sơ đồ và bảng phân loại một số cây trong vườn, nhắc lại quy trình thực hiện, yêu cầu HS tạo nhóm, tạo khóa lưỡng phân theo nội dung nhóm lựa chọn.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ, tìm nội dung thực hiện, vạch ra các bước thực hiện để đưa ra sản phẩm cuối cùng.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện từng nhóm đứng dậy trình bày kết quả thực hiện của nhóm mình.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi của hoạt động.

II. Thực hành xây dựng khóa lưỡng phân

- Sản phẩm của các nhóm

Các bước

Đặc điểm

Tên cây

1a

1b

Lá không xẻ thành nhiều thùy

(Đi tới bước 2)

Lá xẻ thành nhiều thùy hoặc lá xẻ thành nhiều lá con.

(Đi tới bước 3)

2a

2b

Lá có mép lá nhẵn

Lá bèo nhật bản

Lá có mép lá răng cưa

Lá cây ô rô

3a

3b

Lá xẻ thành nhiều thùy, các thùy xẻ sâu

Lá cây sắn

Lá xẻ thành nhiều thùy là những lá con, xếp dọc hai bên cuống lá.

Lá cây hoa hồng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS kể tên một số loại virus mà các em biết, hoặc nhắc lại tên một số virus ở phần mở đầu.

- GV chiếu hình ảnh một số loại virus với các hình dạng khác nhau, yêu cầu HS quan sát, nêu hình dạng của các loại virus.

- GV yêu cầu HS quan sát hình 16.2 SGK và mô tả cấu tạo đơn giản của virus, trả lời câu hỏi: virus đã được coi là sinh vật chưa và vì sao?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ tìm ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trình bày trước lớp câu trả lời của mình

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi.

I. Virus

1. Hình dạng và cấu tạo đơn giản của virus

- Virus là dạng sống có kích thước rất nhỏ, mắt thường không nhìn thấy được.

- Hình dạng: hình que, hình cầu, hình đa diện…

- Cấu tạo đơn giản của virus: chưa có cấu tạo tế bào, không có màng tế bào, tế bào chất và nhân, chỉ có chất di truyền nằm ở giữa và lớp vỏ protein bọc bên ngoài.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV cho HS quan sát các hình 16.3, 16.4 SGK và kể tên các bệnh, biểu hiện của bệnh do virus gây ra ở thực vật.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát các hình 16.5 đến 16.7 SGK, kể tên một số bệnh do virus gây ra ở người. Sau đó, GV đặt câu hỏi: Các bệnh này đều là bệnh truyền nhiễm, vậy theo em làm thế nào để phòng tránh, hạn chế lây lan?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ, quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện từng nhóm đứng dậy trình bày kết quả thực hiện của nhóm mình.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Một số bệnh do virus gây nên ở người và sinh vật

*Virus gây bệnh ở thực vật

+ Bệnh thối rữa ở quả

+ Bệnh đốm trắng hoặc nâu trên lá

* Virus gây bệnh ở người

- Một số virus gây bệnh ở người: HIV/AIDS, cúm, quai bị, đậu mùa, viêm não Nhật Bản…

- Một số triệu chứng của bệnh:

+ Cúm: ho, hắt hơi, sổ mũi, sốt, đau họng…

+ Quai bị: sưng, đau tuyến nước bọt…

+ Viêm não Nhật Bản: sốt cao, đau đầu, buồn nôn…

- Cách phòng tránh: Tiêm phòng vaccine.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát hình 16.8 và 16.9 SGK, kết hợp đọc thông tin trong SGK, sau đó nêu các bộ phận cấu tạo của vi khuẩn và kể tên các hình dạng vi khuẩn.

- GV chiếu thêm một số hình ảnh về vi khuẩn dể HS quan sát hình dạng.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, quan sát hình ảnh, tìm hiểu cấu tạo và hình dạng của vi khuẩn.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi 1 HS đứng dậy trình bày cấu tạo của vi khuẩn.

- GV gọi 1 HS đứng dậy trình bày hình dạng của vi khuẩn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Vi khuẩn

1. Hình dạng, cấu tạo của vi khuẩn

- Cấu tạo vi khuẩn gồm có: thành tế bào, màng tế bào, tế bào chất, vùng nhân.

- Một số hình dạng vi khuẩn: hình que, hình hạt, hình chuỗi hạt,...

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát sơ đồ hướng dẫn cách làm sữa chua, đặt câu hỏi: Vì sao cần ủ sữa chua ở nhiệt độ 30 - 45 độ C trong 8 - 24 tiếng?

- GV đặt câu hỏi: Ngoài làm sữa chua, ở nhà em còn có sử dụng sản phẩm, có ứng dụng hoạt động của vi khuẩn hay không?

- GV khuyến khích HS nêu lên một số vai trò của vi khuẩn trong đời sống mà em biết.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS đọc thông tin, suy nghĩ đưa ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi HS đứng tại chỗ trình bày câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

II. Vi khuẩn

2. Vai trò của vi khuẩn

- Dùng để chế biến các sản phẩm lên men (sữa chua, phô mai, nươc tương…)

- Dùng trong công nghiệp làm phân bón vi sinh.

- Giúp động vật và con người tiêu hóa thức ăn.

- Giúp phân giải xác động thực vật, tăng độ màu mỡ cho đất….

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV nêu tình huống: Điều gì xảy ra nếu ta để một miếng thịt hoặc một bát c ngoài không khí trong vòng 1 ngày? Vậy nguyên nhân của hiện tượng này do đâu?

- GV yêu cầu HS quan sát các hình 16.12, 16.13sgk, đọc thông tin và kể tên một số bệnh do vi khuẩn gây ra ở người.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ đưa ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi HS đứng tại chỗ trình bày

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

3. Tác hại của vi khuẩn

- Gây thối hỏng thức ăn

- Gây bệnh ở người và sinh vật

- Một số bệnh gây nên bởi vi khuẩn ở người: bệnh lao, thương hàn, ván, viêm phổi,...

- Cách bảo quản thức ăn: bảo quản lạnh trong tủ lạnh, sấy khô, muối,…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận, mô tả các cách phòng tránh bệnh truyền nhiễm, nâng cao hệ miễn dịch để phòng bệnh do virus hoặc vi khuẩn gây nên.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS suy nghĩ đưa ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi HS đứng tại chỗ trình bày

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

III. Phòng bệnh do virus và vi khuẩn gây nên

- Bảo vệ môi trường sống sạch sẽ.

- Tập thể dục nâng cao sức khoẻ.

- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng.

- Thực hiện các biện pháp phòng tránh lây lan cộng đồng: đeo khẩu trang, rửa ta thường xuyên, tránh tụ tập đông người,...

- Với thực vật: tạo giống cây sạch bệnh, phun thuốc phòng bệnh cho cây trồng.

Đặc điểm

Virus

Vi khuẩn

Thành tế bào

x

Màng sinh chất

x

Tế bào chất

x

Vùng nhân

x

Lõi di truyền

x

Vỏ protein

x

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia nhóm HS, yêu cầu HS quan sát hình 17.2sgk, gọi tên, mô ta hình dạng và nêu đặc điểm nhận biết của các nguyên sinh vật.

- GV chú ý mở rộng kiến thức cho HS: trong các loài nguyên sinh vật nêu trên, loài nào có khả năng quang hợp? Từ đặc điểm nhận biết các loài, GV yêu cầu HS nêu đặc điểm chung của nguyên sinh vật.

- GV yêu cầu HS vẽ lại hình ảnh một số sinh vật vào vở.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ tìm ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trình bày trước lớp câu trả lời của mình

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức cốt lõi.

I. Sự đa dạng của nguyên sinh vật

- Động vật nguyên sinh có hơn 40 nghìn loài, phân bố khắp nơi: trong nước mặn, nước ngọt, trong đất ẩm, trong cơ thể nhiều nhóm động vật và người.

+ Tảo lục đơn bào: tế bào hình cầu, có màu xanh lục, mang nhiều hạt diệp lục.

+ Tảo silic: Cơ thể đơn bào, có nhiều hình dạng.

+ Trùng roi: Cơ thể đơn bào, hình thoi, có roi di chuyển.

+ Trùng giày: cơ thể đơn bào, hình đế giày, có lông bơi

+ Trùng biến hình: Cơ thể đơn bào, hình dạng không ổn định.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát hình 17.3 sgk, nêu vai trò của nguyên sinh vật với động vật?

- GV yêu cầu HS quan sát hình 17.4 và 17.5sgk, thảo luận nhóm, chỉ ra các con đường có thể dẫn tới mắc bệnh sốt rét và bệnh kiết lị, từ đó đề xuất các biện pháp phòng tránh hai bệnh này.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ, quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện từng nhóm đứng dậy trình bày kết quả thực hiện của nhóm mình.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Vai trò và tác hại của nguyên sinh vật

1. Nguyên sinh vật là thức ăn của động vật

- Nguyên sinh vật là thức ăn cho động vật như cá, tôm, cua: trùng roi, trùng giày, tảo lục, tảo silic…

2. Một số nguyên sinh vật gây bệnh ở người

+ Bệnh sốt rét: Gây ra bởi kí sinh trùng sốt rét, lây truyền do muỗi Anopheles.

+ Bệnh kiết lị: Các triệu chứng có thể bao gồm: đau bụng hoặc đau co rút từng con buồn nôn; nôn mửa; sốt trên 38 độ C; mất nước, có thể đe doạ tính mạng nếu không được điều trị. Bệnh kiết lị thường lây lan do vệ sinh kém.

- Biện pháp phòng bệnh:

+ Bệnh sốt rét: đi ngủ buông màn, vệ sinh xung quanh nơi mình ở, xếp gọn quần áo…

+ Bệnh kiết lị: Thực hiện vệ sinh ăn uống, thực hiện tốt vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng, sử dụng nước sạch…

Ích lợi hoặc tác hại của nguyên sinh vật

Tên nguyên sinh vật

Làm thức ăn cho động vật

Trùng giày, trùng roi, tảo

Gây bệnh cho động vật và con người

Trùng sốt rét, trùng kiết lị.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV sử dụng kĩ thuật “khăn trải bàn”, yêu cầu HS làm việc cá nhân, sau đó thảo luận theo nhóm bốn HS.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trang 103, quan sát hình 18.2 và 18.3 SGK, trả lời các câu hỏi:

+ Hãy nêu các đặc đểm để nhận biết nấm.

+ Nấm có cách dinh dưỡng như thế nào?

+ Mô tả cấu tạo của một cây nấm mà em biết.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ tìm ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm trình bày kết quả làm việc trước lớp.

- Các HS khác nhận xét, đặt câu hỏi, bổ sung câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV yêu cầu HS đánh giá lẫn nhau về các sản phâm hoạt động nhóm và chốt kiến thức về nhận biết nấm.

- GV yêu cầu HS quan sát một mẫu vật nấm và chọn một mẫu để vẽ hình nấm vào vở.

I. Sự đa dạng của nấm

1. Nhận biết nấm

- Nấm thường nhỏ, thân mềm, thường có mũ hình chóp hoặc tủa dài.

- Nấm là sinh vật dị dưỡng, thức ăn của chúng là các chất hữu cơ có trong môi trường.

- Nấm sống cộng sinh hoặc kí sinh trên cơ thể thực vật, động vật, con người hoặc sống trên đất ẩm, rơm rạ, thân cây gỗ mục…

- Cấu tạo của cây nấm gồm:

+ Mũ nấm

+ Thân nấm

+ Sợi nấm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm 3 - 4 HS.

- HS được phân chia một số mẫu vật nấm hoặc các tranh ảnh về các loài nấm.

- GV yêu cầu HS thảo luận và thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Phân chia nấm thành các nhóm khác nhau, tham khảo cách phân đọc thông tin trong SGK. Giải thích tại sao lại phân chia như vậy.

+ Lập bảng để phân biệt các nhóm nấm, lấy thêm các ví dụ về các loại nấm mà em biết và chia các nấm đó vào các nhóm cho phù hợp.

+ Nêu sự đa dạng của nấm

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ, quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV áp dụng kĩ thuật phòng tranh yêu cầu các nhóm treo sản phẩm lên bảng.

- GV gọi đại diện từng nhóm đứng dậy trình bày kết quả thực hiện của nhóm mình.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Sự đa dạng của nấm

- Nấm được phân chia thành các nhóm khác nhau: nấm túi, nấm đảm, nấm tiếp hợp.

- Ví dụ về các nhóm nấm và đặc điểm:

- Nấm có thể đơn bào hoặc đa bào, nấm đa dạng về hình thái, cấu tạo và về cách dinh dưỡng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm: sử dụng kĩ thuật “khăn trải bàn”.

- HS đọc mục vai trò và tác hại của nấm trong SGK và trả lời câu hỏi:

+ Nêu lợi ích của nấm. Lấy các ví dụ minh hoạ cho các lợi ích đó.

+ Nêu tác hại của nấm. Lấy ví dụ minh hoạ cho những tác hại này.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, phân công nhiệm vụ, quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm trình bày kết quả làm việc trước lớp.

- Các HS khác nhận xét, đặt câu hỏi, bổ sung câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận: Nấm có vai trò quan trọng đối với con người và đối với tự nhiên. Tuy nhiên, một số loài nấm có hại, khi hái nấm và sử dụng nấm để ăn cần chú ý kiểm tra kĩ thuật trước khi nấu ăn.

II. Vai trò và tác hại của nấm

* Vai trò:

+ Phân hủy xác động vật, thực vật làm sạch môi trường

+ Làm thức ăn bổ dưỡng cho con người

+ Dùng làm dược liệu chữa bệnh.

*Tác hại:

+ Gây bệnh cho động vật, thực vật

+ Gây bệnh ngoài da ở người.

+ Một số nấm độc khi ăn vào gây ngộ độc, có thể dẫn tới tử vong.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

NV1

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi:

+ Vì sao nói nấm có vai trò quan trọng trong việc làm sạch môi trường sống trên Trái Đất?

+ Em cần làm gì để phòng tránh các bệnh ở da do nấm gây nên?

+ Em hãy kể tên một bệnh do nấm gây ra và nêu cách phòng, chữa bệnh đó.

+ Vì sao bánh mì, hoa quả để lâu ngày ở nhiệt độ phòng dễ bị hỏng?

NV2

- GV yêu cầu HS đọc sgk trang 105, nêu chuẩn bị và trình bày các bước trồng nấm.

- GV hướng dẫn và giải thích lại mỗi bước, khuyến khích HS về thực hành trồng nấm tại nhà.

1. Giải thích hiện tượng

- Các loại nấm hoại sinh có vai trò quan trọng trong chu trình hoàn vật chất và năng lượng trong tự nhiên - phân hóa các phế thải trong nông nghiệp và công nghiệp làm ô nhiễm môi trường => sử dụng hệ men của các loài nấm hoại sinh chuyển thành phân bón hữu cơ làm tăng độ phì nhiêu của đất.

- Tránh các bệnh ngoài da cần vệ sinh cơ thể, quần áo và môi trường sống sạch sẽ.

- Một số bệnh do nấm gây ra: lang ben, hắc lào…

2. Kĩ thuật trồng nấm

(HS đọc tham khảo ở sgk và thực hiện trình tự các bước)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV nêu vấn đề, hỏi HS tiêu chí phân loại các nhóm trong phần Mở đầu đã chính xác chưa, còn có cách phân chia nào khác không.

- GV hướng dẫn HS quan sát hình 19.1 SGK về sơ đồ phân loại các nhóm thực vật, GV yêu cầu HS nêu tiêu chí phân loại, cách phân loại theo khoá lưỡng phân, từ đó nêu tên các nhóm

thực vật và đặc điểm phân loại.

- GV chú ý HS cách nhận biết đặc điểm của nhóm từ dưới lên trên.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ tìm ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm trình bày kết quả làm việc trước lớp.

- Các HS khác nhận xét, đặt câu hỏi, bổ sung câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, kết luận, chuẩn kiến thức.

I. Các nhóm thực vật

- Thực vật được chia thành nhiều nhóm dựa trên các đặc điểm: có mạch dẫn hoặc không có mạch dẫn, có hạt hoặc không có hạt, có hoa hoặc không có hoa.

Cụ thể:

+ Rêu: không có mạch dẫn

+ Dương xỉ: có mạch dẫn, không có hạt

+ Hạt trần: có mạch dẫn, có hạt, không có hoa

+ Hạt kín: có mạch dẫn, có hạt, có hoa.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dân Hs quan sát hình 19.2 SGK, chỉ ra các đặc điểm nhận biết ban đầu khi nhìn thấy thảm thực vật và đặc điểm cấu tạo của cây rêu có khác gì so với các loại thực vật mà em đã biết.

- Sau đó, GV chiếu cho HS xem thêm một số hình ảnh tại các vị trí khác nhau để thấy được môi trường sông đặc trưng của rêu, giúp HS phân biệt với tảo hay dương xỉ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, vận dụng kiến thức tìm ra đặc điểm nhận biết.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện một số HS đứng dậy trình bày câu trả lời của mình.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Thực vật không có mạch dẫn (rêu)

- Rêu là thực vật nhỏ bé, thường mọc từng đám.

- Đăc điểm nhận biết: sống ở nơi ẩm ướt, có rễ, thân, lá giả, có túi bào tử.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chiếu thêm một số hình ảnh đa dạng về các loài dương xỉ, kết hợp với các hình 19.3, 19.4 SGK và yêu cầu HS nêu các đặc điểm khác biệt của dương xỉ so với rêu, từ đó rút ra đặc điểm giúp nhận biết dương xỉ.

- GV yêu cầu HS đọc phần Tìm hiểu thêm để cung cấp thêm một số thông tin thú vị về loài dương xỉ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc trước lớp.

- Các HS khác nhận xét, đặt câu hỏi, bổ sung câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận.

III. Thực vật có mạch, không có hạt (dương xỉ)

- Đặc điểm cây dương xỉ: có thân, rễ; lá non cuộn tròn, sinh sản bằng bào tử, túi bào tử thường tập trung thành đốm nằm ở mặt dưới của lá.

- Dương xỉ thường nơi phân bổ ở nơi đất ẩm, dưới tán rừng hoặc ven đường đi, bờ ruộng.

- Dương xỉ rất đa dạng, có nhiều loài khác nhau.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS hình 19.5 SGK, nêu các đặc điểm nhận biết cây thông, cách phân biệt quan sát hình nón đực, nón cái.

- GV giải thích “nón của cây hạt trần là gì”.

- GV chiếu cho HS xem thêm một số hình ảnh các cây hạt trần khác để HS quan sát, nhận diện đặc điểm…

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc trước lớp.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

IV. Thực vật có mạch dẫn, có hạt, không có hoa (hạt trần)

- Hạt trần là nhóm thực vật có mạch dẫn, có hạt không được bao kín trong quả và không có hoa.

- Thông là cây hạt trần.

- Đặc điểm cây thông: cây thân gỗ, lá nhỏ hình kim, chưa có hạt, cơ quan sinh soản là nón, có hai loại nón là nón đực và nón cái.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS quan sát các hình trong SGK:

+ Hình 19.6. Hệ thống mạch dẫn ở lá cây.

+ Hình 19.7. Cây bưởi và quả bưởi với hạt năm trong quả.

+ Hình 19.8. Cây bao báp ở châu Phi.

+ Hình 19.9. Cây bèo tấm.

+ Hình ảnh một số cây hạt kín phổ biến tại địa phương.

- GV hướng dẫn HS kết hợp với các cây nêu được ở phần mở đầu, từ đó yêu cầu HS nêu đặc điểm nhận biết cây hạt kín.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc trước lớp.

- Các HS khác nhận xét, đặt câu hỏi, bổ sung câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận.

V. Thực vật có mạch dẫn, có hạt và có hoa (hạt kín)

- Các đặc điểm nhận biết cây hạt kín: có rễ, thân, lá, có mạch dẫn, có hoa, quả, hạt; hạt được bao kín trong quả.

Đặc điểm

Thực vật hạt trần

Thực vật hạt kín

Cơ quan sinh dưỡng

Rễ

x

x

Thân

x

x

Lá

x

x

Cơ quan sinh sản

Nón

x

Hoa

x

Qủa

x

Hạt

x

x

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát hình 20.1 SGK, trả lời các câu hỏi: Nêu các vai thực vật với con người, đối với mỗi vai trò lấy các ví dụ minh hoạ. Ngoài các trò được nêu trong hình, thực vật còn có vai trò nào khác nữa hay không?

- GV tổ chức cho HS kể tên các loài thực vật phổ biến tại địa phương, sắp xếp, bảng vai trò 20.1 SGK.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, suy nghĩ tìm ra câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm trình bày kết quả làm việc trước lớp.

- Các HS khác nhận xét, đặt câu hỏi, bổ sung câu trả lời.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, kết luận, chuẩn kiến thức, bổ sung những ý HS còn chưa nêu đủ.

I. Vai trò của thực vật với đời sống con người

+ Làm lương thực, thực phẩm: lúa, ngô, bắp cải,...

+ Làm thuốc, gia vị: quế, hồi, ngải cứu,...

+ Làm đồ dùng, giấy: bạch đàn, tre,...

+ Làm cây cảnh và trang trí: vạn tuế, các loại cây hoa,...

+ Cho bóng mát và điều hoà không khí: các cây gỗ lớn,...

+ Cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp, thủ công mỹ nghệ : gỗ, tre…

+ Cung cấp oxygen cho con người.

- Lưu ý: Bên cạnh những lợi ích thì còn có một số cây có hại cho sức khỏe của con người như cây thuốc lá, cây cần sa, cây trúc đào hay cây cà độc dược…

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- Gv tổ chức cho HS thảo luận, dựa vào việc quan sát hình 20.2 SGK, đặt câu hỏi:

+ Sinh vật nào giải phóng khí oxygen vào không khí?

+ Sinh vật nào sử dụng khí oxygen để hô hấp và thải khí carbon dioxide?

+ Những hoạt động nào của con người thải khí carbon dioxide?

+ Nếu không có thực vật thì nồng độ khí oxygen và khí carbon khí sẽ ra sao?

- Từ đó, GV yêu cầu HS rút ra: Vai trò của thực vật với hàm lượng khí oxygen và khí carbon dioxide là gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, thảo luận nêu được câu trả lời cho các câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- GV gọi đại diện một số HS đứng dậy trình bày câu trả lời của mình.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV chốt kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

II. Vai trò của thực vật trong tự nhiên

1. Điều hòa khí hậu

- Thực vật giúp giảm cường độ chiếu sáng xuống mặt đất.

- Thực vật giúp giảm nhiệt độ

- Thực vật giúp tăng độ ẩm

- Thực vật giúp giảm tốc độ gió.

=> Thực vật có vai trò điều hòa khí hậu.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát hai bức tranh trong hình 20.3sgk:

+ Hãy chỉ ra các điểm khác nhau của hai bức tranh đó?

+ Thông qua sự khác nhau đó, em rút ra được điều gì?

- GV tổ chức HS thảo luận câu hỏi: Điều gì xảy ra nếu cây xanh bị chặt phá quá mức?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi, rút ra được kết luận.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc trước lớp. HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức hoạt động 3.

II. Vai trò của thực vật trong tự nhiên

2. Thực vật góp phần làm giảm ô nhiễm không khí

- Sự khác nhau giữa hai hình:

+ Hình 20.3a: khói bụi mù mịt, ít cây xanh, con người phải đeo khẩu trang

+ Hình 20.3b: nhiều cây xanh, bầu trời trong, ít khói bụi, không phải đeo khẩu trang.

=> Cây xanh giúp ngăn bụi, làm cho không khí trong lành hơn.

- Nếu cây xanh bị chặt phá quá mức thì nồng độ khí oxygen sẽ giảm đi, bầu không khí sẽ trở nên ô nhiễm bởi khỏi bụi, nông độ khí carbonic tăng, các sinh vật sẽ bị ảnh hưởng, thiêu dưỡng khí, sức khỏe con người bị giảm sút.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV nêu tình huống, HS thảo luận: Điều gì xảy ra với các vùng đất, đồi không có thực vật che phim mưa xuống?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc trước lớp.

- HS khác đứng dậy nhận xét, bổ sung ý kiến cho câu trả lời của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: Thực vật, đặc biệt là thực vật rừng, nhờ có hệ rễ giữ đất, tán cây cản sức nước chảy nên có vai trò quan trọng trong việc giữ đất, chống xói mòn, bảo vệ nước ngầm.

II. Vai trò của thực vật trong tự nhiên

3. Thực vật góp phần chống xói mòn đất và bảo vệ môi trường

- Đất ở đồi trọc sẽ bị xói mòn khi có mưa xuống vì không có thực vật, nước sẽ chảy tiếp xuống dưới đất với một lực mạnh mà không có sự cản lại của các tấn cây đất dễ bị xói mòn rửa trôi.

- Thực vật có tác dụng hạn chế đất xói mòn và sạt lở vì:

+ Khi mưa xuống, nước mưa sẽ rơi xuống lá cây, tán cây giúp lực chảy yếu đi, làm giảm hiện tượng xói mòn của đất.

+ Rễ cây có khả năng giữ đất, thực vật còn có tác dụng giảm lực cản của sóng khi đánh vào bờ làm hạn chế sự sạt lở đất ven sông, ven biển.

- Nước mưa sau khi ngấm xuống đất là nguồn nước quan trọng cung cấp sinh hoạt và nông nghiệp.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát các hình 20.5 và 20.6 trong SGK, thảo luận và nêu các trò của thực vật với động vật, kể tên cách loài động vật ăn thực vật, các loài sống và sinh sản trên cây?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn HS hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc trước lớp. HS khác nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận.

II. Vai trò của thực vật trong tự nhiên

4. Vai trò của thực vật đối với đời sống của động vật

- Thực vật cung cấp oxygen và thức ăn cho động vật: một số loài động vật ăn thực vật như thỏ, chim, hươu cao cô, vai, khi, chuột,... sử dụng các cơ quan khác nhau cho thực vật làm thức ăn.

- Thực vật cung cấp nơi ở và nơi sinh sản cho động vật: một số loài động vật dụng thực vật làm nơi ở và nơi sinh sản như khi, nhím, chim, sóc…

=> Nếu không có thực vật thì động vật sẽ thiếu oxygen để hô hấp và động vật ăn thực vật không có thức ăn dẫn đến các động vật sẽ không tồn tại được.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát các bức tranh có trong hình 20.7 SGK, thảo luận nêu được các biện pháp giúp tăng lượng cây xanh, nhằm hạn chế xói mòn, sạt lở, lũ lụt, hạn hán?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát hình ảnh, tìm các biện pháp tăng lượng cây xanh.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số HS trình bày biện pháp của nhóm mình tìm được. HS nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận.

III. Trồng và bảo vệ cây xanh

- Trồng cây gây rừng.

- Bảo vệ rừng đầu nguồn.

- Ngăn chặn phá rừng để bảo vệ môi trường sống.

- Hạn chế khai thác bừa bãi các loài thực vật quý hiếm, cấm buôn bán và xuất khẩu các loài quý hiếm.

- Xây dựng khu bảo tồn, vườn quốc gia,...

STT

Tên động vật

Nơi ở của động vật

Lá cây

Thân, cành cây

Gốc cây

1

Sâu cuốn lá

x

2

Chim sẻ

x

3

Kiến

x

STT

Tên con vật

Tên cây

Nơi ở của động vật

Lá

Rễ, củ

Quả

Hạt

1

Thỏ

Cà rốt

x

x

2

Chim

Thông

x

3

Khỉ

Chuối

x

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành các nhóm 3 -5 học sinh, yêu cầu các em vận dụng lại kiến thức đã học để xây dựng khóa lưỡng phân, từ đó xác định tiêu chí để phân chia các mẫu thực vật vào các nhóm thực vật đã học trong bài “Đa dạng thực vật”.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, thảo luận, trao đổi để xây dựng khóa lưỡng phân.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm trình bày kết quả thực hiện của nhóm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện của HS.

I. Phân chia thực vật thành từng nhóm phân loại

Ví dụ:

Tiêu chí: Thực vật có mạch dẫn. Từ đó phân ra thành 2 nhóm là thực vật có mạch và thực vật không có mạch.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nhắc lại vai trò của thực vật đã học ở bài trước.

- GV chi HS quan sát mẫu vật, chia HS thành các nhóm, phân chia các mẫu vật vào các nhóm theo vai trò.

- GV tổ chức cho HS thi đua giữa các nhóm về thời gian thực hiện hoạt động phân loại.

- Sau khi phân loại, GV yêu cầu HS nêu thêm một số ví dụ tại địa phương và sắp xếp vào các nhóm theo vai trò sử dụng.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS hình thành nhóm, quan sát mẫu vật, thảo luận để phân loại nhóm cây theo vai trò.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện một số nhóm trình bày kết quả thực hiện của nhóm.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện của HS.

II. Phân chia thực vật thành từng nhóm theo vai trò sử dụng

STT

Tên cây

Bộ phận của cây mà con người sử dụng

Lá

Thân

Củ

Qủa

Hạt

1

Cà rốt

Làm thức ăn

2

Thông

3

Chuối

4

Bắp cải

5

Lúa

6

Gừng