TUẦN 19

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Tiết

Bài dạy

Ghi chú

73

• Những vấn đề chung về chủ đề
• Nhớ rừng

74

75

Ông đồ

76

Câu nghi vấn

77

Câu nghi vấn ( tiếp)

78

Luyện tập - đánh giá chủ đề

NHẬN BIẾT

THÔNG HIỂU

VẬN DỤNG

Vận dụng thấp

Vận dụng cao

- Khái niệm thơ mới.

- Sơ giản về cuộc đời và sự nghiệp của Thế Lữ và Vũ Đình Liên.

-Tìm hiểu bố cục văn bản và mạch cảm xúc của bài thơ.

- Nắm được được những nét chính về nội dung và nghệ thuật hai bài thơ.

-Học thuộc lòng các đoạn thơ hay.

- HS nhận biết được đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn.

- Phát hiện được câu nghi vấn dùng với chức năng chính và chức năng khác.

-Đọc lại bài thơ Nhớ rừng và chỉ ra những câu nghi vấn trong bài thơ. Dấu hiệu nào về mặt hình thức cho biết đó là câu nghi vấn?

- Chỉ ra sự khác biệt giữa thơ mới và thơ Đường. Thấy được đặc điểm của các bài thơ được học.

- Hiểu, cảm nhận được giá trị hai tác phẩm được học.

- Hiểu được bút pháp tương phản, đối lập giữa các hình ảnh thơ trong « Nhớ rừng » và « Ông đồ ».

- Hiểu ý nghĩa một số hình ảnh đặc sắc và có ý nghĩa sâu sắc.

- Hiểu được chức năng của câu hỏi tu từ trong các tác phẩm văn học.

-Hiểu được tư tưởng, tình cảm của các tác giả gửi gắm trong tác phẩm.

-Qua cảnh tượng vườn bách thú và cảnh núi rừng đại ngàn , chỉ ra những tâm sự của con hổ ở vườn bách thú...?

- Vận dụng kiến thức, kĩ năng viết đoạn văn bảm nhận về ngữ liệu từ văn bản có sử dụng câu nghi vấn.

-Xây dựng đoạn hội thoại tuyên truyền phòng chống Covid- 19 có sử dụng câu nghi vấn.

-Việc mượn “lời con hổ trong vườn bách thú” có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện niềm khao khát tự do mãnh liệt và lòng yêu nước kín đáo của nhà thơ?

-Sự đối lập trên gợi cho người đọc cảm xúc gì về nhân vật ông đồ và tâm sự của nhà thơ?

- Viết đoạn văn có sử dụng câu nghi vấn về chủ đề cho trước.

-Nghe các tác phẩm thơ mới được ngâm và được phổ nhạc.

-Đóng vai con hổ trong bài thơ nhớ rừng và thuật lại tâm trạng tiếc nuối quá khứ.

- Hiện nay, tình trạng săn bắt thú rừng quý hiếm (trong đó có loài hổ) đang ở mức báo động... Nêu được giải pháp hạn chế tình trạng đó.

-Từ tình cảnh và tâm trạng của con hổ trong bài thơ cũng như của người dân Việt Nam đầu thế kỉ XX, em có suy nghĩ gì về cuộc sống hòa bình tự do ngày nay ...

- Tìm hiểu thêm về một số tác giả tác phẩm trong phong trào thơ mới (1930-1945).

Tiết

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Hoạt động 1 : I. Giới thiệu chung

a. Mục tiêu:

-Nắm được tiểu sử của tác giả Thế Lữ

-Nắm được hoàn cảnh sáng tác,thể loại của bài thơ

-Rèn cho hs kĩ năng làm việc cá nhân, cách đọc diễn cảm thơ

b. Nội dung: kiến thức tác giả, tác phẩm

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu

? Nêu những nét hiểu biết của mình về tác giả?

? Nêu vị trí của bài thơ “Nhớ rừng” trong sự nghiệp của Thế Lữ ?

? Em có hiểu biết gì về bài thơ?

? Khi mượn lời con hổ ở vườn bách thú, nhà thơ muốn ta liên tưởng đến điều gì về con người?

? Nêu bố cục của bài thơ?

- Học sinh tiếp nhận

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời, đọc.

- Giáo viên: hướng dẫn đọc, đọc mẫu.

* Dự kiến sản phẩm:

- Tên thật: Nguyễn Thứ Lễ

- Bút danh: Thế Lữ

- Quê: Bắc Ninh (Gia Lâm- Hà Nội)

- Thế Lữ là một trong những nhà thơ mới đầu tiên góp phần làm nên chiến thắng cho phong trào Thơ mới.

- Ngoài sáng tác thơ, còn viết truyện trinh thám, kinh dị…

- Trước cách mạng ông viết báo, sáng tác thơ, văn, biễu diễn kịch. Sau cách mạng ông chuyển sang hoạt động sân khấu và trở thành một trong những người xây dung nền kịch nói hiện đại Việt Nam.

- Được nhà nước tặng giải thưởng HCM về VHNT: 2003.

- Tác phẩm chính : Mấy vần thơ (1935) Vàng và máu (1934)…

Gv: Sử dụng ảnh chân dung để giới thiệu về tác giả

“ Độ ấy Thơ mới vừa xuất hiện. Thế Lữ như vầng sao đột hiện ánh sáng chói khắp cả trời thơ Việt Nam. Dẫu sau này danh vọng Thế Lữ có mờ đi ít nhiều nhưng người ta không thể không nhìn nhận cái công Thế Lữ đã dựng thành nền thơ mới ở xứ này. Trong “ TNVN” Hoài Thanh viết: Thế Lữ không bàn về thơ mới, không bênh vực thơ mới, không bút chiến, không diễn thuyết. Thế Lữ chỉ điềm nhiên bước những bước vững vàng mà trong khoảnh khắc hàng ngũ thơ xưa phải tan vỡ. Bởi vì không có gì khiến người ta tin ở thơ mới hơn là đọc những bài thơ mới hay.

- “Thơ mới” lúc đầu dùng để gọi tên một thể thơ: thơ tự do. Khoảng sau năm 1930 một loạt thi sĩ trẻ xuất thân “Tây học” lên án “thơ cũ” (chủ yếu là thơ Đường Luật ) là khuôn sáo, trói buộc. Họ đòi đổi mới thơ ca và đã sáng tác những bài thơ khá tự do, số câu số chữ trong bài không có hạn định gọi đó là “Thơ mới”. Nhưng rồi “Thơ mới” không chỉ để gọi thể thơ tự do mà chủ yếu dùng để gọi một phong trào thơ có tính chất lãng mạn tiểu tư sản bột phát năm 1932 và kết thúc vào năm 1945 gắn liền với tên tuổi của Thế Lữ, Lưu Trọng Lư, Huy Cận….Phong trào Thơ mới ra đời và phát triển mạnh mẽ rồi đi vào bế tắc trong vòng 15 năm. Trong Thơ mới số thơ tự do không nhiều mà chủ yếu là thơ bảy chữ, lục bát, tám chữ không còn bị ràng buộc bởi những quy tắc nghiệt ngã của thi pháp cổ điển.

- Bài thơ “Nhớ rừng” in trong tập “Mấy vần thơ”, năm 1935. Đó là thời kì đất nước ta đang trong cảnh bị thực dân Pháp đô hộ, nhân dân chịu cảnh lầm than, khi tình hình cách mạng Việt Nam sau Xô Viết Nghệ Tĩnh đang tạm thời thoái trà.

- “Nhớ rừng” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ, in trong tập “ Mấy vần thơ” và được đánh giá là tác phẩm mở đường cho sự chiến thắng của thơ mới

“Nhớ rừng” là “lời con hổ trong v­ườn bách thú”. Tác giả mượn lời con hổ bị nhốt trong vườn bách thú để tiện nói lên một cách đầy đủ, sâu sắc tâm sự u uất của một lớp ng­ười lúc bấy giờ. Đó là tâm sự của “Thế hệ 1930”, những thanh niên trí thức “Tây học” vừa thức tỉnh ý thức cá nhân, cảm thấy bất hòa sâu sắc với thực tại xã hội tù túng, ngột ngạt đ­ương thời. Đây cũng là tâm sự chung của mọi người dân Việt Nam trong cảnh mất nước bấy giờ.

- “Nhớ rừng” đã có sự đồng cảm đặc biệt rộng rãi, có tiếng vang lớn. Về mặt nào đó có thể coi đây là một áng thơ yêu nước, tiếp nối mạch thơ trữ tình yêu n­ước trong văn thơ hợp pháp đầu thế kỉ XX. Tuy nhiên cảm hứng chủ yếu của bài thơ vẫn là cảm hứng lãng mạn.

- Thể thơ: Tự do

Gv: giới thiệu thể thơ tự do.

+ Mỗi dòng thường có 8 tiếng.

+ Nhịp ngắt tự do.

+ Vần không cố định.

+ Giọng thơ ào ạt, phóng khoáng.

- Bố cục của bài thơ:

+ Đoạn 1+4: con hổ ở trong cũi sắt.

+ Đoạn 2+3: con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ.

+ Đoạn 5: Khao khát giấc mộng ngàn.

*Báo cáo kết quả: trình bày cá nhân.

*Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

Hoạt động 2: Đọc-hiểu văn bản:

a. Mục tiêu: Hiểu được tâm trạng chấn ghét thực tại và niềm khát khao tự do cháy bỏng của hổ

b. Nội dung: cảm nhận về bài thơ

c. Sản phẩm: học sinh trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: Yêu cầu

GV: treo bảng phụ Đ1

? Gọi h/s đọc đoạn 1?

Hs đọc đoạn 1.

? Hãy tìm những từ ngữ diễn tả hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ ?

? Em hiểu ntn về từ “gậm” và từ “khối” (nghĩa và loại từ)? Có thể thay thế chúng bằng những từ ngữ khác được không ?

? Tư thế “nằm dài trông ngày tháng dần qua” nói lên tình thế gì của con hổ?

? Như vậy ở đây tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Âm điệu của hai câu thơ mở đầu ntn?

? Từ đó ta thấy hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ như thế nào?

? Khi bị nhốt trong cũi sắt ở vườn bách thú, con hổ tỏ thái độ ntn với con người và những con vật khác xung quanh? Thái độ đó thể hiện qua những từ ngữ nào?

? Tại sao con hổ lại có tâm trạng như vậy?

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời

- Giáo viên: nhận xét

* Dự kiến sản phẩm:

Hs đọc đoạn 1.

? Hãy tìm những từ ngữ diễn tả hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ ?

- Hoàn cảnh: trong cũi sắt, nằm dài trông ngày tháng dần qua.

- Tâm trạng: gậm, khối căm hờn.

? Em hiểu ntn về từ “gậm” và từ “khối” (nghĩa và loại từ)? Có thể thay thế chúng bằng những từ ngữ khác được không ?

- Gậm: động từ, dùng răng, miệng mà ăn dần, cắn dần từng chút một cách chậm chạp.

=> Sự gặm nhấm đầy uất ức và bất lực của con hổ khi bị mất tự do.

- “Khối căm hờn” gợi cho ta có cảm giác như trông thấy sự căm hờn có hình khối rõ ràng. Căm hờn, uất ức vì bị mất tự do đã kết tụ lại thành khối, thành tảng, cứng như những chấn song sắt lạnh lùng kia.

- Gậm: ĐT, Khối: danh từ

- Gậm= ngậm:

Khối= mối-> mức độ biểu cảm kém đi

? Tư thế “nằm dài trông ngày tháng dần qua” nói lên tình thế gì của con hổ?

- Tình thế buông xuôi bất lực, ngày đêm gậm nhấm nỗi căm hờn.

? Như vậy ở đây tác giả sử dụng nghệ thuật gì? Âm điệu của hai câu thơ mở đầu ntn?

? Từ đó ta thấy hoàn cảnh và tâm trạng của con hổ ntn?

Tác giả đã sử dụng thủ pháp đối lập, câu thơ đầu 8 tiếng thì 5 tiếng là thanh trắc, câu thơ thứ hai 8 tiếng thì 7 tiếng là thanh bằng, giọng điệu chán trường, u uất, một loạt từ ngữ liệt kê liên tiếp cách ngắt nhịp dồn dập, lúc kéo dài như một tiếng thở dài ngao ngán. Đặc biệt là việc sử dụng từ ngữ rất gợi cảm : “gậm”… giúp ta cảm nhận được nổi căm uất, tuyệt vọng cứ gặm nhấm dần để huỷ hoại tư tưởng của con hổ.

? Khi bị nhốt trong cũi sắt ở vườn bách thú, con hổ tỏ thái độ ntn với con người và những con vật khác xung quanh? Thái độ đó thể hiện qua những từ ngữ nào?

- Khinh ghét con người gọi họ là lũ “ngạo mạn, ngẩn ngơ”.

- Nỗi nhục bị biến thành trò chơi lạ mắt tầm thường (Giương mắt bé giễu…)

- Bất bình vì bị ở chung cùng “bọn gấu dở hơi, cặp báo vô tư lự”

? Tại sao con hổ lại có tâm trạng như vậy?

- Vì hổ là chúa sơn lâm, chúa tể của muôn loài, giờ bị xem thường như những kẻ thấp kém địa vị, song quan trọng hơn nó đau xót cho lũ gấu, báo không biết được nỗi nhục nhằn tù hãm.

=> Nó khinh lũ người nhỏ bé bên ngoài, nó cảm thấy nhục nhã phải hạ mình ngang hàng với bọn gấu, báo. Lúc này hổ thấm thía thân phận “Hùm thiêng khi đã sa cơ cùng hèn”.

*Báo cáo kết quả: trình bày.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

Nhiệm vụ 2:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

Yêu cầu h/s đọc tiếp đoạn 4.

? Dưới con mắt của con hổ cảnh vườn bách thú hiện ra qua những chi tiết nào? Đó là cảnh ntn?

? Cảnh tượng ấy đã gây nên phản ứng nào trong tình cảm của con hổ? Qua đó em hiểu “niềm uất hận ngàn thâu” ntn?

? Em có nhận xét gì về giọng điệu đoạn thơ, cách sử dụng từ ngữ? Cho ta thấy tâm trạng con hổ như thế nào?

? Qua việc phân tích hai đoạn thơ giúp em hiểu gì về tâm trạng của con hổ ở vườn bách thú?

? Nếu ta đặt bài thơ trong hoàn cảnh sáng tác của nó thì tâm trạng ấy còn là của ai?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân, cặp đôi.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

Hs đọc

? Dưới con mắt của con hổ cảnh vườn bách thú hiện ra qua những chi tiết nào? Đó là cảnh ntn?

- Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng.

Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng.

Len dưới nách những mô gò thấp kém.

Dăm vừng lá không bí hiểm.

-> Tất cả chỉ là đơn điệu, nhàm tẻ, chỉ là nhân tạo do bàn tay sửa sang, tỉa tót của con người nên rất “tầm thường”, giả dối chứ không phải là thế giới tự nhiên to lớn mạnh mẽ, bí hiểm.

? Cảnh tượng ấy đã gây nên phản ứng nào trong tình cảm của con hổ? Qua đó em hiểu “niềm uất hận ngàn thâu” ntn?

- Gây nên phản ứng đó là niềm uất hận. Đó là trạng thái bực bội, u uất kéo dài vì phảo sống chung với mọi sự tầm thường giả dối.

? Em có nhận xét gì về giọng điệu đoạn thơ, cách sử dụng từ ngữ? Cho ta thấy tâm trạng con hổ như thế nào?

- Giọng giễu nhại, cách ngắn nhịp ngắn, dồn dập, từ ngữ liệt kê liên tiếp.

-> Tâm trạng bực bội, chán chường, khinh ghét với thực tại, phủ nhận thực tại, khao khát sự cao cả, phi thường.

? Qua việc phân tích hai đoạn thơ giúp em hiểu gì về tâm trạng của con hổ ở vườn bách thú?

- Đó là tâm trạng chán ghét cuộc sống thực tại tù túng, tầm thường, giả dối.

- Khao khát được sống tự do, chân thực.

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI (2P)

? Nếu ta đặt bài thơ trong hoàn cảnh sáng tác của nó thì tâm trạng ấy còn là của ai?

- Thái độ ngao ngán, chán ghét cuộc sống thực tại tầm thường, tù túng. Đó chính là tiếng lòng, là nỗi ngao ngán của người dân nô lệ trong cảnh đời tối tăm, u buồn.

Gv: Điều đó giúp cho bài thơ có tiếng vang rộng rãi và ít nhiều có tác dụng khơi dậy tình cảm yêu nước, khát khao độc lập tự do của người dân VN khi đó.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Giới thiệu chung:

1. Tác giả:

- Thế Lữ (1907–1989), tên thật là Nguyễn Thứ Lễ.

- Quê: Bắc Ninh.

- Ông là nhà thơ tiêu biểu cho phong trào Thơ mới chặng đầu (1932 – 1935).

2. Văn bản:

a, Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, thể loại:

- Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ: sáng tác năm 1934, in trong tập “Mấy vần thơ”

- Thể thơ: Tự do

b, Đọc, chú thích, bố cục:

II. Đọc-hiểu văn bản:

1. Con hổ ở vườn bách thú.

- NT: đối lập giọng điệu chán chường, sử dụng ĐT mạnh, danh từ hóa tính từ

=>

- Hoàn cảnh: bị giam cầm trong cũi sắt.

- Tâm trạng: uất ức, sự buông xuôi, bất lực.

Thấy khinh ghét, nhục nhã, đau xót.

- Giọng giễu nhại, cách ngắn nhịp ngắn, dồn dập, từ ngữ liệt kê liên tiếp.

=> + Cảnh vườn bách thú: đơn điệu, nhàm tẻ, tầm thường, giả dối, tù túng.

+ Sự khinh ghét, chán chường thực tại đến mức cao độ.

Tiết 74

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Hoạt động 1: Nỗi nhớ thời oanh liệt

a. Mục tiêu:

-Thấy được sự oai linh, dũng mãnh đầy uy quyền của hổ trong quá khứ

- Hiểu tâm trạng nhớ tiếc quá khứ tốt đẹp của hổ hay cũng chính là tâm trạng của người dân mất nước

b. Nội dung: Hoạt động cá nhân, nhóm để tìm hiểu đoạn thơ

c. Sản phẩm: học sinh trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1:

* Chuyển giao nhiệm vụ

Gọi HS đọc đoạn 2

? Trong hoàn cảnh bị nhốt ở vườn bách thú, con hổ nhớ tới điều gì?

? Cảnh sơn lâm được gợi tả qua những chi tiết nào?

? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và nghệ thuật của tác giả? Tác dụng của nghệ thuật (Cảnh thiên nhiên hiện lên ntn)?

? Giữa không gian hoang vu, hùng vĩ ấy hình ảnh chúa tể của muôn loài hiện lên ntn?

? Em hiểu từ “quắc” như thế nào? (từ lọai, tác dụng)

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ, giọng điệu của khổ thơ?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân, nhóm cặp đôi- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

Đọc- nghe

? Trong hoàn cảnh bị nhốt ở vườn bách thú, con hổ nhớ tới điều gì?

- Hổ nhớ tới những ngày oanh liệt trong chốn giang sơn hùng vĩ của nó.

? Cảnh sơn lâm được gợi tả qua những chi tiết nào?

- Bóng cả, cây già, tiếng gió gào ngàn, giọng nguồn hét núi, khúc trường ca dữ dội…

? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ và nghệ thuật của tác giả? Tác dụng của nghệ thuật (Cảnh thiên nhiên hiện lên ntn)?

- Điệp từ “với”, các động từ chỉ đặc điểm của hành động “gào, thét”, những DT, TT phong phú => Cảnh đại ngàn xưa kia lớn lao, phi thường, mạnh mẽ và hoang vu, bí ẩn.

? Giữa không gian hoang vu, hùng vĩ ấy hình ảnh chúa tể của muôn loài hiện lên ntn?

- Bước chân dõng dạc, đường hoàng.

Lượn tấm thân như sóng cuộn.

mắt thần đã quắc, mọi vật im lìm.

Ta biết ta chúa tể cả muôn loài.

=>Tư thế dõng dạc, đường hoàng, oai phong, lẫm liệt với tâm trạng hài lòng.

? Em hiểu từ “quắc” như thế nào? (từ lọai, tác dụng)

- ĐT: cực tả ánh mắt dữ dội đủ sức chế ngự muôn loài của chúa sơn lâm.

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ, giọng điệu của khổ thơ?

- Nghệ thuật so sánh: tấm thân của chúa sơn lâm với sóng biển

(liên tưởng độc đáo và rất đẹp) làm nổi bật vẻ đẹp và sức mạnh của con hổ

- Sử dụng các từ ngữ gợi tả hình dáng.

- Nhịp thơ ngắn, uyển chuyển, giọng điệu hùng tráng, dữ dội.

=> Những câu thơ sống động, giàu chất tạo hình, diễn tả chính xác vẻ đẹp uy nghi, dũng mãnh mềm mại, uyển chuyển của chúa tể sơn lâm.

Gv bổ sung: Trên cái phông nền núi rừng hùng vĩ đó, hình ảnh con hổ hiện ra nổi bật với một vẻ đẹp oai phong lẫm liệt, với tư thế dõng …

Trái ngược hẳn với cảnh giả tạo, tầm thường nơi vườn bách thú, thiên nhiên trong trí nhớ của chúa sơn lâm thật lớn lao, mạnh mẽ, phi thường. Và trong cái phông nền ấy, chúa sơn lâm từ từ xuất hiện đúng vào lúc thiên nhiên đang ở đỉnh cao dữ dội. Đầu tiên là bàn chân “dõng…”. Câu thơ như đoạn phim cận cảnh quay chi tiết, thu hút sự chú ý của khán giả. Sau bàn chân là “tấm thân” xuất hiện. Chiều dài của tấm thân to lớn trải ra theo chiều dài câu thơ, một sự mềm mại tích chứa sức mạnh: “Lượn…”.

Đoạn thơ dựng lên chân dung của chúa sơn lâm chỉ với ba chi tiết: bàn chân, tấm thân và ánh mắt nhưng đã làm rõ cái oai hùng chế ngự cả cảnh vật của chúa sơn lâm khi đi qua “Khiến …”. Hổ nhận thức đầy kiêu hãnh về sức mạnh của mình; “Ta… /… tuổi”?

*Báo cáo kết quả

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Nhiệm vụ 2:

* Chuyển giao nhiệm vụ

Gọi HS đọc đoạn 2

Yêu cầu h/s theo dõi khổ 3.

? Ở đoạn thơ này con hổ nhớ lại những kỉ niệm gì về chốn rừng xưa ?

THẢO LUẬN NHÓM (5P)

? Có ý kiến cho rằng đoạn thơ như “bộ tranh tứ bình độc đáo” về chúa sơn lâm? Ý kiến của em ntn?

? Tìm và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật sử dụng trong khổ thơ?

? Các biện pháp nghệ thuật đó góp phần diễn tả tâm trạng của con hổ ntn?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: thảo luận nhóm, đại diện nhóm trả lời - nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

? Ở đoạn thơ này con hổ nhớ lại những kỉ niệm gì về chốn rừng xưa ?

Những đêm vàng bên bờ ......

Ngày mưa chuyển bốn …

Bình minh cây xanh nắng .....

Những chiều lênh láng máu...

? Có ý kiến cho rằng đoạn thơ như “bộ tranh tứ bình độc đáo” về chúa sơn lâm? Ý kiến của em ntn?

- Đoạn 3: có thể coi như một bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy. Bối cảnh là cảnh núi rừng hùng vĩ, tráng lệ với con hổ uy nghi làm chúa tể.

+ Đó là cảnh “đêm vàng bên bờ suối” hết sức diễm ảo với hình ảnh con hổ “say mồi đứng tan”đầy lãng mạn, diễm ảo.

+ Đó là cảnh “ngày mưa chuyển…” với hình ảnh con hổ mang dáng dấp đế vương đang yên lặng ngắm giang sơn của mình.

+ Đó là cảnh “bình minh cây xanh nắng gội” tưng bừng, chan hòa ánh sáng, rộn rã tiếng chim đang ca hát cho chúa sơn lâm ngủ.

+ Đó là hình ảnh chúa sơn lâm đang khao khát chờ đợi bóng đêm để mặc sức tung hoành nơi vương quốc rộng lớn, đầy bí ẩn của mình.

? Em có nhận xét gì về những cảnh trên?

- Cảnh nào núi rừng cũng mang vẻ đẹp hùng vĩ thơ mộng và con hổ nổi bật lên với tư thế lẫm liệt, kiêu hùng của một chúa sơn lâm đầy uy lực.

Gv bổ sung: Ở cảnh nào núi rừng cũng mang vẻ đẹp hùng vĩ thơ mộng và con hổ nổi bật lên với tư thế lẫm liệt, kiêu hùng, đúng là một chúa sơn lâm đầy uy lực. Các màu vàng, xanh, đỏ hòa quện với nhau tạo cho bộ tứ bình thêm lộng lẫy, mạnh mẽ, đầy ấn tượng. Ta biết Thế Lữ từng học trường Cao đẳng Mĩ Thuật Đông Dương cho nên ông đã vận dụng kiến thức hội họa để tăng cường hiệu lực diễn tả của văn chương.

Cảnh thiên nhiên có những chi tiết, những nét đậm rõ, có màu sắc, có âm thanh, khi tưng bừng tươi sáng, khi câm lặng bí ẩn- sự im lặng thiêng liêng nhưng có phần ghê rợn, kì ảo, quyến rũ. Tác giả nâng uy quyền của chúa sơn lâm bằng cách để nó đối diện với thiên nhiên tạo hóa… Cả 4 cảnh con hổ đều ở tư thế chế ngự: say mồi, đứng uống, lặng ngắm giang sơn, đợi chết mảnh…, để chiếm lấy.

Trong đó, đẹp nhất, dữ dội nhất, bi tráng nhất là cảnh hoàng hôn. Bức tranh rực rỡ gam đỏ: đỏ của màu máu lênh láng, đỏ của mặt trời gay gắt. Tác giả dùng từ “ mảnh” để gọi mặt trời, tưởng như mặt trời cũng bé đi trong mắt nhìn loài hổ. Không khí chết chóc bao trùm… chỉ chút nữa thôi vũ trụ sẽ chìm trong bóng tối, chỉ còn oai linh loài hổ. Đây là điểm cao trào nhất của quyền lực gần như bất tử. Nhưng từ đỉnh cao huy hoàng của sự hồi tưởng hổ đã sực tỉnh thân tù: “Than ôi…”

? Tìm và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật sử dụng trong khổ thơ?

- Điệp từ “ta” thể hiện khí phách ngang tàng làm chủ.

- Điệp từ “nào đâu, đâu những” câu cảm thán, câu hỏi tu từ cuối bài diễn tả nỗi nhớ tiếc qúa khứ khôn nguôi.

- Hình ảnh ẩn dụ “đêm vàng”: đêm trăng sáng mọi vật như được nhuốm màu vàng, ánh trăng như tan chảy trong không gian.

? Các biện pháp nghệ thuật đó góp phần diễn tả tâm trạng của con hổ ntn?

- Tiếc nối cuộc sống thơ mộng, tự do giữa chốn sơn lâm.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 3: Niềm khao khát giấc mộng ngàn của hổ (

a. Mục tiêu:

-Hiểu được niềm khao khát tự do cháy bỏng của hổ

b. Nội dung: Tìm hiểu khổ 5

c. Sản phẩm: học sinh trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: Yêu cầu hs đọc đoạn 4, 5

Theo dõi đoạn 4:

? Tìm chi tiết miêu tả tâm trạng con hổ ? Vì sao hổ lại có tâm trạng như vậy

? Đoạn cuối con hổ nhắn gửi tới ai

? Qua lời nhắn gửi em hiểu được điều gì về mãnh hổ

- Học sinh tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh:làm việc cá nhân, sau đó thảo luận nhóm

Giáo viên:quan sát các nhóm làm việc

* Dự kiến sản phẩm

+Tâm trạng uất hận, ghét

-Vì có sự đối lập giữa cảnh hiện tại và cảnh trong quá khứ -

+Hoa chăm cỏ chen lối phẳng cây trồng >< bóng cả cây già

+Dải nước đen giả suối >< giọng nguồn hét núi….

=>Thái độ ngao ngán, chán trường ở con hổ cũng chính là thái độ củangười dân đối với xã hội

*Báo cáo kết quả: HS trình bày

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 4: Tổng kết

a. Mục tiêu:

-Nắm được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản

b. Nội dung: Giá trị tác phẩm

c. Sản phẩm: hs trả lời ra giấy nháp

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Khái quát nghệ thuật đặc sắc

? Nội dung tư tưởng bài thơ

*Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh: suy nghĩ trả lời

Giáo viên:quan sát,gọi ý hs trả lời

* Dự kiến sản phẩm:

- Cảm hứng lãng mạn phong phú, mãnh liệt.

- Sử dụng hệ thống hình ảnh thơ giàu chất tạo hình: mang đường nét, hình khối, màu sắc rõ ràng.

- Ngôn ngữ, nhạc điệu, tiết tấu cực kì phong phú, rõ ràng, gợi cảm.

(Ghi nhớ sgk)

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Giới thiệu chung:

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Con hổ ở vườn bách thú.

2. Nỗi nhớ tiếc quá khứ của hổ.

a. Nhớ giang sơn hùng vĩ.

- Sử dụng: động từ, tính từ, danh từ, điệp ngữ “với”

=> Cảnh đại ngàn xưa kia lớn lao, phi thường, mạnh mẽ và hoang vu, bí ẩn.

- NT: so sánh, từ ngữ gợi tả hả, nhịp thơ…, động từ mạnh.

-> Chúa sơn lâm oai phong, lẫm liệt.

b.Nhớ những khoảnh khắc đẹp:

+ Đêm vàng: Một chàng trai, một thi sĩ mơ màng.

+ Ngày mưa chuyển bốn phương ngàn: Một đế vương oai phong đang lặng ngắm giang sơn.

+ Bình minh : Một chúa rừng đang ru mình trong giấc ngủ.

+ Hoàng hôn : Một vị chúa khao khát chờ đợi bóng đêm để tung hoành.

- Giọng điệu hùng tráng, tha thiết, dồn dập. Điệp ngữ: “Đâu”, “nào đâu”, “ta”; ẩn dụ, câu hỏi tu từ

=> Diễn tả thấm thía nỗi nuối tiếcquá khứ vàng son.

3. Niềm khao khát giấc mộng ngàn của hổ.

- Mở đầu và kết thúc bằng hai câu cảm thán, bắt đầu bằng từ “hỡi”.

-> Bộc lộ trực tiếp nỗi tiếc nhớ cuộc sống chân thật, tự do. Đó là một bi kịch lớn.

=> Thể hiện khát vọng được sống chân thật cuộc sống của mình, trong xứ sở của mình. Đó là khát vọng giải phóng, khát vọng tự do.

III. Tổng kết.

1. Nghệ thuật:

- Cảm hứng lãng mạn phong phú, mãnh liệt.

- Sử dụng hệ thống hình ảnh thơ giàu chất tạo hình: mang đường nét, hình khối, màu sắc rõ ràng.

- Ngôn ngữ, nhạc điệu, tiết tấu cực kì phong phú, rõ ràng, gợi cảm.

2. Nội dung:

* Ghi nhớ: ( SGK/7).

Hiện tại (Đoạn 1-4)

Quá khứ (Đoạn 2-3)

- Vườn bách thú : bị giam cầm

- Thực tại tầm thường,nhân tạo

=>Thái độ căm ghét

- Núi non hùng vĩ, tự do vẫy vùng

- Gắn với mộng tưởng về thế giới đẹp đẽ của thiên tạo

=>Khao khát ước mơ

Tiết

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung ghi bảng

Hoạt động 1: I. Giới thiệu chung

a. Mục tiêu:

-Nắm được tiểu sử của tác giả Vũ Đình Liên

-Nắm được hoàn cảnh sáng tác,thể loại của bài thơ

-Rèn cho hs kĩ năng làm việc cá nhân, cách đọc diễn cảm thơ

b. Nội dung: kiến thức tác giả, tác phẩm

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên gọi HS đọc chú thích (Sgk/tr5 (tập 2)

GV chiếu chân dung nhà thơ

*Thực hiện nhiệm vụ

- HS quan sát chân dung tác giả, hình ảnh sách…

- HS đọc thông tin về tác giả, văn bản.

- GV phát phiếu bài tập số 1, yêu cầu HS làm việc nhóm để điền thông tin vào phiếu bài tập.

* Dự kiến sản phẩm: Đọc diễn cảm thể hiện đúng tâm trạng của hổ

*Báo cáo kết quả: Hs đọc to trước lớp

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Phiếu bài tập số 1:

- HĐ chung: Đọc văn bản:

Cần đọc bài thơ với giọng điệu như thế nào?

+ Giáo viên đọc mẫu

+ HS nghe và đọc văn bản

Tìm hiểu chú thích:

+ Giáo viên hướng dẫn HS tìm hiểu các chú thích SGK.

*Thực hiện nhiệm vụ

+ HS trao đổi với bạn bên cạnh về những từ ngữ mình không hiểu hoặc hiểu chưa rõ ràng bằng cách dự đoán nghĩa của từ trong ngữ cảnh

- Dựa vào các ý hãy chia bố cục cho bài thơ?

I. Giới thiệu chung

1. Tác giả: Vũ Đình Liên (1913-1996 )

- Là một trong những nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ mới.

- Thơ ông thường mang nặng lòng thương người và niềm hoài cổ.

2. Văn bản:

- Được sáng tác năm 1936, đăng trên tạp chí Tinh Hoa.

- Phương thức biểu đạt : biểu cảm kết hợp với miêu tả và tự sự.

* Đọc và tìm hiểu chú thích

* Bố cục văn bản

- Bố cục: 3 phần:

+ Phần 1: Ông đồ thời vàng son (Hai khổ thơ đầu)

+ Phần 2: Ông đồ thời thất thế (Hai khổ thơ tiếp theo)

+ Phần 3: Ông đồ vắng bóng và nỗi lòng của nhà thơ (Khổ thơ cuối)

a. Mục tiêu: Hiểu được ông Đồ trong qua khứ.

b. Nội dung: cảm nhận về 2 khổ thơ đầu

c. Sản phẩm: học sinh hoàn thiện phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện

*Chuyển giao nhiệm vụ

GV chiếu 2 khổ thơ đầu và câu hỏi thảo luận nhóm:

Phương pháp thảo luận nhóm, kĩ thuật công đoạn (lần 1: 3’, lần 2: 2 phút)

Nhóm 1,2: hoàn thành phiếu bài tập:

Nhóm 3,4: hoàn thành phiếu bài tập:

Sau thời gian 5’ thảo luận nhóm lần 1, các nhóm thảo luận lần 2 bằng cách đổi chéo kết quả để bổ sung(3’)

- Học sinh tiếp nhận

*Thực hiện nhiệm vụ

HS thảo luận nhóm, gv quan sát giúp đỡ hs thảo luận

*Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

* Dự kiến trả lời:

Nhóm 1,2:

GV chốt kiến thức lên bảng

Gv liên hệ, khắc sâu :

? Em hiểu gì về tục treo câu đối ngày Tết trong nhà ?

- Tục treo câu đối trong nhà vào dịp tết cổ truyền là một nét văn hóa của người dân VN. Câu đối được viết bằng mực tàu đen nhánh trên nền giấy đỏ tươi thường được treo trong nhà, dán lên cột hai bên bàn thờ gia tiên vừa để trang trí, vừa thể hiện niềm mong ước những điều tốt lành của nhân dân ta khi năm mới đến.

GV : Đó là lí do mà ông đồ xuất hiện bên phố phường nhộn nhịp. Ông đồ xuất hiện vào thời điểm “ hoa đào nở”- khi tết đến xuân về. Hình ảnh hoa đào và ông đồ sóng đôi nhau đồng hiện như một lẽ tất yếu của mùa xuân.

Bình : Những câu thơ bằng ngôn ngữ kể, tả, xinh xắn, gọn gàng mà gợi lên cả một bức tranh mùa xuân nơi góc phố đông vui nhiều người lại qua. Ông đồ với mực tàu giấy đỏ như góp vào cái đông vui, rực rỡ của phố phường ngày tết một nét đẹp văn hóa, làm nên một mùa xuân thiêng liêng và ấm cúng.

NHóm 3,4 :

Gv nhận xét, chốt :

GV giảng: Chữ “ hoa tay” đi liền với chữ “ thảo” cho chúng ta một hình dung: dường như ẩn trong từng nét chữ, người viết như muốn thổi hồn vào trong đó. Bàn tay của ông đồ đưa đến đâu mà như gấm như hoa nở ra đến đó. Ở mỗi con chữ, mỗi câu đối hiện ra dưới nét bút của ông đồ đều thể hiện khát khao hoàn thiện của kẻ trao người nhận. Vì vậy mà mỗi nét chữ là kết tinh của tài hoa, trí tuệ và tâm hồn của người viết, rất mực thước song cũng rất phóng khoáng.

( Thảo luận theo nhóm bàn(2’))

* Dự kiến trả lời:

- Ông đồ là trung tâm của sự chú ý, là đối tượng ngưỡng mộ của mọi người.

Vì ông đồ xuất hiện giữa mùa đẹp nhất, là trung tâm của bức tranh, được mọi người yêu quý, ngưỡng mộ.

GV: Ông đồ là trung tâm của sự chú ý, là đối tượng ngưỡng mộ của mọi người. Ở đây, ta thấy sự hòa hợp giữa hoa đào - ông đồ - công chúng cũng chính là sự hòa hợp giữa thiên nhiên - con người - thời thế. Ở đây ta thấy có sự gặp gỡ giao cảm đồng điệu giữa người thuê viết và người viết thuê. Họ cùng tự nguyện tham gia một trò chơi văn hóa. Người viết thuê thỏa thuê trong cái thú chơi chữ, viết như một cuộc chơi, như một nhu cầu giao cảm với con người và trời đất mỗi độ xuân về. Cả người viết và người thuê viết đều biết coi trọng cõi tinh thần, biết hướng đời sống vào những vẻ đẹp thanh cao

? Em cảm nhận như thế nào về tình cảm của tác giả dành cho ông đồ ở thời điểm này?

- Tác giả quý trọng ông đồ, quý trọng những tài năng và nét đẹp văn hóa của dân tộc.

GV: Những câu thơ mang tính chất ghi chép đơn thuần mà làm sống dậy cái thời nghệ thuật thư pháp đang ở đỉnh cao. Ông đồ chính là hiện thân cho nền văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc khi nền Nho học đang thịnh hành.

GV chuyển: Tuy nhiên câu chuyện về ông đồ chưa dừng lại ở đó. Hình ảnh ông đồ có còn được trọng dụng nữa hay không, chúng ta cùng sang phần 2

II. Tìm hiểu chi tiết.

a. Ông đồ thời vàng son.

- Thời gian: hoa đào nở -> báo hiệu Tết đến, xuân về

- Không gian: bên hè phố, đông người qua lại.

-> Ông có mặt vào giữa mùa đẹp, vui nhất, hạnh phúc nhất của con người, trong khung cảnh tấp nập, đông vui khi Tết đến, xuân về.

*Ông đồ : Bày mực tàu, giấy đỏ...->viết câu đối.

* Phong tục chơi câu đối trong ngày Tết ở nước ta

xưa kia:

=> Sự tồn tại của ông đồ trong xã hội là không thể thiếu, rất quen thuộc với mọi người và góp phần làm nên nét đẹp văn hoá truyền thống dân tộc.

* Tài năng của ông đồ:

Bao nhiêu ... rồng bay.

- > Nghệ thuật: Hoán dụ, so sánh, thành ngữ.

=> làm nổi bật vẻ đẹp trong nét chữ của ông: Nét chữ rất đẹp, bay bướm, uốn lượn, vừa phóng khoáng, bay bổng, song lại cao quý, oai phong, sống động, có hồn.

-> Hình ảnh ông đồ trở nên thân quen, không thể thiếu trong mỗi dịp tết đến xuân về.

a. Mục tiêu: Hiểu được ông Đồ trong hiện tại.

b. Nội dung: cảm nhận về 2 khổ thơ tiếp

c. Sản phẩm: học sinh hoàn thiện phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện

*Chuyển giao nhiệm vụ

Gv chiếu khổ 3, 4

? Theo dõi khổ 3,4, cho biết hoàn cảnh xuất hiện của ông đồ có gì giống với mùa xuân năm trước?

- Xuất hiện vào mùa xuân, bên phố với công việc quen thuộc.

Có điều gì thay đổi trong lần xuất hiện này của ông đồ? Để thấy được điều đó, các em hãy cùng thảo luận theo nhóm bàn và điền vào phiếu học tập theo theo những yêu cầu sau:

GV giao nhiệm vụ

GV cho HS thảo luận nhóm nhỏ:

? Em hãy chỉ ra yếu tố nghệ thuật( cách ngắt nhịp, cách sử dụng từ ngữ và biện pháp tu từ) và nêu tác dụng ở 2 khổ thơ 3,4?

*Thực hiện nhiệm vụ

Hs suy nghĩ làm việc cá nhân, HS thảo luận nhóm, gv quan sát giúp đỡ hs thảo luận

*Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Dự kiến sản phẩm

*GV nhận xét, và hỏi:

? Qua sự phân tích, em thấy tình cảnh của ông đồ lúc này như thế nào?

- Ông đồ cô đơn, lạc lõng, bị gạt ra bên lề cuộc sống.

GV: Lúc này ông đồ rơi vào tình cảnh một nghệ sĩ hết công chúng, một cô gái hết duyên. Nỗi buồn của ông không chỉ thấm vào nghiên mực, giấy đỏ mà còn cộng hưởng, lan tỏa khắp không gian và và thời gian, khiến bức tranh xuân năm ấy mang gam màu xám lạnh, u buồn. Ông đồ từ chỗ là trung tâm của bức tranh cuộc sống được mọi người ngưỡng mộ đã bị gạt ra bên lề của cuộc đời rồi dần chìm vào quên lãng.

2. Ông đồ thời thất thế.

- Ông đồ cô đơn, lạc lõng, bị mọi người lãng quên.

GV nêu câu hỏi thảo luận nhóm: Nêu lên sự tương phản của phần một và phần hai. Qua sự tương phản đó thấy được điều gì?

GV bổ sung thêm: Nghệ thuật tương phản là một trong những thủ pháp nghệ thuật tiêu biểu của Thơ mới. Sự tương phản góp phần bộc lộ nỗi buồn, nỗi sầu của cái Tôi Thơ mới.

GV chuyển: Rồi thời gian trôi qua, một mùa xuân nữa lại về. Liệu ông đồ có còn ngồi bên hè phố, và nỗi lòng của nhà thơ thể hiện như thế nào, mời các em cùng tìm hiểu khổ thơ cuối.

a. Mục tiêu: Hiểu được ông Đồ trong hiện tại.

b. Nội dung: cảm nhận về khổ thơ cuối

c. Sản phẩm: học sinh hoàn thiện phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện

*Chuyển giao nhiệm vụ

Gv chiếu khổ thơ cuối

? Đọc diễn cảm khổ cuối( giọng chậm, buồn bâng khuâng, thảng thốt)

GV giao nhiệm vụ

Thảo luận nhóm bàn(5’)

*Thực hiện nhiệm vụ

Hs suy nghĩ làm việc cá nhân, HS thảo luận nhóm, gv quan sát giúp đỡ hs thảo luận

Dự kiến trả lời:

1.

+ Khổ đầu và khổ cuối đều nhắc đến hoa đào và ông đồ( kết cấu đầu cuối tương ứng).

+ Hoa đào vẫn nở, mùa xuân lại đến > < ông đồ không còn nữa( tương phản).

→ TN vẫn tuần hoàn nhưng con người thì có thể trở thành xưa cũ và biến mất theo thời gian.

2.

- Ông đồ xưa không phải là cụm từ thay thế ông đồ già. Già là khái niệm về tuổi tác, xưa là khái niệm về thời gian. Giữa hai tên gọi đó là cả một khoảng cách về thời đại.

3. Là những ông đồ, một lớp nhà nho đã lùi vào dĩ vãng. Hồn: linh hồn, tinh hoa văn hóa dân tộc.

4. Tác giả ngậm ngùi, nuối tiếc, xót xa.

*Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV giảng, bình:

Nếu như ở 2 khổ thơ đầu ta thấy niềm vui, hào hứng của tác giả được bộc lộ gián tiếp khi chứng kiến cảnh ông đồ trong vòng vây của mọi người, buồn tủi khi ông đồ bị lãng quên ở khổ 3,4, thì đến đây là tâm trạng ngậm ngùi, tiếc nhớ đối với những lớp người xưa cũ, đối với nét văn hóa truyền thống đang dần bị mai một, lãng quên.

Câu thơ kết vang lên chứa đầycảm xúc: Nuối tiếc, xót xa, tìm kiếm…đó cũng là khát khao gọi về những giá trị tinh thần đã bị bỏ quên. Đó cũng chính là tinh thần dân tộc và tấm lòng yêu nước kín đáo

3. Ông đồ vắng bóng và nỗi lòng của nhà thơ.

- Thiên nhiên vẫn tuần hoàn nhưng con người thì vắng bóng.

- Tác giả ngậm ngùi, nuối tiếc, xót xa.

a. Mục tiêu:

-Nắm được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản

b. Nội dung: Giá trị tác phẩm

c. Sản phẩm: hs trả lời miệng

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Khái quát nghệ thuật đặc sắc

? Nội dung tư tưởng bài thơ

*Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh:đọc thầm

Giáo viên: quan sát hs làm việc

* Dự kiến sản phẩm: Đọc diễn cảm thể hiện đúng tâm trạng của hổ

*Báo cáo kết quả: HS trả lời miệng.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Thể thơ ngũ ngôn

- Kết cấu giản dị mà chặt chẽ, có nghệ thuật.

- Ngôn ngữ thơ rất trong sáng, bình dị, được chắt lọc và tinh luyện nên hàm súc, dư ba.

- Nghệ thuật: nhân hóa, tương phản…

2. Nội dung

- Niềm cảm thương chân thành với một lớp người đang tàn tạ (thương người).

- Tiếc thương những giá trị tình thần đẹp đẽ bị lãng quên ( hoài cổ).

⇒ Giá trị nhân văn, tấm lòng yêu nước và tinh thần dân tộc.

* Ghi nhớ ( sgk)

a. Mục tiêu: Học sinh vận dụng kiến thức đã học vào giải bài tập

b. Nội dung:

- HS luyện đọc kĩ một đoạn trích trong văn bản “Ông đồ” và thực hiện các nhiệm vụ/trả lời các câu hỏi, bài tập để rèn kĩ năng đọc hiểu văn bản.

- HS tập làm viết đoạn văn nghị luận và cảm thụ văn học.

c. Sản phẩm:

- Câu trả lời của các câu hỏi, bài tập.

- Các đoạn văn đã viết.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV phát phiếu bài tập.

* Thực hiện nhiệm vụ:

HS thảo luận cặp đôi bài tập

* Dự kiến sản phẩm:

- Ông đồ có niềm vui: được sáng tạo, có ích với đời, được mọi người ngưỡng mộ.

- Thế nhưng vị trí của ông đồ là ở trường học, dạy học. Nay ông phải ra đường để bán chữ là một việc bất đắc dĩ. Mặc dù ông chưa bị thờ ơ ghẻ lạnh nhưng đã rất cô đơn. Chữ đã thành hàng hoá để bán mua bán, vì nghề dạy chữ nho đã lụi tàn "Mười người theo học chín người thôi” (Tú Xương).

Gợi ý :

- "Những người muôn năm cũ" là những ông đồ, những nhà nho, những trí thức dân tộc đã làm nên nền văn hoá phong kiến lực rỡ.

- Từ hồn làm cho câu thơ trở nên trang trọng, thiêng liêng, gợi tâm hồn, nhân cách, tài hoa và những giá trị tinh thần mà các nhà nho xưa sáng tạo.

- Lòng xót xa, thương cảm cho ông đồ, cho các nhà nho - một lớp người tài hoa danh giá một thời nay đã bị lỗi thời, bị quên lãng do cuộc đời thay đổi; thương xót cho những gì đã từng là giá trị nay trở nên tàn tạ; thương xót nét đẹp văn hoá truyền thống của dân tộc bị mai một, lãng quên.

* Báo cáo kết quả:

- GV gọi bất kì cá nhân nào trình bày kết quả.

* Kết luận đánh giá:

- HS, GV đánh giá, nhận xét.

IV. Luyện tập

1, Đọc hai khổ thơ đầu bài thơ Ông đồ của Vũ Đình Liên, có người bảo đây là những ngày huy hoàng của ông đồ. Có người bảo ngay từ đầu bài thơ ta đã thấy những ngày tàn của nho học và thân phận buồn của ông đồ. Em nghiêng về ý kiến nào ? Vì sao ?

2, Em hiểu hai câu thơ cuối bài thơ Ông đồ như thế nào ?

Tiết

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

a. Mục tiêu: Nắm được đặc điểm hình thức và chức năng chính của câu nghi vấn

b. Nội dung: Tìm hiểu VD để rút ra kiến thức.

c. Sản phẩm: Trình bày miệng

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

Yêu cầu hs đọc ví dụ phần I.

? Trong đoạn trích trên câu nào là câu nghi vấn.

? Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn

? Các câu nghi vấn đó dùng để làm gì.

? Những câu vừa xét là câu nghi vấn. Vậy em cho biết đặc điểm và chức năng của câu nghi vấn là gì.

*Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh:tiếp nhận và thức hiện nhiêm vụ

Giáo viên: quan sát hs làm việc

* Dự kiến sản phẩm

- Các câu nghi vấn:

+ Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không?

+ Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai?

+ Hay là u thương chúng con đói quá?

- Đặc điểm hình thức:

+Có chứa từ ngữ dùng để hỏi: “Không”, “làm sao”, “hay”...

+ Cuối câu có dấu (?)

- Chức năng: dùng để hỏi.

*Báo cáo kết quả

Gv: gọi hs trả lời

-Hs:trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh khác nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá, yêu cầu hs đọc ghi nhớ (SGK)

I. Đặc điểm hình thức và chức năng chính:

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

- Hình thức: có những từ nghi vấn và dấu chấm hỏi cuối câu.

- Chức năng chính: dùng để hỏi.

3. Ghi nhớ: sgk/ 11

a. Mục tiêu:

-Vân dụng kiến thức vừa học vào làm các bài tập

b. Nội dung: làm bài tập SGK

c. Sản phẩm: Làm vào vở bài tập

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ : yêu cầu hs mở vở bài tập ra để làm các bài tập

*Thực hiện nhiệm vụ

Bài tập 1: Hoạt động cá nhân

Học sinh: làm việc cá nhân

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

Các câu nghi vấn:

a. Chị khất tiền sưu đến mai phải không?

b. Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế?

c.Văn là gì? Chương là gì?

d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?

- Đùa trò gì?

- Hừ...Hừ...Cái gì thế?

- Chị Cốc béo xù đứng trước nhà ta đấy hả?

Bài tập 2: Hoạt động cặp đôi

Học sinh: làm việc cá nhân, trao đổi với bạn bên cạnh

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

- Căn cứ vào đặc điểm hình thức.

Chứa từ “hay” chỉ quan hệ lựa chọn.

Cuối câu có dấu (?)

- Căn cứ vào chứng năng: dùng để hỏi.

- Không thể thay từ “hay” bằng từ “hoặc” bởi từ “hoặc” chỉ quan hệ lựa chọn nhưng không mang rõ chức năng hỏi.

Bài tập 3: : Hoạt động cá nhân

Học sinh: làm việc cá nhân

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

- Không thể

- Vì đó không phải là câu nghi vấn.

Bài tập 4: Hoạt động nhóm theo bàn

Học sinh: làm việc cá nhân, trao đổi trong nhóm

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

- Hình thức

+ giống: cùng sử dụng dấu ? cuối câu

+ khác nhau: cặp từ nghi vấn dùng để hỏi đã chưa không.

- ý nghĩa:

a. hỏi thăm sức khỏe của thời hiện tại, không biết trước đó tình trạng sức khỏe của người được hỏi như thế nào.

b. hỏi thăm sức khỏe hiện tại nhưng người hỏi biết rõ trước đó người được hỏi có tình trạng sức khỏe không tốt

Bài tập 5,6: Hoạt động cá nhân

Học sinh: làm việc cá nhân

Giáo viên:quan sát hs làm

* Dự kiến sản phẩm:

Bài 5:

a. Bao giờ anh đi Hà Nội?

Bao giờ đứng ở đầu câu: hỏi về thời điểm sẽ thực hiện hành động đi.

b. Anh đi Hà Nội bao giờ?

Bao giờ đứng ở cuối câu: hỏi về thời gian đã diễn ra hành động đi.

Bài 6:

a. Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?

Câu nghi vấn này đúng và người hỏi đã tiếp xúc với sự vật, hỏi để biết trọng lượng chĩnh xác của sự vật đó.

b. Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?

Câu nghi vấn này sai vì người hỏi chưa biết giá chính xác của chiếc xe thì sẽ không phân biệt được mắc hay rẻ được.

*Báo cáo kết quả

-Hs: trình bày trên bảng

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức

II. Luyện tập:

Bài 1 / 11

a. Chị khất tiền sưu đến mai phải không?

b. Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế?

c.Văn là gì? Chương là gì?

d. Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?

- Đùa trò gì?

- Hừ...Hừ...Cái gì thế?

- Chị Cốc béo xù đứng trước nhà ta đấy hả?

2. Bài 2 / 12

- Căn cứ vào đặc điểm hình thức.

Chứa từ “hay” chỉ quan hệ lựa chọn.

Cuối câu có dấu (?)

- Căn cứ vào chứng năng: dùng để hỏi.

- Không thể thay từ “hay” bằng từ “hoặc” bởi từ “hoặc” chỉ quan hệ lựa chọn nhưng không mang rõ chức năng hỏi.

3. Bài 3 / 13.

- Không thể

- Vì đó không phải là câu nghi vấn.

4. Bài 4 / 13

- Hình thức

+ giống: cùng sử dụng dấu ? cuối câu

+ khác nhau: cặp từ nghi vấn dùng để hỏi đã chưa không.

- ý nghĩa:

a. hỏi thăm sức khỏe của thời hiện tại, không biết trước đó tình trạng sức khỏe của người được hỏi như thế nào.

b. hỏi thăm sức khỏe hiện tại nhưng người hỏi biết rõ trước đó người được hỏi có tình trạng sức khỏa không tốt

5. Bài 5 / 13

a. Bao giờ anh đi Hà Nội?

Bao giờ đứng ở đầu câu: hỏi về thời điểm sẽ thực hiện hành động đi.

b. Anh đi Hà Nội bao giờ?

Bao giờ đứng ở cuối câu: hỏi về thời gian đã diễn ra hành động đi.

6. Bài 6 / 13

a. Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?

Câu nghi vấn này đúng và người hỏi đã tiếp xúc với sự vật, hỏi để biết trọng lượng chĩnh xác của sự vật đó.

b. Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?

Câu nghi vấn này sai vì người hỏi chưa biết giá chính xác của chiếc xe thì sẽ không phân biệt được mắc hay rẻ được.

Tiết 76

Ngày soạn: /01/2021

Ngày dạy: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

III. Những chức năng khác (

a. Mục tiêu: Giúp HS nắm những chức năng khác của câu nghi vấn.

b. Nội dung: tìm hiểu các chức năng khác của câu nghi vấn

c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu:

THẢO LUẬN NHÓM (3P)

? Xác định câu nghi vấn trong những VD trên ?

? Các câu nghi vấn trên có dùng để hỏi không?

? Nếu không dùng để hỏi thì để làm gì?

? Nhận xét về dấu kết thúc những câu nghi vấn trên?

? Vậy ngoài chức năng dùng để hỏi câu nghi vấn còn dùng để làm gì?

- Học sinh tiếp nhận.

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Đại diện nhóm trả lời, đại diện các nhóm khác nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét

* Dự kiến sản phẩm:

? Xác định câu nghi vấn trong những VD trên ?

a) Những người….

Hồn ở đâu bây giờ?

b) Mày định nói….đấy à?

c) Có biết không? Lính đâu? Sao bay…vậy ? Không còn…à?

d) Cả câu.

e) Con gái…ư? Chả lẽ đúng là nó…ấy?

? Các câu nghi vấn trên có dùng để hỏi không?

? Nếu không dùng để hỏi thì để làm gì?

a) Bộc lộ tình cảm, cảm xúc (sự hoài niệm, tâm trạng nuối tiếc).

b) Đe dọa

c) Đe dọa

d) Khẳng định

e) Bộc lộ cảm xúc (sự ngạc nhiên )

Treo bảng phụ VD

? Chỉ ra chức năng của các câu nghi vấn sau?

- Anh có thể lấy giúp em quyển sách được không?

-> Cầu khiến

- Ngôi nhà kia mà cao ư?

-> Phủ định

- Học như thế thì lấy gì mà đi thi?

-> Mỉa mai.

? Nhận xét về dấu kết thúc những câu nghi vấn trên ?

- Không phải tất cả các câu nghi vấn đều kết thúc bằng dấu chấm hỏi. Câu nghi vấn thứ hai ở VD e kết thúc bằng dấu chấm than để bộc lộ cảm xúc.

*Báo cáo kết quả: trình bày theo nhóm.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

? Gọi h/s đọc ghi nhớ?

- HS đọc

III. Những chức năng khác:

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

- Không dùng để hỏi.

- Dùng để:

+ Bộc lộ tình cảm, cảm xúc.

+ Đe dọa.

+ Khẳng định.

+ Cầu khiến.

+ Phủ định...

- Không phải tất cả các câu nghi vấn đều kết thúc bằng dấu hỏi chấm. Có trường hợp câu nghi vấn kết thúc bằng dấu chấm than...

3. Ghi nhớ: sgk

? Xác định câu nghi vấn? Các câu nghi vấn đó dùng để làm gì?

Ghi ra bảng phụ. Xác định câu nghi vấn? Đặc điểm hình thức và chức năng của nó?

H suy nghĩ cá nhân -> Làm bài tập trên ra bảng phụ.

G nhận xét, sửa chữa

Như bài tập 1.

H làm cá nhân.

G nhận xét, sửa chữa

H làm cá nhân.

G nhận xét, sửa chữa

H thảo luận nhóm

G nhận xét, sửa chữa

IV. Luyện tập:

1. Bài tập 1:

a. Con người đáng…. để nó ăn ư?

-> Bộc lộ tình cảm, cảm xúc (sự ngạc nhiên).

b. Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối

……………………………

Thời oanh liệt nay còn đâu?

-> Phủ định, bộc lộ tình cảm, cảm xúc.

c. Sao ta không ngắm sự biệt li theo tâm hồn… rơi?

-> Cầu khiến, bộc lộ tình cảm, cảm xúc.

d. Ôi, nếu thế….bóng bay?

-> Phủ định, bộc lộ tình cảm , cảm xúc

2. Bài tập 2:

a) Sao cụ…thế? Tội gì bây giờ…lại? Ăn mãi…lo liệu?

Đặc điểm hình thức: Sao, gì, gì.

-> Phủ định.

b) Cả đàn bò….chăn dắt làm sao?

Đặc điểm hình thức: làm sao.

=> Bộc lộ sự băn khoăn, ngần ngại.

c)Ai dám bảo…tình mẫu tử?

Đặc điểm hình thức: Ai.

=> Khẳng định.

d) Thằng bé…. việc gì? Sao lại … mà khóc?

- Gi, sao

-> Hỏi.

Những câu không dùng để hỏi đều biến đổi được.

a. Cụ không phải lo xa như thế.

Không nên nhịn đói mà để tiền lại.

Ăn hết thì lúc chết không có tiền để mà lo liệu.

b. Tôi lo thằng bé ấy không chăn nổi đàn bò

c. Thảo mộc tự nhiên có tình mẫu tử.

3. Bài tập 3:

a, Bạn có thể kể cho mình nghe nội dung bộ phim “Làng Vũ Đại ngày ấy” được không?

b, ( Lão Hạc ơi!) Sao đời lão lại khốn cùng đến thế!

4. Bài tập 4:

- Những câu như vậy không dùng để hỏi mà để thay cho lời chào khi gặp nhau. Người được hỏi thường không trả lời vào câu hỏi mà có khi lại đặt những câu hỏi đáp lễ gần giống như vậy.

- Người nói và người nghe có quan hệ mật thiết với nhau.

Tiết

LUYỆN TẬP- TỔNG KẾT CHỦ ĐỀ

-Hãy làm khán giả của chương trình “ VĂN HỌC VÀ ĐỜI SỐNG”. Chia sẻ cảm nhận của em sau khi thưởng thức chương trình ?

(1) Nghe ngâm hai bài thơ “Nhớ rừng” và “Ông đồ”.

(2) Nghe hai bài hát “ Áo trắng”- thơ Huy Cận và “ Chân quê”- thơ Nguyễn Bính.

(3) Giới thiệu phần ngâm thơ các tác phẩm của Xuân Diệu. Nghe một bài “ Gửi hương cho gió”?

- Đề tài của thơ mới:..........................

.........................................................

-Cảm nhận về nội dung các tác phẩm thơ mới được trình bày qua giọng ngâm và giọng ca..............................

............................................................

-Tư tưởng, tình cảm của các tác giả gửi gắm qua thi phẩm được biểu diễn

........................................................

Tiết:

Ngày soạn: /01/2021

Ngày giảng: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Hoạt động 1: 1. Nhận diện các đoạn văn thuyết minh

a.Mục tiêu: Giúp HS Nhận diện các đoạn văn thuyết minh

b. Nội dung: HS tìm hiểu ở nhà.

c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm, phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

* GV chuyển giao nhiệm vụ:

1.Thế nào là đoạn văn? Nếu viết được các đoạn văn tốt thì sẽ có hiệu quả gì ?

=>Viết tốt các đoạn văn là ĐK để làm tốt bài văn

Cho HS đọc 2 đoạn văn trong SGK. Hỏi:

- Nội dung của mỗi đoạn là gì

- Mỗi đoạn được trình bày theo cách nào? Hãy tìm câu chủ đề, từ ngữ chủ đề của 2 đoạn văn đó?

- Các câu còn lại có vai trò, tác dụng ntn đối với câu chủ đề hoặc từ ngữ chủ đề? (giải thích, bổ sung gì ?)

- Mỗi đoạn văn đã sử dụng phương pháp thuyết minh nào ?Tác dụng?

1. Nhận diện các đoạn văn thuyết minh

Dự kiến sản phẩm:

a. Nội dung: Nguy cơ thiếu nước sạch trên TG.

- Trình bày theo cách diễn dịch. Câu chủ đề: câu 1. Các câu sau bổ sung thông tin làm rõ câu chủ đề:

+ Câu 2: Cung cấp TT về lượng nước ngọt ít ỏi

+Câu 3: Cho biết lượng nước ngọt ấy bị ô nhiễm.

+ Câu 4: Nêu sự thiếu nước ở các nước trên TG.

+ Câu 5: Dự báo đến năm 2025, 2/3 dân thiếu nước

- Phương pháp thuyết minh: dùng số liệu (3%, 2025, 2/3) kết hợp phân tích.

b.Nội dung: Giới thiệu về Phạm Văn Đồng

- Trình bày theo cách song hành:

+ Không có câu chủ đề, chỉ có từ ngữ chủ đề: Phạm Văn Đồng.

+ Các câu đều làm nhiệm vụ cung cấp thông tin về các hoạt động đã làm của PVĐ

- Phương pháp TM: Vừa giải thích vừa liệt kê.

*Đoạn văn: sgk/14

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm,

- GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất.

* Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.

* Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Qua 2 đoạn văn trên, em rút ra kết luận gì về cách trình bày nội dung một đoạn văn?

- Mỗi đoạn văn thường trình bày 1 ý, ý đó thường thể hiện ở câu chủ đề hoặc từ ngữ chủ đề.

- Các câu trong đoạn hướng về chủ đề, làm rõ chủ đề

- Mỗi đoạn văn thường trình bày 1 ý, ý đó thường thể hiện ở câu chủ đề hoặc từ ngữ chủ đề.

- Các câu trong đoạn hướng về chủ đề, làm rõ chủ đề

Hoạt động 2: HS nhận xét và sửa lại đoạn văn TM chưa chuẩn

a. Mục tiêu: Giúp HS sửa lại đoạn văn TM chưa chuẩn

b. Nội dung: HS sửa đoạn văn

c. Sản phẩm: phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

* GV chuyển giao nhiệm vụ:

Gọi HS đọc 2 đoạn văn mục 2. Chia nhóm cho HS thảo luận theo yêu cầu:

- Mỗi đoạn văn thuyết minh về đối tượng nào?

- Cách thuyết minh của đoạn như vậy đã hợp lí chưa? Vì sao? Hãy chỉ ra nhược điểm của mỗi đoạn và nêu cách sửa?

(Nếu giới thiệu cây bút bi thì nên giới thiệu ntn?

- Đoạn văn trên nên tách đoạn và mỗi đoạn viết lại như thế nào ?

- Nên giới thiệu về đèn bàn bằng phương pháp nào? Có thể tách làm mấy đoạn? Mỗi đoạn nên viết như thế nào?)

2.Sửa lại đoạn văn TM chưa chuẩn

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm, trình bày các thông tin về tác giả Chu Quang Tiềm, hoàn cảnh ra đời của truyện ngắn, có tranh minh họa

- GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất.

- Dự kiến sản phẩm:

*Đoạn văn a: Thuyết minh về cây bút bi.

- Cách thuyết minh chưa hợp lí vì đoạn văn không diễn đạt một ý mà có nhiều ý lẫn vào (câu 1 là đặc điểm, câu 2,3,4 là cấu tạo, câu 5 là cách sử dụng)->Sửa: tách thành 3 đoạn, mỗi đoạn viết về một ý:

+ Đặc điểm của cây bút bi.

+ Cấu tạo của bút bi.

+ Cách sử dụng và bảo quản bút bi.

* Đoạn văn b: Thuyết minh về chiếc đèn bàn.

- Cách thuyết minh còn lộn xộn, không tuân theo thứ tự nhận thức sự vật và thứ tự cấu tạo sự vật.

->Sửa: Sắp xếp lại cho phù hợp với nhận thức và thứ tự cấu tạo sự vật.: Cấu tạo đèn bàn:

+ Phần chao đèn: làm bằng vải lụa có khung sắt ở trong và vòng thép gắn với thân đèn

+ Phần thân đèn: là một ống thép rỗng, không gỉ để luồn dây điện phía trong, đầu dưới gắn với đế, đầu trên gắn với đui đèn để lắp bóng đèn

+ Phần đế đèn: Là một hộp nhựa cứng vững chãi, đỡ thân đèn, có công tắc để bật tắt

Hãy sửa lại 2 đoạn văn trên?

GV chiếu đoạn văn của HS, cho HS nhận xét.

* Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Qua các BT trên hãy cho biết khi làm bài văn TM cần phải làm gì? Khi viết đoạn văn cần phải làm gì? Các ý trong đoạn văn cần được sắp xếp như thế nào?

*GV chốt lại.Gọi HS đọc

- Khi làm bài văn TM

- Khi viết đoạn

- Các ý trong đoạn

* Ghi nhớ(SGK/15)

Tiết

Ngày soạn: /01/2021

Ngày giảng: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN

cần đạt

HĐ 1: I. Giới thiệu chung

a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Tế Hanh và văn bản “Quê hương”.

b. Nội dung: Những hiểu biết về tác giả, tác phẩm

c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Trình bày dự án tác giả Tế Hanh

- Học sinh tiếp nhận.

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Đại diện nhóm trả lời, đại diện các nhóm khác nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét

* Dự kiến sản phẩm:

- Tế Hanh tên khai sinh là Trần Tế Hanh (1921-2009).

- Tình yêu quê hương tha thiết là điểm nổi bật trong thơ Tế Hanh.

- Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật VN 1996.

- Các tác phẩm chính :

+ Tập thơ : “ Hoa niên” - 1945; “Gửi miền Bắc” - 1955; “Tiếng sóng” - 1960; “Hai nửa yêu thương” - 1963 “ Câu chuyện Quê Hương” 1973...

*Báo cáo kết quả: trình bày theo nhóm.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

GV nhấn mạnh( chiếu hình ảnh nhà thơ Tế Hanh và tác phẩm của ông):

Hình ảnh mà các em đang theo dõi là chân dung của nhà thơ Tế Hanh. Ông sinh ra và lớn lên ở miền quê thuộc vùng biển Quãng Ngãi. Thân phụ Tế Hanh là một người yêu thích và thường xuyên sáng tác thơ ca. Lớn lên trong hoàn cảnh đó, lại có năng khiếu từ nhỏ và sớm được tiếp xúc với dòng thơ lãng mạn nên Tế Hanh đến với phong trào thơ Mới như một lẽ tự nhiên.

- Ông đến với phong trào thơ Mới ở chặng cuối, không ồn ào choáng ngợp, thơ Tế Hanh thấm vào lòng người tự nhiên như một làn gió nhẹ, một ngụm nước trong.

- Tình yêu quê hương tha thiết là điểm nổi bật trong thơ Tế Hanh.

- Cũng như bài thơ Nhớ rừng, bài Quê hương viết theo thể 8 chữ. Thể thơ này khá linh hoạt, độ dài ngắn không hạn định, gieo vần liền. Thể thơ này rất phù hợp trong việc diễn tả những cung bậc cảm xúc về quê hương yêu dấu của tác giả.

? Nêu những hiểu biết về văn bản? (Xuất xứ, thể loại)

• 1 HS trả lời.

* Dự kiến TL:

- Bài thơ sáng tác năm 1939, lúc tác giả 18 tuổi đang là học trò sống xa quê hương (từ Quảng Ngãi ra Huế học). Bài thơ được viết trong cảm xúc nhớ nhà, nhớ quê với một tâm hồn trong trẻo.

- Thể thơ 8 chữ.

- Phương thức biểu đạt: biểu cảm kết hợp tự sự và miêu tả.

- Đọc văn bản:

G/v hướng dẫn đọc - đọc mẫu

3 h/s đọc - g/v nhận xét

HS: - Đọc bài thơ.

- Nhận xét.

- Chú thích: ? Kiểm tra việc nhớ từ khó h/s bằng một số ghi nhớ.

? Nêu bố cục của bài thơ?

2 câu đầu: giới thiệu về quê hương.

6 câu tiếp: Cảnh thuyền ra khơi đánh cá.

8 câu tiếp: Cảnh thuyền đánh cá trở về.

4 câu tiếp: Cảm xúc đối với quê hương.

HĐ 2: II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Giới thiệu về làng quê:

a. Mục tiêu: Giúp học sinh biết về vị trí, nghề nghiệp của làng quê của tác giả.

b. Nội dung: Trả lời các câu hỏi

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Gọi h/s đọc 2 câu đầu?

Thảo luận nhóm bàn (3’)

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

- Dự kiến sản phẩm:

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV: Như vậy, qua hai câu thơ cho ta thấy được làng quê của tác giả không chỉ có nước bao vây mà khoảng cách cũng được đo bằng nước- một cách tính mang đặc trưng rất riêng của người dân vùng sông nước. Sông được nói đến là con sông Trà Bồng- dòng sông đã tắm mát cả tuổi thơ tác giả. Tế Hanh kể: trước khi đổ ra biển, dòng sông lượn vòng ôm trọn làng biển quê tôi. Cách giới thiệu về quê hương của Tế Hanh thật bình dị, chân thật như bản chất người dân làng chài quê ông vậy.

GV chuyển ý: Sau lời giới thiệu ấy, hình ảnh làng chài quê hương được vẽ ra cụ thể qua những khung cảnh nào ?

2. Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá:

a. Mục tiêu: giúp học sinh cảm nhận cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá.

b. Nội dung: Trả lời các câu hỏi

c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Đọc câu đầu tiên?

? Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi được miêu tả vào thời điểm, không gian nào?

- Buổi sớm mai hồng.

? Cảnh trời, cảnh biển khi đoàn thuyền ra khơi được miêu tả qua những chi tiết nào?

- Bầu trời cao rộng, trong trẻo, nhuốm ráng hồng bình minh.

? Từ đó ta thấy điều kiện thời tiết như thế nào?

- Thời tiết thuận lợi hứa hẹn buổi ra khơi tốt đẹp.

GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

THẢO LUẬN NHÓM BẰNG KĨ THUẬT KHĂN PHỦ BÀN (5 phút)

Đọc 5 câu thơ tiếp theo

? Chỉ ra những biện pháp nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ trong đoạn thơ?

? Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật và cách diễn đạt ấy?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: thảo luận nhóm, đại diện nhóm trả lời - nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

- Hình ảnh “Dân trai tráng….”

-> Người lao động mang vẻ đẹp khoẻ khoắn, vạm vỡ.

- Nghệ thuật so sánh, sử dụng các động từ mạnh: phăng, vượt; tính từ : hăng, mạnh mẽ.

-> Con “tuấn mã”ngựa đẹp, khoẻ và phi thường. Hình ảnh so sánh kết hợp với các động từ mạnh diễn tả thật ấn tượng khí thế băng tới dũng mãnh của con thuyền ra khơi toát lên sức sống mạnh mẽ, một vẻ đẹp hùng tráng đầy hấp dẫn.

- NT so sánh, ẩn dụ: Cánh buồm giương…

-> Con thuyền chính là linh hồn, sự sống của làng chài. Nhà thơ vừa vẽ ra chính xác cái hình, vừa cảm nhận được cái hồn của sự vật -> mang vẻ đẹp lãng mạn, bay bổng.

Gv: bổ sung:

- So sánh cái cụ thể, hữu hình với cái trừu tượng, vô hình.

- Hình ảnh cánh buồm mang vè đẹp lãng mạn, nó gợi những chuyến đi xa, những ước khoáng đạt, bay bổng của tuổi trẻ đầy hoài bão. Hình ảnh cánh buồm trở nên lớn lao, thiêng liêng và thơ mộng. Đó chính là biểu tượng của làng quê, hồn người.

? Đoạn thơ vẽ lên bức tranh thiên nhiên và lao động ntn?

=> Bức tranh thiên nhiên tươi sáng, hùng vĩ, cuộc sống lao động của con người vui vẻ, hào hứng, rộn ràng. Một vẻ đẹp vừa thân quen, gần gũi, hoành tráng và thơ mộng biết bao.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV bình chốt: Cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá trong buổi bình minh trong sáng hiện lên dưới ngòi bút của Tế Hanh đầy trẻ trung mà không kém phần mới mẻ. Linh hồn làng biển đã được cụ thể hóa bằng cánh buồm trắng no gió căng phồng cứ rướn cao, cao mãi đưa thuyền ra biển lớn. Cánh buồm gợi những chuyến đi xa, những ước mơ kháng đạt bay bổng của tuổi trẻ đầy hoài bão. Họ ra khơi mang theo cả linh hồn của quê hương mình.

Qua đó làm nổi bật tình yêu tha thiết mặn nồng của tác giả dành cho quê hương.

I. Giới thiệu chung:

1. Tác giả:

- Tế Hanh (1921- 2009) quê ở Quảng Ngãi.

- Ông đến với phong trào Thơ mới khi phong trào này đã có rất nhiều thành tựu.

- Tình yêu quê hương tha thiết là đặc điểm nổi bật của thơ Tế Hanh.

2. Văn bản:

a, Xuất xứ, thể loại:

- Xuất xứ: rút từ tập

“Nghẹn ngào”( 1939)

( Hoa niên ), xuất bản năm 1943

- Thể loại: ...

b, Đọc, chú thích, bố cục:

- Đọc:

- Chú thích:

- Bố cục:

II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Giới thiệu về làng quê:

-> Bằng lời thơ bình dị, tự nhiên, tác giả giới thiệu chung về làng quê mình đó là một làng chài ven biển.

2. Cảnh dân chài bơi thuyền ra khơi đánh cá:

- Thời gian, không gian thuận lợi.

- Người lao động mang vẻ đẹp khoẻ khoắn, vạm vỡ.

- Hình ảnh so sánh kết hợp với các động từ mạnh, tính từ.

-> Con thuyền mang khí thế dũng mãnh khi ra khơi => vẻ đẹp hùng tráng.

- NT so sánh, ẩn dụ

-> Cánh buồm trở nên lớn lao, thiêng liêng và thơ mộng. Đó chính là biểu t­ượng của làng quê, hồn người.

- Bức tranh thiên nhiên tươi sáng, hùng vĩ, cuộc sống lao động của con người vui vẻ, hào hứng, rộn ràng. Một vẻ đẹp vừa thân quen, gần gũi, hoành tráng và thơ mộng biết bao.

=> Cảnh dân chài bơi thuyền đi đánh cá là một cảnh tượng đẹp: cả thiên nhiên và con người đều hiện ra với vẻ đẹp đầy sức sống, đầy hứa hẹn.

3. Cảnh đoàn thuyền trở về bến:

a. Mục tiêu: Giúp học cảm nhận được không khí vui vẻ, rộn ràng, cảm giác mãn nguyện của người dân làng chài sau một chuyến ra khơi trở về, cái đẹp của hình ảnh người dân chài và con thuyền.

b. Nội dung: Trả lời câu hỏi của Gv

c. Sản phẩm: Phiếu học tập của nhóm cặp đôi, câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

? Gọi h/s đọc 8 câu tiếp?

? Đoạn thơ trên tác giả đặc tả những gì?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân, nhóm cặp đôi- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

+ Không khí bến cá khi thuyền cá trở về.

+ Lời cảm tạ chân thành của người dân làng chài với trời đất vì đã sóng yên, biển lặng để chuyên ra khơi bội thu.

+ Hình ảnh của người ngư dân.

+ Hình ảnh con thuyền sau chuyến ra khơi trở về.

? Không khí đón đoàn thuyền đánh cá trở về được tái hiện qua hình ảnh nào?

- Bến ồn ào.

- Dân làng chài tấp nập đón ghe về những chiếc ghe đầy cá.

? Đó là không khí như thế nào?

-> Không khí vui vẻ, rộn ràng, náo nhiệt.

Gv: Chắc hẳn phải là con em của làng chài tác giả mới lột tả hết niềm vui, phấn khởi khi đón ghe cá. Tác giả không tả một ai cụ thể mà gợi không khí chung cả làng, âm thanh “ồn ào”, trang thái “tấp nập” một không khí vui vẻ, rộn ràng và náo nhiệt.

? Vì sao có không khí đó?

- Vì người dân chài vui sướng khi thu hoạch bội thu, trở về an toàn.

? Dựa vào chi tiết nào em biết điều đó?

- Thể hiện qua chi tiết: những chiếc ghe đầy cá, những con cá tươi ngon thân bạc trắng trông thật thích mắt.

? Vì sao câu 3 tác giả lại để trong ngoặc kép?

- Trích nguyên văn lời cảm tạ chân thành của người dân chài. “Nhờ ơn trời” như 1 tiếng reo vui, lời cảm tạ chân thành trời đất đã sóng yên “biển lặng” để người dân chài trở về an toàn.

? Hình ảnh người dân chài được miêu tả ntn?

- Làn da ngăm rám nắng.

- Thân hình nồng thở vị xa xăm.

? Cảm nhận của em về hình ảnh người dân chài qua hai câu thơ?

- Dân chài… rám nắng -> miêu tả chân thật : Người dân chài khoẻ mạnh, nước da nhuộm nắng, nhuộm gió.

- Cả thân… xa xăm: Hình ảnh người dân chài vừa được miêu tả chân thực, vừa lãng mạn, mang vẻ đẹp và sức sống nồng nhiệt của biển cả : Thân hình vạm vỡ them đậm vị mặn mòi nồng toả “vị xa xăm” của biển khơi-> vẻ đẹp lãng mạn. Là sáng tạo độc đáo, gợi cảm, thú vị.

Gv: Hình ảnh người dân chài được miêu tả vừa chân thực vừa lãng mạn và có tầm vóc phi thường. Người đi biển lâu ngày tắm nắng gió ở những vùng đại dương xa xôi khiến cơ thể khoẻ mạnh, rắn rỏi, họ như còn nóng hổi vị mặn mòi của biển lúc trở về -> Mang vẻ đẹp và sự sống nồng nhiệt của biển cả.

? Hình ảnh con thuyền được đặc tả ntn? Hãy so sánh với hình ảnh con thuyền ở khổ thơ 2?

- Hình ảnh chiếc thuyền nằm im…thớ vỏ

- NT nhân hóa -> Hình ảnh con thuyền nằm im mệt mỏi, nghỉ ngơi và lắng nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ của nó.

-> Con thuyền vô tri, vô giác trở nên hồn, một tâm hồn tinh tế. Cũng như người dân chài con thuyền ấy thấm đậm vị muối mặn của biển khơi.

GV: AD chuyển đổi cảm giác: nghe....

Nếu không có một tâm hồn tinh tế, tài hoa và có tấm lòng gắn bó sâu nặng với con người, cuộc sống lao động làng chài quê hương thì không thể có những câu thơ xuất thần có hồn như vậy.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Gv hỏi thêm để khắc sâu:

? Em hiểu hình ảnh “ làn da ngăm dám nắng, thân hình nồng thở vị xa xăm” như thế nào?

- Gợi dáng vẻ vạm vỡ khỏe mạnh

- Vị xa xăm là sóng ,gió, nắng nước biển, mồ hoi, mùi cá tanh in dấu lên làn da trên thân thể

Gv: Vị xa xăm không chỉ là vị mặn mòi của biển. của nắng của gió từng in dấu trên bất kì người dân chài nào, mang nét đặc trưng riêng của biển, mà còn mang ý vị tượng trưng gợi cảm, đẩy hình ảnh người àng chìa mang một sắc thái huyền thoại, cổ tích gợi hơi thở của biển cả của những chân trời xa tít tắp

? Em thấy hình ảnh người dân chài ở đây có gì khác với hình ảnh người dân chài ở đầu bài thơ?

- ở phần đầu người dân chài được nhắc đến trong cái tên chung nhất “dân trai tráng” với sức mạnh tuổi trẻ phăng mái chèo thì ở đây họ được nhắc đến chi tiết hơn, cụ thẻ hơn: làn da ngăm dám nắng, thân hình nồng thở vị xa xăm.

? Đặc biệt hình ảnh con thuyền trở về có gì khác với hình ảnh con thuyền lúc ra khơi?

- Con thuyền trước đây hăng như con tuấn mã, phăng mái chèo mạnh mẽ ra khơi. Bây giờ mỏi mệt trở về bến nghỉ. Con thuyền lại được nhân hóa, nó nằm im, mỏi mệt. thư giãn và lắng nghe chất muối thấm sâu. Lặn dần vào cơ thể như thấm vào da thịt con người.

Gv bình chốt: Với tình yêu quê hương sâu nặng, Tế Hanh đã thổi hồn cho con thuyền để nó mang hơi thở cuộc sống người làng chài ven biển. Con thuyền cũng nghỉ ngơi sau một ngày lao động nhưng phía sau cái im, bến mỏi là cả một sự chuyển động “ Nghe chất muối thấm dần trong thớ vỏ”. Câu thơ có sự chuyển đổi cảm giác thú vị, sự vật bỗng trở nên có tâm hồn. Và ngày nay sóng gió thời gian đã bào mòn, đã làm hư hại rất nhiều con thuyền thơ được cấu tạo bởi chất liệu không bền vững, không đủ sức đương đầu với những chuyến đi xa như vậy. Nhưng với con thuyền thơ của Tế hanh đã vượt cả trường giang để trở đi những giai điệu quặn xiết của nỗi nhớ quê hương với những hình ảnh lấp lánh khơi gợi hơn trong lòng người đọc

? Thông qua hính ảnh con thuyền và người dân làng chài, em cảm nhận được gì về tình cảm của Tế Hanh đối với quê hương mình?

- Tự hào, tin yêu, chân thành và nồng hậu

Gv chuyển ý: Và chính cuộc sống bình dị mà đầm ấm, hạnh phúc ấy đã tạo nên trong lòng người dân làng chài nói chung và Tế Hanh nói riêng một tình yêu quê tha thiết, mà mỗi lần xa quê họ luôn cồn cào nỗi nhớ. Vậy nỗi nhớ ấy như thế nào?

4. Tình cảm của tác giả với quê hương:

a. Mục tiêu: giúp học cảm nhận được tình cảm của tác giả với quê hương.

b. Nội dung: trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Gọi h/s đọc khổ thơ câu cuối?

Thảo luận cặp đôi (2’):

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

- Dự kiến sản phẩm:

1. Trực tiếp: “luôn tưởng nhớ”, “thấy nhớ…quá”.

Phương thức biểu dạt chủ yếu: biểu cảm.

2. Màu nước xanh, cá bạc, buồm vôi, mùi nồng mặn.

-> Những sự vật gần gũi, thân thuộc của quê hương.

- Mùi nồng mặn: Vừa nồng nàn, nồng hậu lại mặn mà, đằm thắm(Đó có thể là mùi vị của nắng, của gió, mùi của rong rêu, của cá và cả mùi vị mặn mòi biển khơi, của những giọt mồ hôi người lao động.)

3. Biện pháp điệp ngữ kết hợp với phép liệt kê-> diễn tả nỗi nhớ quê da diết

*Báo cáo kết quả: HS thực hiện cá nhân

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Gv bình: Quả đúng là người con của biển cả, sinh ra nơi biển cả, gắn bó sâu nặng với biển bởi đó là những gì quen thuộc nhất thấm đượm màu sắc, mùi vị của quê hương- mùi riêng biệt của làng chài, trong đó có mùi của rong rêu, mùi của cá, mùi của lưới, của thuyền và của cả mồ hôi người lao động nữa. Chính cái mùi nồng mặn ấy lại mang phong vị quê hương vô cùng thân thiết với nhà thơ.

Nói như nhà phê bình văn học Lê Quang Hưng, tưởng nhớ quê hương trong xa cách đã trở thành một dòng cảm xúc chảy dọc dời thơ Tế Hanh. Suốt cuộc đời ông, mong mỏi được trở về với quê hương yêu dấu trở thành một khao khát cháy bỏng trong những năm tháng xa nhà. Tình cảm ấy luôn nồng nhiệt, mới mẻ như thủa ban đầu. Gần 20 năm sau, người đọc lại được gặp gỡ tâm hồn tha thiết, sâu nặng mà ông dành cho quê hương khi nhà thơ viết “Nhớ con sông quê hương”(1956):

“Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mong ước

Tôi sẽ về sông nước của quê hương

Tôi sẽ về sông nước của tình thương.”

Tế Hanh đã nói hộ chúng ta những tình cảm thiết tha mà khó giãi bày, dù gần một thế kỉ trôi qua vẫn rung động trái tim bạn đọc. Quê hương- vì thế không những là tình cảm ăn sâu vào trái tim mỗi người mà còn là cảm hứng của văn chương muôn đời.

III. Tổng kết:

a. Mục tiêu: Giúp học sinh khái quát được những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản.

b. Nội dung: Giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ

c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Khái quát nghệ thuật và nội dung chính của văn bản?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

- Dự kiến sản phẩm:

+ NT:

- Sáng tạo nên nhưng hình ảnh của cuộc sống lao động thơ mộng.

- Tạo liên tưởng, so sánh độc đáo, lời thơ bay bổng, đầy cảm xúc.

- Sử dụng thể thơ 8 chữ hiện đại có những sáng tạo mới mẻ, phóng khoáng.

+ ND: Bài thơ là bày tỏ của tác giả về một tình yêu tha thiết đối với quê hương làng biển.

Gọi HS đọc ghi nhớ

HS: đọc

*Báo cáo kết quả: Hs trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

3. Cảnh đoàn thuyền trở về bến:

- Cảnh đón thuyền về: ồn ào, tấp nập

-> Không khí vui vẻ, rộn ràng, mãn nguyện.

- Hình ảnh người dân chài: khoẻ mạnh, rắn rỏi, vẻ đẹp lãng mạn phi thường.

- NT nhân hóa, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.

-> Hình ảnh con thuyền là một phần sự sống làng chài

4. Tình cảm của tác giả với quê hương:

- Câu cảm thán, phép liệt kê.

-> - Nỗi nhớ da diết chân thành, sâu nặng( về con người, cảnh vật và mùi vị quê hương)

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

- Sáng tạo ...

- Tạo liên tưởng,

- Sử dụng...

2. Nội dung:

Bài thơ là bày tỏ của tác giả về một tình yêu tha thiết đối với quê hương làng biển.

* Ghi nhớ: sgk/18

Tiết :

Ngày soạn: /01/2021

Ngày giảng: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

HĐ 1: I. Giới thiệu chung

a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Tố Hữu và văn bản “Khi con tu hú”.

b. Nội dung: trình bày dự án, hoạt động chung, hoạt động nhóm về tác giả, tác phẩm.

c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu: Trình bày dự án tác giả Tố Hữu.

- Học sinh tiếp nhận.

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Đại diện nhóm trả lời, đại diện các nhóm khác nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét

* Dự kiến sản phẩm:

- Tố Hữu (1920- 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành quờ ở Thừa Thiên-Huế.

- Ông được giác ngộ cách mạng trong phong trào học sinh, sinh viên.

- Với nguồn cảm hứng lớn là lí tưởng cách mạng, thơ Tố Hữu trở thành lá cờ đầu của thơ ca cách mạng VN.

*Báo cáo kết quả: trình bày theo nhóm.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

Gv bổ sung: Sinh ra trong một gia đình nhà Nho nghèo, từ nhỏ Tố Hữu đã học và tập làm thơ. Giác ngộ cách mạng và trở thành ng­ười lãnh đạo Đoàn thanh niên dân chủ ở Huế. Những bài thơ đầu tiên được sáng tác từ những năm1937-1938. Tháng 4-1939, ông bị thực dân Pháp bắt, giam giữ ở các nhà lao miền Trung và Tây Nguyên. Tháng 3- 1942, vượt ngục Đắc Lay, tiếp tục hoạt động cách mạng. Hoạt động bí mật đến 1945, làm Chủ tịch uỷ ban khởi nghĩa Thừa Thiên- Huế. Hiện nay, ông là đặc phái viên trung ­ương Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (1957).

Tác phẩm chính: Từ ấy (thơ,1946); Việt Bắc (thơ, 1954); gió lộng (thơ 1961); Ra trận (thơ, 1972); Máu và hoa (thơ, 1977); Một tiếng đờn (thơ, 1992)…

- Giải thưởng văn học: Giải nhất giải thưởng văn học hội văn nghệ việt nam 1954-1955; Giải thư­ởng văn học ASEAN(1996). Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học- nghệ thuật (đợt 1,1996).

? Nêu những hiểu biết về văn bản? (Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, thể loại)

• 1 HS trả lời.

Dự kiến TL:

- Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác ở nhà lao Thừa Phủ, được in trong tập “Từ ấy”- tập thơ đầu tiên của Tố Hữu.

- Thể loại: thơ lục bát

Gv: hướng dẫn đọc

- Giọng thiết tha cuối bài cú nghẹn ngào uất ức, chú ý các câu ngắt nhịp 6/2, 3/3.

- Gọi HS đọc văn bản.

- Gọi HS nhận xét.

- Gv nhận xét, đọc mẫu.

- Gọi HS đọc.

HS: - Đọc.

- Nhận xét.

- Chú ý các chú thích 1,4.

? Bài thơ được chia làm mấy đoạn?

? Nội dung của từng đoạn?

2 phần:

- 6 câu đầu: Tiếng tu hú thức dậy mùa hè rực rỡ trong lòng người tù cách mạng- nhà thơ.

- 4 câu cuối: Tiếng chim tu hú bừng dậy khát vọng tự do trong lòng người tù.

HĐ 2: II. Đọc- hiểu văn bản: (21’)

1. Nhan đề:

a. Mục tiêu: giúp học sinh tìm hiểu về nhan đề và hình ảnh mở đầu bài thơ.

b. Nội dung:

c. Sản phẩm: câu trả lời của nhóm học sinh.

4. Phương án kiểm tra, đánh giá:

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Em hiểu gì về nhan đề của bài thơ? Hãy viết một câu văn ngắn gọn có 4 chữ đầu “Khi con tú hú” để tóm tắt nội dụng bài thơ?

? Vì sao tiếng chim tu hú lại tác động mạnh đến tâm hồn nhà thơ?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân- nhận xét.

- Giáo viên theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần..

*Báo cáo kết quả

- Nhan đề bài thơ chỉ là một vế phụ của một câu văn trọn ý -> Khi con tu hú gọi bầy là khi mùa hè đến, người tù cách mạng càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam chật chội; càng thèm khát cháy bảng cuộc sống tự do tưng bừng ở bên ngoài.

-Vì:

+ Nhà thơ - người chiến sĩ CM mới 19 tuổi – vào tù.

+ Vì đó là tín hiệu của mựa hè rực rỡ, sự sống tưng bừng, là tín hiệu gợi bầu trời cao lồng lộng của tự do.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

2. Bức tranh mùa hè:

a. Mục tiêu: giúp học sinh cảm nhận bức tranh mùa hè rực rỡ qua cảm nhận của người tù cách mạng.

b. Nội dung: cảm nhận 6 câu đầu

c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Đọc khổ thơ đầu?

THẢO LUẬN NHÓM BẰNG KĨ THUẬT KHĂN PHỦ BÀN (5 phút)

? Tiếng chim tu hú đã gợi lên trong lòng người tù cách mạng những gì?

? Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ và tác dụng của nó trong khổ thơ trên?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: thảo luận nhóm, đại diện nhóm trả lời - nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

- Tiếng chim tu hú đã gợi lên trong lòng người tù cách mạng:

+ Hình ảnh: lúa chín, trái cây ngọt dần, vườn râm, tiếng ve, nắng đào, trời xanh, diều sáo.

+ Âm thanh tiếng chim tu hú, tiếng ve ngân, tiếng sáo diều.

+ Màu sắc: màu vàng (bắp rây), màu đỏ (trái chín), màu hồng (nắng đào), màu xanh (trời xanh).

- Cách sử dụng từ ngữ: sử dụng nhiều danh từ động từ, tính từ:

+ DT: con tu hú, lúa chiêm, trái cây, vườn râm, ve, bắp, sân, nắng, trời, diều sáo...

+ ĐT: gọi, ngân, lộn nhào...

+ TT: đầy, chín, ngọt, râm, rộng, cao...

=> Cảnh mùa hè rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị. Mọi vật sống động, mạnh mẽ.

? Cảnh sắc mùa hè có phải là cảnh tác giả nhận thấy trực tiếp hay không? Qua đó giúp em hiểu gì về nhà thơ Tố Hữu?

- Điều đó cho thấy tác giả có sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, nhưng đang mất tự do và khao khát tự do đến cháy ruột cháy lòng

GV: Tố Hữu sáng tác bài thơ khi bị bắt giam trong tù. Bức tranh thiên nhiên mùa hè ấy là sản phẩm của trí tưởng tượng phong phú và sự cảm nhận tinh tế mãnh liệt của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời -> Qua đó ta thấy tác giả là người yêu cuộc sống tha thiết, luôn khao khát tự do.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời, bổ sung

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

3. Tâm trạng người tù cách mạng:

a. Mục tiêu: giúp học cảm nhận được tâm trạng của người tù cách mạng.

b. Nội dung: Cảm nhận khổ 2

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm cặp đôi, câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Đọc 4 câu thơ cuối.

- hs đọc

? Tâm trạng của người tù được thể hiện ở những dòng thơ nào?

Ta nghe hè dậy….

Mà chân muốn đạp…..

? Nhận xét nhịp thơ có sự thay đổi ntn so với khổ 1, cách sử dụng từ ngữ của tác giả?

- Cách ngắt nhịp bất thường 6/2 ( câu 8 ); 3/3 ( câu 9 ).

- Sử dụng các động từ mạnh: (đập tan phòng, chết uất), những từ ngữ cảm thán (ôi, thôi, làm sao), câu cảm thán (câu 8 và câu 10).

? Qua cách ngắt nhịp và sử dụng từ ngữ đó em hiểu gì về tâm trạng của người tù?

- Cảm giác ngột ngạt và uất ức cao độ -> niềm khao khát cháy bỏng muốn thoát khỏi cảnh tù ngục để trở về với cuộc sống tự do của người chiến sĩ cách mạng.

Ở đây là cứ kêu chứ không phải gọi bầy, tiếng chim tu hú bên ngoài làm cho người tù dâng lên niềm cảm xúc mạnh.

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

- Gv:? Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng tu hú kêu nhưng tâm trạng người tù khi nghe tiếng tu hú có sự khác nhau ? Vì sao?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân, nhóm cặp đôi- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

*Dự kiến sản phẩm:

- Ở câu thơ đầu tiếng tu hú gợi ra cảnh trời đất bao la, tưng bừng sự sống lúc vào hè, tâm trạng người tù hoà hợp với sự sống, say mê cuộc sống.

- Ở câu thơ cuối, tiếng tu hú gơi cảm xúc khác hẳn: u uất, nôn nóng, khắc khoải, tâm trạng của kẻ mất tự do, bị tách rời cuộc sống.

Gv bổ sung: Tiếng chim tu hú là tiếng gọi thiết tha của tự do, của thế giới sự sống đầy quyến rũ đối với người tù- nhà thơ.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

III. Tổng kết:

a. Mục tiêu: Giúp học sinh khái quát được những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản.

b. Nội dung: đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên:

? Khái quát nghệ thuật và nội dung chính của văn bản?

- Học sinh tiếp nhận.

* Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: trả lời cá nhân- nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét.

* Dự kiến sản phẩm:

+ NT:

- Viết theo thể thơ lục bát, giàu nhạc điệu, mượt mà, uyển chuyển.

- Lựa chọn lời thơ đầy ấn tượng để biểu lộ cảm xúc khi thiết tha, khi lại sôi nổi, mạnh mẽ.

- Từ ngữ tự nhiên và gần gũi với đời thường

- Sử dụng biện pháp tư từ: điệp ngữ, liệt kê, đối lập…

+ ND:

- Lòng yêu cuộc sống.

- Niềm khao khát tự do cháy bỏng của người tù cách mạng.

*Báo cáo kết quả: HS trả lời

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

Gọi HS đọc ghi nhớ

HS: đọc

I. Giới thiệu chung:

1. Tác giả:

- Tố Hữu (1920- 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành quờ ở Thừa Thiên-Huế.

- Ông được giác ngộ cách mạng trong phong trào học sinh, sinh viên.

- Với nguồn cảm hứng lớn là lí tưởng cách mạng, thơ Tố Hữu trở thành lá cờ đầu của thơ ca cách mạng VN.

2. Văn bản:

a, Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ, thể loại:

- Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ: Bài thơ được sáng tác ở nhà lao Thừa Phủ, được in trong tập “Từ ấy”- tập thơ đầu tiên của Tố Hữu.

- Thể loại: thơ lục bát

b, Đọc, chú thích, bố cục:

- Đọc:

- Chú thích:

- Bố cục:

II. Đọc- hiểu văn bản:

1. Nhan đề:

- Hoán dụ: tiếng chim tu hú gợi liên tưởng, tác động đến tâm hồn nhà thơ.

2. Bức tranh mùa hè:

- Sự cảm nhận mãnh liệt, tinh tế, sử dụng những DT, ĐT, TT

-> Bức tranh mùa hè sinh động với rộn ró õm thanh và rực rỡ màu, bầu trời khoáng đạt, tự do.

3. Tâm trạng người tù cách mạng:

- NT: nhịp thơ thay đổi bất thường, sử dụng những động từ mạnh, câu và từ ngữ cảm thán

-> Cảm giác ngột ngạt và uất ức cao độ

-> niềm khao khát…

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

- Thể thơ lục bát sử dụng uyển chuyển

- Giọng điệu linh hoạt

- Từ ngữ tự nhiên và gần gũi với đời thường

- Sử dụng biện pháp tư từ: điệp ngữ, liệt kê, đối lập…

2. Nội dung:

Bài thơ thể hiện niềm tin yêu cuộc sống thiết tha và sự khao khát tự do mãnh liệt của người chiến sĩ trong cảnh tù đầy

* Ghi nhớ: sgk/20

Tiết:

Ngày soạn: /01/2021

Ngày giảng: /01/2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN

cần đạt

I. Giới thiệu một phương pháp (cách làm):

a. Mục tiêu: Giúp HS nắm cách thuyết minh một phương pháp, cách làm.

b. Nội dung: hoạt động cá nhân, hoạt động chung, hoạt động nhóm.

c. Sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên yêu cầu:

? Gọi h/s đọc đoạn văn a,b?

H đọc đoạn văn a,b.

THẢO LUẬN NHÓM (3’)

? Qua hai VD em thấy bài văn thuyết minh một phương pháp có những mục nào chung.

? Vì sao phải có những mục đó?

? Để thuyết minh cách làm một đồ vật, nấu ăn, hay may quần áo…có kết quả tốt ta cần đảm bảo yêu cầu gì ?

? Nhận xét gì lời văn ở 2 VD trên ?

? Khi thuyết minh về một phương pháp ( nấu ăn, đồ vật, món ăn ) người viết cần nêu những nội dung gì ? Cách làm được trình bày theo thứ tự nào?

- Học sinh tiếp nhận.

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Đại diện nhóm trả lời, đại diện các nhóm khác nhận xét.

- Giáo viên: nhận xét

* Dự kiến sản phẩm:

? Qua hai VD em thấy bài văn thuyết minh một phương pháp có những mục nào chung.

Hai bài văn đều có những mục chung:

- Nguyên vật liệu.

- Cách làm.

- Yêu cầu thành phẩm (sản phẩm làm ra, chất lượng).

? Vì sao phải có những mục đó?

=> Vì muốn làm bất cứ một cái gì ta cũng cần có nguyên liệu để làm, cách chế biến nguyên liệu ấy để tạo ra một sản phẩm đảm bảo đúng yêu cầu, chất lượng.

? Để thuyết minh cách làm một đồ vật, nấu ăn, hay may quần áo…có kết quả tốt ta cần đảm bảo yêu cầu gì ?

- Trước khi thuyết minh ta phải tìm hiểu, quan sát, nắm chắc phương pháp đó, nêu rõ cái nào làm trước, cái nào làm sau theo một thứ tự nhất định thì mới có kết qủa.

? Nhận xét gì lời văn ở 2 VD trên ?

- Lời văn ngắn gọn, chính xác và rõ nghĩa.

? Khi thuyết minh về một phương pháp (nấu ăn, đồ vật, món ăn ) người viết cần nêu những nội dung gì ? Cách làm được trình bày theo thứ tự nào?

- Cần nêu rõ điều kiện, cách thức, trình tự để tạo ra sản phẩm và yêu cầu chất lượng đối với sản phẩm đó.

- Phải trình bày rõ ràng cái nào làm trước, cái nào làm sau theo một trình tự nhất định.

*Báo cáo kết quả: trình bày theo nhóm.

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng.

? Gọi h/s đọc ghi nhớ?

- HS đọc

I. Giới thiệu một phương pháp (cách làm):

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

- Người viết phải tìm hiểu, quan sát, nắm rõ phương pháp, cách làm đó.

- Cần trình bày:

+ Cụ thể, rõ ràng về điều kiện, cách thức, trình tự thực hiện và yêu cầu chất lượng đối với sản phẩm.

+ Lời văn ngắn gọn, chính xác và rõ nghĩa.

. Ghi nhớ: sgk

? Yêu cầu đọc kĩ đề bài?

Lập dàn bài thuyết minh một trò chơi quen thuộc.

Hình thức: Cá nhân.

? Gọi h/s trình bày bài viết?

G bổ sung, nhận xét, rút kinh nghiệm bài viết cho h/s

? Gọi h/s đọc bài “Phương pháp đọc nhanh”. Yêu cầu h/s thảo luận nhóm những vấn đề sau:

- Chỉ ra cách đặt vấn đề, cách đọc và đặc biệt là nội dung và hiệu qủa của phương pháp đọc nhanh nêu trong bài.

- Các số liệu nêu ra trong bài có ý nghĩa gì đối với việc giới thiệu phương pháp đọc nhanh.

HS thảo luận theo nhóm. Cử đại diện trình bày.

G: Ý 2, 3 là nội dung thuyết minh chủ yếu, quan trọng nhất của văn bản thuyết minh. Muốn đọc nhanh chỉ có thể đọc thầm bằng mắt, theo ý, theo đoạn, theo trang. Muốn thế phải rèn luyện kĩ năng di chuyển bao quát của mắt khi đọc, phải tập trung tư tưởng cao độ. Nhưng yêu cầu của đọc nhanh là vẫn phải hiểu rõ vấn đề chủ chốt.

II. Luyện tập:

1. Bài tập 1: Đảm bảo những yêu cầu sau

B1: Xác định đề bài: Thuyết minh về trò chơi gì?

B 2: Lập dàn bài.

A. Mở bài: Giới thiệu khái quát trò chơi.

B. Thân bài:

* Điều kiện chơi:

- Số người chơi.

- Dụng cụ chơi.

- Địa điểm, thời gian.

* Cách chơi (Luật chơi).

- Giới thiệu ntn thì thắng.

- Giới thiệu ntn thì thua.

- Giới thiệu ntn thì phạm luật.

* Yêu cầu trò chơi.

C. Kết bài.

- Ý nghĩa của trò chơi.

- Tình cảm của người thuyết minh.Lập dàn bài thuyết minh một trò chơi quen thuộc.

2. Bài tập 2:

- Đặt vấn đề: “Ngày nay ... giải quyết được vấn đề... Yêu cầu thực tiễn cấp thiết buộc phải tìm cách đọc nhanh.

“ Có nhiều cách đọc khác nhau … có ý chí”. Giới thiệu những cách đọc chủ yếu hiện nay đọc thầm theo dòng và theo ý , những yêu cầu và hiệu qủa của phương pháp đọc nhanh. “ Trong những năm gần đây…. 12.000 từ / phút” những số liệu, dẫn chứng về kết qủa của phương pháp đọc nhanh.

Các số liệu nêu ra nhằm chứng minh cho sự cần thiết, yêu cầu, cách thức, khả năng, tác dụng của phương pháp đọc nhanh đối với mỗi người chúng ta.

TUẦN

Tiết

Ngày soạn: / /2021

Ngày giảng: / /2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN

cần đạt

Hoạt động 1. Giới thiệu chung

a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”

b. Nội dung: hiểu biết về tác giả, tác phẩm.

c. Sản phẩm:

- Phiếu học tập cá nhân

d. Tổ chức thực hiện

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV: yêu cầu trình bày dự án tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” (hoàn cảnh sáng tác, thể thơ, bố cục bài thơ).

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: trình bày dự án tác giả HCM và và bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”

- Giáo viên: nghe Hs trình bày.

* Dự kiến sản phẩm:

+ Tác giả: Hồ Chí Minh (1890 - 1969) quê xã Kim Liên- huyện Nam Đàn- tỉnh Nghệ An.

- Là nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.

- Người còn là người chiến sĩ cách mạng, danh nhân văn hóa thế giới.

+ Bài thơ “Tức cảnh Pác Bó”:

- Hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác tháng 2/ 1941. Bác ở tại hang Pác Bó (Cao Bằng) để trực tiếp chỉ huy cuộc kháng chiến chống Pháp.

- Bài thơ được viết theo thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

- Bố cục: 2 phần:

Phần 1: Cảnh sinh hoạt và làm việc của Bác ở Pác Bó (câu 1, 2, 3)

Phần 2: Cảm nghĩ của Bác (câu 4).

* Báo cáo kết quả

- HS trình bày cá nhân.

*Đánh giá kết quả

+ HS tự đánh giá

+ Hs đánh giá lẫn nhau.

+ Giáo viên nhận xét đánh giá.

-> GV chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

a. Mục tiêu: Giúp Hs tìm hiểu điều kiện sinh hoạt của Bác

b. Nội dung: Hoạt động nhóm tìm hiểu điều kiện sinh hoạt của Bác.

c. Sản phẩm: Phiếu học tập theo nhóm

d. Tổ chức thực hiện

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Giáo viên:

1. Ở 3 câu thơ đầu Bác đã kể những gì về điều kiện sinh hoạt và làm việc của Bác?

2. Bác đã sử dụng cách diễn đạt như thế nào và biện pháp nghệ thuật gì?

3. Qua đó, em hình dung điều kiện sống, làm việc của Bác như thế nào?

4. Từ đó, em hiểu gì về Bác (đời sống tâm hồn, tinh thần, tư thế...)?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận nhóm.

- Giáo viên: quan sát, giúp đỡ, nhắc nhở Hs làm việc

* Dự kiến sản phẩm:

1. Điều kiện sống và làm việc:

- Câu 1: Bác sống trong hang và bên cạnh suối, sáng ra bờ suối làm việc tối ngủ trong hang.

- Câu 2: Bác ăn cháo bẹ và rau măng.

- Câu 3: Bác làm việc dịch Lịch sử Đảng cộng sản Liên Xô là tài liệu học tập cho cán bộ cạnh mạng trên một chiếc bàn bằng đá kê chông chênh cạnh bờ suối.

2. Cách diễn đạt và biện pháp nghệ thuật:

- Câu 1: Nhịp 4/3, tạo câu thơ thành 2 vế sóng đôi tạo cảm giác cuộc sống nhịp nhàng, nền nếp, đều đặn cùng núi rừng.

- Câu 2: + Giọng điệu vui đùa, hóm hỉnh, tự nhiên.

+ Liệt kê các món ăn.

- Câu 3: + Từ láy tượng hình.

+ Phép tiểu đối giữa hai vế câu.

3. Qua đó, em thấy điều kiện sống, làm việc của Bác thật khó khăn, thiếu thốn, gian khổ... nhưng vẫn vô cùng quy củ, nền nếp, hoà nhịp với núi rừng.

4. Bác là người có:

+ Tâm hồn hòa hợp với thiên nhiên.

+ Tinh thần vui tươi, sảng khoái, lạc quan.

+ Tư thế ung dung, lạc quan, yêu đời.

GV: Ra suối chính là ra nơi làm việc để tận dụng chút ánh sáng mặt trời. Và vào hang chính là vào nơi sinh hoạt hàng ngày sau giờ làm việc. Nhịp thơ 4/3 tạo câu thơ thành 2 vế sóng đôi tạo cảm giác nhịp nhàng, nền nếp, khá đều đặn. Cuộc sống của người là cuộc sống bí mật nhưng vẫn vô cùng quy củ, nến nếp, hoà nhịp với núi rừng. -> Đó là cách nói vui, thể hiện tinh thần lạc quan của Bác. Niềm vui của Bác gắn với thiên nhiên, rừng núi. Cuộc sống đơn sơ, đạm bạc, gian khổ là thế nhưng vẫn không làm thay đổi thái độ, cách suy nghĩ của Bác. Nhìn trên phương diện “Thú lâm tuyền” mà nói, ta thấy hiện lên những màu sắc thật thú vị. Cháo bẹ, rau măng chẳng phải là những thức ăn thanh đạm ưa thích của các bậc ẩn sĩ chân chính khi xưa đó sao?

Nguyễn Bỉnh Khiêm xưa cũng đã tự hào:

Thu ăn măng trúc, đông ăn giá

Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao.

Bác Hồ của chúng ta trong bài “Cảnh rừng Việt Bắc” được sáng tác sau bài thơ này 6 năm cũng viết:

Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay

......Rượu ngọt chè tươi mặc sức say.

Từ đó mới thấy con người ta cốt là ở cái tâm. Khi cái tâm tươi vui thanh thản, thoải mái thì không một khó khăn nào có thể làm người ta chùn bước.

Ở câu 1,2 ta tưởng rằng nhân vật trữ tình ở đây là một ẩn sĩ thì câu 3 giải thích rõ, làm nổi bật lên hình tượng của một chiến sĩ. “Chông chênh” là từ láy miêu tả duy nhất của bài thơ, rất tạo hình và gợi cảm. Ba chữ “dịch sử Đảng” toàn vần chắc toát lên cái khỏe khoắn, mạnh mẽ làm nổi bật hình ảnh trung tâm của bài thơ- hình tượng người chiến sĩ được khắc họa chân thực, sinh động, lại vừa có một tầm vóc lớn lao, một tư thế uy nghi giống như tượng đài về một vị lãnh tụ. Ba câu thơ đầu, câu 1 nói về cách sinh hoạt, câu 2 nói đến bữa ăn thường nhật, câu 3 nói về công việc- Chuyển từ không khí thiên nhiên sang hoạt động cách mạng.

* Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày sản phẩm

* Đánh giá kết quả:

+ Các nhóm khác nhận xét, bổ sung, đánh giá

+ GV đánh giá quá trình HĐ nhóm, đánh giá sản phẩm của HS.

-> GV chốt kiến thức và ghi bảng

2. Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng

a. Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu được cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng

b. Nội dung: Hoạt động cá nhân cảm thụ về cuộc đời cách mạng của Bác.

c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.

d. Tổ chức thực hiện:

* GV chuyển giao nhiệm vụ:

- GV: yêu cầu

? Từ “Sang” ở đây có nghĩa là gì?

? Ở đây, cuộc đời CM “thật là sang” có phải là sang giàu về mặt vật chất không?

? Câu thơ giúp ta hiểu thêm gì về phẩm chất con người Bác?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: trả lời

- Giáo viên: hướng dẫn, nghe Hs trình bày.

* Dự kiến sản phẩm:

+ Sang trọng, giàu có, cao quý, là cảm giác hài lòng, vui thích.

+ Sang là sự sang trọng, giàu có về mặt tinh thần của người làm CM.

( Ăn ở, làm việc … đều gian khổ, khó khăn thiếu thốn nhưng Người vẫn luôn cảm thấy vui thích, giàu có, sang trọng.

Việc ăn, ở không phải là sang, chỉ có việc làm (lịch sử Đảng) là sang nhất vì nó đem ánh sáng của chủ nghĩa Mác- Lênin về để đấu tranh giải phóng dân tộc, đem lại cơm no áo ấm và hạnh phúc cho toàn dân.

+ sang là sự sang trọng, giàu có khi yêu TN, nay lại được sống hoà hợp với TN -> thấy thư thái, lạc quan, làm chủ tình thế.

+ Câu cảm thán ->Niềm vui sướng tự hào trước cuộc sống và công việc nơi đây. Khẳng định sự nghiệp cách mạng thật cao quý -> tinh thần lạc quan, phong thái ung dung, tự tại của Bác.

* Báo cáo kết quả: Hs trình bày

* Đánh giá kết quả:

+ Hs khác nhận xét, bổ sung, đánh giá

+ GV đánh giá câu trả lời của HS.

-> GV chốt kiến thức và ghi bảng

GV: Câu thơ cuối cùng là lời tự nhận xét, biểu hiện trực tiếp tâm trạng, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Câu thơ kết đọng lại ở chữ “sang Trong những ngày ở Pác Bó, ăn, ở, làm việc đều gian khổ, khó khăn, thiếu thốn, nguy hiểm vô cùng. Nhưng người vẫn luôn cảm thấy vui, thích, giàu có và sang trọng. Niềm vui và cái sang của cuộc đời CM ấy xuất phát từ quan niệm sống của Người.

Hoạt động III. Tổng kết

a. Mục tiêu: Giúp học sinh khái quát được những nét đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của bài thơ

b. Nội dung: Hoạt động cá nhân

c. Sản phẩm: câu trả lời của HS

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Gv: ? Nêu nội dung nghệ thuật của bài thơ?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: trả lời

- Giáo viên: hướng dẫn, nghe Hs trình bày.

* Dự kiến sản phẩm:

+ NT tiêu biểu của bài thơ:

- Lời thơ bình dị, giọng điệu vui đùa thoải mái.

- Kết hợp hài hòa giữa tính chất cổ điển và hiện đại.

- Ngắn gọn, hàm súc.

- Tứ thơ độc đáo, bất ngờ và thú vị.

+ ND:

- Tâm hồn hoà hợp với thiên nhiên.

- Tinh thần cách mạng kiên cường.

- Ung dung, lạc quan.

* Báo cáo kết quả: Hs trình bày

* Đánh giá kết quả:

+ Hs khác nhận xét, bổ sung, đánh giá

+ GV đánh giá câu trả lời của HS.

-> GV chốt kiến thức và ghi bảng

I. Giới thiệu chung

1. Tác giả:

- Hồ Chí Minh (1890 - 1969), nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.

- Là nhà yêu nước, cách mạng vĩ địa của dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.

2. Văn bản:

a. Hoàn cảnh sáng tác, thể loại:

- Sáng tác 2- 1941 khi Người sống và làm việc tại hang Pác Bó.

- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt

- Bố cục: ...

II. Đọc- hiểu văn bản

1. Điều kiện sinh hoạt của Bác:

- NT: nhịp thơ nhịp nhàng, tiểu đối, giọng điệu tự nhiên, hóm hỉnh, từ láy ...

->

+ Điều kiện sống, làm việc của Bác thật khó khăn, thiếu thốn, gian khổ... nhưng vẫn vô cùng quy củ, nền nếp, hoà nhịp với núi rừng.

+ Tâm hồn hòa hợp với thiên nhiên, tinh thần vui tươi, sảng khoái, lạc quan, tư thế ung dung, lạc quan, yêu đời.

2. Cảm nghĩ của Bác về cuộc đời cách mạng:

- Khẳng định sự nghiệp cách mạng thật cao quý

=>Tinh thân lạc quan, phong thái ung dung, tự tại của Bác.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật:

- Lời thơ bình dị, giọng điệu vui đùa thoải mái.

- Kết hợp hài hòa giữa tính chất cổ điển và hiện đại.

- Ngắn gọn, hàm súc.

2. Nội dung: Tâm hồn hoà hợp với thiên nhiên, tinh thần cách mạng kiên cường, tư thế ung dung, lạc quan của Bác.

* Ghi nhớ: sgk

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

I. Đặc điểm hình thức và chức năng ( 23P)

a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được hình thức và chức năng của câu

b. Nội dung: HS tìm hiểu các ví dụ ở nhà

c. Sản phẩm: Phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Gv:

1. Trong đoạn trích trên, câu nào là câu cầu khiến?

2. Dựa vào đặc điểm hình thức nàò cho biết đó là câu cầu khiến?

3. Câu cầu khiến trong những đoạn trích trên dùng để làm gì?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: làm việc nhóm

- Gv: quan sát, giúp đỡ Hs

* Dự kiến sản phẩm

+ Các câu cầu khiến

a. Thôi đừng lo lắng.

Cứ về đi.

b. Đi thôi con.

+ Đặc điểm hình thức:

- Chứa các từ mang ý cầu khiến: đừng, đi, thôi.

- Kết thúc câu bằng dấu chấm.

+ Chức năng:

- Khuyên bảo

- Yêu cầu

* Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày.

* Đánh giá kết quả:

- HS nhận xét, bổ sung đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá

- GV chốt kiến thức và ghi bảng

GV bổ sung thêm VD, yêu cầu học sinh xác đinh từ mang ý cầu khiến và nêu chức năng

+ Sứ giả hãy mau mau về xin nhà vua đúc cho ta một con ngựa sắt !-> Yêu cầu, ra lệnh.

+ Bạn đọc đi! -> Yêu cầu

+ Bạn nên nghe lời anh ấy đi. -> Khuyên bảo.

+ Mẹ giặt giúp con chiếc áo này với nhé. -> Đề nghị.

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Gv:

1. Cách đọc từ “Mở cửa” trong câu a và câu b có gì khác nhau?

2. Câu “Mở cửa” trong (b) dùng để làm gì ? Khác câu “Mở cửa” trong (a) ở chỗ nào ?

3. Như­ vậy, nếu không có từ cầu khiến thì căn cứ vào đâu để chúng ta nhận biết?

4. Nhận xét về dấu kết thúc câu cầu khiến ?

- HS: tiếp nhận:

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: hoạt động cặp đôi

- Gv:quan sát, giúp đỡ, nhắc nhở Hs

- * Dự kiến sản phẩm:

1. Khác nhau: Có ngữ điệu khác nhau câu (a) đọc nhẹ nhàng hơn, câu (b) phát âm với giọng nhấn mạnh hơn. Câu (a) là câu trần thuật, câu (b) là câu cầu khiến.

2. Câu (a) dùng để trả lời câu hỏi. Câu (b) dùng để đề nghị, ra lệnh.

3. Căn cứ vào ngữ điệu của câu.

4. Kết thúc bằng dấu chấm than.

* Báo cáo kết quả: Đại diện cặp đôi báo cáo kết quả

* Đánh giá kết quả:

- HS nhận xét, bổ sung đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá

- GV chốt kiến thức và ghi bảng

GV: Lưu ý:

+ Khi yêu cầu: người nói là vai trên, người nghe là vai dưới.

+ Khi đề nghị: người nói là vai dưới, người nghe là vai trên.

I. Đặc điểm hình thức và chức năng

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

- Có những từ cầu khiến, ngữ điệu cầu khiến.

- Dùng để:

+ Khuyên bảo

+ Yêu câu

+ Ra lệnh

+ Đề nghị.

- Kết thúc câu bằng:

+ Dấu chấm than.

+ Dấu chấm

3. Ghi nhớ: (SGK)

II. Luyện tập:

Tiết:

Ngày soạn: /2021

Ngày giảng: //2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

HĐ 1: I. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh

a. Mục tiêu: Giúp học sinh tìm hiểu bài văn giới thiệu một danh lam thắng cảnh

b. Nội dung: : Thảo luận nhóm tìm hiểu ví dụ.

c. Sản phẩm: Phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Gv:

1.Bài văn giới thiệu về những đối tượng nào?

2. Bài giới thiệu giúp chúng ta hiểu gì về đối tượng đó?

3. Như vậy muốn viết bài về danh lam thắng cảnh thì ta cần có những kiến thức gì ?

4. Làm thế nào để có kiến thức đó?

5. Bài viết được sắp xếp theo bố cục, trình tự nào? Theo em bài này có thiếu sót gì về bố cục?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Hs: thảo luận.

- Giáo viên: quan sát, giúp đỡ, nhắc nhở Hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. Đối tượng TM: Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn .

2.- Hồ Hoàn Kiếm: Nguồn gốc hình thành, sự tích những tên hồ.

- Đền Ngọc Sơn: Nguồn gốc hình thành, sơ lược quá trình xây dựng đền, vị trí và cấu trúc đền.

3. Kiến thức: thuộc lĩnh vực Lịch sử, địa lí văn học và nghệ thuật.

4. Phải thăm quan, tra cứu sách vở, hỏi han...

5. - Bố cục: 3 phần

P1: Giới thiệu hồ HK

P2: Giới thiệu đền NS

P3: Giới thiệu bờ hồ.

-> Theo thứ tự quan sát của người viết.

- Thiếu: Mở bài và kết bài.

* Báo cáo kết quả: Đại diện nhóm trình bày

* Đánh giá kết quả:

- HS nhận xét, bổ sung, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá

-> GV chốt kiến thức và ghi bảng

GV bổ sung: Tuy bài này được chia làm 3 phần nhưng không phải là 3 phần của 1 VB là MB, TB, KL như bố cục thường gặp. Vậy để bài viét hoàn thiện, ta phải -> Bổ sung thêm MB và KB.

GV:

+ Mở bài: có thể giới thiệu, dẫn khách có cái nhìn bao quát về quần thể DLTC Hồ Hoàn Kiếm- Đền Ngọc Sơn.

+ Kết bài: ý nghĩa lịch sử –VH-XH của DLTC, bài học về giữ gìn và tôn tạo thắng cảnh.

Ngoài ra, bài viết này còn chưa giới thiệu vị trí cụ thể, độ rộng hẹp của hồ (Phải nêu rõ vị trí của tháp rùa, cầu Thê Húc, đền Ngọc Sơn ở chỗ nào, hướng nào của hồ, cách bao nhiêu mét). Và có thể còn phải giới thiệu quang cảnh xung quanh: cây cối, màu sắc, mặt nước... Bài văn còn thiếu yếu tố miêu tả và lời bình luận của tác giả.

? Vậy muốn viết bài văn giới thiệu về danh lam thắng cảnh người viết cần phải làm gì ? Bố cục ntn ? Lời giới thiệu cần đảm bảo yêu cầu gì ?

Gọi HS đọc Ghi nhớ sgk

I. Giới thiệu một danh lam thắng cảnh:

1. Ví dụ:

Đọc VB: “Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn”.

2. Nhận xét:

- Giới thiệu về danh lam thắng cảnh.

- Phải có kiến thức, phải quan sát, đọc, tìm hiểu

- Gồm 3 phần:

+ MB

+ TB

+ KB

3. Ghi nhớ: (sgk - 34).

a. Mục tiêu: Vận dụng hiểu biết về văn thuyết minh để làm bài tập.

b. Nội dung: HĐ cá nhân, hoạt động cặp đôi để hoàn thiện các bài tập

c. Sản phẩm: Phiếu học tập

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ:

- Gv:

Làm bài tập 1,2,3,4 sgk

Bài 1,3: làm việc cá nhân

Bài 2, 4 thảo luận cặp đôi

* HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Hs: làm bài cá nhân, cặp đôi

- Gv: quan sát, giúp đỡ Hs

* Dự kiến sản phẩm: ..

.

* Báo cáo kết quả:Hs trình bày bài làm của mình

* Đánh giá kết quả

- HS nhận xét, bổ sung đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá

II. Luyện tập:

1. Bài tập 1:

a) MB: - Giới thiệu về hồ Hoàn Kiếm.

- Vị trí của danh lam thắng cảnh.

b) TB: - Giới thiệu vị trí của hồ, diện tích , độ sâu.

- Giới thiệu hồ Hoàn Kiếm gồm 2 bộ phận : Hồ và đền được nối bởi cầu Thê Húc.

- Giới thiệu chi tiết:

+ Hồ Hoàn Kiếm : Nguồn gốc tên gọi ở mỗi thời kì.

+ Đền Ngọc Sơn : Tên gọi gắn với những sự kiện lịch sử khác nhau.

Miêu tả Tháp Bút, Đài Nghiên, đền Ngọc Sơn

( kiến trúc, vai trò… ).

c) KB:

- Vị trí của thắng cảnh trong đời sống con người.

- Cần làm gì để phát huy, giữ gìn cảnh đẹp đó.

2. Bài tập 2:

- Nhìn bao quát toàn cảnh: từ đường Đinh Tiên Hoàng nhìn Đài Nghiêng, Tháp Bút, qua cầu Thê Húc, vào đền. Tả bên trong đền. Từ trấn Ba Đình nhìn ra hồ, về phía Thuỷ Tạ, phía Tháp Rùa -> giới thiệu tiếp. Từ phố Hàng Khay nhìn bao quát cảnh hồ đền để kết luận.

3. Bài tập 3:

- Truyền thuyết trả gươm thần, cầu Thê Húc, Tháp Bút, vấn đề giữ gìn cảnh quan và sự trong sạch của Hồ Gươm.

4. Bài tập 4:

- Vào phần mở bài và kết bài của bài văn.

Tiết:

Ngày soạn: //2021

Ngày giảng: //2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Hoạt động I: Ôn tập lý thuyết (15P)

a. Mục tiêu: Nêu được vai trò, tác dụng, đặc điểm, yêu cầu và phương pháp thuyết minh

b. Nội dung: Hoạt động nhóm ôn lại vai trò, tác dụng, đặc điểm, yêu cầu và phương pháp thuyết minh.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của Hs

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. Nhắc lại khái niệm văn bản thuyết minh?

2. Văn bản thuyết minh có vai trò tác dụng như thế nào trong đời sống?

3. Muốn làm tốt bài văn thuyết minh, cần phải chuẩn bị những gì? Bài văn thuyết minh phải làm nổi bật điều gì?

4. Những phương pháp thuyết minh nào thường được chú ý vận dụng?

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: làm việc cá nhân, trao đổi trong nhóm

- Giáo viên: hướng quan sát các nhóm làm việc, hỗ trợ khi cần thiết

* Dự kiến sản phẩm:

Kn: VB thuyết minh là kiểu VB thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân...của các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và XH bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.

* Báo cáo kết quả:

Gv: Gọi đại diện nhóm trình bày sản phẩm

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Ôn tập lí thuyết:

1. Vai trò, tác dụng của văn bản thuyết minh:

- Cung cấp tri thức về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân của các sự vật, hiện tượng

2. Tính chất :

- Chính xác, khách quan , khoa học

3. Yêu cầu : 

- Quan sát, tìm hiểu, nắm bắt được đặc điểm, tính chất của đối tượng

4. Phương pháp:

- Định nghĩa, liệt kê, ví dụ, so sánh, đối chiếu, phân tích, phân loại, dùng số liệu.....

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

a. Mục tiêu:

-Vận dụng kiến thức đã học vào làm bài tập

b. Nội dung: hoạt động cá nhân làm bài tập trong SGK

c. Sản phẩm: hs làm vào vở bài tập

4. Phương án kiểm tra, đánh giá:

- HS tự đánh giá

- Hs: đánh giá lẫn nhau

- Gv: đánh giá hs

d. Tổ chức thực hiện:

*Chuyển giao nhiệm vụ

- Gv: Bài 1

Hãy nêu cách lập ý và lập dàn bài một trong các đề

a. Giới thiệu 1 đồ dùng trong học tập hoặc sinh hoạt

b. Giới thiệu 1 danh lam thắng cảnh ở quê hương em

Bài 2: Tập viết đoạn văn 1 trong các đề bài trong SGK T36

- Hs: tiếp nhận

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: làm việc cá nhân

- Giáo viên: quan sát hs làm việc, hỗ trợ khi cần thiết

* Dự kiến sản phẩm:

Bài 1:

* Lập ý:

- Xác định đối tượng: Chiếc bút- đồ dùng quen thuộc không thể thiếu trong cuộc sống.

- Xác định phạm vi kiến thức: Đặc điểm, công dụng, cấu tạo, cách sử dụng, bảo quản

* Lập dàn bài:

a. Mở bài: Giới thiệu chiếc bút.

b. Thân bài

Nêu đặc điểm, hình dáng, cấu tạo của chiếc bút.

Nêu công dụng, cách sử dụng, bảo quản.

c. Kết bài: Khẳng định vai trò của chiếc bút trong cuộc sống. Tình cảm của em.

Bài 2:

1) Đền Hùng là một di tích lịch sử nổi tiếng của tỉnh Phú Thọ nói riêng, của cả nước nói chung. (2) Đền Hùng là nơi thờ tự các vua Hùng, những vị vua đầu tiên của đất nước ta. (3) Đền Hùng tọa lạc trên ngọn núi Nghĩa Lĩnh hay còn gọi là núi Hùng, núi Cả, núi Hy Cương, cao 175m so với mực nước biển.(4) Đầu tiên, chúng ta bước đến cổng đền được xây năm 1917 với dòng chữ “Cao sơn cảnh hành”. (5) Theo những bậc đá mòn dưới những tán cây cổ thụ xanh mát, chúng ta lên đến Đền Hạ rồi đến Đền Trung và cuối cùng là Đền Thượng. (6) Men theo sườn dốc, chúng ta đến với Đền Giếng gắn liền với bao huyền tích lịch sử về những nàng công chúa xa xưa.(7) Đến thăm đền Hùng, du khách sẽ cảm nhận được không khí trang nghiêm, u tịch và huyền bí, gợi sự thiêng liêng và lòng thành kính đối với tổ tiên của chúng ta.

* Báo cáo kết quả: Hs: trình bày miệng

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức

II. Luyện tập:

1. Bài tập 1:

* Lập ý:

- Xác định đối tượng: Chiếc bút- đồ dùng quen thuộc không thể thiếu trong cuộc sống.

- Xác định phạm vi kiến thức: Đặc điểm, công dụng, cấu tạo, cách sử dụng, bảo quản

* Lập dàn bài:

a. Mở bài:

- Giới thiệu chiếc bút.

b. Thân bài

- Nêu đặc điểm, hình dáng, cấu tạo của chiếc bút.

- Nêu công dụng, cách sử dụng, bảo quản.

c. Kết bài:

- Khẳng định vai trò của chiếc bút trong cuộc sống.

- Tình cảm của em.

2. Bài tập 2:

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN cần đạt

Hoạt động 1: Giới thiệu chung

a. Mục tiêu: Nêu được những hiểu biết của mình về bài thơ

b. Nội dung: Những hiểu biết về tác giả, tác phẩm đã tìm hiểu ở nhà.

c. Sản phẩm: câu trả lời của Hs

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

? Nêu những hiểu biết của em về bài thơ?

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: làm việc cá nhân.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

- Xuất xứ: trong tập: “Nhật kí trong tù”

- Hoàn cảnh sáng tác: Khi Bác bị giam trong nhà tù Tưởng Giới Thạch.

- Thể loại: thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 2: Đọc- Hiểu văn bản

a. Mục tiêu: Nêu được những biện pháp nghệ thuật và đặc sắc của từng từ ngữ trong bài thơ

b. Nội dung: Hoạt động cặp đôi tìm hiểu 2 câu đầu.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. Nêu những hiểu biết của em về hoàn cảnh ngắm trăng của Bác? Câu thơ sử dụng nghệ thuật gì? Tác dụng?

2. So sánh câu 2 với nguyên tác?

3. Qua đó, em có nhận xét gì về Người?

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. Bác ngắm trăng trong hoàn cảnh: Khi Bác bị giam cầm trong nhà tù TGT: thiếu thốn đủ thứ, không rượu và cũng không có hoa.

- Điệp ngữ “vô”-> Như lời khẳng định, nhấn mạnh không hề có rượu và có hoa cho cuộc thưởng ngoạn.

Gv: Rượu và hoa là những thứ mà thi nhân thường có để ngắm trăng. Có rượu để có thể cất chén mời trăng sáng, có rượu để thi hứng thêm nồng và hoa làm cho cảnh thêm lãng mạn và thơ mộng.

Các thi nhân xưa gặp cảnh trăng đẹp thường đem rượu uống trước hoa để thưởng trăng; có rượu và hoa thì thưởng trăng mới thật mĩ mãn. Nói chung người ta chỉ ngắm trăng khi thảnh thơi, tâm hồn thư thái. Nhưng ở đây, HCM ngắm trăng trong một hoàn cảnh đặc biệt: trong ngục tù! Bậc tao nhân mặc khách thưởng trăng đó đang là một tù nhân bị đày đọa vô cùng cực khổ. Điều kiện sinh hoạt của cái nhà tù tàn bạo ấy làm sao phù hợp với việc thưởng nguyệt! làm sao có rượu và hoa để thưởng trăng?

2. 3 tiếng “nại nhược hà” (biết làm thế nào) dịch thành “khó hững hờ” đổi từ câu hỏi thành câu trần thuật làm mất đi cái xốn xang, bối rối rất nghệ sĩ, rất nhạy cảm trước vẻ đẹp thiên nhiên của Bác Hồ. “Khó hững hờ” cho thấy hình như nhân vật trữ tình quá bình thản, có phần hững hờ chứ không rung động mạnh mẽ như trong nguyên tác.

3. Yêu thiên nhiên, rung động mãnh liệt trước cảnh đẹp thiên nhiên dù đang là thân tù.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

a. Mục tiêu: Nêu được những biện pháp nghệ thuật và đặc sắc của từng từ ngữ trong bài thơ

b. Nội dung: Hoạt động nhóm tìm hiểu hai câu cuối

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. Nhận xét về cấu trúc và nghệ thuật của hai câu thơ? Nêu tác dụng?

2. Qua bài thơ em hiểu gì về Bác ?

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. - Cấu trúc:

Nhân hướng song tiền khán/ minh nguyệt.

Nguyệt/ tòng song khích khán/ thi gia.

NT đối -> hành động cùng song song diễn ra -> một cuộc giao hòa gần gũi, thân thiết giữa người với trăng.

- NT: + đối: nhân – nguyệt.

minh nguyệt- thi gia.

+ nhân hóa

-> Người tù hướng tâm hồn ra ngoài cửa sổ. Vầng trăng cũng chủ động vượt qua song sắt nhà tù để ngắm nhà thơ. Cả hai đều chủ động tìm đến nhau, giao hoà cùng nhau. Câu trúc đối làm nổi bật tình cảm song phương “mãnh liệt” của cả người và trăng.

2.

- Yêu thiên nhiên, mong muốn giao hòa với thiên nhiên.

- Phong thái ung dung, lạc quan vượt lên hoàn cảnh tù ngục => Đó chính là chất thép của người chiến sĩ cách mạng .

Bài thơ là một cuộc vượt ngục về tinh thần của Bác. Bài thơ là minh chứng sinh động cho hai câu thơ Bác viết trang bìa tập NKTT:

“Thân thể ở trong lao

Tinh thần ở ngoài lao”.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 3: Tổng kết:

a. Mục tiêu: Nêu được những biện pháp nghệ thuật và đặc sắc của từng từ ngữ trong bài thơ

b. Nội dung: Hoạt động cá nhân đánh giá giá trị nội dung và nghệ thuật.

c. Sản phẩm: câu trả lời của hs

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

Khái quát nội dung và nghệ thuật của văn bản

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

+ NT: - Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt chữ Hán mang dáng vẻ cổ điển.

- Sử dụng phép đối, phép nhân hoá linh hoạt.

- Hình ảnh thơ giản dị.

+ Tình yêu thiên nhiên, phong thái ung dung của Người.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I.Giới thiệu chung:

1. Tác giả:

2. Văn bản:

a, Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, thể loại:

- Xuất xứ: trong tập: “Nhật kí trong tù”

- Hoàn cảnh sáng tác: Khi Bác bị giam trong nhà tù Tưởng Giới Thạch.

- Thể loại: thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

b, Đọc, chú thích, bố cục:

- Đọc:

- Chú thích:

- Bố cục:

II. Đọc- Hiểu văn bản:

1. Hai câu đầu:

- NT: điệp từ -> nhấn mạnh hoàn cảnh ngắm trăng: đặc biệt, thiếu thốn, mất tự do.

- Câu hỏi tu từ

-> sự xốn xang, bối rối, nhạy cảm trước cảnh trăng đẹp.

2. Hai câu cuối:

- NT đối,

nhân hóa.

-> Người tù chủ động tìm đến với thiên nhiên, quên đi thân phận tù đày. Vầng trăng cũng chủ động vượt qua song sắt nhà tù để ngắm nhà thơ.=> Một cuộc giao hòa, gần gũi thân thiết.

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

2. Nội dung:

* Ghi nhớ: sgk/38

Tiết:

Ngày soạn: / /2021

Ngày giảng: / /2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1: Giới thiệu chung

a. Mục tiêu: Nêu được những hiểu biết của mình về bài thơ

b. Nội dung: Hiểu biết về tác giả đã tìm hiểu ở nhà.

c. Sản phẩm: câu trả lời của Hs

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

? Nêu những hiểu biết của em về hoàn cảnh sáng tác, thể loại của bài thơ?

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: làm việc cá nhân.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

+ Xuất xứ: trong tập: “Nhật kí trong tù”

+ Hoàn cảnh sáng tác: Khi Bác bị giam trong nhà tù Tưởng Giới Thạch.

+ Thể loại:

- Nguyên tác: thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

- Bản dịch: thơ lục bát.*

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 2: Đọc- Hiểu văn bản

a. Mục tiêu: Nêu được những biện pháp nghệ thuật và đặc sắc của từng từ ngữ trong bài thơ

b. Nội dung: Tìm hiểu 2 câu đầu

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. So sánh nguyên tác và bản dịch xem có gì khác nhau giữa hai câu đầu? Hãy chỉ ra biện pháp nghệ thuật và tác dụng của nó ở câu thơ đầu?Nêu tác dụng của nó?

2. Hãy phân tích 2 lớp nghĩa của câu thơ này?

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

1. - So sánh nguyên tác và bản dịch :Bản dịch mất đi một chữ “tẩu lộ”

- Điệp từ : Tẩu lộ 🡪 làm nổi bật ý tẩu lộ nan 🡪 giọng thơ suy ngẫm thể hiện thể hiện cuộc đời của Bác : Bác bị giải hết từ nhà lao này sang nhà lao khác 🡪 thể hiện nổi gian lao, vất vả của người đi bộ trên đường núi.

Gv: Đó là những suy ngẫm, thấm thía rút ra từ bao cuộc đi đường, chuyển lao khổ ải, “dãi nắng dầm mưa”, “trèo núi qua truông” của chính tác giả- người tù CM HCM- trong chuỗi ngày bị tù đầy cực khổ “sống khác loài người” ở QT (TQ). Nỗi gian lao của người đi bộ đường núi là điều không nói ai cũng biết, nhưng không phải ai cũng cảm nhận một cách thấm thía. Chỉ có người nào đã từng trải qua, từng thể nghiệm thì mới thấu hiểu đầy đủ cái sự thật hiển nhiên đó và mới thật sự thấm thía mấy chữ “đường đi khó” ( tẩu lộ nan) rất mực giản dị trong bài thơ.

+ Phân tích 2 lớp nghĩa của câu thơ này?

- Nghĩa đen : Nói cụ thể cái gian lao của tẩu lộ : Vượt qua rất nhiều núi, hết dãy này đến dãy khác, liên miên bất tận ý thơ

- Nghĩa bóng : Người tù Hồ Chí Minh đang cảm nhận thấm thía, suy ngẫm về nổi gian lao triền miên của việc đi đường núi cũng như con đường cách mạng, con đường đời.

+ Động từ: Trùng san Làm (lớp núi)

nổi bật

hình ảnh thơ

+ Từ : Hựu -> nhấn mạnh và làm sâu sắc ý thơ

- Nghĩa bóng : Người tù Hồ Chí Minh đang cảm nhận thấm thía, suy ngẫm về nổi gian lao triền miên của việc đi đường núi cũng như con đường cách mạng, con đường đời.

G: Câu thơ chữ Hán lặp lại hai lần chữ “trùng san” (…) với chữ “hựu” ( lại) ở giữa, đã làm nổi bật hình ảnh thơ và nhấn mạnh, làm sâu sắc ý thơ. Với hai chữ “tài tri” (mới biết) ở câu một, chữ “ hựu” ở câu hai, ta thấy dường như thấp thoáng nhân vật trữ tình- người tù CM HCM đang cảm nhận thấm thía , suy ngẫm về nỗi gian lao triền miên của việc đi đường núi, cũng như con đường CM, con đường đời * Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

a. Mục tiêu: Nêu được những biện pháp nghệ thuật và đặc sắc của từng từ ngữ trong bài thơ

b. Nội dung: Hoạt động nhóm tìm hiểu 2 câu cuối.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. So sánh bản dịch nghĩa, dịch thơ với phát âm chữ Hán? Nêu tác dụng của nó?

2. Tâm trạng của người tù khi đứng trên đỉnh núi? Vì sao người có tâm trạng ấy?

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. So sánh bản dịch nghĩa, dịch thơ với phát âm chữ Hán?

- Điệp từ vòng “ trùng san”

-> Làm cho mạch thơ, ý thơ nối liền tạo cảm giác những dãy núi kia cứ kéo dài mãi không hết

Mở ra một ý mới tạo đà cho câu hợp.

2. Tâm trạng: Vui sướng đặc biệt, bất ngờ-> niềm vui hạnh phúc hết sức lớn lao của người chiến sĩ cách mạng khi cách mạng hoàn toàn thắng lợi sau bao gian khổ hy sinh. Câu thơ hiện ra hình ảnh con người đứng trên đỉnh cao thắng lợi với tư thế làm chủ thế giới

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Hoạt động 3: Tổng kết

a. Mục tiêu: Nêu được những biện pháp nghệ thuật và đặc sắc của từng từ ngữ trong bài thơ

b. Nội dung: Hoạt động cá nhân khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ.

c. Sản phẩm: câu trả lời của hs

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

Khái quát nội dung và nghệ thuật của văn bản

- Hs: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

+ NT:

- Kết cấu chặt chẽ, lời thơ tự nhiên, bình dị, gợi cảm và giàu cảm xúc.

- Bản dịch thơ có tác dụng nhất định.

+ ND:

Bài thơ có 2 lớp nghĩa

- Nghĩa đen : Nói về việc đi đường núi

- Nghĩa bóng : Con đường cách mạng, đường đời

Bác Hồ muốn nêu lên một chân lý, một bài học rút ra từ thực tế : Con đường cách mạng là lâu dài, là vô vàn gian khổ, nhưng nếu kiên trì bền chí để vượt qua gian nan thử thách thì nhất định sẽ đạt tới thắng lợi rực rỡ

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Giới thiệu chung:

1. Tác giả:

2. Văn bản:

a, Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, thể loại:

- Xuất xứ: trong tập: “Nhật kí trong tù”

- Hoàn cảnh sỏng tỏc: Khi Bác bị giam trong nhà tù Tưởng Giới Thạch.

- Thể loại: ...

b, Đọc, chú thích, bố cục:

II. Đọc hiểu văn bản:

1. Hai câu đầu:

- NT: điệp-> suy ngẫm của Bác về sự gian nan khi đi đường.

Khó khăn, gian lao chồng chất trên đường hoạt động cách mạng.

2. Hai câu cuối:

- Điệp từ vòng.

-> mạch thơ nối liền: chuyện đương gian lao kết thúc, mở ra một ý mới

- Tư thế người đi đường có sự thay đổi.

- Tâm trạng vui sướng, hân hoan, tự do, làm chủ.

III. Tổng kết:

1.Nghệ thuật:

2. Nội dung:

* Ghi nhớ: sgk/40

IV. Luyện tập:

Tiết:

Ngày soạn: / /2021

Ngày giảng: / /2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1: đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán

a. Mục tiêu: Nêu được những hiểu biết của mình về câu cảm thán

b. Nội dung: Hoạt động nhóm tìm hiểu ví dụ

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

? Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu cảm thán?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: làm việc cá nhân.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

- Hình thức:

+ Có chứa các từ cảm thán: hỡi ơi, than ôi, trời ơi…

+ Thường kết thúc bằng dấu chấm than.

- Chức năng:

+ Dùng để bộc lộ cảm xúc

+ Xuất hiện trong ngôn ngữ nói hay ngôn ngữ văn chương.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Đặc điểm hình thức và chức năng:

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

- Hình thức:

+ Có chứa các từ cảm thán: hỡi ơi, than ôi, trời ơi…

+ Thường kết thúc bằng dấu chấm than.

- Chức năng:

+ Dùng để bộc lộ cảm xúc

+ Xuất hiện trong ngôn ngữ nói hay ngôn ngữ văn chương.

3. Ghi nhớ :sgk

Tiết:

Ngày soạn: / /2021

Ngày giảng: / /2021

Hoạt động của thầy và trò

Chuẩn KTKN

cần đạt

Hoạt động 1: Giới thiệu chung

a. Mục tiêu: Giúp HS nắm được những nét cơ bản về tác giả Lí Công Uẩn và văn bản Chiếu dời đô.

b. Nội dung: Hoạt động giao dự án từ tiết trước tìm hiểu tác giả, tác phẩm.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của học sinh

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh tự đánh giá.

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. Nêu những hiểu biết của em về tác giả Lí Công Uẩn?

2. Nêu những hiểu biết của em về văn bản “Chiếu dời đô”

3. Trình bày những hiểu biết của em về thể loại của văn bản?

4. Bài chiếu này thuôc kiểu văn bản nào mà em đã học? Vì sao em khẳng định như vậy?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: làm việc cá nhân.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

* Hình thức:

1. Tác giả:

- Lí Công Uẩn người làng Cổ Pháp (Từ Sơn, Bắc Ninh), mẹ họ Phạm, sinh ngày 12 tháng 2 năm Giáp tuất (974), mẹ chết khi mới sinh, thiền sư Lí Khánh Văn nhận làm con nuôi, Lí công Uẩn là người thông minh và có chí khí khác người ngay từ nhỏ.

- Nhờ sự nuôi dạy của nhà sư Lí Khánh Văn và Lí Vạn Hạnh, Lí Công Uẩn trở thành người xuất chúng, văn võ kiêm toàn, làm đến chức Điện tiền chỉ huy sứ. Khi Lê Ngọa Triều mất, triều thần tôn Lí Công Uẩn lên ngôi hoàng đế, niên hiệu Thuận Thiên, vẫn lấy quốc hiệu là Đại Cồ Việt , đóng đô tại Hoa Lư.

2. Văn bản:

- HCST: Năm 1010, Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình ngày nay) ra thành Đại La (Hà Nội ngày nay) sau đổi tên là Thăng Long tức rồng bay lên thể hiện thế phát triển đi lên của Đại Việt.

- Được viết bằng chữ Hán.

- Bố cục:

+ Từ đầu -> không thể không dời đổi: phân tích những tiền đề, cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô.

+ Tiếp theo-> muôn đời: những lí do để chon Đại La làm kinh đô.

+ Còn lại: Kết luận.

3. Thể chiếu:

- Chiếu là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.

- Chiếu: có thể viết bằng văn vần, văn biền ngẫu, hoặc văn xuôi (biền: là hai con ngựa kéo xe sóng đôi; ngẫu: là từng cặp) tức là những cặp câu cân xứng với nhau. VD: “đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại… dựa núi”.

- Đặc điểm riêng: đây là văn bản viết bằng văn xuôi có xen các câu văn biền ngẫu.

4. Kiểu văn bản nghị luận vì nó dùng lập luận để thuyết phục người nghe về vấn đề sự cần thiết phải dời đô từ Hoa Lư về Đại La.

G nêu yêu cầu đọc: giọng điệu chung trang trọng, mạch lạc, rõ ràng, cần chú ý nhấn mạnh sắc thái tình cảm tha thiết, chân thành.

VD: “Trẫm rất đau xót……”

? Bài văn có mây luận điểm? Xác định ranh giới các luận điểm trong văn bản?

- Từ đầu -> không thể không dời đổi: phân tích những tiền đề, cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô.

- Tiếp theo -> muôn đời: những lí do để chon Đại La làm kinh đô.

- Còn lại: Kết luận.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

Gv:

- Lí Công Uẩn từ nhỏ đã sống trong chùa, một môi trường dễ làm con người ta có một tâm hồn nhân bản. Ngày nay tại vườn hoa Chí Linh – HN nhân dân ta đã lập tượng đài Lí Thái Tổ. Từ bé Lí Công Uẩn vốn đã thông minh, tuấn tú khác người. Nhà sư Vạn Hạnh từng khen: Đứa bé này lớn lên ắt có thể giải nguy gỡ rối làm bậc minh chủ thiên hạ.

- Chiếu, hịch, cáo nói chung là những văn bản chính luận thường là mệnh lệnh hoặc lời kêu gọi thông báo từ trên ban xuống (thể hịch và cáo các em sẽ được học ở các bài sau). Đây là văn bản viết bằng chữ Hán. “Chiếu dời đô”còn có đặc điểm riêng: đó là bên cạnh tính chất mệnh lệnh là tính chất tâm tình và để rõ hơn các em tìm hiểu phần III.

Hoạt động 2: Những tiền đề, cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô:

a. Mục tiêu:

- Thấy được khát vọng của nhân dân ta về một đất nước độc lập, thống nhất hùng cường và khí phách của dân tộc Việt đang trên đà lớn mạnh được phản ánh qua Chiếu dời đô;

- Thấy được sức thuyết phục của Chiếu dời đô là sự kết hợp giữa lí lẽ và tình cảm. Biết vận dụng bài học để viết văn nghị luận.

b. Nội dung: Hoạt động cặp đôi tìm hiểu tiền đề, cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. Tác giả đã phân tích những tiền đề, cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô bằng cách nào? Tác dụng của cách lập luận ấy?

2. Nhận xét về cách lập luận của tác giả?

3. Qua đó, em có nhận xét gì về LCU?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. Tác giả phân tích bằng cách:

- Mở đầu, nhà vua viện dẫn sử sách, nói về việc dời đô của các vua thời xưa bên TQ:

Thời nhà Thương 5 lần dời đô, nhà Chu 3 lần….nhằm mục đích mưu toan nghiệp lớn, xây dựng vương triều phồn thịnh tính kê lâu dài, vừa thuận theo mệnh trời (phù hợp quy luật khách quan), vừa thuận theo ý dân. -> Kq: làm cho đất nước được vững bền, phát triển thịnh vượng.

-> Tác dụng: tạo một tiền đề lý luận vững chắc. Đó đều là những chuyện đã xảy ra trong thực tế bởi vậy nếu có làm theo cũng không có gì là bất thường.

Hơn nữa những việc làm đó hợp lòng trời vừa lòng dân.

Hội tụ các yếu tố thiên thời địa lợi nhân hoà, có tác dụng thu phục lòng người.

- Sau đó, tác giả soi sử sách vào tình hình thực tế của dân tộc để nhận xét có tính chất phê phán hai triều đại Đinh, Lê cứ đóng yên đô tại Hoa Lư gây ra những sai lầm: không theo mệnh trời (không phù hợp với quy luật khách quan), không biết học theo cái đúng của người xưa, dẫn đến hậu qủa: triều đại ngắn ngủi, nhân dân khổ sở, vạn vật không thích nghi, không thể phát triển trong vùng đất chật chội.

- Cuối cùng tác giả khẳng định: “Không thể không dời đổi”

2. Nhận xét:

- Cách lập luận hợp lí, chặt chẽ.

- Cùng với dẫn chứng cụ thể, sinh động, rõ ràng tác giả đan xen những câu văn biểu cảm (tình cảm chân thành của tác giả) “Trẫm rất đau xót…” làm cho lời văn tác động mạnh đến tình cảm người nghe, người đọc làm tăng sức thuyết phục.

- Tuy nhiên cần nhìn nhận công bằng hơn với hai triều đại này vì thực ra khi đó thế và lực của triều Đinh, Lê chưa đủ mạnh để ra nơi đồng bằng, đất phẳng để phòng thủ tốt cần phải dựa vào địa thế hiểm trở của vùng núi Hoa Lư để chống giặc ngoại xâm.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV: Trong lí luận của tác giả đã hội tụ ba điều kiện thiên thời địa lợi nhân hoà có tác dụng đánh vào lòng người. Muốn thuyết phục được người nghe cần phải có lí lẽ dẫn chứng rõ ràng, ở đây tác giả đã viện dẫn lịch sử Trung Quốc làm tiền đề. Đặt vào thời kì ấy cũng là lẽ tự nhiên. Vì trong tâm lí người xưa thường lấy Trung Quốc – một láng giềng khổng lồ của chúng ta làm hình mẫu. Đó là cách lập luận thường gặp trong văn học cổ VD trong “Hịch tướng sĩ; Bình Ngô Đại Cáo”. Đó là cách đánh vào nhân tâm phù hợp tâm lí người nghe. Điều này chứng tỏ LCU đã rất sáng suốt ngay từ những lập luận đầu tiên.

Như vậy để thuyết phục người nghe tác giả không chỉ có cái lí bên ngoài mà còn kết hợp cả lôgíc bên trong đó là tấm lòng riêng, tình cảm riêng của tác giả. Sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình tạo nên vẻ đẹp lung linh cho ngôn ngữ lập luận của văn nghị luận vốn rất khô khan.

Lời kết đoạn 1 là phủ định một điều phủ định ấy chính là sự khẳng định. Đó là chân lí của tư duy. Đây là một quyết định cực kì quan trọng đối với một dân tộc. Song văn bản thực sự đi vào lòng người có lẽ phải ở luận điểm thứ hai.

Hoạt động 3: Những lí do để chọn thành Đại La là kinh đô bậc nhất:

a. Mục tiêu: thấy được những lí do để LCU chọn Đại La làm kinh đô và tài năng lập luận của tác giả.

b. Nội dung: Hoạt động nhóm tìm hiểu lí do Lý Công Uẩn chọn thành Đại La là kinh đô.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1.Theo tác giả, những lí do nào để chon thành Đại La làm kinh đô của đất nước?

2. Tác giả đã lập luận bằng cách nào?

3. Quyết định dời đô về vùng đất nhiều lợi thế trên cho em hiểu gì về đức vua Lí Thái Tổ?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. Theo tác giả, những lí do để chon thành Đại La làm kinh đô của đất nước:

- Về vị trí địa lí: ở vào nơi trung tâm trời đất, thế rồng cuộn hổ ngồi, mở ra 4 hướng nam bắc đông tây, có núi có sông đất rộng mà bằng phẳng, cao mà bằng phẳng, tránh được lụt lội, chật chội..

- Vị thế chính trị- văn hoá: là đầu mối giao lưu, chốn hội tụ của 4 phương là mảnh đất hưng thịnh “muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi”.

2. Tác giả đã lập luận bằng cách:

- Sử dụng từ “huống gì” nối kết đoạn văn: lôgíc và liền mạch.

- Sử dụng câu văn biền ngẫu, mỗi câu có hai vế tác động bổ sung cho nhau với NT đối rất chỉnh (đối ý, đối lời, đối thanh, đối nhịp).

- Có sự kết hợp hài hoà các yếu tố nghị luận và biểu cảm “Xem khắp….”

- Hình ảnh vừa tả thực vừa bay bổng tạo vẻ đẹp hào hùng cho phong cảnh Đại La.

- Lí lẽ đưa ra rất chặt chẽ được dẫn dắt cụ thể linh hoạt . Tất cả nhấn mạnh địa thế tuyệt vời của thành Đại La.

3. Quyết định dời đô về vùng đất nhiều lợi thế trên cho thấy đức vua Lí Thái Tổ là một người có tầm nhìn chiến lược, có quyết định sáng suốt biết nhìn xa trông rộng, có ý chí hoài bão lớn lao, có ý thức trách nhiệm với đất nước, dân tộc.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV: Việc làm đó có tác dụng tạo tiền đề cho sự phát triển của một quốc gia, một dân tộc, điều đó được lịch sử chứng minh với 8 đời vua nhà Lí (Lí Bát Đế), phát triển rực rỡ thịnh vượng với hội tao đàn, đời sống ấm no hạnh phúc. Cho đến ngày nay không phải ngẫu nhiên chúng ta tiến hành kỉ niệm 990 năm tiến tới 1000 năm Thăng Long Hà Nội. Song cơ bản ẩn đằng sau đó là một tâm hồn lớn. Nếu không có tâm huyết, không có tâm hồn không bao giờ có khát khao dời đô. Tự đặt mình vào một vị thế mới chứng tỏ một hoài bão rất lớn, một ý thức trách nhiệm rất cao nghĩ đến tương lai một dân tộc. Chính vì vậy nâng“Chiếu dời đô”lên một tầm cao mới. Nó không chỉ là một quyết định khô khan, ban bố, mệnh lệnh mà là tiếng nói đầy tâm huyết của một tấm lòng yêu nước.

=> Hình ảnh thành Thăng Long, chùa Một Cột thủ đô HN phát triển rực rỡ là những minh chứng hùng hồn cho quyết định sáng suốt của LCU.

Hoạt động 4: Thông báo về quyết định dời đô

a. Mục tiêu: Nêu được những đặc sắc trong cách kết thúc vấn đề của tác giả.

b. Nội dung: Hoạt động cá nhân tìm hiểu về quyết định dời đô.

c. Sản phẩm: câu trả lời của hs

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

Tác giả kết thúc bài chiếu bằng cách nào? Nêu nhận xét của em về cách kết thúc ấy?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

- Kết thúc chuyển từ đơn thoại sang đối thoại thể hiện sự đồng cảm sâu sắc giữa đức vua và bề tôi.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

GV: Đây là cách kết thúc hết sức lạ trong một bài chiếu. Nó không còn là lời mệnh lệnh có tính chất cưỡng chế mà là hỏi ýý kiến để đặt ra sự lựa chọn. Như vậy LCU đã vượt lên những ràng buộc, quy định xã hội lúc bấy giờ để thể hiện một tinh thần dân chủ đáng quýý. Nó khiến cho bài chiếu không còn là những lí lẽ khô khan mà đầy tâm huyết và dân chủ.

Hoạt động 5: Tổng kết

a. Mục tiêu: Nêu được những đặc sắc trong cách kết thúc vấn đề của tác giả.

b. Nội dung: Nộ dung, nghệ thuật của văn bản.

c. Sản phẩm: câu trả lời của hs

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

Khái quát nội dung và nghệ thuật của văn bản

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: thảo luận cặp đôi.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

+ NT: - Bố cục 3 phần chặt chẽ.

- Giọng văn trang trọng, thể hiện suy nghĩ, tình cảm sâu sắc của tác giả về một vấn đề hết sức quan trọng của đất nước.

- Lựa chọn ngôn ngữ có tính chất tâm tình, đối thoại.

+ ND: Phản ánh khát vọng của ND về một đất nước độc lập, thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự lực, tự cường của dân tộc ĐV đang trên đà lớn mạnh

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

-> Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

I. Giới thiệu chung

1.Tác giả:

(974- 1028):

- Lí Công Uẩn là người thông minh, nhân ái, có chí lớn, là người sáng lập vương triều nhà Lí.

2. Văn bản

a. Hoàn cảnh xuất xứ, thể loại :

Được Lí Công Uẩn viết vào năm 1010 bày tỏ ý định dời đô ra thành Đại La (Hà Nội )

- Thể loại: Chiếu

b. Đọc, chú thích bố cục

II. Tìm hiểu văn bản

1. Những tiền đề, cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời đô :

- Viện dẫn sử sách

- Soi sử sách vào tình hình thực tế.

- Dẫn chứng cụ thể, sinh động, rõ ràng tác giả đan xen những câu văn biểu cảm. Lập luận hợp lí, chặt chẽ.

2. Những lí do để chọn thành Đại La là kinh đô bậc nhất:

- Lợi thế của thành Đại La:

+ Vị trí địa lí.

+ Vị thế chính trị, văn hóa.

-> xứng đáng là kinh đô đất nước

- Lập luận chặt chẽ, câu văn biền ngẫu, cân xứng.

3. Thông báo về quyết định dời đô

Kết thúc nhẹ nhàng, cởi mở, mang tính dân chủ.

III. Tổng kết:

1. Nghệ thuật:

- Bố cục 3 phần chặt chẽ.

- Giọng văn ........

- Lựa chọn ngôn ngữ ...

2. Nội dung:

Phản ánh khát vọng...

IV. Luyện tập:

Tiết: 93

Tuần 24

Ngày soạn: 10/3/2021

Ngày giảng: 12 / 3 /2021

Tiết: 93

Tuần 24

Ngày soạn: 10/3/2021

Ngày giảng: 12 / 3 /2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1: đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần thuật

a. Mục tiêu: Nêu được những hiểu biết của mình về câu trần thuật

b. Nội dung: Hoạt động nhóm tìm hiểu ví dụ.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. Dựa vào đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán cho biết những VD trên câu nào có đặc điểm hình thức của câu cảm thán, cầu khiến, nghi vấn?

2. Các câu ở VD a, b, c, d có chức năng dùng để làm gì?

3. Qua tìm hiểu VD trên em rút ra nhận xét gì về câu trần thuật?

4. Chức năng chính của câu trần thuật là gì?

5. Trong các kiểu câu nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và câu trần thuật, kiểu câu nào được dùng nhiều nhất? Vì sao?

6. Nhận xét về dấu của các câu trần thuật trên?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: làm việc cá nhân.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. Cả 3 ví dụ a, b, c, không có đặc điểm hình thức của câu nghi vấn, cầu khiến và cảm thán.

VD d: C1 là câu cảm thán vì có chứa từ ngữ cảm thán “Ôi!”.

C2, 3 mặc dù có dấu chấm than ở cuối câu những không phải là câu cảm thán vì không có chứa những từ ngữ cảm thán.

G: Vậy các câu trên gọi là câu trần thuật.

2. Các câu ở VD a, b, c, d có chức năng dùng để:

- VDa: C1;2 trình bày suy nghĩ của người viết về truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc ta.

C3: yêu cầu những người đang sống hôm nay phải có trách nhiệm ghi nhớ công lao ấy.

VDb: C1: vừa kể và vừa tả.

C2: thông báo.

VDc: dùng để miêu tả ngoại hình của Cai Tứ.

VD d: C2: nêu lên một nhận định, đánh giá.

C3: bộc lộ tình cảm, cảm xúc (vốn là chức năng chính của câu cảm thán).

3. Câu trần thuật:

- Không có đặc điểm hình thức của kiểu câu nghi vấn, câu cầu khiến, cảm thán.

4. Chức năng chính của câu trần thuật là:

- Dùng để kể, thông báo, nhận định, miêu tả ngoài ra còn dùng để yêu cầu, đề nghị, bộc lộ tình cảm, cảm xúc.

5. Câu trần thuật được dùng nhiều nhất, vì nó thoả mãn nhu cầu trao đổi thông tin và tư tưởng tình cảm của con người trong giao tiếp hàng ngày cũng như trong văn bản.

Ngoài chức năng thông tin, thông báo câu trần thuật còn dùng để yêu cầu, đề nghị, bộc lộ tình cảm, cảm xúc vốn là chức năng của câu cầu khiến, nghi vấn, cảm thán. Nghĩa là gần như tất cả các mục đích giao tiếp khác nhau đều có thể thực hiện bằng câu trần thuật.

6. Thường kết thúc bằng dấu chấm nhưng có khi kết thúc bằng dấu chấm than, dấu ba chấm.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời

* Đánh giá kết quả:

- Học sinh: các nhóm nhận xét , bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

I. Đặc điểm hình thức và chức năng:

1. Ví dụ:

2. Nhận xét:

- Không có đặc điểm của các kiểu câu...

- Dùng để:

+ Trình bày, kể, thông báo, miêu tả, nhận định.

+ Yêu cầu,

bộc lộ tình cảm cảm xúc

- Được sử dụng nhiều trong giao tiếp.

- Thường kết thúc...

3. Ghi nhớ: sgk

Tiết: 94

Tuần 24

Ngày soạn: 10 / 3 /2021

Ngày giảng: 13/3/2021

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung

Hoạt động 1: đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần thuật phủ định

a. Mục tiêu: Nêu được những hiểu biết của mình về câu phủ định

b. Nội dung: Hoạt động nhóm tìm hiểu ví dụ.

c. Sản phẩm: phiếu học tập của nhóm

d. Tổ chức thực hiện:

* Chuyển giao nhiệm vụ

- Giáo viên: nêu yêu cầu

1. Các câu (b,c,d) có đặc điểm hình thức gì khác so với câu (a)?

2. Những câu này có gì khác với câu (a) về chức năng?

3. Trong đoạn trích trên, những câu nào có từ ngữ phủ định?

4. Mấy ông thầy bói xem voi dùng những câu có từ ngữ phủ định để làm gì?

5. Vậy câu phủ định là gì? Nó có những chức năng gì?

- HS: tiếp nhận

* Thực hiện nhiệm vụ:

- Học sinh: làm việc cá nhân.

- Giáo viên: quan sát, hỗ trợ hs

* Dự kiến sản phẩm:

1. Các câu (b,c,d) khác với câu (a) ở các từ: không, chưa, chẳng.

2. Câu (a) dùng để khẳng định việc Nam đi Huế là có thể diễn ra.

Câu (b,c,d) phủ định việc đó sẽ không diễn ra.

G: Những câu (b,c,d) chứa từ ngữ phủ định người ta gọi đó là câu phủ định.

3. Trong đoạn trích trên, những câu nào có từ ngữ phủ định?

- Không phải, nó trần trẫn như cái đòn càn.

- Đâu có!

4. Để phản bác một ý kiến, một nhận định của người đối thoại.

5. HS rút ra từ phần ghi nhớ/ 53.

* Báo cáo kết quả: Hs trả lời